TLG 5010 004 :: SCHOLIA IN AESCHYLUM :: Scholia in Persas (scholia vetera)

SCHOLIA IN AESCHYLUM Schol.
(Varia)

Scholia in Persas (scholia vetera)

Source: Dindorf, W. (ed.), Aeschyli tragoediae superstites et deperditarum fragmenta, vol. 3 [Scholia Graeca ex codicibus aucta et emendata]. Oxford: Oxford University Press, 1851 (repr. Hildesheim: Olms, 1962): 70–92.

  • Hypothesis: pp. 70–71
  • Scholia: pp. 71–92
  • Dup. partim 5010 006, 010, 011

Citation: Hypothesis-verse of play — (line)

t

ΠΕΡΣΑΙ.

hyp

(t)

ΥΠΟΘΕΣΙΣ.
1ΓΛΑΥΚΟΣ ἐν τοῖς περὶ Αἰσχύλου μύθων ἐκ τῶν Φοινισσῶν Φρυ‐ νίχου φησὶ τοὺς Πέρσας παραπεποιῆσθαι. ἐκτίθησι δὲ καὶ τὴν ἀρχὴν τοῦ δράματος ταύτην, Τάδ’ ἐστὶ Περσῶν τῶν πάλαι βεβηκότων.
5πλὴν ἐκεῖ εὐνοῦχός ἐστιν ἀγγέλλων ἐν ἀρχῇ τὴν Ξέρξου ἧτταν, στορνύς τε θρόνους τινὰς τοῖς τῆς ἀρχῆς παρέδροις, ἐνταῦθα δὲ προ‐ λογίζει χορὸς πρεσβυτῶν. [τῶν δὲ χορῶν τὰ μέν ἐστι παροδικὰ, ὅτε λέγει δι’ ἣν αἰτίαν πάρεστιν, ὡς τὸ, Τύριον οἶδμα λιποῦσα.
10τὰ δὲ στάσιμα, ὅτε ἵσταται καὶ ἄρχεται τῆς συμφορᾶς τοῦ δρά‐ ματος, τὰ δὲ κομματικὰ, ὅτε λοιπὸν ἐν θρήνῳ γίνεται.] καὶ ἔστιν ἡ μὲν σκηνὴ τοῦ δράματος παρὰ τῷ τάφῳ Δαρείου· ἡ δὲ ὑπόθεσις, Ξέρξης στρατευσάμενος κατὰ Ἑλλάδος, καὶ πεζῇ μὲν ἐν Πλαταιαῖς νικηθεὶς, ναυτικῇ δὲ ἐν Σαλαμῖνι. διὰ Θεσσαλίας φεύγων διεπε‐
15ραιώθη εἰς τὴν Ἀσίαν. Ἐπὶ Μένωνος τραγῳδῶν Αἰσχύλος ἐνίκα Φινεῖ, Πέρσαις, Γλαύκῳ,
Προμηθεῖ. Πρώτη ἔφοδος Περσῶν ἐπὶ Δαρείου ἐδυστύχησε περὶ Μαραθῶνα· δευτέρα Ξέρξου περὶ Σαλαμῖνα καὶ Πλαταιάς.70

1

Διὰ γερόντων προλογίζει. τάδε] δεικτικῶς. τάδε μὲν Περσῶν] οἱ ὑπομνηματισάμενοί φασιν ὅτι ἑαυτοὺς λέγουσιν πιστώματα Περσῶν οἱ κατὰ τὸν χορόν. ἀγνοοῦσι δὲ ὅτι
5πόλις ἐστὶ Περσικὴ Πίστειρα· ἣν συγκόψας Πιστὰ ἔφη. οἱ δὲ ἄλλως ὑπομνηματισάμενοί φασιν, ἡμεῖς ἐσμεν οἱ πιστοὶ χρηματο‐ φύλακες Περσῶν.

2

Πιστά] Πίστειρα κατὰ συγκοπήν· ἔστι δὲ Περσικὴ πόλις.

3

λείπει τὰ βασίλεια.

4

φύλακες] λείπει τὸ ἐσμέν. κατὰ πρεσβείαν: κατὰ τιμὴν αἱρεθέντες.

5

οὓς αὐτὸς ἄναξ: οὓς αὐτὸς ὁ Ξέρξης κατέλιπεν κατὰ τιμήν.

6

Δαρειογενής: Δαρείου υἱός. καὶ μὴν Δαρεῖοι τρεῖς. τούτων δὲ πρῶτος ὁ Ὑστάσπου, προκριθεὶς δὲ ὑπὸ τῶν Περσῶν καὶ βασιλεύ‐ σας, Ξέρξου πατὴρ τοῦ στρατεύσαντος ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας. δεύ‐ τερος δὲ Δαρεῖος ὁ Ἀρταξέρξου νόθος προσαγορευθείς. ἔσχατος Δα‐
5ρεῖος ὁ ὑπὸ Ἀλεξάνδρου τοῦ Φιλίππου ἀναιρεθείς. τινὲς δὲ καὶ τέταρτον Δαρεῖον γράφουσιν.

7

ἐφορεύειν] ἄρχειν, ἐπόπτας εἶναι.

8

τῷ βασιλείῳ: τῷ Ξέρξου. Ὁμηρικῶς δὲ πρῶτον τὸν βασιλέα, εἶτα τοὺς ὑπηκόους. “Ἀτρεῖδαί τε καὶ ἄλλοι.”

10

ὀρσολοπεῖται] διαπολεμεῖται, ταράσσεται, θορυβεῖται.

13

οἴχωκεν: ἀπόλωλε γὰρ ἡ πᾶσα δύναμις τῶν Περσῶν.

16

ἠδ’ Ἐκβατάνων: ὅτι Ἀκεσσαία πρότερον ἐκαλεῖτο ἀπὸ Ἀκεσσαίου τὰ νῦν Ἐκβάτανα καλούμενα.

17

Κίσσινον ἕρκος] πόλις Περσῶν τὸ Κίσσινον.

20

στῖφος] τὸ πύκνωμα. παρέχοντες] ὄντες· ἢ τὸ πολέμου ἀντὶ τοῦ πολέμῳ.

21

Ἀρταφρένης] ὑπέρθεσις διὰ τὸ μέτρον.71

24

βασιλῆς βασιλέως: βασιλεῖς μὲν τῶν ἰδίων πόλεων, ὑποτε‐ ταγμένοι δὲ τῷ Πέρσῃ. ὕποχοι] ὕπαρχοι.

26

ἱπποβάται] ἱππικοὶ καὶ τοξόται.

27

φοβεροὶ μὲν ἰδεῖν: ἐκ προσόψεως ἱκανοὶ φοβεῖν ὁμοίως καὶ ἐκ τῆς πείρας.

28

δόξῃ] γνώμῃ, ἢ φιλοτιμίᾳ, ἐν ἄλλοις, ἐνυποστάτῳ δοκήσει καὶ πείσματι ψυχῆς.

34

Νεῖλος] ὑποχείριοι γὰρ ἦσαν τότε Περσῶν οἱ Αἰγύπτιοι. Σουσισκάνης] τινὲς διαιροῦσι Σουσισκάνης καὶ Πηγάς καὶ Τα‐ γών. τὰ γὰρ ὀνόματα πέπλακε καὶ οὐκ ἔστιν Αἰγυπτιακά.

37

Αἰγυπτίους.

39

καὶ ἑλειοβάται: οἱ τὸ Αἰγύπτιον ἕλος οἰκοῦντες. ἢ κοινῶς Αἰγύπτιοι· ἑλώδης γὰρ ἡ Αἴγυπτος. οἱ δὲ, οἱ καὶ ἐπὶ ἕλους ἐλαύνειν δυνάμενοι ναῦς, ὅπερ ἐστὶ τῶν δυσχερεστάτων.

41

ἁβροδιαίτων δ’ ἕπεται: ὄντως γὰρ τοιοῦτοι οἱ Λυδοί. καὶ τὸ παρ’ Ἀνακρέοντι “Λυδοπαθεῖς” τινὲς ἀντὶ τοῦ ἡδυπαθεῖς. καὶ τὸ περιφερόμενον Μήτε μοι Λυδῶν καρύκας μήτε μαστίγων ψόφους.
5καὶ ὁ Λυδοφοίτης δὲ μυροπώλης τὴν τρυφὴν ταύτην δηλοῖ. καὶ τὴν βάκκαριν δὲ ἔνιοι Λυδῶν μύρον ἔφασαν.

