TLG 4193 010 :: ANONYMI IN ARISTOTELIS SOPHISTICOS ELENCHOS :: Commentarium in sophisticos elenchos (= Anonymus Mutinensis) (excerpta e codd. Mutinensi, busta 1.II.6; Vat. gr. 241; Flor. Laur. 72–75)

ANONYMI IN ARISTOTELIS SOPHISTICOS ELENCHOS Phil.
(Varia)

Commentarium in sophisticos elenchos (= Anonymus Mutinensis) (excerpta e codd. Mutinensi, busta 1.II.6; Vat. gr. 241; Flor. Laur. 72–75)

Source: Ebbesen, S. (ed.), Commentators and commentaries on Aristotle’s sophistici elenchi. A study of post–Aristotelian ancient and medieval writings on fallacies, vol. 2 [Corpus Latinum commentariorum in Aristotelem Graecorum 7] Leiden: Brill, 1981: 307–312.

Citation: Bekker page+line — (line of scholion)

t

EXCERPTA E CODD, MUTINENSI (ARCHIVIO DI STATO, ARCHIVIO PER MATERIA, LETTERATURA, SCRITTI GRECI, BUSTA 1.II.6), VATICANO GRAECO 241 ET LAURENTIANO 72—5

prol

(t)

Mutinensis 5r:
1〈Σ〉κοπός ἐστι τῷ Φιλοσόφῳ ἐνταῦθα διαλαβεῖν περὶ τῶν φαινο‐ μένων ἐλέγχων, οὐκ ὄντων δὲ ἀληθῶς ἐλέγχων ἀλλὰ παραλογισμῶν καὶ τὸ ὅλον σοφιστικῶν. ἔλεγχος γάρ ἐστι συλλογισμὸς ἀντιφά‐ σεως, καὶ ἐξ ὧν γίνεται συλλογισμός, ἐκ τούτων καὶ ἔλεγχος.
5πάλιν ἔλεγχος συλλογισμός, οὐ μὴν δὲ πᾶς συλ‐ λογισμὸς ἔλεγχος· ὁ γὰρ ἔλεγχός ἐστι συλλογισμὸς ...πρὸς ... συμπερανθ... ἀντιφατικός, καὶ ὃπερ ἐπὶ προτάσεως εἶχεν (?) ... ... τοῦτο ἐπὶ συλλογισμῶν ἔλεγ‐ χος. περὶ ὧν νῦν λέγει ἐλέγχων ... ... οὐχ ἵνα χρώμεθα
10καὶ παραλογίζωμεν ἄλλους τούτοις εἰς τὴν ... ... ... ...μᾶλλον πῶς (?) λύονται (?), ὥστε ἵνα μὴ παραλογιζώμεθα περὶ αὐτῶν διδασκόμεθα. ἐπειδὴ γὰρ ἐπὶ παντ.ς ... ... ... ...⟫ ⟪... ... ... ἐπὶ τῶν λόγων τὸ τοιοῦτον (?) 30 fere litt.κομμώσαντες ἑαυτοὺς 40 fere
15litt., possis φυλετικῶς φυ‐ σήσαντες ὥσπερ αἱ ιʹ φυλαὶ τῶν Ἀθηνῶν vel sim. ἐπὶ (?) τοῖς θύμασι θέλουσαι ὑπερβαλέσθαι ... ... ἐφύσων τὰ θύματα ἵνα παχ.. δοκῶσι καὶ λιπαρά 30 fere litt. φαίνονται ὡσαύτωσ ἔχει καὶ ἐπὶ
20συλλογισμῶν καὶ ἐλέγχων, καὶ εἰσὶ φαινόμενοι καὶ συλλο‐ γισμοὶ καὶ ἔλεγχοι. ἔλεγχοι δὲ διὰ πολλὰς αἰτίας, ὧν εἷς ἐστι τόπος εὐφυέστατος καὶ δημοσιώτατος καὶ κοινὸς ὁ διὰ τῶν
ὁμωνύμων, εἰ βούλει δέ, καὶ τῶν ἀμφιβολιῶν· ὃ γὰρ ἐπὶ ὀνό‐ μασι τὰ ὁμώνυμα, τοῦτο ἐπὶ λόγοις αἱ ἀμφιβολίαι. ἐπειδὴ
25γὰρ οὐ πράγματα φέροντες διαλεγόμεθα, ἀλλ’ ὀνόματα, τὸ συμβαῖνον ἐπὶ τῶν ὀνομάτων, φησί, λογιζόμεθα ἐπὶ τῶν πρα‐ γμάτων. τὸ δὲ οὐχ οὕτως ἔχει· τὰ μὲν γὰρ πράγματα ἄπειρα, τὰ δὲ ὀνόματα πεπέρανται, ὅθεν πλείονα τὰ πράγματα. Ὥσπερ ἐπὶ τῶν ψήφων ἔχει· οἱ δεινοὶ τὴν ψηφοφορίαν παρα‐
30κρούονται τοὺς ἀπείρους τῶν ψήφων· οὕτω καὶ ἐπὶ τούτων. ἐ‐ πειδή τισι πρὸ ἔργου ἐστὶ τὸ δοκεῖν σοφοῖς μᾶλλον ἢ εἶναι σοφοῖς, οὓς καὶ σοφιστὰς καλοῦμεν καὶ οὐ σοφούς, ἀνάγκη ‵εἶναι καὶ τὸ′ ἔργον αὐτῶν τοιοῦτον, τὸ δοκεῖν ποιεῖν ἔργον σοφῶν, δηλονότι συλλογίζεσθαι καὶ ἐλέγχειν, μόνον δὲ δοκεῖν
35μὴ ποιεῖν δέ· πρὸς γὰρ τὴν προαίρεσιν αὐτῶν, ὅτι χρηματισταί εἰσιν ἀπὸ φαινομένης σοφίας οὐκ οὔσης, θέλει εἶναι καὶ τὸ ἔργον αὐτῶν φαινόμενον οὐκ ὄν. ἔστι δὲ ἓν πρὸς ἓν εἰπεῖν, ἤγουν πρὸς τὸν σοφιστὴν ἕνα ὄντα ἔστιν εἰπεῖν καὶ ἕνα καὶ τί τὸ ἔργον αὐτοῦ, τὸ βουλό‐
40μενον ἀψευδεῖν ἐν τοῖς λόγοις αὐτοῦ καὶ ἐμφανίζειν τὸ ψεῦ‐ δος πῶς καὶ παρ’ ὅντινα τρόπον γίνεται. ὅτι μὲν οὖν εἰσι τοιαύτης προαιρέσεως ἄνθρωποι, οἴτινες ὀρέγονται φαίνεσθαι σοφοὶ καὶ παραλογίζειν, μὴ εἶναι δὲ μηδ’ ἐλέγχειν, ἀληθῶς εἴρηται. πόσα δὲ εἴδη τῶν τοιούτων λόγων
45καὶ ἐκ πόσων συνέστηκεν ἡ δύναμις αὐτῶν λέγωμεν ἀρξάμενοι. πρῶτον δὲ ῥητέον τίνα τὰ γένη τὰ ἐν τῷ γένει Mut.] τῶν ἐν τῷ διαλέγεσθαι λόγων· καὶ γὰρ οἱ τοιοῦτοι φαινόμενοι ἔλεγχοι ἐν ταῖς διαλεκ‐ τικαῖς συνουσίαις γίνονται. εἰσὶ δὲ τέσσαρα· διδασκαλικοὶ οἱ

