TLG 5014 015 :: SCHOLIA IN ARISTOPHANEM :: Commentarium in plutum (recensio 1) (scholia recentiora Tzetzae)

SCHOLIA IN ARISTOPHANEM Schol.
(Varia)

Commentarium in plutum (recensio 1) (scholia recentiora Tzetzae)

Source: Massa Positano, L. (ed.), Jo. Tzetzae commentarii in Aristophanem [Scholia in Aristophanem 4.1] Groningen: Bouma, 1960: 1, 3–30, 32–35, 37–39, 41, 46–63, 65–71, 73–94, 96–113, 115–119, 121–143, 145–166, 168, 170–175, 177–181, 184–196, 198, 200–202, 204–206, 208–233.

  • Argumentum: p. 1
  • Dramatis personae: p. 3
  • Scholia: pp. 3–233

Cf. et 5014 021

Citation: Argumentum-dramatis personae-scholion — verse — (line)

arg plut

1

(t)

ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΠΛΟΥΤΟΥ.
1Χρεμύλος τις ὢν πρεσβύτης πένης καὶ ἔχων υἱόν, κατανοήσας ὡς οἱ φαῦλοι τῶν ἀνθρώπων τὸ τηνικαῦτα εὖ πράττουσιν, οἱ δὲ χρηστοὶ ἀτυ‐
5χοῦσιν, ἀφικνεῖται ἐς θεοῦ, χρησό‐ μενος πότερον τὸν παῖδα σωφρόνως ἀναθρέψει καὶ ὅμοιον ἑαυτοῦ τοῖς τρόποις διδάξειεν—ἦν γὰρ αὐτὸς χρηστός—ἢ φαῦλον, ὡς τῶν φαύλων
10τότε εὖ πραττόντων. ἐλθὼν οὖν εἰς τὸ μαντεῖον, περὶ μὲν ὧν ἤρετο οὐδὲν ἤκουσε, προστάττει δὲ αὐτὸν ἐν τῷ ἐξιέναι, ὃν ἂν καθέξει πρῶτον, κα‐ τασχεῖν. ὀπτάνεται γοῦν αὐτῷ Πλοῦ‐
15τος τυφλός, καὶ ἀκολουθεῖ τούτῳ,
καὶ τὰ λοιπά.1

ind per plut

1

(t)

ΤΑ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΩΠΑ.
tΚαρίων οἰκέτης. Χρεμύλος δεσπότης. Πλοῦτος. Χορὸς ἀγροίκων. Βλεψίδη‐
tμος. Πενία. Γυνὴ Χρεμύλου. Ἀνὴρ δίκαιος. Ἕτερος ἀνήρ. Συκοφάντης. Γραῦς
tἡ φίλη τοῦ μειρακίου. Νεανίας. Ἑρμῆς θεός. Ἱερεὺς Διός.

sch plut

1

(t)

ΤΟΥ ΣΟΦΩΤΑΤΟΥ ΤΖΕΤΖΟΥ
tἘΞΗΓΗΣΙΣ ΕΙΣ ΤΟΝ
tἈΡΙΣΤΟΦΑΝΗΝ.

sch plut

1a

ὁ θεράπων δυσφορεῖ, τοῦ δεσπότου ἑπομένου τυφλῷ ἀνδρί· οὕτω δὲ 〈τοῦ〉 “ὡς” πέπλεκται ἡ διάνοια· τὸ γὰρ “ς ἐνταῦθα
5δηλωτικόν ἐστιν ἐπιτάσεως· δύο γὰρ δηλοῖ τὸ “ὡς”, τὸ κατ’ ἐπίτασιν καὶ τὸ θαυμαστικόν. ἅπαν δὲ οὐ διὰ τὴν τύχην, ἀλλὰ διὰ τὸ ἐπαχθὲς τῶν δεσποτῶν.

sch plut

1b

ἀργαλέον: χαλεπόν, δύσκο‐
λον, δυσάρεστον· εἴρηται δὲ παρὰ τὸ ἄλγος “ἀλγαλέον” καὶ κατὰ τροπὴν τοῦ λ εἰς ρ “ἀργαλέον”· ἢ ἔργον3
5παρὰ τοῖς παλαιοῖς τὸ δυσχερές, ἐκ τούτου παράγωγον τὸ “ἀργαλέον”, ὡς ἀπὸ τοῦ “ἔπω” “ἀπύω”.

sch plut

1c

ὦ Ζε: τὸν Δία παρέλαβε κατ’ ἐξοχὴν τῶν ἄλλων θεῶν ὡς τὸ “Ζεὺς δ’ ἐπεὶ οὖν Τρῶάς τε καὶ Ἕκτορα νηυσὶ πέλασσε”. κἀκεῖ γὰρ τὸν Ἕκτορα ὀνομάζων
5κατ’ ἐξοχὴν παρείληπται.4

sch plut

2a

χαλεποῦ ὄντος τοῦ ὑπηρετεῖν, χαλεπώτερον γίνεται, ἐὰν καὶ ἀνοήτῳ δεσπότῃ τις ὑπηρετῇ.

sch plut

2b

δοῦλον γενέσθαι: τὸ ὅλον οὐ πρὸς τὴν τύχην ἐστίν· οὐ γὰρ ὅτι δοῦλός ἐστι λυπεῖται, ἀλλὰ πρὸς τὴν διαφορὰν τῶν κεκτημένων ἔθηκε τὸ
5παραφρονοῦντος”.5

sch plut

3a

〈δοῦλοσ〉 ἀπὸ τοῦ μετὰ δέους λάειν ἤγουν βλέπειν· δεσπότης ὁ τοῦ δέους ποιητής.

sch plut

3b

λέξας τύχ: ἀντὶ τοῦ “λέ‐ ξῃ” ἀττικῶς· ἦ τὸ “τύχ ἔχει ἔμφασιν, ἀντὶ τοῦ “τυχαίως πως λέγουσιν οἱ δοῦλοι λόγους καλούς”·
5οὐ γὰρ ἀπὸ μαθήσεως διδάσκονται τὸ λέγειν καλῶς.

sch plut

3c

ἢ “ἐὰν γὰρ τύχῃ λέξας τὰ βέλτιστα” ἀντὶ τοῦ “λέξῃ”, ἢ “ἐὰν γὰρ λέξας τὰ βέλτιστα τύχ ἤγουν “τυχαίως”. “βέλτιστος” παρὰ τὸ
5βέλλω, ὅθεν καὶ βολὴ καὶ βέλος γίνεται· ῥηματικὸν ὄνομα τὸ “βελ‐ τός”, καὶ τὸ συγκριτικὸν “βέλτερος”· “ἀπολέσθαι ἕνα χρόνον βέλτερον ἠὲ βιῶναι”. ὁ δεύτερος τύπος “βελτίων βέλτι‐
10στος”. αὐτὸ μὲν τὸ εἶναί τινα δοῦλον λίαν ἐστὶ πικρὸν καὶ ἐπώδυνον· εἰ δὲ καὶ παραφρονοῦντος δεσπότου ἐστί τις δοῦλος, τοῦτο τῶν ***

sch plut

5

μετέχειν: πρὸς τὸ ποιητικόν·
“ἥμισυ γάρ 〈τ’〉 ἀρετῆς 〈ἀποαίνυται〉 εὐρύοπα Ζεὺς ἀνέρος εὖτ’ ἄν μιν κατὰ δούλιον ἦμαρ ἕλῃσι”. τί γὰρ κακὸν μεῖζον τοῦ τὰ ἐναντία6
5ἑαυτῷ διαπράττεσθαί τινα, ἐν τῷ μὴ ποιεῖν ἃ βούλεταί τις καὶ τῆς τῶν
ἄλλων ἀφροσύνης ἀνέχεσθαι·

sch plut

8a

καὶ ταῦτα μὲν τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον. ἔστι δὲ τὸ σχῆμα ἀπο‐
θετικὸν τῆς πρώτης ἐννοίας.7

sch plut

8b

τῷ δὲ Λοξί: τοῦτο παρα‐ γραφὴ λέγεται· ἤτοι τῷ Ἀπόλλωνι τῷ λοξὴν ἰὰν πέμποντι, λοξῶς γὰρ μαντεύεται ὁ θεός· ἢ τῷ λοξὴν
5πορείαν ποιουμένῳ, ὁ αὐτὸς γάρ ἐστι τῷ ἡλίῳ. ἄλλως. τῷ δὲ Λοξί: τῷ Ἀπόλλωνι τῷ λοξῶς ἰάνοντι τουτέ‐ στι φωνοῦντι, λοξῶς γὰρ μαντεύεται ὁ θεός· ἢ τῷ λοξὴν ἴαν τουτέστι
10πορείαν ποιουμένῳ, ἀπὸ τοῦ ἴημι τὸ ἔρχομαι· λοξῶς δὲ κινεῖται ὁ ἥλιος διὰ τοῦ ζῳδιακοῦ κύκλου· ὁ γὰρ
Ἀπόλλων εἰς τὸν ἥλιον ἀλληγορεῖται.8

sch plut

9a

ὃς θεσπιῳδε: ἐτραγικεύσατο τῇ τέχνῃ. ὁ γὰρ Πύθιος ἐπὶ τρίποδος καθήμενος χρησμῳδεῖ, καλεῖται δὲ τὸ μέρος, ἐν ᾧ κάθηται, ὅλμος.

sch plut

9b

τρίποδι χρᾶται ὁ Ἀπόλλων μαντευόμενος· διὰ τὰς τρεῖς ταύτας τάξεις φησί, διὰ τὰ ἐόντα, τὰ ἐσόμενα καὶ τὰ μέλλοντα 〈καὶ τὰ πρὸ ἐόντα〉.
5τριῶν οὐσῶν τῶν τεχνῶν τοῦ θεοῦ, δύο ἐμνήσθη, ἰατρικῆς καὶ μαντικῆς, μουσικῆς δὲ οὔ, ὡς μὴ χρείαν ἐχού‐ σης πρὸς τὸ παρόν. ἄλλως. τρίποδι χρᾶται ὁ Ἀπόλλων μαντευόμενος
10διὰ τοὺς τρεῖς καιρούς, τὸν ἐνεστῶτα, τὸν παρεληλυθότα καὶ τὸν μέλλοντα. τινὲς δέ φασι κτήσασθαι τὸν τρίποδα οὕτως. ἁλιεῖς μισθῷ βῶλον ἔρριπτον ἵνα τὸ ἀναφερόμενον ᾖ τοῦ ἀγοράσαν‐
15τος τὸν βῶλον. ἠγόρασαν οὖν τινες· εἶτα ἀνηνέχθη τρίπους χρυσοῦς· ἐφιλονείκουν οὖν περὶ αὐτοῦ καὶ ἔλεγον ὡς “πᾶν τὸ ἀνιὸν ἠγοράσαμεν τῇ αὐτοῦ τύχῃ.” ὥστε οὖν φιλο‐9
20νεικούντων ἔδοξαν ἐρωτῆσαι τὸν Ἀπόλλωνα, ὁ δὲ διῄτησε δοθῆναι αὐτὸν τῷ σοφῷ. προσήγαγον οὖν αὐτὸν τοῖς ἑπτὰ σοφοῖς· ἕκαστος δὲ τούτων παρῃτεῖτο λέγων σοφὸς μὴ
25εἶναι. ἔδοξαν οὖν αὐτὸν ἀναθεῖναι τῷ Ἀπόλλωνι ὡς σοφωτάτῳ πάντων· ὅθεν λόγος ἐσχηκέναι αὐτὸν τὸν τρίποδα· ἡ δὲ λέξις τὸ θεσπιῳδεῖν ἐτυμολογεῖται οἱονεὶ θεοεπᾴδειν χρυ‐
30σοῦς δέ ἐστιν ὁ τρίπους ὅτι μία ἡ
ὕλη καὶ οἱ ᾀδόμενοι χρησμοὶ τίμιοι.10

sch plut

10

μέμψιν δικαίαν: νέμεσις καὶ μέμψις διαφέρει· νέμεσις ((γὰρ)) ἡ δικαία αἰτίασις, μέμψις δέ ποτε καὶ ἡ ἄδικος διὰ τοῦτο προσέθετο τὸ “δικαίαν”.

sch plut

11a

ἰατρὸς: τῶν δυοῖν ἀρετῶν μέμνηται τοῦ θεοῦ κατὰ τὸ παρόν; θεσπιῳδίας τε καὶ τῆς ἰατρικῆς. εὐκαίρως δὲ τὴν μνήμην τούτων
5ἐποιήσατο· ἰατρικῆς μέν, ὅτι ἀνίατον ἔπεμψε τὸν δεσπότην καὶ τὴν μὴ προσοῦσαν αὐτῷ μελαγχολίαν περι‐ ῆψε, θεσπιῳδίας δὲ διὰ τὸ προσεχὲς τῆς ἐκεῖθεν ἐξόδου. τριῶν δὲ οὐσῶν
10τεχνῶν ὧν μετεῖχεν ὁ θεός, μέμνηται νῦν τῆς μαντείας καὶ ἰατρικῆς, παρῆ‐ κε δὲ τὴν μουσικὴν ὡς ἐπὶ τοῦ παρόν‐ τος μὴ χρείαν αὐτῆς ἔχων. ἢ διὰ τοῦ εἰπεῖν “σοφός τὴν μουσικὴν αἰνίτ‐
15τεται· πρὸς τὸ χάριεν οὖν διαβάλλει
τὸν θεόν, ὅτι τῶν ἄλλων ἰατρὸς ὢν οὐκ ἰάτρευσεν αὐτόν, ἐξέπεμψε δὲ πρὸς τούτῳ καὶ τῆς προσούσης αὐτῷ συνέσεώς τε καὶ σοφίας ἐστέρησεν,11
20ἐκταράξας τῇ μαντείᾳ· τοῦτο οὖν ἔοικε λέγειν, ὅτι διὰ τῶν ἑαυτοῦ μᾶλλον ἀρετῶν ἔβλαψε τὸν δεσπότην ἤπερ ὠφέλησε, καὶ διὰ μὲν τῆς μαντείας ἐτάραξε, διὰ δὲ τῆς ἰατρι‐
25κῆς μελαγχολᾶν ἐποίησε, διὰ δὲ τῆς σοφίας, ὅ ἐστι τῆς φρονήσεως, τοῦ φρονεῖν αὐτὸν ἀφείλατο. ψεύδεται ὁ δοῦλος· οὐ γὰρ ἀλήθειαν λέγει, ἐπεὶ ἐκεῖνος κατὰ πρόσταξιν θεοῦ
30τοῦτο πεποίηκεν.

sch plut

11b

διστακτικὸν εἶπεν “ὥς φασιν”: “οἱ μὲν γὰρ ἄλλοι σοφὸν αὐτὸν λέγουσιν, ἐγὼ δὲ ἀπ’ ἔργων ὧν βλέπω κρίνω τοῦτον ἄτεχνον
5μάντιν καὶ ἄτεχνον ἰατρόν”.

sch plut

15a

οἱ γὰρ βλέποντες: τὸ εὔηθες καὶ μανικὸν κατηγορεῖ τοῦ δεσπότου ἐκ τοῦ παράπαν ἐναντίου· ἡγεῖσθαι γὰρ προσήκει, οὐχ ἕπεσθαι
5τυφλῷ.12

sch plut

15b

ἡγούμεθα〉 καὶ ἡγεμονεύ‐ ομεν· ἡγοῦμαι τὸ προπορεύομαι, δοτικῇ· τὸ δὲ ἡγομονεύω, γενικῇ.

sch plut

17a

καὶ ταῦτ’ ἀποκρινομέ‐ νου καὶ λαλοῦντος τοῦ τυφλοῦ οὐδὲ γρῦ”. ἔστι γὰρ ὅτε λαμβάνεται τοῖς ποιηταῖς ἡ ἀπόκρισις ἀντὶ ἁπλῆς
5ὁμιλίας.

sch plut

17b

γρ: βραχύ. ἔστι δὲ ὄνυχος
ῥύπος· τινὲς δὲ παρὰ τὸν γρυλλισμὸν τουτέστι τὴν φωνὴν τῶν χοίρων· ἢ εἶδος νομίσματος· γρὺ τὸ μικρόν,13
5ὅθεν καὶ γρύτη, τὰ μικρὰ σκεύη. ἔστι δὲ τὸ σχῆμα παρ’ ὑπόνοιαν.

sch plut

21

οὐ γάρ με τυπτήσεις: ἔθος εἰς θεοὺς ἀπιόντα στεφανοῦσθαι καὶ ἀνεύθυνον εἶναι. πρὸς τὸ ἔθος οὖν ἀνακομιζόμενοι ἐκ τοῦ μαντείου
5ἐστεφανηφόρουν. ἄλλως. ἡ στεφανη‐ φορία τοῖς εἰς θεὸν ἀπιοῦσι δούλοις τε καὶ ἐλευθέροις ἰσοτίμως ἐδίδοτο, οὐδὲν πλεονεκτήματος τεκμήριον ἐλευθέροις δωρουμένη, οὐδὲ μὴν
10δούλοις ὀνειδίζουσα τὸ τῆς τύχης ὑποδεές, ἔπαιξε δὲ ἅμα χαριέντως καὶ δυσωπητικῶς.

sch plut

23a

ἵνα μᾶλλον: ἤτοι τῆς τοῦ στεφάνου περιθέσεως στερισκόμενος.

sch plut

23b

ἵνα μᾶλλον ἀλγῇς: δεχό‐ μενος τὰς τῶν πληγῶν καταγωγὰς διὰ τὸ γυμνῆς καθικνεῖσθαι τῆς κεφαλῆς.

sch plut

23c

λῆρος: χαριέντως καὶ σκο‐ πὸν ἤνυσε καὶ ὑβρίζειν οὐκ ἔδοξε καίπερ λυπούμενος· ἐπεὶ τὸν δεσπό‐ την ἔμελλεν ὑβρίζειν, εὐστόχως οὐκ14
5εἶπε “ληρεῖς”, ἀλλ’ ἀορίστως “λῆρος”.

sch plut

25

πάνυ σφόδρα: ὅτι σύνηθες παρ’ ἀλλήλοις τὰ ἰσοδυναμοῦντα τίθεσθαι· γέγονε δὲ ἐξ ἀμφοτέρων οὕτως καὶ τὸ “τυχὸν ἴσως”

sch plut

27

κλεπτίστατον: τὸ σχῆμα παρ’ ὑπόνοιαν. ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν “εὐνούστατον”, παίζων κωμικῶς ἅμα καὶ χαριεντιζόμενος διὰ τὸ τῆς
5κωμῳδίας μειδιαστικόν, ἅμα δὲ καὶ τὸν οἰκέτην ποιεῖ ἀποδοχῆς τυγχά‐ νοντα καὶ χλεύης παρὰ τοῦ δεσπότου· ἦν γὰρ ἐλπὶς τῷ πρώτῳ συμφώνως λεχθήσεσθαι καὶ τὸ δεύτερον. ἢ ἀντὶ
10τοῦ “κερδαλέον καὶ συνετόν”—καὶ Ὅμηρος “κλέπτε νόῳ”, παραλογί‐ ζου—, ἢ “μυστηριακώτατον”· τὰ γὰρ μυστήρια κρυφίως γίνεται.

sch plut

29

οἶδά τοι: οἶδα, φησίν, ὅ τι αἰνίττεται τοῦ δράματος ὁ σκοπός.

sch plut

30a

ἱερόσυλοι ῥήτορες: ἦ ὡς κλέπτοντες τὸ ἱερόν, ἤγουν τὴν ἀλήθειαν.

sch plut

30b

ῥήτορες: οἱ συνήγοροι καὶ
οἱ τὴν ἰδίαν ἀπεμφαίνοντες γνώμην.15

sch plut

31a

συκοφάνται: λιμοῦ γενο‐ μένου ἐν τῇ Ἀττικῇ λάθρα τὰς συκᾶς ἀφιερωμένας τοῖς θεοῖς ἐκαρποῦντο, μετὰ δὲ ταῦτα εὐθηνίας γενομένης
5κατηγόρουν τούτων καὶ ἐκεῖθεν συ‐ κοφάνται λέγονται.

sch plut

31b

“πονηρός” ὁ κακοῦργος,
“πόνηρος” ὁ ἄθλιος.16

sch plut

33

ταλαιπώρου: τοῦ τλητικοῦ ἢ τοῦ τετληκότος· “ταλαίπωρος” δὲ παρὰ τὸ τλῆναι. τὸν πῶρον ὅ ἐστι τὸ πάθος· φησὶ καὶ Ἀντίμαχος·
5“πῶρόν τ’ ἐν ἀλόχοισιν καὶ οἷς τεκέεσσιν ἔθεντο.” λέγονται δὲ ταλαίπωροι οἱ ἐκ τῶν τληπαθειῶν ἐννεοὶ γενόμενοι καὶ οἷον πωρούμενοι κατὰ τὸν τῆς Νιόβης λόγον τὰ γὰρ περὶ αὐτῆς μυθολο‐
10γούμενα ἀπίθανά τε καὶ ἀδύνατα.

sch plut

34a

ἐκτετοξεῦσθαι: ἐκκε‐ νῶσθαι, ἐκ μεταφορᾶς τῶν ἐν τῇ τοξείᾳ ἀναλισκόντων 〈τὰ βέλη〉· ἢ ὑπὸ τῶν τόξων τῆς εἱμαρμένης ἀπο‐
5λωλέναι. ἄλλως. ἀντὶ τοῦ ἐξοίχεσθαι πρὸς ἀπόληξιν τῆς ἐν αὐτῷ διατριβῆς ἐκπίπτοντα. ἄλλως. ἀπολωλέναι ἀπὸ τῶν τοξευομένων ἢ τὰ βέλη ὅλα ἀφιέντων τοξοτῶν.17

sch plut

34b

ἐκ μεταφορᾶς τῶν τὰς ἰδίας σαρίσσας ἐκτοξευσάντων ἐκκενῶ‐ σθαι καὶ ἀπαντληθῆναι.

sch plut

37

ἀπὸ μεταφορᾶς τοῦ σώματος· ὥσπερ γὰρ ἐν τῷ σώματι, ὅταν ὑγιαίνωσι τὰ στοιχεῖα καὶ μένωσιν εἰς τὴν οἰκείαν τάξιν, σῴζεται τὸ
5σῶμα, οὕτω καὶ ἡ ἀλήθεια ὅταν ἔχῃ τοὺς λόγους ὀρθούς, λέγομεν “ὑγιαί‐ νει”, ὅταν δὲ μὴ οὕτως, λέγομεν “νοσεῖ”.

sch plut

39

ἐκ τῶν στεμμάτων: ὅτι στεφάνῳ δάφνης ἔστεπτο ὁ τρίπους, ἐφ’ οὗ καθῆτο ἡ Πυθία χρησμῳ‐ δοῦσα. καλεῖται δὲ τὸ μέρος, ἐν ᾧ
5κάθηται, ὅλμος. ὁ Ἀπόλλων ἐρα‐ σθεὶς τῆς Δάφνης τῆς θυγατρὸς τοῦ Λάδωνος τοῦ ποταμοῦ καὶ τῆς Γῆς καὶ μὴ δυνηθεὶς περιγενέσθαι αὐτῆς ἅτε καταχωσθείσης τῇ γῇ κἀκεῖθεν18
10δάφνης ἀναδοθείσης, δάφνινον στέ‐ φανον ποιησάμενος, τῷ αὐτῷ τρίποδι
ἀπῃώρησεν.19

sch plut

45a

τὸ “ξυνίεις” ἐπὶ ἐνεστῶτος δίφθογγον· ἐπὶ δὲ παρατατικοῦ η; ξυνίημι καὶ ὁ παρατατικὸς ξυνίην ξυνίης.

sch plut

45b

ἐπίνοιαν τοῦ θεο: ἔννοια γάρ ἐστιν ἡ γνῶσις· ἐπίνοια δὲ ἡ ἔχουσα ἐν ἑαυτῇ κρύψιν τινά.

sch plut

46

ἀπὸ τῶν πυλῶν τῶν ὀνομαζο‐
μένων Σκαιῶν.20

sch plut

48

δηλονοτιὴ καὶ τυφλ: ἤτοι πρὸς τὸν Πλοῦτον αἰνιττόμενος ἢ παρὰ τὸ πηρὸν τῷ νῷ—“νοῦς” γὰρ “ὁρᾷ καὶ νοῦς ἀκούει”—
5καθάπερ ὁ τυφλὸς τὴν πορείαν εὐθεῖ‐ αν οὐ ποιεῖται. καὶ τὸ ὁμηρικόν· “καί κ’ ἀλαός τοι ξεῖνε διακρίνειε τὸ σῆμα”. τυφλ δὲ οὐχὶ ὀφθαλμὸν ἀλλὰ τὴν καρδίαν, τουτέστιν ἀνοήτῳ.
10παροιμία· “τυφλῷ δῆλα τὰ μαρτύ‐ ρια”. τὸ δὲ ἑξῆς ὅτι σφόδρα ἐστὶ τοῦτο συμφέρον τὸ μηδὲν ὑγιὲς ἀσκεῖν.

sch plut

51

ἀπὸ μεταφορᾶς τῶν ζυγῶν.21

sch plut

57a

ἢ τἀπὶ τούτοις: τὰ ἐπὶ τῇ
ἀπειλῇ.22

sch plut

57b

λέγειν οὖν χρ· “λόγῳ πεισθέντα βέλτιόν σοι ἐξειπεῖν ἢ βιασθέντα”· ἢ “ὡς μὴ λέγοντός σου βίαιόν τι διαπράξομαι”.

sch plut

58

ἵπτει γὰρ τὴν ὕβριν πρὸς τὸν
δεσπότην.23

sch plut

61

τὸ εἶδος ἀντὶ γένους· τὸ ὅρκος εἶδος, τὸ δὲ εὐσέβεια γένος.

sch plut

63

ὄρνιν ἐκάλουν οἱ παλαιοὶ πᾶν τὸ ἐπὶ σημείῳ τινὶ καὶ τεκμηρίῳ παραβαλλόμενον· ἐκ μεταφορᾶς τῆς
οἰωνοσκοπητικῆς.24

sch plut

64

μὰ τὴν Δήμητραν: ἐπικα‐ λεῖται τὴν Δήμητραν ὡς πένης καὶ ὡς χρείαν ἔχων τῶν ἀναγκαίων καὶ τῶν ἀπὸ τῆς γῆς καρπῶν καὶ ἵνα
5ἐπιδαψιλεύηται αὐτῷ τὰ ἀναγκαῖα δι’ ὧν ἂν ζώῃ.