42

οἵτ’ ἐπίπαν] οἱ διόλου τὴν ἤπειρον οἰκοῦντες.

44

διόποι] διόπται καὶ διέποντες ἡγεμόνες.

47

δίρρυμα] ἀντὶ τοῦ ἅρματα. ἀντὶ τοῦ τέθριππα καὶ ἑξάϊππα τάγματα· ἐκ τούτου δὲ τὸ πλῆθος τῶν ἵππων δηλοῖ.

49

στεῦται] “Κλῦθ’, Ἀλαλὰ, Πολέμου θύγατερ, ᾇ θύεται ἄνδρες”
ἐν διθυράμβῳ. οὕτως στεῦται ἑνικὸν ἀντὶ τοῦ πληθυντικοῦ. πελάται] ἔνοικοι, γείτονες.72

51

ἄκμονες: ἀκίνητοι ὑπὸ λόγχης, ὡς ἄκμων ὑπὸ σφυρῶν.

55

τοξουλκῷ λήματι πιστούς] ἀντὶ τοῦ ἐμπείρους τοξικῆς.

56

τὸ μαχαιροφόρον] κοινῶς ἁπάντων Περσῶν.

58

ὑποπομπαῖς] προτροπαῖς.

63

ἡμερόλεγδον: τὸ ἐκ τῶν ἀριθμῶν καταριθμούμενον, παρὰ τὸ ἡμέρας καὶ τὸ λέξασθαι. ἡμερόλεγδον] μακραῖς ἡμέραις λεγόμενον.

64

τείνοντα] μηκυνόμενον.

65

πεπέρακεν] κωμῳδεῖται ταῦτα. Εὔπολις ἐν Μαρικᾷ Πεπέρακε μὲν ὁ περσέπτολις ἤδη Μαρικᾶς.

67

χώραν] τὴν Εὐρώπην.

68

λινοδέσμῳ] ὡς λινῶν τῶν κάλων ὄντων.

71

ὅδισμα] γρ. ἔρεισμα· τὴν ναῦν. ζυγὸν ἀμφιβαλών] ἐγεφύρωσε γὰρ τὸ ἑπταστάδιον ταῖς ναυσὶ συνδήσας αὐτὰς καὶ γῆν ἐπιβαλὼν, ὥστε ὁδὸν ποιῆσαι ἐπὶ τῶν νεῶν. διὸ πολύγομφον ὅδισμα εἶπεν.

72

ζυγὸν] ζεύξας νεῶν τὴν θάλασσαν.

74

πᾶσαν χθόνα] τὴν Εὐρώπην. ποιμανόριον] ποιμνίον. ποιμανόριον] τὸ ἀνδρικὸν πλῆθος, σημαῖνον τὸ στράτευμα παρὰ τὸ τοὺς βασιλεῖς λέγεσθαι ποιμένας. ποιμανόριον τὸ ἐκ ποίμνης ἀν‐
5δρῶν συνηγμένον βασίλειον.

79

στυφέλοις] σκληροῖς ἡγεμόσιν.

80

χρυσονόμου γενεᾶς: νῦν τῆς πλουσίας. τινὲς γὰρ ἀνέγνωσαν χρυσογόνου διὰ τὸ τὸν Περσέα ἀπὸ χρυσοῦ γεγεννῆσθαι· ὃ καὶ βέλ‐ τιον. Ἄλλως. τῆς Περσέως γενεᾶς ἀπόγονος· ἢ τῆς τῶν χρυσῶν ἀνθρώπων· ἢ πολυχρύσου.

84

Σύριον δ’ ἅρμα· ἀντὶ τοῦ Ἀσσύριον· οἱ γὰρ Πέρσαι τὸ πρότερον Ἀσσύριοι ἐκαλοῦντο.

85

δουρικλύτοις] τοῖς Ἀθηναίοις.73

86

τοξόδαμνον] τὸν τῶν Περσῶν· τοξόται γάρ.

87

δόκιμος: ἀνδρεῖος, δόκησιν περὶ ἑαυτοῦ ἔχων μεγάλην. ὑποστάς] ἀντιστὰς, ἀντιμαχησάμενος.

89

ἕρκεσιν] “Οὔτ’ ἄρα ἕρκεα ἴσχει.” ἕρκεσιν] τάξεσιν.

90

ἄμαχον κῦμα θαλάσσας: τὴν προσβολὴν τῶν Περσῶν.

91

ἀπρόσοιστος] ἀκαταμάχητος.

92

στρατὸς—λαός] ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ στρατὸς καὶ λαός.

93

δολόμητιν δ’ ἀπάταν: ὡς ἔδει παρατέτακται ὁ Ξέρξης. εἰ δὲ θεοῦ ἐπιβουλῇ τὰ τῆς νίκης ἀναβάλλεται, τίς ὁ νικήσων θεόν;

95

πηδήματος εὐπετέος: εὐκινήτου. Ὅμηρος “Ἡ δ’ Ἄτη “σθεναρή τε καὶ ἀρτίπος, φθάνει δέ τε πᾶσαν ἐπ’ αἶαν.” ἡ γὰρ ἐκ θεοῦ, φησὶν, ἀμαύρωσις καὶ δόλωσις ἄφυκτός ἐστιν. ἅμα γὰρ δολοῖ καὶ προσαίνει καὶ κακοποιεῖ.

97

φιλόφρων] ἡ θεῶν ἀπάτη.

103

τὸ παλαιόν] ἐξ ἀρχῆς. τὸ παλαιόν: τὸ ἀνέκαθεν ἀνδρεῖοί εἰσι καὶ κατὰ εἱμαρμένην πολε‐ μοῦσι. πολεμικοὶ δὲ ὄντες οὐχ ἡσσηθήσονται.

104

ἐπέσκηψε δέ: ἀντὶ τοῦ εἰδέναι ἐποίησεν.

108

ἔμαθον δ’ εὐρυπόροιο: οὐχ οἱ Πέρσαι ναυτικοὶ, ἀλλ’ οἱ ὑπήκοοι Περσῶν. τί δὲ τὸ ἔμαθον φησὶν ἀντὶ τοῦ μαθεῖν ἐποίησαν.

110

πολιαινομένας: ἀφριζομένης τῷ ἀφρῷ τῆς κωπηλασίας.

112

λεπτοδόμοις: τοῖς λεπτῶς κατεσκευασμένοις.

113

λαοπόροις τε μηχαναῖς: ταῖς τοὺς λαοὺς διαπορθμευούσαις, ἢ ταῖς ἀπὸ τῆς κωπηλασίας μηχαναῖς ταῖς ὑπὸ τῶν λαῶν γινομέ‐ ναις· οὐχ ὡς αὐτῶν τῶν Περσῶν θαλαττίων ὄντων, ἀλλὰ τῶν ἐκείνοις ὑπηκόων παραλίων.

114

μελαγχίτων] ἡ συνετή. μελαγχίτων: πενθήρης, ἢ ἀμφιμέλαινα. ἔστι δὲ παρὰ τὸ “Σὺ δ’ ἔνδοθι θυμὸν ἀμύξῃς.” τὰ γὰρ τοῦ σώματος πάθη δοκοῦμεν καὶ τὴν ψυχὴν πάσχειν.

116

ὀά: Περσικὸν θρήνημα.

117

μὴ πόλις πύθηται: μὴ πύθηταί τις τῶν ἑτέρων πόλεων κενὸν
ἀνδρῶν ὂν τὸ ἄστυ. μὴ τὸ τῆς Σουσίδος ἄστυ κένανδρον ἀκούσῃ.74

121

ἀντίδουπον: ἀντηχήσει τοῖς θρήνοις· μὴ ἀντηχήσῃ, φησὶ, θρῆνον αὐτῶν τελευτησάντων.

123

ἀπύων] ἀπύοντος πρὸς τὸ ἀντίδουπον ἔσεται· ἢ λείπει τὸ ἔσται· ἔσται ἀπύων· ἢ μετοχὴ ἀντὶ ῥήματος, ἀντὶ τοῦ ἀπύσει.

124

βυσσίνοις] κατὰ κοινοῦ πάλιν τὸ μή· μὴ ῥῆξις πέσῃ πέ‐ πλοις.

127

ἐκλέλοιπεν] καταλελοίπασι τὴν πόλιν ἀκολουθοῦντες Ξέρξῃ ὡς μέλισσαι τὸ σμῆνος.

