|
TLG 4089 028 :: THEODORETUS :: Interpretatio in Danielem THEODORETUS Scr. Eccl.
Theol. Interpretatio in Danielem Citation: Volume — page — (line) | ||
| 21t | ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΥ | |
|---|---|---|
| 22t | ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΟΥ | |
| 23t | ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΙΣ ΤΑΣ ΟΡΑΣΕΙΣ | |
| 24t | ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΔΑΝΙΗΛ. | |
| 30 | ΠΡΟΘΕΩΡΙΑ. Εἰ πᾶσι ῥᾴδιον ἦν τὰ τῶν θείων προφητῶν ἀνα‐ πτύσσειν θεσπίσματα, καὶ τοῦ μὲν γράμματος ὑπερ‐ βαίνειν τὴν ἐπιφάνειαν, εἰς δὲ τὸ βάθος καταδύνειν, καὶ τὸν ἐκεῖ κρυπτόμενον τοῦ νοήματος μαργαρίτην | |
| 35 | θηρεύειν, ἴσως ἂν εἰκότως ἐνομίσθη παρέλκον ἀνάγραπτον τούτων ποιεῖσθαι τὴν ἑρμηνείαν, πάν‐ | |
| των εὐπετῶς παρ’ αὐτὴν τὴν ἀνάγνωσιν τῆς προφη‐ | 1256 | |
81.1257 | τικῆς διανοίας ἐφικνουμένων· ἐπειδὴ δὲ, μίαν μὲν ἅπαντες φύσιν ἐλάχομεν, οὐκ ἴσην δὲ ἅπαντες γνῶσιν ἐλάβομεν («Ἑκάστῳ γὰρ δίδοται, φησὶν, ἡ φανέρωσις τοῦ Πνεύματος πρὸς τὸ συμφέρον, καὶ | |
| 5 | ἄλλῳ μὲν δίδοται διὰ τοῦ Πνεύματος λόγος σοφίας, ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, ἑτέρῳ δὲ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ Πνεύματι·» καὶ τὰ ἑξῆς δὲ ὡσαύτως κατὰ διαίρεσιν ἅπαντα διανέμεται)· οὐδὲν ἀπεικὸς οἶμαι ποιεῖν, εἰ τοῖς ἀγνοοῦσι τὰ θεῖα τού‐ | |
| 10 | των συγγράμματα ἔγγραφον παραδῴην διδασκα‐ λίαν, παιδόθεν μὲν αὐτοῖς ἐντραφεὶς, παρὰ πολλῶν δὲ συγγραφέων εὐσεβῶν σμικράν τινα γνῶσιν ἐρανι‐ σάμενος· καὶ γὰρ ὁ θεῖος παρακελεύεται νόμος, ἃ παρὰ τῶν πατέρων μεμαθήκαμεν, τοὺς ἐγγόνους διδάσκειν. | |
| 15 | «Διδάξεις γὰρ αὐτὰ, φησὶ, τοὺς υἱούς σου, καὶ τοὺς υἱοὺς τῶν υἱῶν σου·» οὗ χάριν καὶ ὁ μέγας διδάσκαλος Δαβὶδ, «Προσέχετε, λαός μου, φησὶ, τὸν νόμον μου, κλίνατε τὸ οὖς ὑμῶν εἰς τὰ ῥήματα τοῦ στόματός μου· ἀνοίξω ἐν παραβολαῖς τὸ στόμα μου, φθέγξομαι | |
| 20 | προβλήματα ἀπ’ ἀρχῆς.» Εἶτα δεικνὺς πόθεν ταῦτα μεμάθηκεν, «Ὅσα ἠκούσαμεν, φησὶ, καὶ ἔγνωμεν αὐτὰ, καὶ οἱ πατέρες ἡμῶν διηγήσαντο ἡμῖν, οὐκ ἐκρύβη ἀπὸ τῶν τέκνων αὐτῶν, εἰς γενεὰν ἑτέραν.» Καὶ τῆς γνώσεως τὴν αἰτίαν διδάσκων, «Νόμον γὰρ, | |
| 25 | φησὶν, ἔθετο ἐν Ἰσραήλ· ὅσα ἐνετείλατο τοῖς πατρά‐ σιν ἡμῶν, τοῦ γνωρίσαι αὐτὰ τοῖς υἱοῖς αὐτῶν, ὅπως ἂν γνῷ γενεὰ ἑτέρα, υἱοὶ τεχθησόμενοι· καὶ ἀναστήσονται, καὶ ἀναγγελοῦσιν αὐτὰ τοῖς υἱοῖς αὑτῶν.» Καὶ τὴν ἐκ τῆς διδασκαλίας ὠφέλειαν | |
| 30 | δεικνὺς ἐπάγει· «Ἵνα θῶνται ἐπὶ τὸν Θεὸν τὴν ἐλπίδα αὑτῶν, καὶ μὴ ἐπιλάθωνται τῶν ἔργων τοῦ Θεοῦ, καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ ἐκζητήσωσι.» Ταύ‐ την τοίνυν τὴν διδασκαλίαν παρὰ τῶν πατέρων δεχό‐ μενοι, χρέος δίκαιον τοῖς μεθ’ ὑμᾶς γενομένοις τε | |
| 35 | καὶ ἐσομένοις ὀφείλομεν, καὶ προσήκει τούτου τὴν ἔκτισιν εὐγνωμόνως ποιήσασθαι. Οὐ μόνον δὲ ἡμᾶς ὁ θεῖος διεγείρει νόμος, ἀλλὰ καὶ πολλοὶ τῶν ἐπισή‐ μων συνήθων, θερμῶς ἡμᾶς λιπαρήσαντες, θαῤ‐ ῥῆσαι τὸν ἀγῶνα τοῦτον ἠνάγκασαν. Φέρε τοίνυν, | |
| 40 | τοῦ θειοτάτου Δανιὴλ τὴν προφητείαν, ὡς ἔνι μάλι‐ στα, σαφῆ τοῖς ἀγνοοῦσι ποιήσωμεν. Ἴσως δὲ, οὐδὲ τοῖς γνώσεως ἠξιωμένοις ἄχρηστος οὗτος ὁ πόνος γενήσεται· ἢ γὰρ πλείονα εὑρήσουσιν ὧν νενομίκα‐ σιν, ἢ τὰ αὑτῶν ἐν τοῖς ἡμετέροις εὑρίσκοντες, | |
| 45 | βεβαιώσουσι τῇ κοινωνίᾳ τὸ ὑπὸ σφῶν αὐτῶν θηρευ‐ θέν· φιλεῖ γάρ πως ἡ τῶν πλειόνων συγκατάθεσις κρατύνειν τὰ νοηθέντα. Τοῦτον δὲ τὸν προφήτην ἐπὶ τοῦ παρόντος ἑρμηνεύειν πειρώμεθα, οὐχ ὡς τῶν ἄλλων καταφρονοῦντες, μὴ γένοιτο· ἅπαντας γὰρ | |
81.1257(50) | ἴσμεν τοῦ θείου Πνεύματος ὄργανα· ἀλλὰ πρῶτον | 1258 |
81.1260 | μὲν, ὅτι τούτου τὴν ἑρμηνείαν ἡμᾶς οἱ συνήθεις ἐπήγγειλαν, καὶ προσῆκον ἡγούμεθα ἣν ᾐτή‐ θημεν χάριν, ταύτην δοῦναι τοῖς ᾐτηκόσιν. Ἔπειτα δὲ ἡμᾶς ἡ Ἰουδαίων ἄνοιά τε καὶ ἀναίδεια | |
| 5 | παρασκευάζει τοὺς μὲν ἄλλους ἐν τῷ παρόντι κατα‐ λιπεῖν, τὰς δὲ τούτου προῤῥήσεις γυμνοῦν, καὶ δήλας ποιεῖν· εἰς γὰρ τοσαύτην ἀναισχυντίαν ἤλασαν, ὡς καὶ τοῦ χοροῦ τῶν προφητῶν τοῦτον ἀποσχοινίζειν, καὶ αὐτῆς αὐτὸν τῆς προφητικῆς προσηγορίας | |
| 10 | ἀποστερεῖν. Ἔστι δὲ αὐτῶν ἀναιδὲς μὲν, οὐκ ἀπὸ σκοποῦ δὲ τὸ τέχνασμα· ἐπειδὴ γὰρ τῶν ἄλλων ἁπάντων πολλῷ σαφέστερον τὴν τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ προεθέσπισε παρουσίαν, οὐ μόνον ἃ ποιήσει προαγορεύσας, ἀλλὰ | |
| 15 | καὶ τὸν χρόνον προειρηκὼς, καὶ τὸν μέχρι τῆς αὐτοῦ παρουσίας τῶν ἐτῶν ἐντεθεικὼς ἀριθμὸν, καὶ ἅπαν‐ τα σαφῶς καταλέξας τὰ τούτους αὐτοὺς μετὰ τὴν ἀπιστίαν καταληψόμενα λυπηρὰ, εἰκότως, ἅτε δὴ θεομισεῖς καὶ τῆς ἀληθείας ἐχθροὶ, τολμῶσιν ἀναι‐ | |
| 20 | δῶς λέγειν ὡς οὐκ ἔστι προφήτης ὁ ταῦτα καὶ μυρία ἕτερα χρησμολογήσας, ἀποχρῆν ἡγούμενοι τὴν οἰκείαν ἀπόφασιν εἰς τὴν τοῦ ψεύδους βεβαίωσιν. Θαυμαστὸν δὲ οὐδὲν, εἰ κατὰ τοῦ Μονογενοῦς λυτ‐ τήσαντες, τοὺς εὔνους τοῦ Δεσπότου συκοφαντοῦσι | |
| 25 | θεράποντας· συμβαίνει γὰρ τοῖς προτέροις τὰ δεύ‐ τερα. Διὸ καὶ ὁ Κύριός φησιν· «Εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ ὑμᾶς διώξουσι.» Καὶ πάλιν· «Εἰ τὸν οἰκοδεσπότην Βεελζεβοὺβ ἀπεκάλεσαν, πόσῳ μᾶλλον τοὺς οἰκια‐ κοὺς αὐτοῦ;» Ἵνα δὲ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος τὴν | |
| 30 | ἀναίδειαν αὐτῶν διελέγξωμεν, πυθώμεθα αὐτῶν οὕ‐ τως· Τί προφήτου ἴδιον εἶναί φατε; Ἀλλὰ γὰρ ἴσως ἂν εἴποιεν, τὸ τὰ μέλλοντα προειδέναι τε καὶ προλέ‐ γειν. Ἴδωμεν τοίνυν, εἰ μὴ ταῦτα καὶ προμεμάθηκε, καὶ προείρηκεν ὁ μακάριος Δανιήλ. Καὶ τὸν μὲν | |
| 35 | περὶ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ λόγον τέως ἐπισχῶμεν, τὰς δὲ ἄλλας αὐτοῦ προφητείας εἰς μέσον ἀγάγωμεν. Εὑρίσκομεν τοίνυν αὐτὸν πολλὰ μὲν περὶ τῆς Βαβυ‐ λωνίων βασιλείας, πολλὰ δὲ περὶ τῆς Περσῶν καὶ Μακεδόνων, πολλὰ δὲ καὶ περὶ τῆς τῶν Ῥωμαίων | |
| 40 | προαγορεύσαντα· καὶ τίνα μὲν πείσεται ὁ Βαβυ‐ λωνίων βασιλεὺς, ὅπως δὲ Πέρσαι τὴν ἐκείνου παρα‐ λήψονται βασιλείαν, ἔπειτα ὅτι τούτους καταλύσας ὁ Μακεδὼν τελευτήσει μὲν αὐτὸς ὡς τάχιστα, τέττα‐ ρες δὲ ἀνθ’ ἑνὸς κληρονομήσουσι τὴν βασιλείαν· καὶ | |
| 45 | ὅτι ἐξ ἑνὸς τούτων βλαστήσας τις μυρία ὅσα ἐργάσε‐ ται τοῖς Ἰουδαίοις δεινὰ, καὶ ὅτι θείας ἀπολαύσαν‐ τες βοηθείας τῆς ἐκείνου θηριότητος ἀπαλλαγήσον‐ ται. Εἶτα μεταβὰς ἐκεῖθεν προλέγει τὴν Ῥωμαίων ἰσχὺν, καὶ ὅτι πάσας καταγωνισάμενοι τὰς βασι‐ | |
81.1260(50) | λείας, τὸν παρὰ πάντων κομιοῦνται δασμόν. Τί | |
| δεῖ λέγειν, ὅσα περὶ τοῦ τῶν Αἰγυπτίων, καὶ τοῦ | 1260 | |
81.1261 | τῶν Σύρων προηγόρευσε βασιλέων, καὶ ὅσα ἀλλή‐ λοις ἐργάσονται δεινὰ, καὶ τὰς μετὰ ταῦτα τῆς εἰρήνης σπονδὰς, καὶ τὰς ἐπιγαμίας καὶ συγγενείας, εἶτα πάλιν τοὺς ἀκηρύκτους πολέμους μετὰ τὴν γε‐ | |
| 5 | γενημένην καταλλαγήν; Τὸν τοίνυν ταῦτα πάντα προεγνωκότα καὶ προειρηκότα, καὶ ἀνάγραπτον τὴν μνήμην αὐτῶν καταλιπόντα, πῶς οὐ δυσσεβὲς καὶ ἀνόσιον τοῦ τῶν προφητῶν ἐξορίζειν χοροῦ; Εἰ γὰρ ταῦτα προφητείας ἀλλότρια, τίνα προφητείας | |
| 10 | τὰ ἴδια; Εἰ δὲ ὅτι τῶν οἰκείων οὐ προτίθησι λόγων τὸ, Τάδε λέγει Κύριος, καὶ τούτου χάριν τῆς προ‐ φητικῆς αὐτὸν ἀποστεροῦσι συμμορίας, εἰπάτωσαν ἡμῖν, τί τοιοῦτον Ἀβραὰμ ὁ πατριάρχης εἰρηκὼς προφήτης ὑπὸ τοῦ τῶν ὅλων προσηγορεύθη Θεοῦ. | |
| 15 | Περὶ τοῦ γὰρ Ἀβραὰμ ἐλέχθη· «Καὶ νῦν ἀπό‐ δος τὴν γυναῖκα τῷ ἀνδρὶ, ὅτι προφήτης ἐστὶ, καὶ προσεύξεται περὶ σοῦ, καὶ σωθήσῃ σὺ καὶ πᾶς ὁ οἶκός σου.» Καὶ ὁ μακάριος δὲ Δαβὶδ περί τε αὐτοῦ, καὶ τοῦ υἱέως, καὶ τοῦ ἐκγόνου φησὶν, ὅτι «Ἤλεγξεν | |
| 20 | ὑπὲρ αὐτῶν ὁ Θεὸς βασιλεῖς, λέγων· Μὴ ἅπτεσθε τῶν χριστῶν μου, καὶ ἐν τοῖς προφήταις μου μὴ πονηρεύεσθε.» Καὶ ὁ μέγιστος δὲ προφήτης Σα‐ μουὴλ, ὁ παιδόθεν νεωκόρος, οὐ κατὰ τοὺς ἄλλους ἔχει προφήτας τῆς προφητείας τὸ εἶδος, ἀλλὰ καὶ | |
| 25 | αὐτὸς ἢ δι’ ὀνείρων, ἢ διὰ μεθημερινῶν τινων ἀποκαλύψεων προγνώσεις, ἐννοίας, καὶ προῤῥή‐ σεις ἐδέξατο. Πολεμεῖτε τοίνυν καὶ ἐκείνοις ἀναφαν‐ δὸν, καὶ τοῦ συλλόγου τῶν προφητῶν αὐτοὺς ἐκβάλ‐ λετε προφανῶς. Εἰ δὲ τὴν εἰς ἐκείνους παραιτεῖσθε | |
| 30 | παροινίαν, φεύγετε καὶ τὴν κατ’ αὐτοῦ συκοφαν‐ τίαν· προφήτης γὰρ, καὶ προφήτης ἐπιθυμίᾳ καὶ πόθῳ τῶν μελλόντων τὴν γνῶσιν δεξάμενος, ἱδρῶσι καὶ πόνοις, νηστείᾳ καὶ κακουχίᾳ τὰ ἐσόμενα διδα‐ χθεὶς, οὐχ ἃ μόνοις Ἰουδαίοις συμβήσεται, ἀλλὰ | |
| 35 | τῶν κοινῶν τῆς οἰκουμένης πραγμάτων τὴν οἰκονο‐ μίαν καὶ προμαθὼν καὶ προδιδάξας. Σκοπήσατε τοίνυν, εἰ μὴ λίαν ἄδικον, Ἀβδιοῦ μὲν τὰ τοὺς Ἰδουμαίους μόνον καταληψόμενα κακὰ προαγορεύ‐ σαντα, καὶ Ἰωνᾶν δὲ, καὶ Ναοὺμ, περὶ μιᾶς πόλεως | |
| 40 | προθεσπίσαντας τῆς Νινευῒ τοῖς προφήταις ἐγκατα‐ λέγειν, τὸν δὲ μακάριον Δανιὴλ οὐ περὶ πόλεως μιᾶς, οὐδὲ περὶ ἔθνους βραχέος, ἀλλὰ περὶ τῶν μεγίστων βασιλειῶν προειρηκότα, Χαλδαϊκῆς, Περ‐ σικῆς, Μακεδονικῆς, Ῥωμαϊκῆς, καὶ τῶν κατὰ μέ‐ | |
| 45 | ρος ὑπὸ τούτων γεγενημένων, τῆς προφητικῆς προσ‐ ηγορίας ἀποστερεῖν, καὶ τῆς πνευματικῆς χάριτος ἀλλότριον εἶναι λέγειν. Καὶ μὴν ἔδει καὶ λίαν ὑμᾶς | |
| ὄντας ἀγνώμονας τὸν Ναβουχοδονόσορ αἰδεσθῆναι τὸν | 1262 | |
81.1264 | δυσσεβῆ, τὸν θηριώδη, τὸν βάρβαρον, τὸν τῶν θείων ἀμύητον, βοῶντα περὶ τοῦ Δανιὴλ, καὶ λέγοντα· «Ὅτι Πνεῦμα Θεοῦ ἅγιόν ἐστιν ἐν αὐτῷ.» Καὶ γὰρ τῷ ὄντι τοῦ θείου Πνεύματος ἔργον ἦν, καὶ τὸ ἐν‐ | |
| 5 | ύπνιον εἰπεῖν, ὃ ἕτερος θεασάμενος ἐπελήσθη, καὶ τούτου δηλῶσαι τὴν ἑρμηνείαν ἀκριβῶς τε καὶ ἀλη‐ θῶς. Ὑμᾶς δὲ οὐδὲ τοῦτο πείθει τὴν κατὰ τοῦ προ‐ φήτου καταλῦσαι μανίαν, ἀλλὰ διὰ τοῦ προφήτου τῷ τοῦ προφήτου πολεμεῖτε Δεσπότῃ. Ἀλλ’ ὁ μὲν προ‐ | |
| 10 | φήτης οὐδὲν ἐκ τῶν ὑμετέρων βλαβήσεται τεχνασμά‐ των· προφήτην γὰρ αὐτὸν δείκνυσι τὰ θεῖα συγγράμ‐ ματα, βεβαιοῖ δὲ τὴν πρόγνωσιν καὶ τὸ τῆς προῤῥή‐ σεως τέλος. Ἀλλὰ γὰρ νῦν ὁρῶντες τὰ πράγματα νοοῦμεν ἐκεῖνα τὰ παλαιὰ θεσπίσματα, καὶ ὑπ’ αὐ‐ | |
| 15 | τῶν ποδηγούμενοι τῶν πραγμάτων ῥᾳδίως λαμβάνο‐ μεν τὴν τῶν πραγμάτων κατάληψιν· ὑμεῖς δὲ τὴν οἰκείαν παροινίαν καὶ διὰ τούτων δηλοῦτε. Ἀλλὰ νῦν μὲν ἐν κεφαλαίῳ τῆς ὑμετέρας ἀναιδείας τοὺς ἐλέγχους ἐποιησάμεθα· ἡ δὲ κατὰ μέρος ἑρμηνεία | |
| 20 | ἐναργέστερον ὑμῶν ἐλέγξει τὴν ἄνοιαν. Φέρε τοί‐ νυν, τήν τε ὑπὲρ ἡμῶν αὐτῶν ἀπολογίαν, καὶ τὴν Ἰουδαίων κατηγορίαν ἀποχρώντως ποιησάμενοι, τὴν τῆς προφητείας ὑπόθεσιν δήλην πρότερον καταστή‐ σωμεν, εἶθ’ οὕτως τῆς κατὰ λέξιν ἑρμηνείας ἁψώ‐ | |
| 25 | μεθα. Μετὰ τὸν Ἰωσίαν (εὐσεβὴς δὲ οὗτος γεγένη‐ ται βασιλεὺς) ἐβασίλευσε τῆς Ἰουδαίας Ἰωάχαζ, ὁ υἱὸς αὐτοῦ, τρεῖς μῆνας ὅλους καὶ ὀλίγας ἡμέρας· διώνυμος δὲ οὗτος ἦν· ἐν μὲν γὰρ ταῖς Βασιλείαις, καὶ τοῖς Παραλειπομένοις, Ἰωάχαζ ὀνομάζεται· ὁ | |
| 30 | δὲ μακάριος Ἱερεμίας αὐτὸν ὁ προφήτης Σελεὶμ προσαγορεύει. Τοῦτον δορυάλωτον ὁ τῆς Αἰγύπτου βασιλεὺς Φαραὼ Νεχαὼ λαβὼν, αἰχμάλωτον εἰς τὴν Αἴγυπτον ἀπήγαγεν· ἐχειροτόνησε δὲ ἀντ’ αὐτοῦ βασιλέα Ἐλιακεὶμ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, καὶ Ἰωακεὶμ | |
| 35 | αὐτὸν προσηγόρευσεν. Ἐβασίλευσε δὲ οὗτος ἓν καὶ δέκα ἔτη πρὸς ὀλίγοις μησίν. Ἐν δὲ τῷ τρίτῳ ἔτει τῆς τούτου βασιλείας ἐπιστρατεύσας Ναβουχοδονόσορ, ὁ τῶν Βαβυλωνίων βασιλεὺς, ἔλαβε μὲν οὐκ ὀλίγους δορυαλώτους τῶν ἐπ’ εὐγενείᾳ λαμπρυνομένων· ἔλαβε | |
| 40 | δὲ καὶ ἔνια τῶν ἱερῶν σκευῶν τῶν ταῖς θείαις λει‐ τουργίαις ἀφιερωμένων· δασμὸν δέ τινα ἐπιθεὶς τῷ Ἰωακεὶμ ἀπῆρεν εἰς τὴν Βαβυλῶνα. Εἶτα, τού‐ του τὸν ὁρισθέντα φόρον ἐκτῖσαι μὴ βουλομένου, πάλιν ἐπεστράτευσε τοῖς Ἱεροσολύμοις, καὶ τὴν | |
| 45 | πόλιν ἑλὼν, καὶ τοῦτον ἀνελὼν, καθίστησιν ἀντ’ αὐτοῦ βασιλέα τὸν ἐξ αὐτοῦ, Ἰωακεὶμ μὲν ὑπὸ | |
| τῶν Ἰουδαίων ὀνομασθέντα, Ἐλιακεὶμ δὲ πάλιν | 1264 | |
81.1265 | μετονομασθέντα. Καὶ τοῦτον δὲ ὁ μακάριος Ἱερε‐ μίας ὁ προφήτης Ἰεχονίαν ὀνομάζει. «Ζῶ γὰρ, φησὶ, λέγει Κύριος, ἐὰν γενόμενος γένηται Ἰεχονίας, υἱὸς Ἰωακεὶμ βασιλέως Ἰούδα, ἀποσφράγισμα ἐπὶ | |
| 5 | τῆς χειρός μου τῆς δεξιᾶς, ἐκεῖθεν ἐκσπάσω σε, καὶ παραδώσω σε εἰς χεῖρας ζητούντων τὴν ψυχήν σου, ὧν σὺ εὐλαβῇ ἀπὸ προσώπου αὐτῶν, εἰς χεῖρας τῶν Χαλδαίων.» Καὶ τούτου τοίνυν τρεῖς μῆνας πρὸς ὀλίγαις ἡμέραις τὴν βασιλείαν πρυτανεύσαντος, | |
| 10 | τότε πάλιν ὁ Ναβουχοδονόσορ, ὁ τῶν Βαβυλωνίων βασιλεὺς, στρατιὰν ἀποστείλας καὶ στρατηγὸν, τοῦτον μὲν αἰχμάλωτον ἀπήγαγεν εἰς τὴν Βαβυ‐ λῶνα, τῷ δὲ Σεδεκίᾳ θείῳ πρὸς πατρὸς αὐτοῦ ὄντι τὴν βασιλείαν ἐνεχείρισε· καὶ τούτου δὲ ἐνιαυ‐ | |
| 15 | τὸν ἕνα πρὸς τοῖς δέκα βασιλεύσαντος, εἶτα τὸν ἐγ‐ κείμενον οὐ δεδωκότος φόρον, μετὰ πολλῆς μὲν δυνάμεως ἐπιστρατεύει τοῖς Ἱεροσολύμοις τῶν Βαβυ‐ λωνίων ὁ βασιλεὺς, ἔπειτα πολιορκήσας, καὶ τῷ λιμῷ κατ’ αὐτῶν συμμάχῳ χρησάμενος, καὶ μηχανή‐ | |
| 20 | ματα τοῖς περιβόλοις προσενεγκὼν, ῥήγνυσι μὲν τὸ τεῖχος, ἀναιρεῖ δὲ τοὺς πλείστους, τοὺς δὲ λοιποὺς ἐξανδραποδίσας ἀπάγει δορυαλώτους, πυρὶ τήν τε πόλιν καὶ τὸ ἱερὸν παραδούς. Ἀλλ’ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ὁ ταῦτα παθεῖν Ἰουδαίους διὰ τὴν πολλὴν αὐτῶν | |
| 25 | συγχωρήσας παρανομίαν, οὔτε κολάζων παντελῶς αὐτοὺς τῆς οἰκείας κηδεμονίας ἐγύμνωσεν· ἀλλὰ τοῖς μὲν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ οἷόν τινας παιδονόμους ἐδεδώκει, τόν τε Οὐρίαν τὸν Σαμαίου, καὶ Ἱερεμίαν τὸν τοῦ Χελκίου, ἄνδρα ἱερωσύνῃ καὶ προφητείᾳ λάμποντα· | |
| 30 | τοῖς δὲ κατὰ τὴν πρώτην αἰχμαλωσίαν δορυαλώτοις ἀπαχθεῖσιν εἰς Βαβυλῶνα, τοὺς περὶ τὸν μακάριον Δανιὴλ συναπέστειλεν, Ἐζεκιὴλ, καὶ Ἀνανίαν, καὶ Ἀζαρίαν, καὶ Μισαήλ· ἵν’ ἔχοντες τῆς νομικῆς πολιτείας ἀκριβεῖς διδασκάλους, μὴ πολλὴν ἐκ τῆς | |
| 35 | τῶν βαρβάρων ἐπιμιξίας δέξωνται λώβην, ἀλλ’ ἔχω‐ σιν ἀρχέτυπα τῆς προγονικῆς αὐτοὺς ἀρετῆς καὶ φιλοσοφίας ἀναμιμνήσκοντα. Τοσαύτην ὁ τῶν ὅλων Θεὸς τῶν ἁμαρτωλῶν ποιεῖται προμήθειαν, ὅτι τοὺς εὐνοϊκῶς αὐτῷ δουλεύοντας, καὶ θεραπεύειν αὐτὸν | |
| 40 | διαπαντὸς προθυμουμένους, τῆς ἐκείνων ἕνεκεν ὠφε‐ λείας αἰχμαλώτους συνεχώρησεν ἀπαχθῆναι, καὶ δουλείαν χαλεπὴν ὑπομεῖναι, καὶ πολλοῖς κινδύνοις περιπεσεῖν, καὶ διὰ κυμάτων καὶ κλύδωνος ὁδεῦσαι τὸν βίον. Οὕτω γὰρ καὶ διὰ Ὠσηὲ τοῦ προφήτου | |
| 45 | φησὶν, ὅτι «Ἀπέκτεινα δι’ ὑμᾶς τοὺς προφήτας ἐν ῥήματι στόματός μου.» Οὕτω τὴν τῆς οἰκουμέ‐ νης πραγματευόμενος σωτηρίαν, τοὺς ἁγίους συν‐ εχώρησεν ἀποστόλους ἐκεῖνα παθεῖν τὰ ἀνάγραπτα πάθη. Ταύτην τῶν Ἰουδαίων ποιούμενος πρόνοιαν, | |
81.1265(50) | καὶ τοὺς περὶ τὸν μακάριον Δανιὴλ ᾠκονόμησε σὺν | |
| αὐτοῖς τὴν Βαβυλῶνα καταλαβεῖν, ὃς ὡς νέος ὢν | 1266 | |
81.1268 | καὶ τῇ ὥρᾳ λάμπων, σὺν τοῖς φιλοθέοις ἐκείνοις μειρακίοις ἐν τοῖς βασιλείοις ἀνατραφεὶς, καὶ παιδό‐ θεν τὴν θείαν χάριν ἐσχηκὼς ἐπανθοῦσαν, σοφίας παντοδαπῆς καὶ συνέσεως ἔμπλεως γεγονὼς, πολ‐ | |
| 5 | λὴν μὲν ἐκτήσατο παρὰ τῷ κρατοῦντι τὴν παῤῥη‐ σίαν, τὸν δὲ τῆς εὐσεβείας κηρύξας λόγον, ὠφελείας κἀκείνῳ γεγένηται πρόξενος· οὐκ ἐκείνῳ δὲ μόνῳ, ἀλλὰ καὶ πᾶσι τοῖς ὑπηκόοις· ἃ γὰρ ἔμαθεν ἐκεῖνος διὰ τῆς τούτου διδασκαλίας, εἰς τοὺς ὑπ‐ | |
| 10 | ηκόους παρέπεμψε, νόμον τεθεικὼς τὸν διαῤῥήδην παρεγγυῶντα ἅπαντας τοὺς ἀρχομένους τὸν ὑπὸ τούτου πρεσβευόμενον προσκυνεῖν Θεόν. Ὅτε μὲν οὖν εἰς τὴν Βαβυλῶνα ὁ θεσπέσιος οὗτος ἀπήχθη προφήτης, καὶ τίνος ἕνεκεν, καὶ ὅσων ἀγαθῶν γεγένηται πρόξενος, οὐ τοῖς ὁμοφύλοις μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῖς Βαρβάροις, συντόμως εἰρήκαμεν· τῆς δὲ προφητείας τὴν δύναμιν ἐκ τῆς κατὰ μέρος ἑρμηνείας | |
| 15 | ἀκριβέστερον θησόμεθα. Τὴν θείαν τοίνυν χάριν καλέσαντες συνεργὸν σαφηνείας ἀρξώμεθα. | |
| 16t | ΤΟΜΟΣ Αʹ. | |
| 18 | ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Αʹ. αʹ. «Ἐν ἔτει τρίτῳ τῆς βασιλείας Ἰωακεὶμ, | |
| 20 | βασιλέως Ἰούδα, ἦλθε Ναβουχοδονόσορ, βασιλεὺς Βαβυλῶνος, εἰς Ἱερουσαλὴμ, καὶ ἐπολιόρκει αὐτήν.» Ἀναγκαίως πρὸ τῶν ἄλλων ἁπάντων, καὶ τοῦ τηνι‐ κάδε βασιλέως ἐμνημόνευσε, καὶ τὸν χρόνον ἡμᾶς ἐδίδαξεν, ἵνα ἔχωμεν εἰδέναι σαφῶς τὸν τῆς πρώτης | |
| 25 | αἰχμαλωσίας καιρόν. Ἐν γὰρ τῷ τρίτῳ ἔτει τῆς βα‐ σιλείας Ἰωακεὶμ, τοῦ καὶ Ἐλιακεὶμ, ὃς ἐβασίλευσε μετὰ τὸν Ἰωάχαζ, πατὴρ δὲ ἐγένετο τοῦ Ἰωάχαζ, ὃς καὶ Ἰωακεὶμ καὶ Ἰεχονίας ὠνομάζετο, ἡ πρώτη ἅλωσις τῶν Ἱεροσολύμων ἐγένετο. Καὶ αὐτὸ δὲ τοῦ‐ | |
| 30 | το, τῶν τότε βασιλέων μεμνῆσθαι, καὶ τῶν χρόνων, τὸν προφητικὸν ὑποδείκνυσι χαρακτῆρα. Οὕτω γὰρ καὶ τοὺς ἄλλους προφήτας ἔστι ποιοῦντας εὑρεῖν. «Ὅρασις γὰρ, φησὶν, ἣν εἶδεν Ἡσαΐας, υἱὸς Ἀμὼς, ἐν ἡμέραις Ὠζίου, καὶ Ἰωάθαμ, καὶ Ἄχαζ, καὶ | |
| 35 | Ἐζεκίου, οἳ ἐβασίλευσαν τῆς Ἰουδαίας.» Καί· «Ἐγενήθη λόγος Κυρίου πρὸς Ἱερεμίαν ἐν ἡμέ‐ ραις Ἰωσίου, υἱοῦ Ἀμὼς, βασιλέως Ἰούδα, ἔτους | |
| τρισκαιδεκάτου ἐν τῇ βασιλείᾳ αὐτοῦ.» Καὶ Ἐζε‐ | 1268 | |
81.1269 | κιὴλ δὲ, καὶ τῶν ἄλλων προφητῶν ἕκαστος, ὡς τὰ πολλὰ τούτῳ τῷ προοιμίῳ τῆς προφητείας κέχρηται. Ἀπόχρη τοιγαροῦν καὶ τοῦτο τὴν Ἰουδαίων ἐλέγξαι παρανομίαν, καὶ διδάξαι προφήτην τὸν τῷ ὄντι | |
| 5 | προφήτην. βʹ. «Καὶ ἔδωκε Κύριος ἐν χειρὶ αὐτοῦ τὸν Ἰωα‐ κεὶμ, βασιλέα Ἰούδα, καὶ ἀπὸ μέρους τῶν σκευῶν οἴκου τοῦ Θεοῦ.» Καὶ τοῦτο δὲ τὴν πνευματικὴν αὐτοῦ δείκνυσι χάριν. Οὔτε γὰρ πάντων ἐστὶ τὰς | |
| 10 | θείας οἰκονομίας εἰδέναι· οὗτος δὲ τοῦ θείου Πνεύ‐ ματος ἠξιωμένος, καὶ ἔγνω σαφῶς, καὶ τοὺς ἄλλους διδάσκει, ὅτι τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων συγχωρήσαντος, διά τε τὴν τοῦ λαοῦ καὶ τοῦ βασιλέως παρανομίαν, καὶ τὴν πολλὴν ἀσέβειαν, καὶ ἡ πόλις ἑάλω, καὶ τῶν | |
| 15 | ἱερῶν σκευῶν ἔνια ὑπὸ τὴν τῶν πολεμίων ἐξουσίαν ἐγένετο. Καὶ λίαν δὲ ἀναγκαίως τέθεικε τό· «Ἔδωκε Κύριος ἐν χειρὶ αὐτοῦ τὸν Ἰωακεὶμ, βασιλέα Ἰούδα,» ἵνα μή τις ὑπολάβῃ οἰκείᾳ δυνάμει τὸν Ναβουχο‐ δονόσορ χρησάμενον τῆς τῷ Θεῷ ἀνακειμένης περι‐ | |
| 20 | γενέσθαι πόλεως· μάθωσιν ἅπαντες καὶ ἀκριβῶς, ὅτι τοῦ Θεοῦ προδεδωκότος, καὶ τὴν πάλαι φρουροῦ‐ σαν τὴν πόλιν ἀποστήσαντος χάριν, ὑπὸ τοὺς πολε‐ μίους ἐγένετο. Τοῦτο καὶ διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφή‐ του σαφὲς ποιῶν αὐτὸς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς οὕτω φησί· | |
| 25 | «Μὴ δοξασθήσεται ἀξίνη ἄνευ τοῦ κόπτοντος ἐν αὐτῇ; ἢ ὑψωθήσεται πρίων ἄνευ τοῦ ἕλκοντος αὐ‐ τόν;» Διδάσκει δὲ διὰ τούτων, ὡς αὐτὸς τοῖς ἀνθρώ‐ ποις ἐπιφέρει τὰς τιμωρίας, κέχρηται δὲ ὀργάνοις τοῖς εἰς τοῦτο ἐπιτηδείοις. «Καὶ ἤνεγκεν αὐτὰ, φησὶν, | |
| 30 | εἰς γῆν Σενναὰρ, εἰς οἶκον θεοῦ αὑτοῦ, καὶ τὰ σκεύη εἰσήνεγκεν εἰς οἶκον τοῦ θησαυροῦ τοῦ θεοῦ αὑτοῦ.» Καὶ ἴσως ἄν τις εἴποι· Τί δήποτε τῶν ἀνθρώπων ἡμαρτηκότων, τὰ ἅγια σκεύη, τὰ τῷ Θεῷ ἀνακεί‐ μενα, παρεδόθη δυσσεβέσιν ἀνθρώποις; Φασὶ δὲ | |
| 35 | ταῦτα οἱ τῶν θείων οἰκονομιῶν τὸν σκοπὸν ἀγνοοῦν‐ τες. «Ψυχικὸς γὰρ ἄνθρωπος οὐ δέχεται τὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ· μωρία γὰρ αὐτῷ ἐστιν· ὁ δὲ πνευματικὸς ἀνακρίνει πάντα,» κατὰ τὸν θεῖον Ἀπόστολον· καὶ πέπεισται μὲν ὅτι μάτην οὐδὲν ὑπὸ | |
| 40 | τῆς θείας προμηθείας οἰκονομεῖται, φωτιζόμενος δὲ ὑπὸ τοῦ θείου Πνεύματος, καὶ τὰς αἰτίας μανθάνει· ὥσπερ ἀμέλει καὶ τὸ νῦν ζητούμενον ἔστι καταμα‐ θεῖν τὸν πνευματικῶς νοεῖν προαιρούμενον. Πολλὴ γὰρ ἐντεῦθεν οὐχὶ Ἰουδαίοις μόνον, ἀλλὰ καὶ | |
| 45 | αὐτοῖς τοῖς βαρβάροις ὠφέλεια γεγένηται. Πρῶτον μὲν γὰρ ἐδιδάχθησαν Ἰουδαῖοι τὸ τῆς θείας φύσεως ἀνενδεές· οὐ γὰρ ὡς δεόμενος τῶν ὅλων Θεὸς τὰ παρὰ τῶν ἀνθρώπων προσφερόμενα δέχεται, ἀλλ’ ἐκείνους εὐγνωμοσύνην διδάσκων, καὶ διδοὺς θερα‐ | |
81.1269(50) | πείαν τε καὶ ἀντιδόσεως ἀφορμήν. Πῶς γὰρ ἂν ἑτέρως ἠδυνήθημεν, ὑπὲρ ὧν εὐεργετήθημεν, ὡς | |
| δυνατὸν ἀμείψασθαι τὸν εὐεργέτην Θεὸν, εἰ μὴ τὰ | 1270 | |
81.1272 | βραχέα ταῦτα καὶ εὐτελῆ παρὰ τῶν προσφερόντων ἐδέχετο; Πεῖσαι τοίνυν βουλόμενος Ἰουδαίους, ὡς οὐ τὴν οἰκείαν χρείαν ἀναπληρῶν, ἀλλὰ πρὸς τὴν ἐκεί‐ νων ἀσθένειαν συγκατιὼν, τὰς παρ’ αὐτῶν προσ‐ | |
| 5 | φερομένας θυσίας ἐδέχετο, εἰκότως ἀποστραφεὶς αὐ‐ τοὺς καὶ αἰχμαλωσίᾳ παραδοὺς, καὶ τὰ ὑπ’ αὐτῶν προσενεχθέντα σκεύη, δι’ ὧν αὐτὸν θεραπεύειν ἐνό‐ μιζον, σὺν αὐτοῖς αἰχμάλωτα δέδωκεν. Ὁ γὰρ τοὺς λογικοὺς παραδοὺς τιμωρίᾳ, τί δήποτε τῶν ἀψύχων | |
| 10 | ἐφείδετο; Διδάσκει δὲ αὐτοὺς καὶ δι’ αὐτῶν τῶν πραγμάτων, ὅτι Βαβυλωνίων, τῶν βαρβάρων, τῶν δυσσεβῶν, κατ’ οὐδὲν διαφέρουσιν· ἀσεβοῦσι γὰρ ὥσπερ ἐκεῖνοι, μᾶλλον δὲ πλέον ἤπερ ἐκεῖνοι. Οἱ μὲν γὰρ οὔτε νόμον δεξάμενοι, οὔτε προφητῶν ποδ‐ | |
| 15 | ηγῶν ἀπολαύσαντες, ἀγνοίᾳ κατείχοντο· οἱ δὲ ὑπὸ μυρίων παλαιῶν τε καὶ νέων φωτιζόμενοι προφητῶν, καὶ μυρίων ὅσων θαυμάτων αὐτόπται γενόμενοι, κατεφρόνουν μὲν τοῦ τῶν ὅλων Θεοῦ, τὰ δὲ ἄψυχα εἴδωλα θεραπεύοντες διετέλουν. Παρέδωκε τοίνυν τοῖς | |
| 20 | βαρβάροις τὰ σκεύη, μονονουχὶ λέγων δι’ αὐτῶν τῶν πραγμάτων, ὅτι Κατ’ οὐδὲν τῶν βαρβάρων διαφέρετε· ὁμοίως γὰρ αὐτὰ καὶ ὑμεῖς ταῖς παρανομίαις μο‐ λύνετε, καὶ ἴσον ἐστὶν ὑμᾶς τε ταῦτα ἔχειν, καὶ Βα‐ βυλωνίους· ἀσέβεια γὰρ καὶ ὑμῶν κἀκείνων κρατεῖ. | |
| 25 | Τοὺς μὲν οὖν Ἰουδαίους ἱκανὸν ἦν τοῦτο καὶ ἐλέγξαι, καὶ παιδεῦσαι, καὶ ὠφέλειαν αὐτοῖς οὐ μικρὰν πραγματεύσασθαι· οἱ δὲ Βαβυλώνιοι, ἡνίκα μὲν ἐτί‐ μησαν, ὡς ἐνόμισαν, τὰ σκεύη, ἀνθρωπείας μὲν αὐτὰ χρήσεως ἔξω πεποιηκότες, τοῖς ὑπ’ αὐτῶν δὲ | |
| 30 | προσκυνουμένοις ἀνατεθεικότες θεοῖς, τῶν λυπηρῶν οὐδαμῶς ἐπειράσθησαν. Ἐπειδὴ δὲ Βαλτάζαρ ὁ βασιλεὺς χρήσασθαι τούτοις ἐτόλμησεν ἑστιώμενος, ἐκολάσθη μὲν παραυτίκα καὶ τὴν ἀξίαν ἔτισε δίκην, ἐδίδαξε δὲ ἅπαντας διὰ τῆς τιμωρίας, πόση τοῦ | |
| 35 | Θεοῦ ἡ δύναμις τῶν σκευῶν ἐκείνων, καὶ ὅτι οὐκ ἄκων ἀπεστερήθη τῶν ἑαυτοῦ, ἀλλ’ ἑκὼν αὐτὰ προὔ‐ δωκε διὰ τὴν πολλὴν τοῦ λαοῦ παρανομίαν. Τοῦτο δὲ καὶ ἐπὶ τῆς κιβωτοῦ πάλαι πεποίηκεν. Ἐπειδὴ γὰρ Ὠφνὶ καὶ Φινεὲς, οἱ Ἡλὶ τοῦ ἱερέως παῖδες | |
| 40 | παράνομοι καὶ βδελυροὶ, ταύτην λαβόντες εἰς ἐπι‐ κουρίαν τῶν ὁμοφύλων ἐξῆλθον, ἐλέγχει μὲν αὐτῶν τὴν ἀσέβειαν ὁ Θεὸς, οὐδεμιᾶς ἀξιώσας προνοίας, ἀξίᾳ δὲ σφαγῇ παραδοὺς, τὴν δὲ κιβωτὸν τοῖς ἀλ‐ λοφύλοις· πάλιν τὸν Ἰσραὴλ παιδεύων, καὶ διδάσκων, | |
| 45 | ὡς οὐκ αὐτῷ χρεία τῆς κιβωτοῦ, ἀλλ’ αὐτῶν ἕνεκεν αὐτὴν κατεσκεύασε, περιττὴ δὲ αὐτοῖς ἡ ταύτης χρεία, ἀδεῶς τὸν θεῖον νόμον παραβαίνουσι, καὶ ἀσεβείᾳ συζῇν προαιρουμένοις. Ἵνα δὲ μὴ μέγα φρονήσαντες οἱ ἀλλόφυλοι, ὡς αὐτοὶ περιγενόμενοι | |
81.1272(50) | τοῦ Θεοῦ (ἐνόμιζον γὰρ τὴν κιβωτὸν αὐτὸν εἶναι τὸν τῶν Ἰουδαίων Θεὸν, τεκμηρίῳ χρώμενοι τῇ τῶν οἰ‐ | |
| κείων εἰδώλων κατασκευῇ), καὶ ἵνα μὴ πολλὴν ἐν‐ | 1272 | |
81.1273 | τεῦθεν ἐπισπάσωνται βλάβην, ὡς αἰχμάλωτον λα‐ βόντες τὸν τῶν Ἰουδαίων Θεὸν, καὶ οἷόν τι ἀριστεῖον τοῖς οἰκείοις ἀνατεθεικότες θεοῖς· παρασκευάζει μὲν τὸν Δαγὼν, τὸ ὑπ’ αὐτῶν προσκυνούμενον εἴδωλον, | |
| 5 | πεσεῖν τε καὶ πρὸ τῆς κιβωτοῦ συντριβῆναι, καὶ τὸ τῆς προσκυνήσεως ὑποδεῖξαι σχῆμα, καὶ ὁμολογῆσαι διὰ τῶν πραγμάτων τὴν ἧτταν, καὶ τὴν τοῦ ἐνοι‐ κοῦντος δαίμονος ὑποδεῖξαι δουλείαν· καὶ τοῦτο οὐχ ἅπαξ, ἀλλὰ καὶ δὶς καὶ πολλάκις. Ἐπιφέρει δὲ καὶ | |
| 10 | αὐτοῖς διαφόρους πληγὰς, ἕως οὗ τὴν κιβωτὸν ἀπ‐ έδοσαν, καὶ ἀναθέματα δηλοῦντα τὴν τιμωρίαν ἀνέθεσαν. Διπλῆ τοίνυν καὶ τηνικαῦτα, καὶ ἐπὶ τοῦ Ναβουχοδονόσορ ἡ ὠφέλεια γεγένηται· οὐ γὰρ μόνον Ἰουδαίους, ἀλλὰ καὶ τοὺς βαρβάρους ὠφέλησεν ἡ πρὸς βραχὺ παρὰ τοῦ Θεοῦ γενομένη συγχώρησις. | |
| 15 | γʹ, δʹ. «Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς Ἀσφανὲζ τῷ ἀρχιευνούχῳ αὑτοῦ, εἰσαγαγεῖν ἀπὸ τῶν υἱῶν τῆς αἰχμαλωσίας τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ, καὶ ἀπὸ τοῦ σπέρ‐ ματος τῆς βασιλείας, καὶ ἀπὸ τῶν φορθομμίν· νεανίσκους, ἐν οἷς οὐκ ἔστιν ἐν αὐτοῖς μῶμος, κα‐ | |
| 20 | λοὺς τῇ ὄψει, καὶ συνιέντας ἐν πάσῃ σοφίᾳ, καὶ γινώσκοντας γνῶσιν καὶ σοφίαν, καὶ διανοουμένους φρόνησιν, ἐν οἷς ἐστιν ἰσχὺς ἐν αὐτοῖς, τοῦ ἑστά‐ ναι ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ βασιλέως, καὶ τοῦ διδάξαι αὐ‐ τοὺς γράμματα καὶ γλώσσας Χαλδαίων.» Ὁ μὲν | |
| 25 | οὖν ὅλων Θεὸς ἐξελέξατο τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου, καὶ τὰ ἀσθενῆ, καὶ τὰ ἐξουθενημένα, ἵνα διὰ τούτων καταισχύνῃ τοὺς σοφοὺς καὶ δυνατούς· ἄνθρωποι δὲ σωμάτων ὥραν, καὶ μέγεθος, καὶ ῥώμην ἐπιζητοῦσι, καὶ σοφίαν, οὐ τὴν τὰ θεῖα γινώσκουσαν, ἀλλὰ τὴν | |
| 30 | εὐγλωττίᾳ κεκομψευμένην. Ἔστι τοίνυν καὶ ἐν‐ τεῦθεν μαθεῖν, ὁπόσον τῶν θείων καὶ ἀνθρωπίνων τὸ μέσον. Δηλοῖ δὲ τοῦ βασιλέως τὴν ἀλαζονείαν, τὸ μὴ μόνον τοὺς ἄλλους αἰχμαλώτους ὑπηρέτας ἐθελῆσαι λαβεῖν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐκ τοῦ βασιλικοῦ γένους ὑπάρ‐ | |
| 35 | χοντας. Πληροῦται δὲ ὅμως ἐνταῦθα ἡ Ἡσαΐου πρόῤ‐ ῥησις, ἣν Ἐζεκίᾳ βασιλεῖ προεῖπεν. «Ἄκουσον, φησὶ, τὸν λόγον Κυρίου Σαβαὼθ, ὃν ἐλάλησε πρός με· Ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, καὶ λήψονται πάντα τὰ ἐν τῷ οἴκῳ σου, καὶ ὅσα συνήγαγον οἱ πατέρες σου | |
| 40 | ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης εἰς Βαβυλῶνα ἥξει, καὶ οὐδὲν οὐ μὴ καταλίπωσιν, εἶπεν ὁ Θεός· ὅτι καὶ ἀπὸ τῶν τέκνων σου ὧν γεννήσεις λήψονται, καὶ ποιήσουσι σπάδοντας ἐν τῷ οἴκῳ βασιλέως τῶν Βαβυλωνίων.» Ταύτης ἡμᾶς τῆς προφητείας ἀναμι‐ | |
| 45 | μνήσκων ὁ μακάριος Δανιὴλ, φησὶ προστάξαι τὸν βασιλέα εἰσαγαγεῖν ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ, καὶ ἀπὸ τοῦ σπέρματος τῆς βασιλείας, καὶ ἀπὸ τῶν φορθομμίν. Φορθομμὶν δὲ τὰς παρθένους ἐκάλεσε τῇ Ἑβραίων φωνῇ· ὁ δὲ Σύμμαχος τὸ | |
81.1273(50) | πόρθμιν ἐπιλέκτους ἡρμήνευσε. | 1274 |
81.1276 | εʹ, ϛʹ. «Καὶ ἔταξεν αὐτοῖς ὁ βασιλεὺς τὸ τῆς ἡμέρας καθ’ ἡμέραν ἀπὸ τῆς τραπέζης τοῦ βασιλέως, καὶ ἀπὸ τοῦ οἴνου τοῦ πότου τοῦ αὐτοῦ, καὶ ἐκ‐ θρέψαι αὐτοὺς ἔτη τρία, καὶ μετὰ ταῦτα στῆναι | |
| 5 | αὐτοὺς ἐνώπιον τοῦ βασιλέως. Καὶ ἐγένετο ἐν αὐ‐ τοῖς ἐκ τῶν υἱῶν Ἰούδα, Δανιὴλ, καὶ Ἀνανίας, καὶ Ἀζαρίας, καὶ Μισαήλ.» Ἐνταῦθα μὲν οὖν τὴν τοῦ βασιλέως ἡμᾶς διδάσκει φιλοτιμίαν, ὅτι οὐχ ὡς δορυαλώτοις εὐτελῆ τινα καὶ δουλοπρεπῆ παρεῖχε | |
| 10 | τροφὴν, ἀλλὰ τῆς βασιλικῆς αὐτοὺς τραπέζης ἀπολαύειν ἐκέλευσε. Μετὰ βραχέα δὲ τὴν σφῶν αὐτῶν ἐγκράτειαν καὶ φιλοσοφίαν διδάσκει, οὐ φιλο‐ τιμίᾳ χρώμενος, ἀλλ’ ὠφελείας διδασκαλίαν τοῖς ὠφελεῖσθαι προαιρουμένοις προτεθεικώς. Ἔστι δὲ | |
| 15 | αὐτοῦ ἰδεῖν καὶ τὸ μέτριον τοῦ φρονήματος· εἰρηκὼς γὰρ ἄνω, ὅτι ἀπὸ τοῦ τῆς βασιλείας σπέρματος προσέταξεν ὁ βασιλεὺς ἐκλεγῆναι νεανίας, κάλλει λάμποντας, καὶ μεγέθει διαπρέποντας, καὶ τεθεικὼς ἐνταῦθα τὰ τῶν προσώπων ὀνόματα, τῆς Ἰούδα φυλῆς ἁπλῶς ἐμνημόνευσε, καὶ τὴν τῆς βασιλείας συγ‐ | |
| 20 | γένειαν ἔκρυψε. ζʹ. «Καὶ ἐπέθηκεν αὐτοῖς ὁ ἀρχιευνοῦχος ὀνόματα· τῷ Δανιὴλ Βαλτάσαρ, καὶ τῷ Ἀνανίᾳ Σιδρὰχ, καὶ τῷ Μισαὴλ Μισὰχ, καὶ τῷ Ἀζαρίᾳ Ἀβδεναγώ.» Καὶ τοῦτο δὲ παρά τισι δεσποτείας νενόμισται δίκαιον· | |
| 25 | ὠνούμενοι γὰρ οἰκέτας τὰς προσηγορίας ἀμείβουσιν, ἵνα καὶ τῇ τῆς προσηγορίας ἐναλλαγῇ τὴν δουλείαν γνωρίζωσι. Καὶ τοῦτο καὶ ἐνταῦθα ὁ ἀρχιευνοῦχος ἐποίησε, καὶ τὰς Ἑβραϊκὰς ἀφελὼν προσηγορίας, Χαλδαϊκὰς ἐπιτέθεικεν, ἐπειδὴ καὶ τὴν Χαλδαίων | |
| 30 | γλῶσσαν μαθεῖν τοὺς νεανίας ὁ βασιλεὺς παρενηγ‐ γύησε. ηʹ. «Καὶ ἔθετο Δανιὴλ ἐπὶ τὴν καρδίαν αὑτοῦ, τοῦ μὴ ἀλισγηθῆναι ἐν τῇ τραπέζῃ τοῦ βασιλέως, καὶ ἐν τῷ οἴνῳ τοῦ πότου αὐτοῦ, καὶ ἠξίωσε τὸν | |
| 35 | ἀρχιευνοῦχον, ὅπως μὴ ἀλισγηθῇ.» Οἱ γὰρ φιλό‐ θεοι οὐκ ἐν τόπῳ ζητοῦσι τὸν ἐπὶ πάντων Θεὸν, ἀλλ’ ἔνθα ἂν ἀφίκωνται τὴν αὐτὴν αὐτῷ θεραπείαν προσ‐ φέρουσι, καὶ ἐν κακοπραγίαις ὄντες ὡσαύτως τὸν οἰκεῖον προσκυνοῦσι Δημιουργόν. Ἐνταῦθα δὲ πολ‐ | |
| 40 | λὴν ἔστιν εὑρεῖν θαύματος ὑπερβολήν· παῖδες γὰρ παρὰ Ἰουδαίοις τεθραμμένοι, καὶ τὴν τοπικὴν τοῦ Θεοῦ λατρείαν μεμαθηκότες, εἶτα τὴν ξένην οἰκοῦν‐ τες, καὶ δουλεύειν ἠναγκασμένοι νέαν ἄγοντες κομιδῇ τὴν ἡλικίαν, ὑπὸ νόμοις ἑτέροις ἀναγκαζόμενοι ζῇν, | |
| 45 | τὴν πατρῴαν εὐσέβειαν φυλάττειν σπουδάζουσι· καὶ ἐπειδὴ τοὺς Βαβυλωνίους ἑώρων ταῖς μὲν τῶν εἰδώ‐ λων ἐπικλήσεσι τὰ ὄψα μολύναντας, σπονδαῖς δὲ τὸν οἶκον μιαίνοντας, τῆς ὁρωμένης καταφρονήσαντες σωτηρίας, καὶ τῆς βασιλικῆς πανδαισίας τὴν ἡδονὴν | |
81.1276(50) | πατήσαντες, τὸν ἀρχιευνοῦχον ἱκετεύουσι παραχω‐ ρῆσαι σφίσιν αὐτοῖς τῶν βασιλικῶν σιτίων παραι‐ | |
| τουμένοις μεταλαβεῖν. | 1276 | |
81.1277 | θʹ. «Καὶ ἔδωκεν ὁ Θεὸς τὸν Δανιὴλ εἰς ἔλεον καὶ οἰκτιρμὸν ἐνώπιον τοῦ ἀρχιευνούχου.» Ἀκολου‐ θεῖ γὰρ ταῖς γνώμαις ἡ θεία κηδεμονία, καὶ ἅμα τὰ θεῖα προείλοντο, καὶ τῆς θείας ἐπικουρίας ἀπήλαυ‐ | |
| 5 | σαν. Τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ Ἰωσὴφ γεγενημένον ἔστιν εὑρεῖν· «Ἦν γὰρ, φησὶ, Κύριος μετὰ Ἰωσὴφ, καὶ ἦν ἀνὴρ ἐπιτυγχάνων, καὶ κατέχεεν αὐτῷ ἔλεον, καὶ χάριν ἐναντίον τοῦ δεσμοφύλακος.» Διδασκόμεθα τοίνυν κἀντεῦθεν, ὡς οὐδένα τῶν εἰς αὐτὸν πεπι‐ | |
| 10 | στευκότων ἀτημέλητόν πώς ποτε καταλέλοιπεν ὁ Θεός. Διὸ καὶ ἕτερος προφήτης βοᾷ· «Ἐρωτή‐ σατε γενεὰς τὰς γενομένας προτέρας ὑμῶν, τίς ἐνεπίστευσε Κυρίῳ, καὶ κατῃσχύνθη;» ιʹ. «Καὶ εἶπεν ὁ ἀρχιευνοῦχος τῷ Δανιήλ· Φοβοῦ‐ | |
| 15 | μαι ἐγὼ τὸν κύριόν μου τὸν βασιλέα, τὸν ἐκτάξαν‐ τα τὴν βρῶσιν καὶ τὴν πόσιν ὑμῶν, μή ποτε ἴδῃ τὰ πρόσωπα ὑμῶν σκυθρωπὰ παρὰ τὰ παιδά‐ ρια τὰ συνήλικα ὑμῶν, καὶ καταδικάσητε τὴν κεφαλήν μου τῷ βασιλεῖ.» Οὐκ ἄλογον τοῦ ἀρχι‐ | |
| 20 | ευνούχου τὸ δέος· ἄνθρωπος γὰρ ἦν πνευματικῆς χάριτος οὐ γεγευμένος, ἀνθρωπίνως δὲ σκοπῶν τὰ ἀνθρώπεια, καὶ ἡγούμενος ἐκ μόνης δύνασθαι τῆς τῶν ἐδεσμάτων πολυτελείας τρέφεσθαί τε καὶ ἀνθεῖν τὰ σώματα, δέδοικε μὴ τῶν μὲν πολυτελῶς | |
| 25 | τρεφομένων, τούτων δὲ ἀσκητικῶς βιοτευόντων, δια‐ φορά τις ἐν τοῖς προσώποις φανῇ, καὶ τιμωρίαν ἐσχάτην ὑπομείνῃ παρὰ τοῦ τἀναντία προστεταχό‐ τος βασιλέως. Ἀλλ’ ἐπειδὴ τοῦτον εἶδε δειμαίνοντα ὁ μακάριος Δανιὴλ, μεταφέρει πρὸς τὸν Ἀμελάσαρ | |
| 30 | τὴν παράκλησιν, ὃν κατέστησεν ὁ ἀρχιευνοῦχος κη‐ δεμόνα αὐτοῦ τε καὶ Ἀνανία, καὶ Ἀζαρία, καὶ Μισαὴλ, καί φησι· ιβʹ, ιγʹ. «Πείρασον δὴ τοὺς παῖδάς σου ἡμέρας δέκα, καὶ δότωσαν ἡμῖν ἀπὸ τῶν σπερμάτων, καὶ | |
| 35 | φαγώμεθα, καὶ ὕδωρ πιώμεθα. Καὶ ὀφθήτωσαν ἐν‐ ώπιόν σου αἱ ἰδέαι ἡμῶν, καὶ αἱ ἰδέαι τῶν παιδαρίων τῶν ἐσθιόντων τὴν τράπεζαν τοῦ βασιλέως· καὶ καθὼς ἐὰν ἴδῃς, ποίησον μετὰ τῶν παίδων σου.» Οὐ‐ δὲν τῆς εἰς Θεὸν πίστεως ἰσχυρότερον, καὶ δὴ τοῦτο | |
| 40 | πολλαχόθεν καὶ ἄλλοθεν ἔστι μαθεῖν, οὐχ ἥκιστα δὲ καὶ ἐκ τῶν τοῦ θεσπεσίου Δανιὴλ ῥημάτων. Τὸ γὰρ πιστεῦσαί τε καὶ θαῤῥῆσαι, ὡς τῆς θείας ῥοπῆς ἀπολαύσεται, καὶ μὴ ἐσθίων τῶν ἐσθιόντων καὶ τρυφώντων, καὶ τῆς βασιλικῆς ἀπολαυόντων χλιδῆς, | |
| 45 | εὐπρεπέστερός τε καὶ περικαλλέστερος φανήσεται καὶ μείζων, ποίαν εὐσεβείας ὑπερβολὴν καταλείπει; Καλῶς δὲ καὶ τῷ πιθανῷ τὴν ἱκετείαν ἐκέρασε· | |
| «Πείρασον γὰρ, φησὶ, τοὺς παῖδάς σου ἡμέρας δέκα, | 1278 | |
81.1280 | καὶ δότωσαν ἡμῖν ἀπὸ τῶν σπερμάτων, καὶ φαγώ‐ μεθα, καὶ ὕδωρ πιώμεθα·» καὶ γενοῦ σὺ τῶν προσ‐ ώπων κριτής· κἂν εὕρῃς βλάβην τινὰ γινομένην τοῖς σώμασιν ἐκ τῆς τοιαύτης τροφῆς, τὸ μὲν δοκοῦν σοι | |
| 5 | κελεύσεις, ἡμεῖς δὲ οὐκ ἀντιλέξομεν. Τοσαύτην εἶχε παιδόθεν ὁ θεῖος οὗτος ἀνὴρ, καὶ τῶν θείων νόμων φροντίδα, καὶ πίστιν περὶ τὸν νομοθέτην· καὶ ὁ μὲν ταῦτα ἔλεγεν, ὁ δὲ τὴν ἱκετείαν ἐδέχετο. ιδʹ, ιεʹ. «Καὶ εἰσήκουσε γὰρ αὐτῶν, φησὶν, εἰς | |
| 10 | τὸ ῥῆμα τοῦτο, καὶ ἐπείρασεν αὐτοὺς ἡμέρας δέκα. Καὶ μετὰ τὸ τέλος τῶν δέκα ἡμερῶν ἑωράθησαν αἱ ἰδέαι αὐτῶν ἀγαθαὶ, καὶ αὐτοὶ ἰσχυροὶ ταῖς σαρξὶν ὑπὲρ τὰ παιδάρια τὰ ἐσθίοντα τὴν τράπεζαν τοῦ βασιλέως.» Ἔτυχε γὰρ ὧν ἠθέλησεν ὁ θεῖος οὗτος | |
| 15 | προφήτης, καὶ τὰς ὑποσχέσεις ὑπέδειξεν ἀληθεῖς τῷ τὴν ἐπιμέλειαν αὐτῶν ἐγκεχειρισμένῳ· τῆς γὰρ θείας χάριτος ἀπολαύσαντες ὤφθησαν ἀμείνους πολλῷ τῶν τῆς βασιλικῆς ἀπολαυόντων τραπέ‐ ζης. | |
| 20 | ιϛʹ. «Καὶ ἐγένετο Ἀμελάσαρ ἀναιρούμενος τὸ δεῖπνον αὐτῶν, καὶ τὸν οἶνον τοῦ πόματος αὐτῶν, καὶ ἐδίδου αὐτοῖς σπέρματα.» Καὶ διπλοῦν ἐκαρ‐ πώσατο κέρδος· πρῶτον μὲν γὰρ μεμάθηκεν, ὡς δυνατὸν καὶ νηστείᾳ χρώμενον σωματικὴν ῥώμην | |
| 25 | καὶ εὐπρέπειαν κτήσασθαι· ἔπειτα δὲ καὶ τὴν ἐκεί‐ νοις χορηγουμένην αὐτὸς λαμβάνων τροφὴν, προ‐ θυμότερον αὐτοῖς ἐχορήγει τὰ ποθούμενα σπέρματα· εἶτα, ἐπειδὴ περὶ ἑαυτοῦ μόνου διηγήσατο, ἀναγ‐ καίως καὶ τοὺς κοινωνοὺς τῆς εὐσεβείας εἰς μέσον | |
| 30 | καλεῖ, καί φησι· ιζʹ. «Καὶ τοῖς παιδαρίοις τοῖς τέσσαρσιν ἔδωκεν αὐτοῖς ὁ Θεὸς σύνεσιν καὶ φρόνησιν ἐν πάσῃ γραμ‐ ματικῇ σοφίᾳ.» Οὐ γὰρ ἡ Χαλδαίων, φησὶ, παι‐ δεία συνετοὺς αὐτοὺς ἀπέφηνε, καὶ σοφίας ἁπάσης | |
| 35 | ἐνέπλησεν, ἀλλ’ ἐκ θείας χάριτος καὶ συνέσεως καὶ σοφίας καὶ πάσης ἐπιστήμης ἀξιωθέντες, κρείττους ἁπάντων ἐδείχθησαν. «Καὶ Δανιὴλ, φησὶ, συνῆκεν ἐν πάσῃ ὁράσει, καὶ ἐνυπνίοις.» Παιδόθεν γὰρ θείας ἀποκαλύψεις ἑώρα, οὐκ ὄναρ μόνον, ἀλλὰ καὶ | |
| 40 | ὕπαρ· καὶ ἑρμηνεύειν δὲ ἠδύνατο τὰ τοῖς ἄλλοις ἀποκαλυπτόμενα· τὸ γὰρ συνῆκε τοῦτο παραδηλοῖ. Διδασκόμεθα δὲ κἀντεῦθεν, ὡς οὐκ οἶδεν ἡλικίας διαφορὰν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ἀλλ’ εὐσέβειαν μόνον καὶ φιλοθεΐαν ζητεῖ· κἂν εὕρῃ ταύτην ἐν νέῳ, πολ‐ | |
| 45 | λῶν τοῦτον προτίθησι πρεσβυτέρων. Τὸ αὐτὸ δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ Ἰωσὴφ ἔστιν αὐτὸν εὑρεῖν πεποιηκότα, καὶ ἐπὶ Σαμουὴλ τοῦ προφήτου· παιδίῳ γὰρ ὄντι κομιδῇ νέῳ, καὶ ἐπεφάνη, καὶ τὰς κατὰ τοῦ πρε‐ σβύτου τιμωρίας προαγορεύειν ἐκέλευσεν, εἰς κατ‐ | |