sch plut

66a

ὦ τάν: ὅτι οὐ πρὸς ἕνα μόνον τὸ “ὦ τάν” ἀλλὰ καὶ πρὸς δύο καὶ Κρατῖνός φησιν· “ἆρά γε ὦ τὰν ἐθελήσετε,”
5“τάν” καὶ φίλε, ἀπὸ τοῦ ἔτης, ὁ φίλος, τοῦ ἔτου· ἡ κλητικὴ “ὦ ἔτα” καὶ κατὰ συγκοπὴν καὶ πλεονασμῷ τοῦ ν “τάν”.

sch plut

66b

πώμαλα: οὐδαμῶς· ἔστι δὲ ἀττικόν· ἐπίρρημα ἀρνήσεως.

sch plut

69a

ὡς ἐπὶ ἀψύχου τὸ “ἀναθείςδιὰ τὸ τυφλὸν αὐτὸν εἶναι.

sch plut

69b

οὕτως τὴν αἰτιατικὴν ἀντὶ γενικῆς καὶ ἀντὶ δοτικῆς τὴν αἰτια‐
τικὴν πολλάκις οἱ Ἀττικοὶ λέγουσιν.25

sch plut

70

τραχηλιάζειν τὸ ἀλαζονεύε‐ σθαι, τραχηλίζειν τὸ μετὰ φόβου παρίστασθαί τινι· τὸ δὲ “γυμνοὶ καὶ τετραχηλισμένοι”, οἱ μετὰ φόβου
5καὶ κάτω τὰς κεφαλὰς ἔχοντες, οἱ γυμνοὶ καὶ ἀπερικάλυπτοι, ὑπὸ τῶν ἁμαρτιῶν ἐλεγχόμενοι, ἀπὸ μεταφο‐ ρᾶς τῶν προβάτων τῶν ἐκδερομένων καὶ δεικνύντων τὴν ἔνδον θέσιν.

sch plut

74

ἡμεῖς γ’ ἂν βούλ, ἀπολύο‐ μεν”· τοῦτο δέ φασιν ἀπολύσαντες αὐτόν. ἄλλως. “ἐὰν καί σοι δοκῇ” τὸ ἀπολυθῆναι, κατὰ παράλειψιν
5ἀττικήν, “ἀφήσομεν”.26

sch plut

79a

ἀνδρῶν: πεφυλαγμένως ποι‐ εῖται τὴν πρὸς θεοὺς ὑπέρθεσιν, ἵνα μὴ θεῶν ὑπερτιθεὶς κἀκείνους πάθει προσζεύξῃ ἢ ὅτι ἐν σχήματι ἀνδρὸς
5ἐφάνη ὁ Πλοῦτος· δεῖ δὲ ἐννοεῖν αὐτὸν ῥυπῶντα καὶ ταπεινὸν τὸ σχῆμα.

sch plut

79b

διὰ τὸ φανῆναι ἐν σχήματι
ἀνδρὸς τὸν Πλοῦτον τοῦτό φησιν.27

sch plut

83a

τὸ “αὐτότατος οὐ λέγεταί ποτε· τὰ γὰρ ἀόριστα τῶν πραγμά‐ των ἀνεπίτατα. εἰ οὖν ἀντωνυμία ἐπὶ οὐσίας λαμβάνεται, κατὰ τοῦτο ἐπί‐
5τασιν οὐ δέχεται ὡς τὰ ἄλλα μέρη. πέπαικται δὲ τοῦτο κωμικῶς.

sch plut

83b

παίζων λέγει· αἱ ἀντωνυμίαι οὔθ’ ὑπερθέσεις δέχονται οὔτ’ ἐπιτά‐ σεις.

sch plut

84a

ἀπὸ τοῦ α στερητικοῦ καὶ τοῦ χέω· ὁ μὴ λουόμενος· τὸ δὲ ὗ πλεονάζει.

sch plut

84b

ἐκ Πατροκλέους: εἷς ἦν τῶν λακωνικὸν βίον ζηλούντων, ἀθηναῖος, πλούσιος μὲν σφόδρα, ὡς κακόβιος δέ τις καὶ φιλοχρήματος
5καὶ σκνιφὸς κωμῳδεῖται, ὅστις ἕνεκα
τῆς φειδωλίας οὐδένα εἴα προσίεσθαι διὰ φυλακὴν τῶν χρημάτων καὶ γλίσχρου βίου.28

sch plut

87

ὁ Ζεύς με: παρῴδηται ἐκ τοῦ Ἡσιόδου· “ἔκρυψαν δὲ θεοὶ βίον ἀνθρώποισι”· καὶ γὰρ ἀνόσιος ὁ 〈διὰ〉 τῆς ἀρετῆς
5πλοῦτος τοῖς δικαίοις εἰ χαυνωθεῖεν ἐκ περιουσίας. ἐνταῦθα ἀπορία ἐστί· πῶς οὖν νοούμενος εἰς τὸ πρῶτον ὁ Ζεὺς αἴτιον καὶ μᾶλλον βουλόμενος τοὺς ἀγαθοὺς εὖ πράττειν, ἐτύφλωσε
10τὸν Πλοῦτον; λέγομεν οὖν ὅτι, εἰ πᾶσι τοῖς ἀγαθοῖς παρείπετο τὸ πλουτεῖν, πάντες ἂν δι’ αὐτὸ μετῄεσαν τὴν ἀρετήν· οὗτος δὲ βουλόμενος οὐ διά τι χρήσιμον καὶ ἐπωφελὲς μετιέναι
15ταύτην ἀλλὰ δι’ αὐτὸ τὸ καλόν,
ἔσθ’ ὅτε καὶ ἀποτυχίαν χρημάτων τῷ βίῳ δίδωσιν, ἵν’ ἕκαστος ἐφίηται τῆς ἀρετῆς δι’ αὐτὴν τὴν ἀρετὴν καὶ μὴ διὰ τὸ ἐλπίζειν ὅτι πάντως διὰ29
20τῆς ἀρετῆς εὐπορήσῃ χρημάτων.

sch plut

88

ἐγὼ μὲν ὢν μειράκιον: τοῦτό φησιν, ἵνα τὸ προπετὲς τῆς ῥήσεως ἐπὶ τὴν ἡλικίαν ἀνενέγκῃ καὶ ἐπὶ τὸ ἐξημμένον, καὶ δόξῃ συγγνώ‐
5μην ἔχειν ἡ ἁμαρτία, ὅτι μειράκιον
ὢν ἠπείλησεν.30

sch plut

92

φθονέω φθονῶ τὸ ζηλῶ καὶ φθονόω φθονῶ τὸ ἄφθονον ποιῶ· ἔστι δὲ τυχόν τις ἐπίφθονος δι’ ἀρετήν.

sch plut

98

ἄχρι τούτου φασὶ διὰ τοὺς Ἀθηναίους· σκώπτει γὰρ αὐτοὺς ὡς
πονηρούς.32

sch plut

103

ἀντιβολῶ λέγεται τὸ ἐναν‐ τίως βάλλειν ἑαυτόν τις, ἤγουν ἔμπροσθεν τοῦ δεομένου· τινὲς δὲ λέγουσι τὸ ἐναντίον τοῦ βασιλέως
5πίπτειν. ἔστι δὲ τὸ πρῶτον κρεῖττον.33

sch plut

109

ἀτεχνῶς: ἀληθῶς· “τέχνη” γὰρ ὁ δόλος παρὰ τοῖς Ἀττικοῖς τὸ δὲ ἄνευ δόλου ἀληθές. ἔστιν “ἀτε‐ χνῶς” οἷον καὶ ἀτενῶς μετὰ περισσοῦ
5τοῦ χ. ἄλλως. ἁπλῶς, ἄνευ τέχνης· ἐκ μεταφορᾶς τῶν ἀθλητῶν τῶν μὴ τέχνῃ νικώντων ἀλλὰ δυνάμει. εἰ δέ τις παρὰ τὴν τέχνην λέγει τι ἢ ποιεῖ, οὐκέτι περισπωμένως ἀλλὰ
10βαρυτόνως· “ἀτέχνως ποιεῖς, ἀτέ‐ χνως λέγεις”. ὁ γὰρ τόνος διαστέλλει τὸ σημαινόμενον, τήν τε τῆς τέχνης στέρησιν καὶ τὸ ἀδιάφορον τῆς χρή‐ σεως. καὶ ὁ νοῦς· “κἂν φύσει τίς
15ἐστι χρηστός, ἐπὶ τὸ χεῖρον μεθίστα‐ ται ὑπὸ τῶν χρημάτων”.

sch plut

111

δύο μέρη τοῦ λόγου τὸ “ἁπαξάπαντες”, ὑφ’ ἓν δὲ ταττό‐ μενον, ὡς καὶ τὸ “ἁπαξαπλῶς”.
“οὐ, φησὶ δέ, πάντες, ἀλλ’ ὁμοῦ34
5πάντες”. τὸ γὰρ “ἁπαξάπαντεςἐπιτάσεως χάριν λαμβάνεται.

sch plut

115

ὀφθαλμίας: ἤγουν πηρώ‐ σεως. ὀφθαλμία γάρ ἐστι κυρίως ἡ
ἐκ πάθους γινομένη πήρωσις.35

sch plut

121

περινοστεῖν: κυρίως μὲν νόστος ἡ ἀπὸ ἀλλοδαπῆς οἴκαδε ἄφι‐ ξις, καταχρηστικῶς δὲ καὶ ἡ ἀπὸ τόπου εἰς τόπον μετάβασις καὶ
5πορεία.37

sch plut

122

ὀρρωδ: ἀπὸ τοῦ ὄρρου ὅ ἐστι μεσοπύγιον τῆς περιστερᾶς· ἔστι γὰρ τρομερὸν τὸ μέρος· καὶ κυρίως μὲν ἐπὶ τοῦ τῶν ἀλόγων
5δέους λέγεται· πεποίηται δὲ παρὰ τὸ τὴν οὐρὰν δονεῖν ὅ ἐστι σείειν, δηλοῦν δὲ τὸ δέος· ἢ παρὰ τὸ ἐγκρύπτειν τούτῳ τῷ μέρει τὰ αἰδοῖα κατὰ τὴν τοῦ δέους διάθεσιν·
10ἢ ὅτι τῶν φοβουμένων εἴωθεν ὁ
ὄρρος πρῶτον ἱδροῦν.38

sch plut

123

ἄληθες: ἐπίρρημα θαυμα‐ στικόν· καὶ προπαροξύνεται ἀτ‐ τικῶς.

sch plut

125

καὶ τοὺς κεραυνούς: τὰ μέγιστα ἀμυντήρια τοῦ Διός· ἐκ δὲ τούτων τὴν δύναμιν αὐτοῦ λέγει.

sch plut

127

ἆ: ἐπίρρημα τιμητικόν.39

sch plut

137

ὅτι οὐδ’ ἂν εἷς: ὅτι καὶ ἐπὶ τοῦ θυμιάσαι τὸ θύειν· ἐπὶ μὲν τοῦ βοὸς “σφάξειεν”, ἐπὶ δὲ τοῦ ψαιστοῦ “θυμιάσειεν”. κυρίως δὲ ψαιστὸν
5ἄλευρον ἐλαίῳ δεδευμένον, καταχρη‐
στικῶς δὲ καὶ τὸ πόπανον.41

sch plut

138

ψαιστόν: ἀπὸ τοῦ ψῶ, τὸ λεπτύνω, καὶ τοῦ αἴθω.

sch plut

146

οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποις ἄνευ ἀργυρίου πράττεται.

sch plut

147a

ἰστέον ὅτι ἡ “ἔγωγε” ἀν‐ τωνυμία διαφέρει τῆς “ἐγώ” τῷ τὴν μὲν “ἔγωγε” ἐπὶ ἀρχῆς μόνον τίθεσθαι, καὶ ἔστιν ἀττικόν, τὴν δὲ
5“ἐγώ” ἐπὶ ἀρχῆς καὶ μεταξύ, καὶ ἔστι κοινή.

sch plut

147b

οὔτε γάρ τοι πολυτίμητοι οὔτε ἀξιόπιστοί εἰσιν οἱ δοῦλοι. ἐξηυτέλισε δὲ ἑαυτὸν πρὸς τὸ ἐπιτυ‐
χεῖν τοῦ σκοποῦ.46

sch plut

147c

τὸ ἐκφράζειν τινά τι καὶ ἔρχεσθαι καὶ εἰς αὐτὰ τὰ λεπτότατά ἐστι τὸ σχῆμα τῆς ἀφελείας, οἷον λέγειν ἀργυρίδιον καὶ λοιπά. κυ‐
5ρίως δὲ ὑποκοριστικά εἰσι τὰ ἀπὸ κορίσκου πρὸς γραῦν ῥήματα.

sch plut

148

τὸ πλουτεῖν κατὰ γραμματι‐ κοὺς ῥῆμα, κατὰ δὲ φιλοσόφους μετὰ τοῦ ἄρθρου ὄνομα, τὸ πλουτεῖν καὶ ὁ πλοῦτος, τὸ λέγειν καὶ ὁ λόγος,
5καὶ ἕτερα.47

sch plut

150

“πειρᾶν” κυρίως τὸ προσ‐ βάλλειν γυναικὶ περὶ τῆς ἀφροδίτης καὶ λόγους περὶ συνουσίας προσφέ‐ ρειν· καὶ “πειραθῆναι” τὸ ἀκοῦσαι
5λόγους τοιούτους.

sch plut

152

πρὸς τὸ ἐρεθίζειν αὐτούς· ἄτοπον δὲ τὴν γυναῖκα τὸ ἔμπροσθεν μόριον ἐπισείειν· σφόδρα δὲ ἄσημον τὸ βαδίζουσαν ἐγκρούειν τῷ πρωκτῷ.

sch plut

155

ὅτι ἀρσενικῶς καὶ θηλυκῶς ὁ
πόρνος· ζητείσθω δέ, εἰ καὶ οὐδετέρως.48

sch plut

156

δα: σύνδεσμος ἐρωτηματι‐ κός· διὰ δὲ τὴν ἔκτασιν δίφθογγον γράφεται.

sch plut

159

ἤτοι περικαλύπτουσι τὴν ἀσέλγειαν· μοχθηρίαν δέ, 〈τὴν〉 τοῦ ἀργυρίου ἐπιθυμίαν ἢ τὴν αἴτησιν. εἴρηται δὲ τὸ “περι‐
5πέττειν” ἢ ἀπὸ τοῦ περιπετάσματος ἢ ἀπὸ τῶν ζύμῃ τὰ ἄλφιτα περιλαμ‐
βανόντων καὶ τούτοις συγκαλυπτόν‐ των αὐτήν· εἰώθασι γὰρ τὰ καταλιμ‐ πανόμενα ἀφ’ ἑκάστου ἄρτου μιγνύν‐49
10τες ποιεῖν ἄρτον. φησὶν οὖν κατα‐ χρῆσθαι τῷ ὀνόματι τοῦ ἵππου εἰς τὴν μοχθηρίαν.

sch plut

160

οἷον μηχαναί, πλοίων κατα‐ σκευαί, τὰ διὰ λόγων σοφίσματα.

sch plut

161

τὴν σύνταξιν τελευταῖον πρὸς τὸ οὐδέτερον ἀπέδωκε, λέγω δὴ τὸ
“εὑρημένα” πρὸς τὸ “σοφίσματα”.50

sch plut

163

“τεκταίνω” σημαίνει δύο, τὸ κατασκευάζω καὶ τὸ περὶ τὴν τε‐ κτονικὴν κατάγεσθαι.

sch plut

164

ἡ μὲν ἀκρίβεια τοῦ χρυσοῦ εἰς τὸ χωνεῦσαι, τοῦ ἀργυρίου δὲ εἰς τὸ κόψαι.

sch plut

165

ἰστέον δὲ ὅτι μειδιασμοῦ ἕνεκα παραπλέκει τὰ γελοῖα καὶ ἀστεῖα ταῦτα.

sch plut

166

ὅτι οἱ παλαιοὶ Ἀττικοὶ διὰ τοῦ κ λέγουσι τὸ “γναφεύειν”· ἔστι δὲ κνάφος ἀκανθῶδές τι, ᾧ ξύουσι τὰ ἱμάτια· οἱ δὲ νεώτεροι διὰ τοῦ γ
5παρὰ τὴν γνάψιν. “κναφεύς” δὲ παρὰ τὸ κνῶ, ὃ σημαίνει τὸ ξύω. καὶ Ὅμηρος· “ἐπὶ δ’ αἴγειον κνῇ τυρὸν κνήστι χαλκείῃ.”
10“γναφεύς” δὲ παρὰ τὴν τοῦ φάρους γνάψιν, ἥτις ἐστὶ παρὰ τὸ γάνος,
τὸ λαμπρόν.51

sch plut

168

ἔθος ἦν τὸν ἁλόντα μοιχὸν παρατίλλεσθαι, ἵνα δοὺς ἀργύριον ποινῆς λυθῇ. “παρατίλλεται οὖν διασείεται τὰς τρίχας τοῦ πρωκτοῦ·
5αὕτη γὰρ ὥριστο δίκη τοῖς μοιχοῖς πένησιν, ἀποραφανίδωσις καὶ τιλμός. οἱ γὰρ πλούσιοι χρήματα παρέχοντες ἀπελύοντο. “παρατίλλεται οὖν φησι διὰ τὸ ἀπορεῖν καὶ μὴ δύνασθαι
10χρήμασι λυτροῦσθαι τὴν φυγήν.
δημοσίᾳ δὲ ταῦτα ἔπασχον.52

sch plut

170a

μέγας δ: τὸν τῶν Περσῶν βασιλέα λέγει, ἤγουν τὸν Ξέρξην· μέγαν γὰρ ἔλεγον αὐτὸν διὰ τὸ πλείονι δυνάμει χρῆσθαι περσικῇ.
5κομ δὲ εἶπε, τουτέστι τῇ πε‐ ριουσίᾳ τῆς ἀρχῆς, ἀπὸ τῶν μέγα φρονούντων τῇ κόμῃ.

sch plut

170b

ἀπὸ Περσέως τινὸς γήμαν‐ τος τὴν Ἀνδρομέδαν καὶ ἐξ αὐτῆς γεννήσαντος τέκνα ἐκλήθησαν Πέρ‐ σαι· ἢ ἀπὸ Πέρσου Αἰγύπτου·
5Κηφῆνες γὰρ ἐκαλοῦντο πρώην.

sch plut

171

ἵνα πόρον εὕρῃ χρημάτων. ἐκκλησιάζομεν γὰρ ἢ τῶν ἰδίων τι σῶσαι βουλόμενοι ἢ τῶν ἀλλοτρίων σφετερίσασθαι. διαβάλλει δὲ τὸ ἐπὶ
5φιλονεικία τῶν Ἀθηναίων τριώβολον.

sch plut

172

τριήρεις: οἱ γὰρ εὔποροι τῶν τριηραρχῶν πλείονας ναύτας ἔτρεφον καὶ διὰ τοῦτο ἐπλήρουν τὰς
ναῦς, οἱ δὲ πένητες οὐδαμῶς.53

sch plut

173

τὸ δ’ ἐν Κορίνθ: ὡς τῶν Ἀθηναίων δι’ ἑαυτῶν μὴ βουλομέ‐ νων πολεμεῖν πρὸς Κορινθίους διὰ τὸν κίνδυνον, μισθωσαμένων δὲ
5ξένους εἰς πόλεμον καὶ τρεφόντων αὐτούς· τοῦτο δὲ ἐν τοῖς πολλοῖς τῶν πολέμων διεπράττοντο. ἄλλως. φασί τινες ὅτι Κορινθίοις ἀδικουμένοις ὑπὸ Λακεδαιμονίων συμμάχους πέμ‐
10ψαι Ἀθηναίους, οὓς ἔτρεφον Κορίν‐ θιοι. ἦν δὲ ὁ καταστήσας τοὺς ξένους ἐν Κορίνθῳ Κόνων ὁ Ἀθη‐ ναίων στρατηγὸς καθελὼν Λακε‐
δαιμονίους, ὅπως φυλάττῃ τὴν ἔφο‐54
15δον αὐτῶν. ἄλλοι δέ φασιν ὅτι τοὺς Κορινθίους ὑφορωμένους τοῖς Ἀθη‐ ναίοις ξενικὸν τρέφειν συμμαχίας χάριν.

sch plut

174a

ὅτι ὁ Πάμφιλος οὗτος δημαγωγὸς ἦν οἱονεὶ πολιτευόμενος· ἔκλεπτε δὲ τὰ τοῦ δήμου, ὡς ὁ Πλάτων φησί.
5“καὶ νὴ Δία Πάμφιλόν γε φαίης κλέπτειν τὰ κοινά, ἀλλὰ δὴ καὶ συκοφάντης”. οὗτος οὖν ἁλοὺς ἐπὶ κλοπῇ τῶν δημοσίων χρημάτων ἀθρόως ἐξέπεσε δημευθεὶς ταύτην δίκην πεπονθώς.
10τὸν δὲ Βελονοπώλην παράσιτόν τινές φασι τοῦ Παμφίλου· ἀνάγκη οὖν καὶ αὐτὸν συνδυστυχεῖν αὐτῷ· καὶ ὡς
δανεισταὶ ἐν Ἀθήνησι διαβάλλονται. ἀντὶ [δὲ καὶ] τοῦ εἰπεῖν “πλουτοῦσι”55
15φησὶν “οὐχὶ κλαύσονται;”

sch plut

174b

δημαγωγὸς ἦν, ἔκλεπτε δὲ τὰ τοῦ δήμου· ὡς ἔοικε δὲ ἔζη, ὡς ἔστι μαθεῖν ἀπὸ τοῦ μέλλοντος “κλαύσεται”.

sch plut

176

πέρδεται: στρηνιᾷ πλουτῶν. ἐπὶ μαλακίᾳ οὖν διαβάλλεται, ὡς καὶ πορδὰς ἀφιέναι. καὶ εἰς θρασύτητα δὲ αὐτὸν κωμῳδοῦσιν.

sch plut

177

Φιλέψιος: οὗτος, πένης ὤν, λέγων ἱστορίας ἐτρέφετο. ὡς τερατώ‐ δης διαβάλλεται.

sch plut

178

ἡ ξυμμαχία: ἐπὶ Ἀμάσιδος Αἰγυπτίων βασιλέως ἐν σιτοδείᾳ ὄντες οἱ Ἀθηναῖοι ἔπεμψαν πρὸς αὐτὸν αἰτοῦντες σῖτον· καὶ ἔπεμψεν
5αὐτοῖς ἱκανόν. ἐκ τούτου Ἀθηναῖοι ἔπεμψαν τοῖς Αἰγυπτίοις συμμαχίαν εἰς τὸν τῶν Περσῶν πόλεμον, καὶ εἶχον φιλίαν καὶ ξυμμαχίαν πρὸς
ἀλλήλους. ἄλλως. ὅτε ὁ Ξέρξης ἐπ’56
10Αἰγυπτίους ἐστρατεύετο, οἱ Ἀθη‐
ναῖοι συμμαχίαν αὐτοῖς ἀπέστειλαν.57

sch plut

179

ἐρᾷ δὲ Λαῒς: ἰστέον δὲ ὅτι Φιλωνίδην οὐ τὸν ποιητήν φησι τὸν ἐν τοῖς ἀριστοφανείοις γεγραμμένον δράμασιν, ὡς οἱ περὶ Καλλίστρατον
5πλανηθέντες τῇ ὁμωνυμίᾳ εἶπον, ἀλλὰ παιδιᾶς ἕνεκε τὸν αἴσχιστον καὶ ἀπαίδευτον. κωμῳδεῖται δὲ [ὡς πλούσιος] καὶ εὔπορος ἐν Κορίνθῳ καὶ ὡς μέγας τῷ σώματι καὶ ἠλίθιος.
10τούτου δὲ προσεποιεῖτο ἐρᾶν διὰ πλοῦτον Λαΐς, ᾗ Διογένης ὁ φιλόσο‐ φος ἐπιγράφει τῆς ἑλληνικῆς ἀκρασί‐ ας τὸ τρόπαιον· ἥτις ἐκ Καρῶν τῆς Σικελίας ἦν. ταύτην δὲ Φιλοξένῳ
15τῷ διθυραμβοποιῷ δέδωκε Διονύσιος ὁ ἐν Σικελίᾳ τύραννος. εἰς Κόρινθον οὖν ἦλθεν ἅμα τῷ Φιλοξένῳ καὶ
ἐπίσημος ἐκεῖ ἐγένετο καὶ ἐφιλήθη ὑπὸ πάντων καὶ περιβόητος ἦν58
20ἑταιρίς. ὡς δὲ ἕτεροι λέγουσιν ὅτι ἅμα Ἀλεξάνδρῳ ἐπεδήμησεν εἰς Πέρσας ἐκ τῆς Κορίνθου· ἐπισημοτέ‐ ρα δὲ γέγονε τῆς μητρὸς ἐν Κορίνθῳ· ὕστερον δὲ ἀπεδήμησεν εἰς Θεσσα‐
25λίαν, καὶ ἐκεῖ τινος Εὐρυλόχου, ὡς δέ τινες Ἀριστονίκου, ἠράσθη, παρ’ ᾧ καὶ ἐβίωσε τὸν λοιπὸν χρόνον. αὐτῆς δὲ πολλοὶ τῶν Θετταλῶν ἠράσθησαν καὶ τῷ ἔρωτι τὰ πρόθυρα
30αὐτῆς οἴνῳ ἔρραινον. ζηλοτυπήσασαι δὲ αἱ θετταλαὶ γυναῖκες ἐφόνευσαν αὐτὴν ξυλίναις χελώναις τύπτουσαι ἐν τῷ ἱερῷ Ἀφροδίτης, πανηγύρεως οὔσης, ἐν ᾖ ἄνδρες οὐ παρεγίνοντο.
35διὸ τούτου ἕνεκε λοιμὸς κατέλαβε τοὺς Θετταλούς, ἕως ὕστερον ἱερὸν ἐποίησαν ἀνοσίας Ἀφροδίτης, ἐπειδὴ αἱ γυναῖκες ἐν τῷ ἱερῷ ἀνόσιον τετολμήκασι φόνον.

sch plut

180a

ὁ Τιμοθέου δὲ πύργος: ὅστις πλούσιος ἅμα καὶ ὄλβιος ὢν ἀνὴρ καὶ στρατηγὸς Ἀθηναίων, τεῖχος οἰκοδομήσας μέγα καὶ θαυ‐
5μαστόν, εἰς τοσοῦτον ἤρθη τῆς τύχης, ὡς τὴν δαίμονα ὄψει φαί‐
νεσθαι τούτῳ. καὶ ἐν Ἀθήναις δὲ ἐν εἰκόσιν ἐποίουν αὐτὸν κοιμώμενον οἱ ζωγράφοι καὶ τὰς Τύχας εἰς δίκτυα59
10τὰς πόλεις φερούσας αὐτῷ, καὶ πορθοῦντα αὐτάς, αἰνιττόμενοι τὴν εὐδαιμονίαν αὐτοῦ. ἀλαζονευόμενος δὲ ἐπὶ τῇ εὐτυχίᾳ αὑτοῦ, ἔφη μᾶλλον αὑτοῦ εἶναι ἢ τῆς Τύχης τὰ πραττό‐
15μενα. διὸ καὶ ἠτύχησεν ὕστερον, νεμεσησάσης αὐτῷ τῆς Τύχης.