130

τὸν ἀμφίζευκτον: τὸν ζευγνύντα ἄμφω τὰς ἠπείρους, ἢ ζευγνύμενον ἐξ ἀμφοῖν. ἢ τὸν ὑποζευχθέντα· βατὸν γὰρ αὐτὸν ἐποίησεν ὁ Ξέρξης.

131

ἅλιον] τὸν Ἑλλήσποντον· οἱ δὲ, ὅτι Ταῦρον τὸ ὄρος.

132

πρῶνα: τὸν προνεύοντα εἰς ἄμφω τὰς ἠπείρους. ἢ τὸν κοινὸν ἑκατέρας γῆς. μεταξὺ γάρ ἐστιν Εὐρώπης καὶ Ἀσίας.

133

ἀνδρῶν] τῇ ἀπουσίᾳ αὐτῶν.

135

ἀκροπενθεῖς] ἐπιμόνως πενθοῦσαι· ὡς δοκεῖν ἁβρύνεσθαι ἐπὶ τὸ πενθεῖν.

136

πόθῳ φιλάνορι] μετὰ φιλάνορος πόθου.

139

μονόζυξ] ἄνευ τοῦ ἀνδρός.

143

χρεία δέ] ὁ δέ ἀντὶ τοῦ γάρ· ἡ γὰρ χρεία προσῆκον ποιεῖ τὸ βουλεύεσθαι.

145

πατρωνύμιον] ὅτι κατὰ πατέρα συγγενὴς ἡμῖν, τοῦτ’ ἔστιν ὁ ἐκ προγόνου ἰθαγενής.

148

δορυκράνου] τῆς ἀπὸ ξύλου κρανείας.

151

Ἄτοσσα, θυγάτηρ Κύρου, γυνὴ Δαρείου, μήτηρ Ξέρξου κατὰ Ἡρόδοτον.

153

προσφθόγγοις] προσηγορικοῖς.

157

θεοῦ] τοὺς βασιλεῖς θεοὺς καλοῦσιν οἱ Πέρσαι.

158

δαίμων παλαιός] ἡ εὐδαιμονία.

159

ταῦτα] διὰ ταῦτα.

163

κονισθεὶς, ἢ κονίσας αὐτὸς τὸ οὖδας.

165

ταῦτα] διὰ ταῦτα.75

166

χρημάτων ἀνάνδρων] χωρὶς γὰρ ἀνδρῶν ἄχρηστά ἐστι τὰ χρήματα.

167

μήτ’ ἀχρημάτοισι: μήτε τοὺς πένητας πᾶν σθένος ὁρᾶν τοῦ φωτός· ὅ ἐστιν, οὐ πάσης ἀπολαύουσι τῆς τοῦ φωτὸς ἡδονῆς οἱ πένητες.

174

ὧν ἂν δύναμις ἡγεῖσθαι θέλῃ] ἀντὶ τοῦ δύνηται.

181

ἐδοξάτην] πρόσεχε τῇ τοῦ ὀνείρου ἀναγνώσει. ἐδοξάτην μοι δύο γυναῖκ’ εὐείμονε] ἐντεῦθεν ἔλαβεν Σοφο‐ κλῆς τὸ Ἐδοξάτην μοι τὰ δύ’ ἠπείρω μολεῖν.
5καὶ Εὐριπίδης Ἔδοξεν ὕπνῳ τῆσδ’ ἀπαλλαχθεῖσα γῆς.

185

γένους ταυτοῦ] Ἄνδρων ὁ Ἁλικαρνασεύς φησι “Ὠκεανὸς “δὲ γήμας Πομφολύγην καὶ Παρθενόπην ἴσχει ἐκ μὲν Παρθενόπης “Εὐρώπην καὶ Θρᾴκην, ἐκ δὲ Πομφολύγης Ἀσίαν καὶ Λιβύην· ἀφ’ “ὧν τὰς ἠπείρους ὀνομασθῆναι συμβέβηκεν.”

192

τῇδ’] τῇ Περσίδι δεικτικῶς, ὡς τῇ ἡμετέρᾳ, ἣν φορῶ.

193

εὔαρκτον] ὑπήκοον.

194

ἐσφάδαζε] ἐσκάριζεν. ἐν τῇ βίᾳ δίφρου χαλινὰ ῥήσσει.

196

ζυγόν] τὸν δίφρον ἀχαλίνωτον γενόμενον.

199

πέπλους ῥήγνυσιν] αἰδεσθεὶς τὸ πτῶμα.

203

ἀποτρόποισι] οἷς ἀποτροπιαζόμεθα τοὺς ὀνείρους.

208

χηλαῖς: τοῖς ὄνυξιν.

213

οὐχ ὑπεύθυνος: οὐ τιμωρητέος, οὐ δίκας ὀφείλων, διὰ τὸ ὑμᾶς αὐτὸν παρορμῆσαι, καὶ κοινῇ ἤτοι κοινῷ δόγματι εἶναι τὴν ἔξοδον.

216

προστροπαῖς] ἱκεσίαις.

217

εἴτι] ὡς οὐ δεινὰ τεθέασαι.

223

τἄμπαλιν] τὰ δὲ κακὰ τὰ σχεθέντα ὑπὸ τῆς γῆς ἀφανισθῆ‐
ναι τῷ σκότῳ.76

224

θυμόμαντις: οὐ Φύσει μάντις, ἀλλ’ ὑπὸ λογισμοῦ κρίνων καὶ ὑπὸ ἐνθυμήσεως.

226

ἀλλὰ μὴν εὔνους: ἀντὶ τοῦ σὺ πρῶτος ἀκούσας τοῦ ὀνείρου εὐνοϊκῶς συνεβούλευσας ἐξιλεώσασθαι οὐρανίους καὶ χθονίους δαίμονας.

227

φάτιν] τὸν ὄνειρον.

228

ἐκτελοῖτο δὲ τὰ χρηστά: ἡ ἐξιλέωσις εἰς ἀγαθὸν ἀποβαίη.

232

φθινασμάτων: τῶν λήξεων, τῶν δυσμῶν, ἢ τῶν δύσεων, ἢ τῶν ἐκλείψεων· ὅτε γὰρ δύει ὁ ἥλιος, ἐκλείπει. ἔνθεν καὶ λίψ ὁ ἄνεμος ἀπὸ δυσμῶν.

234

πᾶσα] εἰ ληφθείησαν αἱ Ἀθῆναι.

236

ἔρξας πολλά: τῆς ἐν Μαραθῶνι πεζομαχίας μέμνηται.

238

ἀργύρου] τὰ ἐν τῇ Ἀττικῇ. ἀργύρου πηγή: ἐν Θορικῷ γάρ ἐστι μέταλλα καὶ ἐν Λαυρίῳ.

239

τοξουλκός] τοξικὴ βολή.

240

ἔγχη σταδαῖα: ἐκ τοῦ συστάδην μαχόμενα, οἷον συστάδην μάχονται. τοὺς γὰρ ἐκ διαστημάτων μαχομένους κατηυτέλιζον.

243

πῶς ἂν οὖν] μὴ ἔχοντες τὸν ἐφεστηκότα.

245

τοῖς τεκοῦσι] ἀντὶ τοῦ ἡμῖν.

246

ἀλλ’ ἐμοί] κατὰ τὴν ἐμὴν δόκησιν μαθήσῃ τἀληθῆ.

248

κλύειν] λείπει ὥστε.

252

τὸ Περσῶν δ’ ἄνθος] τὸ κάλλος, τὸ στράτευμα.

253

κακὸν μὲν πρῶτον ἀγγέλλειν κακά] “Στέργει γὰρ οὐδεὶς “ἄγγελον κακῶν ἐπῶν.”

256

ἄνια] ἀνίατα.

257

νεόκοτα] νεωστὶ μηνυθέντα ἡμῖν ὑπό τινος τῶν δαιμόνων.

258

διαίνεσθε] δακρύετε.

259

τόδ’ ἄχος] ὃ εἶπον.

262

μακροβίοτος] εἰς τοῦτο ἐμακρύνθη ὁ βίος ἡμῶν, εἰς τὸ ἀκοῦσαι τοιαῦτα κακά.

270

παμμιγῆ] διαφόρων ἐθνῶν. ἐπ’ αἶαν] ἐπ’ αἶαν Ἑλλάδα δῖαν χώραν.