81.1280(50) | ηγορίαν μὲν τοῦ γεγηρακότος, ἀπόδειξιν δὲ τῆς ἐπ‐ | |
| ανθούσης τῷ μειρακίῳ χάριτος. | 1280 | |
81.1281 | ιηʹ—κʹ. «Καὶ μετὰ τὸ τέλος τῶν ἡμερῶν, ὧν εἶπεν ὁ βασιλεὺς εἰσαγαγεῖν αὐτοὺς, εἰσήγαγεν αὐτοὺς ὁ ἀρχιευνοῦχος ἐνώπιον Ναβουχοδονόσορ. Καὶ ἐλάλησε μετ’ αὐτῶν ὁ βασιλεὺς, καὶ οὐχ ηὑρέθησαν | |
| 5 | ἐκ πάντων αὐτῶν ὅμοιοι Δανιὴλ, Ἀνανίᾳ, Ἀζαρίᾳ καὶ Μισαήλ· καὶ ἔστησαν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως. Καὶ ἐν παντὶ ῥήματι σοφίας καὶ ἐπιστήμης, ὑπὲρ ὧν ἐζήτησε παρ’ αὐτῶν ὁ βασιλεὺς, ηὗρεν αὐ‐ τοὺς δεκαπλασίονας ὑπὲρ πάντας τοὺς ἐπαοιδοὺς | |
| 10 | καὶ μάγους, τοὺς ὄντας ἐν τῇ βασιλείᾳ αὐτοῦ.» Ἀλλ’ ὁ μὲν Ἀμελάσαρ ᾔδει τὴν τῶν ἐδεσμάτων διαφορὰν, καὶ ἔμαθε πάντως τῆς θείας χάριτος τὴν ἰσχύν· ὁ δὲ βασιλεὺς ἴσως ἐγνώκει τούτων οὐδέν. Πῶς γὰρ ἔμαθε, τῆς μὲν τροφῆς ὁμοίως παρ’ αὐ‐ | |
| 15 | τοῦ χορηγουμένης, ὑπὸ δὲ τοῦ Ἀμελάσαρ ἀναλισκο‐ μένης; Ἀλλ’ ὅμως οὐ σμικρὰν καὶ οὗτος ὠφέλειαν ἐδέξατο, πάντων αὐτοὺς τῶν ἐξ ἑτέρων ἐθνῶν ἐκλε‐ γέντων ἀμείνους εὑρὼν, κάλλει τε καὶ μεγέθει σώματος, σοφίᾳ τε καὶ συνέσει ψυχῆς, ῥυθμῷ τε | |
| 20 | λόγων καὶ πάσῃ λογικῇ ἐπιστήμῃ. Τὰς δὲ συγκρίσεις οὐχ ἁπλῶς ἐποιήσατο, ἀλλ’ ἐρωτήσεις τινὰς προσ‐ αγαγὼν, τὴν πεῖραν ἔλαβε τῆς ἀληθείας διδάσκα‐ λον, καὶ ηὗρεν αὐτοὺς οὐχ ἁπλῶς ὑπερκειμένους, ἀλλὰ δέκα μοίραις ἀμείνους ὑπάρχοντας· καὶ τέως | |
| 25 | μεμάθηκεν, ὅτι τῶν ἄλλων πάντων ἐθνῶν Ἰουδαῖοι σοφώτεροι. Ταῦτα εἰρηκὼς ἐπήγαγε καʹ. «Καὶ ἐγένετο Δανιὴλ ἕως ἔτους ἑνὸς Κύρου τοῦ βασιλέως.» Οὐχ ἁπλῶς δὲ τοῦτο προστέθεικεν, ἀλλὰ τῆς προφητείας ἁπάσης τὸν χρόνον δῆλον ποιῆ‐ | |
| 30 | σαι θελήσας. Τούτου χάριν καὶ τὴν ἀρχὴν ἡμᾶς τῆς προφητείας ἐδίδαξε, καὶ τὸ τέλος προστέθεικεν, ἵνα τῶν μεταξὺ βασιλέων ἀριθμοῦντες τὰ ἔτη, μάθω‐ μεν ἅπαντα τῆς προφητείας τὸν χρόνον. Πρὸς δὲ τού‐ τοις ἡμᾶς διδάσκει, ὅτι καὶ τὸν ποιησάμενον τῆς | |
| 35 | αἰχμαλωσίας τὴν ἄφεσιν ἐθεάσατο Κῦρον, καὶ τῷ παρόντι βίῳ παραψυχῆς ἀπήλαυσε τὴν τῶν ὁμοφύλων ἐλευθερίαν ἰδών· ἐν αὐτῷ γὰρ τῷ πρώτῳ ἔτει τῆς βασιλείας ἐπανελθεῖν ὁ Κῦρος εἰς τὴν Ἰουδαίαν τοὺς βουλομένους Ἰουδαίους προσέταξε, καὶ τὸν | |
| 40 | θεῖον ἀνήγειρε νεὼν, παρ’ αὐτοῦ τοῦ μακαρίου Δανιὴλ τὴν Ἡσαΐου τοῦ προφήτου πρόῤῥησιν διδα‐ χθείς· ἐκεῖνος γὰρ διαῤῥήδην ἐβόα· «Λέγων Ἱερου‐ σαλὴμ, Οἰκοδομηθήσῃ· καὶ ταῖς πόλεσι τῆς Ἰου‐ δαίας, Κατοικισθήσεσθε· ὁ λέγων Κύρῳ φρονεῖν, καὶ | |
| 45 | πάντα τὰ θελήματά μου ποιήσειν.» —«Τάδε λέγει Κύριος τῷ χριστῷ μου Κύρῳ, οὗ ἐκράτησα τῆς χειρὸς αὐτοῦ, ὑπακοῦσαι ἔμπροσθεν αὐτοῦ ἔθνη, καὶ πόλεις οὐ συγκλεισθήσονται· ἐγὼ γὰρ προ‐ πορεύσομαι πρὸ προσώπου σου, καὶ ὄρη ὁμαλιῶ· | |
81.1281(50) | πύλας χαλκᾶς συντρίψω, καὶ μοχλοὺς σιδηροῦς συν‐ | 1282 |
81.1284 | θλάσω, θησαυροὺς σκοτεινοὺς ἀποκρύφους ἀορά‐ τους ἀνοίξω σοι.» Ταῦτα μαθὼν ὁ Κῦρος τοῖς βου‐ λομένοις τῶν Ἰουδαίων τὴν εἰς τὴν ἐνεγκοῦσαν ἐπ‐ άνοδον ἐχαρίσατο· καὶ ἡ βίβλος δὲ τῶν Παραλειπο‐ | |
| 5 | μένων τὸν χρόνον ἡμᾶς διδάσκει. «Ἔτους γὰρ, φησὶ, πρώτου Κύρου, τοῦ βασιλέως Περσῶν, μετὰ τὸ πλη‐ ρωθῆναι ῥῆμα Κυρίου διὰ στόματος Ἱερεμίου, ἐξήγειρε Κύριος τὸ πνεῦμα Κύρου, τοῦ βασιλέως Περσῶν, καὶ παρήγγειλε Κῦρος κηρύξαι ἐν πάσῃ | |
| 10 | τῇ βασιλείᾳ αὑτοῦ ἐν λόγοις Γραφῆς, λέγων· Τάδε λέγει Κῦρος ὁ βασιλεὺς Περσῶν· Πάσας τὰς βασι‐ λείας τῆς γῆς ἔδωκέ μοι Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ οὐρα‐ νοῦ, καὶ αὐτὸς ἐνετείλατό μοι οἰκοδομῆσαι αὐτῷ οἶκον ἐν Ἱερουσαλὴμ, τῇ ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ· τίς ἐν ὑμῖν | |
| 15 | ἐκ παντὸς τοῦ λαοῦ αὐτοῦ; Κύριος ὁ Θεὸς ἔσται μετ’ αὐτοῦ, καὶ ἀναβήτω.» Τούτου χάριν καὶ ὁ μακάριος Δανιὴλ τὸν τῆς προφητείας διδάσκων χρόνον, ἐν‐ τέθεικε τοῖς Ἰουδαίων συγγράμμασι τό· «Ἐγένετο Δανιὴλ ἕως ἔτους ἑνὸς Κύρου τοῦ βασιλέως.» Ἡμεῖς δὲ ἐνταῦθα τὸν ἀκροατὴν διαναπαύσαντες, | |
| 20 | τὸν ἀγαθὸν Δεσπότην ὑμνήσωμεν, τὸν πατάσσοντα καὶ ἰώμενον, μαστιγοῦντα καὶ ἰατρεύοντα, τιμωρίᾳ καὶ φιλανθρωπίᾳ χρώμενον· αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. | |
| 22t | ΤΟΜΟΣ Βʹ. | |
| 24 | ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Βʹ. | |
| 25 | αʹ. «Ἐν τῷ ἔτει τῷ δευτέρῳ τῆς βασιλείας Να‐ βουχοδονόσορ ἐνυπνιάσθη ἐνύπνιον, καὶ ἐξέστη τὸ πνεῦμα αὐτοῦ, καὶ ὁ ὕπνος αὐτοῦ ἀπεγένετο ἀπ’ αὐτοῦ.» Ἐντεῦθεν μανθάνομεν, ὡς εὐθὺς καὶ παρα‐ χρῆμα τῆς βασιλείας ἀρξάμενος ἐπεστράτευσε τῇ | |
| 30 | Ἰουδαίᾳ ἐν τῷ τρίτῳ ἔτει τῆς βασιλείας Ἰωακεὶμ, καὶ τὸν μὲν ἐκέλευσε φέρειν δασμὸν, τοὺς δὲ λαβὼν αἰχμαλώτους εἰς τὴν τῶν Ἀσσυρίων ἀπήγαγε χώραν. Μαρτυρεῖ δὲ καὶ Ἱερεμίας ὁ προφήτης τοῖς χρόνοις, οὑτωσὶ λέγων· «Ὁ λόγος ὁ γενόμενος ἐπὶ | |
| 35 | Ἱερεμίαν τὸν προφήτην, ἐπὶ πάντα τὸν λαὸν Ἰούδα, ἐν τῷ ἔτει τῷ τετάρτῳ Ἰωακεὶμ υἱοῦ Ἰωσίου βα‐ σιλέως Ἰούδα, οὗτος ἐνιαυτὸς πρῶτος τῷ Ναβου‐ | |
| χοδονόσορ, βασιλεῖ Βαβυλῶνος.» Εὑρίσκομεν τοίνυν | 1284 | |
81.1285 | ἐνταῦθα, ὡς τοῦ τρίτου ἔτους τῆς βασιλείας πληρου‐ μένου τῷ Ἰωακεὶμ βασιλεύσας ὁ Ναβουχοδονόσορ τὴν κατὰ τῶν Ἰουδαίων στρατείαν ἐποιήσατο· ἐν ἀρχῇ δὲ τοῦ τετάρτου ἔτους ὁ προφήτης Ἱερεμίας | |
| 5 | παραίνεσιν τῷ λαῷ προσφέρων, ἔφη πρῶτον εἶναι τοῦτον τὸν ἐνιαυτὸν τῷ βασιλεῖ Ναβουχοδονόσορ. Καὶ ὁ μακάριος δὲ Δανιὴλ τὴν πρώτην αἰχμαλωσίαν εἰρηκὼς γεγενῆσθαι ἐν ἔτει τρίτῳ τῆς βασιλείας Ἰωακεὶμ βασιλέως Ἰούδα, ἐπήγαγε νῦν· «Ἐν τῷ ἔτει | |
| 10 | τῷ δευτέρῳ τῆς βασιλείας Ναβουχοδονόσορ ἐνυπνιά‐ σθη ἐνύπνιον.» Ταῦτα δὲ οὐχ ἁπλῶς προστέθεικε, ἀλλ’ ἵνα καὶ τὸν χρόνον ἀκριβῶς καταμάθωμεν. Τούτου χάριν καὶ οἱ θεῖοι προφῆται, μεμνημένοι τῶν βασιλέων, καὶ τὸν ἀριθμὸν τῶν ἐτῶν ἀναγράφουσιν. «Ἐν τῷ ἔτει τοίνυν τῷ δευτέρῳ τῆς βασιλείας | |
| 15 | Ναβουχοδονόσορ ἐνυπνιάσθη ἐνύπνιον, καὶ ἐξέστη τὸ πνεῦμα αὐτοῦ, καὶ ὁ ὕπνος ἀπέστη ἀπ’ αὐτοῦ. (βʹ.) Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τοῦ καλέσαι τοὺς ἐπαοιδοὺς, καὶ τοὺς μάγους, καὶ τοὺς φαρμακοὺς, καὶ τοὺς Χαλ‐ δαίους, τοῦ ἀναγγεῖλαι τῷ βασιλεῖ τὸ ἐνύπνιον αὐτοῦ.» | |
| 20 | Ἡ μὲν οὖν τοῦ Θεοῦ οἰκονομία τοῖς ἐχέφροσι δήλη· γνώριμον γὰρ αὐτοῦ τὸ ἐνύπνιον ποιῆσαι βουλόμε‐ νος τὸν οἰκεῖον προφήτην, ἵνα τὰς ἀγαθὰς καὶ σω‐ τηρίους ἐντεῦθεν δέξηται παραινέσεις, δεδίττεται μὲν αὐτὸν τῷ ἐνυπνίῳ, ἀφαιρεῖται δὲ τοῦ ἐνυπνίου | |
| 25 | τὴν μνήμην. Ἀλλ’ ὥσπερ δήλη τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἡ προμήθεια, οὕτω γνώριμος ἅπασι τοῖς εὐσεβέσι καὶ ἡ τοῦ βασιλέως παράνοια. Πῶς γὰρ οὐκ ἄκρας παραπληξίας τὸ παρ’ ἑτέρων ζητεῖν τοῦ ἐνυπνίου τὴν μνήμην; Ἀλλ’ ὅμως, κληθέντες, φησὶν, «ἦλ‐ | |
| 30 | θον, καὶ ἔστησαν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως.» γʹ, δʹ. «Καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ βασιλεύς· Ἐνυπνιά‐ σθην ἐνύπνιον, καὶ ἐξέστη τὸ πνεῦμά μου τοῦ γνῶναι τὸ ἐνύπνιον. Καὶ ἐλάλησαν οἱ Χαλδαῖοι τῷ βασιλεῖ Συριστὶ, καὶ εἶπον· Βασιλεῦ, εἰς τὸν | |
| 35 | αἰῶνα ζῆθι· σὺ εἰπὲ τὸ ἐνύπνιον τοῖς παισί σου, καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἀπαγγελοῦμεν.» Καὶ τὴν μὲν αἴτησιν τῷ ὄντι ἀκόλουθον ἐποιήσαντο· ἀλαζονικὴν δὲ τὴν ὑπόσχεσιν· οὔτε γὰρ ἀνθρωπίνης ἦν διανοίας θείας ἑρμηνεύειν ἀποκαλύψεις δίχα τῆς | |
| 40 | ἄνωθεν συνεργείας. Συριστὶ δὲ τὴν διάλεξιν οἱ Χαλδαῖοι πεποίηνται, ὡς ἐκ διαφόρων συνειλεγμέ‐ νοι ἐθνῶν, καὶ ἰδίαν μὲν γλῶτταν ἐχόντων ἑκά‐ στου, κοινῇ δὲ πάντων τῇ Σύρων χρωμένων, διδάξαι βουλόμενοι τὸ τῆς ἀποκρίσεως ἀκόλουθον. | |
| 45 | Ἀλλ’ οὐδὲ οὕτως ἔπεισαν τὸν ἀλαζόνα βασιλέα μὴ ἀπαιτεῖν παρ’ ἀνθρώπων τὰ παρὰ τὴν φύσιν. εʹ, ϛʹ. «Ἀπεκρίθη γὰρ εὐθὺς ὁ βασιλεὺς, καὶ εἶπε τοῖς Χαλδαίοις· Ὁ λόγος ἀπέστη μου· ἐὰν οὖν μὴ γνωρίσητέ μοι τὸ ἐνύπνιον, καὶ τὴν σύγ‐ | |
81.1285(50) | κρισιν αὐτοῦ, εἰς ἀπώλειαν ἔσεσθε, καὶ οἱ οἶκοι | 1286 |
81.1288 | ὑμῶν διαρπαγήσονται. Ἐὰν δὲ τὸ ἐνύπνιον καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ γνωρίσητέ μοι, δόματα καὶ δω‐ ρεὰς, καὶ τιμὴν πολλὴν λήψεσθε παρ’ ἐμοῦ· πλὴν τὸ ἐνύπνιον καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἀπαγγείλατέ μοι.» | |
| 5 | Ταῦτα δὲ οὐ μόνον αὐτοῦ τὸ θρασὺ καὶ θηριῶδες, ἀλλὰ καὶ τὸ λίαν ἀνόητον ὑποδείκνυσιν· ἀνοίας γὰρ ἐσχάτης τὸ νομίσαι, ἢ τῇ ἀπειλῇ τῶν κακῶν, ἢ τῇ ὑποσχέσει τῶν ἀγαθῶν, πλείονα τοῖς Χαλδαίοις ἐγ‐ γενήσεσθαι γνῶσιν. (ζʹ.) Αὐτίκα τοίνυν ἐκεῖνοι πρὸς | |
| 10 | αὐτὸν ἔφησαν· «Εἰπὲ τὸ ἐνύπνιόν σου τοῖς παισί σου, καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἀπαγγελοῦμεν.» Τὴν μὲν γὰρ δουλείαν, φησὶν, ὁμολογοῦμεν, ἀλλὰ καὶ τὴν φύσιν γινώσκομεν· καὶ ἑρμηνεῦσαι μὲν, εἰ μάθοιμεν, τὸ ἐνύπνιον δυνησόμεθα, ἐρεῖν δὲ αὐτὸ, | |
| 15 | σοὶ μὲν γνωρισθὲν, εἶτα λήθῃ παραδοθὲν, οὐ δυνά‐ μεθα. Ἀλλ’ οὐδὲν ἧττον ὁ μάταιος ἐπέκειτο τοῦ ἐνυπνίου ζητῶν τὴν ἀνάμνησιν. Ἀπεκρίθη γὰρ, φησὶν, ὁ βασιλεὺς, καὶ εἶπεν· ηʹ. «Ἐπ’ ἀληθείας οἶδα, ὅτι καιρὸν ὑμεῖς ἐξαγο‐ | |
| 20 | ράζετε, καθότι εἴδετε ὅτι ἀπέστη ἀπ’ ἐμοῦ τὸ ῥῆμα. (θʹ.) Ἐὰν οὖν τὸ ἐνύπνιον μὴ ἐπαγγείλητέ μοι, ἕν ἐστι τὸ δόγμα ὑμῶν, καὶ οἶδα ὅτι ῥῆμα ψευδὲς καὶ διεφθαρμένον συνέθεσθε εἰπεῖν ἐνώπιόν μου, ἕως οὗ ὁ καιρὸς παρέλθῃ· τὸ ἐνύπνιόν μου | |
| 25 | εἴπατέ μοι, καὶ γνώσομαι ὅτι τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἀναγγελεῖτέ μοι.» Τούτων δὲ τῶν λόγων ἡ μὲν ἀπαίτησις αὐθάδης καὶ μανικὴ, ἡ δὲ κατηγορία λίαν ἀληθής· Βούλεσθε γὰρ, φησὶ, μαθεῖν τὸ ἐνύπνιον, ἵνα κοινῇ τινα πλασάμενοι ἑρμηνείαν ψευδῆ, | |
| 30 | φενακίσητέ με συνήθως, συνεργὸν λαμβάνοντες τοῦ χρόνου τὸ μῆκος, καὶ τῆς ἐκβάσεως τὸν καιρὸν ἀναμένοντες. Τούτων ἀκούσαντες οἱ Χαλδαῖοι (ὡς γὰρ ἔοικεν, οὗτοι πλείονα τῶν ἄλλων εἶχον παρ’ αὐτῷ παῤῥησίαν), ἀποφαντικῶς λοιπὸν διαλέγον‐ | |
| 35 | ται, καὶ παντελῶς ἀπαγορεύουσι τοῦ ἐνυπνίου τὴν ἀνάμνησιν. ιʹ. «Οὐκ ἔστι γὰρ, ἔλεγον, ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς ξηρᾶς, ὅστις δυνήσεται γνωρίσαι τὸ ῥῆμα τῷ βασιλεῖ, καθότι πᾶς βασιλεὺς μέγας καὶ ἄρχων ῥῆμα | |
| 40 | τοιοῦτον οὐκ ἐπερωτᾷ ἐπαοιδὸν καὶ Χαλδαῖον. (ιαʹ.) Ὅτι ὁ λόγος, ὃν ὁ βασιλεὺς ἐπερωτᾷ, βαρύς· καὶ ἕτερος οὐκ ἔστιν, ὃς ἀπαγγελεῖ αὐτὸν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως, ἀλλ’ ἢ θεοὶ, ὧν οὐκ ἔστιν ἡ κατοι‐ κία μετὰ πάσης σαρκός.» Ὅθεν οὐκ ἐνδέχεται | |
| 45 | γενέσθαι καθάπερ οἴει. Ἀνθρώπινα, φασὶ, παρ’ ἡμῶν ἐπιζήτησον, μὴ τὰ παρὰ τὴν φύσιν· πάντων γὰρ μάλιστα βασιλεῦσιν ἁρμόττει δικαίως τὴν βασι‐ λείαν ἰθύνειν, καὶ τὰ δυνατὰ παρὰ τῶν ὑπηκόων αἰτεῖν· ἃ δὲ νῦν ἀπαιτεῖς, οὐ δικαίως ἀπαιτεῖς· οὐ | |
81.1288(50) | γάρ ἐστιν ἀνθρώπων τῶν σάρκα περικειμένων ἡ | 1288 |
81.1289 | τοιαύτη γνῶσις, ἀλλὰ τῆς ἀσωμάτου φύσεως τῆς ἀκριβῶς ἅπαντα γινωσκούσης. Ταῦτα μὲν οὖν παρὰ τῶν Χαλδαίων ἐῤῥέθη, προῳκονομεῖτο δὲ ἡ τοῦ Δανιὴλ ἀνάῤῥησις. Τούτων γὰρ εἰρηκότων, Οὐκ | |
| 5 | ἔστιν ἀνθρώπων, ἀλλ’ ἢ θεῶν, τὸ ταῦτα γινώσκειν, ὁ θεσπέσιος Δανιὴλ ἀναμιμνήσκει μὲν τοῦ ἐνυπνίου τὸν βασιλέα, ἀκριβῶς δὲ λίαν καὶ σαφῶς ἑρμηνεύει· διδάσκει δὲ τὸν βασιλέα, ὅτι ἡ τοιαύτη γνῶσις οὐκ ἀνθρώπων ἐστὶ, τῶν ἐπὶ τῆς γῆς ἑρπόντων, οὔτε | |
| 10 | μὴν θεῶν τῶν οὐκ ὄντων, ἀλλὰ τοῦ τὰ σύμπαντα πεποιηκότος Θεοῦ. Ἀλλὰ τούτων μὲν ἕκαστον ἐν τῷ οἰκείῳ χωρίῳ τὴν ἁρμόττουσαν ἑρμηνείαν δέ‐ ξεται. ιβʹ, ιγʹ. «Τότε, φησὶν, ὁ βασιλεὺς ἐν θυμῷ πολλῷ | |
| 15 | καὶ ὀργῇ εἶπεν ἀπολέσαι πάντας τοὺς σοφοὺς Βα‐ βυλῶνος. Καὶ τὸ δόγμα ἐξῆλθε, καὶ οἱ σοφοὶ ἀπ‐ εκτείνοντο, καὶ ἐζήτησαν τὸν Δανιὴλ καὶ τοὺς φίλους αὐτοῦ ἀνελεῖν.» Τυραννικὸν, ἀλλ’ οὐ βασιλικὸν τὸ ἐγχείρημα, ἄδικον προφανῶς, καὶ δικαιοσύνης | |
| 20 | ἔρημον· ἀλαζονεία γὰρ καὶ τῦφος προσλαβὼν ἐξ‐ ουσίαν, ὄλεθρον μηχανᾶται τοῖς ὑπηκόοις Ἰουδαίοις. Ἀλλ’ ὁ θειότατος Δανιὴλ τὴν ἄδικον ταύτην σφαγὴν θεασάμενος, πυνθάνεται τοῦ Ἀριὼχ, ὃς τὸν ὠμότα‐ τον τοῦτον ἐνεχειρίσθη φόνον, λέγων· «Ἄρχων τοῦ | |
| 25 | βασιλέως, περὶ τίνος ἐξῆλθεν ἡ γνώμη ἡ ἀναιδὴς ἐκ προσώπου τοῦ βασιλέως;» Ἠγνόει γὰρ, ὡς ἔοικεν, ἅτε μὴ κληθεὶς εἰς τὸν σύλλογον τῶν σοφῶν Βαβυλῶνος· οὐδέπω γὰρ τὰ τρία παρεληλύθει ἔτη, ἐν οἷς αὐτοὺς τῇ βασιλικῇ τραφέντας τροφῇ μετὰ τὸν | |
| 30 | ῥητὸν τοῦτον χρόνον εἰσαχθῆναι προσέταξεν αὐτῷ τῶν Βαβυλωνίων ὁ βασιλεύς. Εἰ δὲ πρὸ τούτων διηγήσατο τὸν λόγον, ὅτι καὶ εἰσῆλθον, καὶ τῶν ἄλλων προεκρίθησαν ἀμείνους ὀφθέντες, θαυμαζέτω μηδείς· ἐκεῖνο γὰρ τὸ διήγημα συμπερᾶναι βουλη‐ | |
| 35 | θεὶς, ἅπαντα σαφῶς ἐδίδαξε τὰ τηνικαῦτα συμ‐ βάντα· εἶτα μεταβαίνει λοιπὸν ἐφ’ ἕτερον διήγημα τῶν ἐν τῷ μεταξὺ χρόνῳ γεγενημένων. Ὅτι γὰρ οὐδέπω τῶν παῤῥησίαν ἐχόντων ἦν πρὸς τὸν βασι‐ λέα, ἡνίκα τοὺς σοφοὺς συνήγαγε Βαβυλῶνος, ἡ τῆς | |
| 40 | ἀδίκου σφαγῆς ἄγνοια μαρτυρεῖ· ταύτην γὰρ ἀγνοῶν τὴν αἰτίαν τὸν Ἀριὼχ ἠρώτα. Καὶ ἐπειδὴ ἔμαθε, θαῤῥεῖ μὲν τὴν πρὸς τὸν βασιλέα διάλεξιν, ἀξιοῖ δὲ αὐτὸν ὀλίγον αὐτῷ χρόνον ἐνδοῦναι εἰς τὴν τοῦ ἐνυπνίου ζήτησιν, καὶ τῆς ἑρμηνείας τὴν εὕρε‐ | |
| 45 | σιν· εἶτα διδάσκει ἡμᾶς τὸν τῆς εὑρέσεως τρόπον, οὐκ αὐτὸς φιλοτιμούμενος, ἀλλ’ ἡμᾶς ἐπὶ τὴν ὁμοίαν σπουδὴν ἐκκαλούμενος. ιζʹ, ιηʹ. «Εἰσῆλθε γὰρ, φησὶ, Δανιὴλ εἰς τὸν οἶκον αὑτοῦ, καὶ τῷ Ἀνανίᾳ, καὶ τῷ Ἀζαρίᾳ, καὶ τῷ | |
81.1289(50) | Μισαὴλ, τοῖς φίλοις αὑτοῦ ἐγνώρισε τὸ ῥῆμα. Καὶ οἰκτιρμοὺς ἐζήτουν παρὰ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ ὑπὲρ τοῦ μυστηρίου τούτου, ὅπως μὴ ἀπόλωνται | |
| Δανιὴλ καὶ οἱ φίλοι αὐτοῦ, μετὰ τῶν ἐπιλοίπων | 1290 | |
81.1292 | σοφῶν Βαβυλῶνος.» Ἀληθῶς πολὺ τῆς ἀληθείας καὶ τοῦ ψεύδους τὸ μέσον· οἱ μὲν γὰρ τοῦ ψεύδους ἐργάται τῆς θείας εἰσὶν ἔρημοι συμμαχίας, καὶ λογισμοῖς μόνοις ἀνθρωπίνοις εὐσεβείας γεγυμνω‐ | |
| 5 | μένοις χρώμενοι, πάντα καὶ λέγουσι καὶ πράττουσιν εἰς ἀπάτην ἀνθρώπων· οἱ δὲ τρόφιμοι τῆς ἀληθείας λέγειν ἢ πράττειν ἀνέχονται οὐδὲν δίχα τῆς ἄνω‐ θεν βοηθείας· τὰ δὲ σφῶν αὐτῶν αἰτήματα τῆς πάντα ἐφορώσης προμηθείας ἐξάπτοντες, ἱστᾶσιν | |
| 10 | ἀκίνητοι, μὴ κλονούμενοι, μηδὲ τῇδε κἀκεῖσε περι‐ φερόμενοι, ἀλλὰ τῆς ζάλης τῶν ἀνθρωπίνων λογι‐ σμῶν ἀπηλλαγμένοι. Καὶ τούτου μάρτυς ὁ θεσπέσιος Δανιὴλ, ὀλίγον μὲν χρόνον αἰτήσας εἰς τὴν τοῦ ἐνυπνίου εὕρεσιν, οὐκ εἰς λογισμοὺς δὲ ἁπλῶς τὸν | |
| 15 | καιρὸν δαπανήσας, ἀλλ’ εἰς ἱκετείαν καὶ προσευχὴν, καὶ οὐδὲ ἑαυτῷ μόνῳ θαῤῥήσας, ἀλλὰ καὶ τοὺς ὁμοτρόπους εἰς κοινωνίαν τῆς ἱκετείας λαβών· καὶ οὐκ ἐψεύσθη τῆς ἐλπίδος. ιθʹ κβʹ. «Τότε γὰρ, φησὶ, τῷ Δανιὴλ ἐν ὁράματι | |
| 20 | τῆς νυκτὸς τὸ μυστήριον ἀπεκαλύφθη, καὶ ηὐλό‐ γησε Δανιὴλ τὸν Θεὸν τοῦ οὐρανοῦ. Καὶ εἶπεν· Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ εὐλογημένον ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος, ὅτι ἡ σοφία καὶ ἡ σύνεσις αὐτοῦ ἐστι. Καὶ αὐτὸς ἀλλοιοῖ καιροὺς καὶ | |
| 25 | χρόνους, καθιστᾷ βασιλεῖς καὶ μεθιστᾷ, διδοὺς σοφίαν τοῖς σοφοῖς, καὶ φρόνησιν τοῖς εἰδόσι σύνεσιν. Αὐτὸς ἀποκαλύπτει βαθέα καὶ ἀπόκρυφα, γινώσκων τὰ ἐν τῷ σκότει, καὶ φῶς μετ’ αὐτοῦ ἐστιν.» Διὰ πάντων τὴν οἰκείαν εὐγνωμοσύνην δείκνυσι, καὶ | |
| 30 | πλέκει τὸν ὕμνον οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ τῆς πλοκῆς ὕλην ποιούμενος τοῦ ἐνυπνίου τὴν εὕρεσιν. Προσήκει γὰρ, φησὶ, τὸν ἀΐδιον καὶ αἰώνιον διηνεκῶς ἀνυμνεῖν Θεὸν, σοφίας ὄντα καὶ συνέσεως πηγὴν, ὀρθῶς ἅπαντα καὶ ἀγαθῶς πρυτανεύοντα, καὶ ταῖς τῶν | |
| 35 | πραγμάτων μεταβολαῖς ἐλέγχοντα μὲν τὸ τῆς ἀν‐ θρωπίνης εὐημερίας ἀβέβαιον, δεικνύντα δὲ ἅπασιν ἐναργῶς τὴν οἰκείαν ἰσχύν· χειροτονῶν γὰρ βασι‐ λέας, πάλιν αὐτοὺς ἀποχειροτονεῖ ῥᾳδίως, καὶ διδοὺς ἐξουσίαν ἀφαιρεῖται ταύτην, ὅταν ἐθέλῃ· καὶ σοφίας | |
| 40 | δὲ καὶ φρονήσεως οὗτός ἐστι χορηγός· δίδωσι δὲ ταύτην οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ τοῖς συνιέναι αὐτὸν βου‐ λομένοις· ἀποκαλύπτει δὲ ὡς ἐθέλει τὰ μηδαμῶς φαινόμενα, ἀλλ’ οἷόν τινι βυθῷ κρυπτόμενα τῷ μη‐ δέπω γενέσθαι· καὶ φῶς ὑπάρχων νοερὸν, φῶς | |
| 45 | οἰκῶν ἀπρόσιτον, ἀκριβῶς ἅπαντα γινώσκει τὰ ἐν τῷ σκότει γινόμενα. κγʹ. «Διό σοι, ὁ Θεὸς τῶν πατέρων μου, ἐξομο‐ λογοῦμαι καὶ αἰνῶ, ὅτι σοφίαν καὶ δύναμιν ἔδωκάς μοι, καὶ νῦν ἐγνώρισάς μοι ἃ ἠξιώσαμεν παρὰ | |
81.1292(50) | σοῦ, ὅτι τὸ ὅραμα τοῦ βασιλέως ἐγνώρισάς μοι | 1292 |
81.1293 | τοῦ γνωρίσαι τῷ βασιλεῖ.» Τοιαῦται τῶν εὐσεβῶν αἱ ψυχαὶ, καὶ ἐν ταῖς χρείαις τὸν Θεὸν ἐπιστάμεναι χορηγὸν, καὶ τοῖς αὐτοῦ λιμέσι προστρέχουσαι, καὶ μετὰ τὴν τῶν ἀγαθῶν χορηγίαν οὐκ ἀνεχόμεναι λήθῃ | |
| 5 | παραδιδόναι τῶν δωρεῶν τὴν μνήμην, ἀλλ’ ὕμνοις ἀμειβόμεναι τὸν εὐεργέτην Θεόν. Ἄξιον δὲ ἐπισημή‐ νασθαι τοῦ θείου τούτου ἀνδρὸς καὶ τὸ μέτριον φρό‐ νημα· καὶ γὰρ καὶ τὴν αἴτησιν ποιούμενος, κοινω‐ νοὺς ἔλαβε τοὺς ὁμοτρόπους τῆς προσευχῆς, καὶ τὸν | |
| 10 | ὕμνον ὑφαίνων ὑπὲρ ὧν ἔλαβε, πάλιν αὐτῶν ἐμνη‐ μόνευσεν. Οὐ γὰρ εἶπεν, Ἐγνώρισάς μοι ἃ ἠξίωσά σε, ἀλλ’, «ἃ ἠξιώσαμεν παρὰ σοῦ.» Οὕτω τὸν θεῖον συμπεράνας ὕμνον· κδʹ. «Καὶ εὐθὺς ἦλθε, φησὶ, Δανιὴλ πρὸς | |
| 15 | Ἀριὼχ, ὃν κατέστησεν ὁ βασιλεὺς ἀπολέσαι τοὺς σοφοὺς Βαβυλῶνος, καὶ εἶπεν αὐτῷ· Τοὺς σοφοὺς Βαβυλῶνος μὴ ἀπολέσῃς, εἰσάγαγε δέ με ἐνώπιον τοῦ βασιλέως, καὶ τὴν σύγκρισιν τοῦ ὁράματος ἀναγγελῶ τῷ βασιλεῖ.» Πρέπων καὶ οὗτος τῷ προ‐ | |
| 20 | φήτῃ ἔλεος· οὐ γὰρ ἠνέσχετο μόνος μετὰ τῶν φίλων τῆς ἀδίκου ἀπαλλαγῆναι σφαγῆς, ἀλλὰ καὶ τοῖς Χαλδαίοις πραγματεύεται σωτηρίαν, ἐλπίζων διὰ τοῦδε τοῦ θαύματος, καὶ τῆς ἀσεβείας αὐτοὺς ἀπαλ‐ λάξειν, καὶ τῷ τῶν ὅλων προσάξειν Θεῷ | |
| 25 | κεʹ. «Ὁ δὲ Ἀριὼχ, τούτων ἀκούσας τῶν λόγων, σπουδῇ τὸν Δανιὴλ εἰσήγαγεν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως, καὶ εἶπεν αὐτῷ· Εὕρηκα ἄνδρα ἐκ τῶν υἱῶν τῆς αἰχμαλωσίας τῆς Ἰουδαίας, ὅστις τὸ σύγκριμα τῷ βασιλεῖ ἀναγγελεῖ.» Πάλιν ἐντεῦθεν σαφὲς ἡμῖν γέ‐ | |
| 30 | γονεν, ὅτι οὐδέπω τῆς τοῦ Δανιὴλ ἀρετῆς πεῖραν ὁ βασιλεὺς εἰλήφει. Οὐ γὰρ, εἴπερ ἐγινώσκετο, ἀορί‐ στως εἶπεν ὁ Ἀριώχ· «Εὕρηκα ἄνδρα ἐκ τῶν υἱῶν τῆς αἰχμαλωσίας τῆς Ἰουδαίας, ὅστις τὸ σύγκριμα τῷ βασιλεῖ ἀναγγελεῖ.» | |
| 35 | κϛʹ. «Ὁ δὲ βασιλεὺς περιχαρὴς γενόμενος εἶπε τῷ Δανιὴλ, οὗ τὸ ὄνομα Βαλτάσαρ· Εἰ δύνασαι ἀναγγεῖλαι τὸ ἐνύπνιον, ὃ εἶδον, καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ;» Ἐπισημήνασθαι δεῖ καὶ τοῦτο, ὅτι Βαλτά‐ σαρ αὐτὸν οὐκ ἀεὶ προσαγορεύει, ἀλλ’ ὅτε τῷ βασιλεῖ | |
| 40 | διαλέγεται, ταύτην αὐτῷ τὴν προσηγορίαν ἐπιτε‐ θεικότι. Ἐρωτηθεὶς δὲ ὅμως, εἰ δύναιτο καὶ τὸ ἐνύπνιον, καὶ τὴν ἑρμηνείαν ἐπαγγεῖλαι τῷ βασι‐ λεῖ, ἀπεκρίνατο λέγων· κζʹ. «Τὸ μυστήριον ὃ ὁ βασιλεὺς ἐπερωτᾷ, οὐκ ἔστι | |
| 45 | σοφῶν, μάγων, ἐπαοιδῶν, Γαζαρηνῶν ἀναγγεῖ‐ λαι τῷ βασιλεῖ. (κηʹ.) Ἀλλ’ ἔστι Θεὸς ἐν οὐρανῷ ἀποκαλύπτων μυστήρια.» Θαυμαστῶς τῆς διδασκα‐ λίας ἤρξατο· ἐκβαλὼν γὰρ τὸν τῶν ἀφρόνων ἐκείνων χορὸν, καὶ γυμνώσας αὐτῶν τὴν ἀσθένειαν, τὸν Θεὸν | |
81.1293(50) | εἶναι ἔφη τῆς τῶν μυστηρίων ἀποκαλύψεως διδά‐ σκαλον· προστέθεικε δὲ, ἐν οὐρανῷ, τοὺς κάτω γινο‐ | |
| μένους καὶ προσκυνουμένους ἐκβαλὼν θεούς. | 1294 | |
81.1296 | Καὶ τῷ μὲν ἑνικῷ ὀνόματι τὸ πλῆθος ἐκβάλλει τῶν οὐκ ὄντων θεῶν, τῇ δὲ ἐν οὐρανῷ διαγωγῇ τοὺς κάτω φαινομένους δείκνυσιν οὐ θεοὺς, ἀλλ’ ἀπάτην ἀφορμὴν ἔχουσαν τῶν ἀνθρώπων τὴν τέχνην. «Οὗτος ἐγνώ‐ | |
| 5 | ρισεν ὁ Θεὸς τῷ βασιλεῖ Ναβουχοδονόσορ ἃ δεῖ γενέ‐ σθαι ἐπ’ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν.» Οὕτω προοιμια‐ σάμενος, πάλιν ἐπισπᾶται τῇ εὐλογίᾳ εἰς εὔνοιαν τοῦ βασιλέως τὴν ἀκοήν. «Βασιλεῦ, γὰρ, φησὶν, εἰς τοὺς αἰῶνας ζῆθι.» Ἐπειδὴ γὰρ μέλλει καὶ τὸ | |
| 10 | ἐνύπνιον λέγειν, καὶ τὴν ἑρμηνείαν ἐπάγειν, καὶ προλέγειν αὐτῷ τὴν τῆς βασιλείας κατάλυσιν, προ‐ οιμιαζόμενος· Εὐχὴ, φησὶν, ἐστὶν ἐμοὶ, ζῇν σε διηνεκῶς· μὴ τοίνυν ἐμοὶ ἐπιγράψῃς τὸ ὑπὸ τοῦ ἐν‐ υπνίου δηλούμενον. Εἶτά φησι· «Τὸ ἐνύπνιόν σου, | |
| 15 | καὶ αἱ ὁράσεις τῆς κεφαλῆς σου, ἐπὶ τῆς κοίτης σου, τοῦτό ἐστι, βασιλεῦ.» Ἀντὶ τοῦ· Ἃ νύκτωρ ἐθεάσω, ταῦτά ἐστιν· κθʹ. «Οἱ διαλογισμοί σου ἐπὶ τῆς κοίτης σου ἀν‐ έβησαν, ἃ δεῖ γενέσθαι μετὰ ταῦτα.» Ἐλογίζου, | |
| 20 | φησὶ, κατακείμενος ἐπὶ τῆς κλίνης, εἴτε εἰς ἀεὶ ζήσῃ, εἴτε τῷ νόμῳ τῶν ἀνθρώπων ὑπὸ τὸν θάνατον γενήσῃ· ἐπεθύμεις δὲ μαθεῖν καὶ τὰ μήπω γεγε‐ νημένα. Καὶ ὁ ἀποκαλύπτων μυστήρια ἐγνώρισέ σοι ἃ δεῖ γενέσθαι. Πανταχοῦ δὲ τὸν ἕνα κηρύττει Θεὸν, | |
| 25 | τῆς πολυθεΐας ἐκβαλὼν τὴν πλάνην· εἶτα καὶ τοῦ οἰκείου φρονήματος τὴν μετριότητα δείκνυσιν. λʹ. «Ἐμοὶ γὰρ, φησὶν, οὐκ ἐν σοφίᾳ τῇ οὔσῃ ἐν ἐμοὶ παρὰ πάντας τοὺς ζῶντας, τὸ μυστήριον τοῦτο ἀπεκαλύφθη, ἀλλ’ ἕνεκεν τοῦ τὴν σύγκρισιν τῷ βα‐ | |
| 30 | σιλεῖ γνωρίσαι, καὶ ἵνα γνῷς τοὺς διαλογισμοὺς τῆς καρδίας σου.» Ταύτης γὰρ, φησὶ, τῆς ἀποκαλύψεως ἔτυχον, οὐκ ἐπειδὴ πάντων εἰμὶ τῶν ἀνθρώπων σο‐ φώτερος, ἀλλ’ ἵνα σὺ μάθῃς ἃ μαθεῖν ἐπεθύμησας· ἐμοὶ δὲ διακόνῳ ταύτης ἐχρήσατο τῆς γνώσεως, ὡς | |
| 35 | οἰκείῳ θεράποντι. Ἄρχεται τοίνυν τῆς ἐξηγήσεως, καὶ λέγει πρῶτον αὐτὸ τὸ ἐνύπνιον. λαʹ—λγʹ. «Σὺ, βασιλεῦ, ἐθεώρεις, καὶ ἰδοὺ εἰκὼν μία, πολλὴ, ἡ εἰκὼν μεγάλη, καὶ ἡ ὄψις αὐτῆς, ὑπερφερὴς ἑστῶσα πρὸ προσώπου σου, καὶ ἡ ὅρασις | |
| 40 | αὐτῆς φοβερά. Εἰκὼν, ἧς ἡ κεφαλὴ χρυσίου καθαροῦ, αἱ χεῖρες, καὶ τὸ στῆθος, καὶ οἱ βραχίονες αὐτῆς ἀργυροῖ, καὶ κοιλία καὶ οἱ μηροὶ χαλκοῖ. Αἱ κνῆμαι σιδηραῖ, οἱ πόδες μέρος μέν τι σιδήρου, καὶ μέρος δέ τι ὀστράκινον.» Τέτταρας μὲν ὕλας διὰ τῶν προ‐ | |
| 45 | ειρημένων ἐσήμανε, τὸν χρυσὸν, τὸν ἄργυρον, τὸν χαλκὸν, τὸν σίδηρον· ὄστρακον γὰρ οὐ κατ’ αὐτὸ εἶπεν, ἀλλὰ τῷ σιδήρῳ συμμεμιγμένον. Δηλοῖ δὲ διὰ τούτων τὰς μεγίστας τε καὶ καθολικωτάτας βασι‐ λείας, αἳ τοῦ πλείστου τῆς οἰκουμένης ἐκράτησαν | |
81.1296(50) | ἀλλήλας διαδεξάμεναι. Ὅτι μὲν γὰρ καὶ ἄλλαι βασι‐ λεῖαι συνέστησαν, καὶ ἐπὶ τοῦ παρόντος δὲ συνεστᾶσι, | |
| δῆλόν ἐστι· οὐ μὴν τῶν πάντων ἢ τῶν πλειόνων | 1296 | |
81.1297 | ἔστιν αὐτὰς κρατούσας ἰδεῖν, ἀλλ’ ἢ ἑνὸς, ἢ δύο μόνον ἐθνῶν. Λέγει τοίνυν πρώτην ἁπάντων γεγενῆ‐ σθαι τὴν τῶν Ἀσσυρίων ἡγεμονίαν, ἥτις αὕτη ἐστὶν ἡ τῶν Βαβυλωνίων· Ἀσσύριοι γὰρ οὗτοι | |
| 5 | κἀκεῖνοι· ἀλλὰ ποτὲ μὲν ἐν τῇ Νίνῳ, τῇ παρ’ Ἑβραίοις Νινευῆ καλουμένῃ, τὰ βασίλεια ἐσχήκασι, ποτὲ δὲ ἐν Βαβυλῶνι. Ὅτι δὲ μία ἐστὶν ἡ βασιλεία τούτων κἀκείνων, καὶ αὐτὸς ὁ προφήτης μαρτυρεῖ· ἑρμηνεύων γὰρ τὸ ἐνύπνιον, φησίν· «Ἡ κεφαλὴ ἡ | |
| 10 | χρυσῆ σὺ εἶ, βασιλεῦ.» Καὶ ὁ μακάριος δὲ Ἱερεμίας ὁ προφήτης φησί· «Ποτήριον χρυσοῦν Βαβυλὼν ἐν χειρὶ Κυρίου, μεθύσκον πᾶσαν τὴν γῆν· ἀπὸ οἴνου αὐτῆς ἐπίοσαν ἔθνη· διὰ τοῦτο ἐσαλεύθησαν, καὶ ἄφνω ἔπεσε Βαβυλὼν, καὶ συνετρίβη.» Εἰ δὲ ἑτέρα | |
| 15 | ἦν παρὰ ταύτην ἡ τῶν Ἀσσυρίων βασιλεία ταύτης πρεσβυτέρα, ποίαν ἄν τις ὕλην αὐτὴν καλέσειεν; Μαρτυρεῖ δὲ καὶ ὁ θειότατος Μωσῆς ταῦθ’ οὕτως ἔχειν· ἐν γὰρ τῇ κοσμογενείᾳ περὶ τοῦ Νεβρώδους εἰρηκὼς, ὅτι γίγας κυνηγὸς ἔναντι Κυρίου, ἐπ‐ | |
| 20 | ήγαγε· «Καὶ ἐγένετο ἡ ἀρχὴ τῆς βασιλείας αὐτοῦ Βαβυλὼν, Ὀρὲχ καὶ Χαλάνη.» Καὶ οἱ ἔξω δὲ συγ‐ γραφεῖς τοὺς Βαβυλωνίους Ἀσσυρίους προσαγορεύου‐ σι, καὶ μέχρι δὲ τοῦ παρόντος Ἀσσυρίαν αὐτὴν ὀνομάζουσι Πέρσαι. Οὐκοῦν ἡ μὲν πρώτη ὕλη, ἥτις | |
| 25 | ἐστὶν ὁ χρυσὸς, τὴν Ἀσσυρίων καὶ Βαβυλωνίων ση‐ μαίνει βασιλείαν· κεφαλὴν δὲ αὐτὴν ὀνομάζει, ὡς πρώτην γεγενημένην· ἡ δευτέρα δὲ, ἥτις ἐστὶν ὁ ἄργυρος, ἡ Περσῶν ἐστι καὶ Μήδων. Κῦρος γὰρ ἑκατέρωθεν ὁρμώμενος, μητρόθεν μὲν ἐκ Μήδων, | |
| 30 | πατρόθεν δὲ ἐκ Περσῶν, κατέλυσε μὲν Ἀσσυρίων, εἴτουν Βαβυλωνίων, τὴν βασιλείαν, μετατέθεικε δὲ τὴν βασιλείαν εἰς Πέρσας. Στῆθος δὲ αὐτὸν προσ‐ ηγόρευσε καὶ βραχίονας, ἵνα δείξῃ τὴν πρὸς δύο ἔθνη συγγένειαν· διὰ μὲν γὰρ τῆς δεξιᾶς τὸ πα‐ | |
| 35 | τρῷον αὐτοῦ σημαίνει γένος, μητρῷον δὲ διὰ τῆς εὐωνύμου, ὧν τὴν συνάφειαν τὸ στῆθος πεπίστευται, τὴν καρδίαν ἔχον τῶν λογισμῶν τὸ ταμεῖον, λογισμῷ δὲ καὶ τὰ γαμικὰ τελεῖται συμβόλαια. Τὸν δὲ χαλκὸν προσηγόρευσε τὴν Μακεδονικὴν βασιλείαν μετὰ τὴν | |
| 40 | Περσικὴν ἀναφανεῖσαν, καὶ αὐτὴν ὁμοίως ἁπάντων κρατήσασαν. Κοιλίαν δὲ αὐτῇ καὶ τοὺς μηροὺς ἀπένειμε, τήν τε μοναρχίαν τοῦ Ἀλεξάνδρου διὰ τῆς κοιλίας μηνύων, καὶ διὰ τῶν μηρῶν τὴν μετὰ τὴν ἐκείνου τελευτὴν γεγενημένην τῆς βασιλείας διαί‐ | |
| 45 | ρεσιν. Σίδηρον δὲ τὴν Ῥωμαϊκὴν προσηγόρευσε βα‐ σιλείαν· αὕτη δὲ τὴν Μακεδονικὴν διεδέξατο· ἀπ‐ ένειμε δὲ αὐτῇ τὰς κνήμας, ἅτε δὴ περὶ τὸ τέλος οὔσας τοῦ παντὸς σώματος, καὶ φέρειν ἅπαν δυνα‐ μένας τὸ σῶμα· τὰς δὲ τῶν ποδῶν βάσεις, σιδηρᾶς | |
81.1297(50) | μὲν καὶ αὐτὰς, ὀστράκῳ δὲ ἀναμεμιγμένας. Διὰ δὲ τούτου οὐχ ἑτέραν αἰνίττεται βασιλείαν, ἀλλὰ τὴν | |
| αὐτὴν ἀσθενεστέραν ἑαυτῆς ἐσομένην, καὶ τῇ τοῦ | 1298 | |
81.1300 | ὀστράκου ἀσθενείᾳ συμμεμιγμένην. Τὴν δὲ τῶν ὑλῶν διαφορὰν ἀνέθηκεν, οὐ τῆς τιμῆς, ἀλλὰ τῆς ἰσχύος δεικνὺς τὸ διάφορον· τοῦ μὲν γὰρ χρυσοῦ ὁ ἄργυρος στεγανώτερος· τοῦ δὲ ἀργύρου στεῤῥότερος ὁ | |
| 5 | χαλκός· ὁ δὲ σίδηρος καὶ αὐτοῦ τοῦ χαλκοῦ πολλῷ τῷ μέτρῳ στερεμνιώτερος. Ἡ διαφορὰ τοίνυν οὐκ ἐν τῇ τιμῇ, ἀλλ’ ἐν τῇ ἰσχύϊ τε καὶ δυνάμει. Ἀναγκαῖον δὲ ζητῆσαι, τί δήποτε ἐν εἰκόνι τῶν ὑλῶν τούτων ἐθεάσατο τὴν συνθήκην· οὐδὲν γὰρ ἁπλῶς, οὐδὲ μά‐ | |
| 10 | την ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἀποκαλύπτεται. Ἡ εἰκὼν σχήματα, ἀλλ’ οὐ πράγματα, ἔχει. Τοιοῦτος δὲ ὁ παρὼν βίος, οὐδὲν ἔχων διαρκὲς, οὐδὲ μόνιμον· διὸ καὶ ὁ μακάριος Παῦλος ἐβόα, ὅτι «Παράγει τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου.» Καὶ ἀλλαχοῦ παραινῶν λέγει· | |
| 15 | «Μὴ συσχηματίζεσθε τῷ αἰῶνι τούτῳ.» Καὶ ὁ μα‐ κάριος Δαβὶδ τῆς ἀνθρωπίνης εὐημερίας διελέγχων τὸ μάταιον, φησί· «Πλὴν τὰ σύμπαντα ματαιότης, πᾶς ἄνθρωπος ζῶν.» Μέντοι γε ἐν εἰκόνι διαπορεύε‐ ται ἄνθρωπος, θησαυρίζει, καὶ οὐ γινώσκει τίνι | |
| 20 | συνάξει αὐτά. Ἐπειδὴ τοίνυν καὶ ὁ παρὼν βίος ὀξυῤ‐ ῥόπους ἔχει τὰς μεταβολὰς (θνητὰ γὰρ ἅπαντα τὰ ὁρώμενα, καὶ πρόσκαιρα, καὶ ἐπίκηρα), καὶ ἡ εἰκὼν δὲ τῶν μὲν πραγμάτων τὴν ἐνέργειαν οὐκ ἔχει, μόνα δὲ τὰ σχήματα δείκνυσι βασιλέων, καὶ ἀρχόντων, καὶ | |
| 25 | ὑπηκόων, πρὸς δὲ τούτοις καὶ αὐτὸ τὸ σχῆμα εὐδιά‐ λυτον ἔχει· εἰκότως ὁ τῶν ὅλων Θεὸς τὸν ἀλαζόνα ἐκεῖνον παιδεῦσαι βουληθεὶς βασιλέα τῆς ἀνθρω‐ πίνης ὀφρύος τὸ μάταιον, καὶ διδάξαι, ὅτι ῥᾴστην ἔχει τὰ ἀνθρώπινα τὴν μεταβολὴν, εἰκόνα μὲν αὐτῷ | |
| 30 | ὄναρ προτίθησι, τὰ δὲ ταύτης μόρια μερίζει ταῖς ὕλαις, τὰς συχνὰς καὶ ἐπαλλήλους διδάσκων τῶν βασιλέων διαδοχὰς, καὶ πείθων ἅπαντας, ὡς αὐτὸς μόνος διηνεκὲς ἔχει τὸ κράτος, ἄναρχόν τε καὶ ἀτε‐ λεύτητον, καὶ ἁπαξαπλῶς αἰώνιον τὴν βασιλείαν. Τούτοις ἐπάγει ὁ μακάριος Δανιὴλ τὰ λοιπὰ τοῦ ἐν‐ υπνίου διδάσκων. λδʹ, λεʹ. «Ἐθεώρεις, ἕως ὅτου ἀπεσχίσθη λίθος | |
| 35 | ἀπὸ ὄρους ἄνευ χειρῶν, καὶ ἐπάταξε τὴν εἰκόνα ἐπὶ τοὺς πόδας τοὺς σιδηροῦς καὶ ὀστρακίνους, καὶ ἐλέπτυνεν αὐτοὺς εἰς τέλος. Τότε ἐλεπτύνθησαν εἰσάπαξ ὁ σίδηρος, τὸ ὄστρακον, ὁ χαλκὸς, ὁ ἄρ‐ γυρος, ὁ χρυσὸς, καὶ ἐγένοντο ὡσεὶ κονιορτὸς ἀπὸ | |
| 40 | ἅλωνος θερινῆς, καὶ ἐξῆρεν αὐτὰ τὸ πλῆθος τοῦ πνεύματος, καὶ πᾶς τόπος οὐχ ηὑρέθη ἐν αὐτοῖς, καὶ ὁ λίθος ὁ πατάξας τὴν εἰκόνα ἐγένετο εἰς ὄρος μέγα, καὶ ἐπλήρωσε πᾶσαν τὴν γῆν.» Τοιοῦτον τοῦ ἐνυπνίου τὸ τέλος· προσήκει δὲ κάτωθεν ἡμᾶς | |
| 45 | ἄρξασθαι τῆς ἑρμηνείας. Ζητήσωμεν τοίνυν πρότε‐ ρον, τίς λίθος προσαγορευόμενος, καὶ βραχὺς πρό‐ τερον φαινόμενος, ὕστερον ἐδείχθη μέγιστος, καὶ τὴν οἰκουμένην ἐκάλυψεν. Οὐκοῦν ἀκούσωμεν αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· «Ἰδοὺ | |
81.1300(50) | τίθημι ἐν Σιὼν λίθον πολυτελῆ, ἀκρογωνιαῖον, ἔντι‐ | |
| μον, ἐκλεκτὸν, εἰς τὰ θεμέλια αὐτῆς, καὶ πᾶς ὁ | 1300 | |
81.1301 | πιστεύων ἐπ’ αὐτῷ οὐ μὴ καταισχυνθῇ.» Ἀκού‐ σωμεν δὲ καὶ τοῦ μακαρίου Δαβὶδ προθεσπίζοντος, καὶ βοῶντος· «Λίθον ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδο‐ μοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας.» Ταύ‐ | |
| 5 | την δὲ τὴν μαρτυρίαν καὶ αὐτὸς ὁ Δεσπότης Χριστὸς ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις Ἰουδαίοις προσήνεγκεν, «Οὐκ ἀνέγνωτε, λέγων· Λίθον ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας. Παρὰ Κυρίου ἐγένετο αὕτη, καὶ ἔστι θαυμαστὴ ἐν | |
| 10 | ὀφθαλμοῖς ἡμῶν;» Καὶ ὁ μακάριος δὲ Πέτρος ἐν Ἰουδαίοις δημηγορῶν, καὶ τοῦ Κυρίου τὴν προφη‐ τείαν εἰς μέσον παραγαγὼν, φησίν· «Οὗτός ἐστιν ὁ λίθος ὁ ἐξουθενηθεὶς παρ’ ὑμῶν τῶν οἰκοδο‐ μούντων, ὃς ἐγένετο εἰς κεφαλὴν γωνίας.» Καὶ ὁ μα‐ | |
| 15 | κάριος δὲ Παῦλός φησιν· «Ἐποικοδομηθέντες ἐπὶ τῷ θεμελίῳ τῶν ἀποστόλων καὶ προφητῶν, ὄντος ἀκρογωνιαίου αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.» Καὶ ἀλλαχοῦ φησι· «Θεμέλιον οὐδεὶς δύναται θεῖναι παρὰ τὸν κείμενον, ὅς ἐστιν Ἰησοῦς Χριστός.» Καὶ πάλιν· | |
| 20 | «Ἔπινον, φησὶν, ἐκ πνευματικῆς ἀκολουθούσης πέτρας, ἡ δὲ πέτρα ἦν ὁ Χριστός.» Οὐκοῦν ὑπὸ Παλαιᾶς καὶ Νέας Διαθήκης διδασκόμεθα τὸν Κύ‐ ριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν προσηγορεῦ[σ]θαι λί‐ θον. Οὗτος γὰρ ἐτμήθη ἀπὸ ὄρους ἄνευ χειρῶν, | |
| 25 | γεννηθεὶς ἐκ Παρθένου γαμικῆς κοινωνίας χωρίς· οἶδε δὲ πολλάκις καὶ τὴν παρὰ φύσιν γέννησιν λα‐ τομίαν ἡ θεία προσαγορεύειν Γραφή. Ἰουδαίους γὰρ Ἡσαΐας, τῆς παρὰ φύσιν γενομένης τῷ Ἀβραὰμ παιδογονίας ἀναμιμνήσκων, «Ἐμβλέψατε, | |
| 30 | ἔλεγεν, εἰς τὴν στερεὰν πέτραν, ἐξ ἧς ἐλατομή‐ θητε.» Οὐκοῦν ὄρος μὲν ἡ Δαβιδικὴ φυλὴ, λίθος δὲ ὁ Χριστὸς κατὰ τὸ ἀνθρώπινον, οὐ κατὰ τὸν νόμον τῆς φύσεως τμηθείς· οὗτος δὲ πάλαι σμικρὸς φαινό‐ μενος, δι’ ἣν περιέκειτο φύσιν, ἀθρόον ἐδείχθη ὄρος | |
| 35 | μέγιστον, πᾶσαν πληρώσας τὴν οἰκουμένην. «Ἐπλη‐ ρώθη γὰρ ἡ σύμπασα γῆ τοῦ γνῶναι τὸν Κύριον, ὡς ὕδωρ πολὺ κατακαλύψαι θαλάσσας» Οὗτος πατά‐ ξει τὴν εἰκόνα ἐπὶ τοὺς πόδας τοὺς ὀστρακίνους καὶ σιδηροῦς, τουτέστι, καὶ τὴν ἐσχάτην καταπαύσει | |
| 40 | βασιλείαν, φροῦδόν τε καὶ ἀφανῆ ποιήσει. Οὐ γὰρ ἑτέρα ταύτην διαδέξεται βασιλεία, ἀλλὰ τὴν οἰκείαν γυμνώσει, καὶ πᾶσι ταύτην ὑποδείξει· ἐκείνων δὲ τῶν βασιλειῶν ἁπασῶν καὶ αὐτὴν ἀφανιεῖ τὴν μνήμην κονιορτοῦ δίκην, ἐξ ἅλωνος μὲν τικτομένου, ὑπὸ δὲ | |
| 45 | πνεύματος σκεδαννυμένου. Οὕτω τὸ ἐνύπνιον ἅπαν εἰρηκὼς τῷ βασιλεῖ, ἐπήγαγε· λϛʹ, λζʹ. «Τοῦτό ἐστι τὸ ἐνύπνιον, καὶ τὴν σύγκρι‐ σιν αὐτοῦ ἐροῦμεν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως. Σὺ | |
| βασιλεῦ, βασιλεὺς βασιλέων.» Οὐ κολακεύων τοῦτο | 1302 | |
81.1304 | εἴρηκεν, ἀλλὰ τῇ συνήθει προσηγορίᾳ χρησάμενος· κατὰ γὰρ πάντων τῶν ἐθναρχούντων, βασιλέων ὀνο‐ μαζομένων, εἶχε τὸ κράτος. «Σὺ, φησὶ, βασιλεῦ, βασιλεὺς βασιλέων, ᾧ ὁ Θεὸς τοῦ οὐρανοῦ βασι‐ | |
| 5 | λείαν κραταιὰν καὶ ἰσχυρὰν καὶ ἔντιμον ἔδωκεν ἐν παντὶ τόπῳ.» Οὐ γὰρ ἀπὸ ἰσχύος, φησὶν, ἀνθρω‐ πίνης πάντων περιγεγένησαι, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ, τοῦ τὴν ἐπουράνιον ἔχοντος βασιλείαν, ταύτην σοι δεδω‐ κότος τὴν ἐξουσίαν, ὥστε τῶν ἐν παντὶ τόπῳ ὄντων | |
| 10 | ἀνθρώπων ἡγεμονεύειν τε καὶ βασιλεύειν, ὅπου κατοικοῦσιν υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων. Θηρία τε ἀγροῦ καὶ πετεινὰ οὐρανοῦ δέδωκεν ἐν τῇ χειρί σου, καὶ κατ‐ έστησέ σε κύριον πάντων. Καὶ θηρία μὲν καλεῖ τοὺς θηριωδέστερον ζῶντας βαρβάρους, πετεινὰ δὲ | |
| 15 | τοὺς συνέσει κεκοσμημένους, καὶ τῶν ἄλλων ἀνθρώ‐ πων ὑπερτέρους, καὶ πτηνοὺς τὴν διάνοιαν. Τούτων, φησὶν, ἁπάντων ἀπέφηνέ σε βασιλέα. «Σὺ τοίνυν εἶ ἡ κεφαλὴ ἡ χρυσῆ·» τουτέστιν, ἡ σὴ βασιλεία. Οὔτε γὰρ περὶ τοῦ προσώπου λέγει, ἀλλὰ περὶ αὐ‐ | |
| 20 | τῆς τῆς βασιλείας. Καὶ γὰρ μετὰ τὴν τελευτὴν αὐ‐ τοῦ, Εὐϊλὰδ Μαρωδὰχ ἐβασίλευσε τῶν Βαβυλωνίων, καὶ μετ’ ἐκεῖνον Βαλτάσαρ. Εἰ δὲ περὶ αὐτοῦ τοῦ προσώπου ἔφη, ὅτι «Σὺ εἶ ἡ κεφαλὴ ἡ χρυσῆ,» πῶς νοήσομεν τό· «Ὀπίσω σου ἀναστήσεται βασιλεία | |
| 25 | ἑτέρα ἥττων σου;» Οὔτε γὰρ τὴν τῶν υἱέων αὐ‐ τοῦ βασιλείαν μηνύει, ἀλλὰ τὴν Περσικήν. Οὐκοῦν κεφαλὴ ἡ χρυσῆ οὐκ αὐτὸς ὁ Ναβουχοδονόσορ, ἀλλὰ πᾶσα ἡ τῶν Ἀσσυρίων, εἴτουν Βαβυλωνίων βασι‐ λεία. | |
| 30 | λθʹ. «Καὶ ὀπίσω σου ἀναστήσεται βασιλεία ἑτέρα ἥττων σου.» Ἡ Περσική· ἥττονα δὲ αὐτὴν καλεῖ, οὐχ ὡς ἀσθενεστέραν, ἀλλ’ ὡς δευτέραν. «Καὶ βασι‐ λεία τρίτη, ἥτις ἐστὶν ὁ χαλκὸς, ἣ κυριεύσει πάσης τῆς γῆς.» Τὴν Μακεδονικὴν λέγει· ἐκυρίευσε δὲ | |
| 35 | πάσης τῆς γῆς Ἀλέξανδρος ὁ Φιλίππου, ἐν δώδεκα ἔτεσι τῆς βασιλείας πάντας ὑποτάξας ἀνθρώ‐ πους. μʹ. «Καὶ βασιλεία τετάρτη ἔσται ἰσχυρὰ, ὡς ὁ σίδηρος· ὃν τρόπον γὰρ ὁ σίδηρος λεπτύνει καὶ | |
| 40 | δαμάζει πάντα, οὕτως λεπτυνεῖ πάντα καὶ δαμάσει.» Τὴν Ῥωμαϊκὴν λέγει βασιλείαν, ἰσχυροτάτην μὲν γενομένην, καὶ πάντων, ὡς ἔπος εἰπεῖν, τῶν ἐθνῶν περιγενομένην, δασμὸν δὲ καὶ φόρον παρὰ πάντων κομισαμένην. Τὸ γὰρ λεπτυνεῖ ἐπὶ τούτου τέθεικε, | |
| 45 | τὸ δὲ δαμάσει ἐπὶ τῆς ὑπακοῆς τε καὶ εὐταξίας, καὶ τῆς ἐννόμου πολιτείας. μαʹ. «Καὶ ὅτι εἶδες τοὺς πόδας, καὶ τοὺς δακτύ‐ λους, μέρος μέν τι σιδήρου, μέρος δέ τι ὀστράκου, βασιλεία ἄλλη διῃρημένη ἔσται, καὶ ἀπὸ τῆς | |
81.1304(50) | ῥίζης τοῦ σιδήρου ἔσται ἐν αὐτῇ, ὃν τρόπον εἶδες τὸν σίδηρον ἀναμεμιγμένον τῷ ὀστράκῳ τῷ πηλί‐ | |
| νῳ.» Ἄλλην οὐ κατὰ τὸ γένος εἶπεν, ἀλλὰ κατὰ | 1304 | |
81.1305 | τὴν ποιότητα τῆς δυνάμεως. Εἰ γὰρ κατὰ τὸ γένος ἔλεγεν, ἄλλην εἶπεν ἂν αὐτὴν πέμπτην, ὥσπερ αὖ εἴρηκε τρίτην τε καὶ τετάρτην. Ἐπειδὴ δὲ ἀσθενέ‐ στερα οἶδε τῆς σιδηρᾶς βασιλείας τὰ τέλη, ἄλλην | |