sch plut

180b

λείπει “οὐχὶ διὰ τοῦτον ἐγένετο;” τὸ σχῆμα παρ’ ὑπόνοιαν.

sch plut

180c

τὸ δὲ “ἐμπέσοι γέ σοιπαρ’ ὑπόνοιαν, δέον εἰπεῖν “ὑψηλὸς πάνυ καὶ θαυμαστός”.

sch plut

185

ἐπικαθέζηται: ἀπὸ μετα‐ φορᾶς τῶν ζυγῶν· καθέζεσθαι γὰρ τὸ βαροῦν λέγεται.

sch plut

189

ὡς Ὅμηρος· “πάντων μὲν κόρος ἐστὶ καὶ ὕπνου καὶ φιλότητος μολπῆς τε γλυκερῆς καὶ ἀμύμονος ὀρχηθμοῖο”.

sch plut

190

ἄρτων: τὰ πρὸς τὴν γαστέρα
φησὶν ὁ δοῦλος, παραπλέκει δὲ ὁ ποιητὴς πρὸς τὸ θυμῆρες τῆς κωμῳ‐ δίας τοῖς σπουδαίοις καί τινα παικτά.60

sch plut

192a

ἰστέον ὅτι εὑρίσκεται καὶ φακὸς τὸ ἀγγεῖον ἐν τῇ Παλαιᾷ, ὥσπερ φησίν· “ἀπῆρε τὸν φακὸν καὶ ἦλθεν ὑδρεύσασθαι”.

sch plut

192b

φακῆς: θηλυκὸν ἡ ἑψημένη, ἀρσενικὸν δὲ ὁ ἀνέψητος.

sch plut

199

πλὴν ἓν μόνον: τυφλὸς γὰρ ὢν οὐ δύναμαι ἀπελθεῖν, εἰ καί μοι τοσαύτη δύναμίς ἐστι· δέον οὖν ἀναβλέψαι με.

sch plut

202

ὅτι τὸ “νὴ Δία κατωμοτι‐ κόν, ἀντὶ τοῦ “ἔσῃ κύριος τῆς δυνά‐ μεως”.

sch plut

203

δειλότατόν: λέγεται περὶ τῶν πλουσίων, ὅτι δειλοί εἰσι διὰ τὸ ἀγωνιᾶν περὶ τῶν χρημάτων. αἰνίτ‐ τεται δὲ εἰς Εὐριπίδην· ἐκεῖνος γάρ
5φησι·
“δειλὸν δ’ ὁ πλοῦτος καὶ φιλόψυχον κακόν”.61

sch plut

204

τοιχωρύχος: ἰστέον ὅτι περὶ πολλοῦ ποιοῦνται τὴν ἀσφά‐ λειαν οἱ πλούσιοι· καί τις τῶν κωμικῶν φησι·
5“τί ποτ’ ἐστὶ χλωρόν, ἀντιβολῶ, τὸ χρυσίον; δέδοικ’, ἐπιβουλευόμενον ὑπὸ πάντων ἀεί”. οἱ γὰρ εὔποροι τῷ φόβῳ τοῦ μὴ ληφθῆναι τὰ χρήματα δειλότεροί εἰσι· τὸ ἐπ’ ἐκείνων οὖν μετήνεγκεν ἐπὶ
10τὸν Πλοῦτον.

sch plut

206

ἁπαξάπαντα: ἀντὶ τοῦ “τέλεον”· ἀττικὸν δέ ἐστιν ὡς τὸ “πώμαλα”.

sch plut

207

πρόνοιαν: διότι ἐπρονοησά‐ μην αὐτοῦ, ἐκάλεσάν με δειλόν. ἢ τὸ πρόβουλον τῶν ἐχόντων με.

sch plut

209

ἀνὴρ πρόθυμος: ἤτοι ἐὰν προθυμηθῇς καλῶς μετελθεῖν τὰ πράγματα, ὡς τοῖς μὲν δικαίοις
συνεῖναι. τοῖς δὲ πονηροῖς μηδαμῶς.62

sch plut

210

ὀξύτερον Λυγκέως: ὅτι τοσοῦτον ὀξυωπέστατος ἦν, ὡς καὶ δι’ ἐλάτης ἰδεῖν Κάστορα τὸν Πολυ‐ δεύκην δολοφονήσαντα τὸν ἀδελφόν,
5ὥς φησι Πίνδαρος καὶ Ἀπολλώνιος περὶ τούτου ἐν τοῖς Ἀργοναυτικοῖς· “εἰ ἐτεόν γε πέλει κλέος, ἀνέρα κεῖνον ῥηϊδίως καὶ ἔνερθεν ὑπὸ χθονὸς αὐγάζεσθαι”. γεγόνασι δὲ Λυγκεῖς διάφοροι· παῖς
10Αἰγύπτου, καὶ ἄλλος Ἀφαρέως παῖς, ὁ λάκων, λέγεται Λυγκεύς, καὶ οὗ μέμνηται Θεόκριτος, ὃς ἐλέγετο πάνυ ὀξυδερκέστατος, ὥστε καὶ τὰ ὑπὸ γῆν ὁρᾶν. οὕτω μὲν μυθολογοῦσι· πρὸς
15δὲ τὸ πιθανὸν τοῦ λόγου ἐπινενόηται, ὅτι πρῶτος οὗτος εὗρε μέταλλα χρυσοῦ καὶ σιδήρου καὶ τῶν ἄλλων· καὶ διὰ τοῦτο ἐρρήθη τὰ ὑπὸ γῆν ὁρᾶν, ἐπειδὴ καὶ τὰ εἰρημένα τύχῃ
20τινὶ ἐπενόησε καὶ ἐξεῦρεν.63

sch plut

215

τὸ ω τὸ μέγα καὶ τὸ α συνα‐ λειφόμενά ἐστιν ἀττικόν· τὸ δὲ ο τὸ μικρὸν καὶ τὸ α κιρνᾶται.

sch plut

219

ἄλφιτα: ἀπὸ μέρους τὸ πᾶν· ἀπὸ γὰρ τῶν ἀλφίτων τὴν περιουσίαν δηλοῖ.

sch plut

220

ἐπιπόνους ἀτυχεῖς ἀθλίους γεωργοὺς τοὺς εὐτελεῖς ἔχοντας βίους.

sch plut

221

οὐκ: οὐκ ἔσονται, φησί, πόνηροι καὶ ἐπίπονοι καὶ ἀσθενεῖς.

sch plut

222

πρὸς τὸν θεράποντα ὁ λόγος.

sch plut

223

“ξυγγέωργος” βαρυτόνως· σύνθετον γὰρ ὡς “πάγκαλος, πάνσο‐ φος”· τὰ γὰρ εἰς ὀξύτονα συντιθέ‐
μενα βαρύνεται.65

sch plut

227

τοῦτο δὴ τὸ κρεάδιον: ὃ ἔρχεται ἀπὸ θυσίας ἔχων ἐκ τῶν Δελφῶν. οἱ γὰρ ἐκ θυσίας ἰόντες ἔφερον ἐξ αὐτῆς τοῖς οἰκείοις κατὰ
5νόμον τινά. ἄλλως. ὅπερ ἧκον ἄγοντες λοιπασθὲν ἀπὸ τῆς θυσίας. ἔνιοι δὲ τὸ λεβήτιον.

sch plut

230

σὺ δ’ ὦ κράτιστε ἐγκω‐ μιάζων τοῦτόν φησιν, ἢ ὅτι, ὡς προεδίδαξε, καὶ θεῶν δι’ αὐτὸν ὁ
Ζεὺς βασιλεύει.66

sch plut

233

τὸ “ἀδίκως” ἁπλῶς ἔρριπται οἷον “πάσῃ τέχνῃ”· οὐ γὰρ ὑπόκειται αὐτῷ “ἄδικος οὗτος”· οὐκ ἀπειλεῖ‐ ται δέ, ἀλλὰ μειλικτικῶς προσαγ‐
5γέλλει.

sch plut

237

φειδωλός τις ὢν ὁ φεύγων τοῦ δοῦναι· τινὲς παρὰ τὸ φείδομαι καὶ τὸ δοῦναι, φειδωδός τις ὢν καὶ τροπῇ τοῦ δ εἰς λ φειδωλός.

sch plut

238a

αἱ περισσαὶ προθέσεις δη‐ λοῦσι 〈τὴν ὑπερβολὴ τῆς φιλαργυ‐ ρίας.〉

sch plut

238b

ὅρα ὑπερβολήν.67

sch plut

242

παραπλῆγα: παράφρονα, ἀπὸ μεταφορᾶς τῆς μουσικῆς τῆς παρὰ τὸ δέον πληττομένης καὶ κρουομένης· ἔοικε γὰρ καὶ ὁ ἄνθρω‐
5πος τριχόρδῳ λύρᾳ κατὰ τὸ λογικόν, θυμικὸν καὶ ἐπιθυμητικόν. ὅταν οὖν κυριεύσῃ τὸ λογικὸν τοῦ θυμικοῦ καὶ ἐπιθυμητικοῦ, τότε εὐρύθμως ᾄδει ἡ τοιαύτη χορδή, ἤγουν λέγει
10λόγους συνετοὺς καὶ ἐμμελεῖς. ὅταν δὲ κυριεύσωσι τό τε θυμικὸν καὶ ἐπιθυμητικὸν τοῦ λογικοῦ, τότε λέγομεν “παραπλήττει”, ἐξ οὗ καὶ ὁ παραπλήξ. ἵνα δὲ τὴν ὑπερβολὴν
15τῆς φιλαργυρίας σημάνῃ προκεκρι‐ μένης καὶ τῶν χρηστῶν φίλων, “παραπλῆγα ἤτοι τὸν ἄφρονα καὶ μωρόν, ἀπὸ τῶν κρουμάτων τῶν διαπεπτωκότων τοῦ ἐναρμονίου λυ‐
20ρισμοῦ. ἀληθῶς γὰρ ἡ ἀσωτία παρα‐ πεπληγμένη ἐστὶ διάνοια.

sch plut

243

ἀπὸ μεταφορᾶς τῶν στρα‐ τιωτῶν τῶν παραβαλλομένων ἔμ‐ προσθεν ἐν τῷ πολέμῳ.68

sch plut

244a

ἐν ἀκαρεῖ χρόν: τῷ ἐλαχίστῳ. σημαίνει δὲ τὸ βραχύτα‐ τον τοῦ χρόνου ὅπερ οὐχ οἷόν τε διακόψαι. πεποίηται δὲ ἀπὸ τῶν
5μικρῶν τριχῶν τῶν. διὰ βραχύτητα μὴ δυναμένων καρῆναι. ἀκαρὲς γὰρ τὸ ἄτμητον. ἔστι δὲ ἐπιρρηματικὸν ὄνομα. ὅπερ δὲ πάσχουσιν ἐκεῖνοι οἱ παραπλῆγες ἄνθρωποι δι’ ἀσωτίαν
10γυμνούμενοι, τοῦτο εἰς ἑαυτὸν μετή‐ γαγεν.

sch plut

244b

Καρὶ ι· ἀκαρῆ η· ἐν ἀκαρεῖ δὲ δίφθογγον.

sch plut

246

τὸ “πῶς θαυμαστικόν ἐστι· θαυμάζει γὰρ αὑτὸν ὡς ἀεί
ποτε σύμμετρον ὄντα. “μετρίου δὲ λέγει “ἀνδρός”, τοῦ διαμετροῦντος69
5ἑαυτοῦ τὸ ζῆν.

sch plut

247

χαίρω: ἀρετῆς γάρ ἐστι τὸ τῷ δέοντι καιρῷ ἁρμοζόντως καὶ φείδεσθαι καὶ δαπανᾶ.

sch plut

249a

ἰδεῖν σε: οὐχ ἵνα ὁ Πλοῦτος ἴδῃ τὴν γυναῖκα καὶ τὸν υἱόν, ἀλλ’ ἵνα ἐκεῖνοι τὸν Πλοῦτον ἴδωσιν· οὕτω γὰρ πρέπει. ἀττικὸν δὲ τὸ
5πλεονάζειν τοῖς ἄρθροις.

sch plut

249b

ὅταν κεῖνται δύο αἰτιατικαὶ καὶ ἓν ῥῆμα ἀπαρέμφατον, ἔστιν ἀμφιβολία, τὸ “σ καὶ “τὴν γυ‐ ναῖκα καὶ τὸ “ἰδεῖν”.

sch plut

251

πείθομαι: οἶδα γὰρ ὅτι καὶ τέκνων προτιμᾷς τὸν Πλοῦτον. χα‐
ριέντως δὲ τοῦτό φησιν.70

sch plut

253

ταὐτὸν θύμον: ἀντὶ τοῦ “τῆς αὐτῆς πενίας μετασχόντες”. θύμος δέ ἐστιν εἶδος βοτάνης εὐτε‐ λοῦς. τινὲς δέ φασιν ὅτι παρῴδηται
5ἐκ τῶν Ἡσιόδου· “οὐδ’ ὅσον ἐν μαλάχη τε καὶ ἀσφοδέλῳ μέγ’ ὄνειαρ”. ἢ ἀντὶ τοῦ “ὦ δίκαιοι”—πρὸς τὸν χορὸν τῶν γερόντων ὁ θεράπων φησί— “τὰ εὐτελῆ θέλοντες ἐσθίειν διὰ τὸ
10μὴ ἐθέλειν ἀδικεῖν”. ἅμα δὲ καὶ τὸ τραχὺ τῆς γῆς διαβάλλει. οὐδετέρως δὲ τὸ θύμον λέγει καὶ βραχυκαταλή‐ κτως καὶ βαρυτόνως. ἐκτεινόμενον
γὰρ καὶ ὀξυνόμενον δηλοῖ τὴν ψυχήν.71

sch plut

255a

ἐγκονεῖτε: ἀντὶ τοῦ “ἐν‐ εργεῖτε, ταχύνατε”, ἐπεὶ οἱ τρέχον‐ τες κόνεως πληροῦνται. ἢ ἀπὸ τῶν ἀθλητῶν· ἐν κόνει γὰρ ἐκείνων τὸ
5ἔργον.

sch plut

255b

οὐχὶ μέλλειν: οὐ τοῦ μέλλειν καὶ ἀναβάλλεσθαι καιρός ἐστιν, ἀλλὰ τοῦ σπεύδειν καὶ κόνιν πέμπειν. τὸ μέλλειν, ὅταν ἐπὶ ἀνα‐
5βολῆς καὶ βραδυτῆτος, διὰ δύο λλ γράφεται· ὅταν δὲ ἐπὶ φροντίδος, δι’
ἑνός.73

sch plut

257

ὅτι τὸ “πάλαι οὐ μόνον βραδυτῆτος ἐπίρρημα ἀλλὰ καὶ τα‐ χυτῆτος.

sch plut

259

τὸ δὲ λοιπὸν ἐν ὑπερβατῷ συντακτέον, ἵν’ ᾗ τοιοῦτον· “καὶ ταῦτα πρὶν πρὸ τοῦ φράσαι μοι ὅτου καὶ τίνος χάριν

sch plut

261

οὐκοῦν πάλαι: σύνδεσμος ἀποδεικτικός. παίζει δὲ τοὺς γέρον‐ τας καὶ μηδὲν εἰπὼν ὑποκρίνεται εἰρηκέναι, διὰ τὸ αὐτῶν τὰ ὦτα
5γήρατος πεπληρῶσθαι. ἐπεγγελᾷ δὲ τῷ ἀμυδρῷ τῶν αἰσθήσεων διὰ τὸ
γῆρας.74

sch plut

266

ῥυσσόν: ῥυτίδας ἔχοντα. νωδόν: ὀδόντας μὴ ἔχοντα διὰ τὸ γῆρας· οὐ γὰρ δὴ ἄφωνον. μαδῶντα δέ, φαλακρόν, ἀπὸ τοῦ δέεσθαι
5μαλλοῦ. ἢ καθόλου τρίχας μὴ ἔχοντα. ψωλὸν δέ, ἀσχήμονα κατὰ παρέκ‐ τασιν τοῦ μορίου.

sch plut

268

ὦ χρυσὸν: ἀττικῶς ἡ σύνταξις, ἀντὶ τοῦ “ὦ πλοῦτον ἐκ τῶν ἐπῶν ἀγγείλας” ἢ ἀντὶ τοῦ “τιμιώτατον εἰπὼν λόγον”.

sch plut

269a

ἀπὸ κοινοῦ τὸ “δηλῶ”, διὰ
τὸ γήρᾳ ἕπεσθαι τὰ τοιαῦτα.75

sch plut

269b

σωρὸς δέ ἐστι κυρίως τὸ ἐκ μικρῶν σπερμάτων συναγόμενον πλῆθος, παρὰ τὸ σῶ, ὅ ἐστι σῴζω, συνάγω. καλῶς οὖν ἀπὸ τῶν καρπῶν
5φαίνονται εἰρηκότες· οἱ γὰρ εὐθυ‐ νοῦντες καὶ πλούσιοί εἰσιν. ἢ ὡς γεωργοὶ ταύτῃ κέχρηνται τῇ παρα‐ βολῇ.

sch plut

271a

ἀπὸ τοῦ φαίνεσθαι τὸ κάρα. κρόταφος· ἀπὸ τοῦ κηρύσσειν τὸν τάφον.

sch plut

271b

φενάκη· τὸ προκόμιον, οἷον τοῦ φαινομένου κρανίου τὸ ἄκος ἤτοι
σκέπη. φενάκη κυρίως ἡ προσθετὴ καὶ ἐπιτηδευτὴ κόμη, ἀπὸ τῶν76
5κατερρυηκυιῶν τριχῶν τῶν γυναικῶν καὶ οὕτως ἀπατουσῶν διὰ τὸ ἐπεί‐ σακτον τῆς κόμης.

sch plut

271c

ἀπὸ τοῦ αἰκίζειν τὰς φρένας· ἡ γὰρ ἀπάτη αἰκίζει τὰς φρένας.

sch plut

272a

ἀζήμιος: ἀβλαβής. κυρίως δὲ ζημία ἡ τῆς. ζωῆς μείωσις.

sch plut

272b

βακτηρίαν ἔχοντα: ὅτι πάντες οἱ γέροντες ἐν ταῖς Ἀθήναις δύο βακτηρίας ἐβάσταζον, ἢ διὰ τὸ ἐπερείδεσθαι αὐταῖς ἢ διὰ τὸ ἀμύ‐
5νεσθαι ταύταις μὴ δυναμένους χερσίν. ἐτυμολογεῖται δὲ βακτηρία παρὰ τὸ τὴν βάσιν τηρεῖν. βακτηρία δὲ καὶ ὁ χάραξ, ἀπὸ τοῦ τηρεῖν τὸν Βάκχον ἤτοι τὴν ἄμπελον. ῥᾶβδος δὲ καὶ βα‐
10κτηρία διαφέρει· ῥᾶβδος μέν ἐστιν ἡ ποιμαντική, βακτηρία δὲ ἡ τοῦ γήρως ἀνάπαυσις. γίνεται δὲ ῥᾶβδος παρὰ τὸ ῥάπτω, τὸ ῥαπίζω, ῥάπδος· καὶ ἐπεὶ ψιλὰ ψιλῶν ἡγεῖται καὶ
15δασέα δασέων καὶ μέσα μέσων, τρέπεται τὸ π εἰς β, καὶ γίνεται ῥᾶβδος. ἐτυμολογεῖται δὲ 〈καὶ〉 παρὰ
τὸ ῥᾷον βαίνειν ἐν τῇ ὁδῷ.77

sch plut

276

ἰοὺ ἰο: σχετλιαστικόν, ὡς θλιβομένων τῶν πεπεδημένων· ὅτι αἱ χοινικίδες πέδαι τινές εἰσι· χοῖνιξ δὲ πᾶν περιφερὲς καὶ εἶδος μέτρου
5περσικοῦ· χρῶνται δὲ τούτῳ οἱ Πέρσαι ἀντὶ μεδίμνου. διὸ καὶ τὸ μέτρον χοῖνιξ καλεῖται.

sch plut

277

παρὰ τοῖς Ἀθηναίοις δέκα ἦσαν φυλαί. ἔθος οὖν ἀπὸ πασῶν τῶν φυλῶν δικαστὰς καθίζειν· εἶτα ἀπὸ μιᾶς ἑκάστης ἐλάμβανον ἄνδρας
5πέντε τοὺς ἐπισημοτέρους καὶ ἐξ αὐτῶν τὸν ἕνα τὸν κλήρῳ λαχόντα ἐποίουν δικάζειν. ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν οὖν “ἐν τῷ δικαστηρίῳ τὸ γράμμα καὶ τὸ ψήφισμα, ὅ ἐστιν ὁ κλῆρος,
10ἐπέλαχε δικάζειν σε καὶ δικαστὴν
καθέζεσθαι”, ὡς πρὸς ἕτερον τὰ παρ’ ὑπόνοιαν παίζει. ἄλλως. ἐν ταῖς Ἀθήναις πολλὰ ἦν δικαστήρια, καὶ ἔν τισι μὲν ἐδίκαζον περὶ φονικῶν78
15πραγμάτων, ἔν τισι δὲ περὶ δημο‐ τικῶν· καὶ ἕκαστον τούτων εἶχεν ἕν τι τῶν στοιχείων ἰδικὸν ὄνομα, οἷον ἦν τι τῶν δικαστηρίων λεγόμενον ἄλφα, ὁμοίως ἄλλο βῆτα ἄλλο γάμ‐
20μα καὶ ἑξῆς τὸ δ, τὸ ε καὶ τἄλλα. δέκα γὰρ ἦν τὰ δικαστήρια ἐν Ἀθήναις τὰ πάντα, καὶ πρὸς θυρῶν δὲ ἑκάστου δικαστηρίου ἐγέγραπτο πυρρῷ βάμματι τὸ στοιχεῖον, ᾧτινι
25τὸ δικαστήριον ὠνομάζετο. ὅσοι δὲ δικασταὶ ἦσαν ἐν Ἀθήναις, ἕκαστος αὐτῶν καθ’ ἕκαστον δικαστήριον δέλτον εἶχεν, τουτέστι πινακίδιον, ἐν ᾧ ἦν γεγραμμένον τὸ ὄνομα αὐτοῦ
30καὶ τοῦ δικαστηρίου, καὶ ῥᾶβδον ἅμα τῷ πινακιδίῳ· ἦν δὲ καὶ αὐτῇ τῇ ῥάβδῳ τὸ ὄνομα τοῦ δικαστηρίου ἐγγεγραμμένον. ὅτε οὖν συνέβαινε καιρὸς τοῦ δικάζειν, ἀπήρχοντο πάν‐
35τες οἱ δικασταὶ εἰς τὴν ἀγορὰν κἀκεῖ κλήρους ἔβαλλον· καὶ ὅστις ἂν ἐκληροῦτο κλῆρον τὸν ἔχοντα τὸ α, ἀπήρχετο εἰς τὸ ἄλφα δικαστήριον,
καὶ ὁμοίως εἰς τὸ βῆτα καὶ τὰ ἐφ‐79
40εξῆς. ἀπήρχετο δὲ καὶ πρῶτον μὲν ἐδείκνυ τῷ κήρυκι τοῦ δικαστηρίου τὸν κλῆρον τοῦ στοιχείου· ὁ δὲ κῆρυξ λοιπὸν ἐδίδου αὐτῷ τὸ πινακί‐ διον αὐτοῦ καὶ τὴν ῥᾶβδον, εἶτ’ οὕτως
45ἐδίκαζεν. εἰ δέ τις δικαστὴς εἰσῄει μὴ κληρωθεὶς εἰς τὸ δικαστήριον, διαφόρως ἐζημιοῦτο.

sch plut

278

ὁ δὲ Χάρων τὸ ξύμβολον: τοῖς λαχοῦσι δικάσαι εἰσελθοῦσιν ἐν τῷ δικαστηρίῳ ἑκάστῳ σύμβολον δίδοται δημόσιον παρὰ τῆς ἐπὶ
5τούτου εἰληχυίας ἀρχῆς, ἵνα ἐξιόντες καὶ τοῦτο προφέροντες λαμβάνοιεν τὸν δικαστικὸν μισθόν. εἰπὼν οὖν “σορόν ἐπήγαγε “Χάρων”. ἔδει δὲ εἰπεῖν “ὁ ἄρχων τὸ σύμβολον
10δίδωσιν”—οὗτός ἐστιν ὁ δικαστικὸς μισθός—, ἤμειψε δὲ τοῦτο γελοι‐ ωδῶς εἰπὼν “Χάρων”, ὡς γερόν‐ των αὐτῶν ὄντων καὶ μελλόντων θανεῖν.

sch plut

279a

ὡς μόθων ε: εἶδός ἐστιν αἰσχρᾶς καὶ δουλοπρεποῦς ὀρχήσεως· οἱ δὲ Λάκωνες τοὺς περιτρεφομένους τοῖς ἐλευθέροις μόθωνας καλοῦσι.
5μόθων δέ ἐστιν ὁ φλύαρος καὶ φορτι‐ κὸς καὶ ἄτιμος καὶ αἰσχρός, ἀπὸ Μόθωνός τινος αἰσχροποιοῦντος καὶ
ἀεὶ ἐν τοῖς πότοις ὀρχουμένου.80

sch plut

279b

κόβαλοι δαίμονές εἰσι σκλη‐ ροὶ περὶ τὸν Διόνυσον.