prol

(50)

ἐκ τῶν οἰκείων ἀρχῶν διδάσκοντες 11 fere linn. OU)
σῴζεται [...]

174b12,col 1

(1l)

σοφιστικὸν δὲ
tMutinensis 10r:
1Σοφιστικὸν δὲ καὶ τὸ κείμενον παράδοξον καὶ τὰ λοιπά· οὕτως, ὡς ἐπὶ παραδείγματος· ‘ἆρα Ἀρχέλαος ὁ Περδίκκου βασιλεὺς
5ἀεὶ′ εὐδαίμων σοι δοκεῖ ἢ ἄ‐ θλιος;‘ ἐν τούτῳ γὰρ περιέ‐ χεται καὶ τὸ παράδοξον ὅτι τὸ ἀδικεῖν εὐδαιμονεῖν ἐστιν. εἰ μὲν οὖν ‘εὐδαίμων‘ εἴποι, ἔ‐ λεγχος γενήσεται· πεφόνευκε γὰρ τοὺς ἰδίους. εἰ δὲ ‘ἄθλιοσ‘,
10ἄδοξον· πάντες γὰρ εὐδαίμονα τὸν βασιλέα λέγουσιν ἔχουσιν. ἔτι θεωρητέον τὰ ἐναντιώματα ἢ πρὸς τὰ ὑφ’ αὑτοῦ λεγόμενα ἢ πρὸς οὓς ὁμολογεῖ καλῶς λέγειν ἢ πράττειν. ἔτι ὥσπερ οἱ ἀποκρινόμενοι ὅταν ἐλέγχωνται ποιοῦσι τὸ πρᾶγμα διττόν, οὕ‐ τω καὶ τοῖς ἐρωτῶσι ποιητέον
15πρὸς τοὺς ἐνισταμένους· ‘ὡδὶ μὲν ναί, ὡδὶ δὲ οὔ.‘ ὅταν δὲ ὁ ἀποκρινόμενος ἐρωτᾷ χρησιμόν τι, ὀφείλει ὁ ἐρωτῶν οὗτος ἀφίστασθαι καὶ λέγειν ‘τί
20καταργοῦμεν τὸν καιρόν;‘ ὡς
δῆθεν ἐπιτέμνων τὸ περιττόν.Column end

prol,col 2

(14)