| 5 | τέθεικε διὰ τὴν ἀσθένειαν, καὶ μάλα εἰκότως. Σφό‐ δρα γὰρ αὐτὴν ἰσχυροτάτην ἔδειξεν ἄνω· τοιαῦτα γὰρ αὐτῆς τὰ πρῶτα. Ἀλλ’ ὅμως οὐδὲ τὰ τελευταῖα αὐτῆς παντελῶς ἀσθενῆ ἔσεσθαι λέγει. «Ἀπὸ γὰρ τῆς ῥίζης, φησὶ, τοῦ σιδήρου ἔσται ἐν | |
| 10 | αὐτῇ, ὃν τρόπον εἶδες τὸν σίδηρον ἀναμεμιγμένον τῷ ὀστράκῳ τῷ πηλίνῳ. (μβʹ.) Καὶ οἱ δάκτυλοι τῶν ποδῶν, μέρος μέν τι σιδήρου, μέρος δέ τι ὀστρά‐ κου.» Τοῦτο δὲ οὐδὲ τῆς ἡμετέρας ἑρμηνείας προσδεῖται· αὐτὸς γὰρ ὁ Προφήτης ἑρμηνεύων, φησί· | |
| 15 | «Μέρος τι τῆς βασιλείας ἔσται ἰσχυρὸν, καὶ ἀπ’ αὐ‐ τῆς ἔσται συντριβόμενον.» Τούτοις ἐπάγει· μγʹ. «Καὶ ὅτι εἶδες τὸν σίδηρον ἀναμεμιγμένον τῷ ὀστράκῳ τῷ πηλίνῳ, συμμιγεῖς ἔσονται ἐν σπέρ‐ ματι ἀνθρώπων.» Τοῦτο δὲ μάλιστα δείκνυσιν, ὡς | |
| 20 | οὐχ ἑτέρα ἐστὶν αὐτὴ ἡ βασιλεία παρὰ τὸν σίδηρον, ἀλλ’ ἡ αὐτὴ ἀσθενέστερον διακειμένη, καὶ μέρος μέν τι αὐτῆς ἰσχυρὸν, μέρος δὲ ἀσθενές· συγγε‐ νείας δὲ ὅμως θεσμὸς συνάψει τὴν ἀσθενῆ μοῖραν τῇ ἰσχυρᾷ. Τὸ γὰρ, «Συμμιγεῖς ἔσονται ἐν σπέρματι | |
| 25 | ἀνθρώπων,» τοῦτο δηλοῖ. Ἐπιμιξία, φησὶ, τὶς ἔσται καὶ ἐπιγαμία τούτων κἀκείνων, ἀλλ’ ὅμως ἡ διχόνοια τὰ τῆς συγγενείας δίκαια διαφθερεῖ. Οὐκ ἔσονται γὰρ, φησὶ, προσκολλώμενοι οὗτος μετὰ τού‐ του, καθὼς ὁ σίδηρος οὐκ ἀναμίγνυται τῷ ὀστράκῳ. | |
| 30 | Ἡμεῖς μὲν οὖν οὕτω τὴν ἑρμηνείαν τοῦ θεσπε‐ σίου Δανιὴλ νενοήκαμεν· προσήκει δὲ καὶ ἐνίων τῶν πρὸ ἡμῶν ἡρμηνευκότων τὰς δόξας εἰς μέσον παρα‐ γαγεῖν· οὕτω γὰρ ἐναργέστερον ἡ ἀλήθεια δειχθή‐ σεται. Τινὲς τοίνυν τῶν συγγραφέων τὴν τετάρτην | |
| 35 | βασιλείαν, τουτέστι τὸν σίδηρον, Ἀλέξανδρον ἔφασαν εἶναι τὸν Μακεδόνα· τοὺς δὲ πόδας καὶ τοὺς δακτύ‐ λους τῶν ποδῶν ἐκ σιδήρου καὶ ὀστράκου συγκειμέ‐ νους, τοὺς μετ’ αὐτὸν βασιλεύσαντας Μακεδόνας, Πτολεμαίους, καὶ Σελεύκους, καὶ Ἀντιόχους, καὶ | |
| 40 | Δημητρίους, τοὺς μὲν ἀσθενῶς, τοὺς δὲ λίαν ἀνδρι‐ κῶς κρατήσαντας, καὶ ἐπιγαμίαν δὲ ποιησαμένους καὶ τὴν ἀλλήλων ἀσπασαμένους συγγένειαν. Ἔδει δὲ αὐτοὺς συνιδεῖν, πρῶτον μὲν ὅτι τὴν κεφαλὴν τὴν χρυσῆν αὐτὸν ἔφη εἶναι τὸν Ναβουχοδονόσορ, τουτ‐ | |
| 45 | έστι, τὴν τῶν Βαβυλωνίων, εἴτουν Ἀσσυρίων, βασι‐ λείαν· διεδέξατο δὲ αὐτὴν ἡ Περσῶν καὶ Μήδων βασιλεία κατὰ ταυτόν· ὁ γὰρ Κῦρος ἐξ ἑκατέρου ἔθνους ἦν ὁρμώμενος, καὶ τούτων κἀκείνων κρατῶν, τῶν Βαβυλωνίων καταλύσας τὴν βασιλείαν ἐκρά‐ | |
81.1305(50) | τησε τῶν Περσῶν· τὴν δὲ Περσῶν δευτέραν οὖσαν Ἀλέξανδρος ὁ Μακεδὼν καταλύει, καὶ αὐτὸν ἔφη ὁ μακάριος Δανιὴλ κυριεῦσαι πάσης τῆς γῆς. Ταύτην τὴν βασιλείαν τρίτην ὠνόμασεν· οὐδεμία δὲ αὐ‐ | |
| τὴν ἑτέρα, ἀλλ’ ἡ τῶν Ῥωμαίων διεδέξατο. Ἔδει | 1306 | |
81.1308 | τοιγαροῦν αὐτοὺς πρῶτον μὲν ἐκ τοῦ ἀριθμοῦ, καὶ τῶν παραδηλωθέντων πραγμάτων συνιέναι, καὶ μα‐ θεῖν, ὡς τρίτη ἐστὶν ἡ τῶν Μακεδόνων βασιλεία, τουτέστιν ὁ χαλκός· τετάρτη δὲ ἡ Ῥωμαίων, τουτ‐ | |
| 5 | έστιν ὁ σίδηρος Εἰ δὲ καὶ ὅλως ἀσαφέστερα αὐ‐ τοῖς ἔδοξεν εἶναι ἐκεῖνα, ἀπὸ γοῦν τοῦ τέλους ἔδει πᾶσαν διαγνῶναι τὴν πρόῤῥησιν· εὐθὺς γὰρ μετὰ τὸ δεῖξαι τῆς σιδηρᾶς βασιλείας τὸ ἀσθενὲς καὶ ὀστράκινον τέλος, ἐπήγαγε· | |
| 10 | μδʹ. «Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τῶν βασιλέων ἐκεί‐ νων.» Τουτέστι, τοῦ ὀστρακίνου καὶ τοῦ σιδηροῦ τὴν ἐπιμιξίαν ἐχόντων, καὶ τὴν μετ’ ἀλλήλων συγ‐ γένειαν ἀσπασαμένων, ὁμόνοιαν δὲ μηδὲ ἐκ τῆς συγ‐ γενείας ἐσχηκότων. | |
| 15 | «Ἀναστήσει ὁ Θεὸς τοῦ οὐρανοῦ βασιλείαν, ἥτις εἰς τοὺς αἰῶνας οὐ διαφθαρήσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ λαῷ ἑτέρῳ οὐχ ὑπολειφθήσεται. Λεπτυνεῖ καὶ λικμήσει πάσας τὰς βασιλείας, καὶ αὐτὴ στήσεται εἰς τοὺς αἰῶνας. (μεʹ.) Ὃν τρόπον εἶδες, ὅτι ἐτμή‐ | |
| 20 | θη ἀπὸ ὄρους λίθος ἄνευ χειρῶν, καὶ ἐλέπτυνε τὸ ὄστρακον, καὶ τὸν σίδηρον, τὸν χαλκὸν, τὸν ἄργυρον, τὸν χρυσόν.» Ταῦτα δὲ ἀντικρὺς δείκνυσι τῶν μὲν παρόντων πραγμάτων τὸ τέλος, τῆς δὲ τῶν οὐρανῶν βασιλείας τὸ ἀτελεύτητον. Τῆς γὰρ σιδηρᾶς βασιλείας | |
| 25 | ἀσθενῶς διατεθείσης, καὶ τοῦ ὀστράκου τὴν ἐπιμι‐ ξίαν λαβούσης, φανήσεται μὲν «ὁ λίθος ὁ τμηθεὶς ἄνευ χειρῶν, καὶ λεπτυνεῖ τὸ ὄστρακον, τὸν σίδηρον καὶ τὸν χαλκὸν, τὸν ἄργυρον, τὸν χρυσὸν,» καὶ φροῦδα ποιήσει παντελῶς, καὶ ἀδιάδοχον, καὶ αἰώ‐ | |
| 30 | νιον, καὶ ἀπέραντον βασιλείαν τοῖς ἀξίοις παρέξει. «Εἰς γὰρ τοὺς αἰῶνας, φησὶν, οὐ διαφθαρήσεται, καὶ λαῷ ἑτέρῳ οὐχ ὑπολειφθήσεται· καὶ λεπτυνεῖ, καὶ δαμάσει πάσας τὰς βασιλείας, καὶ αὐτὴ στήσεται εἰς τοὺς αἰῶνας.» Εἰ δέ τις ζυγομαχεῖ, καὶ ταῦθ’ | |
| 35 | οὕτως ἔχειν οὐ βούλεται, δειξάτω τί τῶν ἀνθρω‐ πίνων αἰώνιον, ποία δὲ τῶν ἀνθρώπων βασιλεία τέλος οὐ λήψεται. Εὔηθες γὰρ καὶ λίαν ἀνόητον, συντέλειαν μὲν ἀναμένειν τοῦ παρόντος αἰῶνος, βασιλείαν δέ τινα λέγειν κατὰ τὸν παρόντα βίον | |
| 40 | ἀτελεύτητον ἔσεσθαι. Εἰ δὲ καὶ αὐτοῖς συνδοκεῖ διὰ τούτων τῶν λόγων τὴν δοθησομένην ὑπὸ τοῦ Θεοῦ βασιλείαν τοῖς ἀξίοις σημαίνεσθαι, οὐκ ἄρα τὴν Μα‐ κεδονικὴν βασιλείαν ὠνόμασε σίδηρον· οὐδὲ γὰρ ἐκεί‐ νης κρατούσης ὁ παρὼν βίος ἐδέξατο τέλος, ἀλλ’ ἡ | |
| 45 | Ῥωμαϊκὴ τὴν Μακεδονικὴν καταλύσασα κατέχει τῆς οἰκουμένης τοὺς οἴακας. Εἰ δέ φασι τὴν προτέραν τοῦ Κυρίου παρουσίαν διὰ τούτων τῶν λόγων σημαί‐ νεσθαι, δειξάτωσαν καταλυθεῖσαν τὴν τῶν Ῥωμαίων ἡγεμονίαν εὐθὺς μετὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπι‐ | |
81.1308(50) | φάνειαν. Πᾶν γὰρ τοὐναντίον ἔστιν εὑρεῖν, κρα‐ τυνθεῖσαν αὐτὴν, ἀλλ’ οὐ καταλυθεῖσαν ἅμα τῇ τοῦ Σωτῆρος γεννήσει. Αὐγούστου γὰρ βασιλεύοντος ὁ | |
| Δεσποτικὸς ἐγένετο τόκος. Ὃς δεύτερος μὲν ἐβα‐ | 1308 | |
81.1309 | σίλευσε, πάντας δὲ ὡς ἔπος εἰπεῖν. ἀνθρώπους ὑπηκόους ἐποιήσατο, ἀπεγράψατό τε πᾶσαν τὴν οἰκουμένην κατὰ τὴν τῶν Εὐαγγελίων φωνὴν, καὶ δασμὸν φέρειν ἐνομοθέτησεν. Ὑπ’ ἐκείνου δὲ ἡ Ῥω‐ | |
| 5 | μαίων κρατυνθεῖσα βασιλεία μέχρι καὶ νῦν διήρκε‐ σεν. Οὐκοῦν εἰ ἡ προτέρα γέννησις τοῦ Κυρίου τὴν Ῥωμαίων ἡγεμονίαν οὐ κατέλυσε, λείπεται τοίνυν αὐτοῦ τὴν δευτέραν νοεῖν ἐπιφάνειαν. Ὁ γὰρ ἤδη πρότερον τμηθεὶς λίθος ἄνευ χειρῶν, καὶ | |
| 10 | γενόμενος εἰς ὄρος μέγα, καὶ τὴν οἰκουμένην καλύ‐ ψας, οὗτος ἐν τῇ δευτέρᾳ παρουσίᾳ πατάξει τὴν εἰκόνα ἐπὶ τοὺς πόδας τοὺς ὀστρακίνους, τουτέστιν, ἐν αὐτῷ τῷ τέλει τῆς σιδηρᾶς φανήσεται βασιλείας, ἀσθενοῦς ἤδη γεγενημένης· καὶ πάσας μὲν καταλύσει | |
| 15 | τὰς ἡγεμονίας, καὶ λήθῃ τινὶ παραδώσει, τὴν δὲ αἰώνιον αὑτοῦ βασιλείαν τοῖς ἀξίοις παρέξει. Ταῦθ’ οὕτως ἑρμηνεύσας ὁ Δανιὴλ ἀναγκαίως ἐπήγαγεν· «Ὁ Θεὸς ὁ μέγας ἐγνώρισε τῷ βασιλεῖ, ἃ δεῖ γενέ‐ σθαι μετὰ ταῦτα. Καὶ ἀληθινὸν τὸ ἐνύπνιον, καὶ πι‐ | |
| 20 | στὴ ἡ σύγκρισις αὐτοῦ.» Ἄξιον δὲ θαυμάσαι τὴν τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων περὶ πάντας ἀνθρώπους κηδε‐ μονίαν. Οὐδὲ γὰρ τοὺς δυσσεβείᾳ συζῶντας τῆς οἰ‐ κείας προμηθείας γυμνοῖ, ἀλλὰ καὶ τούτους πάσης ἐπιμελείας ἀξιοῖ, ὥσπερ ἀμέλει τοῦτον τὸν βάρβα‐ | |
| 25 | ρον, καὶ θηριώδη, καὶ δυσσεβῆ οὐ καταλέλοιπεν ἀτημέλητον, ἀλλὰ πρῶτον μὲν διὰ τῶν ἀποκαλύψεων τῆς εὐκληρίας τοῦ παρόντος βίου δείκνυσιν αὐτῷ τὸ ἐπίκηρον, καὶ τῆς βασιλείας αὐτῆς τὸ ὀξύῤῥοπον, καὶ ὅτι οὐδὲν μόνιμον τῆς ἀνθρωπίνης εὐημερίας, | |
| 30 | ἀλλὰ δίκην ἀνθῶν ἢ κρίνων μαραίνεται ἣ σβέν‐ νυται. Καὶ ἱκανὰ ταῦτα ἦν τὴν ἀλαζονικὴν αὐτοῦ καὶ τετυφωμένην ὀφρὺν καταλῦσαι, καὶ πεῖσαι φρο‐ νεῖν ἀνθρώπινα, καὶ ἀναμένειν καὶ τῆς ζωῆς καὶ βασιλείας τὸ τέλος. Πρῶτον μὲν οὖν διὰ τούτων | |
| 35 | αὐτοῦ ποιεῖται τὴν ἐπιμέλειαν, ἔπειτα τῇ λήθῃ τοῦ ἐνυπνίου ἐλέγχει τὴν τῶν μάγων καὶ Χαλδαίων ψευ‐ δολογίαν· δείκνυσι δὲ τὴν τῶν οἰκείων θεραπόντων ἀλήθειαν, καὶ διὰ τῆς τῶν θεραπόντων σοφίας τὴν θείαν αὐτοῦ δύναμιν παραδηλοῖ, καὶ εἰς προσκύνησιν | |
| 40 | ἕλκει τὴν ἑαυτοῦ τοὺς ἀγνοοῦντας, μᾶλλον δὲ τοὺς τὴν παρὰ πάντων ἀπαιτοῦντας προσκύνησιν τοὺς ἁγίους αὑτοῦ θεράποντας προσκυνεῖν ἀναγκάζει. Καὶ τοῦτο ἡμᾶς ἡ ἱστορία διδάσκει. μϛʹ. «Τότε γὰρ, φησὶν, ὁ βασιλεὺς Ναβουχοδονό‐ σορ ἐπὶ πρόσωπον ἔπεσε, καὶ τῷ Δανιὴλ προσεκύ‐ νησε, καὶ μαναὰ καὶ εὐωδίαν εἶπε σπεῖσαι αὐτῷ.» | |
| 45 | Ἐνθυμήθητι δὲ, ἡλίκον ἐκεῖνον τὸν ἀλαζόνα, τὸν μεμηνότα, τὸν καὶ Θεὸν εἶναι νομίσαντα (δι’ ἑτέρου γὰρ προφήτου φησὶν ὁ Θεὸς πρὸς αὐτόν· «Σὺ δὲ εἶ ἄνθρωπος, καὶ οὐ Θεὸς»), τὸν πάντας ἀν‐ θρώπους ὑπηκόους ποιησάμενον, τὸν αἰχμάλωτον | |
81.1309(50) | προσκυνεῖν τὸν Ἰουδαῖον, τὸν ἀνδραπόδου τάξιν ἀποπληροῦντα, καὶ ἡγεῖσθαι διὰ τούτου τὸν τούτου | |
| προσκυνεῖν Θεόν. Τούτου γὰρ χάριν «μαναὰ καὶ | 1310 | |
81.1312 | εὐωδίαν σπεῖσαι αὐτῷ,» τουτέστι, λιβανωτὸν καὶ θυ‐ μίαμα προσενεχθῆναι αὐτῷ ἐνετείλατο. Αἰνίττεται δὲ διὰ τούτων ἡ ἱστορία, ὡς τοῖς δοκοῦσιν ἱερεῦσι τοῦτο ποιῆσαι παρεγγύησεν. Ὁ γὰρ προσκυνήσας | |
| 5 | πάντως ἂν καὶ τὴν εὐωδίαν προσενηνόχει, εἴπερ ἱερατεύειν εἰώθει. Ἐπειδὴ δὲ τοῦτο ἄλλοις πάντως ἁρμόττον ἦν, αὐτὸς μὲν οὐκ ἐπεχείρει ποιεῖν, ἃ μὴ προσῆκον ἦν, τοῖς δὲ ποιεῖν εἰωθόσι τοῦτο ποιῆσαι παρακελεύεται. Καὶ ἵνα μὴ δόξῃ, μάτην | |
| 10 | ἄνθρωπον προσκυνεῖν, λέγει τῷ Δανιήλ· «Ἐπ’ ἀλη‐ θείας ὁ Θεὸς ὑμῶν οὗτός ἐστι Θεὸς θεῶν, καὶ Κύ‐ ριος τῶν βασιλέων, καὶ ὁ ἀποκαλύπτων μυστήρια, ὅτι ἠδυνήθης ἀποκαλύψαι τὸ μυστήριον τοῦτο.» Το‐ σαύτην ἔκ τε τοῦ ἐνυπνίου, καὶ τῆς τοῦ ἐν‐ | |
| 15 | υπνίου λήθης ὠφέλειαν αὐτῷ τῶν ὅλων ὁ πρύτανις προσενήνοχε. Πρῶτον μὲν γὰρ ἔγων τὴν οἰκείαν εὐ‐ τέλειαν, ἔπειτα μεμάθηκε τῶν ὑπ’ αὐτοῦ προσκυνου‐ μένων θεῶν τὴν ἀσθένειαν, πρὸς τούτοις ἐδιδάχθη τὴν ἐνέργειαν τοῦ ὄντως Θεοῦ. Οὗ χάριν βοᾷ· | |
| 20 | «Ἐπ’ ἀληθείας ὁ Θεὸς ὑμῶν, οὗτός ἐστι Θεὸς τῶν θεῶν, καὶ Κύριος τῶν βασιλέων, καὶ ἀποκαλύπτων μυστήρια.» Θεὸν δὲ θεῶν προσαγορεύει, οὐ κατὰ τὴν διάνοιαν τῆς θείας Γραφῆς· ἡ μὲν γὰρ θεία Γραφὴ τοὺς ἠξιωμένους ἱερωσύνης ὀνομάζει θεούς· | |
| 25 | «Θεοὺς γὰρ, φησὶν, οὐ κακολογήσεις, καὶ ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου οὐκ ἐρεῖς κακῶς·» οὗτος δὲ θεοὺς τὰ εἴδωλα προσηγόρευσεν· οὐδέπω γὰρ ἠδυνήθη τὸ παν‐ τελῶς αὐτῶν ἀσθενὲς συνιδεῖν. Μεμάθηκε δὲ ὅμως τὸ διάφορον, διὸ καὶ Θεὸν τῶν θεῶν τὸν τῶν ὅλων | |
| 30 | προσαγορεύει Θεὸν, καὶ Κύριον βασιλέων. Ταῦθ’ οὕτως ὁμολογήσας, μηʹ. «Ἐμεγάλυνε τὸν Δανιὴλ, καὶ δόματα πολλὰ ἔδωκεν αὐτῷ, καὶ κατέστησεν αὐτὸν ἐπὶ πάσης τῆς χώρας Βαβυλῶνος, καὶ ἄρχοντα σατραπῶν, καὶ ἐπὶ | |
| 35 | πάντας τοὺς σοφοὺς Βαβυλῶνος.» Καὶ τοῦτο δὲ τῆς θείας κηδεμονίας ἴδιον. Μεγίστην φέρει τοῖς ὑπ‐ ηκόοις τὴν ὠφέλειαν τοῦ ἄρχοντος ἡ εὐσέβεια· τοῦτο δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ Ἰωσὴφ πεποίηκεν ὁ Δεσπότης. Καὶ συν‐ τομώτερον ὁ μακάριος Δαβὶδ τὰ κατ’ αὐτὸν διηγού‐ | |
| 40 | μενος, καὶ τὴν θείαν πρόνοιαν ὑμνῶν, φησίν· «Ἐξ‐ απέστειλεν ἔμπροσθεν αὐτῶν ἄνθρωπον, εἰς δοῦλον ἐπράθη ὁ Ἰωσήφ.» Εἶτα τὰ συμβεβηκότα αὐτῷ δυσ‐ χερήματα λέξας, καὶ τῆς εἱρκτῆς, καὶ τῶν δεσμῶν μνημονεύσας, ἐπήγαγεν· «Ἀπέστειλε βασιλεὺς, καὶ | |
| 45 | ἔλυσεν αὐτὸν ἄρχων λαοῦ, καὶ ἀφῆκεν αὐτὸν, καὶ κατέστησεν αὐτὸν κύριον τοῦ οἴκου αὑτοῦ, καὶ ἄρ‐ χοντα πάσης τῆς κτήσεως αὑτοῦ· παιδεῦσαι τοὺς ἄρχοντας αὐτοῦ, ὡς ἑαυτὸν, καὶ τοὺς πρεσβυτέρους αὐτοῦ σοφίσαι.» Οὕτω κἀντεῦθεν πεποίηκε τῶν | |
81.1312(50) | ὅλων ὁ Πρύτανις. Ἄρχοντα γὰρ σατραπῶν καὶ τῶν | 1312 |
81.1313 | σοφῶν Βαβυλῶνος τὸν τρισμακάριον Δανιὴλ καταστή‐ σας, ἀρχέτυπον αὐτὸν εὐσεβείας καὶ τῆς ἄλλης προὔθηκεν ἀρετῆς· ἀλλ’ ὅμως οὐκ ἠνέσχετο μόνος ταύτης ἀπολαῦσαι τῆς τιμῆς ὁ προφήτης, ἀλλὰ τοὺς | |
| 5 | κοινωνοὺς τῆς εὐχῆς κοινωνοὺς ἔλαβε καὶ τῆς τιμῆς. μθʹ. «ᾘτήσατο γὰρ, φησὶ, παρὰ τοῦ βασιλέως, καὶ κατέστησεν ἐπὶ πάντα τὰ ἔργα τῆς χώρας Βα‐ βυλῶνος τὸν Σιδρὰχ, Μισὰχ, καὶ Ἀβδεναγὼ, καὶ | |
| 10 | Δανιὴλ ἦν ἐν τῇ αὐλῇ τοῦ βασιλέως.» Συμβαίνει καὶ ταῦτα τῇ τοῦ Ἀποστόλου διδασκαλίᾳ· «Νῦν γὰρ, φησὶ, μένει πίστις, ἐλπὶς, ἀγάπη· τὰ τρία ταῦτα, μείζων δὲ πάντων ἡ ἀγάπη.» Καὶ γὰρ καὶ οὗτος ὁ θεῖος προφήτης ἠγάπησε μὲν τὸν Θεὸν ἐξ | |
| 15 | ὅλης καρδίας, καὶ ἐξ ὅλης ψυχῆς, καὶ ἐξ ὅλης ἰσχύος, καὶ ἐξ ὅλης δυνάμεως· ἀγαπήσας δὲ θερμῶς ἐπί‐ στευσεν εἰλικρινῶς, εἰλικρινῶς δὲ πιστεύσας ἤλπισε τῆς παρ’ αὐτοῦ τεύξεσθαι βοηθείας· τυχὼν δὲ ὧν ἤλπι‐ σεν, ἔδειξε τὴν περὶ τὸν πέλας ἀγάπην, καὶ κοινωνοὺς | |
| 20 | τοὺς ὁμοφύλους, ὧν ἔλαβεν, ἐποιήσατο. Ὅσα δὲ προ‐ εγράφη, εἰς τὴν ἡμετέραν διδασκαλίαν προεγράφη, ἵνα διὰ τῆς ὑπομονῆς, καὶ διὰ τῆς παρακλήσεως τῶν Γραφῶν τὴν ἐλπίδα ἔχωμεν, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, | |
| 25 | εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, Ἀμήν. | |
| 26t | ΤΟΜΟΣ Γʹ. | |
| 28 | ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γʹ. αʹ. «Ἔτους ὀκτωκαιδεκάτου Ναβουχοδονόσορ ὁ | |
| 30 | βασιλεὺς ἐποίησεν εἰκόνα χρυσῆν, καὶ ἔστησεν αὐ‐ τὴν ἐν πεδίῳ Δεηρᾶ ἐν χώρᾳ Βαβυλῶνος.» Ὁ μὲν ἀγαθὸς ἡμῶν καὶ φιλάνθρωπος Δεσπότης, ἅτε δὴ ποιητὴς καὶ δημιουργὸς, βούλεται «πάντας ἀνθρώ‐ πους σωθῆναι, καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν·» | |
| 35 | καὶ, «Οὐ θέλει τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὸ ἐπιστρέψαι αὐτὸν καὶ ζῇν.» Οὗ χάριν ἅπαντα ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας πραγματεύεται σωτηρίας. Οἱ δὲ ἀναλ‐ | |
| γησίᾳ νοσοῦντες, καὶ τῷ ἀνηκέστῳ πάθει τῆς ἀλα‐ | 1314 | |
81.1316 | ζονείας δουλεύοντες, οὐδεμίαν ἐκ τῶν θείων φαρμά‐ κων ὠφέλειαν καρποῦνται, ἀλλ’ ἐοίκασί τισιν ἀῤ‐ ῥώστοις, ἀποστρεφομένοις μὲν τὴν παρὰ τῆς ἰατρι‐ κῆς τέχνης προσαγομένην αὐτοῖς θεραπείαν, ἀκρα‐ | |
| 5 | σίᾳ δὲ καὶ ἀταξίᾳ πολλῇ χρωμένοις, καὶ τὴν ἐπι‐ κειμένην αὐτοῖς αὔξουσιν ὁσημέραι νόσον. Τοιοῦτος ἦν οὗτος ὁ ἀλαζὼν βασιλεὺς, ὃς τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἀμέτρῳ φιλανθρωπίᾳ χρησαμένου, καὶ μετὰ τὰς μυρίας παρανομίας τε καὶ δυσσεβείας θεραπείαν | |
| 10 | αὐτῷ προσενηνοχότος, καὶ ὑποδείξαντος τῆς τε παρ‐ ούσης εὐημερίας τὸ ἐπίκηρόν τε καὶ μάταιον, καὶ τῆς ἀρετῆς τὸ ὑψηλὸν καὶ περίβλεπτον, ἣ καὶ τοὺς δορυαλώτους, καὶ τὸν τῆς δουλείας ζυγὸν φέρειν ἠναγκασμένους, ἀποφαίνει λαμπροὺς, εὐθὺς μὲν | |
| 15 | ἐθαύμασε τὴν τοῦ προφήτου σοφίαν, καὶ τὸν τούτου Θεὸν τῶν ὅλων εἶναι Θεὸν ὡμολόγησεν· ὀλίγου δὲ χρόνου διελθόντος, εἰς ἑαυτὸν ἐπανῆλθεν, ὥσπερ κύων εἰς τὸν ἴδιον ἔμετον, ᾗ φησιν ἡ θεία Γραφὴ, καὶ κατασκευάζει μὲν εἰκόνα χρυσῆν, τὸ μὲν ὕψος | |
| 20 | ἔχουσαν πήχεις ἑξήκοντα, τὸ δὲ εὖρος πήχεις ἓξ, καὶ ταύτην ἐν ἰσοπέδῳ στήσας χωρίῳ, ὥστε ἴσως ἁπάντων ὑπερέχειν καὶ ὑπὸ πάντων ὁμοίως ὁρᾶ‐ σθαι, παρὰ πάντων αὐτὴν κελεύει προσκυνεῖσθαι τῶν ὑπηκόων. Οὐχ ἁπλοῦς δὲ οὗτος τῆς ἀλαζονείας ὁ | |
| 25 | τρόπος, ἀλλ’ ἀντίθεος ἀντικρὺς καὶ θεομισής. Ἐπειδὴ γὰρ ὁ Θεὸς ὄναρ αὐτῷ μεγίστην ὑπέδειξεν εἰκόνα ἐκ τεττάρων ὑλῶν πεποιημένην, καὶ διὰ τούτων αὐτῷ τὰς τῶν τεττάρων βασιλειῶν διαδοχὰς παρεδήλωσεν, ἀντιστρατευόμενος τῷ Θεῷ τὸν οἰκεῖον τῦφον, | |
| 30 | κατασκευάζει δὴ καὶ αὐτὸς εἰκόνα μέγεθος αὐτῇ δεδωκὼς, ὅσον ἡ τῶν ἀνθρώπων παρασχεῖν ἠδύνατο τέχνη. Οὐκέτι δὲ καὶ ταύτην ἐκ χρυσίου, καὶ ἀργύ‐ ρου, καὶ χαλκοῦ, καὶ σιδήρου ποιεῖ, ἀλλ’ ἐκ μιᾶς ὕλης τῆς τοῦ χρυσοῦ κατασκευάζει, οἰόμενος ὁ δεί‐ | |
| 35 | λαιος οὗτος ψευδεῖς ἀποδείξειν τοῦ Θεοῦ τὰς προῤ‐ ῥήσεις. Καὶ ἐπειδὴ ὁ μακάριος Δανιὴλ τὸ ἐνύπνιον ἑρμηνεύων, αὐτὸν εἶναι ἔφη τὴν κεφαλὴν τὴν χρυσῆν, τουτέστι τῶν Βαβυλωνίων, εἴτουν Ἀσσυρίων βα‐ σιλείαν, τὰ δὲ ἄλλα μόρια τῆς εἰκόνος ἐκ τῶν ἄλλων ὑλῶν, αἳ τὴν κεφαλὴν διεδέξαντο, αὐτὸς πᾶσαν ἐκ | |
| 40 | τοῦ χρυσίου τὴν εἰκόνα κατασκευάζει. βʹ. «Συνήγαγε, φησὶ, πάντας τοὺς σατράπας, ὑπάρχους τε καὶ στρατηγοὺς, καὶ τοπάρχας, ἡγουμένους τε καὶ τυράννους, καὶ τοὺς ἐπ’ ἐξ‐ ουσιῶν, καὶ πάντας τοὺς ἄρχοντας τῶν χωρῶν, ἐλ‐ | |
| 45 | θεῖν εἰς τὰ ἐγκαίνια τῆς εἰκόνος, ἧς ἔστησε Ναβου‐ χοδονόσορ ὁ βασιλεύς.» Καὶ τούτων δὲ ἕκαστον τὴν ἄκραν ὑπερηφανίαν παραδηλοῖ. Οὐ γὰρ ἁπλῶς τοὺς τυχόντας τῶν ὑπηκόων εἰς τὴν τῆς εἰκόνος συνεκά‐ λεσεν ἑορτὴν, ἀλλὰ τούς τε τοπάρχας, καὶ τοὺς | |
81.1316(50) | στρατηγοὺς, τοὺς τῶν σατραπειῶν τὴν ἡγεμονίαν | |
| πεπιστευμένους, καὶ εἴ τι ἕτερον εἶδος ἀρχῆς παρ’ | 1316 | |
81.1317 | ἐκείνοις ἐνενόμιστο. Καὶ εὐθὺς μὲν ἡ κλῆσις ἁπλῆ τις ἐνομίζετο, ὕστερον δὲ τὸ διὰ τῆς κλήσεως τυραν‐ νευόμενον ἐφωράθη. Ἐπειδὴ γὰρ συνῆλθον ἅπαν‐ τες, | |
| 5 | «Ὁ κήρυξ, φησὶν, ἐβόα ἐν ἰσχύϊ (τουτέστι, με‐ γίστῃ χρώμενος τῇ φωνῇ)· Ὑμῖν λέγεται, ἔθνη, λαοὶ, φυλαὶ, γλῶσσαι· (εʹ, ϛʹ.) ᾟ ἂν ὥρᾳ ἀκούσητε τῆς φωνῆς τῆς σάλπιγγος, σύριγγός τε καὶ κιθάρας, σαμβύκης τε καὶ ψαλτηρίου, καὶ συμφωνίας, καὶ | |
| 10 | παντὸς γένους μουσικῶν, πίπτοντες προσκυνεῖτε τῇ εἰκόνι τῇ χρυσῇ ᾗ ἔστησε Ναβουχοδονόσορ ὁ βασιλεύς. Καὶ ὃς ἂν μὴ πεσὼν προσκυνήσῃ, αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἐμβληθήσεται εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρὸς τὴν καιομένην.» Οὕτως ἥρπασεν ὁ δείλαιος, | |
| 15 | ὡς ἐνόμισε, τὴν θείαν τιμὴν, καὶ οὐκ ἀπέχρησεν αὐτῷ τὸ προσκυνεῖσθαι παρὰ τῶν ὑπηκόων, ἀλλὰ καὶ τῇ εἰκόνι προσφέρεσθαι τὴν προσκύνησιν ταύτην ἐνο‐ μοθέτησε, καὶ καταπλήττει μὲν ἅπαντας τῇ τε ὕλῃ, καὶ τῇ τέχνῃ, καὶ τῷ μεγέθει τῆς εἰκόνος· κατακη‐ | |
| 20 | λεῖ δὲ καὶ καταθέλγει τῇ παντοδαπῇ τῶν μουσικῶν ὀργάνων ἠχῇ· τοὺς δὲ μηδὲ τὸ μέγεθος τῆς εἰκόνος ἐκπληττομένους, μηδὲ ὑπὸ τῆς τῶν ὀργάνων ᾠδῆς τε καὶ ἡδονῆς καταθελγομένους, τῇ ἀπειλῇ τοῦ καμί‐ νου δεδίττεται. Καὶ ἐπὶ μὲν τῶν ἄλλων ἁπάντων | |
| 25 | οὐ διήμαρτε τοῦ σκοποῦ· ἑώρα γὰρ ἅπαντας τὸ κε‐ λευόμενον ποιοῦντας, καὶ φόβῳ καὶ ἡδονῇ δουλεύειν εἰθισμένους· μόνοι δὲ οἱ τρισμακάριοι παῖδες ἐκεῖνοι τὴν πατρῴαν εὐγένειαν ἀκήρατον καὶ ἐν δουλείᾳ φυλά‐ ξαντες, Ἀνανίας, καὶ Ἀζαρίας, καὶ Μισαὴλ, ἠρνή‐ | |
| 30 | θησαν μὲν τὴν προσκύνησιν, οὐκ ἔλαθον δὲ τοὺς δυσσεβείᾳ συζῶντας Χαλδαίους, οἳ κοινωνοὺς ἅπαν‐ τας ἔχειν τῆς ἀσεβείας ἠβούλοντο. Αὐτίκα τοίνυν προσίασι μὲν τῷ βασιλεῖ, ἀναμιμνήσκουσι δὲ αὐτὸν τοῦ τεθέντος νόμου διαῤῥήδην διαγορεύοντος ἅπασι | |
| 35 | τοῖς ὑπηκόοις προσκυνεῖν τὴν εἰκόνα, καὶ τοῖς τοῦτο ποιεῖν παραιτουμένοις ἀπειλοῦντος τὴν κάμινον· εἰσαγγέλλουσι δὲ τοὺς ἱεροὺς ἄνδρας ἐκείνους λέ‐ γοντες, ὅτι ιβʹ. «Εἰσὶν ἄνδρες Ἰουδαῖοι, οὓς κατέστησας ἐπὶ τὰ ἔργα τῆς χώρας Βαβυλῶνος, Σιδρὰχ, Μισὰχ, | |
| 40 | καὶ Ἀβδεναγώ· οἱ ἄνδρες ἐκεῖνοι οὐχ ὑπήκουσαν τῷ δόγματί σου, βασιλεῦ.» Καὶ τόν τε οἰκεῖον φθό‐ νον διὰ τούτων παραδηλοῦσι, τοῦ τε βασιλέως ἐξ‐ άπτουσι τὴν ὀργὴν, αἰνιττόμενοι διὰ τούτων, καὶ μονονουχὶ λέγοντες· Ὅρα τίνας ἡμῶν προτετίμη‐ | |
| 45 | κας, τίσι τῶν Βαβυλωνίων ἡγεμονίαν ἐπίστευ‐ σας· οὐδὲ τῆς τιμῆς τὸ μέγεθος εἰς νοῦν λαβεῖν ἠβουλήθησαν, καὶ εὐγνώμονες περὶ τὸν τετιμηκότα γενέσθαι, ἀλλὰ τῆς τιμῆς τὸ μέγεθος ἀτιμίας ἀφορ‐ μὴν ἐποιήσαντο, ἀντικρὺς τοῖς σοῖς ἀντιλέγοντες | |
81.1317(50) | νόμοις, καὶ τὰ σὰ πληροῦν οὐκ ἀνεχόμενοι δόγματα. Οὐκ ἐντεῦθεν δὲ μόνον ἔστι θεωρῆσαι τὸ τυραννι‐ κόν τε καὶ ἄγνωμον· ἀλλὰ καὶ ἑτέρωθεν καταμα‐ θεῖν δυνατὸν, ὡς οὐδὲν δρῶσιν ὑπηκόοις ἁρμόττον· | |
| οὓς γὰρ νομίζεις θεοὺς, οὐ νομίζουσι, καὶ τὴν προσ‐ | 1318 | |
81.1320 | ήκουσαν λατρείαν τοῖς ὑπὸ σοῦ προσκυνουμένοις θεοῖς οὐ προσφέρουσι· καὶ τῆς εἰκόνος δὲ τὴν προσ‐ κύνησιν, ἣν ἅπαντες οἱ ἀρχόμενοι προσενηνόχασιν, ἠρνήθησαν προφανῶς. Τούτων ἀκούσας ὁ φρενοβλα‐ | |
| 5 | βὴς ἐκεῖνος βασιλεὺς, καὶ ἐπιλαθόμενος τῶν ὑπ’ αὐτοῦ πρὸς τὸν Δανιὴλ εἰρημένων, «Ἐπ’ ἀληθείας ὁ Θεὸς ὑμῶν οὗτός ἐστι Θεὸς τῶν θεῶν, καὶ Κύριος τῶν βασιλέων,» ἄγει τοὺς ἄνδρας εἰς μέσον· πυν‐ θάνεται δὲ, εἰ τῷ ὄντι κοινωνεῖν αὐτῷ τῆς τῶν θεῶν | |
| 10 | οὐκ ἐθέλουσι θεραπείας, καὶ τῆς εἰκόνος φεύγουσι τὴν προσκύνησιν. Εἶτα παραινεῖ καὶ συμβουλεύει τοῦτο ποιεῖν, τῇ τοῦ πυρὸς ἀπειλῇ δεδιττόμενος. «Ἐὰν γὰρ μὴ προσκυνήσητε, αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἐμβληθήσεσθε εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρὸς τὴν καιο‐ | |
| 15 | μένην.» Ἔπειτα τὴν ἄῤῥητον ἐκείνην καὶ θηριώδη βλασφημίαν τολμᾷ· «Καὶ τίς ἐστιν ὁ Θεὸς, ὃς ἐξ‐ ελεῖται ὑμᾶς ἐκ τῶν χειρῶν μου;» Οὕτω ταχέως ὃν ὡμολόγησεν ἐβλασφήμησε· καὶ ὃν Θεὸν θεῶν ἀπεκάλεσε, καὶ ἀνθρώπου ἀσθενέστερον ὑπέλαβεν | |
| 20 | εἶναι· ὃν Κύριον βασιλέων προσηγόρευσε, νικᾷν ὁ δείλαιος ἐνεανιεύσατο. Προγονικὰ δὲ αὐτῷ τὰ τοιαῦτα τολμήματα· καὶ γὰρ ὁ Σενναχηρεὶμ ἐκεῖνος στρατείᾳ μεγίστῃ κατὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ χρησάμε‐ νος, ἐπιστέλλων τῷ Ἐζεκίᾳ τοιαῦτα ἐφθέγξατο· «Μή | |
| 25 | σε ἀπατάτω ὁ Θεός σου, ἐφ’ ᾧ σὺ πέποιθας ἐπ’ αὐτῷ, ὅτι ῥύσεται Ἱερουσαλὴμ ἐκ τῶν χειρῶν μου. Μὴ ἐῤῥύσαντο θεοὶ τῶν ἐθνῶν ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ χώραν ἐκ χειρός μου; ποῦ ὁ θεὸς Ἐμὰθ, καὶ ποῦ ὁ θεὸς Ἀρφὰθ, καὶ ποῦ ὁ θεὸς τῆς πόλεως Σεπφαρίμ; | |
| 30 | μὴ ἠδυνήθησαν ῥύσασθαι Σαμάρειαν ἐκ χειρός μου, ὅτι ῥύσεται Κύριος τὴν Ἱερουσαλὴμ ἐκ χειρός μου;» Ἀλλ’ εὐθὺς καὶ παραχρῆμα ἔλαβε τῆς βλασφημίας τὰ ἐπίχειρα, καὶ αἱ πολλαὶ μὲν ἐκεῖναι μυριάδες ὑφ’ ἑνὸς ἀνῃρέθησαν ἀγγέλου· αὐτὸς δὲ φυγὼν, καὶ τὴν | |
| 35 | ἐνεγκοῦσαν καταλαβὼν, σφαγέας οὓς ἐγέννησεν, ἔσχηκεν. Ἐπειδὴ γὰρ κατὰ τοῦ Ποιητοῦ τὴν γλῶτταν ἐκίνησε, δέχεται τὴν σφαγὴν παρὰ ἀνθρώπων οὓς ἐγέννησεν. Ἀλλ’ οὐδὲ τούτου τὸ παράδειγμα τοῦ Ναβουχοδονόσορ ἐχαλίνωσε τὴν γλῶτταν, οὔτε τὸ | |
| 40 | ἐνύπνιον ἐκεῖνο τὰς τῶν βασιλέων ὑποδεῖξαν διαδο‐ χὰς ἐδίδαξε σωφρονεῖν, ἀλλ’ ἔμεινε κατὰ τοῦ πεποιη‐ κότος λυττῶν· ἀντιστρατεύει δὲ αὐτῷ ὁ Θεὸς οὐκ ἄγγελον (ὅπερ ἐπὶ τοῦ Σενναχηρεὶμ ἐκείνου πε‐ ποίηκεν), ἀλλὰ τρία παιδάρια αἰχμάλωτα, τὴν | |
| 45 | ξένην οἰκεῖν ἠναγκασμένα, τὸν τῆς δουλείας ἕλκοντα ζυγὸν, νέαν ἄγοντα τὴν ἡλικίαν, ἐν αὐτῷ ὄντα ἔαρι τοῦ χρόνου· οὗτοι γὰρ παραυτίκα τῆς λύττης ἐκεί‐ νης καὶ μανικῆς βλασφημίας ἀκούσαντες, θυμοῦ καὶ ζήλου πλήρεις ἐγένοντο, καὶ ἀπεκρίθησαν, καὶ εἶπον | |
81.1320(50) | τῷ βασιλεῖ· «Οὐ χρείαν ἔχομεν ἡμεῖς περὶ τοῦ ῥήματος τούτου ἀποκριθῆναί σοι.» Περιττὴ, φησὶν, ἡ πεῦσις ἡ παρὰ σοῦ ἡμῖν προσαγομένη· ἃ γὰρ ἐφρονοῦμεν, καὶ νῦν φρονοῦμεν, καὶ οὐδεμίαν | |
| μεταβολὴν ἐκ τῶν σῶν ἀπειλῶν δεξόμεθα. | 1320 | |
81.1321 | ιζʹ. «Ἔστι γὰρ ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐν οὐρανοῖς, ᾧ ἡμεῖς λατρεύομεν, δυνατὸς ἐξελέσθαι ἡμᾶς ἐκ τῆς καμίνου τοῦ πυρὸς τῆς καιομένης, καὶ ἐκ τῶν χειρῶν σου, βασιλεῦ, ῥύσεται ἡμᾶς.» Τίς οὐκ ἂν εἰκότως | |
| 5 | ἐκπλαγείη τῶν μακαρίων τούτων νέων τὴν ἀνδρείαν, τὴν σοφίαν, τὴν εὐσέβειαν, τὴν περὶ τοὺς νόμους δικαιοσύνην, τὴν περὶ πάντα σωφροσύνην; Τὸ μὲν γὰρ μὴ καταπλαγῆναι τὸν τοσοῦτον ἐκεῖνον τύραννον, μετὰ πάντων, ὡς ἔπος εἰπεῖν, ἀνθρώπων ἀντιτε‐ | |
| 10 | ταγμένον, καὶ τὴν μεγίστην ἐκείνην πυρὰν, οὐ λόγοις μόνον ἀπειλουμένην, ἀλλὰ καὶ ὁρωμένην, τὴν ἀδά‐ μαντος στεῤῥοτέραν αὐτοῖς ἀνδρείαν μαρτυρεῖ. Τὸ δὲ τοὺς θείους νόμους τῆς παρούσης προτιμῆσαι ζωῆς, ποίας δικαιοσύνης ὑπερβολὴν καταλείπει; Τὴν | |
| 15 | δὲ σωφροσύνην αὐτῶν κηρύττει, τὸ μήτε θρασέσι κατὰ τοῦ βασιλέως χρήσασθαι λόγοις, μήτε δειλίᾳ πάλιν καταισχῦναι τὸ γένος· τὴν δὲ φρόνησιν καὶ σοφίαν ἡ τοῖς δυσσεβέσι καὶ βλασφήμοις λόγοις ἀντιτεθεῖσα εὐσέβεια. Ὁ μὲν γὰρ ἔλεγε· «Τίς ἐστι Θεὸς, ὃς | |
| 20 | ἐξελεῖται ὑμᾶς ἐκ τῶν χειρῶν μου;» Οἱ δὲ ἐβόων· «Ἔστιν ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐν οὐρανοῖς, ᾧ ἡμεῖς λατρεύο‐ μεν, δυνατὸς ἐξελέσθαι ἡμᾶς ἐκ τῆς καμίνου τοῦ πυρὸς τῆς καιομένης, καὶ ἐκ τῶν χειρῶν σου, βασι‐ λεῦ, ῥύσεται ἡμᾶς.» Μὴ γὰρ νομίσῃς τὸν ἡμέτε‐ | |
| 25 | ρον Θεὸν τοῖς σοῖς ἐοικέναι θεοῖς. Ἐκείνων γὰρ εἰκό‐ τως καταφρονεῖς, ἐξ ὕλης τε καὶ τέχνης ἐσχηκότων τὸ εἶναι· ὁ δὲ ἡμέτερος Θεὸς, οὐρανοῦ τε καὶ γῆς, καὶ τῶν ἁπάντων Δημιουργὸς, δύναμιν ἔχων, ἣν δείκνυσι τὰ ὁρώμενα. Τὴν γὰρ ὑπὲρ ταῦτα τοῖς τῶν | |
| 30 | θείων ἀμυήτοις οὐ ῥᾴδιον κατιδεῖν· τοῦτον πρε‐ σβεύοντες τὴν παρ’ αὐτοῦ βοήθειαν ἀναμένομεν. Ἱκα‐ νὸς γὰρ ἡμᾶς καὶ τῶν σῶν ἀπαλλάξαι χειρῶν, καὶ τῆς καμίνου τοῦ πυρὸς, ἣν σὺ κατεσκεύασας. Τὰ δὲ μετὰ ταῦτα ῥηθέντα οὐδεμίαν ἀνδρείας καὶ φιλοθεΐας | |
| 35 | ὑπερβολὴν καταλείπει. Εἰρηκότες γάρ· «Ἔστιν ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐν οὐρανοῖς, ᾧ ἡμεῖς λατρεύομεν, δυνα‐ τὸς ἐξελέσθαι ἡμᾶς ἐκ τῆς καμίνου τοῦ πυρὸς τῆς καιομένης, καὶ ἐκ τῶν χειρῶν σου, βασιλεῦ, ῥύσεται ἡμᾶς,» εὐθὺς ἐπήγαγον· | |
| 40 | ιηʹ. «Καὶ ἐὰν μὴ, γνωστὸν ἔστω σοι, βασιλεῦ, ὅτι τοῖς θεοῖς σου οὐ λατρεύομεν, καὶ τῇ εἰκόνι τῇ χρυσῇ, ᾗ ἔστησας, οὐ προσκυνοῦμεν.» Οὐ γὰρ ἐπὶ μισθῷ τῷ ἡμετέρῳ Δεσπότῃ δουλεύομεν, ἀλλὰ φίλτρῳ καὶ πόθῳ νυττόμενοι, πάντων ὁμοῦ τὴν τοῦ Θεοῦ | |
| 45 | ἡμῶν προαιρούμεθα θεραπείαν. Οὗ χάριν οὐδὲ τὴν ἀπαλλαγὴν τῶν κακῶν ἀορίστως αἰτοῦμεν, ἀλλὰ τοῦ Δεσπότου τὴν οἰκονομίαν καὶ προμήθειαν στέργομεν· καὶ τὸ συνοίσειν μέλλον οὐκ εἰδότες, τῷ κυβερνήτῃ παραχωροῦμεν ἰθύνειν, ὡς ἂν ἐθέλῃ. Ὅτι μὲν γὰρ | |
81.1321(50) | ἀπαλλάττειν ἡμᾶς τῶν ἠπειλημένων κακῶν ἰσχύει, σαφῶς ἐπιστάμεθα. Εἰ δὲ καὶ βούλεται τοῦτο ποιεῖν, ἀγνοοῦμεν· σοφῷ δὲ ὄντι παραχωροῦμεν πρυ‐ τανεύοντι, καὶ δεχόμεθα τὴν ψῆφον, ταύτην ἡμῖν συμφέρειν πιστεύοντες. Εἴτε οὖν ῥύεται, εἴτε καὶ | |
| 55 | μὴ, τῆς εἰκόνος σου καὶ τῶν θεῶν σου φεύγομεν | 1322 |
81.1324 | τὴν προσκύνησιν. Πρὸς τοιαύτας σοι ψυχὰς ἡ παρά‐ ταξις· ὃν ἂν ἐθέλῃς τρόπον ἀνταγωνίζου, οὔτε κατα‐ θέλξεις τιμῶν, οὔτε καταπλήξεις ἀπειλῶν· πάντων γὰρ ἡμῖν ὁ Θεὸς ἐρασμιώτατός τε καὶ φοβερώτατος. | |
| 5 | Τί τούτων ὑψηλότερον τῶν ῥημάτων; Τούτοις τὴν ἀποστολικὴν ἐκείνην ἐφαρμόσαι προσήκει φωνήν· «Τὸ γὰρ τί προσευξώμεθα καθ’ ὃ δεῖ, οὐκ οἴδαμεν.» Ἀλλ’ ὁ θηριώδης καὶ μανικώτατος τύραννος, ἔμπλεως θυμοῦ γενόμενος, ὡς καὶ δηλῶσαι τῷ | |
| 10 | προσώπῳ τὴν τῆς ψυχῆς ταραχὴν, ἐπιπλεῖστον μὲν ἐκκαυθῆναι τὴν κάμινον παρενεγγύησε· πεδηθῆναι δὲ τοὺς ἁγίους ἄνδρας παρεκελεύσατο, καὶ ὥστε μηδεμίαν γενέσθαι τῆς τιμωρίας ἀναβολὴν, τῆς ἐσθῆτος καὶ τῶν ὑποδημάτων ἀφαιρουμένων, σὺν | |
| 15 | αὐτοῖς τούτοις τῇ πυρᾷ παραδοθῆναι προσέταξε· τουτέστι, σὺν τοῖς σαραβάροις αὐτῶν, καὶ τιάραις, καὶ περικνημῖσι. Σαράβαρα δέ ἐστι Περσικῶν περι‐ βολαίων εἴδη· τιάραι δὲ τῶν κεφαλῶν τὰ καλύμ‐ ματα· περικνημῖδας δὲ τὰς καλουμένας ἀναξυρίδας | |
| 20 | λέγει, ἢ τὰς σκυτίνας τὰς ἔξωθεν, ἢ τὰ σκύτινα ὑπο‐ δήματα. Οὕτω πεδηθέντες οἱ ἅγιοι ἄνδρες παρ‐ εδόθησαν τῷ πυρί· καὶ ὁ μὲν τάχους χάριν καὶ συντομίας οὕτως αὐτοὺς κατακαυθῆναι προσέταξεν· ἡ δὲ θεία χάρις ἕτερον ἐντεῦθεν ᾠκονόμει μυστήριον. | |
| 25 | Τὰ μὲν γὰρ ἐπιβληθέντα αὐτοῖς ἐκ σιδήρου δεσμὰ συνήθως ἡ τοῦ πυρὸς διέλυσε φύσις· εὔπρηστα δὲ ὄντα λίαν τὰ περιβόλαια ἀκήρατα διεφύλαξε· καὶ τοὺς μὲν τῶν ἁγίων ἀνδρῶν κατηγόρους, καὶ τοῦ δυσσεβοῦς προστάγματος διακόνους, ἐκτὸς ἑστῶτας | |
| 30 | ἡ φλὸξ κατηνάλωσεν· αὐτοῖς δὲ τοῖς ἁγίοις προσ‐ πελάζειν οὐκ ἴσχυσεν, ἀλλὰ τοῖς ἔνδον τὰ νῶτα παρ‐ έχουσα, κατὰ τῶν οἰκείων ἐχώρει προσκυνητῶν, ὥσπερ δίκας αὐτοὺς ὑπὲρ τῶν τοῦ Δεσπότου θερα‐ πόντων εἰσπραττομένη. Τοσαύτης δὲ ἔνδον οἱ τῆς | |
| 35 | εὐσεβείας κήρυκες ἀδείας καὶ θεραπείας ἀπήλαυον, ὅτι τῶν ἀνθράκων οἷόν τινων ἐπιβαίνοντες ῥό‐ δων. κγʹ. «Περιεπάτουν, φησὶν, ἐν μέσῳ τῆς φλογὸς ὑμνοῦντες τὸν Θεὸν, καὶ εὐλογοῦντες τὸν Κύριον.» | |
| 40 | Καὶ ταῦτα δὲ ἔμφασιν τῆς ἄκρας αὐτῶν ἔχει φιλο‐ σοφίας· οὔτε γὰρ ᾔτουν, φησὶ, τῶν δεινῶν ἀπαλλα‐ γὴν, ἀλλ’ ὕμνουν τὸν οὕτω τὰ κατ’ αὐτοὺς πρυτανεύ‐ σαντα, καὶ τῆς καλῆς ταύτης αὐτοὺς ὁμολογίας ἀξιώσαντα. Ἔστι δὲ ἰδεῖν ἐοικότα τοῖς νέοις τὰ πα‐ | |
| 45 | λαιά· καὶ γὰρ οἱ μακάριοι ἀπόστολοι Πέτρος καὶ Ἰωάννης, ὑπὸ τῆς τῶν Φαρισαίων αἰκισθέντες συμ‐ μορίας, ἐξῆλθον χαίροντες, ὅτι κατηξιώθησαν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος Ἰησοῦ ἀτιμασθῆναι· καὶ ὁ θειότατος δὲ Παῦλος σὺν τῷ Σίλᾳ, μετὰ τὰς αἰκίας ἐκείνας τὰς | |
81.1324(50) | ἐν Φιλίπποις ὑπὸ τῶν στρατηγῶν αὐτοῖς προσενεχθεί‐ σας, δεσμωτήριον οἰκοῦντες, καὶ ποδοκάκῃ προσ‐ δεδεμένοι, κατὰ τὸ μεσονύκτιον, φησὶ, «Προσευχό‐ | |
| μενοι ὕμνουν τὸν Θεόν.» Οὕτω καὶ οἱ μακάριοι | 1324 | |
81.1325 | παῖδες οὗτοι ἐν καμίνῳ χορεύοντες τὸν θεῖον ὕμνον διετέλουν ὑφαίνοντες. Καὶ πρῶτον μὲν ὁ Ἀζα‐ ρίας στόμα κοινὸν γενόμενος, καὶ ὑπὸ τῶν τῆς φλο‐ γὸς κυμάτων περικλυζόμενος, | |
| 5 | «Ἀνοίξας, φησὶ, τὸ στόμα αὑτοῦ ἐν μέσῳ τοῦ πυρὸς, εἶπεν· (κϛʹ.) Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε ὁ Θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν, καὶ αἰνετὸν, καὶ δεδοξασμένον τὸ ὄνομά σου εἰς τοὺς αἰῶνας.» Τίς ἂν πρὸς ἀξίαν τοῦ προοιμίου τὴν σοφίαν θαυμάσειεν; Οὐδὲ γὰρ ἐν εὐ‐ | |
| 10 | ημερίᾳ ὢν καὶ εὐκληρίᾳ, οὐδὲ κατὰ ῥοῦν τοῦ βίου φερομένου, ἀλλ’ ἐν καμίνῳ τοσαύτῃ τὸν τῶν ὅλων ὕμνει Θεὸν, καὶ ἐκάλει αὐτὸν τὸν πατέρων Θεὸν, καὶ τὴν τοῦ φρονήματος δεικνὺς μετριότητα, καὶ τῶν πατέρων ἀνακηρύττων τὴν ἀρετήν. Ὑμνοῦμεν γάρ | |
| 15 | σε, φησὶν, ὦ Δέσποτα, ἡμεῖς οἱ πατέρας ἔχοντες ἐκείνους, ὧν ἠθέλησας κληθῆναι Θεός. Σὺ γὰρ εἶπας τῷ θεράποντί σου Μωσῇ· «Ἐγὼ ὁ Θεὸς Ἀβραὰμ, καὶ ὁ Θεὸς Ἰσαὰκ, καὶ ὁ Θεὸς Ἰακώβ·» τοῦτό σου τὸ ὄνομα αἰνετόν ἐστι, καὶ δεδοξασμένον, οὐκ | |
| 20 | ἐν καιρῷ τινι καὶ χρόνῳ ῥητῷ, ἀλλ’ εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. κζʹ. «Ὅτι δίκαιος εἶ ἐπὶ πᾶσιν, οἷς ἐποίησας ἡμῖν.» Ὑμνοῦμεν δέ σε, φησὶ, τὸ δίκαιον τῆς σῆς ἐπιστάμενοι κρίσεως· ὀρθῇ γὰρ καὶ δικαίᾳ χρησά‐ | |
| 25 | μενος ψήφῳ ἐξανδραποδισθῆναι ἡμᾶς, καὶ πόῤῥω τῶν οἰκείων γενέσθαι προσέταξας. «Καὶ πάντα σου, φησὶ, τὰ ἔργα ἀληθινὰ, καὶ εὐθεῖαι αἱ ὁδοί σου. (κηʹ.) Καὶ πᾶσαι αἱ κρίσεις σου ἀληθιναὶ, καὶ κρίματα ἀληθείας ἐποίησας, κατὰ | |
| 30 | πάντα ἃ ἐπήγαγες ἡμῖν, καὶ ἐπὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν τὴν τῶν πατέρων ἡμῶν Ἱερουσαλὴμ, ὅτι ἐν ἀληθείᾳ καὶ κρίσει ἐπήγαγες ταῦτα πάντα ἐφ’ ἡμᾶς διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν.» Τὴν αὐτὴν μὲν διάνοιαν ἅπαντα ἔχει τὰ εἰρημένα· διαφόρως δὲ | |
| 35 | αὐτὰ εἴρηκε, τὴν δικαίαν τοῦ Θεοῦ κρίσιν ὑμνῶν, καὶ χώραν οὐδεμίαν τῇ ἀχαριστίᾳ διδούς. Διὰ τοῦτο καὶ τῆς Ἱερουσαλὴμ μνημονεύσας, καὶ ἁγίαν αὐτὴν ὀνομάσας, καὶ τῶν πατέρων ἐκείνων τῶν ἐκλεκτῶν πόλιν προσαγορεύσας, εὐθὺς τὴν τῆς τιμωρίας αἰτίαν | |
| 40 | ἐπήγαγε· «Ταῦτα πάντα, φησὶν, ἐπήγαγες ἐφ’ ἡμᾶς διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν. (κθʹ.) Ὅτι ἡμάρτομεν καὶ ἠνομήσαμεν ἀποστάντες ἀπὸ σοῦ.» Οὐ γὰρ μάτην, φησὶ, καὶ ἣν ἀφιέρωσας παρέδωκας πόλιν τοῖς | |
| 45 | πολεμίοις, καὶ ἡμᾶς εἴασας δορυαλώτους γενέσθαι, ἀλλ’ «ὅτι ἡμάρτομεν, καὶ ἠνομήσαμεν ἀποστάντες ἀπὸ σοῦ.» Πολλὴν δὲ ἔμφασιν ἔχει τὸ ἀπὸ σοῦ, ἀντὶ τοῦ, Τοῦ Ποιητοῦ καὶ Δημιουργοῦ, τοῦ ἀγαθοῦ Δε‐ σπότου, τοῦ τροφέως, καὶ φύλακος, τοῦ τῆς Αἰγυ‐ | |
81.1325(50) | πτίων δουλείας ἀπαλλάξαντος, τοῦ θάλατταν τεμόντος, | |
| τοῦ δι’ ἀβύσσου ποδηγήσαντος, τοῦ πέτραν ξηρὰν | 1326 | |
81.1328 | ὠδῖσι πληγῶν κατακλύσαντος, τοῦ τ’ ἄλλα πάντα ἀνάγραπτα ἀγαθὰ χορηγήσαντος. Ἡμάρτομεν τοίνυν ἀποστάντες ἀπὸ σοῦ· «Καὶ ἐξημάρτομεν ἐν πᾶσιν.» Οὐ γὰρ τόδε, ἢ τόδε παρέβημεν, ἀλλὰ πάντα σου τὸ | |
| 5 | προστάγματα. λʹ. «Καὶ τῶν ἐντολῶν τοῦ νόμου σου οὐκ ἠκού‐ σαμεν, οὐδὲ ἐφυλάξαμεν αὐτὰς, οὐδὲ ἐποιήσαμεν, καθὼς ἐνετείλω ἡμῖν, ἵνα εὖ ἡμῖν γένηται.» Κἀν‐ ταῦθα πάλιν τὴν τῆς εὐσεβείας καὶ σοφίας ἔδειξεν | |
| 10 | ὑπερβολήν. Ἡ γὰρ τῶν νόμων, φησὶ, καὶ τῶν ἐντο‐ λῶν φυλακὴ, σοὶ μὲν τῷ νομοθέτῃ παρεῖχεν οὐδὲν, ἡμῖν δὲ ἀγαθῶν ἀφθονίαν προεξένει· τούτου τοίνυν χάριν καὶ τοὺς νόμους ἐτεθείκεις ἐκείνους, ἀφορμὰς ἡμῖν χορηγῶν σωτηρίας. Ἐπειδὴ τοίνυν, φησὶ, παρ‐ | |
| 15 | έβημεν, λαʹ. «Πάντα ὅσα ἡμῖν ἐπήγαγες, καὶ πάντα ὅσα ἐποίησας ἡμῖν, ἐν ἀληθινῇ κρίσει ἐποίησας.» Ἀξία γὰρ τῆς ἁμαρτίας ἡ τιμωρία. Εἶτα ταύτην δεικνὺς ἐπάγει· | |
| 20 | λβʹ. «Καὶ παρέδωκας ἡμᾶς εἰς χεῖρας ἀνόμων, ἐχθίστων, ἀποστατῶν, καὶ βασιλεῖ ἀδίκῳ καὶ πονη‐ ροτάτῳ παρὰ πᾶσαν τὴν γῆν παρέδωκας ἡμᾶς.» Ἐπειδὴ γάρ σε τὸν ἡμέτερον οὐκ ἐθεραπεύσαμεν βασιλέα, ἀλλὰ τῆς σῆς κατεφρονήσαμεν ἀγαθότητος, | |
| 25 | εἰκότως ἡμᾶς ὠμοτάτῳ, καὶ ἀπηνεστάτῳ, καὶ οὐ‐ δαμῶς εἰδότι τὸ δίκαιον δουλεύειν ἠνάγκασας βα‐ σιλεῖ, ἔχοντι καὶ τοὺς ὑπηκόους τῇ βασιλικῇ πονηρίᾳ συμβαίνοντας. Ἀλλ’ ὅμως καὶ ἐν τοσούτοις ὄντες κακοῖς πάσης ἐστερήμεθα παῤῥησίας, καὶ προσφέ‐ | |
| 30 | ρειν σοι δέησιν ὑπὸ τῆς αἰσχύνης κωλυόμεθα· τοῦτο γὰρ σημαίνει λέγων· λγʹ. «Καὶ νῦν οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἀνοῖξαι τὸ στόμα, αἰσχύνη καὶ ὄνειδος ἐγενήθημεν τοῖς δούλοις σου, καὶ τοῖς σεβομένοις σε.» Ἐμφράττει, φησὶν, ἡμῶν τὸ | |
| 35 | στόμα τῆς παρανομίας τὸ πλῆθος· ἀλλ’ ὅμως ἐπονεί‐ διστοι, καὶ καταγέλαστοι, καὶ λίαν ἐπίχαρτοι τοῖς πολεμίοις γενόμενοι ἡμεῖς, οἱ δοῦλοί σου προσ‐ αγορευόμενοι, ἱκετεύομέν σε, διὰ τὸ ἐπικείμενον ἡμῖν τῆς σῆς δεσποτείας ὄνομα δεῖξαι τοῖς ἐναντίοις | |
| 40 | τὴν σὴν ἰσχὺν, καὶ μὴ παντελῶς ἡμᾶς τῆς σῆς προ‐ μηθείας ἀλλοτριῶσαι. λδʹ. «Μὴ παραδῷς γὰρ ἡμᾶς, φησὶν, εἰς τέλος διὰ τὸ ὄνομά σου, καὶ τὴν διαθήκην σου μὴ ἀπο‐ στήσῃς, καὶ μὴ διασκεδάσῃς τὸ ἔλεός σου ἀφ’ | |
| 45 | ἡμῶν.» Τολμῶμεν δὲ, φησὶ, ταῦτα λέγειν, πολλὰ ἐνέχυρα τῆς σῆς ἀγαθότητος ἔχοντες· πρῶτον μὲν αὐτὸ τῆς σῆς Δεσποτείας τὸ ὄνομα· ἔπειτα τὸν ἀμέ‐ τρητον ἔλεον, ᾧ κεχρημένος ἰθύνεις τὰ σύμπαντα· πρὸς τούτοις, τὰς πρὸς τοὺς πατέρας ἡμῶν συν‐ | |