sch plut

287

ὅτι ὁ Μίδας βασιλεὺς ὢν Φρυγίας πλουσιώτατος ὦτα ὄνου ἐλέγετο ἔχειν, ἀπὸ τοῦ ζῴου ὅπερ μᾶλλον τῶν ἄλλων ζῴων ἀκούει πλὴν
5μυός, ἢ ὅτι πολλοὺς ὠτακουστὰς εἶχέ τε καὶ πευθῆνας ὅ ἐστιν ἐπισκόπους ἀγγέλους. οἱ δέ φασιν ὡς ψέξας ποτὲ τὸν Διόνυσον ὁ Μίδας μετεβλήθη εἰς ὄνον, ἢ ὡς τὰς ὄνους
10τοῦ Διονύσου παριὼν ἠδίκησε—διὸ ὀργισθεὶς αὐτῷ ὁ θεὸς ὦτα ὄνου
αὐτῷ περιῆψεν—ἢ ὅτι φύσει μεγα‐ λώτης ἦν. λέγεται δὲ τούτῳ τὸν Πακτωλὸν χρυσὸν ῥεῦσαι καὶ πάλιν81
15εὔξασθαι ὡς πάντα γενέσθαι χρυσὸν ὧν ἂν ἅψαιτο. ἱστορία. [[ὁ]] Μίδας πρὶν πόνου δίχα δὴ λαβὼν τὴν βασιλείαν, ὡς ὁ Σαούλ, ὡς ὁ Δαβίδ, ὡς Τούλλιος ὁ Σέρβος,
20Μίδας γὰρ οὗτος ἁμαξεὺς ὢν τῶν ἀροτρευόντων, βόας λαβὼν καὶ ἄροτρον, ἐξῆλθεν ἀροτρεύσων· οἱ Φρύγες δ’ ἀναρπάξαντες ποιοῦσι βασιλέα· ἄνακτος γὰρ χηρεύοντες συνέθεντο συνθήκας τὸν πρώτως διερχόμενον ποιῆσαι βασιλέα.
25οὕτω τὸ κράτος δὲ λαβὼν Μίδειαν πόλιν κτίζει, ἣν δι’ ἰῶτα γράφειν σε χρεὼν σὺν τῇ διφθόγγῳ, Μήδειαν τὴν Αἰήτου δὲ ἦτα σὺν τῇ διφθόγγῳ, Μηδίαν Μήδων χώραν δὲ ἦτα σὺν τῇ ἰῶτα· αἱ πόλεις διφθογγίζονται, αἱ χῶραι δι’ ἰῶτα·
30“Μηδία χώρα” λέγεις γάρ, “Μίδεια δὲ ἡ πόλις”, ὡς Ἰταλία λέγεται τῶν Καλαυρῶν ἡ χώρα,
Ἀττάλεια τυγχάνει δὲ πόλις τῆς Παμφυλίας.82

sch plut

290

Φιλόξενον τὸν διθυραμβοποι‐ ὸν ἢ τραγῳδοδιδάσκαλον διασύρει, ὅστις ἐν Σικελίᾳ ἦν παρὰ Δωριεῦσι· λέγεται δὲ ὅτι ποτὲ Γαλατείᾳ τινὶ
5παλλακίδι Διονυσίου προσέβαλε, καὶ μαθὼν Διονύσιος ἐξώρισεν αὐτὸν εἰς λατομίαν. φεύγων δ’ ἐκεῖθεν εἰς 〈τὰ〉 μέρη τῶν Κυθήρων ἦλθε καὶ ἐκεῖ δρᾶμα τὴν Γαλάτειαν ἐποίησεν, ἐν ᾧ
10εἰσήγαγε τὸν Κύκλωπα ἐρῶντα τῆς Γαλατείας. τοῦτο δὲ αἰνιττόμενος εἰς Διονύσιον ἀπείκασεν αὐτὸν τῷ Κύκλωπι, ἐπεὶ καὶ αὐτὸς 〈ὁ〉 Διο‐ νύσιος οὐκ ὠξυδόρκει. ἐπεὶ οὖν ἔφη
15ὁ Χορὸς “ἥδομαι καὶ ὅ τι ἑξῆς, καὶ ὁ οἰκέτης φησὶ “καὶ ἐγὼ βουλήσομαι χορεύειν”, καὶ ἅμα ἀναφωνεῖ τὸ μέλος ἐκεῖνο. ὅπερ φασὶν εἰρηκέναι τὸν Κύκλωπα κιθαρί‐
20ζοντα τὴν Γαλάτειαν· εἰσάγει γὰρ ὁ Φιλόξενος ἐν τῷ συγγράμματι αὐτὸν κρούοντα τὴν κιθάραν καὶ
ἀναφωνοῦντα τὸ “θρεττανελῶ”· ἡ γὰρ κιθάρα κρουομένη τοιοῦτον μέ‐83
25λος ἀπετέλει· τινὲς δὲ ἀγροικικὴν φωνὴν εἶναι λέγουσιν. μιμούμενος οὖν καὶ ὁ κωμικὸς χορὸς οὗτος ἐκεῖνον, τοῦτό φησι. τὸ δ’ “ἀλλ’ εἶα τέκεα θαμίν’ ἐπαναβοῶν‐
30τες ἐκ τοῦ Κύκλωπος Φιλοξένου ἐστίν.

sch plut

293

ποιᾷ φωνῇ χρώμενοι· βληχᾶ‐ σθαι γὰρ ἐπὶ τῶν προβάτων.

sch plut

294

κινάβρα ἡ δυσωδία τῶν μασχαλῶν ἢ τῶν αἰγῶν· κυρίως δὲ κυνάβρα ἡ τῶν κυνῶν βρῶσις, κυνό‐
βορά τις οὖσα.84

sch plut

295

τὸ δ’ “ἀκρατιεῖσθε ἀντὶ τοῦ “φάγοιτε”· ἀκρατισμὸς γὰρ λέγεται τὸ πρωϊνὸν φαγεῖν. ἢ “ἀκρα‐ τῆ πράσσετε”, ἐπειδὴ μετὰ συνουσίαν
5οἱ τράγοι λείχουσι τὰ αἰδοῖα ἑαυτῶν.

sch plut

298

πήραν ἔχοντα: ὅτι παρὰ τῷ Φιλοξένῳ τῷ διθυραμβοποιῷ πήραν ἔχων εἰσῆλθεν ὁ ὑποκρινόμενος Κύ‐ κλωψ καὶ λάχανα ἐπιφερόμενος, ὡς
5δὲ καὶ τῆς τυφλώσεως αὐτοῦ οὔσης ἐν τῷ ποιήματι. “κραιπαλῶντα δὲ
ἀντὶ τοῦ “ἐκ μέθης ἀτακτοῦντα”.85

sch plut

300

εἰκῇ δ: ἃ ἔπαθεν ὁ Κύ‐ κλωψ παρὰ τοῦ Ὀδυσσέως, ταῦτα ὁ Χορὸς ἀναφέρει εἰς τὸν οἰκέτην.

sch plut

301a

ἡμμένον ἤτοι ὠξυμμένον ὥστε ἐκτυφλῶσαί 〈σε〉 ὡς τὸν Κύκλωπα καταδαρθέντα ἤτοι κοι‐ μηθέντα, ὃν σὺ μιμῇ.

sch plut

301b

σφηκίσκον: ἐπιτετήδευται ἡ λέξις παρὰ τὸν σφῆκα. τὰ γὰρ μακρὰ τῶν ξύλων καὶ ὀξὺ ξυνημμένα σφηκίσκους καλοῦσιν, ἐπεὶ καὶ οἱ
5σφῆκες τὴν κοιλίαν ἐπισυνεσταλ‐ μένην ἔχουσιν, ἰσχνοὶ ὄντες ὄπισθεν καὶ τοὺς λαγαροὺς δὲ τοῖς σώμασιν ἀνθρώπους καὶ μὴ προκοιλίους σφη‐ κώδεις φασί, τοὺς στενοὺς τὰ μέσα.

sch plut

303

ἣ τοὺς ἑταίρους: δέον εἰπεῖν “Ὀδυσσέως” πρὸς τὴν ἱστο‐ ρίαν “Φιλωνίδου εἶπεν κωμῳδεῖ δὲ αὐτὸν ὡς πλούσιον καὶ παρασίτους
5ἔχοντα καὶ διὰ τὸν Λαΐδος ἔρωτα ἐν Κορίνθῳ διάγοντα. διασύρεται δὲ καὶ ὡς συώδης σὺν τοῖς ἑταίροις αὐτοῦ, οὓς καὶ κάπρους εἶπε, τὴν δὲ Λαΐδα Κίρκην, ἐπεὶ τοὺς ἐραστὰς86
10ἐφαρμάκευεν. ἀμαθὴς δὲ ἦν ὁ Φιλω‐ νίδης καὶ μέγας σφόδρα. Νικοχάρης οὖν ἐν τῷ περὶ αὐτοῦ· “τί δῆτ’; ἀπαιδευτότερος εἶ Φιλωνίδου τοῦ Μελιτέως;”

sch plut

308

παροιμία, ἥτις εἴωθεν ἐπὶ τῶν ἀπαιδεύτων λέγεσθαι.

sch plut

312

τῶν ὄρχεων: δέον εἰπεῖν ὅτι “ξίφος ἐπιφέρομέν σοι καθὰ καὶ Ὀδυσσεὺς τῇ Κίρκῃ”—ὃ δὲ συμβέβηκε τῷ Ὀδυσσεῖ κατὰ τὴν
5τοῦ ἐρινεοῦ ἐποχὴν ἐν τῷ στομίῳ. τῷ Χαρύβδεως—, ἐπὶ τὴν Κίρκην μετήγαγεν. ἢ ὡς ἐκεῖνος Μελάνθιον ἐκρέμασεν.87

sch plut

313

μίνθον οἱ μὲν τὸν ἡδύοσμον, οἱ δὲ τὴν ἴυγγα, ὡς κεῖται ἐν τῇ κωμικῇ λέξει, λέγουσιν. ἢ καὶ ἄλλως· μίνθος ἡ κόπρος τῶν αἰγῶν. ἐπειδὰν
5δὲ οἱ τράγοι ψυγμῷ περιπέσωσιν, εἰώθασιν οἱ αἰπόλοι λαμβάνειν τὴν κόπρον αὐτῶν καὶ χρίειν αὐτῶν τοὺς μυκτῆρας, καὶ οὕτω τῇ δυσωδίᾳ πταρμὸν κινεῖν, τούτῳ δὲ τῷ τρόπῳ
10λύειν τὸ πάθος. 〈ὁ γὰρ πταρμὸς θεραπεύει τὸ πάθος.〉 ἐκ τούτου οὖν φησιν ὅτι “ἀηδίσομέν σε, ἐπεὶ καὶ αἶγες ἐκ τῆς κόπρου ἀηδίζονται”. ἄλλως μινθώσομεν ἀντὶ τοῦ
15“κοπρώσομεν”· μίνθος γὰρ ἄνθος ἐν τῇ κόπρῳ φυόμενον, ᾧ χαίρουσιν οἱ τράγοι. ἢ τὴν ἀνθρωπίνην κόπρον, ᾗ χρῶνται παρατρίβοντες οἱ ποιμένες τῷ δυσριγεῖ τῶν τράγων πταρμῷ.

sch plut

314

ὅτι ὁ Ἀρίστυλλος αἰσχρός·
καὶ ἐν Ἐκκλησιαζούσαις μέμνηται αὐτοῦ· αἰσχροποιὸν οὖν φασιν αὐτὸν ποιητήν, ὃς διὰ τὴν αἰσχρουργίαν88
5αὐτοῦ ἀεὶ ἐκεχήνει. τοῦτο οὖν φησιν· “ὥσπερ Ἀρίστυλλος κεχηνὼς ἐρεῖς· ἕπεσθε καὶ τὰ ἑξῆς”.

sch plut

321a

μασσώμενος: ἀπὸ θέμα‐ τος τοῦ μασσῶ, συζυγίας δευτέρας, ὡς τὸ “γελώμενος”.

sch plut

321b

τῷ κόπ: ἤτοι τῷ ἔργῳ καὶ τῇ περὶ τὸν πλοῦτον ἐπιμελείᾳ.

sch plut

322

χαίρειν μὲν: ὁ Χρεμύλος, ὡς ξενισθεὶς τῇ τύχῃ, καινοτέραν προσηγορίαν ἐπινοεῖ· τὸ γὰρ “χαί‐ ρειν” παλαιόν ἐστι. τοῦτο δὲ Διονύ‐
5σιος ὑπὸ Κλέωνος μὲν πρῶτον λέγει τετάχθαι, γράφοντος δὲ αὐτοῦ πρὸς Ἀθηναίους ἑλόντος τοὺς ἐν Σφακτη‐ ρία· “ὁ Κλέων Ἀθηναίοις τῇ βουλῇ καὶ τῷ δήμῳ χαίρειν” αὐτὸ
10δέ φησι κεῖσθαι περιττὸν καὶ περὶ
τὴν σύνταξιν ἀσύστατον.89

sch plut

325

συντεταγμένως: σπουδαί‐ ως καὶ γοργῶς, μετὰ συγκροτήματός τινος καὶ τάξεως. τὸ δὲ “οὐ κατε‐ βλακευμένως ἀντὶ τοῦ “οὐ βρα‐
5δέως καὶ τρυφερῶς”. βλὰξ γάρ ἐστιν ὁ μαλθακευόμενος καὶ τρυφη‐ λὸς ἐν ὑποκρίσει τὸ σῶμα· καὶ
μαλθακία ἡ μεθ’ ὑπεροψίας ὁμιλία.90

sch plut

327

παίζων ποτὲ μὲν λέγει ἄνδρα, ποτὲ δὲ θεόν.

sch plut

328

δόξεις, φησίν, ὁρᾶν ἐμὲ ὡς αὐτὸν τὸν Ἄρεα, ἤγουν τὸν θεὸν ὁρῶν, ἀντὶ τοῦ “κατορθωτικὸν καὶ πρακτικόν”. ἄκρως γὰρ καὶ ἀπειλη‐
5τικῶς, φησί, βλέψω πρὸς τοὺς βιαζομένους.

sch plut

330a

〈ὤστια〉 τὰς θύρας φασὶ παρὰ τὸ ἐξωθεῖν τὸν ἐπερχόμενον.

sch plut

330b

ὅτι ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ οὐδεὶς ἐδίκαζεν εἰ μὴ ἐπέβαινε τῶν ξεʹ ἐνιαυτῶν· ὅσοι δ’ εἰς τέλος ἡλικίας ἦσαν, εἰσήρχοντο μὲν εἰς τὴν ἐκ‐
5κλησίαν, οὐκ ἐδίκαζον δέ. τούτους
οὖν τοὺς ἐκκλησιαστὰς ἐποίησαν φανερόν τι λαμβάνειν ἀπὸ τῶν τῆς πόλεως προσόδων οἱ δημαγωγοὶ πείσαντες τὴν πόλιν· ὕστερον δὲ ὁ91
10Κλέων ἐποίησεν αὐτὸ τὸ τριώβολον. ἀφῆλιξ δὲ εἰς τὴν ἐκκλησίαν οὐκ εἰσήρχετο.

sch plut

331

παρίημι· ὁ μέλλων “παρή‐ σω”. ὁ δεύτερος ἀόριστος “πάρην” καὶ εὐκτικὸς “παρείην” ἡ μετοχὴ “ὁ παρείς. τοῦ παρέντος”.

sch plut

332

ἰστέον ὅτι τὰ ὀνόματα τοῦ δράματος τούτου εἰσὶ πλάσματα τοῦ ποιητοῦ. Χρεμύλος γὰρ ἀπὸ τοῦ χρέος καὶ τοῦ αἱμύλος ὁ ἀπατεών,
5ὁ ἀπατῶν τοὺς χρεοφειλέτας· καὶ τὸ Καρίων ἐξελληνιζόμενον δηλοῖ δοῦ‐ λον. —Κᾶρες γὰρ οἱ δοῦλοι, ὡς ἡ παροιμία “ἐν Καρὸς αἴσῃ”—ἤτοι ἐν δούλου τάξει· ὁμοίως καὶ τὸ
10Βλεψίδημος ἤτοι πτωχός, ὁ βλέπων ἀεί ποτε ἐν τῷ δήμῳ.

sch plut

338a

ἐπὶ τοῖς κουρείοισιν:
διαβάλλει τοὺς Ἀθηναίους ὡς διη‐ μερεύοντας ἐπὶ τῶν κουρείων ἀργῶς καὶ οὐκ ἐν τοῖς ἰατρείοις ποιουμέ‐92
5νους τὰς συντυχίας.

sch plut

338b

κουρεῖα τὰ ἁρματοποίεια.

sch plut

342

σκώπτει πάλιν τοὺς Ἀθη‐ ναίους ὡς ἐπιφθόνους· “οὐκ ἀκολου‐ θεῖ, φησί, τῇ Ἀθηναίων διαγωγῆ”. καὶ ἀλλαχοῦ·
5“ἐπὶ τοῦ προσώπου γάρ ἐστιν ἀττικὸν βλέπος”.93

sch plut

351

παράπαν: παντελῶς, κατὰ
πάντα τρόπον, ἐξ ὁλοκλήρου.94

sch plut

359

Ἄπολλον ἀποτρόπαιε: ὁ ἀποτρέπων τὰ δεινά, ἀλεξίκακος γὰρ ἦν ὡς χρησμοδοτῶν. ἄλλως· ὡς ἐν ἀρνήσει εἴληφε τὴν τοῦ θεοῦ
5ἐπίκλησιν.

sch plut

362

οὐδείς, ὃς ἔχειν δοκεῖ πλεο‐
νέκτημα, ἀρετῆς ὑγιῶς ἔχει.96

sch plut

369a

κρώζεις: παροιμία ἐπὶ τῶν θρυλλούντων, ἀπὸ τῶν κο‐ ρωνῶν.

sch plut

369b

σὺ μὲν γὰρ ἄνω καὶ κάτω
περὶ τὸ κεκλοφέναι με διαλέγῃ μοι.97

sch plut

379a

τὸ στόμ’ ἐπιβύσας: τείνε‐ ται πρὸς τοὺς ῥήτορας, ἐπεὶ εἰώθασι τοῖς ἕρμαιον κεκληρωμένοις ἐπιφορ‐ τίζεσθαι, ὡς κοινωφέλιμοι.

sch plut

379b

διασύρει τοὺς ῥήτορας.98

sch plut

382

διασύρει τοὺς Ἀθηναίους.99

sch plut

383

ἱκετηρία ἐστὶ κλάδος ἐλαίας ἐρίῳ περιπεπλεγμένος· οἱ γὰρ ἱκε‐ τεύοντες αὐτὸν κατεῖχον τὸν κλάδον.

sch plut

385

Πάμφιλος ζωγράφος ἦν, ὃς τοὺς Ἡρακλείδας ἔγραψεν ἱκετεύον‐ τας τὸν τῶν Ἀθηναίων δῆμον. μετὰ γὰρ θάνατον Ἡρακλέος Εὐρυσθεὺς
5διώκει τοὺς Ἡρακλείδας διὰ τὸ πρὸς τὸν πατέρα ἐμφύλιον μῖσος. ταύτην τὴν ἱστορίαν ἀνέγραψε Πάμ‐ φιλος τραγικός—κατὰ δέ τινας ζωγράφος ἦν—ὃς τὴν τῶν Ἡρακλει‐
10δῶν τύχην χαρακτηριστικῶς ὑφηγή‐ σατο. Καλλίστρατος δὲ καὶ Εὐφρό‐ νιος τραγῳδιῶν ποιητήν φασι καὶ διδάξαι Ἡρακλείδας. γραφὴ μέντοι ἐστὶν οἱ Ἡρακλεῖδαι καὶ Ἀλκμήνη
15καὶ Ἡρακλέος θυγάτηρ Ἀθηναίους ἱκετεύοντες, Εὐρυσθέα δεδιότες, ἥτις Παμφίλου οὐκ ἔστιν, ὥς φασιν, ἀλλ’ Ἀπολλοδώρου. ὁ δὲ Πάμφιλος, ὡς ἔοικε, καὶ νεώτερός ἐστιν Ἀρι‐
20στοφάνους. ἄλλως. οὗτος ὁ τραγῳ‐ δοποιὸς ἔγραψε τοὺς Ἡρακλείδας ἱκετηρίαν ἔχοντας· ὅταν Εὐρυσθεὺς μετὰ θάνατον Ἡρακλέος τοὺς Ἡρακλείδας ἐδίωξε, καὶ οὗτοι μετὰ
25τῆς Ἀλκμήνης παρεκάλεσαν τοὺς Ἀθηναίους βοηθῆσαι αὐτοῖς. ἢ ὅτι τὰ συμβάντα αὐτοῖς ζωγράφος τις Πάμφιλος ἀθηναῖος εἰς τὴν στοὰν τῶν Ἀθηναίων ἔγραψεν.100

sch plut

388

ἀπαρτ: ἀπηρτισμένως. ἐ‐ πίρρημα δέ ἐστιν ὡς “ἀμογητί”, παρὰ τὸ ἀπηρτισμένον καὶ πλῆρες. κέχρηται δὲ αὐτῷ καὶ Ἡρόδοτος
5λέγων· “ἀπὸ τούτου εἰσὶ στάδια ἑβδομήκοντα ἀπαρτί”· καὶ Φερε‐ κράτης· “φράσον μοι. ἀπαρτὶ δὴ τοῦ προλαβεῖν”.
10συνωνυμεῖ δὲ ἡ λέξις· ἔσθ’ ὅτε καὶ χρονικὸν ἐπίρρημα δηλοῖ.

sch plut

391

“μόχθηρος” ἐπὶ τοῦ σώμα‐ τος, τὸ δὲ “μοχθηρός” ἐπὶ τῆς
ψυχῆς.101

sch plut

395

Ἑστία θεὰ θυγάτηρ Κρόνου καὶ Ῥέας, ἥτις καὶ πρώτη τὴν οἰκίαν ἐφεῦρεν· ἐπωνύμως δὲ ταύτῃ καὶ ἡ οἰκία ἑστία ἐκλήθη.

sch plut

401

ἀντὶ τοῦ “αὐτόν” ἢ ἀντὶ τοῦ “δεῖ ἡμᾶς ποιῆσαι αὐτὸν βλέψαι πάσῃ
σπουδῇ ὥσπερ πρότερον ἔβλεπε.”102

sch plut

404

οὐκ ἐτὸς: ἤγουν οὐκ ἀλόγως ἢ ματαίως ἀλλὰ δικαίως· ἐπιρρηματι‐ κὸν γάρ ἐστιν ἀντὶ τοῦ “ἐτεῶς”,
ἀπ’ αὐτοῦ συνῃρημένον.103

sch plut

407

τίς δῆτ’ ἰατρός ἐστι: διασύρει τοὺς ἰατροὺς καὶ διαβάλλει ὡς ἀμαθεῖς καὶ τοὺς διδόντας ὡς μικρολόγους.
5ἱστορία. Ἀσκληπιὸς Ἀπόλλωνος υἱὸς καὶ Κορωνίδος. ἰατρικὴν ἐκ Χείρωνος οὗτος ἐκδιδαγμένος, Ἤπιος πρὶν καλούμενος, Ἀσκληπιὸς ἐκλήθη ὡς Ἄσκλην ἰασάμενος τύραννον Ἐπιδαύρου
10ἢ ὡς μὴ σκέλλεσθαι ἐῶν καὶ θνήσκειν τοὺς ἀνθρώπους. λιμὸς κατέσχε μέγιστος ἔκπαλαι τὰς Ἀθήνας, ὡς περιτρέχειν πανταχοῦ τοὺς δραστηριωτέρους
καὶ ἄλια καὶ ἄλευρα ἁρπάζειν ἐκ τηρούντων· ἐκ τούτων ἀλιτήριος καλεῖται πᾶς κακοῦργος.104

sch plut

415a

παράδοξον, εὐκίνητον. Πε‐ νία γὰρ παραβάλλουσα μάχεται πρὸς αὐτούς.

sch plut

415b

ἰστέον ὅτι πολλή ἐστι
διαφορὰ τοῦ διαλελυμένου καὶ τοῦ συνθέτου· “μέγας” μὲν “θυμός” τὸ πολὺ τοῦ χόλου, “μεγάθυμος” δὲ ὁ105
5μεγαλόφρων καὶ μεγαλόψυχος. καὶ “χειροδίκης” μὲν συνθέτως ὁ βίαιος καὶ οὐκ ἐν τοῖς νόμοις ἀλλὰ ταῖς χερσὶν αὑτοῦ κείμενον ἔχων τὸ δίκαιον· “δίκην” δὲ “ἔχων ἐν χερ‐
10σίν” ὁ δίκαιος καὶ ἀεὶ πρὸ χειρῶν καὶ οἷον φέρων τὸ δίκαιον. οὕτω καὶ “θερμὸν ἔργον” διαλελυμένως μὲν τὸ ἀναιδὲς καὶ θρασύ· “θερμουργὸς” δὲ “ἀνήρ” ἐν συνθέσει κατὰ λόγον
15ἐπαινετὸν ὁ θαρραλέος καὶ μὴ ψυχρὸς εἰς ἔργον.

sch plut

423

ἴσως Ἐριννύς: ἐπισκώπτει τὴν διὰ τῶν Ἐριννύων Αἰσχύλου ὑπόθεσιν· παρεισάγονται γὰρ δεινο‐ παθοῦσαι. ὡς καὶ Εὐριπίδης·
5“γοργῶπες νερτέρων ἱέρειαι, δειναὶ θεαί.”
ἢ ἄλλως. εἰώθασιν οἱ τραγῳδοὶ Ἐριννύας εἰσφέρειν μετὰ λαμπάδων· καὶ γὰρ τὰ ἀποτρόπαια τῶν φασμά‐ των τραγῳδοῖς μᾶλλον ἁρμόττει.106

sch plut

425

κλαύσεται: οἰμώξεται ὡς μὴ οὖσα κατὰ φύσιν φοβερά, ἀλλὰ μάτην ἀπατῶσα ἡμᾶς.

sch plut

426

πανδοκεύτριαν: ἀντὶ τοῦ “κάπηλιν”. ἢ διὰ τὸ πάντας δέχε‐ σθαι. εἴρηται δὲ κάπηλις ἀπὸ τοῦ κακύνειν τὸν πηλὸν ἤτοι τὸν οἶνον,
5ὅθεν καὶ ἄμπελος.

sch plut

427

λεκιθόπωλιν: ἀπὸ τοῦ
χρυσίζοντος ᾠοῦ, ᾠόπωλιν. λέκιθος δὲ κυρίως τὸ ξανθὸν τοῦ ᾠοῦ διὰ τὸ τῷ λέπει τοῦ ᾠοῦ κεύθεσθαι. ἔστι107
5δὲ εἶδος ὀσπρίου, ὃ καλεῖται πίσος διὰ τὸ ἐοικέναι τὴν χροιὰν λεκίθῳ ᾠοῦ. ἀπὸ μέρους οὖν τὴν ὀσπριό‐ πωλιν δηλοῖ.