241: 228r ad 164a27 φυλε‐
15τικῶς] δέκα φυλαὶ ἦσαν τῶν Ἀθηνῶν

174b12,col 2

(3l)

241:241r ad 175b12:
4τὸ ἀδικεῖν εὐδαιμονεῖν
5ἐστιν. † ἄρα Ἀρχέλαος ὁ Περδίκκου †
15l241:241r ad 174b28:
16ὀφείλει ἐρωτῶντος τοῦ ἀπο‐ κρινομένου χρήσιμόν τι αὐ‐ τὸς ὁ ἐρωτῶν λέγειν λέγων ‘τί καταργοῦμεν τὸν καιρόν;‘

174b27

(1l)

Μανδροβούλῳ
17205:274rI διάλογος Πλάτωνος.

175b15,col 1

(1l)

Εἰ δέ τις ὑπολήψεται
tMutinensis 11r. In mg.: ὁμωνυμίαν:—
1〈Ε〉ἰ δέ τις, φησί, λέγει ὅτι ὁ παρὰ τὴν ὁμωνυμίαν ἀληθινὸς ἔλεγχός ἐστι, τρόπον τινὰ οὐκ ἔστι δια‐
5φυγεῖν καὶ τὸν ἐπιστήμονα τὸν ἔλεγχον. ἐπὶ γὰρ τῶν αἰσθητῶν καὶ ὁρατῶν, καθὼς οὗτος τίθησι
10τὰ παραδείγματα ἐκ τῶν αἰ‐ σθητῶν, τοῦ Κορίσκου ἢ τοῦ Ἱππονίκου καὶ τοῦ ἐγκεκαλυμ‐ μένου Κορίσκου, εἰ καὶ μὴ ὁ‐ μώνυμός ἐστιν ὁ τρόπος, ἀλλὰ
15παρὰ τὸ συμβεβηκός. ἐπὶ γοῦν τῶν τοιούτων, θέλεις ὁμωνύμων θέλεις παρὰ τὸ συμβεβηκός, δυ‐ νατόν ἐστιν ἀποφῆναι ὃ κατέφη‐ σε καὶ τὸ ἀνάπαλιν, οἷον
20‘οἶδας τὸν Ἱππόνικον ὅτι μου‐ σικός;‘ ‘ναί.‘ ‘τί δέ· οἶδας τοῦτον τὸν ἐγκεκαλυμμένον;‘ (ὅς ἐστιν ἴσως Ἱππόνικος) ‘οὐκ οἶδα‘, φησί. ‘τὸ αὐτὸ ἄρα
25καὶ οἶδας καὶ οὐκ οἶδας.‘ εἰ γοῦν ἀληθινὸς ἔλεγχος ὁ τοιοῦτος, ἰδοὺ καὶ ὁ ἐπιστή‐ μων ἐλεγχθείη. ὡς γὰρ διορ‐ θοῦνταί τινες οὐδὲν ὄφελος,
30φησί· φασὶ γὰρ τοῦτον μὲν τὸν Κορίσκον εἰδέναι, τὸν δὲ κεκαλυμμένον Κορίσκον οὐκ οἶδεν μὴ εἰδέναι. ὁ γὰρ αὐ‐ τὸς λόγος καὶ ἓν τὸ ὑποκεί‐
35μενόν ἐστι τοῦ τε ὁρωμένου καὶ τοῦ ἐγκεκαλυμμένου Κορί‐ σκου. †πῶς γοῦν τὸ αὐτὸ ὑπο‐ κείμενον καὶ εἰδὼς καὶ μὴ εἰδὼς εἴποι ὡς οὐχ ἁμαρτά‐
40νει λέγων οὕτως†· ἀλλ’ ἴσως οὐ ταὐτὸ σημαίνει ὁ ὁρώμενος καὶ ἐγκεκαλυμμένος Κορίσκος, ὥσπερ ἐκεῖ τὸ ὁμώνυμον περὶ οὗ καὶ τὸν λόγον εἶεν· ὥ‐
45στε τί διαφέρει ἢ ἐπὶ τῶν ὁμωνύμων ἢ ἐπὶ τοῦ κατὰ συμ‐ βεβηκὸς λέγειν; λύσις γὰρ τοῦτο ἐνστάσεως· ἐνσταίη γὰρ ἄν τις “πῶς, ὦ Ἀριστό‐