81.1328(50) | θήκας· ὑπέσχου γὰρ ἐκείνοις περίβλεπτόν τε καὶ ἔνδοξον τὸ ἐκείνων γένος ποιήσειν. Εἶτα καὶ τῶν ὀνο‐ μάτων τῶν πατέρων μέμνηται, τῇ μνήμῃ τῶν δι‐ καίων τὸν ἀγαθὸν Δεσπότην εἰς ἔλεον ἐκκαλούμε‐ | |
| νος. | 1328 | |
81.1329 | λεʹ, λϛʹ. «Διὰ Ἀβραὰμ, φησὶ, τὸν ἠγαπημένον ὑπὸ σοῦ, καὶ διὰ Ἰσαὰκ τὸν δοῦλόν σου, καὶ Ἰσραὴλ τὸν ἅγιόν σου, οἷς ἐλάλησας αὐτοῖς λέγων· Πληθυνῶ τὸ σπέρμα ὑμῶν ὡσεὶ τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ, | |
| 5 | καὶ ὡς τὴν ἄμμον τὴν παρὰ τὸ χεῖλος τῆς θαλάσσης.» Ταῦτα, φησὶν, ἐκείνοις ὑπέσχου, Δέσποτα, οὓς ἠγά‐ πησάς τε καὶ ἀοιδίμους ἐποίησας, ὥστε τῇ ψάμμῳ μὲν κατὰ τὸν ἀριθμὸν παραβάλλεσθαι τὸ γένος, τοῖς δὲ ἀστράσι παραπλησίως εἶναι λαμπρόν τε καὶ | |
| 10 | ὑψηλὸν, καὶ περιφανές. Εἶτα ἐκ παραλλήλου ταῖς ἐπαγγελίαις τὰ πράγματα τίθησιν. λζʹ. «Ὅτι, Δέσποτα, φησὶν ἐσμικρύνθημεν παρὰ πάντα τὰ ἔθνη, καί ἐσμεν ταπεινοὶ ἐν πάσῃ τῇ γῇ σήμερον.» Καὶ ἵνα μὴ ψευδῶς κατηγορήσῃ τῶν | |
| 15 | ὑποσχέσεων, εὐθὺς τὴν αἰτίαν ἐπήγαγε, λέγων· «Διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν.» Οὐ γὰρ σὺ, φησὶ, Δέσποτα, τὰς ὑποσχέσεις ἐψεύσω, ἀλλ’ ἡμεῖς τὰς συνθήκας παρέβημεν, καὶ πολλοὶ ὄντες κατὰ τὴν ὑπόσχεσιν, καὶ ἀριθμοῦ κρείττους, διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν ὀλι‐ | |
| 20 | γώθημεν. Τοῦτο γὰρ ᾐνίξατο εἰρηκώς· «Ἐσμικρύν‐ θημεν.» Οὐ γὰρ εἶπε, Σμικροί ἐσμεν, καὶ ὀλίγοι παρὰ πάντα τὰ ἔθνη, ἀλλ’, «Ἐσμικρύνθημεν,» τουτ‐ έστιν, Ἐγενόμεθα μὲν ἀριθμοῦ κρείττους κατὰ τὴν σὴν ὑπόσχεσιν, παραβάντες δέ σου τὰς ἐντολὰς | |
| 25 | ὀλίγοι ἀντὶ πολλῶν ἐγενόμεθα. Εἶτα ὑποδείκνυσι τῷ Θεῷ τὴν κατέχουσαν συμφορὰν, οὐχ ὡς ἀγνοοῦντα διδάσκων, ἀλλὰ τῇ διηγήσει τῶν λυπηρῶν εἰς φιλ‐ ανθρωπίαν ἐκκαλούμενος. ληʹ. «Καὶ οὐκ ἔστι, φησὶν, ἐν τῷ καιρῷ τούτῳ | |
| 30 | ἄρχων, καὶ προφήτης, καὶ ἡγούμενος.» Ἀπεστερή‐ μεθα γὰρ, φησὶ, βασιλείας, προφητείας, ἱερωσύνης, τῶν θείων σου καὶ μεγάλων δωρεῶν, δι’ ὧν κυβερ‐ νώμενοι διετελοῦμεν. «Οὐδὲ ὁλοκαύτωσις, οὐδὲ θυ‐ σία, οὐδὲ προσφορὰ, οὐδὲ θυμίαμα.» Καὶ δεικνὺς | |
| 35 | τὴν αἰτίαν, δι’ ἣν ἀδύνατον θῦσαι, ἀκολούθως ἐπήγα‐ γεν· «Οὐδὲ τόπος τοῦ καρπῶσαι ἐνώπιόν σου, καὶ εὑρεῖν ἔλεον.» Ὁ γὰρ σὸς νόμος τὴν τῶν θυσιῶν λειτουργίαν ἑνὶ περιέγραψε τόπῳ, καὶ παρανομία σαφὴς τὸ ἐν ἑτέρῳ τόπῳ προσενεγκεῖν σοι θυσίαν. | |
| 40 | Τούτων ἀκούειν οὐκ ἐθέλουσιν οἱ Ἰουδαῖοι, ἀλλὰ τοὺς ὀφθαλμοὺς μύσαντες, καὶ τὰ ὦτα βύσαντες, πάντα τολμῶσι παρανόμως ἐπιτελεῖν. Οἱ δὲ ἅγιοι παῖδες οὗτοι, τοῦ νόμου τὸν σκοπὸν ἐπιστάμενοι, ἔλεγον μὴ εἶναι τόπον τοῦ καρπῶσαι ἐνώπιον αὐτοῦ, καὶ εὑρεῖν | |
| 45 | ἔλεον· Καὶ ἐπειδὴ τούτου, φησὶ, τυχεῖν ἀδύνατον, πόῤῥω τῆς ἱερᾶς ἐκείνης πόλεως ὄντας, εὑρήκαμεν τρόπον τινὰ θεραπείας, ὦ Δέσποτα. λθʹ, μʹ. «Ἐν ψυχῇ γὰρ συντετριμμένῃ, καὶ πνεύ‐ ματι ταπεινώσεως προσφέροντές σοι τὴν ἱκε‐ | |
81.1329(50) | τείαν, προσδεχθῆναι αὐτὴν παρακαλοῦμεν. Ὡς ἐν | |
| ὁλοκαυτώμασι κριῶν καὶ ταύρων, καὶ ὡς ἐν μυριά‐ | 1330 | |
81.1332 | σιν ἀρνῶν πιόνων, οὕτω γενέσθω ἡ θυσία ἡμῶν ἐν‐ ώπιόν σου σήμερον, καὶ ἐκτελείσθω ὄπισθέν σου· ὅτι οὐκ ἔστιν αἰσχύνη τοῖς πεποιθόσιν ἐπὶ σοί.» Ἐπειδὴ γὰρ, φησὶν, ὁ σὸς νόμος ἐν παντί σοι τόπῳ | |
| 5 | προσφέρειν τὰς νενομισμένας θυσίας οὐ συγχωρεῖ, ἀντὶ κριῶν, καὶ ταύρων, καὶ ἀρνῶν τὸν ἀριθμὸν νι‐ κώντων, συντετριμμένην σοι καὶ τεταπεινωμένην καρδίαν προσφέρομεν, καὶ παρακαλοῦμεν γενέσθαι σοι ταῦτα πάσης θυσίας ἡδίω, ἐπειδὴ εἴωθας τοὺς πε‐ | |
| 10 | ποιθότας ἐπὶ σοὶ πάσης αἰσχύνης ἐλευθεροῦν. Ταῦτα δὲ οὐχ ἁπλῶς οὕτως εἴρηκεν ὁ ἅγιος οὗτος ἀνὴρ, ἀλλ’ ὑπὸ τοῦ προφήτου δεδιδαγμένος Δαβὶδ, ὃς ἐν τῷ πεντηκοστῷ λέγει ψαλμῷ, ὅτι «Εἰ ἠθέλησας θυσίαν, ἔδωκα ἄν· ὁλοκαυτώματα οὐκ εὐδοκήσεις· θυσία τῷ | |
| 15 | Θεῷ πνεῦμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμέ‐ νην καὶ τεταπεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει.» Καὶ πάλιν ἐκ προσώπου τοῦ Θεοῦ· «Μὴ φάγομαι κρέα ταύρων, ἢ αἷμα τράγων πίομαι; Θῦσον τῷ Θεῷ θυσίαν αἰνέσεως, καὶ ἀπόδος τῷ Ὑψίστῳ τὰς | |
| 20 | εὐχάς σου, καὶ ἐπικάλεσαί με ἐν ἡμέρα θλίψεώς σου, καὶ ἐξελοῦμαί σε, καὶ δοξάσεις με.» Καὶ μετὰ βραχέα· «Θυσία αἰνέσεως δοξάσει με, καὶ ἐκεῖ ὁδὸς, ἐν ᾗ δείξω αὐτῷ τὸ σωτήριόν μου.» Ταῦτα δεδι‐ δαγμένος ὁ θεῖος οὗτος ἀνὴρ, τὴν συντετριμμένην | |
| 25 | καρδίαν ἀντὶ πάσης δεχθῆναι θυσίας ἱκέτευσεν. Εἶτα ἐπάγει· μαʹ. «Καὶ νῦν ἐξακολουθοῦμέν σοι ἐν ὅλῃ καρ‐ δίᾳ, καὶ φοβούμεθά σε, καὶ ζητοῦμεν τὸ πρόσωπόν σου, μὴ καταισχύνῃς ἡμᾶς.» Τὸ γὰρ πλῆθος τῶν | |
| 30 | συμφορῶν ἑτέρους ἡμᾶς ἀνθ’ ἑτέρων εἰργάσατο, καὶ παραβάτας ὄντας τῶν σῶν ἐντολῶν, ἐν ὅλῃ σε καρ‐ δίᾳ καὶ φοβεῖσθαι καὶ ζητεῖν παρεσκεύασε. Πρόσ‐ ωπον δὲ Θεοῦ ἐνταῦθα τὴν εὐμένειαν ἐκάλεσε, καὶ τὴν τῆς ἐλευθερίας ἀπόδοσιν, καὶ τὴν τῆς κηδεμο‐ | |
| 35 | νίας ἀπόληψιν, ἧς ἀπολαύοντας δυνατὸν ἦν ὁρᾷν καὶ τὸν θεῖον νεὼν, καὶ τὰς ἐπιτελουμένας αὐτόθι λατρείας, δι’ ὧν ἀσώματον ὄντα τὸν Θεὸν καὶ ἀόρατον ὁρᾷν ἐφαντάζοντο. Ἐπειδὴ τοίνυν τοσαύτην ἡμῶν διὰ τῆς τιμωρίας εἰργάσω μεταβολὴν, | |
| 40 | μβʹ, μγʹ. «Μὴ καταισχύνῃς ἡμᾶς, ἀλλὰ ποίησον μεθ’ ἡμῶν κατὰ τὴν ἐπιείκειάν σου, καὶ κατὰ τὸ πλῆθος τοῦ ἐλέους σου. Καὶ ἐξελοῦ ἡμᾶς κατὰ τὰ θαυμάσιά σου, καὶ δὸς δόξαν τῷ ὀνόματί σου.» Διὰ ταῦτα, φησὶν, οἴκτου ἡμᾶς καὶ φιλανθρωπίας | |
| 45 | ἀξίωσον· ἐλεεῖν τε γὰρ πέφυκας, καὶ μακροθυμίᾳ κεχρῆσθαι πρὸς ἅπαντας, σύνδρομόν τε ἔχεις τῇ βουλήσει τὴν δύναμιν· καὶ μαρτυρεῖ τὰ διηνεκῶς ὑπὸ σοῦ γενόμενα θαύματα. Τὰ γὰρ εἰς ἡμᾶς γενό‐ μενα, καὶ τὸ σὸν ὄνομα ὑμνεῖσθαι παρασκευάσει, | |
81.1332(50) | οὐχ ὑφ’ ἡμῶν μόνον σωζομένων, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ τῶν τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ὁρώντων. «Δὸς δόξαν τοίνυν τῷ ὀνόματί σου, Κύριε. | |
| (μδʹ, μεʹ.) Καὶ ἐντραπείησαν πάντες οἱ ἐνδεικνύ‐ | 1332 | |
81.1333 | μενοι τοῖς δούλοις σου κακὰ, καὶ καταισχυνθείησαν ἀπὸ πάσης δυναστείας, καὶ ἡ ἰσχὺς αὐτῶν συν‐ τριβείη. Γνώτωσαν, ὅτι σὺ Κύριος ὁ Θεὸς μόνος, καὶ ἔνδοξος ἐφ’ ὅλην τὴν οἰκουμένην.» Ταύτης γὰρ | |
| 5 | εἰς ἡμᾶς γινομένης φιλανθρωπίας, καταλυθήσεται μὲν τῶν ἐναντίων τὸ θράσος, σβεσθήσεται δὲ αὐ‐ τῶν ἡ λύττα, καὶ φρόνημα αὐτῶν τὸ ὑψηλὸν συν‐ τριβήσεται, καὶ γνώσονταί σε μόνον εἶναι Κύριον καὶ Θεὸν, ὑπὸ πάσης ἄξιον ὑμνεῖσθαι τῆς οἰκουμέ‐ | |
| 10 | νης· καὶ οἱ νῦν πολλοὺς προσκυνοῦντες θεοὺς, τῶν μὲν οἰκείων θεῶν γνώσονται τὴν ἀσθένειαν, τὴν δὲ σὴν προσκυνήσουσι δύναμιν. Οἱ μὲν οὖν ἔνδον ἐν τῇ καμίνῳ χορεύοντες διετέλουν· οἱ δὲ τοῦ βασιλέως ὑπηρέται, καὶ τῶν ἁγίων κατήγοροι, οὐκ ἔληγον | |
| 15 | ὕλην τῇ φλογὶ χορηγοῦντες, καὶ κληματίδας, καὶ στυππίον, καὶ νάφθαν· εἶδος δὲ τοῦτό ἐστιν ἐν ἐκείνῃ τῇ χώρᾳ γινόμενον, ἐξάψαι τὴν φλόγα δυνάμενον. Τοσαύτη δὲ ἦν χορηγουμένη τῇ πυρᾷ τροφὴ, ὡς ἐπ’ ἐννέα καὶ τεσσαράκοντα πήχεις διαχυθῆναι, καὶ | |
| 20 | τῶν Χαλδαίων ἐμπρῆσαι τοὺς πλησιάζοντας. Καὶ οἱ μὲν ἔξωθεν ἐξῆπτον τὴν φλόγα· θεῖος δὲ ἄγγελος ἐσκεδάννυ τὴν φλόγα, καὶ τὸ μέσον τῆς καμίνου τῶν ἀνθράκων ἐγύμνου, καὶ αὖράν τινα ψυχράν τε καὶ μετρίως ὑγρὰν, καὶ πολλὴν τοῖς ἁγίοις ἡδονὴν | |
| 25 | πραγματευομένην, ὠδίνειν τὸ πῦρ παρεσκεύαζε, καὶ ταύτην τοῖς τῶν ἁγίων ἐπαφιέναι σώμασιν. νʹ. «Ἐποίησε γὰρ, φησὶ, τὸ μέσον τῆς καμίνου ὡς πνεῦμα δρόσου διασυρίζον, καὶ οὐχ ἥψατο αὐτῶν τὸ καθόλου τὸ πῦρ, καὶ οὐκ ἐλύπησεν αὐτοὺς, | |
| 30 | οὐδὲ παρηνώχλησεν αὐτοῖς.» Ἀλλὰ μηδεὶς ταῦτα ἀφορῶν σμικρυνέτω τοὺς τῶν ἁγίων ἀγῶνας, τῶν δὲ ἱερῶν ἐκείνων ἀναμιμνησκέσθω λόγων· «Ἔστιν ὁ Θεὸς ἐν οὐρανοῖς, ᾧ ἡμεῖς λατρεύομεν, δυνατὸς ἐξελέσθαι ἡμᾶς ἐκ τῆς καμίνου τῆς καιομένης, καὶ | |
| 35 | ἐκ τῶν χειρῶν σου, βασιλεῦ, ῥύσεται ἡμᾶς.» Καὶ, «Ἐὰν μὴ, γνωστὸν ἔστω σοι, βασιλεῦ, ὅτι τοῖς θεοῖς σου οὐ λατρεύομεν, καὶ τῇ εἰκόνι τῇ χρυσῇ, ᾗ ἔστη‐ σας, οὐ προσκυνοῦμεν.» Ὥστε οἱ ἅγιοι παῖδες ἐκεῖ‐ νοι τῆς φλογὸς ἐκείνης κατεφρόνησαν, οὐ τοῦτο τὸ | |
| 40 | τέλος ὁρῶντες, ἀλλὰ θάνατον προσδεχόμενοι· ὁ δὲ ἀγωνοθέτης ἐβράβευσεν, ὡς ἠθέλησε, καὶ τούς τε ἀλι‐ τηρίους ἐκείνους κατῄσχυνε, καὶ τούτους ἀοιδίμους ἀπέφηνε. Ταύτης τοίνυν τῆς σωτηρίας ἀπολαύσαν‐ τες οἱ μακάριοι καὶ τρισμακάριοι παῖδες, καὶ πολ‐ | |
| 45 | λάκις τοῦτο, οὐκ ἔτι ἑνὶ τὸν Θεὸν ὑμνεῖν παρεχώρη‐ σαν, ἀλλ’, ναʹ. «Ὡς ἐξ ἑνὸς, φησὶ, στόματος ὕμνουν καὶ ἐδόξαζον τὸν Θεὸν, καὶ ηὐλόγουν ἐν τῇ καμίνῳ,» τὴν ἀρίστην αὑτῶν συμφωνίαν, καὶ θαυμαστὴν ὑμν‐ | |
81.1333(50) | ῳδίαν, τῇ παρὰ τὴν εἰκόνα συμφωνίᾳ καὶ τοῖς | 1334 |
81.1336 | μουσικοῖς ἀντιτάξαντες ὀργάνοις, καὶ δεικνύντες, ὅσῳ τὸ μὴ προσκυνῆσαι τὴν εἰκόνα τοῦ προσκυνῆ‐ σαι λυσιτελέστερον. Ἄρχονται δὲ οὕτως τοῦ ὕμνου· νβʹ. «Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε, ὁ Θεὸς τῶν πατέρων | |
| 5 | ἡμῶν, καὶ αἰνετὸς καὶ ὑπερυψούμενος εἰς τοὺς αἰῶνας· καὶ εὐλογημένον τὸ ὄνομα τῆς δόξης σου, τὸ ἅγιον, καὶ ὑπεραινετὸν, καὶ ὑπερυψούμενον εἰς τοὺς αἰῶνας.» Ἔρωτός ἐστι θερμοτάτου καὶ ἀπληστοτά‐ του τὰ ῥήματα· τούτῳ γὰρ τετρωμένοι, ζητοῦσιν | |
| 10 | ὀνόματα τοῦ ὑμνουμένου τὴν ἀξίαν παραδηλῶσαι δυ‐ νάμενα, καὶ μὴ εὑρίσκοντες, ταῖς ὑπερθετικαῖς αὐτὰ προθέσεσιν ἐξυφαίνουσιν, «ὑπερυψούμενον» ὀνομάζον‐ τες, καὶ «ὑπεραινετὸν,» καὶ οὐκ αὐτὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ ὄνομα τῆς δόξης αὐτοῦ. Καλῶς δὲ πανταχοῦ | |
| 15 | «Κύριον καὶ Θεὸν τῶν πατέρων» ἀποκαλοῦσι, σφᾶς αὐτοὺς ἀναξίους εἶναι ταυτησὶ τῆς προσηγορίας ὁμολογοῦντες. νγʹ. «Εὐλογημένος εἶ ἐν τῷ ναῷ τῆς ἁγίας δόξης σου, καὶ ὑπεραινετὸς, καὶ ὑπερένδοξος εἰς τοὺς | |
| 20 | αἰῶνας.» Ἄληστον ἔχουσι τοῦ θείου νεὼ τὴν μνήμην, καὶ ἀκριβεῖς ὄντες τοῦ νόμου φύλακες, ἐννόμως προσεύχονται· ἀντὶ τοῦ· Εἰς ἐκεῖνον ἀποβλέποντες τὸν νεὼ, ἔνθα σου ἡ δόξα ἐπιφαίνεσθαι εἰώθει, τοῦτόν σοι τὸν ὕμνον προσφέρομεν· εἰ γὰρ καὶ μυ‐ | |
| 25 | ριάκις ἐμπέπρησται, τῆς σῆς ἁγιωσύνης μετέχει. Καὶ ἵνα μή τις ὑπολάβῃ περιγράφειν αὐτοὺς τόπῳ τὸν ἀσώματόν τε καὶ ἀπεριόριστον Θεὸν, ἀναγκαίως ἐπάγουσιν· νδʹ. «Εὐλογητὸς εἶ ἐπὶ θρόνου τῆς βασιλείας | |
| 30 | σου, καὶ ὑπερυψούμενος εἰς τοὺς αἰῶνας.» Εἶτα δεικνύντες τίνα θρόνον καλοῦσιν, εὐθὺς ἐπιφέ‐ ρουσιν· νεʹ. «Εὐλογητὸς εἶ, ὁ βλέπων ἀβύσσους, καθ‐ ήμενος ἐπὶ Χερουβὶμ, καὶ ὑπερύμνητος, καὶ ὑπερ‐ | |
| 35 | υψούμενος εἰς τοὺς αἰῶνας.» Καὶ ἐπειδὴ καὶ ὁ νεὼς ἐκεῖνος εἶχε τῶν Χερουβὶμ τὰς εἰκόνας ἐν τοῖς ἁγίοις τῶν ἁγίων, ὡς ἂν μηδεμία τοῖς ἀκούουσιν ἐν‐ τεῦθεν γένηται βλάβη, καὶ περιγεγράφθαι νομίσωσι τὸν Θεὸν, θεραπεύουσι τὸν ἀκροατὴν, λέγοντες· | |
| 40 | νϛʹ. «Εὐλογητὸς εἶ ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐ‐ ρανοῦ, καὶ ὑπερύμνητος, καὶ ὑπερυψούμενος εἰς τοὺς αἰῶνας.» Πανταχοῦ γὰρ, φασὶν, εἶ, καὶ τὰ σύμπαντα πληροῖς, καὶ πᾶσαν περιέχεις τὴν κτίσιν. Οὕτως ὑμνήσαντες καλοῦσιν ἅπασαν τὴν γενητὴν | |
| 45 | φύσιν εἰς κοινωνίαν τῆς ὑμνῳδίας, οὐ μόνον τὴν λο‐ γικὴν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἄλογόν τε καὶ ἄψυχον. νζʹ. «Εὐλογεῖτε γὰρ, φασὶ, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου, τὸν Κύριον, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.» Καὶ οὐκ ἀνέχονται τῆς κοι‐ | |
81.1336(50) | νῆς κλήσεως μόνης, ἀλλὰ καὶ ἰδίᾳ ἕκαστον συγκα‐ λοῦσιν, καὶ οὐ μόνον τὰ ὁρώμενα, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀό‐ | |
| ρατον φύσιν. | 1336 | |
81.1337 | νηʹ. «Εὐλογεῖτε γὰρ, φασὶν, ἄγγελοι Κυρίου, τὸν Κύριον· ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας.» Καὶ ἵνα μὴ, καθ’ ἕκαστον ἑρμηνεύων, εἰς μῆκος ἄπειρον ἐκτείνω τὸν λόγον, καλοῦσιν εἰς τὴν | |
| 5 | χορείαν, καὶ οὐρανὸν, καὶ τὰ ὕδατα τὰ ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν, καὶ τὰς δυνάμεις τὰς τὸν θεῖον θρόνον περιπολούσας. Καλοῦσι δὲ καὶ ἥλιον, καὶ σελήνην, καὶ τοὺς ἄλλους φωστῆρας· καὶ οὐ μόνον τὰ κατ’ οὐ‐ ρανὸν, ἀλλὰ καὶ τὰ ἐν τῷ ἀέρι γινόμενα, ὄμβρον καὶ | |
| 10 | δρόσον, καὶ πνεύματα· εἶτα τὰς ἐναντίας ποιότητας, ψύχος καὶ καῦμα· εἶτα φύσιν ὁμοῦ καὶ ἐνέργειαν, πῦρ καὶ καῦμα· τὸ μὲν γὰρ πῦρ φύσεως ὄνομα, τὸ δὲ καῦμα οὐκέτι οὐσία, ἀλλὰ πυρὸς ἐνέργεια. Καλοῦσι δὲ καὶ δρόσον, καὶ νιφετὸν, καὶ πάγον, καὶ ψύχος, | |
| 15 | καὶ πάχνας, καὶ χιόνας, καὶ ἀστραπὰς, καὶ νεφέ‐ λας, τὰ συγγενῆ καὶ ὁμόφυλα. Εἶτα νύκτας καὶ ἡμέρας, καὶ τὰ τούτων ποιητικὰ, φῶς καὶ σκότος· τὰ μὲν γὰρ ὀνόματα, τὰ δὲ πράγματα· «Ἐκάλεσε γὰρ, φησὶν, ὁ Θεὸς τὸ φῶς ἡμέραν, καὶ τὸ σκότος | |
| 20 | ἐκάλεσε νύκτα.» Εἰ γὰρ καὶ σκιὰ τὸ σκότος ἐστὶ, καὶ οὐκ οὐσία, ἀλλὰ πρᾶγμά ἐστι συμβεβηκὸς, καὶ τῆς νυκτὸς ποιητικόν. Καὶ ἐπειδὴ δρόσου καὶ νιφετοῦ ἐμνημόνευσαν, ἀναγκαίως δεικνύουσι καὶ τὰς τούτων πηγάς· «Εὐλογεῖτε γὰρ, ἔλεγον, ἀστραπαὶ καὶ νε‐ | |
| 25 | φέλαι·» αἱ μὲν τίκτουσαι, αἱ δὲ τὰς ὠδῖνας προμη‐ νύουσαι. «Ἀστραπὰς γὰρ, φησὶν ὁ προφήτης, εἰς ὑετὸν ἐποίησεν.» Οὕτω μνημονεύσαντες τῶν κατ’ οὐρανὸν καὶ ἀέρα, καὶ ἑκάστῳ ὑμνεῖν παρακελευσά‐ μενοι, ἐπὶ τὴν κοινὴν μητέρα τὴν γῆν τοῦ ὕμνου | |
| 30 | μεταφέρουσι τὴν παρακέλευσιν, καί φασιν· οδʹ. «Εὐλογείτω ἡ γῆ τὸν Κύριον, ὑμνείτω καὶ ὑπερυψούτω αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας.» Εἶτα κατὰ διαίρεσιν· οεʹ. «Εὐλογεῖτε, ὄρη καὶ βουνοὶ, τὸν Κύριον.» | |
| 35 | Ἔπειτα τὰς ταύτης ὠδῖνας· οϛʹ. «Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ φυόμενα ἐν τῇ γῇ, τὸν Κύριον.» Εἶτα τὴν ἀρδείαν ἧς δέονται· «Εὐλογεῖτε, αἱ πηγαὶ, τὸν Κύριον.» Καὶ ἐπειδὴ τῆς κάτω μοί‐ ρας ἐστὶ καὶ ἡ θάλασσα, καὶ οἱ ποταμοὶ, ἀναγ‐ | |
| 40 | καίως καὶ τούτων ἐποιήσαντο τὴν μνήμην· μνη‐ μονεύουσι δὲ καὶ τῶν τῆς θαλάττης τροφίμων. οθʹ. «Εὐλογεῖτε γὰρ, φησὶ, κήτη, καὶ πάντα τὰ κινούμενα ἐν τοῖς ὕδασι, τὸν Κύριον.» Μετὰ ταῦτα τὰ πετεινὰ καλοῦσι, καὶ τὰ θηρία, καὶ τὰ κτήνη, καὶ | |
| 45 | ἔσχατον ἁπάντων τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν, τῆς κοσμογονίας τὴν τάξιν φυλάξαντες. Καὶ γὰρ ὁ μα‐ κάριος Μωσῆς, πρῶτα μὲν φῦναι τῷ θείῳ λόγῳ τὰ δένδρα συνέγραψεν, εἶτα τῶν νηκτῶν παραχθῆναι τὰ γένη, καὶ πρὸς τούτοις καὶ σὺν τούτοις τῶν ἀερο‐ | |
81.1337(50) | πόρων ὀρνίθων τὴν φύσιν, μετὰ δὲ ταῦτα θηρία καὶ κτήνη, τελευταῖον δὲ τὸν ἄνθρωπον. Καλέσαντες δὲ | |
| τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν εἰς ὑμνῳδίαν, πάλιν κατὰ | 1338 | |
81.1340 | διαίρεσιν ὑμνεῖν παρεγγυῶσι τὸν Ποιητήν· καὶ πρώ‐ τους μὲν τῶν ἄλλων ἁπάντων τοὺς υἱοὺς Ἰσραὴλ τοῦτο ποιεῖν παρακελεύονται· καὶ τούτους δὲ πολλα‐ χῶς διαιροῦσι, καὶ τάττουσι πρώτους τοὺς ἱερεῖς, ἅτε | |
| 5 | δὴ τὴν θείαν λειτουργίαν πεπιστευμένους. Εἶτα, ἵνα μὴ νομισθῶσι μόνοις τοῖς ἱερεῦσι περιγράφειν τὴν ὑμνῳδίαν, ἐπάγουσιν· πεʹ. «Εὐλογεῖτε, δοῦλοι Κυρίου, τὸν Κύριον, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας·» | |
| 10 | μονονουχὶ λέγοντες, ὅτι δυνατὸν εὐνοϊκῶς δουλεύειν τῷ Δεσπότῃ καὶ τὸν ἱερωσύνης γεγυμνωμένον. Προκηρύττουσι καὶ τὴν ἀνάστασιν· πϛʹ. «Εὐλογεῖτε γὰρ, φασὶ, πνεύματα καὶ ψυχαὶ δικαίων, τὸν Κύριον·» τουτέστιν, αἱ πνευματικαὶ | |
| 15 | τῶν δικαίων ψυχαὶ, αἱ τῶν ἀνθρωπίνων παθῶν ὑπέρ‐ τεραι γενόμεναι, αἱ τοῦ Πνεύματος τὴν χάριν ὑποδεξάμεναι. Ἔπειτα καὶ τοὺς ἀρετῆς εἴδη τινὰ κε‐ κτημένους· πζʹ. «Εὐλογεῖτε, φασὶν, ὅσιοι καὶ ταπεινοὶ τῇ | |
| 20 | καρδίᾳ, τὸν Κύριον.» Δυνατὸν γὰρ, φασὶν, ἀδικίας ἀπηλλαγμένους, καὶ ταπεινῷ φρονήματι κεχρημέ‐ νους, καὶ ἀρέσκειν Θεῷ καὶ τὸν ἁρμόττοντα ὕμνον προσφέρειν. Ταῦτα δὲ οὐκ ἀδολεσχίᾳ χρώμενοι κατ‐ έλεξαν ἅπαντα, ἀλλὰ πρῶτον μὲν τὸ περὶ τὸν Δεσπό‐ | |
| 25 | την πυρσεύοντες φίλτρον, καὶ σφᾶς αὐτοὺς ἀναμι‐ μνήσκοντες τῶν ἀῤῥήτων εὐεργεσιῶν, καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων ἕνεκεν ἐξ ἀρχῆς γενομένης δημιουργίας· διὰ γὰρ τούτων μηνύουσι τῶν λόγων, ὅτι Ὑμνοῦμέν σε καὶ ὑπερυψοῦμεν, ὅτι δι’ ἀγγέλων ἡμᾶς εὐεργε‐ | |
| 30 | τεῖς, ὅτι οὐρανὸν ἡμῶν χάριν ἐδημιούργησας, ἡλίῳ δὲ τὴν ἡμέραν φωτίζεις, καὶ τῇ σελήνῃ τῆς νυκτὸς κεραννύεις τὸ ἀφεγγὲς, καὶ τοῦ χρόνου ἡμᾶς τὰ μέ‐ τρα διδάσκεις· ὑμνοῦμέν σε, ὅτι καὶ λειμῶνα ἡμῖν ἀστέρων βλαστῆσαι τὸν οὐρανὸν παρεσκεύασας, καὶ | |
| 35 | ἄνθεσιν ἀμαράντοις ἑστιᾷς ἡμῶν τὰς ὄψεις, καὶ τῆς νυκτὸς ἡμῖν διὰ τοῦ δρόμου τούτων παρέχεις τὰ μέ‐ τρα γινώσκειν. Καὶ τίς ἄν σε πρὸς ἀξίαν ὑμνήσειεν, ὁρῶν τῶν ὡρῶν τὰς μεταβολὰς, τῶν τροπῶν τὰς ἀλλαγὰς, καῦμα προσφόρως ἐν θέρει γινόμενον; | |
| 40 | εἶτα πνευμάτων αὔρας ἀναψυχούσας, ψύχος ἐν χει‐ μῶνι καὶ ὑετὸν ἐπιφερόμενον, καὶ ἕκαστον ῥυθμῷ καὶ τάξει προβαῖνον, ἀστραπὰς τὸν ὑετὸν μηνυούσας, νεφέλας τὸν ὑετὸν ὠδινούσας, ὄρη καὶ πεδία ληΐοις κομῶντα, καὶ ἄλσεσι, πηγὰς ὑπαναβλυζούσας, καὶ | |
| 45 | ἀρδείαν τοῖς φυτοῖς προσφερούσας, ποταμοὺς ἄπαυ‐ στα τρέχοντας, καὶ τοῦ δρόμου παῦλαν οὐ δεχομέ‐ νους, θάλατταν ἐν μέσῳ κειμένην, φιλίας καὶ ὁμονοίας αἰτίαν, καὶ χωρίον κοινὸν τούτων κἀκείνων δεχόμενον τὰ συμβόλαια; Καὶ ἵνα μὴ καθ’ ἕκαστον λέγω, πρῶ‐ | |
81.1340(50) | τον μὲν τούτων ἁπάντων ἐμνημόνευσαν οἱ μακάριοι, τὴν οἰκείαν ἐπιδεικνύντες εὐγνωμοσύνην, καὶ θερμό‐ τερον ἐπιτελέσαι τὸν ὕμνον τῇ μνήμῃ τῶν εὐερ‐ | |
| γεσιῶν βουλόμενοι· ἔπειτα δὲ, καὶ τοὺς Χαλδαίους | 1340 | |
81.1341 | ἔξωθεν ὑπακούοντας παιδεῦσαι πειρώμενοι, ὅτι τὰ ὑπ’ αὐτῶν προσκυνούμενα στοιχεῖα τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων [ἐστὶ] ποιήματα. Διὰ τοῦτο καὶ πυρὸς καὶ ὑδάτων. ἡλίου τε καὶ σελήνης, οὐρανοῦ τε καὶ γῆς ἐναργῶς | |
| 5 | μνημονεύουσι, πεῖσαι βουλόμενοι τοὺς ἀνοήτους, παύ‐ σασθαι μὲν τοῦ προσκυνεῖν τὰ ὁρώμενα, τὸν δὲ τού‐ των Δεσπότην ἐπιγνῶναι, καὶ τὴν πρέπουσαν αὐτῷ θεραπείαν προσενεγκεῖν. Εἰκὸς γὰρ ἦν τὸ μέγα θαῦμα θεωμένους, καὶ τοῦ πυρὸς τὴν ἧτταν ὁρῶντας, καὶ | |
| 10 | αὑτῶν δὲ καὶ τοῦ βασιλέως αὑτῶν αἰσχύνην, τῶν αἰχμαλώτων δὲ ἐκείνων παίδων τὴν σωτηρίαν τε καὶ παῤῥησίαν, δέξασθαι διὰ τῆς ὑμνῳδίας τὴν τῆς εὐ‐ σεβείας διδασκαλίαν. Οὕτως ὑμνήσαντες τελευταίως ἐπάγουσιν· | |
| 15 | πηʹ. «Εὐλογεῖτε, Ἀνανία, Ἀζαρία, Μισαὴλ, τὸν Κύριον, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας.» Οὕτως ἑαυτοὺς ἐσχάτους ἡγοῦντο τῆς κτί‐ σεως, καὶ πάντων ἀνθρώπων εὐτελεστάτους. Τοιοῦτος ἦν καὶ ὁ μακάριος Παῦλος, λέγων· «Ἐμοὶ τῷ | |
| 20 | ἐλαχιστοτέρῳ πάντων ἁγίων ἐδόθη ἡ χάρις αὕτη.» Καὶ ἀλλαχοῦ· «Χριστὸς, φησὶν, ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς σῶσαι, ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ.» Καὶ τῶν μὲν ἁμαρτωλῶν πρῶτον ἑαυτὸν ὀνομάζει, τῶν δὲ ἁγίων ἔσχατον ἀποκαλεῖ· οὕτω καὶ οἱ μακάριοι οὗτοι | |
| 25 | ἐσχάτους ἑαυτοὺς παρακελεύονται ὑμνεῖν τὸν Κύ‐ ριον, καὶ ὑπερυψοῦν αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας. Εἶτα διηγοῦνται τὸ θαῦμα· «Ὅτι ἐῤῥύσατο ἡμᾶς ἐξ ᾅδου, καὶ ἔσωσεν ἡμᾶς ἐκ χειρὸς θανάτου.» Ἀν‐ θρωπίναις γὰρ ἀπηγορεύθημεν ψήφοις. | |
| 30 | «Καὶ ἐῤῥύσατο ἡμᾶς ἐκ μέσου καιομένης φλο‐ γός· καὶ ἐκ μέσου πυρὸς ἐῤῥύσατο ἡμᾶς. (πθʹ.) Ἐξομολογεῖσθε τοίνυν τῷ Κυρίῳ, ὅτι χρηστὸς, ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα τὸ ἔλεος αὐτοῦ.» Τί γὰρ χρηστότερον, τί δὲ ἀγαθώτερον τοῦ τοσούτῳ ἐν τοῖς καθ’ ἡμᾶς | |
| 35 | χρησαμένου ἐλέῳ; Καὶ τοσαύτην ἀρετὴν ἐπιδειξά‐ μενοι, ἐλέῳ φασὶ τῆς σωτηρίας τετυχηκέναι. Εἶτα ἐπειδὴ μόνων τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ἐμνημόνευσαν ἄνω, καλοῦσι καὶ τοὺς ἐν τοῖς ἔθνεσιν εὐσεβοῦντας, καὶ τὸν Θεὸν θεραπεύειν ἐσπουδακότας. | |
| 40 | ϟʹ. «Εὐλογεῖτε, πάντες οἱ σεβόμενοι τὸν Κύριον, τὸν Θεὸν τῶν θεῶν, ὑμνεῖτε καὶ ἐξομολογεῖσθε, ὅτι εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας τὸ ἔλεος αὐτοῦ, καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τῶν αἰώνων.» Καὶ τὸ ἄπειρον αὐτοῦ τῆς ἀγαθότητος δεῖξαι φιλονεικοῦντες, καὶ ἡττώμενοι, | |
| 45 | πολλάκις τὸ τῶν αἰώνων ἀναστρέφουσιν ὄνομα. Τοιοῦ‐ τος τῶν ἁγίων τούτων ὁ ὕμνος οὗτος καὶ τὸν θηριώδη καὶ ἀπηνῆ βασιλέα ἐκπλήξας, τῶν μὲν βασιλικῶν ἐξανέστησε θρόνων, δραμεῖν δὲ παρ’ αὐτοὺς παρ‐ εσκεύασε, καὶ θεωρεῖ τέτταρας ἀντὶ τριῶν ἐν τῇ | |
81.1341(50) | καμίνῳ χορεύοντας. | 1342 |
81.1344 | «Καὶ λέγει τοῖς μεγιστᾶσιν αὐτοῦ· Οὐχὶ ἄνδρας τρεῖς ἐβάλομεν εἰς μέσον τοῦ πυρὸς πεπεδημένους; (ϟβʹ.) Καὶ ἰδοὺ ἐγὼ θεωρῶ ἄνδρας τέσσαρας λελυ‐ μένους, καὶ περιπατοῦντας ἐν μέσῳ τοῦ πυρὸς, καὶ | |
| 5 | διαφθορὰ οὐκ ἔστιν ἐν αὐτοῖς, καὶ ἡ ὅρασις τοῦ τε‐ τάρτου ὁμοία υἱῷ Θεοῦ.» Ὢ τῆς ἀῤῥήτου μακρο‐ θυμίας! Εἰκότως ἐβόων οἱ ἅγιοι παῖδες· «Ὅτι εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας τὸ ἔλεος αὐτοῦ, καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τῶν αἰώνων.» Ἰδοὺ γὰρ καὶ τοῦτον ὠμότητι τοσαύ‐ | |
| 10 | τῃ καὶ τύφῳ χρησάμενον, καὶ τὸ θεῖον σέβας ἁρπά‐ σαι καὶ τοὺς θείους θεράποντας ὠμῶς καὶ θηριω‐ δῶς κολάσαι πειραθέντα, πρὸς τὴν εὐσέβειαν ποδ‐ ηγεῖ, καὶ τὴν οἰκείαν αὐτῷ θαυματουργίαν ὑποδεί‐ κνυσι, καὶ τὸν ἀποσταλέντα εἰς ἐπικουρίαν τῶν | |
| 15 | ἁγίων ἄγγελον ἐμφανῆ αὐτῷ ποιεῖ. Καὶ ἐκπλήττει μὲν αὐτὸν, πρῶτον τῷ ἀριθμῷ, ἀντὶ τριῶν τέσσαρας ὑποδείξας· ἔπειτα τῇ λύσει τῶν δεσμῶν· λελυμένους γὰρ ἀντὶ δεδεμένων ἑώρα· ἔπειτα τῇ σωτηρίᾳ· «Διαφθορὰ γὰρ, φησὶν, οὐκ ἔστιν ἐν αὐτοῖς.» | |
| 20 | Ὅθεν ἐκπλαγεὶς, καὶ καταλύσας τὸν τῦφον, προσέρ‐ χεται· ϟγʹ. «Καί φησι· Σιδρὰχ, Μισὰχ, καὶ Ἀβδεναγὼ, οἱ δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου, ἐξέλθετε καὶ δεῦτε. Καὶ ἐξῆλθον Σιδρὰχ, Μισὰχ καὶ Ἀβδεναγὼ ἐκ μέσου | |
| 25 | τοῦ πυρός.» Μεμάθηκεν ὁ μάταιος, ὁ λέγων· «Τίς ἐστι Θεὸς, ὃς ῥύσεται ὑμᾶς ἐκ τῶν χειρῶν μου;» ὅτι ἔστι Θεὸς ἄῤῥητον ἔχων δύναμιν, τῷ πυρὶ κε‐ λεύων ἐναντίαν ἐπιδείξασθαι τοῖς ἁγίοις ποιότητα. Ὃν γὰρ Θεὸν ἐκεῖνος οὐκ ἐνόμιζεν, ἔγνω ὅτι ἔστι | |
| 30 | Θεὸς, καὶ ὕψιστος Θεός. Ἐξελθόντων δὲ τῶν ἁγίων, θαυμάζουσι μὲν ἅπαντες σατράπαι, καὶ τοπάρχαι, καὶ στρατηγοὶ, θεωροῦντες ἀκήρατα διατηρηθέντα τῶν ἁγίων τὰ σώματα, καὶ τὰς τρίχας αὐτὰς οὐδε‐ μίαν αἴσθησιν ἐκ τῆς φλογὸς δεξαμένας ἐκείνης· οὐ | |
| 35 | τὰς τρίχας δὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν τὴν ἐσθῆτα, καὶ τὰ ὑποδήματα ἀκέραια μείναντα, ὡς καὶ αὐτῆς ἀπηλλάχθαι τῆς ἀπὸ τοῦ πυρὸς ὀσμῆς. Εἶτα ὑμνεῖ ταῦτα θεασάμενος ὁ Ναβουχοδονόσορ, καὶ λέγει· ϟεʹ. «Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς τοῦ Σιδρὰχ, Μισὰχ, καὶ | |
| 40 | Ἀβδεναγὼ, ὃς ἀπέστειλε τὸν ἄγγελον αὑτοῦ, καὶ ἐῤ‐ ῥύσατο τοὺς παῖδας αὑτοῦ, ὅτι ἐπεποίθεισαν ἐπ’ αὐτῷ, καὶ τὸ ῥῆμα τοῦ βασιλέως ἠλλοίωσαν, καὶ παρέδωκαν τὰ σώματα αὑτῶν, ὅπως μὴ λατρεύ‐ σωσι, μηδὲ προσκυνήσωσι παντὶ θεῷ ἑτέρῳ, ἀλλὰ | |
| 45 | τῷ Θεῷ αὑτῶν.» Ἀεὶ τῇ πείρᾳ παραλαμβάνων ὁ μάταιος τοῦ Θεοῦ τὴν δύναμιν, λήθῃ τὰ θαύματα παραδίδωσι. Τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ θειοτάτου πεποίηκε Δανιήλ· ἀναστὰς γὰρ προσεκύνησεν αὐτῷ, καὶ μα‐ ναὰ καὶ εὐωδίαν προσενεχθῆναι αὐτῷ παρενεγγύησε. | |
81.1344(50) | Καὶ νῦν δὲ ὡσαύτως θεασάμενος τῶν ἁγίων τούτων τὴν σωτηρίαν, ὑμνεῖ τὸν Θεὸν, καὶ θαυμάζει τοὺς ἄνδρας, ὅτι ἠλλοίωσαν τὸ ῥῆμα τοῦ βασιλέως, καὶ προετίμησαν, φησὶν, εὐσεβῆ θάνατον παρανόμου | |
| ζωῆς. | 1344 | |
81.1345 | ϟϛʹ. «Καὶ νῦν, φησὶν, ἰδοὺ ἐγὼ ἐκτίθημι δό‐ γματα, ὅπως πᾶς λαὸς, φυλὴ, γλῶσσα, ἢ ἂν εἴπῃ βλασφημίαν κατὰ τοῦ Θεοῦ Σιδρὰχ, Μισὰχ, καὶ Ἀβδε‐ ναγὼ, εἰς ἀπώλειαν ἔσονται, καὶ οἱ οἶκοι αὐτῶν | |
| 5 | διαρπαγήσονται, καθότι οὐκ ἔστι Θεὸς ἕτερος, ὃς δυνήσεται ῥύσασθαι οὕτως.» Καὶ τῷ ὄντι τῇ πείρᾳ τοῦτο μεμάθηκεν· πολλῶν γὰρ καλουμένων θεῶν τὰ τεμένη καταλύσας, καὶ τὰ ταμεῖα συλήσας, βωμοὺς ἀνασπάσας, καὶ τοὺς ἱερωμένους αὐτῶν | |
| 10 | κατασφάξας, οὐδεμιᾶς θείας εὐεργεσίας ἐδέξατο πεῖραν· κατὰ δὲ τῶν τῷ Θεῷ ἀνακειμένων τῇ λύττῃ χρησάμενος, εἶδε τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἄπειρον δύναμιν, καὶ τὴν μακροθυμίαν τὴν ἄῤῥητον· τοὺς μὲν γὰρ οἰκείους θεράποντας ἀκραιφνεῖς διεφύλαξεν, αὐτὸν δὲ | |
| 15 | τέως δίκας τῆς μανίας οὐκ εἰσεπράξατο, ἐπιμείναντα δὲ τῇ δυσσεβείᾳ μετὰ βραχὺ μετρίως ἐκόλασεν, εἶτα μετανοίᾳ χρησάμενον φιλανθρωπίας ἠξίωσεν. ϟζʹ. «Τότε δὲ ὅμως κατεύθυνε, φησὶν, ὁ βασιλεὺς τὸν Σιδρὰχ, Μισὰχ, καὶ Ἀβδεναγὼ, ἐν τῇ χώρᾳ | |
| 20 | Βαβυλῶνος, καὶ ηὔξησεν αὐτοὺς, καὶ ἠξίωσεν αὐ‐ τοὺς ἡγεῖσθαι πάντων τῶν Ἰουδαίων τῶν ἐν τῇ βασιλείᾳ αὐτοῦ.» Τοσαύτην ὁ Δεσπότης τῶν θεραπεύειν αὐτὸν ἐσπουδακότων ποιεῖται προμήθειαν. Καὶ εἰκότως ἐβόων οἱ ἅγιοι παῖδες οὗτοι, ὅτι | |
| 25 | «Οὐκ ἔστιν αἰσχύνη τοῖς πεποιθόσιν ἐπὶ σοί.» Καὶ ἡμεῖς τοίνυν ταύτην κτησώμεθα τὴν ἐλπίδα, πάσης ὁμοῦ προτιμῶντες τῆς κτίσεως τὸν Ποιητήν τε καὶ Κυβερνήτην· καὶ γενέσθωσαν ἡμῖν οἱ μακάριοι οὗτοι παῖδες ὠφελείας παράδειγμα, εὐσεβείας ἀρχέ‐ | |
| 30 | τυπον, ποδηγοὶ πρὸς Θεὸν, καὶ τὰ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τοῖς ἀξίοις χορηγούμενα· ὧν γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπι‐ τυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας | |
| 35 | τῶν αἰώνων. Ἀμήν. | |
| 37t | ΤΟΜΟΣ Δʹ. | |
| 39 | ϟηʹ. «Ναβουχοδονόσορ ὁ βασιλεὺς πᾶσι τοῖς λαοῖς, | |
| 40 | φυλαῖς, γλώσσαις, τοῖς οἰκοῦσιν ἐν πάσῃ τῇ γῇ, εἰρήνη ὑμῖν πληθυνθείη.» Προὔργου νομίζω, πρό‐ | |
| τερον τὴν ὑπόθεσιν τῆσδε τῆς ἐπιστολῆς καὶ τὴν | 1346 | |
81.1348 | αἰτίαν διεξελθεῖν, εἶθ’ οὕτως τὴν ἑρμηνείαν ποιήσα‐ σθαι. Ὁ Ναβουχοδονόσορ τῆς Ἀσίας ἁπάσης κεκρα‐ τηκὼς, καὶ τὴν Αἴγυπτον δὲ ὑφ’ ἑαυτὸν ποιησάμε‐ νος, καὶ Αἰθίοπας τοὺς πρὸς Αἴγυπτον χειρωσάμενος, | |
| 5 | ὠμῶς μὲν λίαν καὶ ἀπηνῶς ἐχρήσατο τοῖς ὑπηκόοις, εἰς τοσαύτην δὲ ἤλασεν ἀλαζονείαν, ὡς νομίζειν οὐ μόνον τῶν καλουμένων θεῶν, ἀλλὰ καὶ αὐτοῦ τοῦ ὄντως Θεοῦ μείζων εἶναι καὶ δυνατώτερος. Τοῦτον δὲ αὐτοῦ τὸν ἀπληστότατον τῦφον, οὐ μόνον ὁ θεσπέ‐ | |
| 10 | σιος διδάσκει Δανιὴλ, ἀλλὰ καὶ ὁ θειότατος Ἡσαΐας ὁ προφήτης, μᾶλλον δὲ αὐτὸς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς διὰ τοῦ προφήτου φθεγγόμενος οὕτως· «Οὐαὶ Ἀσσυρίοις, ἡ ῥάβδος τοῦ θυμοῦ μου καὶ ὀργῆς μού ἐστιν ἐν ταῖς χερσὶν αὐτῶν· τὴν ὀργήν μου εἰς | |
| 15 | ἔθνος ἄνομον ἀποστελῶ, καὶ ἐν τῷ ἐμῷ λαῷ συντάξω ποιῆσαι σκῦλα καὶ προνομὴν, καὶ καταπατεῖν τὰς πόλεις, καὶ θεῖναι αὐτὰς εἰς κονιορτόν.» Ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστι· Θρήνων μέν εἰσιν ἄξιοι Ἀσσύριοι, μυρίων ὄντες ἐργάται κακῶν· ἀλλ’ ὅμως τούτοις | |
| 20 | διακόνοις εἰς τὰς κατὰ τῶν ἁμαρτωλῶν χρήσομαι τιμωρίας, καὶ οἷόν τινα ῥάβδον κολαστικὴν τούτους τοῖς παρανομοῦσιν ἐπάξω· οὐ τοῖς ἄλλοις δὲ μόνον ἀνθρώποις, ἀλλὰ καὶ τῷ προσαγορευομένῳ μου λαῷ. Ἐπάξω δὲ, διὰ τὴν πολλὴν αὐτοῦ ἀσέβειαν, καὶ | |
| 25 | παρανομίαν, καὶ τάς τε πόλεις αὐτῶν διὰ τούτων καθελῶ, καὶ τὰ ἐν ταῖς πόλεσι σκῦλα τούτων γενέ‐ σθαι παρασκευάσω. Ἐγὼ μὲν οὖν, οἷόν τινι δημίῳ τῷ Ἀσσυρίῳ χρώμενος, δίκας δι’ αὐτοῦ τοὺς παρα‐ νομοῦντας εἰσπράττομαι. «Αὐτὸς δὲ, φησὶν, οὐχ | |
| 30 | οὕτως ἐνεθυμήθη, καὶ τῇ ψυχῇ οὐχ οὕτως λελόγισται· ἀλλὰ ἀπαλλάξει ὁ νοῦς αὐτοῦ, καὶ τοῦ ἐξολοθρεῦσαι ἔθνη οὐκ ὀλίγα. Καὶ ἐὰν εἴπωσιν αὐτῷ· Σὺ μόνος εἶ ἄρχων, καὶ ἐρεῖ· Οὐκ ἔλαβον τὴν χώραν τὴν ἐπάνω Βαβυλῶνος, καὶ Χαλάνην, οὗ πύργος ᾠκο‐ | |
| 35 | δομήθη, καὶ ἔλαβον Ἀραβίαν, καὶ Δαμασκὸν, καὶ Σαμάρειαν; Ὃν τρόπον ταύτας, καὶ πάσας τὰς χώρας λήψομαι.» Διὰ τούτων μὲν οὖν τὴν ἀλαζονείαν αὐτοῦ δήλην πεποίηκε. Εἶτα προαγορεύει τὰ κατα‐ ληψόμενα τὴν Ἱερουσαλὴμ κακὰ, ὑποδείκνυσι δὲ | |
| 40 | καὶ τὰς τῆς τιμωρίας αἰτίας· «Ὀλολύξατε γὰρ, φησὶ, τὰ γλυπτὰ ἐν Ἱερουσαλὴμ, καὶ ἐν Σαμα‐ ρείᾳ· ὃν τρόπον γὰρ ἐποίησα ἐν Σαμαρείᾳ καὶ τοῖς χειροποιήτοις αὐτῆς, οὕτω ποιήσω καὶ ἐν Ἱερουσα‐ λὴμ, καὶ τοῖς εἰδώλοις αὐτῆς.» Μεμαθήκαμεν δὲ, | |
| 45 | ὅτι τῆς Ἱερουσαλὴμ Σενναχηρεὶμ ὁ τῶν Ἀσσυρίων οὐ περιεγένετο βασιλεὺς, ὁ δὲ Ναβουχοδονόσορ εἰς Βαβυλῶνα τὰ βασίλεια μεταθεὶς, καὶ βασιλικὴν ἐκείνην ἀποφήνας πόλιν μετὰ τὴν τῆς Νινευὴ κατά‐ λυσιν, ἐπεστράτευσε τῇ Ἰουδαίᾳ, καὶ ἀνάστατον | |
81.1348(50) | τὴν Ἱερουσαλὴμ πεποιηκὼς, τοὺς μὲν πλείστους τῶν οἰκητόρων ἀνεῖλε, τοὺς δὲ λοιποὺς ἐξανδραπο‐ δίσας αἰχμαλώτους ἀπήγαγεν· ὡς εἶναι δῆλον κἀν‐ | |
| τεῦθεν, ὡς μίαν οἶδεν ἡ θεία Γραφὴ τὴν Ἀσσυρίων | 1348 | |
81.1349 | καὶ Βαβυλωνίων βασιλείαν· καὶ ἐκ τῶν ἐπαγομένων δὲ τοῦτο ῥᾴδιόν ἐστι καταμαθεῖν. «Ἔσται γὰρ, φησὶν, ὅταν συντελέσῃ Κύριος ποιῶν πάντα ἐν τῷ ὄρει Σιὼν καὶ ἐν Ἱερουσαλὴμ, ἐπάξει Κύριος ἐπὶ | |
| 5 | τὸν νοῦν τὸν μέγαν τὸν ἄρχοντα τῶν Ἀσσυρίων, καὶ ἐπὶ τὸ ὕψος τῆς δόξης τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ.» Ἐτι‐ μωρήσατο δὲ τὴν Ἱερουσαλὴμ ὁ Θεὸς, οὐ διὰ τοῦ Σενναχηρεὶμ, ὃς τῶν Ἀσσυρίων ἐβασίλευσεν, ἀλλὰ διὰ τοῦ Ναβουχοδονόσορ. Ὁ μὲν γὰρ, οὐ μόνον οὐκ | |
| 10 | ἐπόρθησε τὴν πόλιν, ἀλλὰ καὶ ἅπασαν ἀπολωλεκὼς τὴν στρατείαν, ἀπέδρα μόνος, καὶ οἴκοι τὴν σφαγὴν παρὰ τῶν υἱῶν ἐδέξατο· ὁ δὲ Ναβουχοδονόσορ καὶ τὴν πόλιν καθεῖλε, καὶ ἐνέπρησε τὸν θεῖον νεὼν, καὶ τὸν λαὸν ἀπήγαγε δορυάλωτον. Διδάσκει τοίνυν | |
| 15 | ἡμᾶς ἡ θεία Γραφὴ, ὅτι μετὰ τὸ συντελέσαι Κύριον ποιοῦντα πάντα ἐν τῷ ὄρει Σιὼν καὶ ἐν Ἱερουσαλὴμ, ἃ ἠπείλησε λέγων· «Ὀλολύξατε, τὰ γλυπτὰ ἐν Ἱερουσαλήμ· ὃν τρόπον γὰρ ἐποίησα Σαμαρείᾳ καὶ τοῖς εἰδώλοις αὐτῆς, οὕτω ποιήσω καὶ τῇ Ἱερουσα‐ | |
| 20 | λὴμ καὶ τοῖς χειροποιήτοις αὐτῆς,» ἐπάξει, φησὶ, Κύριος ἐπὶ τὸν νοῦν τὸν μέγαν, τὸν ἄρχοντα τῶν Ἀσσυρίων. Καὶ οὐ λέγει τῶν Βαβυλωνίων, ἀλλὰ τῶν Ἀσσυρίων· μία γὰρ τούτων κἀκείνων ἡ βασιλεία. Νοῦν δὲ μέγαν καλεῖ διὰ τὸ ὑψηλὸν καὶ ἀλαζονικὸν | |
| 25 | τῶν βουλευμάτων· διὸ καὶ εἰκότως ἐπάγει· «Καὶ ἐπὶ τὸ ὕψος τῆς δόξης τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ.» Καὶ οὐχ ἁπλῶς ἔφη, «τῆς δόξης αὐτοῦ,» ἀλλὰ «τῆς δόξης τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ·» τουτέστιν, ὃς ἄνθρω‐ πος ὢν ὑψηλότατός τε καὶ μέγιστος εἶναι φαντάζε‐ | |
| 30 | ται. Εἶπε γάρ· «Ἐν τῇ ἰσχύϊ μου ποιήσω, καὶ ἐν τῇ σοφίᾳ τῆς συνέσεώς μου ἀφελῶ ὅρια ἐθνῶν, καὶ τὴν ἰσχὺν αὐτῶν προνομεύσω, καὶ σείσω πόλεις κατοικουμένας, καὶ τὴν οἰκουμένην ὅλην καταλήψο‐ μαι τῇ χειρί μου ὡς νοσσιὰν, καὶ ὡς καταλελειμμένα | |
| 35 | ὠὰ ἀρῶ, καὶ οὐκ ἔσται ὃς διαφεύξηταί με, ἢ ἀντείπῃ μοι» Οὕτω γυμνώσας τῶν λογισμῶν τοῦ Ἀσσυρίου τὸν τῦφον, ἐλέγχει τῶν ἐνθυμημάτων τὸ μάταιον, καὶ διδάσκει, ὡς οὐδὲν ἂν τῶν ὑπ’ αὐτοῦ γενομένων ἐγένετο, μὴ τοῦ Θεοῦ συγχωρήσαντος, καὶ βουλη‐ | |
| 40 | θέντος δίκας τῆς ἀσεβείας εἰσπράξασθαι τοὺς ταῦτα ὑπ’ αὐτοῦ πεπονθότας. Οὗ χάριν εἰκότως ἐπάγει· «Μὴ δοξασθήσεται ἀξίνη ἄνευ τοῦ κόπτοντος ἐν αὐτῇ; ἢ ὑψωθήσεται πρίων ἄνευ τοῦ ἕλκοντος αὐ‐ τόν; Ὡσαύτως ἐάν τις ἄρῃ ῥάβδον ἢ ξύλον.» Καθ‐ | |
| 45 | άπερ, φησὶν, ἀδύνατον, αὐτομάτως ἀξίνην, ἢ πρίονα, ἢ ῥάβδον κινηθῆναι· τηνικαῦτα γὰρ τούτων ἕκαστον ἐνεργεῖ, ἡνίκα ἄν τις τῇ χειρὶ χρησάμενος κινῆσαι ταῦτα θελήσειεν· οὕτω καὶ σὺ, τῆς ἐμῆς παραχωρη‐ σάσης σοι προμηθείας, πεποίηκας ἃ πεποίηκας, διὰ | |
81.1349(50) | τὴν τῶν πεπονθότων παρανομίαν. Μὴ τοίνυν νόμιζε, τῇ οἰκείᾳ σοφίᾳ καὶ δυνάμει ταῦτα κατωρθωκέναι. Εἰ δὲ οὐ βούλει ταῦτα σωφρόνως μαθεῖν, καὶ τὴν | |
| ἀλαζονικὴν ὀφρὺν καταλῦσαι, τῇ πείρᾳ μαθήσῃ, ὅτι | 1350 | |
81.1352 | ταῦθ’ οὕτως ἔχει. «Ἀποστελεῖ γὰρ Κύριος Σαβαὼθ εἰς τὴν σὴν τιμὴν ἀτιμίαν, καὶ εἰς τὴν σὴν δόξαν πῦρ καιόμενον καυθήσεται.» Καὶ ἐν ἑτέρῳ δὲ χω‐ ρίῳ πάλιν τοιαῦτά φησιν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν προφήτην· | |
| 5 | «Καὶ λήψῃ τὸν θρῆνον τοῦτον ἐπὶ τὸν βασιλέα Βαβυλῶνος, καὶ ἐρεῖς ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνη· Πῶς ἀνα‐ πέπαυται ὁ ἀπαιτῶν; καὶ ἀναπέπαυται ὁ ἐπισπου‐ δαστής; Συνέτριψεν ὁ Θεὸς τὸν ζυγὸν τῶν ἁμαρτω‐ λῶν, τὸν ζυγὸν τῶν ἀρχόντων, πατάξας ἔθνος θυμῷ, | |
| 10 | πληγῇ ἀνιάτῳ.» Εἶτα δείκνυσι τὴν τῆς οἰκουμένης εὐφροσύνην· «Πᾶσα ἡ γῆ, φησὶ, μετ’ εὐφροσύ‐ νης, καὶ τὰ ξύλα τοῦ Λιβάνου εὐφρανθήσονται ἐπὶ σοὶ, καὶ ἡ κέδρος τοῦ Λιβάνου· ἀφ’ οὗ κεκοί‐ μησαι, οὐκ ἀνέβη ὁ κόπτων ἡμᾶς.» Τροπικῶς δὲ | |
| 15 | ταῦτα λέγει· καὶ κέδρους τοῦ Λιβάνου προσαγο‐ ρεύει, ἢ τὸν Ἰσραὴλ ἐπίσημον ὄντα, καὶ ἔνδοξον, ἢ τοὺς λαμπροὺς ἐν ἀξιώμασι, καὶ βασιλεύειν πεπι‐ στευμένους. Καὶ μετὰ βραχέα, κωμῳδῶν αὐτοῦ τὸν τῦφον, καὶ τὴν τῆς ἀλαζονείας διδάσκων κατάλυσιν· | |
| 20 | «Πῶς ἐξέπεσε, φησὶν, ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ὁ Ἑωσφόρος, ὁ πρωῒ ἀνατέλλων; συνετρίβη ἐπὶ τὴν γῆν ὁ ἀπο‐ στέλλων πρὸς πάντα τὰ ἔθνη; Σὺ δὲ εἶπας ἐν τῇ διανοίᾳ σου· Εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβήσομαι, καὶ ἐπάνω τῶν ἀστέρων θήσω τὸν θρόνον μου· καθιῶ ἐν ὄρει | |
| 25 | ὑψηλῷ, ἐπὶ τὰ ὄρη τὰ ὑψηλὰ πρὸς βοῤῥᾶν, ἀνα‐ βήσομαι ἐπάνω τῶν νεφελῶν, καὶ ἔσομαι ὅμοιος τῷ Ὑψίστῳ.» Εἶτα δείκνυσι τῆς ἀνθρωπίνης εὐη‐ μερίας τὸ ἐπίκηρον· «Σὺ δὲ, φησὶν, ὁ ταῦτα λογί‐ σασθαι τετολμηκὼς, εἰς ᾅδην καταβήσῃ, καὶ εἰς τὰ | |
| 30 | θεμέλια τῆς γῆς. Οἱ ἰδόντες σε θαυμάσουσιν ἐπὶ σὲ, καὶ ἐροῦσιν· Οὗτος ὁ ἄνθρωπος, ὁ παροξύ‐ νων τὴν γῆν, ὁ σείων βασιλεῖς, ὁ θεὶς τὴν γῆν ὅλην ἔρημον, καὶ τὰς πόλεις αὐτῆς καθεῖλε· τοὺς ἐν ἐπαγωγῇ οὐκ ἠλέησε· πάντες οἱ βασιλεῖς | |
| 35 | τῶν ἐθνῶν ἐκοιμήθησαν ἐν τιμῇ, ἄνθρωπος ἐν τῷ οἴκῳ αὑτοῦ· σὺ δὲ ῥιφήσῃ ἐν τοῖς ὄρεσιν, ὡς νε‐ κρὸς, ἐβδελυγμένος, μετὰ πολλῶν τεθνηκότων ἐκκε‐ κεντημένων μαχαίρᾳ, καταβαινόντων εἰς ᾅδην.» Καὶ ἵνα μὴ πάσας τὰς περὶ αὐτοῦ προφητείας παραγα‐ | |