sch plut

431a

βάραθρον: χάσμα φρεα‐ τῶδες καὶ σκοτεινὸν ἐν τῇ Ἀττικῇ, ἐν ᾧ τοὺς κακούργους ἔβαλλον. ἐν δὲ τῷ χάσματι τούτῳ ὑπῆρχον
5ὀγκῖνοι, οἱ μὲν ἄνω, οἱ δὲ κάτω. ἐνταῦθα τὸν Φρύγα τὸν τῆς Μητρὸς ἐνέβαλον ὡς μεμηνότα. ἐπειδὴ προέ‐ λεγεν ὅτι ἔρχεται ἡ Μήτηρ εἰς τὴν ἐπιζήτησιν τῆς Κόρης. ἡ δὲ θεὸς
10ὀργισθεῖσα ἀκαρπίαν ἔπεμψε τῇ χώρᾳ· καὶ γνόντες τὴν αἰτίαν 〈διὰ〉
τοῦ χρησμοῦ, τὸ μὲν χάσμα κατέχω‐ σαν, τὴν δὲ θεὸν ἵλεον ταῖς θυσίαις ἐποίησαν.108

sch plut

431b

βάραθρον: ὄρυγμα ἔνθα
εἰσάγονται οἱ κατάδικοι.109

sch plut

436

ἣ ταῖς κοτύλαις: ἀντὶ τοῦ “παρακλέπτουσά με ταῖς κοτύ‐ λαις” ἢ “μικροπρεποῦσά με βλά‐ πτει, οἷον ταῖς μεταφοραῖς τῶν μέτρων
5ἀπατοῦσά με”, ὡς τοῦ Βλεψιδήμου πεποιηκότος καὶ δεδωκότος ἀργύριον. κοτύλη δέ ἐστιν εἶδος μέτρου, ὃ
λέγομεν ἡμεῖς ἡμίξεστον.110

sch plut

438

ἄναξ: ἰδίως τὸν Ἀπόλλωνα ἢ ὡς ἀλεξίκακον καὶ χρησμοὺς παρέχοντα πρὸς ἀποτροπὴν τῶν δεινῶν, ἢ ὡς πατρῷον θεόν.

sch plut

443

ἐξωλέστερον: ἀπολέσθαι ὀφεῖλον ἢ ἐξολοθρευτικώτερον ἢ
ἐξολέσαι δυνάμενον.111

sch plut

447a

ἔρημος κυρίως ἡ μονωθεῖσα τῶν ἐνοικούντων γῆ, παρὰ τὸ ἔραν μόνην εἶναι.

sch plut

447b

φεύγω φεύξω κοινῶς, φευξῶ
δωρικόν, φευξοῦμαι δὲ ἀττικόν.112

sch plut

451a

οὐκ ἐνέχυρον: δῆλον ἐκ τούτου ὡς οὐ μόνον ἐνέχυρα ἀλλὰ καὶ ἐνέχυρον. φαίνεται δὲ καὶ ἀπηγο‐ ρευμένον εἶναι μὴ μεθεῖναι τὰ ὅπλα
5ἐνέχυρα. λέγει οὖν· “αὕτη τῇ ἑαυτῆς βίᾳ ἀναγκάζει καὶ τοὺς νόμους πα‐ ραβαίνειν τοὺς θεσπίσαντας ὅπλα ἐνέχυρα μὴ τιθέναι”.

sch plut

451b

ἐνέχυρον ἀπὸ τοῦ “ἐχυρόν”, τὸ στερεόν.

sch plut

453

οἱ παλαιοὶ Ἀττικοὶ περι‐ σπῶσιν, οἱ δὲ νεώτεροι προπαροξύ‐
νουσιν.113

sch plut

466

ἀντὶ τοῦ “εἰ μέλλοντες ἐκβαλεῖν σε καὶ ἐπιλαθοίμεθα, μέγα κακὸν πράττομεν τότε”.

sch plut

470

εἰ δὲ μ: ἤτοι παύσασθε τοῦ ἐγχειρήματος. τὸ σχῆμα κατὰ παρά‐ λειψιν, ὅμοιον δὲ τῷ ὁμηρικῷ· “ἀλλ’ εἰ μὲν δώσουσι γέρας μεγάθυμοι Ἀχαιοί”.
5οὐ γὰρ ἀπέδωκε σύνταξιν ἐνταῦθα.115

sch plut

476a

τύμπανα: τιμωρικά εἰσιν ὄργανα ἀπὸ ξύλων κατεσκευασμένα, ἐφ’ οἷς ἐτυμπάνιζον· ἐχρῶντο γὰρ ταύτῃ τῇ τιμωρίᾳ. λέγονται δὲ καὶ
5βάκλα, ἐφ’ οἷς τύπτονται ἐν τοῖς δικαστηρίοις οἱ τιμωρούμενοι.

sch plut

476b

κύφωνες: κύφων δεσμός ἐστι ξύλινος, ὃν οἱ μὲν κλοιὸν ὀνομάζουσιν, οἱ δὲ κάλιον· ἔνθα
καὶ ὁ πονηρὸς ἄνθρωπος κύφων.116
5τάσσεται δὲ κἀπὶ πάντων τῶν δυσχε‐ ρῶν καὶ ὀλεθρίων, καὶ κυφωνισμὸς ἐπὶ τῶν τιμωριῶν. Ἀρχίλοχος δὲ ἀντὶ τοῦ “κακός” καὶ “ὀλέθριος”. εἴρηται δὲ κύφων παρὰ τὸ τοὺς
10δεσμίους ἀναγκάζεσθαι κύφειν. κύ‐ φωνες ξύλα εἰσὶν ἐπιτιθέμενα εἰς τοὺς τένοντας τῶν καταδίκων, ἵνα μὴ εὕρωσιν ἀνακύψαι· καὶ γὰρ τὸν κρινόμενον ποιοῦσι κύφειν.

sch plut

480

τί δῆτα: ἐπέβαλον γὰρ ζημίαν ἐνίοτε τοῖς ἁλοῦσιν ἢ χρήματα καταθέσθαι ἤ τι τοιοῦτον. “τῇ δίκ δὲ τῇ τιμωρίᾳ. εἴθιστο γὰρ
5τὸ τῆς ἥττης ἤδη καὶ πρόστιμον λέγεσθαι παρὰ τῶν κρινομένων.

sch plut

483

ἱκανοὺς: ἀντὶ τοῦ “ἀρκοῦν‐ τας”. ὁ γὰρ ἱκάνων, ὅ ἐστι παραγινό‐
μενος, ἤρκεσε πρὸς τὴν ἔξοδον.117

sch plut

485

ὅτι εἴθιστο ἐπὶ τῇ τιμωρίᾳ καὶ προστίμῳ ὑποπίπτειν τοὺς ἁλόν‐ τας, “οὐκ ἄν, φησίν, ἀναβάλοισθε ἀποθανόντες” ἀντὶ τοῦ “ταχέως
5ἀπελθόντες τελευτήσατε. εἰ γὰρ νικήσετε, οὐκέτι δίκαιόν ἐστιν”.

sch plut

487

ἀλλ’ ἤδη: ὅτι τὸ μέτρον τούτων τῶν στίχων ἀναπαιστικὸν τετρασύλλαβον καταληκτικόν. δέχε‐ ται δὲ ἀνάπαιστον, 〈σπονδεῖον〉 καὶ
5δάκτυλον.118

sch plut

493

“βούλευμα” μὲν τὸ ἴδιον, “βούλημα” δὲ τοῦ δημοσίου ἡ
βουλή.119

sch plut

505

οὐκοῦν εἶναί φημι: ὅτι κακόμετρος ὁ στίχος, ἐνίοις δὲ καὶ ἄμετρος. ἡ δὲ σύνταξις τοιαύτη· “οὐκοῦν, ἢν βλέψῃ ποτὲ ὁ Πλοῦ‐
5τος, φημὶ εἶναι ὁδόν, ἥντινα ἰών τις παύσει ταῦτα”. τέλειον δὲ εἴη, εἰ καὶ τὸν “καί” προσθείη τις σύνδεσμον, εἰπὼν “καὶ τοῖς ἀνθρώ‐
ποις ἀγάθ’ ἂν πορίσειεν”.121

sch plut

507

ἀλλ’ ὦ ὑμεῖς οἵτινες ἐγένεσθε μόνοι ἀπὸ πάντων ἀνθρώπων
ἀναπειθεῖς ἤγουν ἀπειθεῖς εἰς τὸ οὐχ ὑγιαίνειν, συνθιασῶται δὲ122
5εἰς τὸ ληρεῖν, ἐὰν γένηται τοῦτο ὅπερ λέγεται, φαίνεταί μοι ὅτι οὐκ
ἀρέσει ὑμῖν.123

sch plut

509

εἰ τοῦτο γένοιθ: ὅρα τὴν δεξιότητα τοῦ κωμικοῦ· προσ‐ ποιεῖται ὡς οὐκ οἶδεν ἡ Πενία τὴν γνώμην τοῦ Χρεμύλου καὶ τὴν τοῦ
5Πλούτου, ὅτι πρὸς μόνους τοὺς δικαίους ἥξει. καὶ διὰ τοῦτο οὕτως εἴρηκεν ὅτι, ἐὰν ἀναβλέψῃ ὁ Πλοῦτος καὶ πλουτίσῃ πάντας, ποῖος τῶν ἀνθρώπων ἔσται ὁ τὴν οἱανοῦν
10τέχνην μεταχειρισόμενος;124

sch plut

516

ἢν ἐξῇ ζῆν: πρὸς τὸ ἀνώ‐ τερον· τίς ἐθελήσει τέχνην μετελθεῖν, ἢν ἐξῇ ζῆν καὶ τὸ ἑξῆς.

sch plut

517a

ἀντὶ τοῦ “κατὰ λῆρον ληρεῖς”. ἀττικὴ δὲ ἡ φράσις καὶ τὸ σχῆμα ἀττικόν, ὡς τὸ “μανίαν μαί‐ νῃ”. ἀττικὸν δέ ἐστι τὸ εἰπόντα τὸ
5πρᾶγμα ἐπαγαγεῖν τὸ ἀπὸ τοῦ πράγ‐ ματος ῥῆμα, ὡς τὸ “ὕβριν ὑβρίζεις” καὶ “φυγὴν φεύγεις” καὶ ὅσα τοιαῦτα
καὶ τὰ λοιπά.125

sch plut

517b

ἡ στάσις ἡ μετὰ τοῦ Χρεμύ‐ λου καὶ τῆς Πενίας ἐστὶ πραγματική.

sch plut

521a

ἔμπορος: ὁ πραγματευτής, κυρίως δὲ ἄνθρωπος ὁ πλέων θάλασ‐ σαν, παρὰ τὸ “πόρος”. πόρος δὲ ἐπὶ ὑγρῶν λέγεται κυρίως, καὶ εὔπορος
5ὁ ἔχων ἀεὶ τὸν ἐπιρρέοντα πλοῦτον, ἐκ μεταφορᾶς τοῦ ὑδατικοῦ πόρου.

sch plut

521b

“ἀνδραποδιστής” εἴρηται ἀπὸ τοῦ ἄνδρα ἀποδίδοσθαι ὅ ἐστι πωλεῖν· “ἀνδράποδα” δὲ ἀπὸ τοῦ ὑποκεῖσθαι τὸν οἰκέτην τῷ δεσπότῃ,
5καθάπερ ὑπόκειται ὁ ποὺς τῷ ἀνδρί. διαβάλλονται δὲ οἱ Θετταλοὶ ὡς ἀνδραποδισταί, καὶ Εὐριπίδης· “πολλοὶ παρῆσαν, ἀλλ’ ἄπιστοι Θετταλοί”. δῆλον δὲ ἀπὸ Ἰάσονος, ὃς ἠνδραπό‐
10δισε τὴν Μήδειαν· ἀνδράποδον δὲ εἴρηται ὁ ποὺς ἐν ἀνδράσιν ἀπὸ ὑποκειμένου μέρους τῷ ὅλῳ· ὑπόκει‐ ται οὖν ὁ οἰκέτης τῷ δεσπότῃ,
καθάπερ ὁ ποὺς τῷ ὅλῳ σώματι.126

sch plut

528

ὡς Ὅμηρος· “ὑπ’ αἰθούσης
τάπητας ἔθηκας”.127

sch plut

535

ἐκ βαλανείου: διὰ τὸ τοὺς πένητας ἀποροῦντας ἐνδυμάτων διὰ τὸ ψύχος ἐν βαλανείῳ καθεύδειν, ἐκ τῆς θέρμης φλυκταίνας ποιεῖν. Ἀ‐
5πολλόδωρος τὰ ἐκ τοῦ πυρὸς ἐρευθή‐ ματα ἢ ἐκ ψύχους ἢ τοὺς τύλους καὶ τὰ ἐπικαύματα τὰ ἐκ τοῦ πυρός φησιν, ὡς τῶν πενήτων διὰ τὸ128
αὐτουργεῖν τοῦτο πασχόντων.129

sch plut

536

κολοσυρτὸς κυρίως ὁ ἦχος ὁ ἐκ ξύλων γεγονὼς συρομένων ἀπὸ τοῦ ὄρους, ἀπὸ τοῦ κᾶλον, τὸ ξύλον, καὶ τοῦ σύρω.

sch plut

537

κώνωπάς φησι τὰς ἐμπίδας· οἱ δὲ ὡς τὰς ψύλλας οὔσας ἀφώνους εἶπε βομβεῖν· κωνώπων γὰρ μᾶλλον τοῦτο ἴδιον. ἐντεῦθεν πλανηθέντες
5τινὲς θηλυκῶς εἰρῆσθαι ᾠήθησαν τοὺς κώνωπας, ληροῦσι δέ· ἀρσενι‐
κῶς γὰρ λέγονται. οἱ Δωριεῖς δὲ ἀρσενικῶς λέγουσι τὸν ψύλλον, οἱ δὲ Ἀττικοὶ θηλυκῶς. “ἠχοῦσαι”, φη‐130
10σίν, οἱ κώνωπες, “ἠχοῦσαι γὰρ περιίπτανται”· οὐκ ἔστι δέ, ἀλλὰ πρὸς τὰς ψύλλας.

sch plut

539

ἐπεγείρουσαι καὶ φρά‐ ζουσαι· πεινήσεις, ἀλλ’ ἐπανί‐ στω: ὡς ἄν τις εἴπῃ· “τοῦτο βοῶσιν ὅτι ἀνάστα, ποίει δοῦλε μὴ
5πεινήσῃς”.

sch plut

543

ὅτι ὁ μὲν ἄρτος πάλαι μέμα‐
κται, ἡ δὲ μάζα νῦν.131

sch plut

544

Ἀττικοὶ ῥαφανίδα φασὶν ἣν ἡμεῖς ῥάφανον, πάλιν δὲ ῥάφανον ἢν ἡμεῖς κράμβην. εἴρηται δὲ ῥαφανὶς παρὰ τὸ ῥᾳδίως φαίνεσθαι· λόγος
5γὰρ ὡς σπειρόμεναι θᾶττον ἄνεισιν.

sch plut

545a

θράνος ἐστὶν ὑποπόδιον, ἔνθα καὶ θρανίτης, ὡς λυχνίτης, ὑποκοριστικῶς.

sch plut

545b

μάκτρα· θυεία ἐπιμήκης,
ἐν ᾗ μάττουσι τὰ ἄλευρα.132

sch plut

548

ἀνεκρούσω, ἀπὸ μεταφορᾶς τῶν κιθαρῶν ἤ τινος ἄλλου τοιούτου ὀργάνου. διενήνοχε δὲ πτωχεία πενί‐ ας, ὅτι ἡ μὲν πενία μεμετρημένη
5ἐστὶν ἔνδεια, πόνῳ τὰ χρειώδη θηρῶσα· εἴρηται δὲ παρὰ τὸ πένεσθαι ὃ σημαίνει τὸ ἐνεργεῖν· ὁ δὲ πτωχὸς παρὰ τὸ πτώσσειν ἅπαντας. τοῦ μὲν γὰρ πτωχοῦ ὁ βίος ἐστὶν ἵνα μὴ ἔχῃ
10τι, τοῦ δὲ πένητος ἄλλος ἐστὶν ἵνα ἔχῃ τὴν ἐφήμερον ζωήν· ὥστε ἄλλο ἐστὶ πτωχεία καὶ ἄλλο πενία. παρά‐ ξενος γὰρ ἔνι ὁ βίος τοῦ πτωχοῦ, ὅτι μοχθεῖ καὶ κοπιᾷ, καὶ οὐδὲ κἂν
15αὐτοῦ ἐν τῷ θανάτῳ ἔχῃ ἵνα ταφῇ

sch plut

550

τὰ 〈μὴ〉 ὅμοιά φησιν αὐτοὺς ὁμοιοῦν, ὡς εἴ τις λέγει Διονύσιον τὸν ἐν Σικελίᾳ ἐξώλη καὶ ἐμμανῆ τύραννον ἐοικέναι Θρασυβούλῳ τῷ
5Λύκου ἀνδρὶ φιλοπόλιδι καὶ παντὸς κρείττονι λόγου διὰ τὰς ἐπιφανεῖς αὐτοῦ κατὰ πόλεμον νίκας οἱ Λακε‐
δαιμόνιοι γὰρ κρατήσαντες τῶν Ἀθηναίων λʹ τυράννους ἀπὸ τῆς133
10πόλεως αὐτῶν ἐν Ἀθήναις διάγειν 〈ἔταξαν〉· ὁ οὖν Θρασύβουλος ἐρα‐ στὴς ὢν τῆς δημοκρατίας κατέλαβε Φυλὴν τῆς Ἀττικῆς μετά τινων ἄλλων, μεθ’ ὧν κατέλυσε τοὺς λʹ.

sch plut

555

ἐπικαλεῖται δὲ τὴν Δήμητραν κατὰ τῆς Πενίας, ὡς οὖσαν παρεκτι‐
κὴν πάντων τῶν ἀγαθῶν.134

sch plut

559

ἑλληνικὸν τὸ ποδαγρᾶν. ὑπὸ γὰρ ἀργίας μεγάλης. γίνονται ποδάγραι.

sch plut

560b

εἴρηται δὲ τὸ “ἀσελγῶς” ἀπὸ τῶν ἐν Σέλγη πόλει τῆς Πισιδίας κατά τινας μὲν σεμνῶς βιοῦν οἰομένων· “ἀσελγῶς” “μὴ σεμνῶς”, ὁμοίως τάχα τοῖς Σελγαίοις, ἀλλ’ αἰσχρῶς κατὰ δὲ τοὺς ἐπισκεπτικώτερον τὸ ἔθνος εἰδότας Κίλιξι καὶ Ἀρμενίοις ὅμορον ὂν καὶ ὁμότροπον, “ἀσελγῶς” “αἰσχρῶς”
5ἐπιτατικώτερον, ὡς οἱ τῆς Σέλγης οἰκήτορες.

sch plut

561

ἰσχνοὶ καὶ σφηκώδεις: ἢ λεπτοὶ κατὰ τὸ μέσον ἢ πικροί, ἐπεὶ καὶ τὸ ζῳύφιον πικρόν ἐστι σφόδρα. δριμύτεροι οὖν ὡς σφῆκες ἅμα καὶ
5ἰσχνότεροι γίνονται οἱ λιμώττοντες.135

sch plut

567

τοὺς ῥήτορας: τοὺς δημα‐ γωγούς, τοὺς νομομαθεῖς· ῥήτορας γὰρ δημαγωγοὺς Ἀθήνησι καθί‐ στων. περισύρει δὲ τούτους ὡς
5πλεονέκτας καί φησιν ὅτι ἴδε τοὺς ῥήτορας, ὡς, ὁπόταν μέν εἰσι πτωχοί, εἰσὶν εὐσεβεῖς καὶ δίκαιοι, ὅταν δὲ πλουτήσωσι καὶ ταῦτα ἀδίκως ἐκ τῶν κοινῶν, γίνονται
10ἄδικοι.136

sch plut

575

πτερυγίζεις: ἀντὶ τοῦ “μάταια καὶ κοῦφα διαλέγῃ”, ἀπὸ τῶν νεοσσῶν ἃ πτερυγίζουσι μὲν τὰς πτέρυγας ἵπτασθαι, οὐ δύνανται δέ·
5“οὕτως καὶ σὺ θέλεις μὲν εἰπεῖν καὶ πειράζεις, οὐδὲν δὲ ἀνύεις”. ἄλλως. “φλυαρεῖς διὰ λόγων”· τὸ γὰρ πτερὸν ἠχῶδες καὶ θορυβητικόν.

sch plut

576

ὅτι βελτίστους: διότι αὐ‐ τοὺς ὠφελῶ· καὶ τοῦτο ἔστιν ἰδεῖν καὶ εἰς τοὺς παῖδας ἁπλῶς πῶς φεύγουσιν ἀπὸ τῶν ἰδίων γονέων
5ἀγαπώντων αὐτούς.

sch plut

578

οὕτως ἐστὶ δύσκολον πρᾶγμα,
ἵνα νοήσῃ τις τὸ δίκαιον.137

sch plut

581

ἀλλ’ ὦ Κρονικαῖς λήμαις: ἀρχαίαις μωρίαις ἐσκοτισμένοι τὸ φρονεῖν. παροιμία δ’ ἐστὶν ἀπὸ τῶν ἀμβλυωπούντων. λήμη ἐστὶ τὸ πε‐
5πηγὸς δάκρυον, ὅπερ ἐπικαθεζόμενον βλάπτει τοὺς ὀφθαλμούς. τὸ γὰρ τῶν γερόντων δάκρυον παχὺ ὂν [λήμας] μεγάλ[ας] ἀποτελεῖ καὶ ποιεῖ. σημαίνει οὖν· “τετυφλωμένοι τὰς
10φρένας, ὥσπερ οἱ τὰς λήμας ἔχοντες τῶν ὀφθαλμῶν ἰόντων ἐμποδίζονται τὰς ὄψεις”.

sch plut

584

διὰ τεσσάρων ἐτῶν συνήρ‐ χοντο· κατὰ δὲ τὸ πέμπτον ἐτελεῖτο
ὁ ἀγών.138

sch plut

585

μετὰ τὴν μάχην ἐστεφάνωσε διὰ κλάδων, δηλῶν ὅτι καὶ οἱ μαχόμενοι ἀλόγως ἐστέφοντο.

sch plut

586

ὅτι οὐ κοτίνῳ ἐστεφανοῦντο, ἀλλὰ τῷ τῆς καλλιστεφάνου ἐλαίας κλάδῳ. οὐκ ἀκριβῶς οὖν φησι· καλ‐ λιστεφὴς γὰρ ἡ ἐλαία λέγεται.
5“ταύτης δὲ τὰ φύλλα ἔμπαλιν ταῖς λοιπαῖς ἐλαίαις πέφυκεν”, ὥσπερ Ἀριστοτέλης φησίν· “ἔξω γὰρ ἀλλ’ οὐκ ἐντὸς ἔχει τὰ λευκά. ἔστι δὲ ἐν τῷ Πανθείῳ, καλεῖται δὲ καλλιστέ‐
10φανος. ἀφίησί τε τοὺς πτόρθους, ὥσπερ ἡ μύρτος, εἰς τοὺς στεφάνους συμμέτρους. ἀπὸ ταύτης λαβὼν καρπὸν Ἡρακλῆς ἐφύτευσεν Ὀλυμ‐ πίασιν, ἀφ’ ἧς οἱ στέφανοι τοῖς
15ἀθληταῖς δίδονται”. ὥς φασι δέ τινες· “ἔστιν αὕτη παρὰ τὸν Ἰλισσὸν ποταμὸν σταδίους 〈ξʹ〉 τοῦ ἱεροῦ
ἀπέχουσα· περιῳκοδόμηται δέ, καὶ ζημία μεγάλη τῷ θίγοντι αὐτῆς139
20ἐστιν. ἀπὸ ταύτης ἔφερον λαβόντες οἱ Ἠλεῖοι τῶν ἀθλητῶν ἐν Ὀλυμπίᾳ τοὺς στεφάνους”.

sch plut

589a

παρ’ ὑπόνοιαν καὶ κατὰ
λέξιν καὶ κατὰ γραφήν.140

sch plut

589b

ὅπερ ἀγαπᾷ τις κατέχει
παρ’ ἑαυτῷ.141

sch plut

594

τὴν Ἑκάτην ἐν ταῖς τριόδοις ἐτίμων οἱ παλαιοὶ διὰ τὸ τὴν αὐτὴν Σελήνην καὶ Ἑκάτην καὶ Ἀρτέμιδα καλεῖσθαι. κατὰ δὲ νουμηνίαν οἱ
5πλούσιοι ἔπεμπον δεῖπνον ἑσπέρας ὥσπερ θυσίαν τῇ Ἑκάτῃ ἐν ταῖς τριόδοις· οἱ δὲ πένητες ἤρχοντο πεινῶντες καὶ ἤσθιον αὐτὰ καὶ ἔλεγον ὅτι ἡ Ἑκάτη ἔφαγεν αὐτά.
10λέγεται οὖν· “παρὰ τῆς Ἑκάτης μάθωμεν τῆς ἐπισταμένης τί πενία ἢ πλοῦτος· αὕτη γὰρ ἐπίσταται τίνες παρέχουσιν αὐτῇ δεῖπνα”. ἔθος ἦν ἄρτους καὶ ἄλλα τινὰ κατὰ μῆνα
15τιθέναι τῇ Ἑκάτῃ τοὺς πλουσίους, λαμβάνειν δὲ ἐξ αὐτῶν τοὺς πένητας· ἀπὸ γὰρ τῶν ἱερῶν οἱ πτωχοὶ [ζῶσιν].

sch plut

600

ὑπερβολικά, ὡς καὶ ὁ Εὐρι‐ πίδης·
“τὰ καλὰ καὶ τὰ μὴ καλὰ καλῶς ἔχουσιν”.142

sch plut

601

ταῦτα ἐκ Τηλέφου Εὐριπίδου τραγικεύεται. [ἄλλως. ἐκ Φοινισ‐ σῶν Εὐριπίδου με]τείληπται δὲ ὁ στίχος· οὐ γὰρ ἀκολούθως καλεῖ ἐν
5Ἀθήναις οὖσα.

sch plut

602

Παύσωνα: τὸν σύντροφον καὶ διαιτητήν. Παύσων δὲ ἐπὶ πενίᾳ κωμῳδεῖται, ζωγράφος ὤν.

sch plut

606

κύφων· ὁ ξύλινος δεσμός, ἐν ᾧ δεσμοῦνται οἱ ἐν τῇ φρουρᾷ. τινὲς
δὲ κύριον ὄνομά φασι πτωχοῦ τινος.143

sch plut

624

χρή· ὁ παρατατικὸς ἀντὶ ἐνεστῶτος.

sch plut

625

ἀξιοῦται, ἀντὶ τοῦ “ἄξιόν ἐστι” κατὰ Ἀττικούς.

sch plut

626a

τὸ εὐτρεπὲς ἐπὶ οἴκου, τὸ δὲ εὐπρεπὲς ἐπὶ ἀνθρώπου.

sch plut

626b

τοῦτο λαμβάνεται εἰς τὰς κτήσεις πάσας.

sch plut

626c

οὗτοι, ὡς ἔοικεν, εὐθὺς
ἀπῆγον ἐκεῖ, ἔφη δὲ ὁ Καρίων.145

sch plut

627a

μεμυστιλημένοι: εὐωχη‐ μένοι, ζωμὸν ἀρυσάμενοι κοίλοις ἄρτοις καὶ μυστρία μιμουμένοις. ὅθεν καὶ τὸ ὄνομα τοῖς μυστρίοις,
5οἱονεὶ μυστίλιόν τι ὄν. ὁ δὲ νοῦς· “ὦ πολλὰ ταλαιπωρήσαντες καὶ εἰς οὐδὲν ἑστιαθέντες, νῦν δὲ εὐτυχήσαν‐ τες”.