275

πολυβαφῆ] ὑπὸ τοῦ αἵματος.77

277

πλαγκτοῖς: ὡς ἂν εἴποι τις διαύλοις. τὰ γὰρ κύματα ἐκχεῖται καὶ ὑπονοστεῖ. διπλάκεσσι δὲ, ταῖς δύο πλαξὶ, τῆς θαλάσ‐ σης τε καὶ γῆς. ἢ ἐν Σαλαμῖνι καὶ Πλαταιαῖς.

279

ἐμβολαῖς] ἀντὶ τοῦ προσβολαῖς.

281

δυσαιανῆ] δυσθρήνητον.

282

δαΐοις] διακεκομμένοις.

286

στυγναὶ δ’ Ἀθᾶναι] ἡμῖν τοῖς δηΐοις στυγνότητος αἴτιαι πάρεισιν εἰς μνήμην αἱ Ἀθῆναι, ὅ ἐστι τῶν Ἀθηνῶν ἡ μνήμη στυγνοὺς ἡμᾶς ποιεῖ.

288

μάταν] ματαίως, μηδὲν βλαψάσας.

289

ἔκτισαν] ἐποίησαν. εὔνιδας] ὀρφανάς.

292

τὸ μήτε λέξαι] λείπει ἡ πρός. τοιοῦτοι δὲ οἱ συμφοραῖς μεγάλαις κατεχόμενοι.

295

καταστάς: κατάστασιν τοῦ θορύβον λαβών.

296

τίς οὒ τέθνηκεν: καλῶς πρῶτον περὶ τῶν ζώντων ἐρωτᾷ, ὡς ὀλίγων ὄντων, παρίστησι δὲ καὶ τὸ πλῆθος τῶν ἀποθανόντων.

297

τῶν ἀρχελείων] λαῶν ἀρχόντων. Gl. τῶν βασιλέων, ἀπὸ τοῦ τῶν λαῶν ἄρχειν.

300

εἶπας δώμασιν φάος μέγα] ἐνόμιζε γὰρ αὐτὸν τεθνάναι.

303

στύφλους] πετρώδεις. Σιληνιῶν] Σιληνίαι αἰγιαλὸς Σαλαμῖνος, πλησίον τῆς λεγομένης Τροπαίου ἄκρας, ὡς Τιμόξενος ἐν τῷ ϛʹ περὶ λιμένων.

306

Βακτρίων] Βάκτρα πόλις Περσίδος.

307

θαλασσόπληκτον] εὐφήμως κεῖται, ἐν Σαλαμῖνι.

309

τὴν πελειοθρέμμονα] τὴν πολυτρήρενα Σαλαμῖνα παρὰ τὸ
Ὁμηρικὸν “Πολυτρήρωνά τε Θίσβην.”78

310

κύρισσον: συνέκρουον ἄλλοις· ἀπὸ μεταφορᾶς τῶν ἀλόγων ζῴων τῶν τυπτόντων τοῖς κέρασιν.

312

Ἀδεύης καὶ Φερεσσεύης] ταῦτα οὐκ ἔχει τὸν Αἰγύπτιον χαρακτῆρα, ἀλλὰ ποιητικῶς διαπέπλασται.

316

πυρσήν] τινὲς ἀντὶ τῆς γενικῆς πυρρᾶς γενειάδος· καὶ τὸ ἑξῆς, ἔτεγγεν χρῶτα, ἔβρεχε τῷ αἵματι. δάσκιον] δασύτριχον.

318

Μᾶγος Ἄραβος] Μάγος ἐθνικὸν, Ἄραβος κύριον.

319

σκληρᾶς μέτοικος γῆς: ὁ ἐκεῖ ἀπελθὼν μετοικήσει τὴν Σα‐ λαμῖνα τὴν σκληρὰν καὶ πετρώδη. μέτοικος γῆς] ἐν Σαλαμῖνι μετοικήσας εὐφήμως· παρόσον ἀνυπό‐ στροφος αὐτῷ ἡ ἐκ ταύτης ἄφοδος γέγονεν.

324

Λυρναῖος] ἀπὸ πόλεως.

327

ἄπαρχος] ἡγεμών.

330

πολλῶν] λείπει τὸ κακῶν.

331

αἰαῖ—τάδε] ἰαμβικὸς ὁ στίχος.

333

ἀναστρέψας] ἀναλαβών.

335

ἀξιῶσαι] ἄξιον ἡγήσασθαι τολμῆσαι.

336

ἐμβολαῖς] προσβολαῖς.

337

πλήθους μὲν ἄν] λείπει τὸ ἦν.

338

σημείωσαι τὸ τῶν νεῶν πλῆθος τῶν στρατῶν ἀμφοτέρων.

339

τριακάδας δέκα] τοῦτ’ ἔστι τʹ.

340

δεκὰς δ’ ἦν τῶνδε] ἐκ τῶν τʹ δέκα ἦσαν αἱ ἡγούμεναι ὡς βελτίονες.

343

ἑκατὸν δὶς ἦσαν ἑπτά θ’] σζʹ αἱ ἄρισται· ἢ σιδʹ, ἵνα ᾖ τὸ δὶς ἐκ κοινοῦ.

346

τάλαντα βρίσας] τὰ τῶν Περσῶν ζυγὰ βαρήσας. “Ῥέπε “δ’ αἴσιμον ἦμαρ Ἀχαιῶν.”

349

ἀνδρῶν γὰρ ὄντων] Ἀλκαῖος “Ἄνδρες γὰρ πόλεως πύργος
ἀρεύϊος.”79

355

ἀνὴρ γὰρ Ἕλλην: βουληθέντων γὰρ τῶν Ἑλλήνων φυγεῖν διὰ τὸ πλῆθος τῶν Περσῶν, Θεμιστοκλῆς Σίκιννον τὸν παιδαγωγὸν ἔπεμψε πρὸς τὸν Ξέρξην ὡς αὐτομολήσαντα, λέγοντα τῷ Ξέρξῃ ὅτι μέλλουσι φυγεῖν Ἕλληνες. τοῦτο δὲ ἐποίησεν, ἵνα ἐν ἀπογνώσει
5μαχήσονται οἱ Ἕλληνες.

364

εὖτ’ ἄν—]ὡς ἀπὸ Ξέρξου ὁ λόγος.

365

τέμενος αἰθέρος] κατὰ περίφρασιν τὸν αἰθέρα.

366

στῖφος] πλῆθος.

367

ἔκπλους] τὰς ἐξόδους.

368

ἄλλας δὲ κύκλῳ] κοινὸν τὸ τάξαι.

369

ὡς εἰ μόρον] ἀπὸ τοῦ διηγηματικοῦ ἐπὶ τὸ μιμητικὸν, ὡς εἰ ἐξειλήσαιεν, φησὶν, οἱ Ἕλληνες δραπετεύσαντες, πᾶσιν ἠπείλει τοῖς ταχθεῖσιν αὐτοῖς φυλάξαι τῆς κεφαλῆς στερηθῆναι. ἄτοπον δὲ ἀπειλεῖν πλήθει τοσούτῳ θάνατον. βέλτιον οὖν κράτος τῆς τιμῆς καὶ ἀρχῆς
5στερίσκεσθαι, ἵν’ ᾖ κράτος ἀντὶ κράτους.

376

τροποῦτο κώπην] κώπην εὐήρετμον ἀμφὶ σκαλμὸν ἐδέσμευε. τροπωτὴρ δὲ ὁ λῶρος ὁ δεσμεύων τὴν κώπην πρὸς τῷ σκαλμῷ.

378

καὶ νύξ] καὶ νὺξ ἐγένετο καὶ οὐδεὶς Ἑλλήνων ἠξίωσεν.

379

ἐπιστάτης] ἐπιστήμων.

380

νεὼς μακρᾶς] τῆς πολεμικῆς.

385

καθίστατο] ὡς ᾠόμεθα.

395

ἐπέφλεγεν] τὰ τῶν Ἑλλήνων ἐξέκαιεν καὶ ἀνήγειρεν ἡ σάλπιγξ.

396

ῥοθιάδος: τῆς ἠχητικῆς· ἢ τῆς ἐν ὑγρῷ ἐλαυνομένης.

399

τὸ δεξιόν] τὸ Θεμιστοκλέους.

400

δεύτερον] τὸ ἀριστερὸν καὶ τὸ μέσον. στόλος] τὸ ἔμβολον λέγει· στόλον δὲ λέγει παρ’ ὅσον εἰς ὀξὺ συνεσταλμέναι εἰσίν· οὕτως γὰρ ἔλεγον στόλον τὰ ἀπωξυμμένα.