| 40 | γὼν ἀποκνήσω τῷ μήκει, τούς τε νῦν ἀκούοντας, καὶ τοὺς εἰς ὕστερον τούτοις ἐντευξομένους εἰς ἐκεῖνα παραπέμψας, τοὺς γνῶναι τὸν τῦφον αὐτοῦ καὶ τὴν ὠμότητα βουλομένους, ἐπὶ τὸ προκείμενον ἐπανάξω τὸν λόγον. Τοῦτον τοίνυν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς | |
| 45 | εἰς εὐσέβειαν ποδηγῆσαι θελήσας, πολλὰ πολλάκις σωτήρια προσενήνοχε φάρμακα, καὶ πρῶτον μὲν ἐν τῷ δευτέρῳ τῆς βασιλείας ἔτει, ὄναρ αὐτῷ τὴν εἰκόνα ἐκείνην ὑπέδειξεν, εἶτα τῇ λήθῃ τοῦ ἐνυπνίου εἰς χρείαν τοῦ προφήτου κατέστησεν· ἔπειτα διὰ τῆς | |
81.1352(50) | ἑρμηνείας τὰς τῶν βασιλέων διαδοχὰς ἐδίδαξεν | |
| ἀκριβῶς, τῆς ἀνθρωπίνης εὐημερίας ὑποδεικνὺς τὸ | 1352 | |
81.1353 | βραχὺ καὶ ἐπίκηρον. Καὶ παραυτίκα μὲν ὠφέλειαν ἐδέξατο, καὶ τὸ ἄμετρον σέβας τῷ Δανιὴλ προσενή‐ νοχεν· ὡς Θεῷ γὰρ λιβανωτὸν αὐτῷ καὶ σπονδὰς προσενεχθῆναι προσέταξεν. Ἀλλὰ πάλιν, οὐ πολλοῦ | |
| 5 | διελθόντος χρόνου, τὴν εἰκόνα ἐκείνην ἀνέστησε, καὶ ἅπαντας τοὺς ὑπηκόους προσκυνεῖν αὐτὴν κατ‐ ηνάγκασε, καὶ τοὺς τὴν εὐσέβειαν προτετιμηκότας, τῇ ἀπλήστως τραφείσῃ πυρᾷ παραδέδωκεν. Ἀλλὰ πάλιν ὁ ἀγαθὸς Δεσπότης, μακροθυμίᾳ χρησάμενος, | |
| 10 | δίκας μὲν αὐτὸν τῆς τε ἀλαζονείας καὶ τῆς θηριωδίας οὐκ εἰσεπράξατο, τὴν δὲ θείαν αὐτῷ δύναμιν ὑποδείκνυσι, τοὺς εὔνους θεράποντας τῆς φλογὸς ἐκείνης ἐλευθερώσας. Πάλιν δὲ ὀλίγην ἐκεῖθεν ὠφέ‐ λειαν δεξάμενος, ὑμνεῖ μὲν τὸν τῶν ὅλων Θεὸν, | |
| 15 | ἀπειλεῖ τε τὴν ἐσχάτην τιμωρίαν τοῖς βλάσφημόν τι κατ’ αὐτοῦ φθεγγομένοις· ἀλλ’ εὐθὺς καὶ παραυ‐ τίκα, καὶ ἐν αὐτῷ τῷ ἐνιαυτῷ, λήθῃ πάλιν τὴν μεγίστην ταύτην παραδοὺς θαυματουργίαν, ἐπιστρα‐ τεύει τοῖς Ἱεροσολύμοις, καὶ καθαιρεῖ μὲν τὰ τῆς | |
| 20 | πόλεως τείχη, πυρπολεῖ τε τὸν ἅγιον τοῦ Θεοῦ νεὼν, κατατολμᾷ δὲ τῶν τούτου ἀδύτων, καὶ πάντα συλή‐ σας τὰ ἀναθήματα εἰς τὴν Βαβυλῶνα σὺν τοῖς αἰχμαλώτοις ἀπήνεγκεν. Ὅτι δὲ κατὰ τοῦτον ἐπ‐ εστράτευσε τὸν καιρὸν, καὶ ὁ μακάριος ἡμᾶς διδά‐ | |
| 25 | σκει Ἱερεμίας οὑτωσὶ λέγων· «Ὁ λόγος ὁ γενόμε‐ νος παρὰ Κυρίου πρὸς Ἱερεμίαν ἐν τῷ ἐνιαυτῷ τῷ δεκάτῳ Σεδεκίου βασιλέως Ἰούδα, οὗτος ἐνιαυτὸς ὀκτωκαιδέκατος τῷ Ναβουχοδονόσορ τῷ βασιλεῖ Βαβυλῶνος, καὶ δύναμις βασιλέως Βαβυλῶνος ἐχα‐ | |
| 30 | ράκωσεν ἐν Ἱερουσαλήμ.» Καὶ τῆς εἰκόνος δὲ τὸ διήγημα συγγράφων ὁ μακάριος Δανιὴλ τοῦτον τέθεικε τὸν χρόνον· «Ἔτους ὀκτωκαιδεκάτου Να‐ βουχοδονόσορ ὁ βασιλεὺς ἐποίησεν εἰκόνα χρυσῆν·» ὡς εἶναι δῆλον, ὅτι ἐν ἀρχῇ τοῦ ἔτους ἀπῄτησε τὴν | |
| 35 | τῆς εἰκόνος προσκύνησιν· εἶτα τὴν στρατιὰν προ‐ πέμψας ἠκολούθησε καὶ αὐτὸς, περιεγένετό τε τῆς Ἱερουσαλὴμ ἑνδεκάτῳ μὲν ἔτει τῆς βασιλείας Σεδε‐ κίου, ἐννεακαιδεκάτῳ δὲ τῆς ἑαυτοῦ βασιλείας. Ἐπει‐ δὴ τοίνυν οὐδεμίαν οὐδαμόθεν ὁ δείλαιος ὠφέλειαν | |
| 40 | ἐδέξατο, ἀγανακτήσας ὁ τῶν ὅλων Θεὸς δεδίττεται μὲν αὐτὸν πρότερον δι’ ἐνυπνίου, εἶτα διὰ τοῦ Δανιὴλ τὰ διὰ τοῦ ἐνυπνίου σημαινόμενα δῆλα ποιεῖ. Καὶ οὐδὲ οὕτως εὐθὺς ἐπάγει τὴν τιμωρίαν, ἀλλὰ προσφέρει μὲν αὐτῷ συμβουλὴν καὶ παραίνεσιν | |
| 45 | διὰ τοῦ Δανιὴλ, ἐνιαυτόν τε ὅλον μακροθυμεῖ τὴν μεταμέλειαν ἀναμένων. Ὡς δὲ οὐδεμίαν ἰατρείαν ἐκ τῆς μακροθυμίας ἠθέλησε δρέψασθαι, ἃ ἠπείλησεν ἐπιφέρει κακά· τιμωρεῖταί τε αὐτὸν οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ τὸν ἀλαζόνα νοῦν ἐκεῖνον τὸν τὰ ὑπὲρ φύσιν | |
81.1353(50) | ὀνειροπολήσαντα, φρενοβλαβείᾳ παίει καὶ παραπλη‐ | |
| ξίᾳ. Εἶτα θηριώδη γενόμενον ἐξελαθῆναι παρα‐ | 1354 | |
81.1356 | σκευάζει, καὶ τὰς ἐρήμους οἰκεῖν ἐπὶ χρόνῳ μα‐ κρῷ. Ἔπειτα αἴσθησιν παρασκευάζει αὐτὸν λα‐ βεῖν τῶν κατεχόντων δεινῶν· οὔτε γὰρ ἦν οἷόν τε αὐτὸν ὠφέλειαν δρέψασθαι ἀναισθήτως καὶ ἀναλ‐ | |
| 5 | γήτως παντελῶς διακείμενον. Οὕτως ἀνανεύσας ἐκεῖνος, ἐπιγινώσκει μὲν τὰς ὀξυῤῥόπους τοῦ βίου μεταβολὰς, θρηνεῖ δὲ καὶ ὀλοφύρεται τὴν οἰκείαν ἀβελτηρίαν, ὁμολογεῖ τε τὴν τοῦ Θεοῦ βασιλείαν ἀδιάδοχον εἶναι, εἰς ἅπαντας διαμένουσαν τοὺς αἰῶ‐ | |
| 10 | νας. Ταῦτα τῇ πείρᾳ διδαχθεὶς, πάλιν διὰ τὴν ἄῤῥη‐ τον τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν εἰς τὴν οἰκείαν ἀπελήλυ‐ θε βασιλείαν· ἀδικεῖν δὲ νομίσας ἅπαντας τοὺς ἀνθρώπους, εἰ κρύψειε Θεοῦ τὴν προμήθειαν, δι’ ἐπιστολῆς πᾶσι τοῖς κατὰ τὴν οἰκουμένην ὑπηκόοις | |
| 15 | ἐξηγεῖται τήν τε προτέραν εὐημερίαν, καὶ συμβᾶ‐ σαν δυσκληρίαν· εἶτα τὴν μεταμέλειαν, δι’ ἧς τὸν Δεσπότην ἐξιλεώσατο. Ἡ μὲν οὖν τῆς ἐπιστολῆς ὑπόθεσις αὕτη· διὰ πλειόνων δὲ αὐτὴν ἐποιησάμην, καὶ τὸν τούτου τῦφον ταῖς Γραφικαῖς μαρτυρίαις | |
| 20 | δεῖξαι βουληθεὶς, καὶ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων τὴν περὶ πάντας κηδεμονίαν δήλην ποιῆσαι θελήσας. Φέρε τοίνυν, τῆς κατὰ μέρος ἑρμηνείας ἀρξώμεθα. «Να‐ βουχοδονόσορ ὁ βασιλεὺς πᾶσι τοῖς λαοῖς, φυλαῖς, γλώσσαις, τοῖς οἰκοῦσιν ἐν πάσῃ τῇ γῇ, εἰρήνη ὑμῖν | |
| 25 | πληθυνθείη.» Προσήκει τούτοις ἁρμόσαι τοῖς λό‐ γοις τὴν προφητικὴν ἐκείνην φωνήν· «Ἀγαθόν μοι ὅτι ἐταπείνωσάς με, ὅπως ἂν μάθω τὰ δι‐ καιώματά σου.» Τῇ πείρᾳ δὲ καὶ οὗτος διδαχθεὶς σωφρονεῖν, εὐσεβείας ἀπεφάνθη διδάσκαλος, καὶ τὰ οἰκεῖα πάθη φάρμακα πᾶσιν ἀνθρώποις προτίθησι, καὶ οὐ μόνον τοῖς ὑπηκόοις, ἀλλὰ καὶ τοῖς ἔξω τῆς βασιλείας ὑπάρχουσι. Καλῶς δὲ καὶ ἁρμοδίως τὴν προσηγορίαν ἐποιήσατο· «Εἰρήνη ὑμῖν πληθυνθείη·» | |
| 30 | τουτέστιν, ἀπείρατοι γένοισθε ὧν ἐπειράθην κακῶν, εἰρήνης ἀπολαύοντες διατελεῖτε. Εἶτα ἐπάγει· ϟθʹ. «Τὰ σημεῖα καὶ τὰ τέρατα, ἃ ἐποίησε μετ’ ἐμοῦ ὁ Θεὸς ὁ ὕψιστος, ἤρεσεν ἐνώπιον ἐμοῦ ἀναγ‐ γεῖλαι ὑμῖν.» Τῶν θείων, φησὶ, θαυμάτων αὐτόπτης γενόμενος, νενόμικα δίκαιον κοινωνοὺς ὑμᾶς ἅπαν‐ | |
| 35 | τας τῆς τούτων θεωρίας λαβεῖν. Οὐκ ἔστι γὰρ τὰ τυχόντα, ἀλλὰ μεγάλα καὶ ἰσχυρὰ, καί! ρʹ. «Ὡς μεγάλα καὶ ἰσχυρά· ἡ βασιλεία αὐτοῦ βασιλεία αἰώνιος, καὶ ἡ ἐξουσία αὐτοῦ εἰς γενεὰν καὶ γενεάν.» Τὰ μὲν γὰρ ἀνθρώπινα, ὁποῖα ἂν ᾖ, τέ‐ | |
| 40 | λος ἔχει, καὶ τέλος ταχύ· μόνη δὲ διαρκὴς καὶ ἀσά‐ λευτος ἡ τοῦ Θεοῦ βασιλεία. Οὕτω προδιδάξας τὴν τῶν πραγμάτων αἰτίαν, ἄρχεται τῆς κατ’ αὐτὴν διηγήσεως. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δʹ. | |
| 45 | αʹ. «Ἐγὼ Ναβουχοδονόσορ εὐθηνῶν ἤμην ἐν τῷ οἴκῳ μου, καὶ εὐθαλῶν ἐπὶ τοῦ θρόνου μου, καὶ πίων ἐν τῷ λαῷ μου.» Τέθεικε δὲ τὴν ἑαυτοῦ προσηγορίαν οὐχ ἁπλῶς, ἀλλ’ ἵνα τὸ ὄνομα μαρτυ‐ ρήσῃ τοῖς λόγοις. Ἐπειδὴ γὰρ σφόδρα ἐπίσημος ἦν, | |
81.1356(50) | ἅτε δὴ πάντων τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν, καὶ τὴν Αἴγυ‐ πτον, καὶ τὴν Αἰθιοπίαν, τὴν ἡγεμονίαν λαβὼν, προ‐ | |
| τέθεικεν αὐτοῦ τὴν προσηγορίαν, ἀρκοῦσαν εἰς μαρ‐ | 1356 | |
81.1357 | τυρίαν τῶν λεγομένων. Ἔφη δέ· Ἐν ἄκρᾳ οὖν εὐκληρίᾳ, καὶ μυρίοις ἀγαθοῖς περιῤῥεόμενος διετέ‐ λουν· ἐν τούτοις δὲ ὢν, βʹ. «Ἐνύπνιον, φησὶν, εἶδον, καὶ ἐφοβέρισέ με, | |
| 5 | καὶ ἐθαύμασα ἐπὶ τούτοις πᾶσι, καὶ ἐταράχθην ἐπὶ τῆς κοίτης μου, καὶ αἱ ὁράσεις τῆς κεφαλῆς μου συνετάραξάν με.» Ἐν τοσαύτῃ γὰρ ὑπάρχων εὐ‐ ημερίᾳ, ὄναρ εἶδον λυπηρὸν, καὶ ἐξεδειματώθην μὲν σφόδρα τῇ θεωρίᾳ τοῦ ἐνυπνίου, ἐταρασσόμην δὲ | |
| 10 | πλέον τὰ διὰ τούτου σημαινόμενα κατιδεῖν οὐ δυνά‐ μενος· οὗ χάριν τοὺς ταῦτα δυναμένους ἑρμηνεύειν συνεκάλεσα. δʹ, εʹ. «Καὶ εἰσεπορεύοντο ἐπαοιδοὶ, μάγοι, Γα‐ ζαρηνοὶ, Χαλδαῖοι, καὶ τὸ ἐνύπνιον εἶπον ἐγὼ ἐν‐ | |
| 15 | ώπιον αὐτῶν, καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ οὐκ ἐγνώρισάν μοι· ἕως οὗ ἕτερος εἰσῆλθεν ἐνώπιόν μου, Δανιὴλ, οὗ τὸ ὄνομα Βαλτάσαρ, κατὰ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ μου, ὃς Πνεῦμα Θεοῦ ἅγιον ἔχει ἐν αὑτῷ.» Οὐχ ἁπλῶς δὲ ταῦτα τέθεικεν, ἀλλὰ παράλληλα, ἵνα τῇ παρ‐ | |
| 20 | εξετάσει δήλην ἅπασι ποιήσῃ τὴν τοῦ προφήτου σο‐ φίαν· διὸ καὶ τὰ ἔθνη καταλέγει τῶν σοφῶν Βαβυλῶ‐ νος, ἵνα δείξῃ τοὺς μὲν οὐδὲν ὅλως ἐπισταμένους, τὸν δὲ ὑπὸ τοῦ θείου Πνεύματος φωτιζόμενον. Κα‐ λεῖ δὲ αὐτὸν οὐκ ἀπὸ μόνης τῆς προσηγορίας, ἣν | |
| 25 | αὐτὸς ἐπιτέθεικεν, ἀλλὰ τὸ Ἑβραῖον προστίθησιν ὄνομα. «Δανιὴλ γὰρ, φησὶν, οὗ τὸ ὄνομα Βαλτάσαρ κατὰ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ μου.» Οὕτω γὰρ, φησὶν, αὐτὸν ἐξ ἀρχῆς ἐθαύμασα, ὡς τοῦ πάλαι ὑπ’ ἐμοῦ προσκυνουμένου Θεοῦ ἐπιθεῖναι αὐτῷ τὴν προσηγο‐ | |
| 30 | ρίαν. Καὶ τὴν αἰτίαν δεικνὺς, «Ὃς Πνεῦμα Θεοῦ ἅγιον ἔχει ἐν ἑαυτῷ.» Καὶ τοῦτο δὲ ἐκ τῆς τοῦ προ‐ φήτου διδασκαλίας μεμαθήκαμεν. Πόθεν γὰρ ἑτέρω‐ θεν ἐγνώκει τοῦ παναγίου Πνεύματος τὴν προσηγο‐ ρίαν τοῖς κιβδήλοις εἰδώλοις προστετηκώς; «Καὶ τὸ | |
| 35 | ἐνύπνιον, φησὶν, ἐνώπιον αὐτοῦ εἶπον.» Εἶπον δὲ οὕτως ἀρξάμενος· ϛʹ, ζʹ. «Βαλτάσαρ, ὁ ἄρχων τῶν ἐπαοιδῶν, ὃν ἐγὼ ἔγνων, ὅτι Πνεῦμα ἅγιον ἐν σοὶ, καὶ πᾶν μυστήριον οὐκ ἀδυνατεῖ σοι, ἄκουσον τὴν ὅρασιν | |
| 40 | τοῦ ἐνυπνίου, οὗ εἶδον, καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ εἰπέ μοι. Καὶ αἱ ὁράσεις τῆς κεφαλῆς μου ἐπὶ τῆς κλίνης μου.» Τοὺς πολλοὺς τῶν ἀνθρώπων αἱ εὐημερίαι πολλάκις ἐπιλανθάνεσθαι τῶν εὐεργετη‐ σάντων παρασκευάζουσιν, αἱ δὲ χρεῖαι ἀνακαλοῦνται | |
| 45 | τῶν εὖ πεποιηκότων τὴν μνήμην. Καὶ ὑγιαίνων μέν τις τὸ σῶμα, τῆς τοῦ ἰατροῦ τέχνης οὐ λαμβά‐ νει τὴν μνήμην· ἀῤῥωστίᾳ δὲ περιπεσὼν, ἀναμιμνή‐ σκεται, ὡς καὶ ἤδη πρότερον τοῦτο παθὼν διὰ τοῦ δεῖνος τοῦ ἰατροῦ τῆς ὑγείας ἀπήλαυσεν· οὕτω | |
81.1357(50) | καὶ ὁ Ναβουχοδονόσορ, ἡνίκα μὲν τοὺς ἁγίους ἐκεί‐ νους τῇ πυρᾷ παρεδίδου, τῆς τοῦ Δανιὴλ εὐεργεσίας | |
| οὐκ ἐμνημόνευσεν· ἐπειδὴ δὲ πάλιν εἶδεν ἐνύπνιον, | 1358 | |
81.1360 | καὶ θόρυβον εἶχεν ἐν τῇ ψυχῇ, τῆς τοῦ Δανιὴλ ἀνεμνήσθη σοφίας, καὶ τῆς τοῦ προτέροι ἐνυπνίου ἀναμνήσεώς τε καὶ ἑρμηνείας. Διὸ καὶ Πνεῦμα Θεοῦ ἔχειν αὐτὸν λέγει, καὶ πᾶν μυστήριον ἑρμηνεύειν | |
| 5 | αὐτὸν ἱκανὸν εἶναι, καὶ παρακαλεῖ καὶ τοῦτο τὸ ἐνύπνιον, ἄδηλον ὂν, δῆλον αὐτῷ καταστῆσαι. Εἶτα λέγει τὸ ἐνύπνιον, καί φησιν· «Ἐθεώρουν δένδρον ἐν μέσῳ τῆς γῆς. (ηʹ.) Καὶ τὸ ὕψος αὐτοῦ ἔφθασεν ἕως τοῦ οὐρανοῦ, καὶ τὸ | |
| 10 | κῦτος αὐτοῦ εἰς τὰ πέρατα τῆς γῆς.» Διὰ δὲ τοῦ δένδρου αὐτὸν ἔφη σημαίνεσθαι ὁ μακάριος Δα‐ νιὴλ, τὸ δὲ ὕψος λέγει φθάσαι ἕως τοῦ οὐρανοῦ, οὐ τὴν φύσιν τοῦ δένδρου σημαίνων, ἀλλὰ τοὺς λογισμοὺς καὶ τὰς φαντασίας. Διὸ καὶ ὁ Ἡσαΐας | |
| 15 | ἔλεγεν· «Ἐπάξει ὁ Θεὸς ἐπὶ τὸν νοῦν τὸν μέγαν, τὸν βασιλέα τῶν Ἀσσυρίων, καὶ ἐπὶ τὸ ὕψος τῆς δόξης τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ.» Νοῦν δὲ μέγαν αὐτὸν προσηγόρευσεν, ὡς μεγάλα φαντασθέντα, καὶ ὀνειρο‐ πολήσαντα, ἃ μετὰ βραχέα διηγήσατο· «Σὺ γὰρ | |
| 20 | εἶπας· Ἐπάνω τῶν ἀστέρων θήσω τὸν θρόνον μου, καὶ ἔσομαι ὅμοιος τῷ Ὑψίστῳ.» Διὰ τοῦτο ὁρᾷ τὸ ὕψος τοῦ δένδρου ἐφθακὸς ἕως τοῦ οὐρανοῦ· ἐπειδὴ δὲ καὶ, ὡς ἔπος εἰπεῖν, πάσης τῆς οἰκουμένης ἐκρά‐ τησεν, ὁρᾷ τοῦ δένδρου τὸ κῦτος, τουτέστι, τὸν | |
| 25 | ὄγκον τοῦ εὔρους, ἐκταθὲν μέχρις αὐτῶν τῶν περά‐ των τῆς γῆς. θʹ. «Τὰ φύλλα αὐτοῦ, φησὶν, ὡραῖα, καὶ ὁ καρπὸς αὐτοῦ πολύς.» Καλεῖ δὲ φύλλα μὲν τὴν ὁρωμένην εὐπρέπειαν, τὴν ἐν ἐσθῆτι, καὶ θρόνῳ, καὶ βασι‐ | |
| 30 | λείοις, ἀσπιδηφόροις τε καὶ δορυφόροις, καὶ πεζαιτέ‐ ροις· καρπὸν δὲ τὸν πανταχόθεν προσφερόμενον φόρον. Διὸ πολὺν τὸν καρπὸν, ἀλλ’ οὐ καλὸν, ἔφη· οὐ γὰρ εἶχε τὸ δίκαιον. «Καὶ τροφὴ πάντων ἐν αὐτῷ.» Οἵ τε γὰρ γεωργοῦντες, διὰ τῆς αὐτοῦ κηδεμονίας | |
| 35 | εἰρήνης ἀπολαύοντες, τοὺς ἀπὸ τῆς γῆς καρποὺς ἐκομίζοντο· οἵ τε στρατευόμενοι, παρ’ αὐτοῦ τὰ σιτηρέσια κομιζόμενοι, τὴν ἐν ὅπλοις ἐποιοῦντο ζωήν. «Ὑποκάτω αὐτοῦ, φησὶν, κατεσκήνουν τὰ θηρία τὰ ἄγρια, καὶ ἐν τοῖς κλάδοις αὐτοῦ κατῴκει τὰ | |
| 40 | πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἐξ αὐτοῦ ἐτρέφετο πᾶσα σάρξ.» Οἵ τε γὰρ θηριώδη βίον ζῶντες βάρβαροι, οἵ τε λογικώτεροι καὶ ἡμερώτεροι, καὶ ὀξεῖς καὶ πτηνοὶ τὴν διάνοιαν, ὑπὸ τὴν τούτου ἐξουσίαν βιο‐ τεύοντες διετέλουν. | |
| 45 | ιʹ. «Ἐθεώρουν τοίνυν, φησὶν, ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς ἐπὶ τῆς κοίτης μου, καὶ ἰδοὺ εἲρ καὶ ἅγιος ἀπ’ οὐρανοῦ κατέβη.» Εἲρ καλεῖ τὸν ἐγρηγορότα· τοῦτο γὰρ ἑρμηνεύεται τῇ Ἑλλάδι φωνῇ. Ἐγρηγο‐ ρότα δὲ καλεῖ τὸν ἄγγελον, ἵνα τούτου σημήνῃ τὸ | |
81.1360(50) | ἀσώματον· ὁ γὰρ σῶμα περικείμενος ὕπνῳ δουλεύει· ὁ δὲ ὕπνου κρείττων σώματος ἐλεύθερος. Εἶδον τοί‐ νυν, φησὶν, ἄγγελον, ἀσώματον ἔχοντα φύσιν, ὃς ἀπ’ | |
| οὐρανοῦ κατέβη. | 1360 | |
81.1361 | ιαʹ. «Καὶ ἐφώνησεν ἐν ἰσχύϊ, καὶ οὕτως εἶπεν· Ἐκκόψατε τὸ δένδρον, καὶ ἐκτίλατε τοὺς κλάδους αὐτοῦ, καὶ ἐκτινάξατε τὰ φύλλα αὐτοῦ καὶ διασκορ‐ πίσατε τὸν καρπὸν αὐτοῦ.» Καὶ βλέπει μὲν τὸν | |
| 5 | ἄγγελον ἀπ’ οὐρανοῦ καταβεβηκότα, ἵνα μάθῃ, ὡς αὐτὸς ὁ τῶν ὅλων Δεσπότης τὴν κατ’ αὐτοῦ ἀπόφα‐ σιν ἐποιήσατο. Διδάσκεται δὲ καὶ τίς ὁ δεδωκὼς αὐτῷ τὴν βασιλείαν, καὶ ἀποτιθέμενος τὴν βασιλείαν· ὁρᾷ γὰρ τὸ μὲν δένδρον ἐκτεμνόμενον, τοὺς δὲ κλά‐ | |
| 10 | δους χωριζομένους, τουτέστι, τοὺς ὑπάρχους, καὶ τοὺς στρατηγοὺς, καὶ σατράπας, καὶ τοὺς ἄλλην τινὰ ἡγεμονίαν παρ’ αὐτοῦ πεπιστευμένους· τὰ δὲ φύλλα ἐκτινασσόμενα ἣν περιεβέβλητο δόξαν δίκην φύλλων ἐκρέουσάν τε καὶ μαραινομένην· τὸν δὲ | |
| 15 | καρπὸν διασκορπιζόμενον· τοῦ γὰρ βασιλέως ἐκείνῃ περιπεσόντος τῇ συμφορᾷ, οἱ τὸν δασμὸν ἀπαιτοῦντες εἰς ἑαυτοὺς λοιπὸν ἀδεῶς τὸ κέρδος παρέπεμπον. «Σαλευθήτω, φησὶ, τὰ θηρία ὑπο‐ κάτωθεν αὐτοῦ, καὶ τὰ ὄρνεα ἀπὸ τῶν κλάδων αὐτοῦ.» | |
| 20 | Οἱ γὰρ παρὰ γνώμην δουλεύειν ἠναγκασμένοι, ἀφορ‐ μὴν εὑρόντες τὴν τοῦ βασιλέως μεταβολὴν, τοῦ ὑπ‐ ακούειν ἀπέστησαν. ιβʹ. «Πλὴν τὴν φυὴν τῶν ῥιζῶν αὐτοῦ ἐν τῇ γῇ ἐάσατε· καὶ ἐν δεσμῷ, φησὶ, σιδηρῷ καὶ χαλκῷ, καὶ | |
| 25 | ἐν τῇ χλόῃ τῇ ἔξω, καὶ ἐν τῇ δρόσῳ τοῦ οὐρανοῦ αὐ‐ λισθήσεται.» Ὡς γὰρ φρενοβλαβείᾳ, καὶ παρα‐ πληξίᾳ, καὶ φρενίτιδι νόσῳ περιπεσὼν, καὶ μεμη‐ νὼς, καὶ κορυβαντιῶν, καὶ κατὰ πάντων λυττῶν, ἀναγκαίως δεσμὰ περιέκειτο· ἀλλ’ ὅμως οὐδὲ ταῦτα | |
| 30 | ἦν ἱκανὰ ἔνδον αὐτὸν κατέχειν· ἀλλὰ δραπετεύων ἐν ἐρήμοις διέτριβεν, ὑπαίθριος ταλαιπωρῶν, καὶ κτηνῶν δίκην τὴν πόαν σιτούμενος. Τοῦτο γὰρ ση‐ μαίνει εἰρηκώς· «Καὶ μετὰ τῶν θηρίων ἡ μερὶς αὐτοῦ· ἐν | |
| 35 | τῷ χόρτῳ τῆς γῆς ἡ καρδία αὐτοῦ· ἀπὸ τῶν ἀν‐ θρώπων ἀλλοιωθήσεται. (ιγʹ.) Καὶ καρδία θηρίου δοθή‐ σεται αὐτῷ, καὶ ἑπτὰ καιροὶ ἀλλαγήσονται ἐπ’ αὐ‐ τόν.» Καὶ τοῦτο δὲ τὴν τοῦ Θεοῦ μακροθυμίαν δη‐ λοῖ· χρόνῳ γὰρ βραχεῖ τὴν τιμωρίαν περιορίζει, | |
| 40 | ἀναμένων τὴν ἀπὸ τῆς παιδείας τεχθησομένην μετα‐ μέλειαν. Εἶτα δείκνυσιν, ὡς ἀναντιῤῥήτως ἔσται τὰ εἰρημένα. ιδʹ. «Διὰ συγκρίματος, φησὶν, εἲρ ὁ λόγος, καὶ ῥῆμα ἁγίων τὸ ἐπερώτημα.» Ἀψευδὴς, φησὶν, | |
| 45 | ὁ λόγος· ἄγγελος γὰρ ἅγιος ὁ εἰρηκὼς, ἐγρηγορὼς, ἀσώματος. Εἴρηται δὲ ταῦτα, φησὶ, καὶ γίνεται, οὐ μάτην, ἀλλ’ «Ἵνα γνῶσιν οἱ ζῶντες, ὅτι κυριεύει ὁ Ὕψιστος τῆς βασιλείας τῶν ἀνθρώπων, καὶ ᾧ ἐὰν δόξῃ, δώσει αὐτὴν, καὶ ἐξουθένημα ἀνθρώ‐ | |
81.1361(50) | που ἀναστήσει ἐπ’ αὐτήν.» Ταῦτα, φησὶν, ὁ ἄγ‐ γελος ἔφη, ὅτι τούτου χάριν τὰ κατὰ τὸ δένδρον γε‐ | |
| νήσεται, ἵνα διὰ τούτου μάθωσιν ἅπαντες, ἕνα εἶναι | 1362 | |
81.1364 | Θεὸν Δεσπότην καὶ βασιλέα, τοὺς ἐπὶ γῆς καθ‐ ιστῶντα βασιλέας, καὶ ἐγχειρίζοντα, ᾧ ἐὰν θέλῃ, τὴν βασιλείαν. Δεικνὺς γὰρ τὴν ἑαυτοῦ ἐξουσίαν, καὶ τὸν εὐτελέστατον ἔστιν ὅτε, καὶ οὐδὲν εἶναι νομιζό‐ | |
| 5 | μενον, ἀποφαίνει βασιλέα, καὶ τοὺς ἐν τοῖς μεγίστοις ὄντας ἀξιώμασιν ὑπακούειν αὐτῷ παρασκευάζει. Οὕτω πληρώσας τὸ τοῦ ἐνυπνίου διήγημα, φησὶ πρὸς τὸν Δανιήλ· ιεʹ. «Τοῦτο τὸ ἐνύπνιον εἶδον ἐγὼ Ναβουχοδο‐ | |
| 10 | νόσορ ὁ βασιλεύς· καὶ σὺ, Βαλτάσαρ, τὸ σύγκριμα εἰπὲ κατέναντι·» ἀντὶ τοῦ, ἀληθῶς καὶ ἀκριβῶς· «ὅτι πάντες οἱ σοφοὶ τῆς βασιλείας μου οὐ δύνανται τὸ σύγκριμα αὐτοῦ δηλῶσαί μοι, σὺ δὲ δύνασαι.» Καὶ τὴν αἰτίαν δεικνὺς, «Ὅτι, φησὶ, Πνεῦμα Θεοῦ | |
| 15 | ἅγιον ἐν σοί.» Οἱ μὲν γὰρ ἀνθρωπίνοις κέχρηνται λογισμοῖς, σὺ δὲ παρὰ Θεοῦ μανθάνεις τὰ κεκρυμ‐ μένα. ιϛʹ. «Τότε Δανιὴλ, οὗ τὸ ὄνομα Βαλτάσαρ, ἀπ‐ ηνεώθη ὡσεὶ ὥραν μίαν, καὶ οἱ διαλογισμοὶ αὐτοῦ | |
| 20 | συνετάρασσον αὐτόν.» Ἔδει γὰρ δειχθῆναι τὴν ἀν‐ θρωπίνην ἀσθένειαν, καὶ τότε ἀναφανῆναι τὴν ἐμ‐ πνέουσαν χάριν. «Ἀπεκρίθη τοίνυν ὁ βασιλεὺς, καὶ εἶπε· Βαλτάσαρ, τὸ ἐνύπνιον τοῦτο καὶ ἡ σύγκρι‐ σις αὐτοῦ μὴ κατασπευσάτω σε.» Εἶδε γὰρ αὐτὸν | |
| 25 | θορυβούμενον, καὶ ἀναγκαίως ψυχαγωγεῖ, μαθεῖν ἐφιέμενος ὅπερ ἀγνοεῖ· λέγει τοίνυν αὐτῷ· Μὴ σφό‐ δρα ἐπείγου, ἀλλὰ κατὰ σχολὴν τὰ μηνυόμενα διὰ τοῦ ἐνυπνίου εὑρὼν, ταῦτά μοι δῆλα κατάστησον. «Ἀπεκρίθη τοίνυν ὁ Βαλτάσαρ, καὶ εἶπε· | |
| 30 | Κύριέ μου βασιλεῦ, τὸ ἐνύπνιον τοῦτο τοῖς μισοῦσί σε, καὶ ἡ σύγκρισις αὐτοῦ τοῖς ἐχθροῖς σου.» Σφόδρα σοφῶς καὶ συνετῶς ἀπεύχεται μὲν αὐτῷ λυ‐ πηρὰ τοῦ προοιμίου ἀρξάμενος, σημαίνει δὲ ὅμως τὴν ἀλήθειαν. | |
| 35 | ιζʹ, ιηʹ. «Τὸ δένδρον, φησὶ, τὸ μεγαλυνθὲν καὶ ἰσχυκὸς, οὗ τὸ ὕψος ἔφθασεν εἰς τὸν οὐρανὸν, καὶ τὸ κῦτος αὐτοῦ εἰς πᾶσαν τὴν γῆν. Καὶ τὰ φύλλα αὐτοῦ εὐθαλῆ, καὶ ὁ καρπὸς αὐτοῦ πολὺς, καὶ τροφὴ πᾶσιν ἐν αὐτῷ, ὑποκάτω αὐτοῦ κατῴκει τὰ θηρία | |
| 40 | τὰ ἄγρια, καὶ ἐν τοῖς κλάδοις αὐτοῦ κατεσκήνουν τὰ ὄρνεα τοῦ οὐρανοῦ, σὺ εἶ, βασιλεῦ.» Ἄξιον δὲ θαυ‐ μάσαι τοῦ Δανιὴλ τὴν σοφίαν· οὐ γὰρ ἁπλῶς εἶπε, Τὸ δένδρον τὸ μέγα, ἀλλὰ, «Τὸ μεγαλυνθὲν καὶ τὸ ἰσχυκός·» τουτέστιν, Οὐκ ἄνωθεν ἦσθα μέγας, ἀλλὰ | |
| 45 | κατὰ μέρος γεγένησαι, καὶ τὴν ἰσχὺν δὲ οὐκ ἐξ ὠδίνων ἔσχες, ἀλλὰ κατὰ βραχὺ ταύτην προσέλαβες. Διὸ πάλιν ἐπάγει· ιθʹ. «Ὅτι ἐμεγαλύνθης, καὶ ἴσχυσας, καὶ ἡ μεγα‐ λωσύνη σου ἐμεγαλύνθη καὶ ἔφθασεν εἰς τὸν οὐρανὸν, | |
81.1364(50) | καὶ ἡ κυρεία σου εἰς τὰ πέρατα τῆς γῆς.» Καὶ ταῦτα δὲ σφόδρα ἁρμοδίως καὶ προσφόρως οὐρανῷ καὶ γῇ | |
| προσήρμοσε· τὴν μὲν γὰρ κυρείαν εἶπεν ἐφθακέναι | 1364 | |
81.1365 | εἰς τὰ πέρατα τῆς γῆς, τουτέστι τὴν ἐξουσίαν· εἰς δὲ τὸν οὐρανὸν οὐκέτι τὴν κυρείαν, ἀλλὰ τὴν μεγα‐ λωσύνην, τουτέστι, τὴν τοῦ λογισμοῦ φαντασίαν. κʹ, καʹ. «Καὶ ὅτι εἶδεν, φησὶν, ὁ βασιλεὺς εἲρ | |
| 5 | καὶ ἅγιον καταβαίνοντα ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ εἶπεν· Ἐκτίλατε τὸ δένδρον, καὶ διαφθείρετε αὐτό· πλὴν τὴν φυὴν τῶν ῥιζῶν αὐτοῦ ἐν τῇ γῇ ἐάσατε, καὶ ἐν δεσμῷ σιδηρῷ καὶ χαλκῷ, καὶ ἐν τῇ χλόῃ τῇ ἔξω, καὶ ἐν τῇ δρόσῳ τοῦ οὐρανοῦ αὐλισθήσεται, καὶ μετὰ | |
| 10 | θηρίων ἀγρίων ἡ μερὶς αὐτοῦ, ἕως οὗ ἑπτὰ καιροὶ ἀλλοιωθῶσιν ἐπ’ αὐτόν. Καὶ τοῦτο ἡ σύγκρισις αὐτοῦ, βασιλεῦ.» Καὶ ἀξιόπιστον ποιῶν τὸν λόγον, ἀναγκαίως ἐπήγαγε· «Καὶ σύγκριμα Ὑψίστου ἐστὶν, ὃ ἔφθασεν ἐπὶ τὸν κύριόν μου τὸν βασιλέα.» | |
| 15 | Ἐντεῦθεν ἔστιν ἀκριβῶς καταμαθεῖν τῆς ἀποστολι‐ κῆς διδασκαλίας τὸ χρήσιμον. «Πᾶσα γὰρ, φησὶ, ψυχὴ ἐξουσίαις ὑπερεχούσαις ὑποταττέσθω.» Καὶ γὰρ καὶ ὁ μακάριος Δανιὴλ κύριον αὐτὸν τὸν δυσσεβῆ βασιλέα καλεῖ, καὶ τῷ νόμῳ τῆς ἐξουσίας πειθόμενος, | |
| 20 | ταῖς πρεπούσαις προσηγορίαις κέχρηται, καὶ λυπη‐ ρὰν οὖσαν τοῦ ἐνυπνίου τὴν ἀλήθειαν ὑποδείκνυσιν. κβʹ. «Ἐκδιώξουσι γάρ σε, φησὶν, ἀπὸ τῶν ἀνθρώ‐ πων, καὶ μετὰ θηρίων ἀγρίων ἔσται ἡ κατοικία σου, καὶ χόρτον ὡς βοῦν ψωμιοῦσί σε, καὶ ἀπὸ τῆς | |
| 25 | δρόσου τοῦ οὐρανοῦ τὸ σῶμά σου βαφήσεται, καὶ ἑπτὰ καιροὶ ἀλλαγήσονται ἐπὶ σοί.» Ἑπτὰ δὲ καιροὺς οἱ μὲν ἔφασαν ἑπτὰ ἔτη, οἱ δὲ τρία καὶ ἥμισυ. Οὐ γὰρ εἰς τέσσαρας τροπὰς ἡ θεία Γραφὴ τὸν ἐνιαυτὸν διαιρεῖ, ἀλλ’ εἰς δύο τὰς γενικωτάτας, | |
| 30 | χειμῶνα καὶ θέρος· ἑπτὰ οὖν τοιαῦτα τμήματα τρία καὶ ἥμισυ πληροῖ ἔτη· Τοσοῦτον δὲ, φησὶν, ἐν τῇ συμφορᾷ διατελέσεις χρόνον· «ἕως οὗ γνῷς, ὅτι κυριεύει ὁ Ὕψιστος τῆς βασιλείας τῶν ἀνθρώπων, καὶ ᾧ ἐὰν δόξῃ, δώσει αὐτήν.» Ἐπειδὴ γὰρ ὀνειρο‐ | |
| 35 | πολεῖς εἶναι θεὸς, μᾶλλον δὲ καὶ κρείττων Θεοῦ, ἀφαιρεῖταί σου Θεὸς καὶ τὸν ἀνθρώπινον λογισμὸν, καὶ τοῖς θηρίοις σε ἐοικέναι ποιήσει, ἵνα τῇ πείρᾳ μάθῃς, τί μὲν ἄνθρωπος, τί δὲ Θεὸς, καὶ τί μὲν ἀν‐ θρωπίνη εὐκληρία, τί δὲ θεία βασιλεία, καὶ ὅτι | |
| 40 | ταύτης τυχεῖν ἀδύνατον μὴ βουλομένου Θεοῦ. κγʹ. «Καὶ ὅτι εἶπε, φησίν· Ἐάσατε τὴν φυὴν τῶν ῥιζῶν τοῦ δένδρου, ἡ βασιλεία σου σοὶ μενεῖ, ἀφ’ ἧς ἂν γνῷς τὴν βασιλείαν τὴν οὐράνιον.» Ἀπο‐ στερηθεὶς γὰρ τῆς βασιλείας, κἀκεῖνα ὑπομείνας | |
| 45 | ἅπαντα, ἐπιγνώσῃ τῆς βασιλείας τὸν χορηγὸν, εἶτα γνοὺς ἀπολήψῃ πάλιν τὴν προτέραν ἐξουσίαν· ἵνα καὶ τῇ ἀφαιρέσει, καὶ τῇ ἀποδόσει, μάθῃς ἀκριβῶς, τίς ὁ τῶν ὅλων κυβερνήτης, τίς ὁ σοφῶς ἅπαντα ἰθύνων καὶ πρυτανεύων. Οὕτως εἰρηκὼς τὰ ἐσόμενα, | |
81.1365(50) | παραίνεσιν εἰσφέρει καὶ συμβουλὴν ἀρίστην, καὶ | |
| φάρμακον προσφέρει συμβαῖνον τῷ τραύματι. | 1366 | |
81.1368 | κδʹ. «Διὰ τοῦτο γὰρ, φησὶ, βασιλεῦ, ἡ βουλή μου ἀρεσάτω σοι, καὶ τὰς ἁμαρτίας σου ἐν ἐλεημοσύ‐ ναις λύτρωσαι, καὶ τὰς ἀδικίας σου ἐν οἰκτιρμοῖς πενήτων.» Δηλοῖ δὲ διὰ τούτων τὴν ἄπληστον ὠμό‐ | |
| 5 | τητα ᾗ κατὰ τῶν ὑπηκόων ἐχρήσατο. Βούλει, φησὶ, φιλανθρωπίας ἀπολαῦσαι; ἐπίδειξαι ταύτην εἰς τοὺς τὴν αὐτὴν σοὶ φύσιν λαχόντας· οὕτω γὰρ πείσεις τὸν δικαστὴν σβέσαι τὴν ἀπειλὴν, καὶ καταλιπεῖν ἀτέλεστον. «Ἴσως γὰρ, φησὶν, ἔσται μακροθυμία | |
| 10 | τοῖς παραπτώμασί σου.» Ὁ μὲν οὖν προφήτης ταύτην εἰσηγήσατο τὴν γνώμην· ὁ δὲ μείνας ἀτερά‐ μων καὶ ἀκαμπὴς, ἐδέξατο τῆς παρανομίας τὰ ἐπί‐ χειρα, καὶ ἅπερ ἤκουσεν ἀλγεινὰ, ταῦτα τοῖς ὀφθαλ‐ μοῖς ἐθεάσατο. Εἶτα καὶ σημαίνει τῆς θείας μα‐ | |
| 15 | κροθυμίας τὸν χρόνον· δυοκαίδεκα γὰρ διαδραμόν‐ των μηνῶν, ἐδέξατο ἡ διὰ τῆς προῤῥήσεως ἀπειλὴ τῶν πραγμάτων τὸ τέλος. Καὶ τοσοῦτον χρόνον εἰς μεταμέλειαν εἰληφὼς, κακῶς τὴν τῆς μεταμελείας ἀνάλωσε προθεσμίαν. Πρὸς ὃν ὁ μακάριος εἴποι | |
| 20 | ἂν Παῦλος εἰκότως· «Ἢ τοῦ πλούτου τῆς χρηστό‐ τητος αὐτοῦ, καὶ τῆς ἀνοχῆς, καὶ μακροθυμίας κατα‐ φρονεῖς, ἀγνοῶν, ὅτι τὸ χρηστὸν τοῦ Θεοῦ εἰς μετά‐ νοιάν σε ἄγει; Κατὰ δὲ τὴν σκληρότητά σου καὶ ἀμετανόητον καρδίαν, θησαυρίζεις σεαυτῷ ὀργὴν ἐν | |
| 25 | ἡμέρᾳ ὀργῆς, καὶ ἀποκαλύψεως, καὶ δικαιοκρισίας τοῦ Θεοῦ, ὃς ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ· τοῖς μὲν καθ’ ὑπομονὴν ἔργου ἀγαθοῦ δόξαν, καὶ τιμὴν, καὶ ἀφθαρσίαν ζητοῦσι, ζωὴν αἰώνιον· τοῖς δὲ ἐξ ἐριθείας, καὶ ἀπειθοῦσι μὲν τῇ ἀληθείᾳ, πει‐ | |
| 30 | θομένοις δὲ τῇ ἀδικίᾳ, θυμὸς καὶ ὀργή· θλίψις καὶ στενοχωρία ἐπὶ πᾶσαν ψυχὴν ἀνθρώπου τοῦ κατεργαζομένου τὸ κακόν.» Ταῦτα γὰρ συνέβη καὶ τῷ Ναβουχοδονόσορ, τῇ τοῦ Θεοῦ μακροθυμίᾳ εἰς δέον οὐ χρησαμένῳ. Καὶ τούτου μάρτυς αὐτὸς οὑτωσὶ | |
| 35 | λέγων· κϛʹ, κζʹ. «Καὶ μετὰ δώδεκα μῆνας, ἐν τῷ ναῷ τῆς βασιλείας αὑτοῦ ἐν Βαβυλῶνι περιπατῶν ἦν, καὶ ἐπὶ τῶν τειχῶν τῆς πόλεως μετὰ πάσης τῆς δό‐ ξης αὑτοῦ, καὶ ἐπὶ τῶν πύργων αὑτοῦ διεπορεύετο. | |
| 40 | Καὶ ἀπεκρίθη ὁ βασιλεὺς καὶ εἶπεν· Οὐκ αὐτή ἐστι Βαβυλὼν ἡ μεγάλη, ἣν ἐγὼ ᾠκοδόμησα εἰς οἶκον βασιλείας, ἐν κράτει τῆς ἰσχύος μου, εἰς τι‐ μὴν τῆς δόξης μου;» Βλέπε τοῦ φρονήματος τὸν ὄγκον, βλέπε τὴν τῆς ἀλαζονείας ὑπερβολήν. Ἐγὼ | |
| 45 | γὰρ αὐτὴν, φησὶ, βασιλικὴν πόλιν ἐποιησάμην βασίλεια καταστησάμενος ἐν αὐτῇ, εἰς τιμὴν τῆς δόξης μου· ἐποίησα δὲ ταῦτα ἰσχὺν ἔχων μεγί‐ στην, καὶ πάντων κεκρατηκώς. Ἀλλὰ μὴν φρυατ‐ τόμενος καὶ βρενθυόμενος, τοιούτοις ἐχρήσατο τοῖς λόγοις· ὁ δὲ Δεσπότης Θεὸς παραυτίκα τὴν τιμωρίαν | |
81.1368(50) | ἐπήγαγεν. | 1368 |
81.1369 | κηʹ. «Ἔτι γὰρ, φησὶ, τοῦ λόγου ὄντος ἐν τῷ στό‐ ματι τοῦ βασιλέως, φωνὴ ἀπ’ οὐρανοῦ ἐγένετο.» Ἐπειδὴ γὰρ εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνελθεῖν ὠνειροπόλη‐ σεν, ἐκεῖθεν δέχεται τὴν ἀπόφασιν· καὶ ἐπειδὴ | |
| 5 | οὐκ ἀπέχρησεν αὐτῷ τὰ κάτω βασίλεια, ἀλλ’ ἅμα καὶ τῶν ἄνω μανικῶς ἐπεθύμησεν, ἔρημος γίνεται καὶ τῶν κάτω· καὶ τὸν οὐρανὸν ἁρπάσαι θελήσας, καὶ τῆς γῆς ἐξελαύνεται. «Φωνὴ τοίνυν ἦλθεν ἀπ’ οὐρανοῦ· Σοὶ, σοὶ λέγεται, Ναβουχοδονόσορ βασι‐ | |
| 10 | λεῦ.» Ὁ δὲ τῆς ἀντωνυμίας διπλασιασμὸς οὐχ ἁπλῶς πρόσκειται, ἀλλ’ εἰς ἔλεγχον ἐναργέστερον τοῦ πρὸς ὃν ταῦτα λέγεται. Καλεῖ δὲ αὐτὸν ἔτι βασιλέα, καὶ τὴν παροῦσαν ἔτι δόξαν, καὶ τὴν ἐσομένην οὐκ εἰς μακρὰν ἀτιμίαν δεικνύς. | |
| 15 | «Ἡ βασιλεία σου, φησὶ, παρῆλθεν ἀπὸ σοῦ. (κθʹ.) Καὶ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων σε ἐκδιώξουσι, καὶ μετὰ θηρίων ἀγρίων ἡ κατοικία σου καὶ χόρτον ὡς βοῦν ψωμιοῦσί σε, καὶ ἑπτὰ καιροὶ ἀλλαγήσονται ἐπὶ σοὶ, ἕως οὗ γνῷς, ὅτι κυριεύει ὁ Ὕψιστος τῆς | |
| 20 | βασιλείας τῶν ἀνθρώπων, καὶ ᾧ ἐὰν δόξῃ, δώσει αὐ‐ τήν.» Εἶτα δεικνὺς τὴν τῆς τιμωρίας ὀξύτητα, καὶ παραυτίκα, φησὶ, τῷ λόγῳ τὸ ἔργον ἐπηκο‐ λούθησεν. λʹ. «Αὐτῇ, φησὶ, τῇ ὥρᾳ συνετελέσθη ὁ λόγος ἐπὶ | |
| 25 | Ναβουχοδονόσορ, καὶ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων ἐδιώχθη.» Ἐξεδιώχθη δὲ πρῶτον μὲν δι’ αὐτὸ τὸ πάθος· μανίᾳ γὰρ παρεδόθη καὶ λύττῃ καὶ μυρία ἂν εἰργάσατο κακὰ, εἴπερ ἀδείας ἀπήλαυσεν· ἔπειτα δὲ καὶ διὰ τὴν ἀπέχθειαν, ἣν περὶ αὐτὸν ἅπαντες ἔχοντες, | |
| 30 | ἡνίκα μὲν ἔῤῥωτο, ἐπειρῶντο λανθάνειν, συμφορᾷ δὲ περιπεσόντι ἐπέθεντο, τῆς ὠμότητος αὐτὸν βδελυξά‐ μενοι. «Καὶ χόρτον ὡς βοῦς, φησὶν, ἤσθιεν.» Ἴδιον γὰρ τῶν παραπαιόντων, οὐ μόνον τὸ λέγειν καὶ πράττειν ἀλόγιστά τε καὶ ἄτακτα, ἀλλὰ καὶ τὸ | |
| 35 | ἐσθίειν ἅπαντα τὰ προσπίπτοντα· τοῦτο δ’ ἄν τις ἴδοι καὶ νῦν τοὺς ὑπὸ δαιμόνων ἐνοχλουμένους ποιοῦντας καὶ πάσχοντας. Οὐ μόνον δὲ ὡς βοῦς ἤσθιε τὸν χόρτον, ἀλλὰ «Καὶ ἀπὸ τῆς δρόσου τοῦ οὐρανοῦ τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐβάφη.» Ὑπαίθριος γὰρ ταλαιπωρῶν, | |
| 40 | καὶ γυμνῷ τῷ σώματι κρυμῷ τε προσπαλαίων καὶ φλογμῷ, ἀναγκαίως ἑτέραν ἐδέξατο χρόαν. «Ἕως οὗ αἱ τρίχες αὐτοῦ, ὡς λεόντων, ἐμεγαλύνθησαν, καὶ οἱ ὄνυχες αὐτοῦ, ὡς ὀρνέων.» Μὴ ἀποκειρόμενος γὰρ συνήθως, μηδὲ ἀφαιρούμενος τῶν ὀνύχων τὰ | |
| 45 | περιττὰ, ἀναγκαίως ἐν τοσούτῳ χρόνῳ τοιαύτας ἔσχηκε καὶ τρίχας καὶ ὄνυχας. Διὰ δὲ τούτων ἁπάντων ἐσήμαινε τὸ ἀτημέλητον αὐτὸν καὶ ἀκη‐ δεμόνευτον εἶναι. Τῆς γὰρ θείας ἔρημος γενόμενος προμηθείας, οὐδὲ τῆς παρὰ τῶν οἰκείων ἐπιμελείας | |
81.1369(50) | ἀπήλαυσεν, καὶ ταῦτα γυναικὸς οὔσης, καὶ παίδων, καὶ συγγενῶν· ἀλλὰ θηρίου δίκην τοὺς ἀοικήτους χώρους διετέλει περινοστῶν, τὴν τῶν ἀλόγων τροφὴν | |
| τῇ γαστρὶ παραπέμπων· ἐπειδὴ γὰρ, «Ἄνθρωπος ὢν | 1370 | |
81.1372 | καὶ ἐν τιμῇ ὢν μεγίστῃ, οὐ συνῆκεν, ἀλλὰ παρασυν‐ εβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις, καὶ ὡμοιώθη αὐ‐ τοῖς,» καὶ θηριώδει γνώμῃ κατὰ τῶν ὑπηκόων ἐκέχρητο, εἰκότως καὶ μάλα δικαίως τὸν κτηνώδη | |
| 5 | καὶ θηριώδη βίον κατεδικάσθη. Ἀλλ’ ὁ φιλάνθρωπος Δεσπότης, λύσας τὴν τιμωρίαν, ὡς ἀγαθὸς, καὶ τῇ πείρᾳ διδάξας, ὡς αὐτός ἐστι τῶν ἁπάντων Κύριος, πάλιν αὐτὸν ἐπανήγαγε, καὶ τὴν βασιλείαν αὐτῷ τὴν προτέραν ἐπίστευσε. | |
| 10 | λαʹ. «Μετὰ γὰρ τέλος, φησὶ, τῶν ἡμερῶν, ἐγὼ Ναβουχοδονόσορ τοὺς ὀφθαλμούς μου εἰς τὸν οὐρα‐ νὸν ἀνέλαβον.» Οὐχ ἁπλῶς δὲ προστέθεικε τὸ ἐγὼ, ἀλλὰ διδάσκων ἅπαντας ἀνθρώπους, ὡς Ὁ τῇ ἀλαζο‐ νείᾳ ἐκείνῃ χρησάμενος, ὁ εἰρηκώς· «Τίς ἐστιν ὁ | |
| 15 | Θεὸς, ὃς ἐξελεῖται ὑμᾶς ἐκ τῶν χειρῶν μου;» ὁ ὀνειροπολήσας εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβῆναι, καὶ ἐπάνω τῶν ἀστέρων θεῖναι τὸν θρόνον μου, ἐδιδάχθην τῇ πείρᾳ τὸ δέον, ἔμαθον διὰ τῆς τιμωρίας σωφρονεῖν, τὴν ἐμαυτοῦ δουλείαν ἐπέγνων. Διὸ καὶ ἀνέλαβον | |
| 20 | τοὺς ὀφθαλμούς μου εἰς τὸν οὐρανὸν, καὶ ἅμα τε τοῦτο ἐποίησα, «Καὶ αἱ φρένες μου ἐπεστράφη‐ σαν.» Ἀντὶ τοῦ, Τῆς παραφροσύνης ἐλεύθερος ἐγενόμην, καὶ τὸν λογισμὸν ἐῤῥώσθην· παραυτίκα δὲ ὑγιῆ τὸν νοῦν ἀπέλαβον. «Καὶ τῷ Ὑψίστῳ | |
| 25 | εὐλόγησα, καὶ τὸν ζῶντα εἰς τοὺς αἰῶνας ᾔνεσα, ὅτι ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ εἰς γενεὰν καὶ γενεάν.» Γνοὺς γὰρ τῇ πείρᾳ, τί μὲν ἄνθρωπος, τί δὲ Θεὸς, τὸν μὲν Ὕψιστον καὶ ζῶντα προσαγορεύει, καὶ βασιλέα αἰώνιον ἀποκαλεῖ, τὴν | |
| 30 | δὲ οἰκείαν εὐτέλειαν ἐπιγινώσκει. Διό φησι· λβʹ. «Καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες τὴν γῆν εἰς οὐδὲν ἐλογίσθησαν.» Μέχρι μὲν γὰρ τοῦ παρόντος ᾤμην εἶναι ἐμαυτὸν μέγιστόν τε καὶ ὑψηλότατον, νῦν δὲ ἔγνων σαφῶς, ὡς πᾶσα τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις Θεῷ | |
| 35 | παραβαλλομένη οὐδέν ἐστι. Καὶ ζητήσας εὐτελείας προσηγορίαν, καὶ μὴ εὑρὼν ἀξίαν, τὸ οὐδὲν τέθεικεν, ἔμφασιν ἔχον ἱκανὴν τοῦ σφαλεροῦ καὶ εὐδιαλύτου τῆς φύσεως. Καὶ τὸν μὲν Θεὸν καὶ Ὕψιστον, καὶ Δεσπότην, καὶ ζῶντα καὶ βασιλέα αἰώνιον | |
| 40 | ἀπεκάλεσεν, ἅπαντας δὲ ἀνθρώπους οὐδὲν προσ‐ ηγόρευσεν. Οὕτω δὲ καὶ ὁ μακάριος Ἡσαΐας τοῖς εἰδώλοις τὴν θείαν παραβάλλων φύσιν, τὸ τῶν ἀν‐ θρώπων εἰς μέσον παρήγαγε γένος. «Εἰ γὰρ πάντα τὰ ἔθνη, φησὶν, ὡς σταγὼν ἀπὸ κάδου, καὶ ὡς ῥοπὴ | |
| 45 | ζυγοῦ ἐλογίσθησαν, καὶ ὡς σίελος λογισθήσονται· ὁ δὲ Λίβανος οὐχ ἱκανὸς εἰς καῦσιν, καὶ πάντα τὰ τε‐ τράποδα οὐχ ἱκανὰ εἰς ὁλοκάρπωσιν, καὶ πάντα τὰ ἔθνη εἰς οὐδέν εἰσι, καὶ εἰς οὐδὲν ἐλογίσθησαν αὐτῷ· τίνι ὁμοιώσετε Κύριον; καὶ τίνι ὁμοιώματι ὁμοιώ‐ | |
81.1372(50) | σετε αὐτόν;» Τοσαύτην ὠφέλειαν ὁ Ναβουχοδονόσορ ἐκ τῶν συμφορῶν ἐδέξατο, ὅτι προφητικῶς περὶ Θεοῦ | |
| καὶ φρονεῖ καὶ φθέγγεται· καὶ ὡς ἐκ συμφωνίας | 1372 | |
81.1373 | τινὸς ἀπὸ τῆς κτίσεως πᾶσαν τὴν ὑμνῳδίαν ὑφαίνει. «Πάντες, φησὶν, οἱ κατοικοῦντες τὴν γῆν ὡς οὐδὲν ἐλογίσθησαν, καὶ κατὰ τὸ θέλημα αὑτοῦ ποιεῖ ἐν τῇ δυνάμει τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἐν τῇ κατοικίᾳ τῆς γῆς.» | |
| 5 | Καὶ αὕτη δὲ ἑτέρου προφήτου διδασκαλία. Ὁ γὰρ μακάριος Δαβὶδ λέγει· «Πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύριος, ἐποίησεν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ γῇ.» Τοῦτο καὶ οὗτος κηρύττει. «Ἃ γὰρ θέλει, φησὶ, καὶ ἐν τῇ δυνάμει τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἐν τῇ κατοικίᾳ | |
| 10 | τῆς γῆς,» πρυτανεύει καὶ δεσπόζει, οὐ μόνον τῆς γῆς, ἀλλὰ δὴ καὶ αὐτῶν τῶν οὐρανῶν. Εἶτα καὶ ἄμαχον δεικνὺς τῆς δυνάμεως· «Καὶ οὐκ ἔστι, φησὶν, ὃς ἀντιστήσεται τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ ἐρεῖ αὐτῷ· Τί τοῦτο ἐποίησας;» Ἀνάγκη γὰρ στέργειν | |
| 15 | τὰ ὑπ’ αὐτοῦ γινόμενα, ἐάν τε θυμήρη, ἐάν τε ἀλγεινὰ ᾖ· τολμηρὸν γὰρ τὸ ἀντιτείνειν, καὶ αἰτιᾶσθαι τὰ ὑπ’ αὐτοῦ σοφῶς πρυτανευόμενα. Ταῦτα, φησὶ, γνοὺς καὶ ὁμολογήσας, καὶ τὸν Ὕψιστον δοξάσας, εἰς ἐμαυτὸν ἐπανῆλθον, καὶ τὴν προτέραν βασιλείαν μετ’ | |
| 20 | εὐσεβείας ἀπέλαβον. λγʹ. «Αὐτῷ γὰρ τῷ καιρῷ αἱ φρένες μου ἐστρά‐ φησαν πρός με, καὶ εἰς τὴν τιμὴν τῆς βασιλείας μου ἦλθον, καὶ ἡ μορφή μου ἐπέστρεψεν ἐπ’ ἐμέ.» Αὐχμῶν γὰρ, ὡς εἰκὸς, καὶ ῥυπῶν, ἀποκειράμενος | |
| 25 | καὶ τὰ περιττὰ τῶν ὀνύχων ἀφελόμενος, καὶ τὸν ῥύπον ἀπονιψάμενος, καὶ τῆς θείας χάριτος ἀπολαύ‐ σας, ἐπεγνώσθη ὅτι ἄνθρωπος ἦν ἐκεῖνος, ὁ πρότε‐ ρον τὴν μεγίστην διέπων βασιλείαν. «Καὶ οἱ τύ‐ ραννοί μου, φησὶ, καὶ οἱ μεγιστᾶνές μου ἐπεζήτουν | |
| 30 | με.» Ἀποθέμενοι γὰρ κἀκεῖνοι τὸ μῖσος, διάθεσιν περὶ ἐμὲ καὶ φίλτρον ἔλαβον. «Καὶ ἐπὶ τὴν βασι‐ λείαν μου ἐκραταιώθην, καὶ μεγαλωσύνη περισσο‐ τέρα προσετέθη μοι.» Καὶ τοῦτο δὲ πάλιν εὐσεβείας γέμει τὸ ῥῆμα· οὐ γὰρ εἶπε, Μεγαλωσύνην περισ‐ | |
| 35 | σοτέραν ἐκτησάμην, ἀλλὰ, «Προσετέθη μοι,» τὸν χορηγὸν ὑποδεικνὺς, καὶ τῶν ἀγαθῶν κηρύττων τὸν αἴτιον. λδʹ. «Νῦν οὖν, φησὶν, ἐγὼ Ναβουχοδονόσορ αἰνῶ, καὶ ὑψῶ, καὶ δοξάζω τὸν βασιλέα τοῦ οὐρανοῦ, ὅτι | |
| 40 | πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ ἀληθινὰ, καὶ αἱ τρίβοι αὐτοῦ κρίσεις, καὶ πάντας τοὺς πορευομένους ἐν ὑπερηφα‐ νίᾳ δύναται ταπεινῶσαι·» Λαβὼν γὰρ πεῖραν τῶν λυπηρῶν, εἶτα τούτων ἀπαλλαγεὶς, αἰνῶ καὶ ὑμνῶ τὸν ταῦτά μοι κἀκεῖνα λυσιτελῶς ἐπαγαγόντα, καὶ | |
| 45 | λίαν σοφῶς· καὶ οἶδα αὐτὸν οὐρανοῦ βασιλέα καὶ τῶν ἁπάντων Δεσπότην, ἀληθείᾳ χρώμενον καὶ δικαίως ἅπαντα πρυτανεύοντα, καὶ τοὺς ὑπερηφανίᾳ χρωμέ‐ νους ταπεινῶσαι δυνάμενον. Μαθόντες τοίνυν, ὅπως ὑπερηφανία καὶ τῦφος τοὺς χρωμένους λωβᾶται, καὶ | |
81.1373(50) | ὡς ὁ τούτοις χαίρων τρυγᾷ καρποὺς οὐκ ἀγαθοὺς, | |
| τὴν μητέρα τῶν ἀγαθῶν ταπεινοφροσύνην κτησώ‐ | 1374 | |
81.1376 | μεθα· τοῦτο γὰρ καὶ ὁ Κύριος μακαρίζει τὸ κτῆμα, ὡς πρόσοδον ἔχον τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. «Μα‐ κάριοι γὰρ, φησὶν, οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὐ‐ τῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.» Προτίθησι δὲ | |
| 5 | καὶ ἑαυτὸν ἀρχέτυπον τοῖς ὠφελεῖσθαι βουλομένοις, λέγων· «Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἰμι, καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ.» Καὶ δεικνὺς, ἡλίκος τούτων ὁ καρπὸς, εὐθὺς ἐπήγαγε· «Καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν.» Εἰ δὲ τῶν ἁπάντων ὁ Ποιητὴς | |
| 10 | καὶ Δεσπότης ταπεινὸν ἑαυτὸν καλεῖ καὶ διὰ τῶν πραγ‐ μάτων δείκνυσι, ποίας ἑτέρας συμβουλῆς δεῖται ἄν‐ θρωπος, ὁ χοῦς, ὁ πηλὸς, ἡ βῶλος, ἡ σποδὸς, ἡ μα‐ ταιότης, τὸ ἄνθος, ὁ χόρτος; Ταῦτα γὰρ ἅπαντα ὑπὸ τῆς θείας Γραφῆς προσαγορεύεται. Αἰσχυνθῶμεν | |
| 15 | τοίνυν τὴν τοῦ Δεσπότου μετριότητα, ὃς, πλούσιος ὢν, δι’ ἡμᾶς ἐπτώχευσεν, ἵνα ἡμεῖς τῇ ἐκείνου πτω‐ χείᾳ πλουτήσωμεν, καὶ τῆς φύσεως τὸ θνητὸν κα‐ ταμάθωμεν· καὶ τῆς παρούσης εὐημερίας θεώμενοι τὸ ὀξύῤῥοπον, μηδὲν μὲν ἀλαζονικὸν ἐπὶ τοῖς | |
| 20 | παροῦσι φρονήσωμεν· γελάσωμεν δὲ μᾶλλον αὐτῶν τὸ εὔτρεπτον καὶ ἀβέβαιον, καὶ ἐπιθυμῶμεν ἐκεί‐ νων ἐπιτυχεῖν τῶν ἀγαθῶν, ἃ διαρκῆ τὴν φύσιν καὶ μόνιμον ἔχει· ὧν γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἀπολαῦσαι, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι‐ | |