175b15,col 1

(50)

τελες,” λέγων “εἴ τις ὑπολή‐ ψεται τὸν περὶ τὴν ὁμωνυ‐ μίαν ἔλεγχον, ἐλεγχθήσεται
καὶ ὁ ἐπιστήμων, οὐκ ἔθηκας παράδειγμα
55ἐκ τῶν ὁμωνύμων ἀλλ’ ἐκ τῶν παρὰ τὸ συμβεβηκός;”
60λύων οὖν λέγει ὅτι ἀλλ’ ἴσως οὐ ταὐ‐ τὸν σημαίνει ὁ ὁρώμενος
65καὶ ὁ ἐγκεκαλυμμένος ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν ὁμωνύμων τοὔνομα. ὥστε τί διαφέρει; εἰ δὲ ἐν ταῖς προ‐ τάσεσιν ἀποδώσει τὸ ἁπλῶς τὸν
70Κορίσκον λέγειν, ἐν δὲ τῷ συμπεράσματι ὅτι οὐκ οἶδα τὸν ἐγκεκαλυμμένον, ἄτοπον· οὐδὲν γὰρ μᾶλλον θάτερον· ὃ γὰρ οὐ κεῖται ἐν ταῖς προτάσεσι, τὸ
75τινὰ ἢ τόνδε, πῶς ἐν τῷ συμ‐ περάσματι εἴποι ἢ τὸ ἀνάπα‐ λιν; ὥστε, ἐπεὶ δέδοται διαι‐ ρεῖν, διαιρετέον. εἰ γὰρ μὴ ὁ λέγων ἐλέγχεται, ἀλλ’ οὖν
80ὁ λόγος ἐληλεγμένῳ ὅμοιός ἐστι.

175b15,col 2

(t1)

241:242v; 7205:274v.
t2Lemmata inter asteriscos
t3et uncos quadratos addidi.
4*διαφυγεῖν] παρακρούονται
5γὰρ διὰ τούτου καὶ οἱ ἐπι‐ στήμονες, ὥστε ἔλεγχοι ἔ‐ σονται. *τῶν ὁρατῶν] τῶν αἰσθητῶν, ἅπερ πόρρω ὄντα ἡμῶν ἢ κε‐
10καλυμμένα ἀγνοοῦνται καὶ ἡμῖν. *οὐ γὰρ] τοῦτο παρὰ τὸ συμ‐ βεβηκός· συνέβη γὰρ τὸν
Ἱππόνικον ἐγκαλυφθῆναι.
47*ἀλλ’ ἴσως] λύσις ἐνστάσεως· ἐνσταίη γὰρ ἄν τις “πῶς, ὦ Ἀριστό‐

175b15,col 2

(50)

τελες,” λέγων “εἴ τις ὑπολή‐ ψεται τὸν παρὰ τὴν ὁμωνυμίαν ἔλεγχον, συμβήσεται καὶ τὸν
ἐπιστήμονα ἐλεγχθῆναι

175b12,col 2

(54)

καὶ πάντα, οὐκ ἔθηκας παρά‐
55δειγμα ὁμωνύμων ἀλλὰ παρὰ τὸ συμβεβηκός;” τὸ γὰρ περὶ τὸν Ἱππόνικον παρὰ τὸ συμ‐ βεβηκός ἐστιν· ὃ γὰρ συνέβη τῷ Ἱππονίκῳ, ὅτι ἐγκεκάλυ‐
60πται καὶ οὐ γινώσκεται, τοῦ‐ το τίθεμεν καὶ ἐπὶ τοῦ μου‐ σικοῦ Κορίσκου. λύων γοῦν λέγει· ἀλλ’ ἴσως οὐ ταὐτὸν σημαίνει ὁ Κορίσκος ἢ ὁ Ἱπ‐
65πόνικος ὅ τε ὁρώμενος καὶ ὁ κεκαλυμμένος ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν ὁμωνύμων τὸ κύων.
73*θατέρῳ] ὃ γὰρ οὐ κεῖται ἐν ταῖς προτάσεσι, τὸ
75τινὰ δηλονότι, πῶς ἐν τῷ συμ‐ περάσματι τεθήσεται; καὶ ἀνά‐ παλιν· ὃ ἐν τῷ συμπεράσματι, πῶς ἐν τῇ προτάσει; τοῦτο
γάρ ἐστι τὸ “ὁποτέρῳ γάρ”.