405

θήκας] τάφους.

408

στόλον] τὸν ἔμβολον παρὰ τὸ εἰς ὀξὺ συνεστάλθαι.80

410

Φοινίσσης] ἀντὶ τοῦ Περσίδος.

411

δόρυ] τὴν ναῦν δόρυ εἴρηκεν.

412

νῦν] ἀντὶ τοῦ δή.

413

ἐν στενῷ] μεταξὺ Σαλαμῖνος καὶ Αἰγίνης τὸ στενὸν ἦν.

416

παίοντ’] παράλογον τὸ δυϊκόν.

417

οὐχ ἁπλῶς οὐδὲ ἀδιδάκτως.

419

σκάφη νεῶν] ἀντὶ τοῦ αἱ νῆες. νεῶν] τῶν Περσῶν δηλονότι. ναυαγίων] ναυαγία αὐτὸ τὸ πάθος, ναυάγιον δὲ αὐτὸ τὸ ναυαγῆσαν σκεῦος. διὰ τοῦτο οὖν ναυαγίων βαρυτόνως τῶν σωμάτων.

424

βόλον] ἄγραν.

425

ἐρειπίων] ἐρείπια κυρίως τὰ πτώματα τῶν οἴκων· νῦν δὲ τὰ θραύσματα τῶν νεῶν.

428

ἕως κελαινῆς νυκτός] λείπει τὴν μάχην· ἕως ἡ νὺξ ἐπιγε‐ νομένη ἔπαυσεν αὐτοὺς τῆς μάχης.

429

Ἴων ἐν ταῖς Ἐπιδημίαις παρεῖναι Αἰσχύλον ἐν τοῖς Σαλα‐ μινιακοῖς φησί.

430

στοιχηγοροίην] ἐφεξῆς λέγοιμι, στοιχομυθοίην.

432

τοσοῦτ’ ἀριθμόν] πλῆθος ἀνθρώπων τοσοῦτον τῷ ἀριθμῷ. μήποτε δὲ τοσουτάριθμον θέλει.

433

κακῶν δὴ πέλαγος] εὔκαιρος ἡ τροπὴ ἀπὸ τῶν ἐν πελάγει ἀτυχησάντων.

437

ῥοπῇ] τῇ κακῇ δηλονότι.

440

μάσσονα] μείζονα.

443

ἐν πρώτοις] εἰς πίστιν ἐν πρώτοις, ὅ ἐστι πιστικώτατοι.

447

νῆσός τις ἐστί] τὴν Ψυττάλειάν φησιν, ἣ ἀπέχει προς ρον σταδίους εʹ, ὅπου φυγόντες οἱ ἡγεμόνες τῶν Περσῶν ὑπὸ Ἀθη‐ ναίων ἀπώλοντο.

448

φιλόχορος] ὁ θεὸς ὁ Πάν.

449

Πάν] ἢ ὡς ἱερᾶς οὔσης Πανός· ἢ ὡς ἔρημος.81

450

πέμπει] ὁ Ξέρξης.

451

φθαρέντες] ἀντὶ τοῦ μετὰ φθορᾶς ἐξέλθοιεν.

454

ἱστορῶν] σκοπῶν.

455

μάχης] τῆς ναυμαχίας.

458

ἀμηχανεῖν] τοὺς Πέρσας.

461

θώμιγγος] θῶμιγξ κέκληται τὸ λεπτὸν σχοινίον.

465

κακῶν ὁρῶν βάθος] ἀπὸ τῶν ὑδάτων ἡ μεταφορά.

466

εὐαγῆ] καθαρὰν, κεχωρισμένην· ἢ αὐγάζοντα καὶ ὁρῶντα. λέγει δὲ τὸ ἀντικρὺ Σαλαμῖνος ὄρος τὸν Αἰγάλεων, ὥς φησιν Ἡρό‐ δοτος.

469

παραγγείλας] φυγεῖν δῆλον ὅτι.

472

ὦ στυγνὲ δαῖμον] ψευσθῆναι ἐποίησας τῶν φρενῶν καὶ ἀπο‐ τυχεῖν ὧν ἤλπιζον.

475

πρόσθε] ἐπὶ Δαρείου.

481

κατ’ οὖρον] ἐκεῖ, φησὶν, ἀπίασιν ὅπου ὁ ἄνεμος αὐτοὺς φέρει.

483

Κρηναῖον γάνος] τόπος Βοιωτίας ἡ Κρήνη.

484

ὑπ’ ἄσθματος] οἷον μετὰ ἄσθματος.

487

Σπερχειός] ὁ Σπερχειὸς ἐξ Αἰνιάνων ῥέων εἰς τὸν Μηλιακὸν ἐμβάλλει κόλπον.

494

Θρᾴκης. Βόλβης] λίμνη Θρᾳκική.

496

ἄωρον] παρὰ καιρόν.

497

Στρυμόνος] Στρυμὼν, ποταμὸς Θρᾴκης. δέ τις] καὶ ὁ πάνυ ἀσεβής.

501

κρυσταλλοπῆγα] κρυστάλλῳ πεπηγότα. περᾷ] τὸ ἑξῆς διαπερᾷ.

505

διῆκε] διελθεῖν καὶ ῥεῦσαι ἐποίησεν.

511

ἑστιοῦχον] τὴν Περσίδα τὴν ἔχουσαν αὐτῶν τὴν ἑστίαν.

517

διαπεπραγμένου] πεφονευμένου.

520

φαύλως] οὐκ ἀληθῶς.
αὔτ’] αὐτά· ἀντὶ τοῦ τὰ ὀνείρατα.82

521

φάτις ὑμῶν] ἡ ὑμῶν κρίσις ἡ λέγουσά μοι εὔξασθαι θεοῖς καὶ Δαρείῳ.

524

πέλανον: πεπεμμένον πλακοῦντα.

525

ἐπίσταμαι μέν] οἶδα μὲν ὅτι τὸ κακὸν ἤδη ἐγένετο· ἀλλὰ κἂν ἐπὶ τοῖς ζῶσιν ἀνδράσιν εὔξομαι.

538

κατερεικόμεναι] κατασχίζουσαι, ἐνεργητικῶς.

541

ἁβρογόοι] ἁβρογόοι αἱ ἐντρυφῶσαι τοῖς δάκρυσιν.

547

αἴρω] βαστάζω.

549

ἐκκενουμένα] τῶν ἀνδρῶν.

550

ἄγαγεν] εἰς τὸν πόλεμον.

553

βαρίδεσσι] βάριδες αἱ νῆες.

557

ἄκτωρ] βασιλεύς.

563

διὰ δ’—τυτθὰ δ’—ὡς ἀκούομεν] περισσοὶ οἱ δύο δέ καὶ τὸ ὡς. τὸ δ’ ἑξῆς, μόγις δὲ διαφυγεῖν ἀκούομεν τὰς χεῖρας Ἰαόνων τὸν ἄνακτα.

564

τυτθά] ὃ ἡμεῖς λέγομεν παρ’ ὀλίγον.

568

πρωτόμοροι] περὶ τῶν τεθνηκότων ἐν Σαλαμῖνι. πρωτόμοροι: οἱ πρῶτοι ἀποθανόντες. τὸ ἑξῆς τούτου ἐστὶ, σκύλ‐ λονται πρὸς ἀναύδων.

569

πρὸς ἀνάγκαν: τὴν τοῦ θανάτου. Ὅμηρος “Ἐπεὶ κατὰ “μοῖρ’ ἐπέδησεν.”

570

Κυχρείας] τῆς Σαλαμῖνος.

571

δακνάζου] παραγώγως ἀντὶ τοῦ δάκνου.

573

οὐράνι’ ἄχη] ἕως τοῦ οὐρανοῦ βόησον τὰ ἄχη.

574

δυσβάϋκτον] θρηνητικήν.

575

βοᾶτιν] βοητικήν.

577

ἀναύδων] τῶν ἰχθύων.

578

τᾶς ἀμιάντου] τῆς θαλάσσης· αὐτὴν γὰρ λέγει ἀμίαντον.

579

δόμος] λείπει πᾶς.

585

περσονομοῦνται] ὑπὸ Περσῶν ἄρχονται.