| 25 | στοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. | |
| 27t | ΤΟΜΟΣ Εʹ. | |
| 29 | ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Εʹ. | |
| 30 | Ναβουχοδονόσορ, Εὐϊλὰδ Μαροδὰχ, Βαλτάσαρ. αʹ. «Βαλτάσαρ ὁ βασιλεὺς ἐποίησε δεῖπνον μέγα τοῖς μεγιστᾶσιν αὑτοῦ.» Οὗτος υἱὸς μέν ἐστι τοῦ Ναβουχοδονόσορ, οὐκ εὐθὺς δὲ αὐτὸν διεδέξατο· ὁ γὰρ Εὐϊλὰδ Μαροδὰχ ἀδελφὸς αὐτοῦ ὢν πρεσβύτερος | |
| 35 | ἐβασίλευσε, καὶ τοῦτο ἡ τῶν Βασιλειῶν ἡμᾶς ἱστορία διδάσκει, καὶ ὁ μακάριος Ἱερεμίας ὁ προφήτης, οὑτωσὶ λέγων· «Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ τριακοστῷ καὶ ἑβδόμῳ ἔτει ἀπῳκισθέντος τοῦ Ἰωακεὶμ βασιλέως Ἰούδα, ἐν τῷ δωδεκάτῳ μηνὶ, καὶ ἐν τῇ τετράδι | |
| 40 | καὶ εἰκάδι τοῦ μηνὸς, ἔλαβεν Εὐϊλὰδ Μαροδὰχ, βα‐ σιλεὺς Βαβυλῶνος, ἐν ᾧ ἐνιαυτῷ ἐβασίλευσε, τὴν | |
| κεφαλὴν Ἰωακεὶμ βασιλέως Ἰούδα, καὶ ἐξήγαγεν | 1376 | |
81.1377 | αὐτὸν ἐξ οἴκου, οὗ ἐφυλάττετο, καὶ ἐλάλησεν αὐτῷ χρηστὰ, καὶ ἔδωκεν αὐτῷ τὸν δίφρον ἐπάνω τῶν θρό‐ νων τῶν βασιλέων τῶν μετ’ αὐτοῦ ἐν Βαβυλῶνι, καὶ ἤλλαξε τὴν στολὴν τῆς φυλακῆς αὐτοῦ, καὶ ἤσθιε | |
| 5 | διαπαντὸς ἄρτον κατὰ πρόσωπον αὐτοῦ πάσας τὰς ἡμέρας ἃς ἔζησεν.» Ἰωακεὶμ δὲ οὗτός ἐστιν ὁ καὶ Ἰεχωνίας· Ἰωακεὶμ γὰρ τὸν τούτου πατέρα, τὸν καὶ Ἐλιακεὶμ, ἐφ’ οὗ ὁ μακάριος ᾐχμαλωτεύθη Δα‐ νιὴλ, ἐν τῇ Ἱερουσαλὴμ ἀνελὼν ὁ Ναβουχοδονόσορ, | |
| 10 | ἔῤῥιψεν ἔξω τοῦ τείχους, ὡς ἡ θεία διδάσκει Γραφή. Μετὰ τὸν Ναβουχοδονόσορ τοίνυν Εὐϊλὰδ Μαροδὰχ βασιλεύει· μετὰ δὲ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ. Καταλέλοιπε δὲ τούτου τὴν μνήμην ὁ θειότατος Δανιὴλ, ἐπειδὴ οὐχ ἱστορίαν ἁπλῶς, ἀλλὰ προφητείαν συγγράφει· οὗ | |
| 15 | χάριν οὐδὲ ἅπαντα τὰ ὑπὸ τοῦ Ναβουχοδονόσορ γε‐ γενημένα συνέγραψεν, ἀλλ’ ἐκεῖνα μόνον, ὧν ἀναγ‐ καία ἦν διὰ τὴν ὠφέλειαν ἡ μνήμη. Ἐπειδὴ τοίνυν καὶ ἐπὶ τοῦ Βαλτάσαρ μέγιστον ἔδειξεν ὁ Θεὸς θαῦμα, καὶ ἱκανὸν, οὐ μόνον τοῖς τηνικάδε ἀνθρώ‐ | |
| 20 | ποις, ἀλλὰ καὶ τοῖς ὕστερον ποτὲ γενομένοις, εὐλά‐ βειαν ἐνθεῖναι καὶ δέος, καὶ πρὸς εὐσέβειαν ποδ‐ ηγῆσαι, οὐκ ᾠήθη δίκαιον τοσαύτην εὐεργεσίαν κατα‐ κρύψαι σιγῇ, ὅσιον δὲ ποιεῖν νενόμικεν ἀνάγραφον αὐτὸ, καὶ πᾶσιν ὑπόμνημα διδασκαλίας καταλιπεῖν. | |
| 25 | Διό φησιν· «Βαλτάσαρ βασιλεὺς ἐποίησε δεῖπνον μέγα τοῖς μεγιστᾶσιν αὑτοῦ χιλίοις, καὶ ἔναντι τῶν χιλίων ὁ οἶνος.» Τουτέστι, τοῖς χιλίοις ἀρκῶν, πρὸς τὸν τοσοῦτον ἀριθμὸν ηὐτρεπισμένος. βʹ. «Πίνων δὲ, φησὶν, ὁ Βαλτάσαρ εἶπεν ἐν τῇ | |
| 30 | γεύσει τοῦ οἴνου, τοῦ ἐνεγκεῖν τὰ σκεύη τὰ χρυσᾶ καὶ ἀργυρᾶ, ἃ ἐξήνεγκε Ναβουχοδονόσορ, ὁ πατὴρ αὐτοῦ, ἐκ τοῦ ναοῦ τοῦ ἐν Ἱερουσαλήμ· καὶ ἔπινον ἐν αὐτοῖς ὁ βασιλεὺς, καὶ οἱ μεγιστᾶνες αὐτοῦ, καὶ αἱ παράκοιτοι αὐτοῦ, καὶ αἱ παλλακαὶ αὐτοῦ.» | |
| 35 | Διδάσκει δὲ ἡμᾶς διὰ τούτων ὁ προφήτης, οὐ μόνον τὴν τῆς ἀσεβείας ὑπερβολὴν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐκ τῆς ἀμετρίας τοῦ οἴνου γενομένην βλάβην. «Πίνων γὰρ, φησὶν, ὁ βασιλεὺς εἶπεν ἐν τῇ γεύσει τοῦ οἴνου, τοῦ ἐνεγκεῖν τὰ σκεύη τὰ χρυσᾶ καὶ τὰ ἀργυρᾶ.» Κατ‐ | |
| 40 | έχωσε γὰρ ἡ μέθη τὸν λογισμὸν, καὶ ἡ ἀκρασία τὴν κατὰ τοῦ Θεοῦ μανίαν ἐγέννησε· καὶ τὰ ἀφιερωμένα τῇ τοῦ Θεοῦ θεραπείᾳ σκεύη, ἃ Ναβουχοδονόσορ, ὁ πατὴρ αὐτοῦ, ἔλαβε μὲν, τοῦ Θεοῦ προδεδωκότος, ἐτίμησε δὲ ὡς ἐνόμισε, καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων ἠλευθέρωσε χρή‐ | |
| 45 | σεως, τούτοις ὡς κοινοῖς οὗτος ἐτόλμησε χρήσασθαι· οὐ γὰρ εἶπε μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ ἔργον τοῖς λόγοις ἐπέθηκεν. γʹ. «Ἠνέχθησαν γὰρ, φησὶ, τὰ σκεύη τὰ χρυσᾶ καὶ τὰ ἀργυρᾶ, ἃ ἐξήνεγκε Ναβουχοδονόσορ ἐκ | |
81.1377(50) | τοῦ ναοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἐν Ἱερουσαλήμ.» Καλῶς | |
| δὲ τὴν τῆς ἀτοπίας ἔδειξεν ὑπερβολὴν, πρὸς τῷ ναῷ | 1378 | |
81.1380 | καὶ τοῦ Θεοῦ μνημονεύσας, καὶ τοῦ ναοῦ δὲ δεικνὺς τὸ ἐπίσημον, τὴν τῆς Ἱερουσαλὴμ προσ‐ ηγορίαν προστέθεικε. Ταῦτα γὰρ, φησὶ, τὰ σκεύη οὐ τισὶ τῶν δοκούντων, καὶ ὄνομα μόνον ἐχόντων, ἀνέ‐ | |
| 5 | κειντο θεῶν, ἀλλ’ αὐτῷ τῷ ἐπὶ πάντων Θεῷ, ὃς τήν τε Ἱερουσαλὴμ ἐξελέξατο, καὶ τὸν ἐν αὐτῇ νεὼν τῆς οἰκείας ἐπλήρωσε δόξης. Ἀλλὰ ταῦτα τὰ ἄψαυ‐ στα, καὶ τῷ Θεῷ τῶν ὅλων ἀνακείμενα, οὐχ ὡς δεο‐ μένῳ, ἀλλ’ ὡς ἀποδεχομένῳ τῶν προσφερόντων τὸ | |
| 10 | εὔγνωμον, ὁ δυσσεβὴς βασιλεὺς εἰς μέσον ἐνεγκὼν, ἔπινεν ἐν αὐτοῖς· οὐ μόνον δὲ αὐτὸς, ἀλλὰ καὶ οἱ μεγιστᾶνες αὐτοῦ, καὶ αἱ παράκοιτοι αὐτοῦ, καὶ αἱ παλλακαὶ αὐτοῦ ἔπινον οἶνον· τουτέστι, μέθης ἐποίη‐ σεν ὄργανα τῆς θείας λειτουργίας τὰ ὄργανα, καὶ | |
| 15 | τὰς τῆς ἀκολασίας αὐτὸν ἐμφορούσας διὰ τούτων ἀπολαύειν τοῦ οἴνου προσέταξεν. Ἔπειτα τῆς ἀσε‐ βείας τὸ ἔσχατον ὑποδεικνὺς ὁ προφήτης ἐπήγαγε· δʹ. «Καὶ ᾔνεσαν τοὺς θεοὺς τοὺς χρυσοῦς, καὶ ἀρ‐ γυροῦς, καὶ χαλκοῦς, καὶ σιδηροῦς, καὶ ξυλίνους, | |
| 20 | καὶ λιθίνους.» Κραιπαλῶν γὰρ ὁ παμμίαρος, καὶ τοῖς θείοις σκεύεσιν ἐντρυφῶν, λήθην μὲν ἔσχε τοῦ τῶν ἁπάντων Δεσπότου, ὕμνοις δὲ τοὺς οὐκ ὄντας ἐγέραιρε θεοὺς, ἐξ ὕλης ἀψύχου πεποιημένους, καὶ οὐδὲ ἀπὸ τῆς τέχνης τὸ ἐνεργεῖν ἠρανισμένους· μό‐ | |
| 25 | νην δὲ μορφὴν δεξαμένους ἐνεργείας ἐστερημένην. Ἀλλ’ οὐκ ἠνέσχετο τῶν ὅλων ὁ Πρύτανις, τῇ μακρο‐ θυμίᾳ, καὶ τοὺς τηνικάδε ἀνθρώπους, καὶ τοὺς μετ’ ἐκείνους λυμήνασθαι· παραυτίκα δὲ τὴν οἰκείαν δείκνυσιν δύναμιν. | |
| 30 | εʹ. «Ἐν αὐτῇ γὰρ, φησὶ, τῇ ὥρᾳ ἐξῆλθον ἀστρά‐ γαλοι χειρὸς ἀνθρώπου, καὶ ἔγραφον κατέναντι τῆς λαμπάδος, ἐπὶ τὸ κονίαμα τοῦ τοίχου τοῦ οἴκου τοῦ βασιλέως, καὶ ὁ βασιλεὺς ἐθεώρει τοὺς ἀστραγάλους τῆς χειρὸς τῆς γραφούσης.» Ἐπειδὴ γὰρ τὰ ἐνερ‐ | |
| 35 | γείας ἁπάσης ἐστερημένα ὕμνησεν εἴδωλα, καὶ τοῦ τῶν ἁπάντων Θεοῦ κατεφρόνησε, διδάσκει αὐτὸν ὁ τῶν ὅλων Δημιουργὸς τῆς θείας αὑτοῦ φύσεως τὸ ἀόρατον καὶ ἀσώματον. Μόνους γὰρ αὐτῷ δακτύλους ὑποδείκνυσι γράφοντας, παιδεύων αὐτὸν, ὡς οὐδ’ ἂν | |
| 40 | τούτους ἐθεάσατο, εἰ μὴ παρέσχεν αὐτὸς τῆς χρείας τὴν ἀφορμήν· μεγίστην δὲ καὶ οἱ σύσσιτοι ἐντεῦθεν ὠφέλειαν ἐλάμβανον, διδασκόμενοι τοῦ μὲν Θεοῦ πρὸς τῷ ἀσωμάτῳ καὶ ἀοράτῳ, τὸ δυνατόν· τῶν δὲ ὑπ’ αὐτῶν ὑμνηθέντων θεῶν, πρὸς τῷ ὑλικῷ | |
| 45 | καὶ ἀψύχῳ, τὸ παντελῶς ἀδρανές τε καὶ ἀσθενές. Ὅτι δὲ πολὺ δέος ἅπασιν ἐνειργάσατο τοῦτο τὸ θαῦμα, ὁ προφήτης μεμαρτύρηκεν, οὕτως εἰπών· | |
81.1380(50) | ϛʹ. «Τότε τοῦ βασιλέως ἡ μορφὴ ἠλλοιώθη, καὶ οἱ διαλογισμοὶ αὐτοῦ συνετάραξαν αὐτὸν, καὶ οἱ σύν‐ δεσμοι τῆς ὀσφύος αὐτοῦ διελύοντο, καὶ τὰ γόνατα αὐτοῦ τοῦτο τούτῳ συνεκρούοντο.» Εἰ δὲ δακτύ‐ | |
| λων γραφόντων θεωρία οὕτως ἐξεδειμάτωσε τὸν | 1380 | |
81.1381 | τὴν μεγίστην διέποντα βασιλείαν, ὡς καὶ τῶν ἄρ‐ θρων τὰς ἁρμονίας ὑπὸ τοῦ δέους διαλυθῆναι, τρόμον τε καὶ κλόνον ὑπομεῖναι τὰ μέλη, τί οὐκ ἂν ὑπ‐ έμενεν ὁ θεομισὴς, πρηστῆρας ἢ κεραυνοὺς θεασά‐ | |
| 5 | μενος, ἢ ἀγγέλους βλοσυρὸν βλέποντας, καὶ τῷ καινοπρεπεῖ τῶν σχημάτων δεδιττομένους. Τούτων γὰρ τὴν θέαν οὐδὲ ὁ μέγας Δανιὴλ ἀδεῶς ἐνεγκεῖν ἠδυνήθη. Ἀληθῶς, «Τί ὑπερηφανεύεται γῆ καὶ σποδός;» Τοσούτου τοίνυν δέους ἀναπλησθεὶς, | |
| 10 | ζʹ. «Ἐφώνησεν ἐν ἰσχύϊ τοῦ εἰσαγαγεῖν μάγους, Χαλδαίους, Γαζαρηνούς.» Ὁ γὰρ φόβος εἰργάζετο τὴν βοὴν, καὶ τῆς ψυχῆς ὁ θόρυβος μαθεῖν κατήπειγε τὴν ἀπόφασιν. Εἶτα προτίθησιν ἆθλον τῷ τὴν γρα‐ φὴν ἀναγινώσκοντι καὶ τὴν ἑρμηνείαν ἐπάγοντι, | |
| 15 | ἐσθῆτα βασιλικὴν, καὶ χρυσοῦν περιδέῤῥαιον, καὶ τὸ τὴν τρίτην τάξιν ἔχειν μετὰ τὸν βασιλέα. Ἀλλὰ τῶν μὲν μάγων καὶ Χαλδαίων τὸ ἄθεον ἐξηλέγχετο· εὑρεῖν γὰρ οὐκ ἴσχυον τὴν τῶν θείων γραμμάτων ἀνάγνωσιν, καὶ ταῦτα ἄθλου τοσούτου προκειμένου, | |
| 20 | καὶ λίαν αὐτοὺς προτρέποντος. θʹ. «Ὁ δὲ βασιλεὺς Βαλτάσαρ ἐταράχθη, καὶ ἡ μορφὴ αὐτοῦ ἠλλοιώθη ἐπ’ αὐτῷ, καὶ οἱ μεγιστᾶνες αὐτοῦ συνεταράττοντο.» Ἐντεῦθεν δῆλον, ὅτι τῆς τῶν ἄλλων ὠφελείας προμηθούμενος ὁ Δεσπότης, | |
| 25 | οὐκ εὐθὺς τοῦ βασιλέως ἀφείλετο τὴν ζωήν· ἀλλὰ πρῶτον μὲν ὑπέδειξε τοῦ γράφοντος τοὺς δακτύλους. Τούτῳ δὲ καταπλήξας καὶ δέος ἐντεθεικὼς, παρ‐ εσκεύασε μὲν κληθῆναι τοὺς σοφοὺς τῶν Χαλδαίων, ἐξήλεγξε δὲ αὐτῶν τὸ ψευδές τε καὶ ἀσθενὲς, ἐν | |
| 30 | χρείᾳ δὲ τῆς τοῦ Δανιὴλ σοφίας κατέστησεν, ἵνα διὰ τῆς τούτου γλώττης, καὶ τοῦτον ἐλέγξῃ, καὶ τοὺς ἄλλους εὐεργετήσῃ, καὶ τούτων οὕτω γενομέ‐ νων, τηνικαῦτα τὴν τιμωρίαν ἐπαγάγῃ τῷ δυσσεβεῖ βασιλεῖ. Ταραττομένων τοίνυν καὶ τοῦ βασιλέως, καὶ | |
| 35 | τῶν δαιτυμόνων, ιʹ. «Ἡ βασίλισσα κατέναντι τῶν λόγων τοῦ βασιλέως, καὶ τῶν μεγιστάνων αὐτοῦ, εἰς τὸν οἶκον τοῦ πότου εἰσῆλθε.» Τουτέστι, βουλευομένων αὐ‐ τῶν τί πρακτέον, καὶ ἄλλων ἄλλα εἰσηγουμένων, | |
| 40 | ἃ τὸ δέος ἠνάγκαζεν, ἡ βασίλισσα εἰσελήλυθε. Δοκεῖ δέ μοι αὐτὴ μήτηρ αὐτοῦ εἶναι· αἱ γὰρ παρά‐ κοιτοι σὺν ταῖς παλλακίσι τοῦ δείπνου μετεῖχον· ἔπινον γὰρ ἐν τοῖς σκεύεσι τοῖς χρυσοῖς καὶ ἀργυ‐ ροῖς, αὐτὸς καὶ οἱ μεγιστᾶνες αὐτοῦ, καὶ αἱ παρά‐ | |
| 45 | κοιτοι αὐτοῦ, τουτέστιν, αἱ γαμεταὶ αὐτοῦ, καὶ αἱ παλλακαὶ αὐτοῦ, αἱ οὐ κατὰ νόμον, ἀλλὰ δι’ ἀκολα‐ σίαν συνοῦσαι. Αὐτὴ δὲ μετὰ τὸν θόρυβον εἰσελή‐ λυθε, καὶ εἰκὸς ἦν ὡς γεγηρακυῖαν τῆς μέθης ἐκείνης καὶ τῶν κορδακισμῶν, ἤγουν ὀρχησμῶν, | |
81.1381(50) | τηνικαῦτα μὴ μετέχειν. «Καὶ ἀπεκρίθη, φησὶν, ἡ βασίλισσα, καὶ εἶπε· Βασιλεῦ, εἰς τοὺς αἰῶνας | |
| ζῆθι.» Τοῦτο δὲ, ὡς ἔοικε, πρόσρησις ἦν τοῖς τότε | 1382 | |
81.1384 | βασιλεῦσιν ὑπὸ τῶν ἀρχομένων προσφερομένη. Καὶ μέχρι δὲ νῦν τὸ ἔθος τοῦτο κεκράτηκεν· αἰωνίους γὰρ καλεῖν τινες τῶν ἀνοήτων καὶ τοὺς νῦν βασιλεῖς εἰώθασι, καὶ ἐν ταῖς συγγραφαῖς δὲ τῶν συμβολαίων | |
| 5 | τοῦτό τινες προσγράφουσιν, ἀμαθίᾳ μᾶλλον ἢ ἀσε‐ βείᾳ δουλεύοντες. Φησὶ τοίνυν ἡ βασίλισσα· «Μὴ ταραττέτωσάν σε οἱ λογισμοί σου, καὶ ἡ μορφή σου μὴ ἀλλοιούσθω.» Εἶτα τὴν αἰτίαν ἐπάγει, δι’ ἣν ἐκβάλλει τὸ δέος· | |
| 10 | ιαʹ. «Ἔστιν ἔτι, φησὶν, ἀνὴρ ἐν τῇ βασιλείᾳ σου, ἐν ᾧ Πνεῦμα Θεοῦ ἅγιον ἐν αὐτῷ, καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ πατρός σου γρηγόρησις καὶ σύνεσις εὑρέθη ἐν αὐτῷ.» Ἔστι δὲ καὶ ἐντεῦθεν κατανοῆσαι, ὡς μήτηρ αὐτοῦ μᾶλλόν ἐστιν αὕτη· | |
| 15 | διὸ καὶ τὰ πάλαι γεγενημένα ὡς ἀγνοοῦντα διδάσκει, καὶ τὸν μακάριον Δανιὴλ δῆλον αὐτῷ ποιεῖ, καὶ θείου Πνεύματος ἀνάπλεων εἶναι ὁμολογεῖ, καὶ αὐ‐ τοῖς τοῖς τοῦ Ναβουχοδονόσορ κέχρηται λόγοις. Ταυτὰ γὰρ κἀκεῖνος ἔφη περὶ τοῦ Δανιὴλ, προστέ‐ | |
| 20 | θεικε δὲ, ὅτι «Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ πατρός σου γρηγόρησις καὶ σύνεσις εὑρέθη ἐν αὐτῷ.» Γρηγό‐ ρησιν δὲ ἐκάλεσε τὴν τῆς ψυχῆς νῆψιν καὶ τὴν σύν‐ εσιν, τῶν κεκρυμμένων τὴν κατανόησιν, καὶ τῶν τοὺς πολλοὺς λανθανόντων τὴν θεωρίαν. «Καὶ ὁ | |
| 25 | βασιλεὺς, φησὶ, Ναβουχοδονόσορ ὁ πατήρ σου ἄρ‐ χοντα ἐπαοιδῶν, μάγων, Χαλδαίων, Γαζαρηνῶν κατέστησεν αὐτόν.» Εἶτα καὶ τὴν αἰτίαν προσ‐ τίθησιν· ιβʹ. «Ὅτι πνεῦμα περισσὸν ἐν αὐτῷ.» Ἀντὶ τοῦ, | |
| 30 | Ὑπερβάλλουσαν ἔχει τὴν τοῦ Πνεύματος χάριν. Ἔπειτα καταλέγει τῆς πνευματικῆς ἐνεργείας τὰ εἴδη. «Καὶ φρόνησις, φησὶ, καὶ σύνεσις, συγκρί‐ νων ἐνύπνια, καὶ ἀναγγέλλων κρατούμενα, καὶ λύων συνδέσμους, Δανιήλ.» Οὗτος γὰρ θείου | |
| 35 | Πνεύματος δοχεῖον γενόμενος, σοφῶς μὲν ἅπαντα βουλεύεται, συνετῶς δὲ ἅπαντα φθέγγεται τὰ δὲ τῶν ἐνυπνίων αἰνίγματα δῆλα ποιεῖ, καὶ τὰ ἀσαφίᾳ τινὶ κεκρυμμένα τῆς ἀσαφίας ἐλευθεροῖ, καὶ οἷον ὑποδέσμους τινὰς ὄντα καὶ σήμαντρα, καὶ ὡς ἐν | |
| 40 | ταμιείοις φρουρούμενα τῶν δεσμῶν ἀπαλλάττων, διαλύει τε καὶ ἀνοίγνυσι, καὶ εἴσω τούτων τοὺς βου‐ λομένους ποιεῖ· τοῦτο γὰρ σημαίνει τό· «Ἀναγ‐ γέλλων κρατούμενα καὶ λύων συνδέσμους, Δανιήλ.» Τούτου, φησὶ, χάριν «Ὁ βασιλεὺς ἐπέθηκεν αὐτῷ | |
| 45 | ὄνομα Βαλτάσαρ.» Ἐπειδὴ γὰρ εἶδεν αὐτὸν ὑπὸ θείας φωτιζόμενον ἐνεργείας, τῆς τοῦ Θεοῦ αὑτοῦ προσηγορίας ἠξίωσε. «Νῦν οὖν κληθήτω Δανιὴλ, καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἀναγγελεῖ σοι.» Καὶ οὐ λέγει, Κληθήτω Βαλτάσαρ· τῇ γὰρ πείρᾳ μεμαθη‐ | |
81.1384(50) | κότες τοῦ προφήτου τὴν δύναμιν, προτιμῶσι τῆς Χαλδαίας τὴν Ἑβραίαν προσηγορίαν· οὗ χάριν ἐφ‐ εξῆς λοιπὸν αὐτὸν Δανιὴλ ὀνομάζουσι. | |
| ιγʹ. «Τότε γὰρ, φησὶ, Δανιὴλ εἰσῆλθεν ἐνώπιον | 1384 | |
81.1385 | τοῦ βασιλέως, καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῷ Δανιήλ· Σὺ εἶ Δανιὴλ ὁ ἀπὸ τῶν υἱῶν τῆς αἰχμαλωσίας τῆς Ἰουδαίας;» Ἔοικεν οὗτος ὑπὸ πολλῆς δυσσεβείας μετὰ τὴν τοῦ πατρὸς τελευτὴν τὴν τοῦ Δανιὴλ συν‐ | |
| 5 | ουσίαν φυγών· διὸ παραυτίκα τῷ δέει καταπλαγεὶς, τοὺς μὲν μάγους καὶ τοὺς Χαλδαίους καλεῖ, τοῦ δὲ προφήτου καὶ τὴν μνήμην τῆς διανοίας ἐξέβαλεν. Ἐπειδὴ δὲ ἡ μήτηρ αὐτοῦ ἀνέμνησε τῶν ἐπὶ τοῦ πατρὸς γεγενημένων θαυμάτων, καὶ κληθεὶς εἰσῆλ‐ | |
| 10 | θεν ὁ Δανιὴλ, ἐπέγνω μὲν αὐτὸν παραυτίκα· οὐ γὰρ ἂν, εἴπερ ἠγνόησε, τοῦ γένους ἀνέμνησε, καὶ τὴν αἰχμαλωσίαν τῆς Ἰουδαίας εἰς μέσον παρήγαγεν. Πυνθάνεται δὲ ὅμως, καί φησι· «Σὺ εἶ Δανιὴλ ὁ ἀπὸ τῶν υἱῶν τῆς αἰχμαλωσίας τῆς Ἰουδαίας;» | |
| 15 | Καὶ μηδέπω συνομολογήσαντος ἐκείνου· ιδʹ. «Ἤκουσα, φησὶ, περὶ σοῦ, ὅτι Πνεῦμα ἅγιον ἐν σοὶ, καὶ γρηγόρησις, καὶ σύνεσις, καὶ σοφία περισσὴ εὑρέθη ἐν σοί.» Ἁρμόττει καὶ περὶ τούτου λέγεσθαι, ὃ περὶ τοῦ Ἰσραὴλ ἔλεγεν ὁ Προφήτης· | |
| 20 | «Ὅταν ἀπέκτεινεν αὐτοὺς, τότε ἐξεζήτουν αὐτόν.» Ἰδοὺ γὰρ καὶ τοῦτον τὸ τῆς θείας δυνάμεως κατ‐ ηνάγκασε δέος, τὸν ὄντα Θεὸν ἀντὶ τῶν οὐκ ὄντων ὀνομάζειν Θεὸν, καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος τὴν χάριν ὑμνεῖν, καὶ κατηγορεῖν μὲν τῶν σοφῶν Βαβυλῶνος, | |
| 25 | ὡς τὴν θείαν οὐ δυνηθέντων γνῶναι γραφὴν, πα‐ ρακαλεῖν δὲ τὸν τοῦ Θεοῦ προφήτην δῆλα ποιῆσαι τὰ ἀγνοούμενα. Ὑπισχνεῖται δὲ αὐτῷ καὶ τὴν πορ‐ φυρίδα δώσειν, καὶ τὸν μανιάκην, καὶ τρίτην τάξιν τῆς βασιλείας. Ἀλλ’ ὁ μακάριος Δανιὴλ, γελά‐ | |
| 30 | σας τοῦ δυσσεβοῦς τὰς βασιλικὰς ὑποσχέσεις, εἶπεν αὐτῷ· «Τὰ δόματά σου σοὶ ἔστω, καὶ τὴν δωρεὰν τῆς οἰκίας σου ἑτέρῳ δός· ἐγὼ δὲ γραφὴν ἀνα‐ γνώσομαι τῷ βασιλεῖ, καὶ τὴν σύγκρισιν γνωρίσω σοὶ, βασιλεῦ.» Ἀποστολικὴ τῷ ὄντι τῶν προφη‐ | |
| 35 | τῶν ἡ φωνή. Καὶ γὰρ ἐκείνους ὁ Κύριος κήρυκας ἀποστέλλων πᾶσιν ἀνθρώποις, παρεκελεύσατο, λέγων· «Δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε.» Καὶ ὁ μακάριος οὗτος προφήτης ἔλεγε τῷ βασιλεῖ· «Τὰ δόματά σου σοὶ ἔστω, καὶ τὴν δωρεὰν τοῦ οἴκου σου | |
| 40 | ἑτέρῳ δός· ἐγὼ δὲ τὴν γραφὴν ἀναγνώσομαι τῷ βασιλεῖ, καὶ τὴν σύγκρισιν γνωρίσω σοι, βασιλεῦ.» Οὐ γὰρ ἔμαθον τὰ θεῖα πωλεῖν, οὐδὲ μισθὸν ἀνθρώ‐ πινον ὑπὲρ τῶν θείων μυστηρίων λαμβάνειν· προῖκα τοίνυν δέχου τῶν ἀγνοουμένων τὴν γνῶσιν. | |
| 45 | ιηʹ, ιθʹ. «Ὁ Θεὸς, φησὶν, ὁ ὕψιστος, τὴν βασι‐ λείαν καὶ τὴν μεγαλωσύνην, καὶ τὴν τιμὴν, καὶ τὴν δόξαν ἔδωκε Ναβουχοδονόσορ, τῷ πατρί σου. Καὶ ἀπὸ τῆς μεγαλωσύνης, ἧς ἔδωκεν αὐτῷ, πάντες λαοὶ, καὶ φυλαὶ, καὶ γλῶσσαι ἦσαν τρέμοντες | |
81.1385(50) | αὐτὸν, καὶ φοβούμενοι ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ.» Μὴ νομίσῃς, φησὶν, ὅτι τῇ οἰκείᾳ ῥώμῃ χρησάμενος ὁ | |
| σὸς πατὴρ ἅπασαν τὴν οἰκουμένην ὑπέταξε, καὶ τὰ | 1386 | |
81.1388 | μυρία τῶν ἐθνῶν γένη γλώσσαις χρώμενα διαφόροις ὑπὸ μίαν ἐποιήσατο βασιλείαν. Ὁ γὰρ τῶν ὅλων Δεσπότης, τῶν ἁπάντων Ποιητὴς, ὁ σοφῶς ἅπαντα πρυτανεύων, αὐτῷ δέδωκε τὴν βασιλείαν, καὶ διὰ | |
| 5 | τὸν θεῖον ὅρον ὁ τοῦ πατρός σου φόβος τοῖς ὑπηκόοις ἐπέκειτο. «Καὶ οὓς ἐβούλετο αὐτὸς ὕψου, καὶ οὓς ἐβούλετο αὐτὸς ἐταπείνου.» Τοσαύτην, φησὶν, ἔλαβε παρὰ τοῦ Θεοῦ τὴν ἐξουσίαν, ὡς δύνασθαι καὶ τοὺς ἐν ὕψει ὄντας ταπεινοὺς ἀποφαίνειν, | |
| 10 | καὶ τοὺς ἀφανεῖς λίαν καὶ εὐτελεῖς περιβλέπτους ποιεῖν. κʹ. «Καὶ ὅτε ὑψώθη ἡ καρδία αὐτοῦ, καὶ τὸ πνεῦμα αὐτοῦ ἐκραταιώθη τοῦ ὑπερηφανεύσασθαι, κατηνέχθη ἀπὸ θρόνου τῆς βασιλείας αὑτοῦ.» | |
| 15 | Ὥσπερ γὰρ, φησὶν, «αὐτὸς οὓς ἐβούλετο ὕψου, καὶ οὓς ἐβούλετο ἐταπείνου,» οὐ ψήφῳ πάντως δικαίᾳ τοῦτο ποιῶν· οὕτως ὁ τῶν ἁπάντων Βασιλεὺς καὶ Δεσπό‐ της ἔδωκε μὲν ὡς ἠθέλησε, τῷ πατρί σου τὴν βασι‐ λείαν, θεασάμενος δὲ αὐτὸν ἀμέτρῳ φρονήματι | |
| 20 | κεχρημένον, ἀλαζονικῶς τε καὶ τετυφωμένως τὴν βασιλείαν ἰθύνοντα, καὶ τῆς ὑπερηφανίας τὴν νόσον δεξάμενον, καὶ τῶν βασιλικῶν αὐτὸν ἐστέρησε θρόνων, καὶ τὴν παρὰ πάντων αὐτῷ προσφερομένην τιμὴν ἀφείλετο. Οὐ μόνης δὲ αὐτὸν τῆς βασιλείας ἐγύ‐ | |
| 25 | μνωσε, ἀλλὰ καὶ τῶν κοινῶν συλλόγων ἐξήλασε, καὶ φρενοβλαβείᾳ καὶ λύττῃ παραδοὺς, ὄνοις ἀγρίοις καὶ θηρίοις συνδιάγειν παρεσκεύασεν. Ὧν γὰρ τὸ ἄγριον ἐμιμήσατο, τούτων τὸν βίον ἐδέξατο. Ἀναμιμνήσκει δὲ αὐτὸν, ὅτι καὶ πόαν ἤσθιεν δίκην βοῶν, καὶ γυμνὸς | |
| 30 | περινοστῶν, καὶ ὑπαίθριος ταλαιπωρῶν, τὴν μὲν προτέραν τοῦ σώματος ἀπέβαλε χρόαν, ἑτέραν δὲ εἰσεδέξατο, ἣν ὁ κρυμός τε καὶ ὁ φλογμὸς ἀπειργά‐ σατο. Καὶ ταῦτα πάντα, φησὶν, ὑπέμεινεν, «Ἕως οὗ ἔγνω, ὅτι κυριεύει ὁ Ὕψιστος τῆς βασιλείας τῶν | |
| 35 | ἀνθρώπων, καὶ ᾧ ἐὰν δόξῃ δίδωσιν αὐτήν.» Ἀλλ’ ἐκεῖνος μὲν τῇ πείρᾳ τὸ δέον μεμάθηκε, καὶ δι’ αὐ‐ τῶν ἐδιδάχθη τῶν πραγμάτων, ὡς τῶν μὲν ἀνθρω‐ πίνων βέβαιον οὐδὲν, ὁ δὲ τῶν ἁπάντων Θεὸς, αἰώνιον ἔχων τὸ κράτος, ὡς θέλει κυβερνᾷ τὰ ἀνθρώπινα, | |
| 40 | καὶ οἷς ἂν ἐθελήσῃ τῆς βασιλείας ὀρέγει τὴν δω‐ ρεάν. κβʹ. «Σὺ δὲ, φησὶν, ὁ υἱὸς αὐτοῦ Βαλτάσαρ, οὐκ ἐταπείνωσας τὴν καρδίαν σου κατενώπιον τοῦ Θεοῦ, οὐ ταῦτα πάντα ἔγνως;» Τοῖς γὰρ τοῦ σοῦ πατρὸς | |
| 45 | οὐκ ἐσωφρονίσθης κακοῖς, οὐδὲ μανθάνειν ἠθέλησας ἐξ ὧν ἐκεῖνος πέπονθεν, τοῦ Θεοῦ τὴν ἰσχύν. κγʹ. «Ἀλλ’ ἐπὶ τὸν Κύριον τοῦ οὐρανοῦ ὑψώθης.» Καλῶς διδάσκει τοὺς παρόντας, μὴ προσκυνεῖν τὰ ὁρώμενα, ἀλλὰ τὸν τούτων Δημιουργὸν καὶ Δεσπότην· | |
81.1388(50) | καὶ κατὰ ταὐτὸν καὶ τοῦ βασιλέως διελέγχει τὸν τύφον, καὶ διδάσκει, ὡς ὁ μέγιστος οὐρανὸς δημι‐ | |
| ουργὸν ἔχει τὸν ἀόρατον Θεόν. Σὺ δὲ, φησὶν, ὑψηλο‐ | 1388 | |
81.1389 | τέραν ἀπέφηνας τὴν καρδίαν σου, οὐ τοῦ οὐρανοῦ, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ, τοῦ Κυρίου πάσης κτί‐ σεως. Οὐ γὰρ ἂν, εἰ μὴ τοσοῦτον τύφον ἐνόση‐ σας, τὰ σκεύη τοῦ οἴκου αὐτοῦ ἐνεχθῆναι προσ‐ | |
| 5 | έταξας. «Καὶ σὺ καὶ οἱ μεγιστᾶνές σου, καὶ αἱ παράκοιτοί σου, καὶ αἱ παλλακαί σου ἐπίνετε οἶνον ἐν αὐτοῖς·» τουτέστιν, εἰς οἰνοφλυγίαν καὶ μέθην ἀπεχρήσω τοῖς τῷ Θεῷ ἀνακειμένοις σκεύεσιν. Εἶτα τὴν τῆς ἀσεβείας ὑπερβολὴν τραγῳδῶν, «Καὶ τοὺς | |
| 10 | θεοὺς, φησὶ, τοὺς χρυσοῦς, καὶ ἀργυροῦς, καὶ χαλ‐ κοῦς, καὶ σιδηροῦς, καὶ ξυλίνους, καὶ λιθίνους ᾔ‐ νεσας.» Καὶ ἐπιμένων τῇ κωμῳδίᾳ· «Οἳ οὐ βλέ‐ πουσι, καὶ οὐκ ἀκούουσι, καὶ οὐ γινώσκουσι.» Καὶ μὴν ἠδύνασαι συνιδεῖν τὸ ἐκείνων ἀδρανὲς, ἔκ τε | |
| 15 | τῆς ὕλης, καὶ ἐκ τῆς ἐπικειμένης αὐτῇ τέχνης, καὶ πρὸς τούτοις ἐκ τῆς τῶν μορίων ἀναισθησίας· γνώ‐ σεως γὰρ, καὶ ὄψεως, καὶ ἀκοῆς ἐστέρηνται, καὶ τῶν αἰσθήσεων οὐδὲ τὴν μίαν ἐνέργειαν ἔσχον, ἀλλὰ μόνα γυμνὰ τὰ ἰνδάλματα. Σὲ δὲ οὐδὲ τοῦτο ἔπεισε συν‐ | |
| 20 | ιδεῖν τὸ δέον, ἀλλὰ τοὺς μὲν θεοὺς ὠφελεῖν μὴ δυναμένους αἰνῶν διατελεῖς. «Τὸν δὲ Θεὸν, οὗ ἡ πνοή σου ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ πᾶσαι αἱ ὁδοί σου, αὐτὸν οὐκ ἐδόξασας.» Καλῶς δὲ, καὶ μάλα σο‐ φῶς ἐκ παραλλήλου τεθεικὼς τά τε εἴδωλα καὶ τὸν | |
| 25 | τῶν ἁπάντων Θεὸν, διὰ τὴν τῶν ἀκουόντων ὠφέλειαν, καὶ δείξας ἐκεῖνα μήτε βλέποντα μήτε ἀκούοντα, οὐκ ἐπήγαγε περὶ τοῦ τῶν ὅλων Θεοῦ, ὅτι βλέπει, καὶ ἀκούει, καὶ γινώσκει, ἀλλὰ τὸ μεῖζον ἁπάντων τέ‐ θεικεν, ὅτι «Ἡ ζωή σου καὶ αἱ ὁδοί σου ἐν τῇ χειρὶ | |
| 30 | αὐτοῦ·» μεῖζον γάρ ἐστι τοῦ ζῇν τὸ καὶ τοῖς ἄλλοις παρέχειν ζωὴν, καὶ ἀφαιρεῖσθαι πάλιν αὐτὴν ὅταν θέλῃ. Ἔδειξε τοίνυν, ὅτι τὰ μὲν εἴδωλα καὶ ζωῆς καὶ αἰσθήσεως ἁπάσης ἐστέρηνται· ὁ δὲ τῶν ὅλων Δεσπότης Θεὸς πάσης τῆς ζωῆς ἐστι χορηγὸς, καὶ | |
| 35 | ταύτην δίδωσί τε καὶ λαμβάνει, κυβερνῶν ὡς θέλει. Ἀλλ’ ὅμως, φησὶ, τοῦτον τὸν τοιοῦτον, τὸν τοσοῦ‐ τον, τὸν τῆς ζωῆς καὶ τελευτῆς ἐξουσίαν ἔχοντα, τὸν βασιλέας χειροτονοῦντα καὶ καταλύοντα, τοῦτον οὐ μόνον οὐχ ὑμνήσας, μᾶλλον δὲ καὶ ἐμπαροινῶν | |
| 40 | διατελεῖς, τοῖς ἀφορισθεῖσιν αὐτῷ σκεύεσιν ἐν‐ τρυφῶν. κδʹ. «Διὰ τοῦτο ἐκ προσώπου αὐτοῦ ἀπεστάλη ἀστράγαλος χειρὸς, καὶ τὴν γραφὴν ταύτην ἐνέταξεν.» Καὶ οὐκ εἶπεν, Αὐτὸς γέγραφεν, ἀλλ’, «Ἀπεστάλη ἐκ | |
| 45 | προσώπου αὐτοῦ ἀστράγαλος χειρός·» τουτέστι, γρα‐ φῆναι προσέταξε, καὶ οὐδὲ ὅλον ἔδειξέ σοι τὸν γρά‐ ψαντα, ἀλλ’ ἐξελέγξαι σου τὸν τύφον ἐθελήσας, μόνοις σε δακτύλοις ἐξέπληξε, καὶ τοσούτου δέους ἐνέπλησε. Μάθε δὲ, φησὶ, καὶ αὐτὴν τὴν γραφὴν, καὶ | |
81.1389(50) | τῆς γραφῆς ἑρμηνείαν. κεʹ, κϛʹ. «Ἡ μὲν οὖν γραφή ἐστιν αὕτη· Μανὴ, | |
| Θεκὲλ, Φαρές· τὸ δὲ σύγκριμα τοῦ ῥήματος τοῦτο.» | 1390 | |
81.1392 | Σύγκριμα δὲ τὴν ἑρμηνείαν καλεῖ. «Μανή· ἐμέ‐ τρησεν ὁ Θεὸς τὴν βασιλείαν σου, καὶ ἐπλήρωσεν αὐτήν·» τουτέστιν, εἶδέ σε τῆς βασιλείας ἀνάξιον, καὶ ταύτης γυμνὸν ἐδοκίμασεν ἀποφῆναι. | |
| 5 | κζʹ. «Θεκέλ· ἐστάθη ἐν ζυγῷ, καὶ ηὑρέθη ὑστε‐ ροῦσα.» Ἐδίδαξε δὲ οὐκ ἐκεῖνον μόνον, ἀλλὰ καὶ ἡμᾶς διὰ τούτων ὁ προφήτης, ὡς οὐδὲν ἀστάθμη‐ τον παρὰ τῷ Θεῷ, ἀλλὰ καὶ ὁ ἔλεος καὶ ἡ μακροθυμία μέτρῳ τινὶ καὶ σταθμῷ τοῖς ἀνθρώποις παρέχεται. | |
| 10 | Ἐπειδὴ τοίνυν, φησὶ, ὑπερέβης τῆς φιλανθρωπίας τοὺς ὅρους, δέχου τὴν θείαν ἀπόφασιν. κηʹ. «Φαρές· διῃρέθη ἡ βασιλεία σου, καὶ ἐδόθη Μήδοις καὶ Πέρσαις.» Ἀναγκαῖον δὲ ζητῆσαι, τί δήποτε τὸν μὲν Ναβουχοδονόσορ παιδεύσας ὁ τῶν | |
| 15 | ὅλων Θεὸς πάλιν εἰς τὴν βασιλείαν ἐπανήγαγε, τοῦ‐ τον δὲ παραυτίκα καὶ τῆς βασιλείας ἐστέρησε, καὶ τῆς ζωῆς. Σκοποῦντες τοίνυν εὑρίσκομεν, πρῶ‐ τον μὲν, ὅτι Ναβουχοδονόσορ ἕτερον ἀσεβείας τίσαντα δίκας οὐκ ἐθεάσατο, διὸ καὶ συγγνώμης αὐτὸν ἠξίω‐ | |
| 20 | σεν ἡ δικαία τοῦ Θεοῦ ψῆφος· οὗτος δὲ, τὴν μεγίστην τοῦ πατρὸς θεασάμενος τιμωρίαν, οὐδὲν ἐκεῖθεν ἀπώνατο. Εἰκότως τοίνυν ὁ δίκαιος κριτὴς ἐπ’ ἐκεί‐ νου μὲν ῥητῷ χρόνῳ τὴν τιμωρίαν περιώρισε, τοῦτον δὲ οὐδεμιᾶς συγγνώμης ἠξίωσεν. Ἄλλως τε καὶ πάντα | |
| 25 | προορῶν ὁ Θεὸς τὰ ἐσόμενα, καὶ οὕτως αὐτὰ σαφῶς γινώσκων ὡς ἤδη γενόμενα, ἐκείνου μὲν προειδὼς τὴν μεταμέλειαν, οὕτω τὰ κατ’ αὐτὸν ᾠκονόμησε, τούτου δὲ προγινώσκων τὴν μέχρι τέλους ἀσέβειαν, τῷ θανάτῳ καταλύει τῆς ἀσεβείας τὴν αὔξησιν. | |
| 30 | Εὐθὺς δὲ ἀκούσας Βαλτάσαρ τῶν ὑπὸ τοῦ Δανιὴλ ἑρ‐ μηνευθέντων, ἐκέλευσεν αὐτὸν τὸ προκείμενον ἆθλον λαβεῖν, τὴν πορφύραν, καὶ τὸν μανιάκην τὸν χρυ‐ σοῦν· εἶτα τοῦτον αὐτὸν διακοσμήσας τὸν τρόπον, τῇ τοῦ κήρυκος χρώμενος φωνῇ τοὺς ὑπηκόους ἐδίδα‐ | |
| 35 | σκεν, ὡς τρίτον αὐτὸν τῆς βασιλείας ἀπέφηνεν ἄρχοντα. Ἀλλ’ οὐδὲν τούτων τὴν θείαν ἀπόφασιν ἔλυσεν. λʹ. «Ἐν αὐτῇ γὰρ, φησὶ, τῇ νυκτὶ ἀνῃρέθη Βαλ‐ τάσαρ, ὁ βασιλεὺς Χαλδαίων.» Χαλδαῖον δὲ αὐτὸν | |
| 40 | ἐνταῦθα προσηγόρευσεν, ἵνα δείξῃ λοιπὸν τῆς Χαλ‐ δαϊκῆς βασιλείας τὸ τέλος. Ἀληθῶς «φοβερὸν τὸ ἐμ‐ πεσεῖν εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος,» κατὰ τὸν θεῖον Ἀπόστολον· φοβερὸν, «τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος αὐτοῦ, καὶ τῆς ἀνοχῆς, καὶ μακροθυμίας κατα‐ | |
| 45 | φρονεῖν,» ἀλλὰ μὴ προσκυνεῖν καὶ θεραπεύειν εἰς δύναμιν. Τίς γὰρ σκληρὸς γενόμενος, ᾗ φησιν ὁ προφήτης, ἐναντίον Κυρίου ὑπέμεινε; Τούτου χάριν καὶ ὁ μακάριος παρεγγυᾷ Δαβίδ· «Σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε, μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας | |
81.1392(50) | ὑμῶν, ὡς ἐν τῷ παροργισμῷ.» Καὶ τοῦτο ἑρμη‐ | |
| νεύων ὁ μακάριος παραινεῖ Παῦλος· «Βλέπετε, | 1392 | |
81.1393 | ἀδελφοὶ, μήποτε ἔσται ἔν τινι ὑμῶν καρδία πονηρὰ ἀπιστίας, ἐν τῷ ἀποστῆναι ἀπὸ Θεοῦ ζῶντος· ἀλλὰ παρακαλεῖτε ἑαυτοὺς καθ’ ἑκάστην ἡμέραν, μέχρις ἂν οὗ τὸ σήμερον καλεῖται, ἵνα μὴ σκληρυνθῇ ἐξ | |
| 5 | ὑμῶν τις ἀπάτῃ τῆς ἁμαρτίας.» Οἶδε γὰρ πολλάκις ἡ ἁμαρτία ταῖς ἡδοναῖς ἡμᾶς καταθέλγουσα, καθάπερ ἐκεῖνον τὸν ἀνόητον βασιλέα διὰ τῆς μέθης, οὕτω σκληρύνειν ἡμῶν τὴν καρδίαν καὶ ἀντίτυπον ἀπο‐ φαίνειν, ὡς καὶ τῆς ἀσεβείας τὴν νόσον ῥᾳδίως εἰσ‐ | |
| 10 | δέχεσθαι. Φύγωμεν τοίνυν, παρακαλῶ, τοῦ διαβόλου τὴν ἐξαπάτην, καὶ τὴν ἐπίμονον ἀρετὴν τῆς ἡδονῇ βραχείᾳ κεχρημένης προτιμήσωμεν ἁμαρτίας, ἵνα τῆς μὲν τοῦ Βαλτάσαρ κοινωνίας ἀποφανθῶμεν ἀλ‐ λότριοι, τῆς δὲ τοῦ Δανιὴλ συμμορίας ἀπολαύσωμεν, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, μεθ’ οὗ τῷ Πα‐ | |
| 15 | τρὶ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. | |
| 16t | ΤΟΜΟΣ ϛʹ. | |
| 18 | Ναβουχοδονόσορ, Εὐιλὰδ Μαροδὰχ υἱὸς αὐτοῦ, Βαλτάσαρ ἀδελφὸς αὐτοῦ· Δαρεῖος Μῆδος, | |
| 20 | κατὰ Ἰώσηππον, υἱὸς τοῦ Ἀστυάγους, τοῦ δὲ Κύρου θεῖος πρὸς μητρός· ὁ δὲ Κῦρος Πέρσης· Ἕλληνες Κυαξάρην αὐτὸν προσκαλοῦσιν. λαʹ. Καὶ Δαρεῖος ὁ Μῆδος παρέλαβε τὴν βασιλείαν ὢν ἐτῶν ἑξήκοντα δύο.» Ἡ μὲν τῶν Χαλδαίων βασιλεία | |
| 25 | τὸ τέλος ἔλαβε κατὰ τὴν θείαν πρόῤῥησιν· εἰς δὲ Μή‐ δους μεταβέβηκεν ἡ τῆς οἰκουμένης ἡγεμονία. Οὕτω δὲ καὶ ὁ Δανιὴλ προηγόρευσε, καὶ τὸ Φαρές ἡρμή‐ νευσε· «Διῃρέθη γὰρ, φησὶν, ἡ βασιλεία σου, καὶ ἐδόθη Μήδοις καὶ Πέρσαις.» Ἀλλὰ χρόνον ὀλίγον | |
| 30 | Δαρείου τοῦ Μήδου βασιλεύσαντος, Κῦρος, παραλα‐ βὼν τὴν ἀρχὴν, εἰς Πέρσας αὐτὴν μετατίθησιν. Ἰώ‐ σηππος δὲ ὁ ἱστοριογράφος τὸν Δαρεῖον μὲν υἱὸν τοῦ Ἀστυάγους εἶναί φησι, τοῦ δὲ Κύρου θεῖον πρὸς μητρὸς, τοὺς δὲ τῶν Ἑλλήνων συγγραφέας ἑτέρως | |
| 35 | αὐτοῦ τὸ ὄνομα τεθεικέναι· Κυαξάρην γὰρ αὐτὸν ἐκεῖνοι προσηγορεύκασι. Λέγει δὲ, ὅτι κατὰ ταὐτὸν ἐπιστρατεύσαντες τῇ Βαβυλῶνι Δαρεῖός τε καὶ Κῦρος, ὁ τούτου ἀδελφιδοῦς, ἐκράτησαν τῆς πόλεως πολιορ‐ κίᾳ χρησάμενοι, καὶ τὸν Βαλτάσαρ ἀνεῖλον κατ’ | |
| 40 | ἐκείνην τὴν νύκτα, καθ’ ἣν ἐν τῷ τοίχῳ τὰς συλλαβὰς | |
| ἐκείνας γραφομένας ἐθεάσατο. Ἀλλ’ οὐκ ἐᾷ οὕτω πι‐ | 1394 | |
81.1396 | στεύειν τὰ ὑπὸ τοῦ μακαρίου Δανιὴλ συγγεγραμ‐ μένα· διδάσκει δὲ ἡμᾶς ἐν τῷ τέλει τοῦ κατὰ τὸν Δαρεῖον διηγήματος, ὅτι κατηύθυνε Δανιὴλ ἐν τῇ βασιλείᾳ Δαρείου καὶ ἐν τῇ βασιλείᾳ Κύρου | |
| 5 | τοῦ Πέρσου, καὶ δείκνυσιν ἑτέραν μὲν τοῦ Δα‐ ρείου βασιλείαν, ἑτέραν δὲ τοῦ Κύρου. Εἰ δὲ μία αὐτοῖς κατὰ τῆς Βαβυλῶνος ἐγεγόνει στρατεία, μία ἄρα ἦν καὶ ἡ βασιλεία· νῦν δὲ, ἄλλην μὲν ταύτην, ἄλλην δ’ ἐκείνην εἶναί φησι. Καὶ ἐν τῷ τέλει δὲ | |
| 10 | τῆς προφητείας οὕτω φησὶν ὁ Δανιήλ· «Καὶ ὁ βασι‐ λεὺς Ἀστυάγης προσετέθη πρὸς τοὺς πατέρας αὑτοῦ, καὶ παρέλαβε τὴν βασιλείαν Κῦρος ὁ Πέρσης.» Οὐ τοί‐ νυν Δαρεῖος καὶ Κῦρος κατὰ ταὐτὸν βασιλεύσαντες, τὸν Βαλτάσαρ ἀνεῖλον· ἀλλ’ ὁ μὲν Δαρεῖος ὁ Ἀσσουήρου | |
| 15 | πρότερον, ὕστερον δὲ Κῦρος ἐβασίλευσεν. Οὐδὲ ταῖς Ἑλληνικαῖς ἱστορίαις τὰ ὑπὸ τοῦ Ἰωσήππου εἰρη‐ μένα συμβαίνει. Οὐδὲ γὰρ ἐν ἐκείναις ἔστιν εὑρεῖν, τὸν Κυαξάρην τὸν τοῦ Ἀστυάγους υἱὸν αὐτὸν εἶναι τὸν Δα‐ ρεῖον, ὃν οὗτος ἔφη σὺν τῷ Κύρῳ τὴν στρατείαν κατὰ | |
| 20 | τῆς Βαβυλῶνος ποιησάμενον· ὥστε παντάπασιν ἀπί‐ θανον εἶναι τὸν τοῦ Ἰωσήππου λόγον. Ἐγὼ δὲ τῇ θείᾳ πειθόμενος Γραφῇ, τοῦ Ναβουχοδονόσορ εὑρίσκω τοῦ‐ τον θυγατριδοῦν· τῷ γὰρ Ἱερεμίᾳ παρακελευσάμενος ὁ Θεὸς δεσμὰ ἑαυτῷ περιθεῖναι, καὶ ταῦτα πέμψαι | |
| 25 | τοῖς πλησιοχώροις βασιλεῦσι, τῷ τῶν Ἰδουμαίων, καὶ Μωαβιτῶν, καὶ Ἀμανιτῶν, Τυρίων τε καὶ Σιδωνίων, ταῦτα εἰπεῖν αὐτοῖς παρεγγύησεν· «Οὕτως εἶπε Κύριος ὁ Θεὸς Ἰσραήλ· Οὕτως ἐρεῖτε πρὸς τοὺς κυρίους ὑμῶν· Ἐγὼ ἐποίησα τὴν γῆν ἐν τῇ | |
| 30 | ἰσχύϊ μου τῇ μεγάλῃ, καὶ τῷ βραχίονί μου τῷ ὑψη‐ λῷ, καὶ δώσω αὐτὴν, ᾧ ἂν δόξῃ ἐν ὀφθαλμοῖς μου· ἔδωκα πᾶσαν τὴν γῆν τῷ βασιλεῖ Ναβουχο‐ δονόσορ Βαβυλῶνος, δουλεύειν αὐτῷ, καὶ δουλεύ‐ σουσιν αὐτῷ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ τῷ υἱῷ αὐτοῦ, καὶ | |
| 35 | τῷ υἱῷ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, ἕως ἂν ἔλθῃ ὁ καιρὸς τῆς γῆς αὐτῶν.» Τοῦ τοίνυν Βαλτάσαρ υἱοῦ προσ‐ αγορευθέντος ὑπὸ τοῦ Δανιὴλ, ζητητέον τὸν ἔκγονον. Εἰ δέ τις ἀντιλέγει, Μῆδον τὸν Δαρεῖον ὀνομάζεσθαι λέγων, μαθέτω ὡς οὐδὲν τοῦτο τῷ λόγῳ λυμαίνεται. | |
| 40 | Καὶ γὰρ ὁ Κῦρος θυγατριδοῦς ὢν τοῦ Ἀστυάγους, ὃς Μῆδος ἦν, καὶ Μήδων ἐβασίλευσε, Πέρσης ὀνομά‐ ζεται· ἐκ γὰρ τῆς πατρῴας συγγενείας φιλοῦσιν οἱ ἄνθρωποι τὰς ἐθνικὰς τιθέναι προσηγορίας. Εἰκὸς τοίνυν καὶ τὸν Δαρεῖον εἶναι μὲν Μήδου πατρὸς, | |
| 45 | Χαλδαίας δὲ μητρὸς, καλεῖσθαι δὲ τοῦτο ὅπερ ἦν ὁ πατήρ. Εἰ δ’ οὐχ οὕτως ταῦτ’ ἔχει, δειξάτωσαν οἱ βουλόμενοι τοῦ Ναβουχοδονόσορ τὸν ἔκγονον τῆς παπ‐ πῴας βασιλείας κληρονομήσαντα, καὶ οὐδὲν περὶ τούτου ζυγομαχήσομεν. Ὅτι γὰρ παναληθὴς τοῦ | |
81.1396(50) | μεγάλου Ἱερεμίου ἡ πρόῤῥησις, πᾶς τις εὖ φρονῶν ὁμολογήσειεν. Εἰ δέ τινι προΐσταται μὴ εἶναι θυγα‐ τριδοῦν τοῦ Ναβουχοδονόσορ τὸν Δαρεῖον, ἀλλ’ ὑϊδοῦν, | |
| διὰ τὸ τὸν προφήτην εἰρηκέναι· «Δουλεύσουσιν αὐτῷ, | 1396 | |
81.1397 | καὶ τῷ υἱῷ αὐτοῦ, καὶ τῷ υἱῷ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ·» μαθέτω τῆς θείας Γραφῆς τὸ ἰδίωμα· ἐξ ἀῤῥένων γὰρ γενεαλογεῖν εἰωθυῖα, καὶ τὸν ἔκγονον εἰπεῖν ἐθελήσασα, υἱὸν τοῦ υἱοῦ προσηγόρευσεν. Ἀλλ’ ὅτι | |
| 5 | μὲν τοῦ υἱοῦ οὐκ ἔστιν υἱὸς, ὁ μακάριος Δανιὴλ μαρτυρεῖ, λέγων· «Δαρεῖος ὁ Μῆδος παρέλαβε τὴν βασιλείαν.» Ὅτι δὲ μέχρις ἐκγόνων παραπέμψει τὴν βασιλείαν ὁ Ναβουχοδονόσορ, ὁ θεῖος προεῖπεν Ἱερεμίας. Ἐξ ἑκατέρας τοίνυν προφητείας εὑρεῖν | |
| 10 | δυνατὸν τὸ ἀληθές· ἐκ μὲν τῆς Ἱερεμίου, ὅτι καὶ ὁ ἔκγονος τοῦ Ναβουχοδονόσορ τῆς βασιλείας ἀνθέξε‐ ται· ἐκ δὲ τῆς τοῦ μακαρίου Δανιὴλ, ὅτι Βαλτάσαρ τοῦ υἱοῦ τοῦ Ναβουχοδονόσορ, τῇ θείᾳ ψήφῳ τελευτή‐ σαντος, Δαρεῖος ὁ Μῆδος παρέλαβε τὴν βασιλείαν. | |
| 15 | Ἐντεῦθεν σκοπούμενοι, καὶ τὸ ἀψευδὲς τῶν προφη‐ τῶν ἐπιστάμενοι, εὑρίσκομεν τοῦτον Μῆδον μὲν ὄντα πατρόθεν, Χαλδαῖον δὲ ὄντα μητρόθεν, καὶ τοῦ Ναβουχοδονόσορ ἔκγονον. Ταῦτα μὲν οὖν ἡμεῖς ἑκατέ‐ ρας προφητείας τὸ ἀληθὲς ζητήσαντες ηὕρομεν· ὡς δὲ φίλον ἑκάστῳ περὶ τούτου φρονείτω οὐδεμία | |
| 20 | γὰρ ἐκ τῆς περὶ τὸ γένος ἀμφιβολίας γενήσεται βλάβη. Φέρε τοίνυν, τῆς κατὰ μέρος ἑρμηνείας ἁψώμεθα. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ϛʹ. Βασιλεύσας, φησὶν, ὁ Δαρεῖος (αʹ, βʹ.) «Ἔστησεν ἐπὶ τῆς βασιλείας αὑτοῦ σατράπας ἑκατὸν εἴκοσι, τοῦ εἶναι αὐτοὺς ἐν ὅλῃ τῇ βασιλείᾳ αὐτοῦ. Καὶ ἐπάνω | |
| 25 | αὐτῶν τακτικοὺς τρεῖς, καὶ ἦν Δανιὴλ εἷς ἐξ αὐ‐ τῶν, τοῦ ἀποδιδόναι αὐτοῖς τοὺς σατράπας λόγον, ὅπως ὁ βασιλεὺς μὴ ἐνοχλῆται.» Ἀληθῶς οὐδὲν ἀμ‐ βλύνειν δύναται τὴν εὐσέβειαν, ἀλλὰ τὰς οἰκείας πανταχοῦ ἀκτῖνας ἀφίησι, κἂν ἐν δούλῳ γένηται, | |
| 30 | κἂν ἐν αἰχμαλώτῳ, καὶ οὐδὲν ταύτης συσκιάσαι τὴν αἴγλην ἰσχύει, ἀλλὰ τὴν οἰκείαν ἀφίησιν ἀστραπήν. Καὶ τοῦτο πολλαχόθεν μὲν καὶ ἀλλαχόθεν ἔστιν ἰδεῖν, μάλιστα δὲ ἐκ τῶν κατὰ τὸν μακάριον Δανιὴλ, ὃς δοῦ‐ λος καὶ δορυάλωτος γεγονὼς, καὶ ξένην οἰκῶν, καὶ | |
| 35 | μεταξὺ βαρβάρων στρεφόμενος, διέλαμψε· ἐπὶ μὲν γὰρ τοῦ Ναβουχοδονόσορ προσεκυνήθη ὑπὸ τοῦ φοβερωτάτου βασιλέως. Διέπρεψε δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ Βαλτάσαρ, περίβλεπτος δὲ ὡσαύτως ἦν καὶ ἐπὶ τοῦ Δαρείου· καὶ αἱ τῶν βασιλέων διαδοχαὶ μεταβο‐ | |
| 40 | λὴν αὐτῷ τῆς τιμῆς οὐκ εἰργάσαντο· ἀλλ’ οἱ μὲν ἐσβέννυντο τῷ θανάτῳ, ὁ δὲ τὴν ἴσην ἐπὶ πάντων ἐκέκτητο λαμπηδόνα. Καὶ μὴν εἰώθασιν οἱ βασιλείαν ἤ τινα ἄλλην ἀρχὴν ἐγχειριζόμενοι, ἥκιστα θαῤῥεῖν τοῖς τῶν προτέρων οἰκειοτάτοις· οὗτος δὲ παρὰ πᾶσι | |
| 45 | τὴν αὐτὴν ἐκέκτητο παῤῥησίαν, καὶ τοῦ ἴσου γέρως ἐτύγχανε, τὴν αὐτήν τε ἡγεμονίαν ἐπιστεύετο· ὥσ‐ περ ἀμέλει καὶ ἐπὶ τοῦ Δαρείου εἷς τῶν τριῶν ἐγέ‐ νετο τακτικῶν. Τακτικοὺς δὲ ἡγοῦμαι προσαγορεύε‐ σθαι τοὺς νῦν καλουμένους ὑπάρχους, σατράπας δὲ | |
81.1397(50) | τοὺς τῶν ἐθνῶν ἡγεμόνας· ἀλλὰ καὶ τῶν τακτικῶν | |
| εἷς ὢν ὁ μακάριος Δανιήλ· | 1398 | |
81.1400 | γʹ. «Ὑπερενίκα, φησὶ, καὶ τοὺς τακτικοὺς, καὶ τοὺς σατράπας,» τοὺς τῶν ἐθνῶν ἡγεμόνας, κατ‐ έναντι, τουτέστιν ἐκ παραλλήλου, τιθέμενος, συγ‐ κρινόμενος καὶ παρεξεταζόμενος. Εἶτα λέγει τὴν αἰ‐ | |
| 5 | τίαν τῆς νίκης. «Ὅτι πνεῦμα, φησὶ, περισσὸν ἐν αὐτῷ·» τουτέστι, πολλῷ μείζονα καὶ πλείονα παρὰ τοῦ Θεοῦ τὴν χάριν ἐδέχετο. Μανθάνομεν δὲ ἐντεῦθεν, ὅτι καὶ τοῖς βιωτικὰς ἐγχειριζομένοις ἀρχὰς, κἂν εὐσεβείας ὦσιν ἄμοιροι, δίδοταί τις θεό‐ | |
| 10 | θεν χάρις σοφίας διὰ τὴν τῶν ἀρχομένων οἰκονομίαν. Καὶ τοῦτο ᾐνίξατο ὁ μακάριος Δανιὴλ, εἰρηκώς· «Ὅτι πνεῦμα περισσὸν ἦν ἐν αὐτῷ,» τουτέστιν, ἀναλογοῦ‐ σαν τῇ εὐσεβείᾳ τὴν χάριν ἐδέδεκτο. Καὶ τοῦτο θεα‐ σάμενος, φησὶν, «Ὁ βασιλεὺς κατέστησεν αὐτὸν | |
| 15 | ἐφ’ ὅλης τῆς βασιλείας αὐτοῦ.» Συνιεὶς γὰρ, ὅτι θεο‐ φιλὴς ὁ ἀνὴρ καὶ τῆς ἄνωθεν ἀπολαύων ῥοπῆς, πᾶ‐ σαν αὐτὸν ἐπέτρεψε τὴν βασιλείαν οἰκονομεῖν· ἀλλὰ τὸ μέγεθος τῆς τιμῆς τὸν φθόνον ἠρέθισεν· «Οἱ δὲ τακτικοὶ καὶ οἱ σατράπαι ἐζήτουν, φησὶ, πρόφασιν | |
| 20 | εὑρεῖν κατὰ τοῦ Δανιὴλ ἐκ τῆς βασιλείας,» ἢ, ὥς τινα τῶν ἀντιγράφων ἔχει, «ἐκ πλαγίων τῆς βασι‐ λείας·» τουτέστι, πάντα ἐπραγματεύοντο, εἰς τοὺς τῆς βασιλείας νόμους πλημμελοῦντα αὐτὸν εὑ‐ ρεῖν ἐφιέμενοι· ἀντὶ τοῦ, τὴν νῦν καλουμένην καθ‐ | |
| 25 | οσίωσιν πλέξαι αὐτῷ βουλόμενοι. Ἀλλὰ διήμαρτον τοῦ σκοποῦ. «Πᾶσαν γὰρ πρόφασιν, φησὶ, καὶ πᾶν παράπτωμα, καὶ ἀμπλάκημα οὐχ ηὗρον ἐν αὐτῷ, ὅτι πιστὸς ἦν.» Καὶ τὴν μαρτυρίαν ταύτην ἔσχηκεν ὁ μακάριος Δανιὴλ, οὐ παρὰ τῶν ἀγαπώντων μόνον, | |