sch plut

627b

μετὰ τὸ χαρίσασθαι τὴν δημοκρατίαν τοῖς Ἀθηναίοις τὸν Θησέα, Λύκος τις συκοφαντήσας ἐποίησεν ἐξοστρακισθῆναι τὸν ἥρωα·
5ὁ δὲ παραγενόμενος εἰς Κῦρον διῆγε παρὰ Λυκομήδει τῷ δυνάστῃ τῆς νήσου, ὃς ζηλοτυπήσας ἀναιρεῖ αὐτὸν
δόλῳ. Ἀθηναῖοι δὲ λιμώξαντες καὶ κελευσθέντες ἐκδικῆσαι τῷ Θησεῖ,146
10τὸν μὲν Λυκομήδην ἀνεῖλον, τὰ δὲ ὀστᾶ μεταστειλάμενοι καὶ τὸ Θησεῖον οἰκοδομήσαντες ἰσοθέους οὕτω τιμὰς διανέμουσι. διανομαὶ δὲ καὶ εὐωχίαι τοῖς Θησείοις γίνονται· ταῖς δὲ ὀγ‐
15δόαις τὰ Θησεῖα ἤγετο· ἑορτὴ δὲ αὐτῷ ἐπετελεῖτο, ἐπειδὴ αὐτὸς συνή‐ γαγε τὴν Ἀττικὴν πρότερον σπορά‐
δην καὶ κατὰ κώμας οἰκουμένην.147

sch plut

628

π’ ὀλίγοις ἀλφίτοις: ἢ διὰ τὸ πλῆθος τῶν ὄψεων ὀλίγον ἄρτον ἀνήλισκον, ἢ τοῖς κοίλοις ἄρτοις τοὺς ζωμοὺς ἀρυόμενοι ταχέ‐
5ως κορέννυνται δι’ ἔνδειαν ἄρτων, καὶ πάντες ἀθάραν ἤσθιον ἐν τῇ ἑορτῇ τοῦ ἥρωος. πεποίηται δὲ ἡ λέξις παρὰ τὴν μάσησιν ἢ παρὰ τὸ εἰς μικρὰ τίλλεσθαι τοὺς ἄρτους καὶ
10οὕτως ἐσθίειν.

sch plut

635

ἐξωμμάτωται: ὅρα πῶς τοῖς σπουδαίοις γελοιώδη παραμίξας
λανθάνει. ἡ γὰρ “ἐξ” πρόθεσις ἐπίτασιν δηλοῦσα τὸ φαινόμενον148
5〈σημαίνει〉 ἀντὶ τοῦ “ἐπιτεταμένως ὁρᾶν”, ὡς τὸ “ἐκ θυμοῦ φιλέων”. 〈ἢ〉 μᾶλλον παίζων ἐπὶ στερήσεως λέγει.

sch plut

637

ἀπαγγέλλεις μοι, φησί, χαρᾶς ἄξιον ὥστε καὶ βοᾶν τῇ χαρᾷ νικώμενον.

sch plut

639

εὔπαιδα: ἐπαμφοτερίζει ἡ χρῆσις ἐπί τε τοῦ καλοῦ παιδὸς καὶ
τοῦ καλοὺς παῖδας ἔχοντος. καὶ “μέγα ἀνυμνήσω, φησί, τὸν Ἀ‐149
5σκληπιὸν μέγα φῶς ὄντα τοῖς ἀνθρώποις”. πολλοὶ δὲ παῖδες τοῦ Ἀσκληπιοῦ· Ποδαλείριος, Μαχάων, Ἰασώ, Πανάκεια, Ὑγεία. ἀναπέπλα‐ σται δὲ τὰ ὀνόματα παρὰ τὸ ἰᾶσθαι
10καὶ πάντας ἀνακεῖσθαι. “εὔπαιδα”· ἢ 〈τὸν〉 τοὺς καλοὺς παῖδας ἔχοντα ἢ τὸν καλὸν παῖδα. ὁ δὲ νοῦς πέπαικται εἰς τραγῳδίαν· καὶ γὰρ ὁ χαρακτὴρ τραγικός, ὡς ἐν Ὀρέστῃ·
15“ἀναβοάσομαι πατρὶ Ταντάλῳ”.150

sch plut

651

αὐτὴ δὲ ὡς αἰσχρὸν φεύγει τὸν λόγον ἤ τι πρᾶγμα ἀκούσασα
ἐφοβήθη ἀποτρέπουσα τὸν λόγον.151

sch plut

656

εἴθιστο γὰρ τοῖς ἀρχαίοις ἐκεῖ καθαίρειν τοὺς ἀφωσιωμένους· καὶ Ὅμηρος· “εἰς ἅλα λύματ’ ἔβαλλον”,

sch plut

657

“ἐλούομεν” μὲν καὶ κατὰ
συγκοπὴν “ἐλοῦμεν”.152

sch plut

660a

βωμ: ἀντὶ τοῦ “ὁσιωθεί‐ σης τῆς θυσίας” καὶ τῶν ἀπαργμά‐ των ἐπὶ τῶν βωμῶν τεθέντων, ἅπτον‐ ται τοῦ βωμοῦ ἢ τοῦ κανοῦ καὶ
5ἐπιφθέγγονται ὅσια, καὶ τότε ἔξεστι
τοῖς ἀπὸ τῆς θυσίας ἀδεῶς χρῆσθαι.153

sch plut

660b

προθύματα: σημαίνει τὰ προκατάργματα ἢ τὰ πρὸ τῆς θυσίας γινόμενα θυμιάματα ἢ πλακούντια.

sch plut

661

καθωσιώθη: ἀντὶ τοῦ “ἀφιερώθη”, ἤτοι “ὄλυρα ἢ κριθὴ ἢ λιβανωτὸς ὁσίως ἀνετέθη”.

sch plut

663

καττύματα λέγονται οἱ μικροὶ ἱμάντες οἱ ἐπὶ τῆς κόπρου ἐρριμ‐ μένοι. λέγει οὖν· “ἐκ πολλῶν καὶ μικρῶν τὴν στιβάδα ηὐτρεπίζομεν”.

sch plut

665

εἰς πολλὰ κεκωμῴδηται, εἰς συκοφάντην, ῥήτορα καὶ τὰ δημόσια κλέπτοντα καὶ ξένον καὶ τὰς ὄψεις
βεβλημένον.154

sch plut

673a

ἀθάρη μόνη ἡ σεμίδαλις λέγεται. ἀττικὸν δὲ διὰ τοῦ η ἀθάρης”, Αἰολεῖς “ἀθήρας”, ἡ δὲ κοινὴ διὰ τοῦ α “ἀθάρας”

sch plut

673b

ἀττικὸν τὸ λαμβάνειν ἔξω‐ θεν τὸ “πεπλησμένος”· τὴν χύτραν ἀθάρης, ὡς λέγομεν “ἀλάβαστρον μύρου” καὶ “ἀσκὸς οἴνου” ἀντὶ τοῦ
5“ἀλάβαστρον μεστὸν μύρου”.155

sch plut

675a

δαιμονίως: ἤγουν ὡς εἷς τῶν ἱερείων δηλαδὴ ὄφεων.

sch plut

675b

ἐφερπύσαι: βαδίσαι. ἀπὸ μεταφορᾶς τῶν ἑρπετῶν. ἐκ τούτου δὲ τὴν ἥσυχον κλοπὴν τὴν ἐπὶ τὴν χύτραν δηλοῖ.

sch plut

677

Ἀττικοὶ μὲν μονοσυλλάβως φθοῖς· ὁ δὲ Καλλίμαχος “φθόϊας”, ἤτοι πλακοῦντας οὖν.

sch plut

678

εἰσὶ γὰρ τράπεζαι ἐν τοῖς ἱεροῖς, ἐν αἷς ἐπιτιθέασι τὰ ἐπι‐
φερόμενα.156

sch plut

681a

ἥγιζεν: ἀντὶ τοῦ “ἔβαλεν εἰς δέρματα σακκίων”, ἅπερ καὶ θύλακον λέγομεν. τινὲς δὲ ἀντὶ τοῦ “ἀπετίθετο”. παίζει δὲ τοῦτο ὡς
5ἐπὶ ἱερέων. ἀρσενικὸν δὲ ὁ σάκτης ὡς αἱ χρήσεις διδάσκουσιν.

sch plut

681b

εἰδῶν συγκείμενον ἔκ τε ἀστραγάλων καὶ καναβουρίων.

sch plut

682

[πολλὴν ]σίαν: ὅσια μὲν τὰ πρὸς ἀνθρώπους ὧν ἔξεστι θίγειν. “δόξας, φησίν, ὅσιον εἶναι τὸ λαμ‐ βάνειν τι ἀπὸ τῶν ἐν τῷ ἱερῷ, ἐπεὶ
5καὶ ὁ ἱερεὺς ἐλάμβανεν”.157

sch plut

685

διαβάλλει τὸν θεὸν ὡς κλέ‐ πτην. “ἐφοβήθην οὖν μὴ καὶ αὐτὸς ἐλθὼν κλέψαι τὴν χύτραν φθάσειέ με”.

sch plut

686

ὅτι στεφανηφόρος ὁ Ἀσκλη‐ πιὸς καὶ ἀεὶ νεάζων· ὑγείας γάρ
ἐστιν ἔφορος.158

sch plut

689a

τρία μὲν εἴδη τῆς συναλοι‐ φῆς ἁπλᾶ καὶ δʹ σύνθετα· ἁπλᾶ μὲν ἔκθλιψις, κρᾶσις καὶ [συναίρ]εσις· σύνθετα δὲ ἔκθλιψις καὶ κρᾶσις,
5ἔκθλιψις καὶ συναίρεσις, κρᾶσις καὶ συναίρεσις, κα[ὶ ἔκ]θλιψις κρᾶσις καὶ συναίρεσις. ἁπλᾶ μὲν ἔκθλιψις ὡς τὸ “οὐχὶ οὕτως· οὐχ’ οὕτως”, κρᾶσις δὲ ὡς τὸ “ἐποιήσαο· ἐποιή‐
10σω” καὶ συναίρεσις ὡς τὸ “πάϊς· παῖς”· σύνθετα δὲ οἷον ἔκθλιψις καὶ κρᾶσις ὡς τὸ “κἀγώ· καὶ ἐγώ”, ἔκθλιψις δὲ καὶ συναίρεσις ὡς τὸ “ἔμ’ οὐπ’ ὀδύνη”, κρᾶσις δὲ καὶ συναίρεσις
15ὡς τὸ “ᾡπόλος” ἀντὶ τοῦ “ὁ αἰπό‐ λος”, ἔκθλιψις δὲ καὶ κρᾶσις καὶ συναίρεσις ὡς τὸ “κᾆτα· καὶ εἶτα”
καὶ “ᾡπόλοι” ἀντὶ τοῦ “οἱ αἰπόλοι”.159

sch plut

689b

[ἀκόλουθον τῷ ἐφερπύσαι τὸ συρί]ξαι. ἕκαστον γὰρ τῶν ζῴων ἰδίαν φωνὴν ἔχει, ὡς αἲξ τὸ μηκάζειν, κορώνη τὸ κρώζειν κ[αὶ τἄλ]λα
5[ὁ]μ[οίως.]

sch plut

690a

ὀδὰξ ἐλαβοίμην: ἀντὶ τοῦ “τοῖς ὀδοῦσιν αὐτὴν ἔδακον.”

sch plut

690b

εἶδος δὲ ὄφεως ὁ παρείας· παρὰ τὸ ἐπῆρθαι τὰς παρειάς. φασὶ δὲ αὐτὸν μὴ δάκνειν ἢ καὶ δάκνοντα μὴ λυπεῖν. μέμνηται δὲ αὐτοῦ καὶ
5Δημοσθένης “τοὺς ὄφεις τοὺς πα‐ ρείας” λέγων. τὸ δὲ τοιοῦτον εἶδος εὑρίσκεται ἐν τοῖς ἱεροῖς τοῦ Διονύ‐
σου· οἵτινες καὶ ἐν τῇ Ἀλεξανδρείᾳ.160

sch plut

694

ἔφλων: ἤσθιον. φλᾶν δὲ τὸ μετὰ ψόφου ἐσθίειν· καὶ γὰρ φλᾶν τὸ θλᾶν, ὡς τὸ “φηρσὶν ὀρεσκῴοισιν”.

sch plut

699

διὰ τὴν ἀθρόαν τοῦ πνεύ‐ ματος ἐκπήδησιν. ὅθεν καὶ πάρδος·
ὁρμητικὸν γὰρ τὸ ζῷον.161

sch plut

700

ἐβδελύττετο: ἀντὶ τοῦ “ἐμίσει”. χαριέντως δ’ εἶπε πρὸς τὸ “ἀπέπαρδον”· παρὰ τὸ βδέειν γὰρ τὸ βδελύττεσθαι.

sch plut

701

ὅτι τινές φασιν εἶναι καὶ θυγατέρα τοῦ Ἀμφιάρεω αὐτήν. εἰ δὲ καὶ τὴν Ἰασὼ Ἀσκληπιοῦ θυγα‐ τέρα, ὥσπερ Ἀμφιάρεω, ἄξιον ἀπο‐
5ρεῖν· ἐπεὶ καὶ Ἕρμιππος ἐν τῷ πρώτῳ ἰάμβῳ τῶν Τριμέτρων Ἀ‐ σκληπιοῦ καὶ Λαμπετίας τῆς Ἡλίου λέγει Μαχάωνα καὶ Ποδαλείριον καὶ Ἰασὼ καὶ Πανάκειαν καὶ Αἴγλην
10νεωτάτην. ἄλλοι δὲ προστιθέασιν Ἰανίσκον καὶ Ἀλεξήνορα.

sch plut

703

ἄλλο λίβανος καὶ ἄλλο λιβα‐ νωτός; λίβανος μὲν γὰρ αὐτὸ τὸ δένδρον, λιβανωτὸς δὲ ὁ καρπὸς τοῦ
λιβάνου.162

sch plut

706

σκατοφάγον: ἀναίσθητον. εἴρηται δὲ ἀπὸ τῶν παρὰ Βοιωτοῖς βοῶν, οἳ διὰ τὴν πολλὴν ἀναισθησίαν σκατὰ ἤσθιον. ἑτερόκλιτος δέ ἐστιν
5ἡ “σκατός” γενικὴ ἀπὸ εὐθείας τῆς
“σκώρ”.163

sch plut

712

εἰπὼν γὰρ ὅτι τὸ κιβώτιον λίθινον ἦν, ὥσπερ ἑαυτοῦ τὴν λήθην ἐπανορθούμενος, φησί· “μὰ
Δ οὐκ ἦν λίθινον τὸ κιβώτιον.164

sch plut

716

Νεοκλείδης· οὗτος ὡς ἅρπαξ τῶν δημοσίων κωμῳδεῖται.

sch plut

717

τῶν φαρμάκων τὰ μέν εἰσι καταπλαστά, τὰ δὲ χριστά, τὰ δὲ ποτά. τινὲς δὲ προπαροξύνουσι “κα‐ τάπλαστα” λέγοντες.

sch plut

718a

ὅτι ἡ Τῆνος μία τῶν Κυκλάδων νήσων οὖσα δριμύτερα σκόροδα φέρει. καὶ Καλλίστρατος δὲ σκοροδοφόρον εἶναι τὴν γῆν λέγει.

sch plut

718b

διότι τὰ τῆς Τήνου δριμεῖά εἰσιν.

sch plut

720a

σχῖνος· παρὰ τὸ σχίζεσθαι καὶ δακρύειν· ἡ αὐτὴ γὰρ τῇ μαστίχῃ. δηκτικὰ γὰρ ταῦτα καὶ ὀξώδη.165

sch plut

720b

σφηττί: δριμυτάτῳ· δρι‐ μὺ γὰρ ὄξος παρὰ Σφηττίοις ἐγίνετο. ἢ ὅτι πικροὶ οἱ Σφήττιοι καὶ συκοφάνται.

sch plut

725

ἐπομνύμενον: ἀντὶ τοῦ “ἐφεδρεύοντα ταῖς ἐκκλησίαις καὶ συκοφαντοῦντα ὑπὲρ τοῦ κερδαί‐
νειν.”166

sch plut

737

ὡς εἰ ἔλεγε “πρὶν εἰπεῖν σε λόγον ἕνα”, εἶπε “πρὶν ἐκπιεῖν οἴνου δέκα κοτύλας”. σκώπτει δὲ τὰς γυναῖκας ὡς μεθυούσας.
5κοτύλη δέ ἐστιν εἶδος μέτρου ὃ νῦν
καλεῖται ἡμίξεστον.168

sch plut

743

ἠσπάζοντο: ἐφιλοφρονοῦν‐ το. κυρίως δὲ ἀσπάζεσθαί ἐστι τὸ περιπλέκεσθαί τινα διὰ τὸ ἄγαν σπᾶσθαι εἰς ἑαυτὸν τὸν ἕτερον καὶ
5περιβάλλειν τὰς χεῖρας ἐν τῷ φιλο‐
φρονεῖσθαι.170

sch plut

753

ἐδεξιοῦντο: τὰς δεξιὰς συμβαλόντες ἑτέραν τῇ ἑτέρᾳ ἠσπά‐ ζοντο. καὶ Ὅμηρος·
“δεξιῇ ἠσπάζοντο ἔπεσσί τε μειλιχίοισιν.”171

sch plut

765

ἐπειδὴ ὁ θεράπων 〈εἶπεν〉 ὡς οὐκέτι ἔσται ἐν σπάνει ἄρτων ἀλλ’ εὐπορίᾳ, διὰ τοῦτο αὐτὸν ἄρτοις ἀναδῆσαι βούλεται καὶ στεφανῶσαι.
5κριβανωτῶν ὁρμαθ ἀντὶ τοῦ “ἄρτων δέσμῃ”, δέον εἰπεῖν “στεφά‐ νῳ”. κρίβανος δὲ παρὰ τὸ κρῖ καὶ τὸ βαῦνος. παίζει δὲ ὡς ἀδδηφάγον
αὐτόν.172

sch plut

768

καταχύσματα: ὅτι τῶν νεωνήτων δούλων τὸ παλαιὸν τῶν πρώτως εἰσιόντων εἰς οἰκίαν ἢ ἁπλῶς τῶν ἐφ’ ὧν οἰωνίσασθαί τι
5ἀγαθὸν βουλομένων τραγήματα κα‐ τέχεον, ὡς καὶ Θεόπομπός φησι· “φέρε σὺ τὰ καταχύσματα κατάχεε ταχέως τοῦ νυμφίου καὶ τῆς κόρης”. ἐπεὶ οὖν καὶ ὁ Πλοῦτος ἐν πρώτοις
10εἰσδέχεται, τοῦτό φησι. σύγκειται δὲ τὰ καταχύσματα ἀπὸ φοινίκων, κολλύβων, τρωγαλίων, ἰσχάδων καὶ καρύων, ἅπερ ἥρπαζον οἱ σύνδουλοι. κυρίως γὰρ ἐπὶ νεωνήτοις δούλοις
15ταῦτα κατέχεον φέροντες αὐτοὺς καὶ καθίζοντες περὶ τὴν ἑστίαν· τοὺς γοῦν ὀφθαλμοὺς τοῦ Πλούτου διὰ τὸ νεωστὶ βλέψαι ὑπὸ Χρεμύλου καὶ 〈ὡσ〉 ἐπὶ νεωνήτου δούλου εἰληφώς,
20καταχύσματα εἶπεν.173

sch plut

773

ὅτι Κέκροψ αἰγύπτιος ὢν τὸ γένος ᾤκισε τὰς Ἀθήνας, ὅθεν καὶ οἱ Ἀθηναῖοι Κεκροπίδαι. τινὲς δέ φασι τοῦτον καὶ διφυῆ γεγενῆσθαι·
5τὰ μὲν γὰρ ἄνω ἀνδρὸς εἶχε, τὰ δὲ κάτω θηρίου· ἢ ὅτι νόμους πολλοὺς ἐφεῦρε τοῖς ἀνθρώποις καὶ ἀπὸ ἀγριότητος εἰς ἡμερότητα ἤγαγεν· ἢ ὅτι τῶν ἀνδρῶν ὡς ἔτυχε σμιγομέ‐
10νων ταῖς γυναιξὶ καὶ ἐκ τούτου μὴ γινωσκομένου τοῦ παιδὸς παρὰ τοῦ πατρὸς ἢ τοῦ πατρὸς παρὰ τοῦ παιδός, αὐτὸς νόμους θέμενος ὡς φανερῶς συγγενέσθαι αὐταῖς καὶ
15μιᾷ στοιχεῖν καὶ εὑρὼν τὰς δύο φύσεις τοῦ τε πατρὸς καὶ τῆς μητρός, τούτου χάριν διφυὴς ἐκλήθη,

sch plut

778

ὡς οὐδ’ ἐκεῖν ἄρα οὐδ’ ὀρθῶς ταῦτα ἐποίουν τούς τε ἀγαθοὺς φεύγων καὶ τοὺς φαύλους
μεταδιώκων.174

sch plut

782

βάλλ’ ἐς κόρακας: ὁ Χρεμύλος ἀγανακτεῖ πολλῶν αὐτὸν ἀσπαζομένων καὶ περιεχόντων, οἵτινες πρὸ τοῦ οὐδὲ ἑώρων αὐτὸν πένητα
5ὄντα, νυνὶ δὲ πλουτήσαντα κολα‐
κεύουσιν.175

sch plut

797

πρεπῶδές ἐστιν: ἔμφασις τοῦ Ἀριστοφάνους προσώπου· ὁ δὲ λόγος πρὸς τοὺς ἀντιτέχνους πρὸς διασυρμόν, οἳ διὰ τῶν αὐτῶν ὀβολῶν
5ἐπειρῶντο τὸν δῆμον πρὸς ἑαυτοὺς ἐπανάγειν. καὶ ἐν τοῖς Σφηξὶν ἐσεμνύνετο ὡς οὐκ εἰσὶ παρ’ αὐτῷ κάρυα ἐκ φορμίδος· φαίνεται μέντοι τὸ τοιοῦτον οὐ διὰ τῶν χορηγῶν
10γίνεσθαι ἀλλὰ δι’ αὐτῶν τῶν διδα‐
σκάλων.177

sch plut

800

Δεξίνικος: οὗτος πένης ἦν, καὶ κωμῳδεῖται ὡς τὰ ὄψα ἁρπάζων καὶ λίχνος. τινὲς στρατηγόν φασιν.

sch plut

802

ὡς ἡδὺ τὸ εὐτυχεῖν, καὶ μάλιστα δίχα ἀναλωμάτων γινόμενον.

sch plut

805a

ἐπεισπέπαικεν: εἰσεπή‐ δησε. κυρίως δὲ ἐπὶ στρατείας πολεμίων. παίζων τοῦτό φησιν, ὡς τῶν πλειόνων Ἀθηναίων ἐξ ἀδικίας
5πλουτούντων.

sch plut

805b

ἠδικηκόσιν: διαβάλλει τοὺς Ἀθηναίους ὡς τὰ πράγματα ἅπερ εἶχον ἐξ ἁρπαγμάτων καὶ ἀδίκως συνέλεγον.

sch plut

806

σιπύη: ἐκ τῆς τῶν ἀναγκαί‐ ων εὐπορίας. σιπύη δὲ ἡ ἀρτοθήκη.

sch plut

807a

“ἀμφορεύς” λέγεται ἀπὸ
τῆς “ἀμφί” προθέσεως καὶ τοῦ “φορῶ”, τὸ κομίζω, “ἀμφιφορεύς” καὶ κατὰ συγκοπὴν “ἀμφορεύς”.178

sch plut

807b

ὅτι τὸ παλαιὸν ἐξήραινον διὰ τοῦ ἡλίου τὰς σταφυλὰς καὶ ἔκτοτε ἐπάτουν αὐτάς, καὶ ἀπετελεῖ‐ το οἶνος μέλας.

sch plut

807c

ἀνθοσμίου: ἤτοι ἐρυθροῦ, ὡς Ὅμηρος· “μέλανος οἴνοιο”. ἀνθοσμίου δὲ ἡδέος, εὐόσμου, ὥσπερ τῶν ἀνθέων τὰ εὐωδέστατα,
5ἢ ὡς ἀπὸ τῆς ἀνθοσμίας ἢ ὡς ἀπὸ εἴδους ἀμπέλου.

sch plut

809

γενικῇ συντάσσεται

sch plut

815

ἰπνὸς: ἢ τὸ μαγειρεῖον ἢ ἡ καπνοδόκη ἢ ὁ φανός· εἴρηται γάρ που·
“ἔν τε τοῖς ἰπνοῖσι πῦρ”.179

sch plut

816

ἀρτιάζομεν: παίζομεν τὸ ἐν τῇ συνηθείᾳ λεγόμενον ζυγὰ ἢ ἄζυγα. ἄρτια τὰ ζυγά, περισσὰ τὰ μονά, οἷον ὁ δύο ἀριθμὸς ἄρτιος, ὁ δὲ
5ἑπτὰ περισσός. ἄλλως. ἄρτια περισ‐ σὰ παίζομεν· παιδιὰ δέ τις ἦν, καθ’ ἣν ἐγένετο πεῦσίς τε κατασχόντος καὶ ἀπόκρισις προσπαίζοντος. ἀρ‐ τιάζειν δὲ λέγουσι τὸ ἁρπαγῇ
10παίζειν, ἴσως δὲ τὸ σφαιρίζειν.

sch plut

818

ἀλλὰ σκορόδοις: οὐχ ἁπλῶς τοῦτο, ἀλλ’ ἵνα δείξῃ ὅτι τοσαύτῃ μεταβολῇ κεχρήμεθα, ὡς ἃ πρότερον ἠσθίομεν ἀγαπητῶς, τούτοις ἀπο‐
5ματτόμεθα. εἴρηται δὲ σκόροδον ἴσως, σκαιόν τι ῥόδον ὄν, παρὰ τὸ σκαιὸν ὄζειν. τινὲς ἔτι φασὶν ὅτι περιπεσόντες λιμῷ οἱ Ἀθηναῖοι
σκορόδοις ἐχρῶντο, μήποτε δὲ τοῖς180
10τῶν σκορόδων καυλοῖς. ἔστι δὲ ὁ καυλὸς ἀσφοδέλῳ ὅμοιος, ἐπιτήδειος πρὸς τὸ τὴν πυγὴν ἀποσπογγίζειν.