589

βασιλεία] τὰ τοιαῦτα πάντα κτητικὰ μακρὸν ἔχει τὸ α. αἱ γὰρ βασιλεῖαι ἔχουσι τοῦτο.

591

οὐδ’ ἔτι—]οὐδὲν γὰρ δεδίασιν οἱ ὑπήκοοι ἔτι. ἠλευθέρωται
οὖν αὐτῶν ἡ γλῶσσα πρὸς τὸ κακηγορεῖν βασιλέα.83

594

ζυγὸν ἀλκᾶς] ἡ ἀλκή.

597

τὰ Περσῶν] σώματα.

598

κακῶν] ἔθος ἔχουσιν οἱ δυστυχοῦντες δυστυχίαν φαντά‐ ζεσθαι, οἱ δὲ εὐτυχοῦντες εὐτυχίαν.

602

οὐριεῖν: οὐριοδρομεῖν, παρὰ τὸ Ὁμηρικὸν, Τοῖος γὰρ νόος ἐστὶν ἐπιχθονίων ἀνθρώπων οἷον ἐπ’ ἦμαρ ἄγῃσι.

604

ἀνταῖα: ἐναντία φαίνεται τὰ θεῶν· οἷον, ἀντικειμένους ἡμῖν ὁρῶ τοὺς θεούς.

605

οὐ παιώνιος: ἀλλὰ φθαρτικός.

609

σημείωσαι τὸ εἶδος τῶν χοῶν. παιδὸς πατρί] πατρὶ παιδός.

611

ἁγνῆς] λευκῆς, ἢ ἀγελαίας, ἢ ἀσινοῦς.

612

παμφαές] φαιδρόν.

613

παρθένου πηγῆς μέτα] σὺν ὕδατι πηγαίῳ. παρθένου] καθαρᾶς.

614

μητρὸς ἀγρίας] ἀγριοποιοῦ διὰ τὴν μέθην.

616

αἰὲν ἐν φύλλοισι] ἀεὶ γὰρ ἔχει τὰ φύλλα· διὸ προσέθηκεν “ἐν φύλλοισι θαλλούσης” πρὸς τὸν καρπόν. οὐ γὰρ διηνεκής.

618

ἄνθη τε πλεκτά] στέμματα.

620

δαίμονα] ὡς θεὸς γὰρ παρὰ Πέρσαις τιμᾶται.

623

πρέσβος] τιμία παρὰ Πέρσαις.

630

ψυχήν] τὴν Δαρείου.

633

μακαρίτας] μακαρίτης ὁ τεθνεὼς, μακάριος ὁ ζῶν.

637

παντάλαν’] θρηνητικά.

642

χθονίων] τὸν καταχθόνιον.

643

αἰνέσατ’] αἰνέσατε ἐλθεῖν ἐξ Ἅιδου.

647

ὄχθος] τάφος.

651

οἶον ἄνακτα] τὸν μόνον γενόμενον βασιλέα διὰ τὸ κηδεμο‐ νικόν. ἔοικε δὲ ὁ Δαρεῖος καὶ Δαρειὰν λέγεσθαι. ἢ τὴν Δαρείαν
ψυχὴν ἀνάπεμψον.84

656

ὑποδώκει] ὑπὸ τὸν ἑαυτοῦ πόδα ἡνιόχει.

657

βαλήν] βαλῆνα τὸν βασιλέα. Εὐφορίων δὲ Θουρίων φησὶ τὴν διάλεκτον. βαλήν] βασιλεὺς κατὰ Θουρίους.

661

εὔμαριν] εἶδος ὑποδήματος.

662

τιάρας: τῆς κυρβασίας.

663

πιφαύσκων] φαίνων, δεικνύων τῆς περικεφαλαίας τὸν λόφον.

672

ὡς ἐπῳδῇ κέχρηται τῇ βάσκε πάτερ.

675

δυνάτα] ἀντὶ τοῦ δυνάστα.

677

δίδυμα] δύο, Πέρσου καὶ Ξέρξου. ἁμάρτια: ὁμοῦ ἡρμοσμένα. γρ. δὲ τὰ ἁμαρτήματα.

680

νᾶες ἄναες] αἱ μηκέτι νῆες. ἀπώλοντο γάρ.

681

ὑποκρίνεται ὁ Δαρεῖος. πιστὰ πιστῶν] ἐκ πιστῶν πατέρων πιστοὶ υἱοί.

687

ὀρθιάζοντες γόοις] μεγάλως θρηνοῦντες.

688

οὐκ εὐέξοδον: οὐ δυνατὸν ταχέως ἐξιέναι. ἀπολογεῖται δὲ ὡς βραδύνας.

691

ἐνδυναστεύσας] μεγάλα δυνηθεὶς παρ’ αὐτοῖς.

693

νεοχμόν] νεωστὶ παρὰ τὴν αἰχμὴν γενόμενον.

698

μακεστῆρα] μήκους ἐχόμενον.

700

δίομαι μὲν χαρίσασθαι] τὰ πρὸς χάριν εἰπεῖν δέδια μέν σοι. δίομαι] δέδια.

701

ἀντία] ἀληθεῦσαι· λυπηθήσῃ γάρ.

708

ὁ μάσσων βίοτος] ἐν τῷ μακρῷ τοῦ βίου χρόνῳ. μάσσων] ὁ μείζων.

713

σημείωσαι τὸ ὡς ἔπος εἰπεῖν.

717

τίς δ’ ἐμῶν ἐκεῖσε παίδων] Ἡρόδοτος ζʹ φησὶ Δαρείου παῖδας εἶναι, Ἑλλάνικος δὲ ιαʹ.

718

ἠπείρου πλάκα] τὸ ἅπλωμα περιφραστικῶς τὴν ἤπειρον.

720

ἀμφότερα] καὶ ναυτικὸν καὶ πεζόν.

722

ὥστ’ ἔχειν πόρον] ὥστ’ ἐπέχειν τὸ ὕδωρ καὶ συνέχειν τὸν
πόρον.85

723

Βόσπορον] τὸν Ἑλλήσποντον.

724

ξυνήψατο] ἴσως καὶ συνήργησεν αὐτῷ δαίμων τις.

728

ναυτικὸς στρατὸς κακωθείς] τῶν ναυτικῶν φθαρέντων οἱ ἐν Ψυτταλείᾳ εὐάλωτοι γεγένηνται.

731

ἀρωγῆς] τῆς ἀπολομένης.

732

οὐδέ τις γέρων] ὅ ἐστι πάντες νέοι.

735

τελευτᾶν] διαπράττεσθαι. ἔστι τις σωτηρία] ἐν ἐρωτήσει.

736

ζευκτηρίαν] τὸν Ἑλλήσποντον, ὃς ζεύγνυσιν Ἀσίαν καὶ Εὐ‐ ρώπην. μολεῖν] γρ. φυγεῖν.

738

οὐκ ἔνι στάσις] ἀμφιβολία. τοῦτο οὐκ ἄδηλον.

739

φεῦ, ταχεῖα] ὡς τοῦ Δαρείου εἰπόντος αὐτὸν ἀποβαλεῖν πολὺν στρατόν.

742

ἀλλ’ ὅταν] ὅταν, φησὶ, σπουδάζῃ τις εἰς κακὰ ἢ εἰς καλὰ, ὁ θεὸς συνεπιλαμβάνεται.

745

Ἑλλήσποντον ἱερόν] διὰ τὸ ἱδρῦσθαι αὐτόθι Διὸς ἱερὸν, ὡς Μνασέας· ἢ τὸν ἀνειμένον, ὡς ἱερὸν ἰχθῦν.

751

δέδοικα μὴ πολύς] δέδοικα μὴ ὁ πολὺς πλοῦτος ἁρπαγῇ ὁ ἐμὸς ὑπὸ τοῦ φθάσαντος.

752

φθάσαντος] τοῦ καταλαμβάνοντος.

756

ἔνδον αἰχμάζειν] οἰκουρεῖν.

759

σφιν] τοῖς προτρεψαμένοις. ἔργον] εἰς φθορὰν χωρῆσαν.

761

ἐξεκείνωσεν] ἐκενώθη τὰ Σοῦσα.

767

φρένες] ὁ Ἀρταφέρνης, ὃν ἐτυμολογεῖ ὁ ἀρτίας ἔχων φρένας. ὁ Ἀρταφέρνης ἐξ ἐτυμολογίας.