| 30 | ἀλλὰ καὶ παρὰ τῶν ἐπιβουλευόντων. «Τὴν γὰρ περὶ τὸν Θεὸν φυλάττων εὐσέβειαν, εὐνοίᾳ πολλῇ καὶ περὶ τοὺς βασιλέας ἐκέχρητο. Ὡς δὲ μυρία τυρεύ‐ σαντες οὐχ ηὗρον αὐτὸν εἰς τοὺς τῆς βασιλείας πλημμελοῦντα νόμους, | |
| 35 | εʹ. «Εἶπον, φησὶν, οἱ τακτικοί· Οὐχ εὑρήσομεν κατὰ Δανιὴλ πρόφασιν, εἰ μὴ ἐν νομίμοις Θεοῦ αὐ‐ τοῦ.» Εἰδότες γὰρ αὐτοῦ τῆς εὐσεβείας τὸ ἀκριβὲς, ἐκεῖ τὰ θήρατρα τῆς πονηρίας ἱστᾶσι. ϛʹ—θʹ. «Καὶ προσίασι τῷ βασιλεῖ οἵ τε τακτικοὶ | |
| 40 | καὶ οἱ σατράπαι, καὶ λέγουσιν αὐτῷ· Δαρεῖε βασι‐ λεῦ, εἰς τοὺς αἰῶνας ζῆθι. Συνεβουλεύσαντο πάντες οἱ ἐν τῇ βασιλείᾳ σου στρατηγοὶ, καὶ τοπάρχαι, ὕπατοι, καὶ σατράπαι, τοῦ στῆσαι στάσει βασι‐ λικῇ, καὶ ἐνισχῦσαι ὁρισμὸν, ὅπως ὃς ἐὰν αἰτήσῃ | |
| 45 | αἴτημα παρὰ παντὸς θεοῦ, ἢ ἀνθρώπου, ἕως ἡμε‐ ρῶν τριάκοντα, ἀλλ’ ἢ παρὰ σοῦ, ἐμβληθήσεται εἰς τὸν λάκκον τῶν λεόντων. Νῦν οὖν, βασιλεῦ, στῆ‐ σον τὸν ὁρισμὸν, καὶ ἔκθες τὴν γραφὴν, ὅπως μὴ | |
| ἀλλοιωθῇ τὸ δόγμα Μήδων καὶ Περσῶν, ὅπως ἂν | 1400 | |
81.1401 | μὴ παραλλαγῇ κατέναντι τούτου. Τότε ὁ βασιλεὺς Δαρεῖος ἐπέταξε τὴν συγγραφὴν καὶ τὸ δόγμα.» Οὐδὲν τοῦ φθόνου μιαρώτερον· οὗτος καὶ ἀσεβῆσαι τούτους ἠνάγκασε, καὶ δυσσεβὲς προθεῖναι πεποίηκε | |
| 5 | δόγμα, ἀπεῖργον τοὺς βουλομένους εὐχὰς προσφέ‐ ρειν Θεῷ. Οὐ γὰρ μόνον σφᾶς αὐτοὺς τοῦτο ποιεῖν κωλύουσιν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἄλλους ἅπαντας τοὺς ὑπὸ τῆς βασιλείας ὄντας. Καὶ ἵνα μὴ δῆλον γένηται τὸ κακούργημα, προστιθέασι τὸ μηδὲ παρὰ ἀνθρώπου | |
| 10 | αἰτῆσαί τι καὶ λαβεῖν ἐντὸς τῶν τριάκοντα ἡμερῶν· παρὰ μόνου δὲ τοῦ βασιλέως ἐν ἁπάσαις ταύταις ταῖς ἡμέραις ἐπαγγέλλειν τὴν χρείαν. Καὶ οὐ συνεῖδον οἱ τὸ ὀπτικὸν τῆς διανοίας τῷ φθόνῳ παραδεδωκότες, ὡς οὐ πάντα δύναται παρασχεῖν τοῖς αἰτοῦσιν ὁ βασι‐ | |
| 15 | λεύς· οὔτε γὰρ ὑγείαν, οὔτε ζωὴν, οὔτε τὸ γενέσθαι παίδων πατέρας, οὔτε ὑετῶν ἀφθονίαν, οὔτ’ ἄλλα πάντα, ἃ τὸν Θεὸν αἰτοῦντες λαμβάνομεν. Ἀλλὰ τὸ φρονεῖν ἀπολέσαντες ἀνατιθέασι τῷ βασιλεῖ τὰ τῷ Θεῷ προσήκοντα, πείθουσι δὲ καὶ τὸν ἀνόητον βασιλέα | |
| 20 | συμψηφίσασθαι καὶ κυρῶσαι τὰ δυσσεβῶς αἰτηθέντα. Ἀλλ’ ὁ μακάριος Δανιὴλ οὐδὲ βραχὺ τῶν δυσσεβῶν τούτων νόμων φροντίσας, «Εὐθὺς εἰς τὸν οἶκον αὑ‐ τοῦ, φησὶν, εἰσελθὼν, τῶν θυρίδων ἀνεῳγμένων, ἐν τοῖς ὑπερῴοις αὑτοῦ, κατέναντι Ἱερουσαλὴμ τρεῖς | |
| 25 | καιροὺς τῆς ἡμέρας ἦν κάμπτων ἐπὶ τὰ γόνατα αὑ‐ τοῦ, καὶ προσευχόμενος, καὶ ἐξομολογούμενος ἐναν‐ τίον τοῦ Θεοῦ, καθὼς ἦν ποιῶν ἔμπροσθεν.» Ὅρα δὲ πόσα κατὰ ταὐτὸν ὁ λόγος ᾐνίξατο, τοῦ μακαρίου Δανιὴλ τὴν εὐσέβειαν καὶ τὴν ἀνδρείαν μηνύοντα. | |
| 30 | Πρῶτον μὲν γὰρ Δανιὴλ, φησὶν, ἡνίκα ἔγνω, ὅτι ἐνετάγη τὸ δόγμα, «Εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον αὑτοῦ,» τουτέστι, μαθὼν τὸν τεθέντα νόμον, καὶ σφόδρα καταφρονῶν, ἀντικρὺς ἐναντία δρῶν διετέλει· εἶτα καὶ ἕτερον τέθεικεν, ὃ σαφῶς αὐτοῦ τὴν ἀνδρείαν | |
| 35 | μηνύει· «Αἱ γὰρ θυρίδες, φησὶν, ἀνεῳγμέναι.» Οὐ γὰρ κρύβδην, φησὶ, τὰς εὐχὰς ἐποιεῖτο, ἀλλὰ προφανῶς, καὶ πάντων ὁρώντων, οὐ φιλοτιμούμενος, ἀλλὰ τῆς δυσσεβείας τοῦ νόμου καταφρονῶν. Πρόσ‐ κειται δὲ καὶ ἕτερον, ταύτην αὐτοῦ τὴν ἀνδρείαν | |
| 40 | παραδηλοῦν· «Ἐν γὰρ τοῖς ὑπερῴοις αὑτοῦ.» Οὐ γὰρ ἐν ἐπιπέδῳ, ἀλλ’ ὡς ἐν περιωπῇ τινι προσέφε‐ ρεν τῷ Θεῷ τὰς εὐχὰς, κατάδηλος ὢν ἅπασι, τῷ τε ἐφ’ ὑψηλοῦ ἑστᾶναι, καὶ τῷ τὰς θυρίδας ἀναπε‐ πταμένας ἔχειν. «Ηὔχετο δὲ, φησὶ, κατέναντι Ἱε‐ | |
| 45 | ρουσαλήμ·» τοῦτο δὲ οὐ μόνον τοὺς κατηγόρους παροξύνων ἐποίει, ἀλλὰ καὶ παλαιὸν νόμον πλη‐ ρῶν. Ὁ γὰρ Σολομὼν τὸν νεὼν ἐκεῖνον δειμάμε‐ νος, καὶ τῶν ἐγκαινίων ἐπιτελῶν τὴν πανήγυριν, προσηύξατο μὲν τὴν θείαν χάριν ἐπικαλούμε‐ | |
81.1401(50) | νος, καὶ ταύτης πλήρη γενέσθαι τὸν νεὼν ἱκετεύων. Πρὸς δὲ ἑτέροις πλείστοις καὶ τοῦτο προστέθεικε· «Καὶ ἔσται, φησὶν, ἐὰν παραδῷς τὸν λαόν σου ἐν‐ ώπιον τῶν ἐχθρῶν αὐτῶν, καὶ αἰχμαλωτεύσουσιν | |
| αὐτὸν οἱ αἰχμαλωτίζοντες εἰς γῆν μακρὰν, ἢ | 1402 | |
81.1404 | ἐγγὺς, καὶ ἐπιστρέψωσι καρδίας αὑτῶν ἐν τῇ γῇ οὗ μετηνέχθησαν ἐκεῖ, καὶ δεηθῶσί σου ἐν γῇ μετοι‐ κίας αὑτῶν, λέγοντες· Ἡμάρτομεν, ἠδικήσαμεν, ἠνομήσαμεν, καὶ ἐπιστρέψωσι πρὸς σὲ ἐν ὅλῃ καρ‐ | |
| 5 | δίᾳ αὑτῶν, καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ αὑτῶν, ἐν τῇ γῇ τῶν ἐχθρῶν αὑτῶν οὗ μετήγαγες αὐτοὺς, καὶ προσεύ‐ ξωνται πρὸς σὲ ὁδὸν γῆς αὑτῶν, ἧς δέδωκας τοῖς πατράσιν αὐτῶν, καὶ τῆς πόλεως, ἧς ἐξελέξω, καὶ τοῦ οἴκου, οὗ ᾠκοδόμησα τῷ ὀνόματί σου, καὶ εἰσ‐ | |
| 10 | ακούσῃ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, ἐξ ἑτοίμου κατοικητηρίου σου, καὶ ἵλεως ἔσῃ ταῖς ἁμαρτίαις αὐτῶν αἷς ἥμαρ‐ τόν σοι, καὶ κατὰ πάντα τὰ ἀθετήματα αὐτῶν, ἂ ἠθέτησάν σε, καὶ δῴης αὐτοὺς εἰς οἰκτιρμοὺς ἐνώπιον τῶν αἰχμαλωτευσάντων αὐτούς.» Ταῦτα | |
| 15 | δὲ πεπαιδευμένος ὁ μακάριος Δανιὴλ, κατέναντι Ἱερουσαλὴμ τετραμμένος τὴν προσευχὴν ἐποι‐ εῖτο· οὐχ ἅπαξ δὲ τῆς ἡμέρας, ἀλλὰ καὶ τρὶς τοῦτο ποιῶν διετέλει. Καὶ τὸ σχῆμα δὲ τὴν τῆς διανοίας δείκνυσι συντριβήν. Κάμπτων γὰρ ἐπὶ τὰ γόνατα | |
| 20 | αὑτοῦ διετέλει τὴν ἐξομολόγησιν προσφέρων τῷ Θεῷ. Τούτων οὕτως γινομένων, οἱ τοῦ φθόνου δοχεῖα γενόμενοι γράφονται παρανομίας τὸν Δανιὴλ, καὶ τὸν τεθέντα νόμον ἀναγινώσκουσι, καὶ τόν τε Δανιὴλ εἰσαγγέλλουσι, καὶ τὴν παράβασιν ἐξελέγχουσιν. | |
| 25 | Ὁ δὲ βασιλεὺς ἤλγησε μὲν τῆς γραφῆς ἀκούων, συνήγορος δὲ ἀντὶ κριτοῦ γενόμενος, ἀθῶον δεικνύναι τὸν Δανιὴλ ἐπειρᾶτο· τοῦτο γὰρ ᾐνίξατο ἡ συγγραφὴ λέγουσα· ιδʹ. «Τότε ὁ βασιλεὺς, ὡς τὸ ῥῆμα ἤκουσε, πολὺ ἐλυπήθη ἐπ’ αὐτῷ, καὶ περὶ τοῦ Δανιὴλ ἠγωνίσατο τοῦ ἐξελέσθαι αὐτόν.» Ἀλλ’ οἱ κακοήθεις ἄνδρες | |
| 30 | ἐκεῖνοι, καὶ κακουργίᾳ συζῶντες, ἔγνωσαν τὸν τοῦ βασιλέως σκοπόν. Τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ, «Παρῃτή‐ σαντο οἱ ἄνδρες ἐπὶ τὸν βασιλέα·» ἀντὶ τοῦ, συνῆκαν ὡς τῷ Δανιὴλ συναγωνίζεται. Εἶτα λέγουσι τῷ βασιλεῖ· «Γνῶθι, βασιλεῦ, ὅτι τὸ δόγμα Μήδοις | |
| 35 | καὶ Πέρσαις, τοῦ πάντα ὁρισμὸν καὶ στάσιν, ἣν ἐὰν ὁ βασιλεὺς στήσῃ, οὐ δεῖ παραλλάξαι.» Οὐκ εἶ, φασὶ, κύριος, ἃ νενομοθέτηκας ἀνατρέψαι Μήδων γὰρ καὶ Περσῶν οἱ νόμοι παρακελεύονται, τοὺς τιθεμένους νόμους παρὰ πρώτου πληροῦσθαι | |
| 40 | τοῦ βασιλέως. Βιασθεὶς δὲ ὁ βασιλεὺς τῷ τε δῆθεν εὐλόγῳ τῶν λόγων καὶ τῷ πλήθει τῶν κατηγόρων, παραδίδωσι μὲν τοῖς λέουσι τὸν μακάριον Δανιήλ· ἐπεύχεται δὲ αὐτῷ σωτηρίαν λέγων· «Ὁ Θεὸς ᾧ λατρεύεις ἐνδελεχῶς, αὐτὸς ἐξελεῖταί σε.» Εὐ‐ | |
| 45 | σεβὲς τὸ ῥῆμα, καὶ τοῖς πρώτοις ἀσύμφωνον. Εἰ γὰρ τοσαύτην τῷ Θεῷ προσμαρτυρεῖς δύναμιν, πῶς ἐνο‐ μοθέτησας μηδένα τούτῳ εἰς τριάκοντα ἡμέρας προσεύξασθαι; Ἀλλ’ ἔοικεν ὁ Δαρεῖος χρηστὸς μὲν γεγενῆσθαι, καὶ τὸν τρόπον ἐπιεικὴς, καὶ μᾶλλον | |
81.1404(50) | εὐσεβείᾳ προσέχων, ψοφοδεὴς δὲ ὅμως καὶ λίαν εὐ‐ εξαπάτητος. Οὐ γὰρ ἂν βασιλείαν διέπων, ἀντὶ τοῦ ἄγειν, ὑπὸ τῶν ἀρχομένων ἤγετο· φαίνεται δὲ καὶ | |
| σφόδρα θαυμάζων τὸν Δανιήλ· «Ὁ Θεὸς γὰρ, φησὶν, | 1404 | |
81.1405 | ᾧ λατρεύεις ἐνδελεχῶς,» δι’ ὃν, φησὶ, καὶ τῶν ἐμῶν κατεφρόνησας νόμων, καὶ διηνεκῆ τὴν θεραπείαν αὐτῷ προσφέρεις, ἀμείψεταί σε τῆς εὐσεβείας, καὶ τῶν κατεχόντων δεινῶν ἀπαλλάξειεν. Εἶτα καὶ θαῤ‐ | |
| 5 | ῥῶν τῇ τοῦ Θεοῦ δυνάμει, καὶ τὰς τῶν κατηγόρων ὑφορώμενος ἐπιβουλὰς, λίθῳ μὲν ἐμφράττει τοῦ λάκκου τὸ στόμα, τοῖς δὲ τοῦ δακτυλίου ἐκτυπώ‐ μασιν ἐπιτίθησι σήμαντρα, ἵνα μή τις ὑπ’ ἐκείνων περὶ τὸν Δανιὴλ γένηται κακουργία· ἐθάῤῥει γὰρ | |
| 10 | ὡς τοὺς λέοντας οὐκ ἐάσει τοῦ Δανιὴλ ὁ Θεὸς τὸ ἱερὸν αὐτοῦ καὶ ἅγιον λυμήνασθαι σῶμα Ταῦτα τοίνυν ποιήσας, ιηʹ. «Ἀπῆλθεν ὁ βασιλεὺς εἰς τὸν οἶκον αὑτοῦ, καὶ ἐκοιμήθη ἄδειπνος, καὶ ἐδέσματα οὐκ ἤνεγκαν | |
| 15 | αὐτῷ, καὶ ὁ ὕπνος ἀπέστη ἀπ’ αὐτοῦ.» Τούτων δὲ ἕκαστον καὶ φιλανθρωπίαν αὐτῷ καὶ δειλίαν προσ‐ μαρτυρεῖ. Φιλανθρωπίας μὲν γὰρ τὸ μήτε σιτίων ἐθελῆσαι μετασχεῖν, μήτε ὕπνον τοῖς βλεφάροις πως δέξασθαι, ἀλλ’ ἄγρυπνον διατελέσαι, ἀλγοῦντα | |
| 20 | ἐπὶ τῇ ἀδίκῳ τοῦ Δανιὴλ τιμωρίᾳ· δειλίας δὲ, τὸ οὕτω διακείμενον μὴ ἀντιστῆναι τοῖς κατηγόροις, καὶ τῇ βασιλικῇ ἐξουσίᾳ καὶ δυνάμει χρησάμενον σῶσαι τὸν ἀδικούμενον. Οὕτω δὲ τὴν νύκτα δια‐ τελέσας, | |
| 25 | ιθʹ. «Ὁ βασιλεὺς Δαρεῖος ἀνέστη τοπρωῒ ἐν τῷ φωτί.» Τουτέστιν, ἔτι σκότους ὄντος, περὶ τὸ λυκόφως, ὡς καὶ δεηθῆναι λαμπάδων· τὸ γὰρ ἐν τῷ φωτὶ τοῦτο παραδηλοῖ. «Καὶ σπουδῇ ἦλθεν ἐπὶ τὸν λάκκον τῶν λεόντων | |
| 30 | (κʹ.) Καὶ ἐν τῷ ἐγγίζειν αὐτὸν τῷ λάκκῳ,» τουτ‐ έστι, μηδέπω παρ’ αὐτὸν γενόμενος, «τῷ Δανιὴλ ἐν φωνῇ ἰσχυρᾷ ἐβόησε, καὶ ἀπεκρίθη ὁ βασιλεὺς, καὶ εἶπε τῷ Δανιήλ.» Μηδέπω γὰρ παρ’ αὐτὸν τὸν λάκκον γενόμενος, ὑπὸ θερμῆς διαθέσεως βοᾷν ἠναγ‐ | |
| 35 | κάζετο, καὶ τὸν Δανιὴλ καλεῖν, καὶ πυνθάνεσθαι, εἰ τῆς θείας ἀπολαύσας ῥοπῆς, κρείττων ἐφάνη τῆς τῶν λεόντων ὠμότητος. «Δανιὴλ γὰρ, φησὶν, ὁ δοῦ‐ λος τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, ὁ Θεός σου, ᾧ λατρεύεις ἐνδελεχῶς, εἰ ἠδυνήθη ἐξελέσθαι σε ἀπὸ στόματος | |
| 40 | τῶν λεόντων;» Ἕκαστον δὲ τῶν εἰρημένων εὐλαβῆ δείκνυσι τὸν βασιλέα, καὶ διὰ τὴν εὐσέβειαν χαίροντα τῷ Δανιήλ. Πρῶτον μὲν γὰρ δοῦλον αὐτὸν οὐχ ἑαυ‐ τοῦ, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ προσαγορεύει· εἶτα ζῶντα τὸν τοῦ Δανιὴλ ὀνομάζει Θεόν· ἔπειτα τὴν εὐσέβειαν | |
| 45 | ἐπαινῶν, «ᾯ σὺ, φησὶν, λατρεύεις ἐνδελεχῶς,» τουτέστιν, ὁ μηδὲ διὰ τὴν τοῦ νόμου ἀνάγκην ταύ‐ της κωλυθεὶς τῆς θεραπείας. Τὸ δὲ, «Εἰ ἠδυνήθη ἐξελέσθαι σε ἀπὸ στόματος τῶν λεόντων;» σημαί‐ νει· Εἰ ἠβουλήθη κρείττονά σε τῶν λεόντων ἀπο‐ | |
81.1405(50) | φῆναι; Οὐ γὰρ ἂν ἐκάλεσεν ἀδύνατον τὸν Θεὸν, ὃν ζῶντα προσηγόρευσε. Τούτων ἀκούσας, ὁ Δανιὴλ ἀπεκρίνατο λέγων· | |
| καʹ. Βασιλεῦ, εἰς τοὺς αἰῶνας ζῆθι,» Τὴν συνήθη | 1406 | |
81.1408 | πρόσρησιν τῶν οἰκείων λόγων προτάττει, ἀντὶ τοῦ Γένοιτό σοι ἐπὶ πλεῖστον ζῇν. Καὶ γὰρ καὶ ἐπὶ τοῦ παρόντος, ὡς καὶ ἤδη προειρήκαμεν, αἰωνίους τοὺς βασιλέας ἐν τοῖς τῶν συμβολαίων γραμματείοις | |
| 5 | τινὲς προσαγορεύειν εἰώθασιν. κβʹ. «Ὁ Θεός μου, φησὶν, ἀπέστειλε τὸν ἄγγελον αὑτοῦ, καὶ ἐνέφραξε τὸ στόμα τῶν λεόντων, καὶ οὐκ ἐλυμήναντό με, ὅτι καὶ ἔναντι αὐτοῦ εὐθύτης καὶ δικαιοσύνη εὑρέθη μοι, καὶ ἐνώπιον δέ σου, | |
| 10 | βασιλεῦ, παράπτωμα οὐχ εὑρέθη ἐν ἐμοί.» Δί‐ καιος γὰρ ὢν, φησὶν, ὁ Θεὸς, καὶ δικαίως ἅπαντα πρυτανεύων, θεασάμενος ὅτι τῶν δυσσεβῶν νόμων τὴν αὐτοῦ προτετίμηκα θεραπείαν, καὶ εἰς τὴν σὴν δὲ βασιλείαν οὐδὲν πώποτε πεπλημμέληκα, | |
| 15 | κρείττονά με τῆς τῶν λεόντων ἀπέφηνε λύμης, καὶ μᾶλλον εἰκόνας λεόντων ἢ λέοντας ἔδειξεν. κγʹ. «Τότε ὁ βασιλεὺς, φησὶ, πολὺ ἠγαθύνθη ἐπ’ αὐτῷ, καὶ τὸν Δανιὴλ εἶπεν ἀνενέγκαι ἐκ τοῦ λάκ‐ κου.» Περιχαρὴς γὰρ γενόμενος, καὶ θυμηδίας | |
| 20 | ἀνάπλεως, ἅτε δὴ καὶ τοῦ Θεοῦ τὴν δύναμιν γνοὺς, καὶ τοῦ ἀγαπωμένου τὴν σωτηρίαν μαθὼν, παραυ‐ τίκα αὐτὸν ἐκ τοῦ λάκκου ἀνενεχθῆναι προσέταξε. Εἶτα θεασάμενος αὐτὸν σῶον καὶ ἐῤῥωμένον, καὶ οὐδεμίαν ἐσχηκότα διαφθορὰν ἐκ τῆς τῶν λεόντων | |
| 25 | προσβολῆς, τοὺς τοῦ Δανιὴλ κατηγόρους προσέταξε τοῖς λέουσι σὺν τοῖς υἱέσι καὶ γυναιξὶ ῥιφῆναι. «Καὶ οὐκ ἔφθασαν, φησὶν, εἰς τὸ ἔδαφος τοῦ λάκκου, ἕως οὗ ἐκυρίευσαν αὐτῶν οἱ λέοντες, καὶ πάντα τὰ ὀστᾶ αὐτῶν ἐλέπτυναν.» Καὶ τοῦτο γὰρ | |
| 30 | τῆς θείας ἔργον δικαιοσύνης τε καὶ σοφίας. Ἵνα γὰρ μὴ λέγωσιν, ὡς διὰ πλησμονὴν καὶ κόρον οἱ λέοντες ἀπείχοντο. τοῦ Δανιὴλ, καὶ σμικρύνωσι τῷ φθόνῳ τὸ γενόμενον θαῦμα, ἐμβληθέντες ἐμαρ‐ τύρησαν τῇ τῶν λεόντων ὠμότητι· ἐξήρπαζον γὰρ | |
| 35 | αὐτοὺς καταφερομένους οἱ λέοντες, καὶ μηδέπω τοὺς χαλωμένους εἰς γῆν ἐφικνουμένους ἐξ αὐτοῦ τοῦ ἀέρος λαμβάνοντες ἐποιοῦντο τροφήν. Δίκας μὲν οὖν ἀξίας δεδωκότες τὸ δίκαιον κηρύττουσι τοῦ Θεοῦ· οὕτω δὲ ῥᾷστα καταναλωθέντες ὑπὸ τῶν θηρίων τὴν | |
| 40 | τοῦ Θεοῦ σοφίαν ὑποδεικνύουσι, καὶ διδάσκουσιν ἅπαντας, ὡς οὐχ ὁ τῶν λεόντων κόρος, ἀλλ’ ὁ περὶ τὸν Θεὸν τοῦ Δανιὴλ πόθος, τῆς τῶν λεόντων αὐ‐ τὸν λύμης ἀπέφηνε κρείττονα. Ταῦτα θεασάμενος, κεʹ. «Δαρεῖος ὁ βασιλεὺς ἔγραψε πᾶσι τοῖς λαοῖς, | |
| 45 | φυλαῖς, γλώσσαις, τοῖς οἰκοῦσιν ἐν πάσῃ τῇ γῇ.» Ἀνόσιον ἡγησάμενος τοσαύτην κρύψαι θαυματουρ‐ γίαν, καὶ μὴ πάντας ἀνθρώπους κοινωνοὺς τῆς εὐ‐ σεβείας λαβεῖν. Γράφει τοίνυν οὕτως· «Εἰρήνη ὑμῖν πληθυνθείη·» τουτέστι, Γένοιτο ὑμᾶς διαπαν‐ | |
81.1408(50) | τὸς εἰρήνης ἀπολαύειν. Ἔοικε δὲ τοῦτο τῇ παρ’ ἡμῶν γινομένῃ προσηγορίᾳ· καὶ γὰρ ἡμεῖς ἐπι‐ | |
| στέλλοντες προγράφειν εἰώθαμεν τό· Ἐν Κυρίῳ | 1408 | |
81.1409 | χαίρειν. Εἶτα διηγεῖται τὸ ἐπωφελὲς καὶ ἐπικερδὲς διήγημα. κϛʹ. «Ἐκ προσώπου μου ἐτέθη δόγμα ἐν πάσῃ ἀρχῇ τῆς βασιλείας μου, εἶναι πάντας τρέμοντας | |
| 5 | καὶ φοβουμένους ἀπὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ Δανιήλ.» Βούλομαι, φησὶ, πάντας ἀνθρώπους τοὺς ὑπὸ τὴν ἐμὴν τελοῦντας ἐξουσίαν, τὸν τοῦ Δανιὴλ προσ‐ κυνεῖν Θεὸν, καὶ μὴ ἁπλῶς καὶ ὡς ἔτυχεν, ἀλλὰ μετὰ δέους καὶ φρίκης προσφέρειν αὐτῷ τὴν προσκύνησιν. | |
| 10 | Καὶ τὴν αἰτίαν ἐπάγει, καί φησιν· «Ὅτι αὐτός ἐστι Θεὸς ζῶν, καὶ μένων εἰς τοὺς αἰῶνας.» Διαρκὴς γάρ ἐστι, καὶ τροπὴν οὐδεμίαν δεχόμενος, καὶ ἀεὶ ὡσαύτως ἔχει, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας διαμένει. Τούτοις ἐπάγει· «Καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται, | |
| 15 | καὶ ἡ κυρεία αὐτοῦ ἕως τέλους. (κζʹ.) Ἀντιλαμβά‐ νεται, καὶ ῥύεται.» Εἰσαεὶ δὲ, φησὶ, διαμένει, καὶ βασιλείαν ἔχων ἀνώλεθρον, καὶ δεσποτείαν τέλος οὐ δεχομένην, ῥυομένην δὲ καὶ λυτρουμένην τοὺς εἰς αὐτὸν πεπιστευκότας. «Καὶ σημεῖα δὲ ποιεῖ ἐν τῷ | |
| 20 | οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς.» Ἔστι δὲ ἰδεῖν αὐτοῦ τὰς θαυματουργίας, τάς τε ἐν τῷ οὐρανῷ γινομένας, καὶ τὰς ἐπὶ τῆς γῆς, δι’ ὧν τὴν ἑαυτοῦ δείκνυσι δύ‐ ναμιν. Ταύτην ἡμῖν καὶ ἐπὶ τοῦ παρόντος ὑπέδει‐ ξεν· «Ἐξείλατο γὰρ, φησὶ, τὸν Δανιὴλ ἐκ στόματος | |
| 25 | τῶν λεόντων,» καὶ τῶν λιμῷ καὶ θυμῷ τεθηγμένων θηρίων ἀπέφηνε κρείττονα. Ἡ μὲν οὖν ἐπιστολὴ ταῦτα τὴν οἰκουμένην δεδίδαχε. Τὸ δὲ τοῦ διηγήμα‐ τος τέλος περιέχει, ὅτι κατηύθυνε Δανιὴλ ἐν τῇ βα‐ σιλείᾳ Δαρείου καὶ ἐν τῇ βασιλείᾳ Κύρου τοῦ Πέρσου· | |
| 30 | τουτέστιν, ἐν ἑκατέρᾳ βασιλείᾳ διαλάμπων διετέλεσε, καὶ ἐν πᾶσι διαπρέπων. Ἡμᾶς δὲ προσήκει τῆς εὐ‐ σεβείας μεμαθηκότας τὴν δύναμιν, ταύτην προαι‐ ρεῖσθαι, καὶ πάντων αὐτὴν προτιθέναι, καὶ μηδεμιᾷ περιστάσει παραχωρεῖν· ἀλλὰ κἂν ἅπαντες ἄνθρωποι | |
| 35 | κατὰ ταὐτὸν καθ’ ἡμῶν διὰ ταύτην στρατεύωσι, δέ‐ χεσθαι προθύμως τὴν προσβολὴν τῇ ταύτης δυνάμει θαῤῥοῦντας. Οὕτω γὰρ καὶ τῶν μακαρίων ἀποστόλων ὁ χορὸς, ἀπὸ πάσης, ὡς ἔπος εἰπεῖν, τῆς οἰκουμένης πολιορκούμενος, ἄμαχος μεμένηκε, καὶ τοὺς πολε‐ | |
| 40 | μίους ὑπηκόους ἐποιήσατο. Οὕτως ὁ μακάριος Δα‐ νιὴλ, ὑπὸ τοσούτων σατραπῶν καὶ τακτικῶν ἐπιβου‐ λευόμενος, ἀμείνων ἀπεφάνθη τῶν πολεμούντων· καὶ ἡνίκα δὲ οἱ δυσμενεῖς νενικηκέναι ᾠήθησαν, τηνικαῦτα πανωλεθρίαν ὑπέμειναν. Τοιαῦτα τοίνυν | |
| 45 | ἔχοντες παραδείγματα, εἰλικρινῆ τὴν περὶ τὸν Θεὸν φυλάξωμεν εὔνοιαν, ἵνα τῆς παρ’ αὐτοῦ ῥοπῆς δι‐ ηνεκῶς ἀπολαύσωμεν· ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυ‐ χεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰη‐ σοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν τῷ | |
81.1409(50) | ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. | |
| Ἀμήν. | 1410 | |
81.1412(1t) | ΤΟΜΟΣ Ζʹ. | |
| 3 | ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζʹ. αʹ. «Ἐν τῷ πρώτῳ ἔτει Βαλτάσαρ, τοῦ βασιλέως | |
| 5 | Χαλδαίων, Δανιὴλ ἐνύπνιον εἶδε, καὶ ἡ ὅρασις τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ἐπὶ τῆς κοίτης αὐτοῦ, καὶ τὸ ἐν‐ ύπνιον ἔγραψε.» Μέχρι μὲν τούτων τῶν λόγων ὁ μακάριος Δανιὴλ ἱστορικώτερον τὴν προφητείαν συνέγραψε. Πρῶτον μὲν γὰρ εὐθὺς ἀρξάμενος τὰ | |
| 10 | συμβεβηκότα αὐτοῖς δορυαλώτοις γεγενημένοις ἐδί‐ δαξε· προστέθεικε δὲ καὶ ὅσης παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων κηδεμονίας ἀπήλαυσαν. Ἔπειτα διηγήσατο, ἡλίκας ὁ Ναβουχοδονόσορ τῆς ὠμότητός τε καὶ ἀλα‐ ζονείας ἔδωκε δίκας· μετὰ ταῦτα οἵαν ὁ Βαλτάσαρ | |
| 15 | ἔτισε τιμωρίαν τῶν ἱερῶν καταφρονήσας σκευῶν. Τούτου δὲ θείᾳ πληγῇ καταλυθέντος, καὶ εἰς Μήδους τῆς βασιλείας μετατεθείσης, τὰ καθ’ ἑαυτὸν καὶ τὸν Δαρεῖον συνέγραψε, διδάξας, ὅπως μὲν ἐκεῖνος περὶ αὐτὸν διετέθη, οἵας δὲ αὐτὸς ὑπομείνας ἐπιβουλὰς | |
| 20 | ὑπό τε τῶν στρατηγῶν καὶ τῶν σατραπῶν, τῆς θείας ἔτυχεν ἀντιλήψεως. Ταῦτα οἱονεὶ συγγραφικῶς διηγησάμενος, ἄρχεται λοιπὸν διδάσκειν, ἃς διὰ τῶν ἀποκαλύψεων ἐδιδάχθη προῤῥήσεις. Καὶ πρῶτον μὲν τίθησι τὴν τῶν τεττάρων θηρίων ἀποκάλυψιν, | |
| 25 | σφόδρα ἐοικυῖαν τῷ τοῦ Ναβουχοδονόσορ ἐνυπνίῳ. Καὶ γὰρ ἐκεῖνος ἐν εἰκόνι μιᾷ τέτταρας ἐθεάσατο ὕλας, καὶ οὗτος ἀπὸ θαλάττης μιᾶς τέτταρα ἀνιόντα θηρία. Ἀλλ’ ἵνα μὴ δὶς τὰ αὐτὰ λέγειν ἀναγκα‐ σθῶμεν, τῆς κατὰ μέρος ἑρμηνείας ἀρξώμεθα· σα‐ | |
| 30 | φέστερον γὰρ ἐκεῖθεν τοῦτο δειχθήσεται. «Ἐν τῷ πρώτῳ ἔτει Βαλτάσαρ, βασιλέως Χαλδαίων, Δα‐ νιὴλ ἐνύπνιον εἶδε, καὶ αἱ ὁράσεις τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ἐπὶ τῆς κοίτης αὐτοῦ.» Τουτέστι, καθεύδων τήνδε τὴν ἀποκάλυψιν ἐθεάσατο· ἐπειδὴ γὰρ μέλλει καὶ | |
| 35 | ἃ μεθ’ ἡμέραν εἶδε συγγράφειν, εἰκότως ἡμᾶς διδάσκει, τίνα μὲν ὄναρ εἶδε, τίνα δὲ ὕπαρ. «Καὶ τὸ ἐνύπνιον, φησὶν, ἔγραψεν.» Οὐ γὰρ ἠνέσχετο κρύψαι τὰ θεόθεν αὐτῷ δειχθέντα, ἀλλ’ εἰς ὠφέλειαν ἁπάν‐ των συνέγραψεν. «Ἀρχὴ λόγων αὐτοῦ. Καὶ ἀπο‐ | |
| 40 | κριθεὶς εἶπε.» Τουτέστιν, ἤρξατο τῆς διηγήσεως οὕτως· βʹ, γʹ. «Καὶ ἐγὼ Δανιὴλ ἐθεώρουν ἐν ὁράσει μου τῆς νυκτὸς, καὶ ἰδοὺ οἱ τέσσαρες ἄνεμοι τοῦ οὐρανοῦ προσέβαλον εἰς τὴν θάλασσαν τὴν μεγάλην. | |
| 45 | Καὶ τέσσαρα θηρία μεγάλα ἀνέβαινον ἐκ τῆς θαλάσ‐ | |
| σης, διαφέροντα ἀλλήλων.» Ὁ μὲν οὖν Ναβουχοδονό‐ | 1412 | |
81.1413 | σορ εἰκόνα βλέπει, διδασκόμενος τῶν παρόντων πραγμάτων τὸ μάταιον, καὶ ὅτι σχήματα μᾶλλόν εἰσιν, ᾗ φησιν ὁ θεῖος Ἀπόστολος, ἀλλ’ οὐ πράγ‐ ματα· οὐδὲν γὰρ αὐτῶν μόνιμον, οὐδὲ βέβαιον, ἀλλὰ | |
| 5 | πάντα διαῤῥεῖ καὶ φθείρεται καὶ μαραίνεται· ὁ δὲ μακάριος Δανιὴλ θάλασσαν βλέπει, τοῦ παρόντος βίου τὰ κύματα διδασκόμενος. Ἐπειδὴ γὰρ τὴν ξέ‐ νην ἰδεῖν ἠναγκάζετο δορυάλωτος γενόμενος, ἀναγκαίως τοῦ βίου τὸν κλύδωνα καὶ χειμῶνα διδά‐ | |
| 10 | σκεται. Καὶ ὁ μὲν βασιλεὺς, ὡς μέγα φρονῶν «ἐπὶ χρυσῷ καὶ ἀργύρῳ, καὶ χαλκῷ, καὶ σιδήρῳ,» διὰ τούτων λαμβάνει τὰ τῶν βασιλειῶν αἰνίγματα, καὶ τὰς τῶν βασιλέων μανθάνει διαδοχὰς, καὶ διδά‐ σκεται μὴ μεγάλα φρονεῖν ἐπὶ τῇ βασιλείᾳ ὀξύῤ‐ | |
| 15 | ῥοπον ἐχούσῃ μεταβολήν. Ὁ δὲ προφήτης, ἅτε δὴ τῶν ὑλῶν ἐκείνων καταφρονῶν, «τέσσαρα θηρία» βλέπει, διδασκόμενος, ὡς αἱ φοβεραὶ αὗται βασιλεῖαι, αἱ πάντας ἀνθρώπους δεδιττόμεναι, τέλος λήψον‐ ται καὶ αὗται, μία δὲ μόνη ἡ ἀτελεύτητος μένει | |
| 20 | βασιλεία, ἣν τοῖς ἁγίοις ηὐτρέπισεν ὁ τῶν ἁγίων Θεός. Θάλατταν τοίνυν καλεῖ τὸν βίον, ἅτε δὴ μυ‐ ρίας ἔχοντα τρικυμίας, ἀνέμους δὲ ταύτῃ προσβάλ‐ λοντας, τὰς τῶν πραγμάτων μεταβολάς. Καθάπερ γὰρ νότου μὲν πνέοντος ἐπὶ τὸ ἀρκτῷον μέρος δια‐ | |
| 25 | τρέχει τὰ κύματα, βορέου δὲ κινοῦντος τὴν θάλασσαν, πάλιν τὸ ῥόθιον ἐπὶ τὸ νότιον μέρος ὠθεῖται· οὕ‐ τως, ἡνίκα μὲν Ἀσσύριοι κατεῖχον τῆς οἰκουμένης τοὺς οἴακας, πρὸς ἑαυτοὺς ἅπαντας εἷλκον τοὺς ὑπ‐ ηκόους· μεταβάσης δὲ τῆς βασιλείας εἰς Πέρσας, μετ‐ | |
| 30 | έβη παραυτίκα καὶ τῶν ὑπηκόων πρὸς ἐκείνους ὁ δρόμος. Μακεδόνων δὲ πάλιν τὰ σκῆπτρα λαβόντων, ἀφέντες ἅπαντες ἐκείνους οἷς ὑπήκουον πρότερον, τούτοις προσέφερον τὸν συνήθη δασμόν. Ἐπειδὴ δὲ Ῥωμαῖοι τὸ κατὰ πάντων ἀνεδήσαντο κράτος, εἰς | |
| 35 | τὴν ἑσπέραν συντρέχουσιν ἅπαντες, Μακεδόνων οὐ‐ δένα ποιούμενοι λόγον· τοῖς γὰρ ὑπηκόοις καὶ αὐτοὶ συνηρίθμηνται. Εἰκότως τοίνυν τὰς τῶν πραγμάτων μεταβολὰς ἀνέμοις ἀπείκασεν, οἳ νῦν μὲν ὧδε, νῦν δὲ ἐκεῖσε τῆς θαλάττης ὠθοῦσι τὰ κύματα. Τούτου | |
| 40 | δὲ χάριν καὶ τῶν τεσσάρων ἐμνημόνευσεν ἀνέ‐ μων, ἐπειδὴ καὶ τέσσαρες γεγόνασι βασιλειῶν δια‐ δοχαί. Διδάσκει δὲ ἡμᾶς, καὶ ὁποίαν πρὸς ἄλληλα εἶχε τὰ θηρία διαφοράν. δʹ. «Τὸ πρῶτον γὰρ, φησὶν, ὡσεὶ λέαινα, καὶ | |
| 45 | πτερὰ αὐτῇ ὡσεὶ ἀετοῦ· ἐθεώρουν ἕως οὗ ἐξ‐ ετίλη τὰ πτερὰ αὐτῆς, καὶ ἐξήρθη ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐπὶ ποδῶν ἀνθρώπου ἐστάθη, καὶ καρδία ἀνθρώπου ἐδόθη αὐτῇ.» Τὴν Ἀσσυρίων βασιλείαν, εἴτ’ οὖν Χαλδαίων, αὐτὴ γὰρ πρώτη τοῦ πλείστου τῆς οἰ‐ | |
81.1413(50) | κουμένης ἐκράτησε, διὰ τῆς λεαίνης ᾐνίξατο· βασιλικὸν γὰρ τὸ ζῶον, καὶ «τὰ πτερὰ ἀετῷ ἐοικέναι» φησί· καὶ γὰρ τοῦτο τὸ ζῶον τῶν πτηνῶν ἁπάν‐ | |
| των κρατεῖ. Ὥσπερ τοίνυν καὶ τῆς εἰκόνος ἐκείνης | 1414 | |
81.1416 | ὁ Ναβουχοδονόσορ τὴν κεφαλὴν ἔφη τεθεᾶσθαι χρυ‐ σῆν· ἑρμηνεύων δὲ ὁ θειότατος Δανιὴλ ἔφη· «Ἡ κεφαλὴ ἡ χρυσῆ σὺ εἶ, βασιλεῦ·» οὕτω κἀνταῦθα τῶν θηρίων τὸ κράτιστον ἐπὶ τῆς πρώτης τέθεικε | |
| 5 | βασιλείας, οὐκ ἰσχὺν αὐτῇ πλείονα προσμαρτυρῶν, ἀλλ’ ὡς πρώτην τιμιωτέραν ἀποφαίνων. Ἀλλ’ ὅμως εἶδεν, ὡς «ἐξετίλη αὐτῆς τὰ πτερά·» τουτέστι, γυμνὴ τῶν ὑπηκόων ἁπάντων ἐγένετο, καὶ τῆς προ‐ τέρας ἐστερήθη δυνάμεως. «Καὶ ἐξήρθη, φησὶ, ἀπὸ | |
| 10 | τῆς γῆς·» ἀντὶ τοῦ, βασιλεύειν ἐπαύσατο. «Καὶ ἐπὶ ποδῶν, φησὶν, ἀνθρώπου ἐστάθη.» Ἴση, φησὶ, τοῖς ὑπηκόοις ἐγένετο. «Καὶ καρδία ἀνθρώ‐ που ἐδόθη αὐτῇ.» Μεμάθηκε, φησὶ, διὰ τῆς πείρας ἀνθρώπινα φρονεῖν, καὶ μὴ ὑπερβαίνειν τῇ φαντασίᾳ | |
| 15 | τῆς διανοίας τὰ μέτρα τῆς φύσεως· ἐπειδὴ γὰρ, ἡνίκα τὰ τῆς βασιλείας κατεῖχον πηδάλια, τύφον ἐνόσουν καὶ ἀλαζονείας ἀμετρίαν· διὸ καὶ ὁ μακά‐ ριος Ἡσαΐας φησίν· «Ἐπάξει ὁ Θεὸς ἐπὶ τὸν νοῦν τὸν μέγαν τὸν ἄρχοντα τῶν Ἀσσυρίων·» εἰ‐ | |
| 20 | κότως καὶ τὴν τῶν πραγμάτων μεταβολὴν τῇ πείρᾳ μαθόντες καὶ τῆς εὐημερίας τὸ σφαλερὸν, ἀνθρώ‐ πινα φρονοῦσι, καὶ ἑαυτοὺς γινώσκουσι, καὶ καρδίαν ἀνθρωπίνην ἐκτήσαντο. Οὕτω μὲν οὖν τὰ περὶ τοῦ πρώτου διηγήσατο θηρίου. Ἐπάγει | |
| 25 | δέ· εʹ. «Καὶ ἰδοὺ θηρίον ἕτερον ὅμοιον ἄρκτῳ, καὶ εἰς μέρος ἓν ἐστάθη, καὶ τρία πτερὰ ἐν τῷ στό‐ ματι αὐτῆς ἀναμέσον τῶν ὀδόντων αὐτῆς, καὶ οὕτως ἔλεγον αὐτῇ· Ἀνάστα, φάγε σάρκας πολλάς.» Τὴν | |
| 30 | Περσικὴν ἐνταῦθα βασιλείαν αἰνίττεται· ἄρκῳ δὲ αὐτὴν ἐοικέναι φησὶ, διὰ τὸ τῶν τιμωριῶν ὠμὸν καὶ ἀπηνές. Βαρβάρων γὰρ ἁπάντων ὠμότεροι περὶ τὰς τιμωρίας οἱ Πέρσαι, ἐκδοραῖς χρώμενοι, καὶ τῇ κατὰ μέρος τῶν μορίων ἐκτομῇ μακρὰς τὰς κολάσεις μη‐ | |
| 35 | χανώμενοι, καὶ πικρὸν κατασκευάζοντες τοῖς κολα‐ ζομένοις τὸν θάνατον. Διὰ τοῦτο, φησὶ, καὶ ἔλεγον αὐτῇ· «Ἀνάστα, φάγε σάρκας πολλάς·» οὐκ ἐπι‐ τρέποντες τοῦτο ποιεῖν, ἀλλὰ προλέγοντες τὰ ἐσό‐ μενα, καὶ τὸ ὠμὸν καὶ ἀνήμερον προσμαρτυροῦντες. | |
| 40 | «Τρία δὲ, φησὶ, πτερὰ ἐν τῷ στόματι αὐτῆς.» Τῶν τριῶν γὰρ τῆς οἰκουμένης τμημάτων ἐκράτησε, τοῦ ἑῴου, καὶ τοῦ βορείου, καὶ τοῦ νοτίου. Κῦρος μὲν γὰρ, ὁ πρῶτος Περσῶν βασιλεύσας, τὸ Ἑῷον ἅπαν μέχρι τοῦ Ἑλλησπόντου ὑφ’ ἑαυτὸν ἐποιήσατο· | |
| 45 | Καμβύσης δὲ ὁ τούτου παῖς καὶ τὴν Αἴγυπτον ἐχει‐ ρώσατο, καὶ Αἰθίοπας ὑπηκόους ἀπέφηνε· Δαρεῖος δὲ ὁ τοῦ Ὑστάσπου, Σκυθῶν τῶν Νομάδων ἐκρά‐ τησεν, οἳ τὸ βόρειον ἔλαχον μέρος τῆς οἰκουμένης οἰκεῖν. Ξέρξης δὲ ὁ Δαρείου ἐπεχείρησε μὲν καὶ τὴν | |
81.1416(50) | Εὐρώπην τοῖς ὑπηκόοις συνάψαι· ναυμαχίᾳ δὲ ἡτ‐ τηθεὶς Ἀθηναίων, αἰσχρῶς ἀνέστρεψε, καὶ τὴν ἀπὸ τῆς ἀπληστίας τικτομένην ἔμαθε βλάβην. Τούτου | |
| χάριν φησί· «Τρία πτερὰ ἐν τῷ στόματι αὐτῆς·» | 1416 | |
81.1417 | ἔνια δὲ τῶν ἀντιγράφων πλευρὰ ἔχει· οὐδὲν δὲ δια‐ φέρει. Εἴτε γὰρ τοῦτο, εἴτε ἐκεῖνο τεθείη, διδάσκει ὡς τὰ τρία τμήματα τῆς οἰκουμένης καρποῦται, καὶ τὸν πανταχόθεν ὑποδέχεται φόρον. Καλῶς δὲ καὶ τὸ, | |
| 5 | «ἐν τῷ στόματι αὐτῆς» προστέθεικεν, ἵνα δείξῃ τὴν παρὰ πάντων χορηγουμένην εἰσφοράν. Καὶ ἐπειδὴ οὐ παντάπασιν ἡ βασιλεία αὕτη κατελύθη, ἀλλὰ μοῖράν τινα τῆς προτέρας ἡγεμονίας διέμεινεν ἔχουσα, οὐκ ἔφη μὲν ὑπομεῖναι αὐτὴν ἅπερ ἡ πρὸ | |
| 10 | αὐτῆς πέπονθε τῶν πτερῶν στερηθεῖσα, «καὶ ἐπὶ ποδῶν ἀνθρώπου σταθεῖσα, καὶ καρδίαν ἀνθρώπου λαβοῦσα·» εἶπε δὲ αὐτὴν εἰς ἓν στῆναι μέρος. «Εἰς ἓν δὲ, φησὶ, μέρος ἐστάθη,» τουτέστι, κρατήσασα τῶν τριῶν τῆς οἰκουμένης τμημάτων, ἀπεστερήθη | |
| 15 | μὲν τοῦ πλείστου, ἑνὸς δὲ μέρους τὴν ἡγεμονίαν κατέσχε. Κρατοῦσα γὰρ τῆς Ἀσίας πάλαι ἁπάσης, καὶ τῆς Λιβύης, ἀπεστερήθη μὲν τῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς Αἰθιοπίας· οὐκέτι δὲ Παλαιστινῶν, καὶ Φοινί‐ κων, καὶ Σύρων κρατεῖ· ἀφῄρηται δὲ καὶ τῆς Ἀσίας | |
| 20 | τὴν ἡγεμονίαν, καὶ ὁ Εὔξεινος δὲ Πόντος ἔξω τῶν σκήπτρων γεγένηται· κρατεῖ δὲ μόνης Περσίδος, καὶ Μηδίας, καὶ Ἀσσυρίας, καὶ τῶν πλησιοχώρων ὀλίγων ἐθνῶν. Διὰ τοῦτό φησιν, ὅτι «Εἰς ἓν μέρος ἐστάθη.» Ταῦτα καὶ περὶ τοῦ δευτέρου διηγησάμενος | |
| 25 | θηρίου, ϛʹ. «Ὀπίσω, φησὶ, τούτου ἐθεώρουν, καὶ ἰδοὺ θη‐ ρίον ἕτερον ὡσεὶ πάρδαλις, καὶ αὐτῇ πτερὰ τέσσαρα πετεινοῦ ὑπεράνω αὐτῆς, καὶ τέσσαρες κεφαλαὶ τῷ θηρίῳ, καὶ ἡ ἐξουσία ἐδόθη αὐτῇ.» Τὴν Μα‐ | |
| 30 | κεδονικὴν βασιλείαν διὰ τούτων αἰνίττεται· καὶ μάλα προσφόρως παρδάλει τὸν Ἀλέξανδρον ἀπείκασε, διὰ τὸ ταχὺ καὶ ὀξὺ καὶ ποικίλον. «Τέτταρα δὲ πτερὰ πετεινοῦ» ἔφη τὸ θηρίον ἐσχηκέναι, ἐπειδὴ πτηνοῦ δίκην ὁ Ἀλέξανδρος τὰ τέσσαρα τῆς οἰκουμένης δια‐ | |
| 35 | δραμὼν τμήματα, πάντας ὑφ’ ἑαυτὸν ἐποιήσατο· διὰ δὲ «τῶν τεσσάρων κεφαλῶν» τὴν μετὰ τὸν Ἀλέξ‐ ανδρον γενομένην ᾐνίξατο τῆς ἡγεμονίας διαίρεσιν. Τέσσαρες γὰρ ἀνθ’ ἑνὸς κατέστησαν βασιλεῖς· καὶ Πτολεμαῖος μὲν ὁ Λάγου τῶν κατ’ Αἴγυπτον ἐνεχει‐ | |
| 40 | ρίσθη τοὺς οἴακας· Σέλευκος δὲ τῶν πρὸς ἕω τὴν ἡγεμονίαν ἰθύνειν ἐπιστεύθη· Ἀντίγονος δὲ τῆς Ἀσίας ἐκράτησε· τῆς δὲ Μακεδονίας, ὡς μέν τινές φασιν, Ἀντίπατρος· ὡς δὲ ἕτεροι, Φίλιππος ὁ καὶ Ἀριδαῖος, αὐτοῦ Ἀλεξάνδρου ἀδελφός. Αἱ μὲν | |
| 45 | οὖν τέσσαρες κεφαλαὶ τὰς μετὰ τὸν Ἀλέξανδρον τέσσαρας ἡγεμονίας αἰνίττονται, τὰ δὲ τέσσαρα πτερὰ αὐτὴν τοῦ Ἀλεξάνδρου τὴν δυναστείαν τῶν τεττάρων τῆς οἰκουμένης περιγενομένην τμημάτων· ἐξουσίαν δὲ ἔφη δεδόσθαι τῷ θηρίῳ, ἐπειδὴ καὶ ὧν οἱ πρὸ | |
81.1417(50) | αὐτοῦ μὴ ἐκεκρατήκεισαν, οὗτος ἐδείχθη κρατῶν, ἀλλ’ ὅμως καὶ ἡ πάντων περιγενομένη βασιλεία τέλος ἐδέξατο. ζʹ. «Ὀπίσω γὰρ τούτου, φησὶν, ἐθεώρουν ἐν | |
| ὁράματι τῆς νυκτὸς, καὶ ἰδοὺ θηρίον τέταρτον φοβε‐ | 1418 | |
81.1420 | ρὸν καὶ ἔκθαμβον περισσῶς, καὶ οἱ ὀδόντες αὐτοῦ σιδηροῖ καὶ μεγάλοι, καὶ οἱ ὄνυχες αὐτοῦ χαλκοῖ ἤσθιον καὶ ἐλέπτυνον, καὶ τὰ ἐπίλοιπα τοῖς ποσὶν αὑτοῦ συνεπάτει, καὶ αὐτὸ διέφερε περισσῶς παρὰ | |
| 5 | πάντα τὰ θηρία τὰ ἔμπροσθεν αὐτοῦ.» Τὸ τέταρτον θηρίον τὴν Ῥωμαϊκὴν καλεῖ βασιλείαν· ὄνομα δὲ αὐτῷ οὐ τίθησιν, ἐπειδὴ ἐκ πλειόνων ἐθνῶν ἡ Ῥωμαίων συγκροτηθεῖσα πόλις τῆς οἰκουμένης ἐκράτησε· πρῶτον μὲν βασιλευομένη, εἶτα ὁτὲ μὲν | |
| 10 | δημοκρατουμένη, ὁτὲ δὲ ἀριστοκρατουμένη· ὕστερον δὲ εἰς τὴν προτέραν ἐπανελθοῦσα βασιλείαν. Φοβε‐ ρὸν δὲ λέγει τὸ θηρίον καὶ ἔκθαμβον περισσῶς, ἐπειδὴ τῶν ἄλλων ἁπασῶν βασιλειῶν δυνατωτέρα αὕτη ἡ βασιλεία γεγένηται, καὶ ἐπὶ τῆς εἰκόνος δὲ, | |
| 15 | τετάρτην ὕλην τὸν σίδηρον τέθεικε, καὶ ἐπήγαγεν. Ὥσπερ τοίνυν ὁ σίδηρος λεπτύνει καὶ ἐκδαμάζει πάντα, οὕτω πάντα λεπτυνεῖ καὶ ἐκδαμάσει. Καὶ ἐνταῦθα δέ φησιν· «Οἱ ὀδόντες τοῦ θηρίου σιδηροῖ·» ὡς εἶναι δῆλον, ὅτι τὴν αὐτὴν κἀνταῦθα βασιλείαν | |
| 20 | αἰνίττεται. «Ἤσθιε, φησὶ, καὶ ἐλέπτυνε.» Καὶ τῷ ὄντι μείζους ἐπετέθησαν ὑπὸ Ῥωμαίων τοῖς ὑπηκόοις οἱ φόροι. «Καὶ τὰ ἐπίλοιπα, φησὶ, τοῖς ποσὶν αὑτοῦ συνεπάτει.» Πόδας δὲ τῆς βασιλείας τὴν στρατείαν αἰνίττεται, ὑφ’ ὧν οὐ σμικραὶ ζημίαι | |
| 25 | τοῖς τε τὰς πόλεις οἰκοῦσι καὶ τὰς χώρας ἐπ‐ άγονται. «Καὶ αὐτὸ διέφερε περισσῶς παρὰ πάντα τὰ θηρία τὰ ἔμπροσθεν αὐτοῦ.» Δυνατωτέρα γὰρ καὶ περιφανεστέρα ἡ Ῥωμαίων βασιλεία τῶν πρὸ αὐτῆς βασιλειῶν ἀπεφάνθη. «Καὶ κέρατα αὐτῷ, | |
| 30 | φησὶ, δέκα.» Σημαίνει ἐνταῦθα, ὅτι περὶ τὸ τέλος τῆς βασιλείας δέκα κατὰ ταὐτὸν ἀναστήσονται βα‐ σιλεῖς, ὧν οἱ μὲν ἔσονται δυνατοὶ, οἱ δὲ λίαν ἀσθενεῖς. Τοῦτο γὰρ καὶ ἐν τῷ τῆς εἰκόνος ἐνυπνίῳ ἐδίδαξε· καὶ γὰρ ἐκεῖ «οἱ δάκτυλοι τῶν ποδῶν δέκα, καὶ | |
| 35 | οὗτοι μέρος μὲν εἶχον σιδήρου, μέρος δέ τι ὀστρά‐ κου·» ἑρμηνεύων δὲ ὁ μακάριος ἔφη Δανιὴλ, ὡς «Τῆς βασιλείας μέρος μέν τι ἔσται ἰσχυρὸν, μέρος δέ τι ἀσθενές.» Ὡς εἶναι δῆλον, ὅτι τὰ αὐτὰ σημαίνει ἀμφότερα τὰ ἐνύπνια. | |
| 40 | «Καὶ κέρατα αὐτῷ δέκα, φησί. (ηʹ.) Προσενόουν, φησὶ, τοῖς κέρασιν αὐτοῦ, καὶ ἰδοὺ κέρας ἕτερον μικρὸν θεωρητὸν ἀνέβαινεν ἐν μέσῳ αὐτῶν, καὶ τρία ἔμπροσθεν αὐτοῦ ἐξεῤῥιζώθη ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ· καὶ ἰδοὺ ὀφθαλμοὶ ὡσεὶ ὀφθαλμοὶ ἀνθρώπου | |
| 45 | ἐν τῷ κέρατι τούτῳ, καὶ στόμα λαλοῦν μεγάλα καὶ ἐποίει πόλεμον πρὸς τοὺς ἁγίους.» Ἐνταῦθα τὸν Ἀντίχριστον αἰνίττεται, μεταξὺ τῶν δέκα κεράτων ἀναφαινόμενον. Λέγει δὲ ὅτι καὶ τρία κέρατα ἐξεῤῥί‐ ζωσε τῶν ἔμπροσθεν αὐτοῦ· αἰνίττεται δὲ ὅτι τρεῖς | |
81.1420(50) | βασιλεῖς καταλύσει ἀπὸ τῶν δέκα κατὰ ταὐτὸν βασι‐ λευόντων. Μικρὸν δὲ αὐτὸ κέρας καλεῖ, ὡς ἀπὸ μι‐ κρᾶς φυλῆς τῶν Ἰουδαίων φυόμενον· θεωρητὸν | |
| δὲ, ὡς ἐπίσημον μετὰ ταῦτα γινόμενον. Διὰ δὲ | 1420 | |
81.1421 | τῶν ὀφθαλμῶν τὴν φρόνησιν καὶ πανουργίαν ᾐνίξατο, ᾗ χρώμενος ἐξαπατήσει πολλούς. Ἀλλὰ καὶ στόμα, φησὶ, λαλοῦν μεγάλα, τουτέστιν, ἀλαζονικὰ καὶ ὑπέρογκα. Σαφῶς δὲ ἡμᾶς ὁ μακάριος Παῦλος | |
| 5 | τοῦτο διδάσκει, λέγων· «Μή τις ὑμᾶς ἐξαπατάτω κατὰ μηδένα τρόπον, ὅτι ἐὰν μὴ ἔλθῃ ἡ ἀποστασία πρῶτον, καὶ ἀποκαλυφθῇ ὁ ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ὁ ἀντικείμενος, καὶ ὑπεραιρό‐ μενος ὑπὲρ πάντα λεγόμενον Θεὸν, ἢ σέβασμα, | |
| 10 | ὥστε καὶ εἰς τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ εἰσελθόντα καθ‐ ίσαι, ἀποδεικνύοντα ἑαυτὸν, ὅτι ἐστὶ Θεός.» Τοῦτο αἰνιττόμενος καὶ ὁ μακάριος ἔφη Δανιήλ· «Καὶ στόμα λαλοῦν μεγάλα, καὶ ἐποίει πόλεμον μετὰ τῶν ἁγίων.» Πάντα γὰρ, φησὶ, πραγματεύεται, κοινωνοὺς τῆς | |
| 15 | πονηρίας καὶ τῆς τιμωρίας ἅπαντας ἀνθρώπους λαβεῖν ἐφιέμενος. Ἀλλὰ ταῦτα ποιῶν, φησὶν, οὐκ ἐπὶ πολὺ διαρκέσει, ἀλλ’ ὡς τάχιστα καταλυθή‐ σεται. θʹ, ιʹ. «Ἐθεώρουν γὰρ, φησὶν, ἕως ὅτου θρόνοι ἐτέθησαν, καὶ Παλαιὸς ἡμερῶν ἐκάθισε, καὶ τὸ | |
| 20 | ἔνδυμα αὐτοῦ ὡσεὶ χιὼν λευκὸν, καὶ ἡ θρὶξ τῆς κε‐ φαλῆς αὐτοῦ ὡσεὶ ἔριον καθαρόν· ὁ θρόνος αὐτοῦ φλὸξ πυρὸς, οἱ τροχοὶ αὐτοῦ πῦρ φλέγον. Ποταμὸς πύρινος εἷλκεν ἐκπορευόμενος ἔμπροσθεν αὐ‐ τοῦ, χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, καὶ μύριαι | |
| 25 | μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ κριτήριον ἐκά‐ θισε, καὶ βίβλοι ἠνεῴχθησαν.» Ἐκεῖνα μὲν, φησὶν, ἅπαντα ἐτόλμα τὸ κέρας τὸ λαλοῦν τὰ μεγάλα καὶ ἀλαζονικὰ καὶ ὑπέρογκα, καὶ τοῖς ἁγίοις πολεμοῦν, ἕως ἐκάθισε τὸ κριτήριον. Προσήκει δὲ εἰδέναι, ὅτι | |
| 30 | ἀσώματος ὢν ὁ Θεὸς, ἁπλοῦς τε καὶ ἀσχημάτιστος, περιγραφὴν οὐδεμίαν δεχόμενος, ἀλλ’ ἀπερίγραφον ἔχων τὴν φύσιν, σχηματίζει πολλάκις πρὸς τὸ χρή‐ σιμον, ὡς ἐθέλει, τὰς ὀπτασίας. Καὶ ἔστιν ἰδεῖν ἑτέ‐ ρως μὲν αὐτὸν ἐπιφαινόμενον τῷ Ἀβραὰμ, ἑτέρως | |
| 35 | δὲ τῷ Μωσῇ, καὶ ἄλλως τῷ Ἡσαΐᾳ, καὶ τῷ Ἰεζε‐ κιὴλ δὲ ὡσαύτως ἑτέραν ὄψιν ἐπέδειξεν. Ὅταν τοίνυν τὴν τῶν ἀποκαλύψεων ἴδῃς διαφορὰν, μὴ πο‐ λύμορφον ὑπολάβῃς τὸ Θεῖον, ἄκουσον δὲ αὐτοῦ λέ‐ γοντος διὰ Ὠσηὲ τοῦ προφήτου· «Ἐγὼ ὁράσεις | |
| 40 | ἐπλήθυνα, καὶ ἐν χερσὶ προφητῶν ὡμοιώθην.» Ὡμοιώθην εἶπεν, οὐκ ὤφθην· ὡς γὰρ βούλεται, σχηματίζει τὰς ὄψεις. Ὥσπερ ἀμέλει καὶ ὁ μακάριος Ἰεζεκιὴλ θεασάμενος ἐξ ἠλέκτρου καὶ πυρὸς συγκεί‐ μενον τὸν ὀφθέντα, διηγησάμενος τὴν ἀποκάλυψιν | |
| 45 | ἐπήγαγε· «Τοῦτο ὁμοίωμα δόξης Κυρίου.» Καὶ οὔτε αὐτὸν ἔφη τεθεᾶσθαι τὸν Κύριον, οὔτε αὐτὴν τὴν τοῦ Κυρίου δόξαν, ἀλλὰ τὸ ὁμοίωμα τῆς δόξης Κυρίου. Καὶ ἐνταῦθα τοίνυν ὁ μακάριος Δανιὴλ, διὰ μὲν τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν διδάσκεται τὸ | |
81.1421(50) | αἰώνιον· οὕτω γὰρ καί τινες τῶν ἑρμηνευτῶν νενοη‐ | 1422 |
81.1424 | κότες, ἀντὶ τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν, ὁ Παλαιῶν τὰς ἡμέρας τεθείκασιν. Ὁρᾷ τε καὶ τῆς τριχὸς τὴν καθαρότητα, καὶ τῶν ἐνδυμάτων τὴν λαμπρό‐ τητα, τὸ ἄμωμον πανταχόθεν καὶ ἅγιον, οὐ μόνον | |
| 5 | τῆς θείας φύσεως, ἀλλὰ καὶ τῶν περὶ αὐτὴν νοουμέ‐ νων διδασκόμενος, τουτέστι δικαιοσύνης, προνοίας κηδεμονίας, κρίσεως. Ἐπειδὴ γὰρ εἶδεν «τὸ κέρας ἀλαζονικοῖς μὲν χρώμενον λόγοις,» τοῖς τε τοῦ Θεοῦ θεράπουσι μυρίας καττύον ἐπιβουλὰς, διδάσκε‐ | |
| 10 | ται διὰ τῆς πανταχόθεν ἀστραπτούσης καθαρότητος, ὡς οὐ παρορῶντος τοῦ Θεοῦ ταῦτα τολμᾶται, ἀλλὰ διὰ τὴν ἄῤῥητον συγχωροῦντος οἰκονομίαν. Καὶ ἵνα μή τις πάλιν ὑπολάβῃ βούλεσθαι μὲν τὸν Θεὸν, ἅτε δὴ ἀγαθὸν ὄντα, τοῖς ἁγίοις ἐπαμύνειν, μὴ δύ‐ | |
| 15 | νασθαι δὲ, ὁρᾷ καὶ «τὸν θρόνον ἐκ φλογὸς κατ‐ εσκευασμένον, καὶ τοὺς τροχοὺς ὡσαύτως πυρὸς ἔχοντας φύσιν, καὶ ποταμὸν πυρὸς τὸν θρόνον ἕλ‐ κοντα, καὶ χιλίας μὲν χιλιάδας λειτουργούσας, μυ‐ ρίας δὲ μυριάδας παρεστώσας.» Καὶ διὰ τούτων μὲν | |
| 20 | τὸ δυνατὸν διδάσκεται τοῦ Θεοῦ, δι’ ἐκείνων δὲ τὸ ἀκήρατόν τε καὶ ἄμωμον· διὰ δὲ τῆς παλαιότητος τὸ αἰώνιόν τε καὶ σοφὸν, καὶ ἥμερον. Τούτοις ἐπάγει· «Κριτήριον ἐκάθισε, καὶ βίβλοι ἠνεῴχθησαν·» ἀντὶ τοῦ, Κρίσεως λοιπὸν ἐδοκίμασεν εἶναι καιρὸν, | |