sch plut

819

βουθυτε: καταχρηστικῶς εἴρηται ἡ βουθυσία δηλοῦσα τὸν ὄγκον τοῦ μεγέθους καὶ τὸ ἐντελὲς τῆς θυσίας, ἣν ἑκατόμβην καλοῦσιν.
5ἐντελὴς δὲ θυσία ἡ ἐκ συὸς τράγου κριοῦ, ἣν Ἀθηναῖοι καλοῦσι τριττύν.

sch plut

822

ἔδακνε γὰρ τὰ β[λέφαρα: μεταβολὴ] παντός, εἰ ὁ μὲν δεσπότης
ὑποφέρει τὸν καπνόν, ὁ δοῦλος δ’ οὔ.181

sch plut

845a

τὰ παρ’ ὑπόνοιαν παίζει.

sch plut

845b

παίζει παρὰ τὸν Ἐλευσίνιον νόμον· ἔθος γὰρ ἦν, ἐν οἷς τις ἱματίοις μυηθείη, εἰς θεοῦ τινος ταῦτα ἀνατιθέναι, ὥσπερ δηλοῖ καὶ
5Μελάνθιος “πάτριόν ἐστι” λέγων
“ταῖς θεαῖς ἀνιεροῦν καὶ τὰς στολὰς τοῖς μύσταις ἐν αἷς τύχοιμεν μυηθέν‐ τες”. μυστήρια δύο τελεῖται τοῦ ἐνιαυτοῦ τά τε Δημήτρια λεγόμενα184
10καὶ Κόρεια, τὰ μικρὰ καὶ τὰ μεγάλα. καὶ ἔστι τὰ μικρὰ ὥσπερ προκάθαρσις καὶ προάγνευσις τῶν μεγάλων.

sch plut

846

“ῥιγώσω” ἐπὶ σώματος,
“ῥιγήσω” δὲ ἐπὶ ψυχῆς.185

sch plut

853

πολυφόρ: ἡ μεταφορὰ ἀπὸ τῶν πολυκάρπων χωρίων ἢ πολυανθῶν δένδρων. “πολυφόρῳ”· τῷ πολλά μοι κακὰ ὑφ’ ἕνα καιρὸν
5ἄγοντι καὶ ποικίλα. εἴρηται δὲ ἀπὸ τοῦ πολὺ ὕδωρ ἐπιδεχομένου οἴνου. ἤγουν ἀκράτῳ καὶ ἰσχυρῷ ὄντι πρὸς τὸ κακόν.

sch plut

859a

ἐκ παραλλήλου δὲ τὸ αὐτό.

sch plut

859b

αἱ δίκαι: ἀντὶ τοῦ “εἰς τὸ δίκαιον”. παροιμία. σκώπτει δὲ πά‐ λιν ὡς βίαιον οὖσαν τὴν ἐν δικαστη‐
ρίῳ δίκην.186

sch plut

862

πονηροῦ κόμματος: ἀντὶ γὰρ τοῦ εἰπεῖν “φαύλου συστήμα‐ τος”, “πονηροῦ κόμματος εἶ‐ πεν, ἐπειδὴ καὶ περὶ πλούτου ὁ λόγος.
5εἴρηται δὲ ἀπὸ μεταφορᾶς τῶν νομισμάτων ἐξ ὀλίγου τινὸς χρυσίου ἀποκεκομμένου κόμματος· ἢ λείμ‐ ματος τῶν ἀδίκων. ἄλλως. κόμμα· εἶδος φαύλου νομίσματος. ἢ τὸν πα‐
10ραχαραττόμενον ἄργυρον “κόμμα”
φησίν.187

sch plut

873

βουλιμι: πάνυ λιμώττει· ὥσπερ καὶ βούπεινα καὶ βούγλωσ‐ σον. τινὲς εἶδος νόσου φασίν, ἐν ᾗ
πολλὰ ἐσθίοντες οὐ πληροῦνται.188

sch plut

875

τροχός τις ἦν ἐν ᾧ δεσμού‐ μενοι οἱ θεράποντες ἐκολάζοντο.

sch plut

878

εἰ τοὺς συκοφάντας: οὕτω καλοῦνται οἱ ἐπηρεάζοντες ἀπὸ τῆς τοιαύτης αἰτίας. τὸ παλαιὸν ἀπειρη‐ μένον ἦν σῦκα ἐξάγειν ἐκ τῆς Ἀτ‐
5τικῆς, τοῦ φυτοῦ κατὰ ἀρχὴν θαυμα‐ ζομένου. τοὺς οὐ μικρῶς οὖν διερευ‐ νῶντας τὸ τοιοῦτον οὕτως ὀνομα‐ σθῆναι λόγος ἀπὸ τῆς ὀπώρας· παρασχεῖν δὲ καὶ τοῖς ὁπωσοῦν
10μάτην ἐγκαλοῦσιν τὸν ὀνομάσαντα, ἅμα καὶ τοῦ φαίνειν τὸ ἐγκαλεῖν ἢ εἰς δίκην εἰσάγειν δηλοῦντος. ὅτι δὲ ἀπὸ τούτων γέγονεν, ἐκ τῶνδε·
συκοφάντας γὰρ τοὺς φιλεγκλή‐189
15μονας καὶ συκοβίους καὶ συκωροὺς καὶ συκολόγους καὶ φιλοσύκους καὶ συκώδεις καὶ συκόπαιδας· ἴσως ἀπὸ τοῦ πάντας ἐφέλκεσθαι.

sch plut

883

ὁ Εὔδαμος οὗτος φαρμακοπώ‐ λης ἦν, δακτυλίους πιπράσκων ὀνο‐ μαζομένους φαρμακίτας, δύναμιν ἀ‐ ποτρεπτικὴν τῶν ὀφεωδῶν δηγμάτων
5καὶ ἄλλων τινῶν ἔχοντας ἢ ἀλε‐ ξητηρίους δηλητηρίων. εἴρηται δὲ
τὸ προτιμᾶν ἐπὶ τοῦ λόγον ἔχειν 〈καὶ〉 ἐπιστρέφεσθαι. λέγει οὖν ὁ δίκαιος· “οὐ φροντίζω σου, ἔχων190
10φυσικὸν δακτύλιον, τὸν λεγόμενον φαρμακίτην”· πρὸς ὃν ὁ θεράπων φησίν· “ἔχεις, ἀλλ’ οὐκ ἰσχύει οὗτος ὁ δακτύλιος πρὸς τὸ δῆγμα τοῦ συκοφάντου, ὡς τοσούτων
15ὄντων καὶ χειρόνων καὶ θηρίων πρὸς ἃ ὁ δακτύλιος πεποίηται”.

sch plut

891

τῷ συκοφάντῃ ἕπεταί τις, ὥστε μαρτυρεῖ, ἵνα αὐτοὺς εἰς δίκην
καλέσῃ.191

sch plut

895

υ υ υ: ἐπίρρημα θαυμαστικόν· ὡς οἱ ὀσφραινόμενοι, τοῦτό φησιν.
τινὲς δὲ “ὁ δίκαιος ὀσφραίνεται”.192

sch plut

904

ὡς τῶν ἐμπόρων 〈μὴ〉 ἐξιόν‐ των ἐπὶ τὰς στρατείας, ὥσπερ Εὐφρόνιός φησι, διὰ τὸ εὔχρηστον τὰ πρὸς τροφὴν ἐπιτήδεια συγκομίζον‐
5τας. τοῦτο οὖν λέγει· “ὡς ὅταν σταίη τις καιρὸς πολέμου, ἔμπορον ἐμαυτὸν ἀποκαλῶ”.

sch plut

907

τῶν δημοσίων φροντιστὴς πραγμάτων, οἷον χορηγίας, τριη‐ ραρχίας καὶ τῶν τοιούτων. ἰδίων: ἦ τῶν καθ’ ἕκαστον ἢ τῶν ἰδιω‐
5τικῶν.193

sch plut

912

ὦ εὐτελέστατε καὶ λάλε. κέπφος δέ ἐστιν ἄφρον ὄρνεον τὸ λεγόμενον παρὰ τοῖς πολλοῖς λάρος, ὅπερ φιλεῖ ἀφρὸν θαλάττιον ἐσθίειν.
5οἱ γοῦν παῖδες ἁλιέων, τὸ πρῶτον πόρρωθεν τὸν ἀφρόν, εἶτα ἐγγύτατα δεικνύοντες, εἶτα ἐν τῇ χειρί, οὕτως εὐχερῶς ἀγρεύουσιν. εἴρηται δὲ ἡ λέξις ἐπὶ τῶν ἀλογίστων καὶ ἀνο‐
10ήτων ἀνδρῶν.194

sch plut

925

Βάττος Κυρήνην ἔκτισε κατὰ τὸν δοθέντα αὐτῷ παρὰ τοῦ Ἀπόλ‐ λωνος χρησμόν· καὶ οἱ πολῖται οἱ
Κυρηναῖοι ἀνταπόδοσιν τῆς εὐεργεσί‐195
5ας βουλόμενοι χαρίσασθαι τῷ βασι‐ λεῖ, ἐποίησαν δακτύλιον, ἐν ᾧ ἡ πόλις αὐτῶν προσφέρει τῷ βασιλεῖ τὸ σίλφιον. καὶ τὸ φύλλον δὲ αὐτοῦ καὶ ὁ καρπὸς καὶ ὁ κλάδος καὶ ὁ
10ὀπὸς καὶ ἁπλῶς πᾶν αὐτοῦ πολλῆς
τιμῆς ἄξιόν ἐστιν.196

sch plut

943

εἰώθασι τοῖς δένδροις κῶλα καὶ κρανία προσπατταλεύειν· οἱ δὲ γεωργοὶ πρὸς ἀποτροπὴν βασκανίας καὶ πρὸς τὸ μὴ ξηρανθῆναι αὐτά.

sch plut

946

σύκινον: ἀσθενέστατον· τὸ γὰρ ξύλον τῆς συκῆς ἀσθενές. ἢ σύκινον τὸν συκοφάντην κεκαλυμ‐ μένως λέγει, ἀπὸ τῆς συκῆς σχη‐
5ματίσας τὸ ὄνομα.198

sch plut

949

τὸ χρῆσθαι τοῖς ἐνεστῶσιν ἀντὶ παρῳχημένου καὶ τοῖς ἐνεστῶ‐ σιν ἀντὶ παρατατικοῦ, τῶν Ἀττικῶν.

sch plut

955

λέγουσιν ὅτι οἱ πολλοὶ ἐλατ‐ τοῦσι τὸν ἀέρα τῶν λουτρῶν, εἰς αὑτοὺς αὐτὸν ἕλκοντες.

sch plut

957a

ἀπὸ μεταφορᾶς τῶν νομι‐
σμάτων τῶν φαύλως διακεκομμένων.200

sch plut

957b

κόμματα τὰ παραχαράγ‐ ματα.

sch plut

959a

γραῦς ἐστι τις, 〈ἥτισ〉 ἐμισθώσατο πρώην νεανίσκον δίκαιον ἐπὶ τῷ γαμεῖν· οὗτος δὲ πλουτήσας, ὡς δίκαιος, εἴασεν αὐτήν· διὸ καὶ
5καταβοᾷ τοῦ Πλούτου.

sch plut

959b

σύνηθες ἦν τοῖς κωμικοῖς εἰσάγειν μέσον τῶν δραμάτων αὐτῶν καὶ γελοιώδη τινά.

sch plut

963

προσπαίζουσι τῇ πρεσβύτιδι οἱ γέροντες. καὶ “μειρακίσκημὲν διὰ τὸ τεθρυμμένον ὡράϊσμα· “ὡρικῶς δὲ νεωτερικῶς ἢ εὐπρε‐
5πῶς ἢ κατὰ καιρόν.201

sch plut

972

τοῦτο ἀφ’ ἑτέρου ἔστιν ἑρμη‐ νεῦσαι· Ἀθηναῖοι γὰρ ἀπὸ τῶν φυλῶν ἐποίουν τοὺς δικαστὰς καὶ τὰ γράμματα, οἷον ἡ πρώτη τὸ ἄλφα
5ἔσχε σημεῖον καὶ ἡ δευτέρα τὸ β, αἱ δὲ ἄλλαι ὁμοίως. “ἐν τῷ γράμματιοὖν εἶπεν ὡς ἐπὶ τῶν ῥητόρων· οἱ γὰρ λαχόντες μόνον ῥητορεύουσι· λέγει
οὖν ὅτι “ὁ κλῆρός σου οὐκ ἀνῆλθεν”.202

sch plut

989

μισητίας: πορνείας οἱονεὶ μισγητίας παρὰ τὸ μίσγεσθαι. καὶ ἐν τούτοις μισητίαν φησὶ τὸ εἰς τὴν συνουσίαν εὐεπίφορον. “οὐχ ἕνεκα,
5φησί, τοῦ ὑπηρετεῖν με τῇ ἀσελγείᾳ”204

sch plut

1002

φασὶν ὅτι ἐν τοῖς παλαιοῖς χρόνοις ἦσαν ἰσχυρότατοι οἱ Μιλήσιοι
καὶ ὅπου προσετίθεντο πάντας ἐνί‐ κων. Πολυκράτης οὖν ὁ Σάμιος,205
5συγκροτῶν πρός τινα πόλεμον, ἠθέ‐ λησε λαβεῖν αὐτοὺς εἰς συμμαχίαν καὶ εἰς τὸ μαντεῖον ἀπῆλθεν ἐρωτή‐ σων περὶ τούτου· ὁ δὲ θεὸς ἔχρησεν·
“πάλαι ποτ’ ἦσαν ἄλκιμοι Μιλήσιοι”.206

sch plut

1011

ὁ Σύμμαχός φησι· “Νιτά‐ ριος πολὺς ἐπὶ μαλακίᾳ ὀνειδιζό‐ μενος ἐν τοῖς ἑξῆς δράμασι, καὶ Βάτος”. καὶ τὰς μικρὰς δὲ θηλείας
5βατύλους ἔλεγον, καὶ Θεοπόμπου δρᾶμά ἐστι Βατύλη. ἔνιοι δὲ “νιτά‐ ριον καὶ βάτος εἴδη φυτῶν”· θέλει δὲ εἰπεῖν “ὡς ἄνθη με εἶχεν”. Δίδυμος
δὲ “ὑποκορισμὸς εἰς γυναῖκας· νιτ‐208
10τάριον, νεόττιον οἱονεὶ κοράσιον”.

sch plut

1013

μυστηρίοις δ: ἐπεί ἐστι καὶ μικρὰ μυστήρια γινόμενα δι’ Ἡρακλέα Ἡρακλῆς γὰρ ἐπιστὰς ἠξίου μυεῖσθαι. ἔθος δὲ ἦν τοῖς
5Ἀθηναίοις ξένους μὴ μυεῖν· μὴ βουλόμενοι οὖν λῦσαι τὰ ἔθη μηδὲ ἀπῶσαι τὸν εὐεργέτην Ἡρακλέα, ἐπενόησαν μυστήρια εὐμετάδοτα.

sch plut

1014

αἱ γὰρ τῶν Ἀθηνῶν γυναῖκες ἐπὶ τῶν ἀμαξῶν ὀχούμεναι ἐς τὰ μεγάλα Ἐλευσίνια ἀπήρχοντο. ὡς ἐπὶ ἀμαξῶν οὖν ὀχουμένων αὐτῶν,
5ἐπὰν εἰς τὰ Ἐλευσίνια βαδίζωσιν ἐς τὰ μεγάλα μυστήρια, καὶ λοιδορου‐ σῶν ἀλλήλας ἐν τῇ ὁδῷ, τοῦτο εἶπεν ἔθος γὰρ ἦν αὐταῖς τοῦτο.

sch plut

1021a

ἐπεὶ ἐν Θάσῳ ᾤκει Στάφυ‐ λος ὁ ἐρώμενος Διονύσου, διαφέρει ὁ θάσιος οἶνος.

sch plut

1021b

“ἐνέχεις” δὲ ἀντὶ τοῦ
“ἐκίρνας.209

sch plut

1031

οὐ μάτην ἀλλὰ χρεωστικῶς· ἡ γὰρ “ἀπό” ὡς ἐπὶ χρέους λαμ‐
βάνεται.210

sch plut

1037

τηλία: τοῦ κοσκίνου ὁ κύκλος, ἢ σανὶς πλατεῖα, ἐφ’ ἧς ἄλφιτα ποιοῦσιν. ἐν δὲ τῷ ὑπομνή‐ ματι οὕτως· τοῦτο τί ἐστιν οὐκ οἶδα·
5ὅτι δὲ συμβάλλεται ἐν Μαρικᾷ Εὐπόλιδος, οἶδα· κἀκεῖ γὰρ τὴν Ὑπερβόλου μητέρα τηλίᾳ εἰκάζει, τῇ πλατείᾳ σανίδι. πρὸς δὲ τηλίαν ξύλον φαμὲν πλατύ, εἰς ὃ τιθέασιν
10οἱ ἀρτοκόποι τοὺς ἄρτους ἐπὶ τῷ ξηραίνεσθαι· ἄλλοι δὲ τηλίαν τὸ τῆς καπνοδόχης πῶμα, ὅ ἐστι περιφερές. φησὶν οὖν ὅτι “διὰ δακτυλίου ἑλ‐ κυσθείην ἂν ὀπῆς”· “ναί, φησίν, ἐὰν
15ᾖ ὁ δακτύλιος τηλία”. τοῦτο δὲ ὡς παχείας αὐτῆς οὔσης καὶ μὴ δυνα‐ μένης διὰ δακτυλίου ἑλκυσθῆναι,
ἀλλὰ τηλίας.211

sch plut

1041

ὁ παῖς πρόσεισι στεφάνους κομίζων τῷ Πλούτῳ διὰ τὸ πεπλου‐ τηκέναι.

sch plut

1042

ὡς διὰ χρόνου αὐτὴν ἀσπα‐ ζόμενός φησι, μεθύων δὲ οὐ λέγει “χαῖρε” ἀλλ’ “ἀσπάζομαι”. ἡ δὲ διὰ τὸ ἄτοπον τῆς προρρήσεως ὡς ἐν
5ἔρωτι· “τί φησιν;

sch plut

1048

οἱ γὰρ μεθύοντες οὐχ ὁρῶσι.
παίζει οὖν ὅτι ὀξέως ἐθεάσατο τὰς πολιὰς αὐτῆς ὁ νέος, ἀμαυροῦσθαι ὀφείλων τὴν ὄψιν ἐκ τῆς μέθης.212
5μεθύων δὲ ἔφη, ἐπεὶ καὶ ἐπὶ κῶμον ἀπῄει, ὥς φησι. “τοὐναντίον, εἶπε, τοῖς ἄλλοις πέπονθα”, ἐπει‐ δὴ νήφων οὐκ ἔγνω.

sch plut

1050

ὦ πόντιε Πόσειδον, θεοὶ δὲ πρεσβυτικο· οἱ τοῖς πρεσβύταις ἐφιστάμενοι, ἐπεὶ καὶ ὁ Ποσειδῶν καὶ τῶν πρεσβυτέρων ἐστὶ θεῶν καὶ
5οὐχ ὅμοιός ἐστι Διονύσῳ ἢ Ἀπόλ‐ λωνι. τὸ δὲ “Ποντοπόσειδονἀπὸ τοῦ πόντου, “ὦ μέγιστε Πόσει‐ δον”. καὶ Σώφρων γάρ φησι “πόντος ἀγαθῶν”, πλῆθος καὶ μέγεθος θέ‐
10λων σημᾶναι ἄλλως ἐπεὶ γραῦς ἐστιν, ὡς τοῦ ὅρκου τούτου πρεσβυ‐ τικοῦ ὄντος, ἢ οὐ πάντως ἀλλ’ ἐν παιδιᾷ μετ’ ἐκπλήξεως φαίνεται καὶ μεγάλης τινὸς ἐμφάσεως χρῆσθαι
15τούτῳ.213

sch plut

1054

εἰρεσιώνη κλάδος ἦν ἐλαίας ἐρίοις πεπλεγμένος· ἐξήρτηται δὲ αὐτοῦ τὰ ὡραῖα πάντα. ἵστασαν δὲ αὐτὸν πρὸ τῶν θυρῶν κατὰ παλαιὸν
5χρηστήριον. οἱ μὲν γάρ φασιν ὡς λοιμοῦ πᾶσαν τὴν γῆν κατασχόντος ὁ θεὸς εἶπε προηροσίαν περὶ ἁπάντων θυσίαν θῦσαι Ἀθηναίους· οὗ ἕνεκα χαριστήρια πανταχόθεν ἐκπέμπουσιν
10Ἀθήναζε τῶν καρπῶν τὰς ἀπαρχάς.214

sch plut

1057

δέον εἰπεῖν “κάρυα”, εἶπεν “ὀδόντας”, ὡς πρὸς γραῦν. ἄλλως. ἀντὶ τοῦ “πόσα ἔχεις κάρυα”. παιδιὰ γάρ ἐστι τοιαύτη· δραξάμενός
5τις κάρυα καὶ ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἐρωτᾷ· “πόσα ἔχω;” καὶ ἐὰν ἐπιτύ‐ χῃ, λαμβάνει ὅσα ἔχει ἐν τῇ χειρί· κἂν δὲ ἁμάρτῃ τὴν ἀπόκρισιν, ἀποτιν‐
νύει ὅσα ἂν εὑρεθείη ἔχων.215

sch plut

1061

“πλυνός” ὀξυτόνως τὸ ἀγ‐ γεῖον αὐτό, παροξυτόνως δὲ τὸ πλυνό‐
μενον.216

sch plut

1066

σημειωτέον ὡς ὁ Ἀριστοφά‐ νης τὸ “ὑγιαίνειν” ἀεί ποτε ἐπὶ τῆς διανοίας λαμβάνεται.

sch plut

1070

εἰ ἡψάμην τῶν μαστῶν ταύτης.

sch plut

1076

οἱ χαλεπαίνοντες τὸ συνου‐
σιάζειν ἔλεγον.217

sch plut

1082

διεσπεκλωμέν: γεγηρα‐ κυίᾳ, ἐξηραμμένῃ, γαμηθείσῃ, ἐν τῇ συνουσίᾳ κατατετριμμένῃ, ἢ ἀχρή‐ στῳ πρὸς συνουσίαν διὰ τὸ γῆρας.
5σπεκλοῦν γὰρ τὸ συνουσιάζειν, παρὰ τὸ πλέκεσθαι. σπέκλωμα γὰρ ὁ ἦχος τῆς συνουσίας. ἢ διαλελυμένῃ, κυρίως ἐπὶ σχοινίων τῶν πλακέντων, εἶτα διαλυθέντων ἐν χρόνῳ. ἢ ὑπεπλυ‐
10νισμένη· ἐξηραμμένη. διεσπεκλω‐ μένη οὖν πρὸς συνουσίαν, ἄχρηστος γενομένη, ἐκπεπαλαιωμένη καὶ ὑπὸ πολλῶν ἐν συνουσίᾳ τετριμμένη. τὸ δὲ σπεκλοῦν ἐπὶ τοῦ συνουσιάζειν τάτ‐
15τουσιν οὐχ ὡς προηγουμένως τοῦτο σημαίνειν, ἀλλ’ ὅμοιον πολλοῖς συμ‐ βολικοῖς ὀνοματοποιοῦντες, καὶ μάλι‐
στα ἐφ’ ὧν τὸ εὐθυρρημονεῖν ἵστατο.218

sch plut

1093

ἐπίττουν· ἠσέλγουν, κατε‐ φίλουν. πιττοῦν κυρίως τὸ τὰς πλατείας ναῦς πίττῃ χρίειν. ἔνθεν οὖν μετήνεγκε τὴν λέξιν. ἢ ἀντὶ τοῦ
5“ἐκίνουν, συνῆλθον”.219

sch plut

1096

κογχύλιον ἐφιζάνον ταῖς πέτραις, ὃ ταύταις προσπήγνυται, δυσαποσπάστως ἔχον, ἐπειδόν τις αὐτὸ βουληθείη λαβεῖν. εὐεπίφορος
5δέ ἐστιν εἰς τὸ “λεπὰς πέτρᾳ”, καὶ εἶπεν· “ὥσπερ λεπὰς τῷ μειρα‐ κίῳ”. λεπὰς δὲ εἶδος ὀστρέου.

sch plut

1097

τίς ἔσθ’ ὁ κόπτων τὴν θύραν: Ἑρμῆς ὁ τῶν θεῶν κῆρυξ, πλουτησάν‐ των ἁπάντων καὶ μηδενὸς ἔτι θύοντος τοῖς θεοῖς, καταλιπὼν τὴν μετὰ τούτων διατριβὴν κάτεισι πρὸς τὴν Χρεμύλου οἰκίαν ὡς τούτοις συνεσόμενος ἐς ἀεί. ψοφησάσης δὲ τῆς θύρας πρὸ τοῦ τὸν Ἑρμῆν κόψαι αὐτήν, ἔξεισιν ὁ Καρίων
5δοκῶν παρά τινος κεκόφθαι αὐτήν· γνοὺς δὲ ὡς μόνη κλαυσιᾷ καὶ ψοφεῖ, ἔμελλεν αὖθις ((εἰς)) τὴν οἰκίαν ἐσιέναι· συγκαλεῖ δὲ αὐτὸν ὁ Ἑρμῆς καὶ πρῶτα μὲν γελοῖά τινα φθέγγεται, εἶτα δεῖται τούτοις ὑποδεχθῆναι καὶ πολλὰς εὑρεσι‐ λογίας εἰπὼν ὀνομάτων ἑρμαϊκῶν, τέλος ὡς διακονικὸς εἴσεισι. καὶ πρὸς τὸ φρέαρ τὰς κοιλίας πλύνειν κελεύεται.