768

Κῦρος πρῶτος προσεκτήσατο Πέρσαις τὴν ἀρχὴν Μήδων ἀφελόμενος. Κύρου υἱὸς Καμβύσης, ἀδελφοὶ δὲ κατὰ Ἑλλάνικον
Μάραφις, Μέρφις.86

771

ἤλασεν βίᾳ] συνήγαγεν τῇ ἰδίᾳ δυνάμει.

773

Κύρου δὲ παῖς] Καμβύσης.

774

πέμπτος δὲ Μάρδος: ἡ γραφὴ ἡμάρτηται. τὸν γὰρ ἐπιθέ‐ μενον τῇ Καμβύσου ἀρχῇ μάγον ὄντα οὐδεὶς Μάρδον εἶπεν, οὔτε γένος, οὔτε ὄνομα. μήποτε οὖν γραπτέον, Μάρδις αἰσχύνη πάτρᾳ. ὁμώνυμος γὰρ εἶναι ἴσως ὑπεκρίνετο Μερδίᾳ τῷ Κύρου παιδὶ, ἀδελφῷ
5τε Καμβύσου. αἰσχύνη δὲ πάτρᾳ, ὅτι μάγος ὢν πῶς ἔσπασε Περ‐ σῶν ἀρχὴν εἰς μάγους.

776

Ἀρταφρένης] τοῦτον Ἑλλάνικος Δαφέρνην καλεῖ.

779

κἀγὼ πάλου] κακῶς· μετὰ γὰρ τὴν τῶν μάγων καθαίρεσιν Δαρεῖος ὁ μέγας ἦρξεν. πάλου δ’] ὁ δέ ἀντὶ τοῦ δὴ νῦν.

785

οἳ κράτη τάδ’ ἔσχομεν] οἱ πρὸ τοῦ βασιλεύσαντες ἡμεῖς.

786

τόσα] ὅσα νῦν.

792

αὐτή] αὐτὴ ἡ Ἑλλάς. ἡ γῆ] ἡ Ἀτθίς.

794

κτείνουσα λιμῷ] καρποὺς ἀρκοῦντας μὴ ἔχουσα.

795

εὐσταλῆ] εὔμετρον.

801

χρὴ θεσφάτοισιν ἐς τὰ νῦν πεπραγμένα βλέψαντα] ἀφ’ ὧν ταῦτα ἐτελέσθη, κἀκεῖνα συμβήσεται.

802

συμβαίνει γὰρ οὐ τὰ μὲν, τὰ δ’ οὒ] οὐ γὰρ τὰ μὲν συμ‐ βαίνει, τὰ δ’ οὔ· ἀντὶ τοῦ πάντα συμβαίνει.

804

λείπει] ὁ Ξέρξης.

806

πίασμα] ἀντὶ τοῦ, λιπαίνει τὴν Βοιωτίαν ὁ Ἀσωπός. πίασμα ἀντὶ τοῦ λίπασμα.

807

οὗ σφιν κακῶν ὕψιστα] τὴν ἐν Πλαταιαῖς πεζομαχίαν φη‐ σὶν, ἣν πρὸς Λάκωνας ἡσσήθησαν.

810

πιμπράναι νεώς] ἐνεπίμπρασαν γὰρ τὰ ἱερά.

815

κρηπίς] θεμέλιον. ἐκπιδύεται] αὔξεται τὰ κακά.

817

Δωρίδος] Λακωνικῆς.

818

θῖνες: οἱ σωροὶ καίπερ φωνὴν μὴ ἀφιέντες δείξουσι τὸ γένος. τριτοσπόρῳ δὲ, τρίτῃ τῶν μεταγενεστέρων γενεᾷ.

826

ὄλβον—μέγαν] τὴν εὐδαιμονίαν.87

827

τῶν ὑπερκόπων] τῶν μὴ προσηκόντων εὔθυνος, δικαστής.

829

ἐκεῖνον] τὸν Ξέρξην.

834

πάντα γάρ] ὑπὸ γὰρ τοῦ ἄλγους τῶν κακῶν πάντα ἀμφὶ σώματι στημορραγοῦσι λακίδες, οἷον διαρρέουσιν.

836

στημορραγοῦσιν] διαρρέουσιν.

852

ὦ πόποι] θαυμαστικῶς σύγκρισιν ποιεῖται τῶν ἐπὶ Δαρείου εὐτυχημάτων πρὸς τὰ νῦν κακά.

858

πρῶτα μὲν εὐδοκίμου: πρῶτα μὲν κατὰ πόλεμον διὰ στρα‐ τιᾶς εὐδοκιμοῦμεν καὶ ὁρμῶμεν κατὰ νενομισμένα ἔθη ταῖς πόλεσι ταῖς πορθουμέναις, οὐ τεμένη θεῶν πορθοῦντες, οὐ τάφους ἀνασπῶντες, ὡς Ξέρξης τολμήσας ἐποίησεν.
5εὐδοκίμου στρατιᾶς—]περιβόητοι ἦμεν ἐν πολέμῳ.

859

νόμιμα] τὰ νόμιμα πάντα τῶν τετειχισμένων πόλεων. νόμιμα] οἱ δὲ δημωφελεῖς δῆμοι πάντα ἐπολιτεύοντο.

864

ὅσας δ’ εἷλε πόλεις] τὸ ὅσας θαυμαστικῶς τῇ ἀρετῇ Ἕλ‐ ληνας ὑπέταξεν, οὐκ ἀνάγκῃ ὁ Δαρεῖος.

867

ποταμουδέ] σκληροτέρα ἡ συναλιφὴ ποταμουδὲ ἀφ’ ἑστίας, οἷόν ἐστι τὸ τουένεκα τούνεκα.

868

Στρυμονίου πελάγους] ὡς μέχρι Ὑπερβορέων παρατεινού‐ σης τῆς ἀρχῆς Περσῶν.

869

Ἀχελωΐδες] αἱ δίυγροι· Ἀχελῷον γὰρ πᾶν ὕδωρ λέγουσιν.

870

ἐπαύλων] τῶν ἐπαυλισμάτων.

871

λίμνας] καὶ ἔξω τῆς θαλάσσης ὅσαι εἰσὶ μεσήπειροι.

872

κατὰ χέρσον ἐληλαμέναι] τοῖς τείχεσι κεκυκλωμέναι.

873

τοῦδ’ ἄνακτος] τοῦ Δαρείου. ἄϊον] ὑπήκουον.

875

μυχία τε Προποντὶς] ἀπὸ κοινοῦ τὸ, οἷαί εἰσιν αἱ παρὰ τὸν Ἑλλήσποντον τὴν οἴκησιν αὐχοῦσαι.

876

πλατύν] “Ἐπὶ πλατεῖ Ἑλλησπόντῳ.”88

878

στόμωμα] ὁ Βόσπορος.

879

αἱ κατὰ πρῶν’ ἅλιον] αἱ κατὰ τὸν Ἑλλήσποντον.

881

προσήμεναι] ὑποτασσόμεναι.

883

οἵα Λέσβος—]αὗται ἐν τῷ Αἰγαίῳ πελάγει εἰσίν. οἵα Λέσβος] ὅτι μεταβέβηκεν εἰς τὸ Αἴγαιον πέλαγος. ἡ γὰρ Λέσβος ἐν τῷ Αἰγαίῳ ἐστίν.

889

ἐκράτυνε] ὑπὸ τὸ ἴδιον κράτος εἶχεν. μεσάκτους δὲ, με‐ σακτίους, παραθαλασσίους.

890

Λῆμνον] Λῆμνος Θρᾴκης ἐστί. αὗται δέ εἰσιν αἱ μεσάκτιοι. Ἰκάρου δ’ ἕδος] Ἰκάρου τὸν κλύδωνα.

894

Σαλαμῖνα] ἄποικοι γάρ εἰσιν οἱ ἐν Κύπρῳ Σαλαμίνιοι τῶν ἐν τῇ Ἀττικῇ. τὴν ἐν Κύπρῳ.

898

κλῆρον Ἰαόνιον] Ἰωνίδας πόλεις.

900

σφετέραις] τῷ ἰδίῳ λογισμῷ, οἷον φρόνιμος ὤν.

904

οὐκ ἀμφιβόλως] ἀλλὰ ἀληθῶς.

905

θεόπρεπτα] ὑπὸ θεῶν ἐνεχθέντα καὶ θεοῖς δόξαντα.

908

πλαγαῖσι ποντίαισι] ταῖς ναυμαχίαις.

910

ἀτεκμαρτοτάτης] κακοτελευτήτου.

915

κἀμέ] ὑπομιμνησκόμενος γὰρ τῶν παίδων αὐτῶν αἰσχύνῃ καὶ ἐλέῳ πιέζομαι.

919

Περσονόμου] τῆς τοῖς Πέρσαις νεμηθείσης.

922

ἐγγαίαν: ἐγχωρίαν. τὰν ἐγγαίαν] τοῦτ’ ἔστι τὴν ἐγχώριον· ἢ οὕτως, ἡ γῆ ἡμῶν τὴν ἔξω τῆς γῆς ἥβην σεσαγμένην ὑπὸ τοῦ Ἅιδου καὶ διὰ τὸν Ξέρξην κταμένην αἰάξει.

923

ἥβαν] τὸ ἑξῆς, ἥβαν Περσᾶν.

924

σάκτορι: τῷ πληρωτῇ, παρὰ τὸ σάσσω· ὅτι δι’ αὐτὸν ἀπέ‐ θανεν. Ἀγδαβάται] ἔθνος Περσῶν. τὸ ἑξῆς, Ἀγδαβάται γὰρ ἐξέ‐
φθινται.89

926

φύστις] ἔκφυσις, γονή. τοῦτο διὰ μέσου. φύστις: ἡ πεφυρμένη καὶ ἐπὶ γῆς πεσοῦσα.

929

γαίας ἐπὶ γόνυ τὸ ἑξῆς.

932

αἰακτός] θρηνητὸς τῇ γέννῃ. ἀντὶ τοῦ δυστυχῶς γεννηθείς.

935

πρόσφθογγον] προσφώνησίν σοι τοῦ νόστου πέμψω, τὴν κακοφάτιδα βοήν.

938

Μαριανδυνοῦ θρηνητῆρος] Καλλίστρατος ἐν δευτέρῳ περὶ Ἡρακλείας Τιτυοῦ τρεῖς παῖδας εἶναι, Βῶρμον, Πριόλαν καὶ Μαρι‐ ανδυνὸν, ὃν κυνηγετοῦντα ἀπολέσθαι, καὶ μέχρι νῦν Μαριανδυνοὺς ἀκμῇ θέρους θρηνεῖν αὐτόν. τὸν δὲ Μαριανδυνὸν αὐξῆσαι μάλιστα τὴν
5θρηνητικὴν αὐλῳδίαν, καὶ διδάξαι Ὕαγνιν τὸν Μαρσύου πατέρα. καὶ αὐλοὶ δέ εἰσι Μαριανδυνοὶ ἐπιτηδειότητα ἔχοντες εἰς τὰς θρηνῳδίας. καὶ τὸ περιφερόμενον “αὐλεῖ Μαριανδυνοῖς καλάμοις κρούων Ἰαστί.” Μαριανδυνοῦ] ὡς τῶν Μαριανδυνῶν θρηνῳδῶν ὄντων· καὶ αὐλοὶ δέ τινες λέγονται Μαριανδυνοὶ, ἐπιτηδείως ἔχοντες πρὸς θρήνους.

941

δαίμων] ἡ τύχη μεταβέβληται.

945

λαοπαθῆ] τὰ πάθη τῶν λαῶν σέβων.

946

ἁλίτυπά τε βάρη] τὰ ἐν τῇ θαλάσσῃ συμβάντα ἀτυχήματα τῶν πολιτῶν.

947

πενθητῆρος] πένθους ἀξίας.

949

Ἰάνων γὰρ ἀπηύρα] ὁ Ἀττικὸς στόλος ἀφείλετο τὴν Περ‐ σῶν σωτηρίαν.

950

Ἰάνων] ὁ τῶν Ἰώνων.

951

ἑτεραλκής] τοῦτ’ ἔστι νικηφόρος.

952

κερσάμενος] ἀποκείρας στυγνὴν πλάκα κατὰ τὴν δυσδαίμονα ἀκτὴν, τοῦτ’ ἔστι κατὰ τὴν Σαλαμῖνα.

979

σημείωσαι ὅτι βασιλέως ὀφθαλμὸς ἀριθμεῖ τὰς στρατιάς.

980

τὸν σὸν—]τὸν ὄντα ὀφθαλμόν.90

981

πεμπαστάν] μετρητὴν στρατοπέδου, οἷον μυριάδα ἀριθμοῦντα τὰς ὅλας ἡγεμονίας. ἀριθμῆσαι κατὰ πεντάδα ἀνὰ μυρίους ἔχοντα τοὺς ἀρχομένους.

986

δᾴων] διακοπτικῶν πολεμίων κακῶν.

988

ἴυγγα] φιλίαν.

992

βοᾷ βοᾷ—ἦτορ] παρὰ τὸ “Κραδίη δὲ οἱ ἔνδον ὑλάκτει.”

994

Μάρδων] ἔθνος Περσικόν.

995

Ξάνθην] λείπει ὁ καί.

997

ἱππιάνακτας] τοὺς ἄνακτας τῶν ἵππων.

1000

ἔταφον ἔταφον] ἀπέθανον οὐκ ἐπὶ ὀχημάτων ὄντες, ἀλλὰ γυμνοὶ καθεστηκότες.

1002

ἀγρόται] γρ. καὶ ἀκρόται· ἐξ οὗ ἔσται ἀπὸ τοῦ ἄκρου· εἰ δὲ ἀγρόται, ἀπὸ τοῦ ἄγειν καὶ ἀγείρειν. οἱ ἄρχοντες· εἰ δὲ ἀκρόται, οἱ ἄκροι. Gl.

1003

οἴ] τὸ οἲ θρηνητικῶς.

1007

οἷον] οἷον κακὸν ἡ Ἄτη ἐφορᾷ.

1013

δυσπόλεμον] κακωθὲν πολέμῳ καὶ δυστυχῆσαν.

1014

πέπληγμαι] κόπτομαι, θρηνῶ ὀλέσας τοσοῦτον στρατόν.

1016

τὰ Περσᾶν] λείπει κακά· ἢ στικτέον ἐν τῷ τί δέ· εἶτα· οὐχὶ τὰ μεγάλα Περσῶν ὄλωλεν; ἵνα λείπῃ τὸ, τί δὲ ὅπερ λέ‐ λειπται.

1018

ὁρᾷς] θεωρεῖς τὸ περίλοιπον ἐμὲ λείψανον τῆς ὅλης στρατιᾶς. στολᾶς] οἷον στόλου.

1020

θησαυρὸν βελέεσσιν] τὴν φαρέτραν.

1023

βαιά γ’ ὡς ἀπὸ πολλῶν] ὀλίγα ἐσώθη ἀπὸ πολλῆς πανο‐ πλίας.

1025

οὐ φυγαίχμας] ἐρωτηματικῶς.

1028

ναύφρακτον ὅμιλον] τὸν ἡμῶν ναυτικὸν λαόν.

1030

πέπλον δ’ ἐπέρρηξ’] τοῦτο καὶ ὁ ἄγγελος προεῖπεν.

1032

πλεῖον ἢ παπαῖ] ὑπερβαίνει θρῆνον.

1035

σθένος] τῶν Περσῶν.91

1038

δίαινε πῆμα] δάκρυε τὸ ἀτύχημα.

1041

δόσιν κακάν] δίδου τοῖς κακοῖς τὴν κακὴν δόσιν, ὅ ἐστι τὰ δάκρυα.

1042

ὁμοῦ τιθείς] συντιθεὶς μέλος θρήνει, ἀντὶ τοῦ εὐρύθμως.

1046

ἔρεσσε] τύπτε σεαυτὸν εἰς ἐμὴν χάριν.

1049

πάρεστι] ὁ θρῆνος.

1050

ἐπορθίαζε] ἐπεκτεταμένως θρήνει.

1052

μέλαινα] πενθήρης.

1054

κἀπιβόα τὸ Μύσιον] οἱ γὰρ Μυσοὶ καὶ οἱ Φρύγες εἰσὶ μάλιστα θρηνητικοί.

1057

ἄπριγδα] ἐπίφθεγμα ἐπὶ τῶν μετὰ σφοδρότητος τιλλόντων τὰς τρίχας.

1062

ψάλλ’] ψάλλε ἀντὶ τοῦ τίλλε· καὶ χοιροψάλας Διόνυσος ὁ τίλλων τὰ μόρια τῶν γυναικῶν.

1076

πέμψω] προπέμψω.92