sch plut

1098

τὸ θύριον φθεγγόμενον ἄλλως κλαυσι: ἐπειδὴ μηδὲν τῇδε τοῖς σχολιογράφοις ἐρρέθη καὶ ὡς
ἀλλαχοῦ, πολλαχοῦ δέ, οὐ γὰρ220
5ἀσαφὲς καὶ νενοημένον οὐδέν ἐστιν ἐν τῷ παρόντι χωρίῳ, φέρε, ἵνα μὴ ὁ χάρτης πάμπαν κενός ἐστι, βραχέα τινὰ λέξαιμεν, περιττῶς μὲν οἶδα, πλὴν δὲ ἡ λέξις ἅμα καὶ ὑψηλὴ καὶ
10γλυκεῖα· ἐπὶ γὰρ τῶν ἐχόντων αἴσθησιν καὶ μᾶλλον ἀνθρώπων λέγεται. οὗτος δ’ ἐπὶ ξύλου ἀψύχου ((καὶ)) τῆς θύρας τὸ κινεῖσθαι μὲν “φθέγγεσθαι” εἶπε, τὸ ψοφεῖν δὲ καὶ τρύζειν ((καὶ)) “κλαυσιᾶν”. διαφέρει δὲ τὸ κόπτειν ψοφεῖν τε καὶ κλαυσιᾶν κόπτειν γὰρ κυρίως λέγεται, ὅταν τις εἰς οἰκίαν εἰσιέναι μέλλων
15τὴν θύραν ἔξωθε πλήττῃ· ἂν δ’ ἐξερχόμενος αὐτὴν ὑπανοίγῃ, ὁ τῆς ὑπανοίξεως κτύπος ψόφος καλεῖται· ὅταν δὲ ὑπ’ ἀνέμου ((ἡ)) θύρα κινουμένη μόνη κινῆται καὶ τρύζῃ, κλαυθμυρισμὸς ὁ τοιοῦτος τρυσμὸς λέγεται. “θύριον” δὲ καὶ οὐ “θυρίον” φαμέν, κἂν διὰ τοὺς ἀδιαφοροδιχρόνους καὶ
20τοῖς ῥητορεύουσιν ἀδιάφορα, ἄνευ μέντοι βραχέων τινῶν, οἷά εἰσι τὰ προγυμνασμάτων κεφάλαια, ὅμως δὲ κουστωδιώταις τῶν ὁμοτρόπων καὶ φιληταῖς λάροις καὶ λόγων ἀτέχνοις
25πανταχοῦ βοωμένοις—οὐ γάρ τις
ἀνὴρ γλυκύθυμος, οὐδ’ ἀγανόφρων, οὐδέ τις λόγων κριτὴς ἐμβριθής— οὐκ ἀρέσκῃ τοιοῦτον ἀκριβείας ἐχό‐ μενον λόγου· ἀλλ’ ἐρωτῶ πάντας221
30ὁμοίως τούς τε γεννάδας αὐτῶν τε καὶ κουστωδιώτας καὶ βαναύσους αἰνέτας εἰ ἀδιαφορία καὶ συγ‐ γραμμάτων καὶ διχρόνων ἐστί, τί; τέχνας συγγραφικὰς ἐκμανθάνομεν;
35τί δὲ γραμματικῆς λόγοις προσέχο‐ μεν ἱδρῶσι πόνοις μερίμναις, νύκτας ἀγρύπνους ἰαύοντες, ἤματα αἱμα‐ τόεντα διαπρήσσοντες, μὴ καθ’ Ἡ‐ σίοδον ἰλαδὸν ἀτμητὶ καὶ ῥᾳδίως
40μεταλαμβάνοιμεν κακότητος, ἀτεχνί‐ ας καὶ βαναυσότητος· ἀλλὰ ῥητορεύ‐ ουσι μὲν καὶ ἡμῖν σκοπεῖται πᾶν τεχνικὸν ῥητόρων λόγου δεινότητος μετρογραφοῦσί τε χρόνων ἀκρίβεια
45συναμφοτέροις καὶ τοῖς συγγράμμασι τοῖς τε καταλογάδην καὶ τοῖς ἠρ‐ μένοις μέτρων ῥυθμοῖς, μὴ σόλοικον εἴτε βάρβαρον τῆς ἁρμογῆς τοῦ λόγου τὴν φορὰν πλέξαιμεν. οἴδατε

sch plut

1098

(50)

δέ, εἰ μὴ τὸν ἐγκέφαλον καταπεπονη‐ μένον, ὥς φησι Δημοσθένης; καὶ
ταῖς πτέρναις φορεῖτε. ὅτι σολοικι‐ σμός ἐστι τὸ περὶ τὴν σύνταξιν τὴν λογικὴν ἁμαρτάνειν, βαρβαρισμὸς δὲ222
55τὸ περὶ χρόνους, τόνους καὶ πνεύ‐ ματα· πῶς οὖν ἐθέλοιτε καλεῖσθαι μὴ βάρβαροι περὶ ταῦτα πάντα ἐξαμαρτάνοντες, λάθρα δὲ καὶ παρα‐ βύστῳ σὺν ὁμοτρόποις ἡμῖν ἡμᾶς
60διασύροντες, τοῖς ἀμαθέσι λόγων καὶ λάροις ὑμῶν φιληταῖς ἁπανταχοῦ ἐξαιρόμενοι; ἀλλ’ ἰστέον ἡμῖν, ὦ γεννάδαι, ὡς ἡ διαφορὰ τῶν διχρόνων ἡ τεχνική—τὰ λοιπὰ γὰρ λέγειν
65ἐῶ οὐ μέτροις καὶ συγγράμμασι λυσιτελῆ—καὶ τοῖς καταλογάδην συγγράμμασι πολλαχοῦ καὶ πολλάκις καὶ παρορθοῖ καὶ οὐκ ἐᾷ τοῦ λόγου τὴν προφορὰν ἐκφέρεσθαι βάρβαρον.
70κανών ἐστιν ὁ λέγων ((ὅτι)) τὰ εἰς ιον ὑποκοριστικὰ ἀπὸ βραχέος ἀρχόμενα προ‐ παροξύνεται, ἀπὸ δὲ μακροῦ παροξύνεται· “ψωμίον, σταυρίον, ἠρίον, σακκίον” καὶ τὰ ὅμοια, “ἔριον” δὲ καὶ “σάκιον”—ἡ ἀσπίς—“πόδιον, ὅριον, ὄρειον” καὶ τὰ ὅμοια. οὕτω καὶ “θύριον” καὶ “πύλιον” φαμὲν καὶ “θύμιον” τὸ ἐπίθυμον καὶ “ψύχιον” τὸ ζῳύλλιον, ὃ θηρῶντα παίζει τὰ παιδάρια, καὶ πᾶν ὅμοιον, “θυ‐
75μίον” δὲ τὸν θυμὸν καὶ “ψυχίον” τὴν ψυχὴν καὶ πάντα τὰ ὅμοια. “τρύβλιον” δὲ καὶ “τρυβλίον” καὶ “ἴκριον” καὶ “ἰκρίον” φαμὲν καὶ εἴ τι τοιοῦτον.
ἔγνωτε ὅτι δίχρονα καὶ μακρά εἰσι καὶ βραχέα, λυσιτελῆ καὶ μέτροις καὶ τοῖς συγγράμμασι. 〈τὸ〉 λοιπὸν ἐῶ.223

sch plut

1110

διχῶς νοεῖται· ἡ γλῶσσα τῶν θυομένων τῷ Ἑρμῇ δίδοται, ἐπειδὴ τῶν θυομένων δεσπότης ἐστίν· ἢ τῶν καταρωμένων ἀπ’
5αὐτοῦ ἡ ἀρχή. Καλλίστρατος δὲ τῶν θυομένων φησὶ τὰς γλώσσας τοῖς κήρυξιν ἀπονέμεσθαι, διὸ καὶ τὸν ποιητὴν ποιεῖν τῷ Ἑρμῇ τεμνομένας αὐτάς. καὶ τοῦτο δὲ πρὸς τὸν Ἑρμῆν
10λέγει ἥκοντα παρὰ Διός. κολακεύων δὲ αὐτόν φησιν ὅτι τῶν ἱερείων ἡ γλῶττα τῷ Ἑρμῇ δίδοται ἐν ταῖς δημοτελέσι θυσίαις.

sch plut

1119

σωφρονεῖς: ἤτοι καλῶς λέγεις περὶ τῶν ἄλλων μὴ φροντίζειν θεῶν.224

sch plut

1120a

“καπήλισι” γράψον δέ, μὴ “καπηλίσι”.

sch plut

1120b

“κάπηλις” ἡ τελεία οἰνοπῶλις γυνή, καὶ ἁπλῷ τῷ τρόπῳ λέγεται· “καπηλίς” δὲ ἡ παῖς καπήλιδος ἢ καὶ ὑποκοριστικῶς καὶ ἡ τελείας ἡλικίας κάπηλις.

sch plut

1121

οἰνοῦτταν: πλακοῦς ἐστιν ἐκ γλεύκους καὶ ἀλφίτων συντεθειμένος καί τινων ἡδυσμάτων.

sch plut

1123a

ἀναβάδην: ἄνω τοὺς πόδας ἔχων τῇ κλίνῃ ἐν τῷ καθεύδειν, τὴν κεφαλὴν δὲ κατωτέρω, ὥσπερ καὶ οἱ ἡμεροδρόμοι δρῶσι καὶ δρομοκήρυκες ἕνεκα τοῦ μὴ κατασπάσαι τὴν ὕλην περὶ τοὺς πόδας, λεπτῇ δέ τε χειρὶ παχὺν πόδα πιέζειν.

sch plut

1124

οὐκοῦν δικαίως ταῦτα πάσχεις, ὃς καὶ ζημιοῦσθαι πολλάκις ἐποίεις τοὺς ((τὰ)) τοιαῦτά σοι παρέχοντας.

sch plut

1126

τετράδι: τοῦ καθ’ ἑκάστην τετράδα τοῦ μηνὸς πεπεμμένου νῦν
στελλομένου πλακοῦντός μοι. ἑκάστη γὰρ μηνὸς νουμηνία καὶ ἡ ἑβδόμη ἱέρωτο τῷ Ἀπόλλωνι, ἡ δὲ τετάρτη Ἑρμῇ, ἡ ((δὲ)) ἕκτη Ἀρτέμιδι, ἡ ((δὲ)) ὀγδόη Θησεῖ καὶ αἱ λοιπαὶ τοῦ μηνὸς ἄλλοις θεοῖς τε καὶ ἥρωσιν.225

sch plut

1127

ποθεῖς τὸν οὐ παρόντα: παροιμία· τοῦτό ἐστι λεγόμενον ἐπὶ τῶν ἤδη παρῳχηκότων ἢ καὶ παντελῶς ἠφανισμένων. εἴρηται δὲ ἀφ’ ἱστορίας τοι‐ αύτης· ((ὁ)) Ἡρακλῆς συμπλέων τοῖς Ἀργοναύταις ἐπὶ τὸ χρύσειον κῶας, ὡς ἀφίκοντο περὶ Κίον περί τινα κρήνην, στέλλει τὸν Ὕλαν ὑδρεύσασθαι.
5Νηρηΐδες δὲ τὸν νεανίαν λαβοῦσαι τοῖς ὕδασιν ἀπεθέωσαν· Ἡρακλῆς δέ, μηκέτι τοῦ μείρακος ὑποστρέφοντος, πᾶσαν ὕλην, ἁπάσας τὰς κρήνας, τὴν ὀρεινὴν περιτρέχων, τὸν οὐ παρόντα ζητῶν κατεφαίνετο· ὡς καὶ Θεόκριτος ὁ Σικε‐ λός ((, οὐ λέγω τὸν Χῖον,)) περὶ τούτου φησί·
“κᾤχεθ’ Ὕλας ὁ ξανθὸς ὕδωρ ἐπιδόρπιον οἴσων”.226

sch plut

1129

((ἀσκωλίαζε:)) ἀσκώλια καθ’ ἱστορίαν ἦν τις ἑορτὴ Διονύσου, ἐν ᾗ‐ περ, ἀσκῶν πεφυσημένων κειμένων ἐν μέσῳ τῷ θεάτρῳ, τινὲς ἥλλοντο ἐπ’ αὐτοὺς ἢ ἑνὶ τῷ ποδὶ ἢ καὶ ((ἐν)) δυσὶ καὶ ἐκίνουν γέλωτα τοῖς θεωμένοις καταπίπτοντες τῷ φυσήματι τῶν ἀσκῶν. εἰς τιμὴν δέ, ὡς ἔφην, τοῦ Διονύσου
5ταῦτα ἐδρῶντο. ὁ γὰρ ἀσκὸς δέρμα τοῦ τράγου ἐστίν· ὁ δὲ τράγος, τὸ ζῷον, πολέμιός ἐστι ταῖς ἀμπέλοις αὐτὰς κατεσθίων, καὶ ἐπίγραμμά ((τι)) φέρεται τῆς ἀμπέλου πρὸς τὸν τράγον οὑτωσὶ λέγον·
“κἤν με φάγῃς ἐπὶ ῥίζαν, ὅμως ἔτι καρποφορήσω,
ὅσον ἐπιλεῖψαί σοι, τράγε, θυομένῳ.”
10“ἀσκωλιάζειν” μὲν καθ’ ἱστορίαν τοῦτο σημαίνει τὸ ἅλλεσθαι τοῖς ἀσκοῖς ᾧ τρόπῳ εἰρήκειμεν· νῦν δὲ ἐσχηματισμένως καὶ δριμέως φησὶ πρὸς τὸν Ἑρμῆν· εἰπόντος γὰρ “οἴμοι τῆς κωλῆς καὶ τῆς ὠμοπλάτης”, 〈φησίν〉. “ἀσκω‐ λίαζε καὶ ἐστερημένος τῆς κωλῆς καὶ πεινῶν ἐνταῦθα πρὸς τὴν αἰθρίαν
καὶ τὸν ἥλιον δίαγε.”227

sch plut

1133

παρ’ ὑπόνοιαν· οἱονεὶ “πιὼν ταύτην εἰς τὸν Ἅιδην ἀπότρεχε”.

sch plut

1134

τὸν σαυτοῦ φίλον: πολλαὶ τέχναι ἀνάκεινται τῷ Ἑρμῇ· μία δὲ τούτων καὶ ἡ κλεπτῶν· ἐπεὶ δὲ κλέπται καὶ οἱ οἰκέται, τούτου ἕνεκεν ὁ Ἑρμῆς
ἑαυτὸν φίλον τῷ Καρίωνι ὀνομάζει.228

sch plut

1139

καὶ μήν, ὅτε τι σκευάριον καὶ ἀγγεῖον τοῦ δεσπότου ἦς κλέψας, ἐγὼ ἐποίουν λανθάνειν, ὡς κλεπτικῆς δηλονότι ἔφορος”. καὶ ὁ Καρίων πρὸς ταῦτα· “διὰ τὸ συμμετασχεῖν καὶ αὐτὸς μέρους τοῦ κλέμματος”.

sch plut

1140

“ἀφελεῖν” λέγεται τὸ πονη‐ ρῶς ἐπαίρειν, “ὑφελεῖν” δὲ τὸ
κρύψαι.229

sch plut

1142

πανουργήσας ἤτοι κλέψας τι κατεσχέθην ποτέ, ἐγὼ μόνος ἐμαστιζόμην, καὶ οὐ μετεῖχες καὶ σὺ τὰς ἴσας πληγὰς ἐμοί” ἤτοι “τῶν ἴσων ((ἐμοὶ)) πληγῶν” ἀττικῶς.

sch plut

1146

μὴ μνησικακήσῃς: Ἀθηναῖοι καὶ Λάκωνες πολλὰς κατ’ ἀλλήλων τὰς μάχας ἐρρήγνυντο· τέλος περιγεγονότες οἱ Λάκωνες ἐπέστησαν τοῖς Ἀθηναίοις τυράννους τριάκοντα, Ἀθηναίους καὶ αὐτοὺς ὄντας, οἳ τοὺς ὁμοφύ‐ λους παντοίως ἐκάκουν συντρίβοντες. τέλος Θρασύβουλός τις ἀθηναῖος
5φιλόπατρίς τε καὶ μισοτύραννος Φυλήν τινα τόπον ((ποτὲ)) καταλαβὼν Ἀττικῆς μετὰ καί τινων μισοτυράννων ἑτέρων, συνηργηκότος οὐ μετρίως αὐτοῖς καὶ Κεφάλου τοῦ πατρὸς Λυσίου τοῦ ῥήτορος ὀκτακοσίας ἀσπίδας χαρισαμένου πρὸς συμμαχίαν, περὶ τὸν Πειραιᾶ συμβαλόντες, κατὰ κράτος ἥττησαν τοὺς λʹ καὶ τοὺς σὺν αὐτοῖς. ἐπεὶ δὲ ὅτε ἦρχον οἱ τύραννοι, οὓς μὲν ἐκάκουν τῶν
10πολιτῶν, οἷς δὲ φιλίως ἐχρῶντο, μετὰ τὴν τούτων κατάλυσιν, Εὐκλείδου δημαγωγήσαντος, ψήφισμα ἔθεντο μὴ ἀλλήλοις μνησικακεῖν καὶ τὰ πρὸ Εὐκλείδου ἄκυρα εἶναι. τὰ μὲν τῆς ἱστορίας τοιάδε. τὰ δὲ παροιμιώδη ((τάδε)) τοιόνδε τὸν νοῦν ἔχουσιν· “εἰ ((δὲ)) καὶ ὑμεῖς, ὦ Καρίων, πλουτήσαντες νῦν ἐδοξάσθητε, ὡς οἱ μετὰ ((τοῦ)) Θρασυβούλου τότε κρατήσαντες τὴν Φυλὴν
15καὶ τοὺς ἐν τῷ Πειραιεῖ τυράννους ἡττήσαντες, μὴ μνησικακήσῃς ἐπὶ τοῖς πρώην ἐμοί, ὡς οὐδ’ ἐκεῖνοι τοῖς ὁμοφύλοις”

sch plut

1150

ταὐτομολεῖν: τὸ αὐτομολεῖν καὶ ἐνταῦθα διατρίβειν ἀστεῖον καὶ ἡδύ σοι νῦν φαίνεται.

sch plut

1153

παρὰ τὴν θύραν στροφαῖον: πολλά εἰσιν ἀντώνυμα τῷ Ἑρμῇ. νῦν δὲ τὰ πρόσφορα πρὸς τὴν παροῦσαν ὑπόθεσιν τιθεὶς παίζει ἀγωνιστικῶς λύων αὐτά· τέλος εὑρόντος τοῦ Ἑρμοῦ κλῆσιν ἑρμαϊκὴν πρόσφορον τοῖς πλου‐
τοῦσι καὶ εἰσαχθέντος ὡς διακονικοῦ καὶ ὑπηρετοῦντος πλύνειν κοιλίας, φησὶν230
5ὁ Καρίων· “οὐ μάτην ἄρα οὐδ’ οἱ ἐν Ἀθήναις δικάζοντες πολλοῖς δικαστη‐ ρίοις ἐγγράφεσθαι σπεύδουσι”. καὶ αἱ πολλαὶ δὲ κλήσεις αἱ τοῦ Ἑρμοῦ τού‐ των ἕνεκα τῷ ἀλιτηρίῳ προελήφθησαν, ἵνα τό τε τῶν Ἀθηναίων κωμῳδήσῃ φιλόδικον καὶ τὸ τῶν δικαστῶν μοχθηρότατον. στροφαῖος λέγεται καὶ ἡ τῶν πυλῶν στρόφιγξ καὶ πᾶς πανοῦργος καὶ πράγματα μετατρέπων. καὶ τὸν Ἑρμῆν
10δὲ περὶ τὰς τῶν πυλῶν ἵδρυον στρόφιγγας, ἢ ἵνα τοὺς κλέπτοντας εἴργοι πρὸς τὰς οἰκίας εἰσδύεσθαι, ἢ ὅτι ταῖς οἰκίαις καὶ πόλεσι φρονήσεως χρεία καὶ πανουργίας, ((καὶ)) ἐν τοῖς ἀγροῖς δὲ καὶ τοῖς ἔξω πολέμοις, διὸ τοῖς μὲν ἀγροῖς Ἄρεος ἵστασαν εἴδωλον, τῆς Ἀθηνᾶς δὲ ταῖς πύλαις τῶν πόλεων, Ἑρμοῦ δέ, ὡς ἔφημεν, εἴδωλον ὄπισθε τῆς πύλης τῶν οἰκιῶν.

sch plut

1155

ἐμπολαῖον ((δὲ)) πρατήριον, ἀγοραῖον.

sch plut

1156

ἔγνως παλιγκάπηλον οἷς πρώην ἔφην.

sch plut

1159a

ἀλλ’ ἡγεμόνιον: ὅτι ((ὁ)) Ἑρμῆς καὶ ὁ λόγος καὶ λογικῶν τεχνῶν ἡγεμονεύει καὶ πρακτικῶν, ὑποτιθεὶς ἑκάστῃ καὶ ἐφευρέσεις καὶ πανουργίας καὶ ἀφορμάς. ἡγεμόνιος δὲ λέγεται καὶ ὁ ὁδηγὸς τῶν τυφλῶν· διὰ τοῦτό φησιν “ἀλλ’ ὁ Πλοῦτος βλέπει”.

sch plut

1159b

μεθόδους καὶ τέχνας ὁ λόγος ἐργάζεται.

sch plut

1162

οἱ παλαιοὶ οὕτως, [οἱ δ]ὲ
νεώτεροι μετὰ τοῦ ν.231

sch plut

1163

μουσικοὶ ἀγῶνες οἱ δι’ ὀργάνων θυμέλης γινόμενοι καὶ οἱ λογικοί. γυμνικοὶ δὲ οἱ δι’ ἀλκῆς σώματος, ὥσπερ δρόμος, παλαίστρα, πυγμή, παγκρά‐ τιον, δίσκος, ἅλμα, ἀκόντισμα καὶ ἕτερα εἴδη μυρία.

sch plut

1166

οὐκ ἐτὸς ἅπαντες οἱ δικάζοντες· οὐ ματαίως ἄρα ((τε)) οἱ ἐν ταῖς Ἀθήναις, φησί, δικάζοντες σπεύδουσι πολλοῖς ἐγγεγράφθαι γράμμασιν ἤτοι δικαστηρίοις. περὶ δὲ τῶν γραμμάτων καὶ τῶν δικαστηρίων τῶν ἐν Ἀθήναις καὶ περὶ τῶν δικαστῶν δὲ ὡσαύτως ἀνωτέρω φθάσας πλατυτέ‐
5ρως ἐδίδαξα, ὅτι τῷ Ἀρείου πάγου δικαστηρίῳ πρὸ τῶν προθύρων ἄλφα στοιχεῖον ἐγέγραπτο, τῇ Ἡλιαίᾳ δὲ η, τῷ ἐν Φρεαττοῖ φ, καὶ ἐπὶ τῶν λοιπῶν δὲ ((δικαστηρίων)) ὡσαύτως.

sch plut

1171

τίς ἂν φράσειε: ὁ τοῦ ἐν ἄστει τιμωμένου σωτῆρος Διὸς ἱερεύς. μηδενὸς ἔτι θύοντος Διί τε καὶ τοῖς ἄλλοις θεοῖς, ἔρχεται παρὰ τὴν ((τοῦ)) Χρεμύλου οἰκίαν βουλόμενος τοῦ λοιποῦ συνεῖναι αὐτοῖς.

sch plut

1184

ἀποπατησόμενοι: ἐκκρινοῦντες, ἀφοδεύσοντες πλεῖν καὶ πλείους ἢ ((καὶ)) μύριοι. πόθε δὲ ἀπόπατος ἡ ἔκκρισις εἴρηται, μάνθανε. πάτος μὲν λέγεται καὶ ἡ κατατετριμμένη ὁδὸς ἀπὸ τοῦ πατεῖσθαι, περὶ ἧς καὶ ((ὁ)) Ὅμηρος λέγει·
5
“ὃν θυμὸν κατέδων πάτον ἀνθρώπων ἀλεείνων”. πάτος λέγεται καὶ ἡ τροφή, ὅθε καὶ πάσασθαι τὸ φαγεῖν· καὶ ἐξ αὐτοῦ ἀπόπατος ἡ ἔκκρισις καὶ τὸ ἀποσκυβάλισμα τοῦ πάτου καὶ τῆς τροφῆς.

sch plut

1185

οὐκοῦν κἀκ τούτων τὰ νομιζόμενα, φησί, λαμβάνεις καὶ ἐκ τοῦ ἀποπάτου τῶν εἰσιόντων ἔχεις λοιπὸν τὴν ἀπονενεμημένην καὶ εἰωθυῖαν μοῖραν
τοῖς ἱερεῦσιν ἀπολιμπάνεσθαι.232

sch plut

1187

χαίρειν ἐάσας: ἀντίφρασις καὶ εὐφημία τὸ σχῆμα· ἤτοι ἀδημονεῖν καὶ λυπεῖσθαι, ὅθε λέγεται καὶ Χάρων, ὁ μὴ χαρᾶς ἀλλὰ θλίψεως αἴτιος.

sch plut

1191

ἱδρυσόμεσθα ((τὸν θεόν))· ἱδρύσασθαι καὶ ἀφιερῶσαι τὸν θεὸν ἤτοι τὸν Πλοῦτον βούλονται ἀπαγαγόντες αὐτὸν ἐν τῇ ἀκροπόλει τῶν Ἀθηνῶν εἰς τὸν ὀπισθόδομον Ἀθηνᾶς, ἔνθα τὸ ταμιεῖον ὑπῆρχε. τοῦτο δὲ δῆθε ποιοῦσι καὶ ἐκεῖ βούλονται τὸν Πλοῦτον ἱδρύσαι, ὅτι ἐκεῖσε ἀπέκειτο ἀργυρίου ἐπισήμου
5ἤτοι κεχαραγμένου ἑξακισχίλια τάλαντα πάρεξ μόνον τριακοσίων.

sch plut

1197

τὰς χύτρας ((αἷς τὸν θεὸν)): οἱ ἀφιεροῦντες ναοὺς ἢ ((καὶ)) θυσίας χύτρας ἀθάρας καὶ σεμιδάλεως ἢ πελάνων καὶ ὀσπρίων ἀληλεσμένων καὶ λοιπὰ δὲ ἡδύσματα προπομπεύοντα ἔθος εἶχον εἰσάγειν φερόμενα γυναικῶν κεφαλαῖς εὐπαρύφων. καὶ νῦν δὲ τὴν γραῦν τὴν ἐρωμένην τοῦ μείρακος φέρειν
5ἐπὶ τῆς κεφαλῆς πείσαντες τὰς ἱερὰς ταύτας χύτρας, τὸν ἀφρὸν τὸν τοῖς ἑψομέ‐ νοις γίνεσθαι εἰωθότα, ὃν ἀφρὸν καὶ γραῦν ὀνομάζουσιν, ὁρῶντες ἄνω τῆς χύτρας ἐπιπολάζοντα, γελῶντές φασιν· “αἱ χύτραι αὗται, ἃς ἡ γραῦς ἐπὶ κεφαλῆς φέρει, τἀναντία δρῶσι χύτραις ταῖς ἄλλαις· ἐν ἐκείναις μὲν γὰρ ἡ γραῦς ἤτοι τὸ ἄφρισμα ἔπεστιν ἄνω, τούτων δὲ τῶν χυτρῶν ἡ γραῦς αὕτη
10γυνὴ τυγχάνει πολλῷ κατωτέρα”. Τέλος Ἀριστοφάνους Πλούτου. Βλέψας ὁ Πλοῦτος ἐκ θεοῦ παρουσίας, ὥς φησι ῥήτωρ οὗτος Ἀριστοφάνης, τῶν ἁρπαγῶν ἕξω γε πλεονεξίας,
15δοκεῖ δ’ ἔμοιγε τυφλὸν αὐτὸν ὡς πάλαι εἶναι, μὰ τὴν πρόνοιαν, ὡς βλέπω τάδε·
ἐπείπερ ἁρπάζουσι καὶ τανῦν πλέον.233