| 25 | καὶ ἀνέπτυξε τῶν ἑκάστῳ πεπραγμένων τὴν μνήμην. Βίβλους γὰρ τὰς μνήμας καλεῖ. Εἰ δέ τις καὶ τὴν τοῦ Κυρίου ὑπόσχεσιν ἡγεῖται ταῦτα αἰνίττεσθαι, ἣν τοῖς ἀποστόλοις ἔδωκε· «Τεθήσονται, λέγων, δέκα καὶ δύο θρόνοι, καὶ καθεσθέντες κρινεῖτε τὰς | |
| 30 | δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραὴλ,» οὐδὲν ἀπεικός· ἀψευδὴς γὰρ ἡ τῆς ἀληθείας ἐπαγγελία. ιαʹ. «Ἐθεώρουν, φησὶ, τότε ἀπὸ φωνῆς τῶν λό‐ γων τῶν μεγάλων, ὧν τὸ κέρας ἐκεῖνο ἐλάλει, θεω‐ ρῶν ἤμην ἕως ἀνῃρέθη τὸ θηρίον, καὶ ἀπώλετο, | |
| 35 | καὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐδόθη εἰς κατάκαυσιν πυρός.» Διὰ γὰρ τὴν τοῦ κέρατος ἐκείνου μανίαν, τοῦ κριτη‐ ρίου, φησὶ, γενομένου, κατελύθη καὶ ἡ τετάρτη βασιλεία, «καὶ τὸ σῶμα τοῦ θηρίου ἐδόθη εἰς κατά‐ καυσιν πυρός.» Προσήκει δὲ ἐπισημήνασθαι, ὅτι | |
| 40 | οὐχ ἁπλῶς, ἐδόθη τὸ θηρίον εἰς καῦσιν πυρὸς, ἀλλὰ, «τὸ σῶμα αὐτοῦ,» εἶπεν. Ἐπειδὴ γὰρ διὰ τοῦ θη‐ ρίου πᾶσαν τὴν βασιλείαν αἰνίττεται, ἐν δὲ τῇ βασιλείᾳ οἱ μὲν εἰσὶν εὐσεβείας τρόφιμοι, οἱ δὲ κακίας ἐργά‐ ται, καὶ τοὺς μὲν πνευματικοὺς, τοὺς δὲ σαρκικοὺς | |
| 45 | προσαγορεύειν εἰώθαμεν, τῇ θείᾳ Γραφῇ πειθόμενοι, εἰκότως οὐκ εἶπε τὸ θηρίον δοθῆναι εἰς καῦσιν πυρὸς, ἀλλὰ τοῦ θηρίου τὸ σῶμα, τουτέστι, τοὺς παχυτέ‐ ρους, καὶ σαρκικοὺς, καὶ πνευματικὸν πεφρονηκό‐ τας οὐδέν. | |
81.1424(50) | ιβʹ. «Καὶ τῶν λοιπῶν δὲ θηρίων μετεστάθη ἡ | |
| ἀρχὴ, καὶ μακαριότης ζωῆς ἐδόθη αὐτοῖς ἕως | 1424 | |
81.1425 | καιροῦ καὶ καιροῦ.» Τῶν γὰρ, φησὶν, ἄλλων θη‐ ρίων ἤδη ἐπέπαυτο ἡ ἀρχὴ, εἰ καὶ πολλῶν ἐτῶν περί‐ οδον ἐν τῷ κρατεῖν καταναλωσάντων· φανερὸς γὰρ ἑκάστῳ εἰς τὸ βασιλεύειν ὡρίσθη καιρός. Τούτων | |
| 5 | δὲ, φησὶν, οὕτω γινομένων, καὶ τῶν μὲν ἄλλων βασι‐ λειῶν ἤδη πρότερον παυσαμένων, τῶν δὲ τῆς τετάρ‐ της βασιλείας τιμωρίας ἀξίων τῷ πυρὶ παραδοθέν‐ των. ιγʹ, ιδʹ. «Ἐθεώρουν, φησὶν, ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς, | |
| 10 | καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ, ὡς Υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν, καὶ ἕως τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε, καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη. Καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ τιμὴ, καὶ ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ βασι‐ λεία· καὶ πάντες οἱ λαοὶ, φυλαὶ, γλῶσσαι, αὐτῷ | |
| 15 | δουλεύσουσιν· καὶ ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώ‐ νιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται.» Ἀληθῶς εἰς καιρὸν εἴποι τις ἂν πρὸς Ἰουδαίους, ἃ πάλαι πρὸς αὐτοὺς ὁ προφήτης ἔλεγεν· «Ὄψις πόρνης ἐγένετό σοι, ἀπηναισχύντη‐ | |
| 20 | σας πρὸς πάντας.» Τί γὰρ τούτων σαφέστερον τῶν λόγων; εὐαγγελικῶς γὰρ τῷ ὄντι μᾶλλον καὶ ἀπο‐ στολικῶς, ἢ προφητικῶς καὶ αἰνιγματωδῶς, ταῦτα ὁ Προφήτης ἐκήρυξεν. Ὅπερ γὰρ ὁ Κύριος ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις λέγει. «Ὄψεσθε τὸν Υἱὸν τοῦ ἀν‐ | |
| 25 | θρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων αὑτοῦ·» καὶ ὁ μακάριος Παῦ‐ λος· «Ὅτι ὁ Κύριος ἐν κελεύσματι, ἐν φωνῇ ἀρχ‐ αγγέλου, καὶ ἐν σάλπιγγι Θεοῦ καταβήσεται ἀπ’ οὐρανοῦ, καὶ οἱ νεκροὶ ἐγερθήσονται ἄφθαρτοι, καὶ | |
| 30 | ἡμεῖς οἱ ζῶντες οἱ παραλειπόμενοι ἁρπαγησόμεθα ἐν νεφέλαις εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα, καὶ οὕτω πάντοτε σὺν Κυρίῳ ἐσόμεθα·» τοῦτο σαφῶς ἡμᾶς ἐδίδαξεν ὁ μακάριος Δανιὴλ, τὴν δευτέραν Σωτῆρος ἐπιφάνειαν προθεσπίζων, Υἱὸν μὲν ἀν‐ | |
| 35 | θρώπου σαφῶς ἀποκαλῶν, δι’ ἣν ἀνέλαβε φύσιν· ἐρχόμενον δὲ ἐπὶ τῶν νεφελῶν, κατὰ τὴν οἰκείαν ὑπόσχεσιν, ἵνα δείξῃ τὴν ἐξουσίαν· λαμβάνοντα δὲ τὴν τιμὴν, καὶ τὴν ἀρχὴν, καὶ τὴν βασιλείαν παρὰ τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν, ὡς ἄνθρωπον. Τοῦτο γὰρ καὶ | |
| 40 | ἐν τῷ δευτέρῳ ψαλμῷ ἐκ προσώπου αὐτοῦ τοῦ Κυρίου ὁ μακάριος λέγει Δαβίδ· «Κύριος εἶπε πρός με· Υἱός μου εἶ σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε· αἴτησαι παρ’ ἐμοῦ, καὶ δώσω σοι ἔθνη τὴν κληρονομίαν σου, καὶ τὴν κατάσχεσίν σου τὰ πέρατα τῆς γῆς.» Τοῦτο δὲ | |
| 45 | καὶ ὁ μακάριος λέγει Δανιήλ· «Πάντες γὰρ, φησὶ, λαοὶ, φυλαὶ, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσουσι.» Καὶ δεικνὺς τὸ ἀτελεύτητον τῆς βασιλείας, «Ἡ ἐξουσία αὐτοῦ, φησὶν, ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται.» Οὕτως οὖν | |
81.1425(50) | γράψας τὴν ἀποκάλυψιν, ἐπήγαγεν· | |
| ιεʹ. «Ἔφριξε τὸ πνεῦμά μου· ἐγὼ Δανιὴλ ἐν τῇ | 1426 | |
81.1428 | ἕξει μου, καὶ αἱ ὁράσεις τῆς κεφαλῆς μου συνετά‐ ρασσόν με.» Ἥ τε γὰρ ὄψις, φησὶ, φρικώδης ἦν, καὶ ἡ ἄγνοια τῶν αἰνιγμάτων ἐκύκα μου τὴν διά‐ νοιαν, καὶ θορύβων ἐπλήρου. | |
| 5 | ιϛʹ. «Προσῆλθον τοίνυν τινὶ τῶν ἑστηκότων, καὶ τὴν ἀκρίβειαν ἐζήτουν παρ’ αὐτοῦ περὶ πάντων τούτων.» Ἑστηκότας δὲ λέγει τὰς χιλίας χιλιά‐ δας, καὶ μυρίας μυριάδας, δι’ ὧν οὐκ ἀριθμὸν εἶπε ῥητὸν, ἀλλὰ τοῦ ἀριθμοῦ κρεῖττον ἐδήλωσε | |
| 10 | πλῆθος τῶν τε λειτουργούντων, καὶ τῶν παρεστηκό‐ των. Οἱ μὲν γὰρ τιμιώτεροι οὐχ εἱστήκεισαν μόνον, ἀλλὰ καὶ λειτουργεῖν ἐκελεύοντο· οἱ δὲ λοιποὶ τῇ μετὰ δέους στάσει τὴν δουλείαν ἐμήνυον. Καὶ καθάπερ ἐπὶ τῶν ἀνθρωπίνων δικαστηρίων, οἱ μὲν τῶν ὑπ‐ | |
| 15 | ηκόων ἱστᾶσιν φοβερώτερον δεικνύντες τὸ δικαστή‐ ριον, οἱ δὲ ἐξίασί τε καὶ εἰσίασι τῷ δικαστῇ τὰς ἀποκρίσεις κομίζοντες· οὕτως ἐν τῷ φοβερωτάτῳ δικαστηρίῳ εἶδεν ὁ Δανιὴλ τὰς μὲν μυριάδας παρ‐ εστώσας, τὰς δὲ χιλίας χιλιάδας λειτουργεῖν ἐμπε‐ | |
| 20 | πιστευμένας. Προσελθὼν τοίνυν, φησὶ, καὶ ἐρόμε‐ νος τίς τῆς ἀποκαλύψεως ἡ ἑρμηνεία, ἔμαθεν παρά τινος τῶν ἑστώτων τὴν ἀλήθειαν. ιζʹ, ιηʹ. «Ἔφη γάρ μοι· Ταῦτα τὰ θηρία τὰ μεγάλα τὰ τέσσαρα, τέσσαρες βασιλεῖαι ἀναστήσονται ἐπὶ | |
| 25 | τῆς γῆς, αἳ ἀρθήσονται. Καὶ παραλήψονται τὴν βα‐ σιλείαν ἅγιοι Ὑψίστου, καὶ καθέξουσιν αὐτὴν ἕως αἰῶνος, καὶ ἕως αἰῶνος τῶν αἰώνων.» Προσέχειν ἀκριβῶς δεῖ, ὅτι κἀνταῦθα τέσσαρας εἶπε βασι‐ λείας, καὶ ἐπὶ τῆς εἰκόνος τέσσαρας· καὶ μὴ νο‐ | |
| 30 | μίζειν τὸ ὄστρακον ἑτέραν εἶναι παρὰ τὸν σίδηρον βασιλείαν. Καὶ γὰρ ἐκεῖ «τὸ τέλος τῆς σιδηρᾶς βασιλείας ἀσθενέστερον» ἔφη, καὶ ἐνταῦθα ὡσαύ‐ τως «τρία κέρατα ἔφη ἐκριζωθῆναι ἀπὸ τῶν δέκα,» ὡς ἀσθενέστερον δηλονότι διακείμενα. Αὗ‐ | |
| 35 | ται τοίνυν, φησὶν, αἱ βασιλεῖαι διαλυθήσονται, καὶ ἡ ἀληθὴς καὶ ἀτελεύτητος βασιλεία τοῖς τοῦ Ὑψί‐ στου ἁγίοις δοθήσεται. Ἐκείνην τοίνυν, φησὶ, ποθῶν. μηδὲν ἡγοῦ τοῦ παρόντος αἰῶνος τὰς βασι‐ λείας οὐκ εἰς μακρὸν δεξομένας τὸ τέλος. Εἶτά | |
| 40 | φησιν· ιθʹ. «Ἐζήτουν ἀκριβῶς περὶ τοῦ θηρίου τοῦ τε‐ τάρτου, ὅτι ἦν διαφέρον παρὰ πᾶν θηρίον, καὶ φοβερὸν περισσῶς· οἱ ὀδόντες αὐτοῦ σιδηροῖ, καὶ οἱ ὄνυχες αὐτοῦ χαλκοῖ· ἤσθιεν, καὶ ἐλέπτυνεν, καὶ | |
| 45 | τὰ λοιπὰ τοῖς ποσὶν αὑτοῦ κατεπάτει.» Ἐπι‐ σημήνασθαι δεῖ, ὅτι τοὺς μὲν ὀδόντας σιδηροῦς λέ‐ γει, τοὺς δὲ ὄνυχας χαλκοῦς. Ἡ μὲν γὰρ Ῥωμαίων βασιλεία τὸν παρὰ πάντων δέχεται φόρον, διὸ τοὺς ὀδόντας ἔφη σιδηροῦς. Ἐπειδὴ δὲ καὶ ἐκ τῆς | |
81.1428(50) | Μακεδονικῆς βασιλείας πολλοὶ εἰς τὴν ὁπλιτικὴν τελοῦσι στρατείαν, ὅπερ δέ εἰσι θηρίῳ ὄνυχες, τοῦτο βασιλεῖ στρατιῶται, εἰκότως ἔφη τοὺς ὄνυχας χαλ‐ κοῦς, ἐπειδὴ καὶ τὴν τρίτην βασιλείαν χαλκῆν προσ‐ | |
| ηγόρευσεν. Ἐπυνθανόμην γὰρ, φησὶ, | 1428 | |
81.1429 | κʹ. «Καὶ περὶ τῶν κεράτων αὐτοῦ τῶν δέκα τῶν ἐν τῇ κεφαλῇ αὐτοῦ, καὶ τοῦ τετάρτου· τοῦ ἀναβάντος καὶ ἐκτινάξαντος τῶν προτέρων τρία, καὶ τὸ κέρας ἐκεῖνο ᾧ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ καὶ στόμα λαλοῦν μεγάλα, | |
| 5 | καὶ ἡ ὅρασις αὐτοῦ μείζων τῶν λοιπῶν.» Οὐ δεῖ δὲ θαυμάζειν, εἰ ἄνω μὲν σμικρὸν ἔφη τὸ κέρας, ἐνταῦθα δὲ τὴν ὅρασιν αὐτοῦ μείζονα τῶν λοιπῶν· προσήκει τοῖς λεγομένοις ἀκριβῶς. Ὅτε μὲν γὰρ φυόμενον εἶδε τὸ κέρας, μικρὸν αὐτὸ προσηγόρευσεν, ὡς καὶ | |
| 10 | ἀπὸ σμικροῦ ἔθνους ὁρώμενον τοῦ Ἰουδαίων, καὶ ἀφανῆ τέως τὴν βασιλείαν ἔχον· μετὰ δὲ τὸ ἐκριζῶ‐ σαι τρία κέρατα τῶν πρὸ αὐτοῦ, εἰκότως τὴν ὅρασιν αὐτοῦ μείζω τῶν λοιπῶν ἀποκαλεῖ. Ἐπιφέρει τοίνυν ἔτι πυνθανόμενος, | |
| 15 | καʹ. «Τί δήποτε τὸ κέρας ἐκεῖνο ἐποίει πόλε‐ μον μετὰ τῶν ἁγίων, καὶ ἴσχυσε πρὸς αὐτούς;» Ἀντὶ τοῦ, ἐταπείνωσεν αὐτούς. κβʹ. «Ἕως οὗ ἦλθεν ὁ Παλαιὸς τῶν ἡμερῶν, καὶ τὸ κρῖμα ἔδωκεν ἁγίοις Ὑψίστου, καὶ ὁ καιρὸς ἔφθασε, | |
| 20 | καὶ τὴν βασιλείαν κατέσχον οἱ ἅγιοι.» Ἱκέτευσα φησὶ, μαθεῖν, τίνα τὸ κέρας ἐκεῖνο αἰνίττεται, τύφῳ μὲν χρώμενον, ἀλαζονικοὺς δὲ λόγους προσφέρον, ταπεινοῦν δὲ τὴν τῶν ἁγίων συμμορίαν, ἕως ἂν ὁ Πα‐ λαιὸς τῶν ἡμερῶν τῇ μὲν δικαίᾳ χρήσηται ψήφῳ, | |
| 25 | ἀποδῷ δὲ καὶ τοῖς ἁγίοις τὴν βασιλείαν, καὶ τὸ ἐκείνου καταλύσῃ κράτος. κγʹ. «Καὶ εἶπέ μοι, φησὶν, οὕτως· Τὸ θηρίον τὸ τέταρτον βασιλεία τετάρτη ἔσται ἐν τῇ γῇ, ἥτις ὑπερέξει πάσας τὰς βασιλείας, καὶ καταφάγεται | |
| 30 | πᾶσαν τὴν γῆν, καὶ συμπατήσει αὐτὴν, καὶ κατα‐ κόψει αὐτήν.» Ταῦτα δὲ οἱ μὲν πάλαι δι’ αἰνιγμά‐ των ἐμάνθανον· ἡμεῖς δὲ τῇ πείρᾳ μεμαθήκαμεν· ὁρῶμεν γὰρ τῆς προῤῥήσεως τὴν ἔκβασιν, τῶν εἰσφορῶν τὴν εἴσπραξιν, τὴν κρατοῦσαν τῶν πλειό‐ | |
| 35 | νων πενίαν, καὶ τὰ ἄλλα καθ’ ἑκάστην ἡμέραν γινόμενα ὁρῶμεν. κδʹ. «Καὶ τὰ δέκα κέρατα αὐτοῦ, φησὶ, δέκα βα‐ σιλεῖς ἀναστήσονται.» Ἐπισημήνασθαι δὲ χρὴ, ὅτι οὐκ εἶπεν αὐτοὺς ἀναστήσεσθαι ἕνα καθ’ ἕνα ἀλλή‐ | |
| 40 | λους διαδεχομένους, ἀλλὰ κατὰ ταὐτὸν ἀναστήσεσθαι· καὶ ὅτι ταῦθ’ οὕτως ἔχει, τὰ ἐπαγόμενα μαρτυρεῖ. «Καὶ ὀπίσω γὰρ αὐτῶν, φησὶν, ἀναστήσεται βασι‐ λεὺς ἕτερος, ὃς ὑπεροίσει κακοῖς πάντας τοὺς ἔμπρο‐ σθεν, καὶ τρεῖς βασιλεῖς ταπεινώσει.» Εἰ δὲ μὴ | |
| 45 | κατὰ ταὐτὸν ἐβασίλευον, ἀλλὰ καθ’ ἕνα ἕκαστος τὸν πρὸ αὐτοῦ διαδεχόμενος, πῶς οὗτος τρεῖς κατὰ ταὐτὸν τῶν πρὸ αὐτοῦ ταπεινώσει; Οὐκοῦν εὔδηλον, ὡς τοὺς δέκα πρὸς τῷ τέλει κατὰ ταὐτὸν ἀνα‐ στήσεσθαι προλέγει· ἔσχατον δὲ τὸν Ἀντίχριστον | |
81.1429(50) | ἀνιστάμενον, καὶ τῆς βασιλείας ἀντιλαμβανόμενον, | |
| πολεμήσειν μὲν αὐτοῖς φησι, τρεῖς δὲ ἐξ αὐτῶν κα‐ | 1430 | |
81.1432 | ταλύσειν· μὴ ἀρκούμενος δὲ τῇ κατὰ τῶν ἀνθρώπων νίκῃ· κεʹ. «Καὶ λόγους, φησὶ, πρὸς τὸν Ὕψιστον λαλήσει, καὶ τοὺς ἁγίους Ὑψίστου παλαιώσει, καὶ,» ὡς | |
| 5 | ἔνια τῶν ἀντιγράφων ἔχει, «ταπεινώσει· καὶ ὑπο‐ νοήσει τοῦ ἀλλοιῶσαι καιροὺς καὶ νόμον.» Τοσαύτῃ γὰρ, φησὶ, λύσσῃ χρήσεται καὶ μανίᾳ, ὡς ἀλαζονι‐ κοὺς μὲν καὶ βλασφήμους λόγους ἀκοντίσαι κατὰ τοῦ ὑψίστου Θεοῦ, πᾶν δὲ εἶδος τιμωρίας τοῖς εὐνοϊκῶς | |
| 10 | αὐτῷ δουλεύουσι καὶ ἁγιωσύνης μετέχουσιν ἐπαγα‐ γεῖν· ὑποτοπήσει δὲ, ὡς καὶ παντάπασι καταλύσει τὴν κρατοῦσαν εὐσέβειαν, καὶ τὴν ἀρίστην αὐτῆς πολιτείαν ἀμείψει. Τοῦτο γὰρ ᾐνίξατο εἰρηκώς· «Ὑπονοήσει τοῦ ἀλλοιῶσαι καιροὺς καὶ νόμον·» | |
| 15 | τουτέστι, τὴν κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν κατέχουσαν πο‐ λιτείαν. Εἶτα ἐπάγει· «Καὶ δοθήσεται ἐν χειρὶ αὐ‐ τοῦ.» Τουτέστι, συγχωρήσει ἡ τοῦ Θεοῦ προμήθεια· καὶ δεικνὺς τῆς τῶν κακῶν ἐκείνων ἀωρίας τὸν χρό‐ νον· «Οὐ γὰρ εἰς τέλος ἐπιλησθήσεται ὁ πτωχὸς, καὶ | |
| 20 | ἡ ὑπομονὴ τῶν πενήτων οὐκ ἀπολεῖται εἰς τὸν αἰῶνα·» εἰρηκώς· «Δοθήσεται ἐν χειρὶ αὐτοῦ,» ἐπήγαγεν· «Ἕως καιροῦ, καὶ καιρῶν, καὶ ἥμισυ καιροῦ.» Τοῦτο δὲ σαφέστερον ἐν τῷ τέλει τῆς προ‐ φητείας ἡμᾶς ἐδίδαξεν. «Ἀπὸ καιροῦ γὰρ, φησὶ, | |
| 25 | παραλλάξεως τοῦ ἐνδελεχισμοῦ, καὶ δοθῆναι βδέλυ‐ γμα ἐρημώσεως, ἡμέραι χίλιαι διακόσιαι ἐννενή‐ κοντα.» Καιρὸν οὖν, καὶ καιροὺς, καὶ ἥμισυ καιροῦ, τρία ἥμισυ ἔτη λέγει, ἃ τὸ κέρας ἐκεῖνο τὸ λαλοῦν μεγάλα κρατήσει. | |
| 30 | κϛʹ. «Ἀλλὰ τὸ κριτήριον, φησὶν, ἐκάθισε, καὶ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ μεταστήσουσι, τοῦ ἀφανίσαι καὶ τοῦ ἀπολέσαι ἕως τέλους.» Τοῦτο δὲ καὶ ὁ μακά‐ ριος ἡμᾶς σαφῶς ἐδίδαξε Παῦλος. Εἰρηκὼς γὰρ ἐκεῖνα ἃ προειρήκαμεν, προσέθηκε καὶ ταῦτα· | |
| 35 | «Μόνον ὁ κατέχων ἄρτι ἕως ἐκ μέσου γένηται, καὶ τότε ἀποκαλυφθήσεται ὁ ἄνομος, ὃν ὁ Κύριος Ἰησοῦς ἀναλώσει τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὑτοῦ, καὶ κατ‐ αργήσει τῇ ἐπιφανείᾳ τῆς παρουσίας κατ’ ἐνέργειαν τοῦ Σατανᾶ ἐν πάσῃ δυνάμει, καὶ σημείοις, καὶ | |
| 40 | τέρασι ψεύδους, καὶ ἐν πάσῃ ἀπάτῃ τῆς ἀδικίας ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις.» Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστι· Δεῖ τὸ κατέχον ἄρτι ἐκ μέσου γενέσθαι. Σβεσθήσεται γὰρ ἡ κατέχουσα πλάνη, καὶ λήξει ἡ τῶν εἰδώλων ἐξαπάτη, καὶ τότε ἀποκαλυφθήσεται ὁ ἄνομος. Τοῦτο | |
| 45 | δὲ καὶ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις ἔφη. «Κηρυχθήσεται γὰρ τὸ Εὐαγγέλιον εἰς πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς εἰς μαρτύριον αὐτοῖς, καὶ τότε ἥξει τὸ τέλος.» Ἐκεῖθεν τοῦτο μαθὼν ὁ μακάριος Παῦλος διδάσκει Θεσσαλονικέας, καὶ δι’ ἐκείνων ἅπαντας | |
81.1432(50) | τοὺς τῆς εὐσεβείας ἐραστὰς, ὅτι Μὴ νομίσητε νῦν | 1432 |
81.1433 | φανήσεσθαι τὸν τῆς ἀληθείας ἐχθρόν· δεῖ γὰρ πρό‐ τερον σβεσθῆναι τὴν κατέχουσαν τῶν εἰδώλων πλάνην, καὶ κρατυνθῆναι τῶν Εὐαγγελίων τὸ κήρυγμα, εἶθ’ οὕτως ἀποκαλυφθῆναι τὸν ἄνομον. Εἶτα ὑποδείκνυσιν | |
| 5 | αὐτοῦ καὶ τὸν ὄλεθρον· «Ὃν ὁ Κύριος, φησὶν, Ἰησοῦς ἀναλώσει τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὑτοῦ, καὶ καταργήσει τῇ ἐπιφανείᾳ τῆς παρουσίας αὑτοῦ.» Ἔπειτα δείκνυσι καὶ τίνα τρόπον ἐπιφαίνεται· «Οὗ ἐστι, φησὶν, ἡ παρουσία κατ’ ἐνέργειαν τοῦ | |
| 10 | Σατανᾶ.» Μιμήσεται γὰρ ὁ διάβολος τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν τὴν ἐνανθρώπησιν· καὶ καθάπερ ὁ Κύριος δι’ ἀνθρωπείας φύσεως ἐπιφανεὶς, τὴν ἡμε‐ τέραν ἐπραγματεύσατο σωτηρίαν· οὕτω καὶ ὁ διάβο‐ λος, ἄξιον ὄργανον τῆς ἑαυτοῦ πονηρίας λαβὼν, δι’ | |
| 15 | αὐτοῦ τὴν οἰκείαν ἐνέργειαν ἐπιδείξεται, ψευδέσι ση‐ μείοις καὶ τέρασι, καὶ φαντασίᾳ θαυμάτων, τοὺς ῥᾳθύμους τῶν ἀνθρώπων ἐξαπατῶν. Καὶ διδάσκων τί δήποτε ταῦτα συγχωρεῖ γενέσθαι ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ἐπήγαγεν· «Ἀνθ’ ὧν τὴν ἀγάπην τῆς ἀλη‐ | |
| 20 | θείας οὐκ ἐδέξαντο εἰς τὸ σωθῆναι αὐτοὺς, καὶ διὰ τοῦτο πέμψει αὐτοῖς ὁ Θεὸς ἐνέργειαν πλάνης, εἰς τὸ πιστεῦσαι αὐτοὺς, τῷ ψεύδει, ἵνα κριθῶσι πάντες οἱ μὴ πιστεύσαντες τῇ ἀληθείᾳ, ἀλλ’ εὐδοκή‐ σαντες τῇ ἀδικίᾳ.» Ταὐτὸ δὲ τοῦτο καὶ ὁ Κύριος | |
| 25 | πρὸς Ἰουδαίους ἔφη· «Ἐγὼ ἦλθον ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Πατρός μου, καὶ οὐκ ἐδέξασθέ με· ἔρχεται ἄλλος ἐν τῷ ὀνόματι τῷ ἰδίῳ, κἀκεῖνον λήψεσθε.» Ταῦτα δὲ διδάσκων ὁ ἄγγελος τῷ Δανιὴλ ἔφη, ὅτι «Λόγους πρὸς τὸν Ὕψιστον λαλήσει, καὶ τοὺς | |
| 30 | ἁγίους Ὑψίστου παλαιώσει, καὶ ὑπονοήσει τοῦ ἀλ‐ λοιῶσαι καιροὺς καὶ νόμον· καὶ δοθήσεται ἐν χειρὶ αὐτοῦ ἕως καιροῦ, καὶ καιρῶν, καὶ ἥμισυ καιροῦ· καὶ τὸ κριτήριον ἐκάθισε, καὶ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ με‐ ταστήσουσι, τοῦ ἀφανίσαι καὶ τοῦ ἀπολέσαι ἕως | |
| 35 | τέλους.» Ὁρᾶτε πῶς τὰ αἰνιγματωδῶς ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου ἡρμηνευμένα σαφῶς ὁ μακάριος ἐδίδαξε Παῦλος. Καὶ ὁ Κύριος δὲ τὰς κατὰ τῶν ἁγίων ἐπ‐ αναστάσεις προσημαίνων, ἔλεγεν· «Ἔσται θλίψις μεγάλη, οἵα οὐ γέγονεν ἀπ’ ἀρχῆς κόσμου ἕως τοῦ | |
| 40 | νῦν, οὐδ’ οὐ μὴ γένηται· καὶ εἰ μὴ ἐκολοβώθησαν αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι, οὐκ ἂν ἐσώθη πᾶσα σάρξ· διὰ δὲ τοὺς ἐκλεκτοὺς κολοβωθήσονται αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι.» Εἶτα συμβουλεύσας τοῖς ἁγίοις αὑτοῦ μαθηταῖς, καὶ δι’ ἐκείνων πᾶσιν ἀνθρώποις, μὴ ἐξαπατᾶσθαι τοῖς | |
| 45 | λέγουσιν ὧδε εἶναι ἢ ἐκεῖ τὸν Χριστὸν, οὐκέτι γὰρ κρύβδην καὶ λάθρα, ἀλλὰ ἀναφανδὸν μετὰ δόξης φανήσεται, ἐπήγαγε· «Τότε ὄψονται τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ, μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς, καὶ ἀποστελεῖ τοὺς | |
81.1433(50) | ἀγγέλους αὑτοῦ μετὰ σάλπιγγος μεγάλης, καὶ ἐπισυνάξουσι τοὺς ἐκλεκτοὺς αὐτοῦ ἐκ τῶν τεσσά‐ ρων ἀνέμων, ἀπ’ ἄκρων τῶν οὐρανῶν ἕως ἄκρου | |
| αὐτῶν.» Ταῦτα καὶ τῷ Δανιὴλ προλέγων ὁ ἄγγελος ἐπήγαγεν οἷς ἤδη εἶπε· | 1434 | |
81.1436 | κζʹ. «Καὶ ἡ βασιλεία, καὶ ἡ ἐξουσία, καὶ ἡ με‐ γαλωσύνη τῶν βασιλέων τῶν ὑποκάτω παντὸς τοῦ οὐρανοῦ ἐδόθη ἁγίοις Ὑψίστου· καὶ ἡ βασιλεία αὐ‐ τοῦ βασιλεία αἰώνιος; καὶ πᾶσαι αἱ ἀρχαὶ αὐτῷ δου‐ | |
| 5 | λεύσουσι καὶ ὑπακούσονται· ἕως ὧδε τὸ πέρας τοῦ λόγου.» Τουτέστι, πάντων τῶν τοῦ βίου πρα‐ γμάτων τοῦτο τὸ τέλος· τὸ παύσασθαι μὲν ἁπάσας τῆς γῆς τὰς βασιλείας, δοθῆναι δὲ τοῖς τοῦ Ὑψίστου ἁγίοις τὴν αἰώνιον βασιλείαν· βασιλεύοντας δὲ | |
| 10 | ὑπακούειν αὐτῷ καὶ δουλεύειν εὐνοϊκῶς· αἰώνιος γὰρ αὐτοῦ ἡ βασιλεία, καὶ τὸ τέλος οὐ δεχομένη. Τούτων ἀκούσας, φησὶν, ἐγὼ Δανιὴλ δέους ἐνεπλή‐ σθην πολλοῦ, ὡς μήτε τοὺς λογισμοὺς ἡσυχάζειν ἐν ἐμοὶ, ἀλλὰ κυκᾶσθαι, καὶ διηνεκῶς ταράττεσθαι, | |
| 15 | καὶ τὴν μορφήν μου πολλὴν ἀλλοίωσιν ἐντεῦθεν δέ‐ ξασθαι. Ἀλλ’ ὅμως οὐκ ἔκπυστα πεποίηκα τὰ ὑποδειχθέντα μοι μυστήρια, ἀλλ’ ἐν τῇ καρδίᾳ τηρῶν αὐτὰ διετέλουν. Ὁ μὲν οὖν μακάριος Δανιὴλ ταῦτα ἡμᾶς ἐδίδαξεν. Ἐγὼ δὲ τῶν Ἰουδαίων | |
| 20 | κατηγορίαν ἐπὶ τοῦ παρόντος ἀφεὶς, θαυμάζω κομιδῇ τῶν τῆς εὐσεβείας διδασκάλων τινὰς Μακεδονικὴν βασιλείαν τὸ τέταρτον θηρίον ἀποκαλέσαντας· ἔδει γὰρ αὐτοὺς συνιδεῖν, πρῶτον μὲν, ὅτι τὸ τρίτον θη‐ ρίον τέσσαρας εἶχε κεφαλὰς, ὃ σαφῶς ἐδήλου τὴν | |
| 25 | γεγενημένην μετὰ τὴν τοῦ Ἀλεξάνδρου τελευτὴν τῆς βασιλείας εἰς τέσσαρα μέρη διαίρεσιν· ἔπειτα δὲ προσέχειν ἔδει, ὅτι καὶ τὸ τέταρτον θηρίον δέκα κατὰ ταὐτὸν κέρατα ἔσχεν, καὶ τὸ μικρὸν κέρας τρεῖς ἐκριζῶσαι τῶν πρὸ αὐτοῦ· τέσσαρες δὲ, ἀλλ’ | |
| 30 | οὐ δέκα βασιλεῖς τὴν Ἀλεξάνδρου βασιλείαν διεδέ‐ ξαντο. Καὶ ἵνα τὰ ἄλλα καταλιπὼν ἐπὶ τὸ τέλος ἔλθω, ἔδει καὶ τοῦτο συνιδεῖν, ὅτι μετὰ τοῦ τετάρτου θη‐ ρίου τὴν ἀναίρεσιν τοῖς ἁγίοις τοῦ Ὑψίστου τὴν βασιλείαν ἔφη δοθήσεσθαι. Διὸ καὶ τὸ κριτήριον | |
| 35 | ἐκάθισεν· οἱ δὲ ἅγιοι τοῦ Ὑψίστου οὐ μετὰ Ἀντίο‐ χον τὸν Ἐπιφανῆ τὴν βασιλείαν ἐδέξαντο. Εἰ δὲ καὶ ἰσχύν τινα ἔλαβον οἱ μακάριοι Μακκαβαῖοι, ἀλλ’ οὐκ ἐπὶ πλεῖστον. Ὁ μὲν γὰρ Ἰούδας τρία ἐστρατήγη‐ σεν ἔτη· ὁ δὲ Ἰωνάθαν ἐννέα καὶ δέκα· ὁ δὲ Σίμων | |
| 40 | ὀκτώ· καὶ οἱ ἄλλοι δὲ, ἵνα μὴ καθ’ ἕκαστον διεξιὼν, μῆκος ἐργάσωμαι τῷ λόγῳ, ὀλίγον τινὰ κρατοῦντες χρόνον, ἢ τῷ θανάτῳ ἐσβέννυντο, ἢ περιστάσεσί τισι ζῶντες τῆς ἡγεμονίας ἐστέρηντο. Ἄλλως τε δὲ οὔτε πάντες ἅγιοι οὗτοι· ἔνιοι γὰρ καὶ | |
| 45 | πονηροὶ ἐν αὐτοῖς γεγένηνται· ἵνα δὲ καὶ θῶμεν πάντας αὐτοὺς ἁγίους εἶναι, τούτους Ἡρώδης κατα‐ λύσας ἁπάσης βασιλεὺς ἀνεδείχθη τῆς Ἰουδαίας. Πῶς τοίνυν ἀληθὲς τὸ ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου εἰρημένον, ὅτι μετὰ τὴν τοῦ κέρατος ἐκείνου κατάλυσιν ἡ βασι‐ | |
81.1436(50) | λεία, καὶ ἡ ἐξουσία, καὶ ἡ μεγαλωσύνη τῶν βασιλέων τῶν ὑποκάτω παντὸς τοῦ οὐρανοῦ, ἐδόθη ἁγίοις Ὑψίστου, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ βασιλεία αἰώνιος; | |
| Τούτων γὰρ οὐδὲν ἁρμόττει τοῖς Μακκαβαίοις. Οὔτε | 1436 | |
81.1437 | γὰρ βασιλείαν ἐπιστεύθησαν, ἀλλὰ στρατηγοῦντες ἐνίκων, καὶ ταχὺ τέλος ἐδέξαντο. Λείπεται τοίνυν τὴν Ῥωμαϊκὴν βασιλείαν νοεῖν τὸ τέταρτον θηρίον. Ἐν γὰρ τῷ ταύτης τέλει, οἱ μὲν δέκα βασιλεῖς κατὰ | |
| 5 | ταὐτὸν ἀναστήσονται, ὁ δὲ πάσης πονηρίας δημιουρ‐ γὸς καὶ διδάσκαλος ἔσχατος ἀναφανήσεται, ἐκεῖνα ποιῶν τε καὶ πάσχων, ἃ ἐδιδάχθημεν. Μετὰ δὲ τὴν ἐκείνου κατάλυσιν, ἡ τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἀναφανήσεται παρουσία, καὶ τὸ πάντων ἀνθρώπων | |
| 10 | γενήσεται κριτήριον, καὶ ἀνοιγήσονται μὲν αἱ βί‐ βλοι, τῶν ἑκάστῳ βεβιωμένων αἱ μνῆμαι. «Παρα‐ δοθήσεται δὲ πυρὶ τὸ τοῦ θηρίου σῶμα,» τουτέστιν, οἱ μὲν τῆς ψυχῆς ἀφελόμενοι τὸ κράτος, τῷ δὲ σώ‐ ματι τὴν ἐξουσίαν προσνείμαντες, καὶ σαρκικῷ φρο‐ | |
| 15 | νήματι διὰ βίου χρησάμενοι. Ἀποδώσει δὲ ὁ δίκαιος κριτὴς τοῖς ἁγίοις τὴν βασιλείαν, βοῶν· «Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν πρὸ καταβολῆς κό‐ σμου·» ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. | |
| 20t | ΤΟΜΟΣ Ηʹ. | |
| 22 | ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ηʹ. αʹ. «Ἐν ἔτει τρίτῳ τῆς βασιλείας Βαλτάσαρ, ὅρασις ὤφθη πρός με· ἐγὼ Δανιὴλ, μετὰ τὴν | |
| 25 | ὀφθεῖσάν μοι τὴν ἀρχήν.» Ἔτι, φησὶ, τῆς τῶν Χαλδαίων, εἴτ’ οὖν Ἀσσυρίων κατεχούσης βασι‐ λείας, ἑτέραν ἀποκάλυψιν εἶδον μετ’ ἐκείνην τὴν προτέραν· δηλοῖ δὲ καὶ ὁ χρόνος τὸ ταύτης νεώτε‐ ρον· τὴν μὲν γὰρ προτέραν εἶδεν ἐν τῷ πρώτῳ | |
| 30 | ἔτει Βαλτάσαρ, βασιλέως Χαλδαίων, ταύτην δὲ ἐν τῷ τρίτῳ. Σημαίνει δὲ τὸν χρόνον οὐ μάτην, ἀλλὰ διδάσκων, ὡς πρὸ πολλοῦ χρόνου τοῦ γενέσθαι τὰ πράγματα τὴν τούτων πρόγνωσιν παρὰ Θεοῦ τῶν ὅλων ἐδέξατο. | |
| 35 | βʹ. «Καὶ εἶδον, φησὶν, ἐν τῇ ὁράσει, καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἰδεῖν με, καὶ ἤμην ἐν Σούσοις τῇ βάρει, ἥ ἐστιν ἐν χώρᾳ Αἰλάμ.» Τὰ Σοῦσα μη‐ τρόπολις ἦν πάλαι Περσῶν. Ἐπειδὴ τοίνυν τὴν τῆς Περσικῆς βασιλείας μανθάνει κατάλυσιν, ἀναγκαίως | |
| 40 | ἐν ἐκείνῃ τῇ πόλει δοκεῖ βλέπειν τὴν ἀποκάλυψιν. «Καὶ εἶδον, φησὶν, ἐν ὁράματι·» ἀντὶ τοῦ, Οὐκ ἐγρηγορὼς, οὐδὲ μεθ’ ἡμέραν ταῦτα ἐθεασάμην, | |
| ἀλλ’ ὄναρ μοι ταῦτα ἔδειξεν ὁ τῶν ὅλων Θεός. | 1438 | |
81.1440 | «Καὶ ἤμην, φησὶν, ἐπὶ τοῦ Οὐβάλ.» Παρὰ τὴν πύλην, φησὶν, ἐδόκουν ἑστάναι· οὕτω γὰρ τοῦτό τινες τῶν ἑρμηνευτῶν τεθείκασι. γʹ. «Καὶ ἦρα τοὺς ὀφθαλμούς μου καὶ ἰδοὺ | |
| 5 | κριὸς εἷς ἑστηκὼς ἐπὶ τοῦ Οὐβὰλ, καὶ αὐτῷ κέ‐ ρατα ὑψηλὰ, καὶ τὸ ἓν ὑψηλότερον τοῦ ἑτέρου, καὶ τὸ ὑψηλότερον ἀνέβαινεν ἐπ’ ἐσχάτου.» Τὴν Περσικὴν βασιλείαν κριῷ ἐοικυῖαν ὁρᾷ, ἅτε δὴ πλούτῳ κομῶσαν, καὶ πολλὴν περιουσίας ἔχουσαν | |
| 10 | ἀφθονίαν. Δύο κέρατα ἐν τῷ κριῷ θεωρεῖ, ἐπειδὴ πρῶτος μὲν αὐτῶν ἐβασίλευσε Κῦρος, μέχρι δὲ παί‐ δων μόνον τὴν βασιλείαν παρέπεμψε· Καμβύσου γὰρ τοῦ υἱέως αὐτοῦ τελευτήσαντος, ὀλίγους μὲν μῆνας οἱ μάγοι κατέσχον τὴν βασιλείαν· παρέλαβε | |
| 15 | δὲ αὐτὴν μικρὸν ὕστερον Δαρεῖος ὁ Ὑστάσπου, ὃς μέχρις ἐκγόνων καὶ ἀπογόνων τὴν βασιλείαν παρ‐ έπεμψεν, ἕως Δαρείου τοῦ τελευταίου, ὃν Ἀλέξαν‐ δρος ὁ Μακεδὼν ἀνελὼν τὴν βασιλείαν παρέλαβε. Τὰ τοίνυν δύο γένη τῶν βασιλέων διὰ τῶν δύο | |
| 20 | κεράτων σημαίνεται· καὶ ἄμφω μὲν ὑψηλὰ θεωρεῖ, ὑψηλότερον δὲ τοῦ προτέρου τὸ δεύτερον. Ὡς γὰρ ἤδη προειρήκαμεν, πλείων ἐπὶ Δαρείου καὶ Ξέρξου ἡ βασιλεία ἐγένετο. Ὁ μὲν γὰρ Κῦρος τόν τε Εὔ‐ ξεινον Πόντον καὶ τὴν Ἀσίαν ἐχειρώσατο· Δαρεῖος | |
| 25 | δὲ καὶ Σκύθας τοὺς Νομάδας τοῖς ὑπηκόοις συνέτα‐ ξεν· ὁ δὲ Ξέρξης καὶ τῇ Εὐρώπῃ τῆς βασιλείας ἐπειράθη τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι. Τούτου χάριν δύο κέρατα ἐν τῷ κριῷ θεωρεῖ, ἀλλὰ τὸ μὲν πρότερον, τὸ δὲ δεύτερον, καὶ τὸ δεύτερον ὑψηλότερον τοῦ προ‐ τέρου. | |
| 30 | δʹ. «Καὶ εἶδον, φησὶ, τὸν κριὸν κερατίζοντα κατὰ θάλασσαν, καὶ βοῤῥᾶν, καὶ νότον.» Τά τε γὰρ βόρεια, τά τε νότια, ὑπήκοα εἶχεν ἅπαντα, ὡσαύτως δὲ καὶ τὰ ἑσπέρια μέχρις αὐτῆς τῆς θαλάσσης· καὶ τῶν νήσων δὲ τὰς πλείστας δουλεύειν ἠνάγκασεν. | |
| 35 | Αὐτίκα τοίνυν τῷ Ξέρξῃ καὶ Κύπριοι, καὶ Ῥόδιοι, Σάμιοί τε καὶ Λέσβιοι, καὶ Χῖοι, καὶ αἱ Κυκλάδες ἅπασαι συνεμάχουν τὴν κατὰ τῆς Ἑλλάδος στρα‐ τείαν ποιουμένῳ. Τούτου ἕνεκεν «Εἶδεν τὸν κριὸν κερατίζοντα κατὰ θάλασσαν, καὶ βοῤῥᾶν, καὶ νότον. | |
| 40 | Καὶ πάντα, φησὶ, τὰ θηρία οὐ στήσεται ἐνώπιον αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἦν ὁ ἐξαιρούμενος ἐκ τῆς χειρὸς αὐτοῦ, καὶ ἐποίησε κατὰ τὸ θέλημα αὑτοῦ, καὶ ἐμε‐ γαλύνθη.» Θηρία δὲ πάλιν τὰς ἄλλας βασιλείας καλεῖ τὰς μερικὰς, τὴν Σύρων, τὴν Κιλίκων, τὴν | |
| 45 | Ἀράβων, τὴν Αἰγυπτίων· θηρία δὲ αὐτὰς ὀνομά‐ ζει, διὰ τὸ φοβερὰς εἶναι τοῖς ἀρχομένοις. Οὐδεμία τοίνυν, φησὶ, βασιλεία ἀντιστῆναι ἠδύνατο ἐκείνῃ τῇ βασιλείᾳ κερατιζούσῃ κατὰ νότον, καὶ βοῤῥᾶν, καὶ θάλασσαν, οὔτε οἷός τε ἦν τις ἀνθρώπων ἐκείνης | |
81.1440(50) | τῆς δυναστείας ἐλεύθερον ἀποφῆναί τινα, ἀλλ’ ἅπαν τὸ δοκοῦν εἰς πέρας ἦγε. εʹ. «Καὶ ἐγὼ, φησὶν, ἤμην συνιών.» Ταῦτα, | |
| φησὶ, θεωρῶν ἐλογιζόμην παρ’ ἐμαυτῷ, τὰ διὰ τού‐ | 1440 | |
81.1441 | των σημαινόμενα εὑρεῖν ἐφιέμενος· ἐμοῦ δὲ πυνθα‐ νομένου· «Ἰδοὺ τράγος αἰγῶν ἤρχετο ἀπὸ Λιβὸς ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς.» Τισὶ δὲ τῶν ἀντι‐ γράφων πρόσκειται καὶ τοῦτο· «Καὶ οὐκ ἦν ἁπτό‐ | |
| 5 | μενος τῆς γῆς, καὶ τῷ τράγῳ ἐκείνῳ κέρας ἓν θεωρητὸν ἀναμέσον τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ.» Τὴν Μακεδονικὴν ἐνταῦθα βασιλείαν ἐσήμανεν τοῦ ἐν‐ υπνίου τὸ αἴνιγμα· τράγον δὲ αὐτὴν ὠνόμασε διὰ τὸ ταχὺ καὶ εὐκίνητον· τοῦ κριοῦ γὰρ ὀξύτερος ὁ | |
| 10 | τράγος. Ἀπὸ Λιβὸς δὲ αὐτὸν ἐληλυθέναι ἔφη· ἐπειδὴ πρότερον Αἴγυπτον χειρωσάμενος, οὕτως εἰς τὴν Περσῶν ἐλήλυθε χώραν. Ἐνίκησε μὲν γὰρ τὸν Δαρεῖον ἐν τῇ Κιλικίᾳ, ἀλλ’ ἐκεῖθεν τὴν Συρίαν, καὶ Φοινίκην, καὶ Παλαιστίνην διαδραμὼν, καὶ τὰς μὲν | |
| 15 | τῶν πόλεων ὁμολογίᾳ λαβὼν, τὰς δὲ βίᾳ ἑλὼν, εἰς τὴν Αἴγυπτον ὥρμησεν· εἶτα κἀκείνην τὴν βασι‐ λείαν παραλαβὼν, τὴν Περσίδα καταλαμβάνει, καὶ τὴν μεγίστην αὐτῶν καταλύει βασιλείαν. Ἓν δὲ κέρας θεωρητὸν, τουτέστιν, ἐπίσημον καὶ περί‐ | |
| 20 | βλεπτον, αὐτὸν καλεῖ τὸν Ἀλέξανδρον· ἀναμέσον δὲ τῶν ὀφθαλμῶν τοῦ τράγου φῦναι λέγει τὸ κέρας, διὰ τὸ ἀγχίνουν, καὶ συνετὸν, καὶ πυκνὸν τῶν τοῦ Ἀλεξάνδρου φρενῶν. ϛʹ, ζʹ. «Καὶ ἦλθε, φησὶν, ὁ τράγος ἕως τοῦ κριοῦ τοῦ τὰ κέρατα ἔχοντος, ὃν εἶδον ἑστῶτα ἐπὶ τοῦ | |
| 25 | Οὐβὰλ, καὶ ἔδραμε πρὸς αὐτὸν ἐν ὁρμῇ τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. Καὶ εἶδον αὐτὸν φθάσαντα ἕως τοῦ κριοῦ, καὶ ἐξηγριώθη πρὸς αὐτὸν, καὶ ἔπαισε τὸν κριὸν, καὶ συνέτριψεν ἀμφότερα τὰ κέρατα αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἦν ἰσχὺς τῷ κριῷ τοῦ στῆναι ἐνώπιον αὐτοῦ· καὶ | |
| 30 | ἔῤῥιψεν αὐτὸν ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ συνεπάτησεν αὐτὸν, καὶ οὐκ ἦν ὁ ἐξαιρούμενος τὸν κριὸν ἐκ τῆς χειρὸς αὐτοῦ.» Πρώτοις μὲν γὰρ τοῖς ἐκείνου συμβαλὼν στρατηγοῖς ἐν τοῖς κατὰ τὴν Ἀσίαν τόποις, πᾶσαν αὐτῶν ἐκείνην ἀφείλατο τὴν ἀρχήν. Εἶτα τοῦ Δαρείου | |
| 35 | κατὰ τὴν Κιλικίαν μετὰ πολλῆς τῆς στρατείας ἀπαν‐ τήσαντος, ἑτέρα γίνεται συμπλοκὴ, καὶ τρέπεται μὲν ὁ Δαρεῖος εἰς φυγὴν, πολλοὺς δὲ τῆς στρατείας καταναλώσας ὁ Ἀλέξανδρος ἔλαβεν αἰχμαλώτους τοῦ Δαρείου τὰς θυγατέρας. Εἶτα αὖθις μετὰ τὴν ἐξ | |
| 40 | Αἰγύπτου ἐπάνοδον, περὶ τὴν Βαβυλῶνα παραταξά‐ μενος, αὐτόν τε τὸν Δαρεῖον ἀνεῖλε, καὶ τὴν Περ‐ σικὴν κατέλυσε βασιλείαν. Συντριβῆναι δὲ λέγει ἀμφότερα τὰ κέρατα αὐτοῦ, ἐπειδὴ καὶ Μῆδοι καὶ Πέρσαι κατὰ ταὐτὸν ὠνομάζοντο, Κύρου τοῦ πρώτου | |
| 45 | βασιλεύσαντος, Μήδου μὲν ὄντος μητρόθεν, Πέρσου δὲ πατρόθεν· καὶ ἐπειδὴ ὁ πρῶτος αὐτῶν βασιλεὺς ἄμφω ταύτας εἶχε τὰς προσηγορίας, ἀναγκαίως καὶ οἱ ἀρχόμενοι, καὶ Μήδους καὶ Πέρσας τοὺς αὐτοὺς ὠνόμαζον. Εἰς γὰρ μίαν ἀρχὴν ἄμφω συνῆλθον αἱ | |
81.1441(50) | βασιλεῖαι. Καὶ οἱ ἔξω δὲ συγγραφεῖς τοὺς αὐτοὺς καὶ Πέρσας καὶ Μήδους ὀνομάζουσιν. Οὕτω δὲ, φησὶ, τῶν τοῦ κριοῦ συντριβέντων κεράτων, ηʹ. «Ὁ τράγος τῶν αἰγῶν ἐμεγαλύνθη ἕως σφόδρα.» Τῆς γὰρ Περσικῆς, εἴτ’ οὖν Μηδικῆς, | |
| 55 | καταλυθείσης βασιλείας, τὸ κατὰ πάντων ὁ Ἀλέ‐ | 1442 |
81.1444 | ξανδρος ἀνεδέξατο κράτος· ἀλλὰ καὶ οὗτος ὀλίγον ἐπιβιώσας χρόνον, τοῦ βίου τὸ τέλος ἐδέξατο. Καὶ τοῦτο δὲ εἶδεν ὁ μακάριος Δανιήλ. Διό φησι· «Καὶ ἐν τῷ ἰσχῦσαι αὐτὸν συνετρίβη τὸ κέρας τὸ μέγα.» | |
| 5 | Μετὰ τὴν νίκην ἐκείνην τὴν μεγίστην, φησὶ, τὸ κοινὸν τῶν ἀνθρώπων ὁ Ἀλέξανδρος ἐδέξατο τέλος. «Καὶ ἀνέβη, φησὶ, τέσσαρα κέρατα ὑποκάτωθεν αὐτοῦ εἰς τοὺς τέσσαρας ἀνέμους τοῦ οὐρανοῦ.» Τέσσαρα δὲ κέρατα, τοὺς τέσσαρας βασιλέας, τοὺς | |
| 10 | κατὰ ταὐτὸν τὸν Ἀλέξανδρον διαδεξαμένους αἰνίτ‐ τεται. Πτολεμαῖος γὰρ ὁ Λάγου τῆς Αἰγύπτου τὴν ἡγεμονίαν παρέλαβε· Σέλευκος δὲ ὁ Νικάνωρ τὴν Βαβυλῶνα κατεῖχε, καὶ τὰ ἄλλα μέρη τὰ μέχρι Συρίας διήκοντα· Ἀντίγονος δὲ τῆς Ἀσίας ἐκράτει, | |
| 15 | τῆς δὲ Μακεδονίας Ἀντίπατρος· ὡς δέ τισι τῶν συγγραφέων δοκεῖ, Φίλιππος, ὃς καὶ Ἀριδαῖος, ὁ καὶ Ἀλεξάνδρου ἀδελφός. Ἐπισημήνασθαι δὲ δεῖ, ὅτι καὶ τὸ τρίτον θηρίον τέσσαρας κεφαλὰς ἔχον ἐθεάσατο, καὶ τὸν τράγον μετὰ τὴν τοῦ ἑνὸς κέρα‐ | |
| 20 | τος συντριβὴν τέσσαρα φύσαντα κέρατα· ὡς εἶναι δῆλον τὰ αὐτὰ καὶ διὰ τοῦ τράγου, καὶ διὰ τοῦ τρίτου θηρίου σημαίνεσθαι. θʹ. «Καὶ ἐκ τοῦ ἑνὸς, φησὶ, τῶν κεράτων ἐξ‐ ῆλθε κέρας ἓν ἰσχυρόν.» Ἀντίοχον λέγει τὸν Ἐπι‐ | |
| 25 | φανῆ, ὃς Ἀντιόχου τοῦ ἐπικαλουμένου Μεγάλου υἱὸς ἐγεγόνει. «Καὶ ἐμεγαλύνθη, φησὶ, περισσῶς πρὸς νότον, καὶ πρὸς ἀνατολὴν, καὶ πρὸς Λίβα, καὶ πρὸς τὴν δύναμιν.» Δυνατὸς, φησὶ, γενόμενος περιεγένετο μὲν τοῦ τῆς Αἰγύπτου βασιλέως, ὑφ’ | |
| 30 | ἑαυτὸν δὲ καὶ τὰ πρὸς ἕω κείμενα ἐποιήσατο ἔθνη· ἐπεστράτευσε δὲ, φησὶ, καὶ τοῖς Ἰουδαίοις, καὶ τὴν ἁγίαν μητρόπολιν κατεστρέψατο· δύναμιν γὰρ αὐτὴν προσηγόρευσε, διὰ τὴν ἐπανθοῦσαν τῷ ναῷ τηνικαῦτα χάριν θείαν. Καὶ τοῦτο σαφέστερον | |
| 35 | ποιῶν ἐπήγαγε· ιʹ. «Καὶ ἐμεγαλύνθη ἕως τῆς δυνάμεως τοῦ οὐ‐ ρανοῦ, καὶ ἔπεσεν ἐπὶ τὴν γῆν ἀπὸ τῆς δυνάμεως, καὶ ἀπὸ τῶν ἀστέρων, καὶ συνεπάτησεν αὐτούς.» Ταῦτα σαφέστερον ἡμᾶς ἡ τῶν Μακκαβαίων βίβλος | |
| 40 | ἥ τε πρώτη καὶ ἡ δευτέρα διδάσκει, καὶ Ἰώσηππος δὲ ὁ ἱστοριογράφος ἀκριβῶς ταῦτα συνέγραψε, καὶ ἡμεῖς δὲ συντόμως τὰ κατ’ αὐτὸν διηγησόμεθα. Τῶν ἐκ γένους ἀρχιερατικοῦ πρὸς τὸν τηνικαῦτα ἀρχιε‐ ρέα τῶν Ἰουδαίων στασιασάντων, οἱ ταύτης τῆς | |
| 45 | ἀρχῆς ἐφιέμενοι, πρὸς τὸν Ἀντίοχον παραγενόμενοι, πείθουσιν αὐτὸν τὴν Ἰουδαϊκὴν πολιτείαν εἰς Ἑλλη‐ νικὴν μεταβάλλειν, καὶ γυμνάσιον ἐν τῇ πόλει οἰκοδομῆσαι. Τούτων γενομένων, οἱ μὲν εὐσεβεῖς ἐν θρήνοις ἦσαν, τὴν προφανῆ τῶν νόμων ὁρῶντες | |
81.1444(50) | παράβασιν, ὁ δὲ λοιπὸς ὅμιλος ἀδεῶς τὸν θεῖον ἐπάτει νόμον, καὶ εἰς τὴν τῆς περιτομῆς ἐξύβριζον ἐντολήν. Σφοδροτέρας δὲ γενομένης τῆς στάσεως, | |
| ἀφικόμενος ὁ Ἀντίοχος πλείστους μὲν ἀνεῖλε τῶν | 1444 | |
81.1445 | εὐσεβῶν, τετόλμηκε δὲ καὶ τῶν τοῦ ναοῦ ἀδύ‐ των ἐπιβῆναι. Καὶ ἐπιβὰς πάντα ἐσύλησε τὸν νεὼν, τούς τε θησαυροὺς σφετερισάμενος, καὶ τὰ ἀναθήματα ἅπαντα, ἐκπώματά τε καὶ φιάλας, καὶ | |
| 5 | κρατῆρας, καὶ τὴν χρυσῆν τράπεζαν, καὶ τὸ χρυ‐ σοῦν θυμιατήριον, καὶ τὰς ἐκ χρυσίου κατεσκευα‐ σμένας λυχνίας, καὶ πάντα ἁπαξαπλῶς τῆς θείας ἱερουργίας τὰ ὄργανα. Πρὸς δὲ τούτοις καὶ βωμὸν ἐν τῷ τοῦ Θεοῦ νεῷ ᾠκοδόμησε τῷ Διῒ, καὶ πᾶσαν | |
| 10 | δὲ τὴν πόλιν εἰδώλων ἐνέπλησε, καὶ πάντας θύειν ἠνάγκαζεν· αὐτὸς δὲ καὶ χοῖρον ἔθυσεν ἐν τῷ θείῳ βωμῷ, καὶ Διὸς Ὀλυμπίου τὸν νεὼν προσηγόρευσε. Ταῦτα ἅπαντα ὁ μακάριος προδιδάσκει Δανιήλ· ὁρᾷ γὰρ διὰ τοῦ κέρατος αὐτὸν τὸν Ἀντίοχον, ὅτι | |
| 15 | «ἐμεγαλύνθη ἕως τῆς δυνάμεως τοῦ οὐρανοῦ,» ἀντὶ τοῦ, τῇ μανίᾳ κατ’ αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἐχρή‐ σατο, ᾧ καὶ ὁ λεὼς καὶ ὁ νεὼς ἀνέκειτο. «Καὶ ἔπεσεν ἐπὶ τὴν γῆν ἀπὸ τῆς δυνάμεως καὶ ἀπὸ τῶν ἀστέρων, καὶ συνεπάτησεν αὐτούς.» Πλεῖστοι γὰρ | |
| 20 | ἐκ τοῦ λαοῦ, τὸν τοῦ Θεοῦ παραβάντες νόμον, τῆς τῶν οὐρανίων ἐξέπεσον τάξεως, καὶ ὑπὸ τῆς τού‐ του κατεπατήθησαν τυραννίδος, σφᾶς αὐτοὺς κατα‐ λύσαντες. Ἀστέρας δὲ αὐτοὺς ὠνόμασε διὰ τὸ περι‐ φανὲς καὶ λαμπρὸν τῆς εὐσεβείας. Αἰνίττεται δὲ καὶ | |
| 25 | τὴν πρὸς τὸν Ἀβραὰμ ὑπόσχεσιν· «Ποιήσω γὰρ, φησὶ, τὸ σπέρμα σου, ὡς τοὺς ἀστέρας τοῦ οὐρανοῦ.» Οὐκ ἠρκέσθη γὰρ, φησὶ, τῷ συμπατῆσαι πολλοὺς τῶν καλουμένων ἀστέρων, ἀλλὰ καὶ ιαʹ. «Ἕως ἄρχοντος τῆς δυνάμεως ἡδρύνθη.» | |
| 30 | Τῇ γὰρ λύττῃ καὶ μανίᾳ κατ’ αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ βασιλέως ταυτησὶ τῆς δυνάμεως, τουτέστι, τοῦ ἁγίου λαοῦ, ἐχρήσατο· καὶ ταῦτα ποιῶν, φησὶ, διετέλει, «Ἕως οὗ ὁ ἀρχιστράτηγος ῥύσηται τὴν αἰχμαλω‐ σίαν·» ἀντὶ τοῦ, μέχρις ἂν τῆς ἄνωθεν τύχωμεν | |
| 35 | ῥοπῆς, καὶ διὰ τοῦ ἐπιτεταγμένου ἀρχαγγέλου τὴν ἡμετέραν προστασίαν, τύχωμεν σωτηρίας. Εἶτα σαφέστερον τὰ ὑπὸ τοῦ Ἀντιόχου τολμηθησόμενα προδιδάσκεται. «Καὶ δι’ αὐτὸν, φησὶ, θυσία ἐταρά‐ χθη παραπτώματι.» Οὐ συνεχώρει γὰρ τὰς κατὰ | |
| 40 | νόμον θυσίας προσφέρεσθαι, ἀλλὰ τῷ Ἑλληνικῷ τρόπῳ ταύτας ἐπιτελεῖσθαι ἠνάγκαζεν. Εἶτα ἐπ‐ άγει· «Ὅτι καὶ ἐγενήθη, καὶ κατευοδώθη αὐτῷ.» Τέως γὰρ οὐδὲν ἐμπόδισμα γέγονε κωλύον αὐτοῦ τὴν λύτταν. | |
| 45 | ιβʹ. «Καὶ τὸ ἅγιον, φησὶν, ἐρημωθήσεται, καὶ ἐδόθη, φησὶν, ἐπὶ τὴν θυσίαν ἁμαρτία, καὶ ἐῤῥίφη χαμαὶ ἡ δικαιοσύνη, καὶ ἐποίησε, καὶ εὐοδώθη.» Μανίᾳ γὰρ καὶ τυραννίδι χρώμενος, μιᾶναι μὲν τετόλ‐ μηκε τὸ θυσιαστήριον παρανόμῳ θυσίᾳ χρησάμενος, | |
81.1445(50) | ἔρημον δὲ τοῦ κόσμου τὸν θεῖον κατέστησε νεὼν, | |
| ἐπάτησε δὲ τῆς δικαιοσύνης τοὺς νόμους, τὸν ἄδικον | 1446 | |
81.1448 | φόνον τοῖς εὐσεβέσιν ἐπαγαγὼν, καὶ τέως, φησὶν, «εὐωδοῦτο» ταῦτα ποιῶν. Εἶτα, ιγʹ. «Ἤκουσά τινος ἁγίου λαλοῦντος, καὶ εἶπεν εἷς ἅγιος τῷ φελμουνὶ τῷ λαλοῦντι· Ἕως πότε ἡ | |
| 5 | ὅρασις στήσεται, καὶ ἡ θυσία ἡ ἀρθεῖσα, καὶ ἡ ἁμαρτία τῆς ἐρημώσεως ἡ δοθεῖσα, καὶ τὸ ἅγιον, καὶ ἡ δύναμις συμπατηθήσεται;» Τὸ φελμουνὶ τὸν τινὰ σημαίνει τῇ Ἑλλάδι φωνῇ· μαρτυρεῖ δὲ τούτοις καὶ ἡ Σύρων φωνὴ γειτνιάζουσα τῇ Ἑβραίᾳ. | |
| 10 | Φησὶ τοίνυν ὁ μακάριος Δανιὴλ, ὅτι «Ἤκουσά τινος ἁγίου ἕτερον ἅγιον ἐρωτῶντος.» Δῆλον δὲ ὅτι ἀγγέ‐ λους διαλεγομένους ὁρᾷ καὶ βουλομένους μαθεῖν, πόσος ἐστὶν ὁ χρόνος τῆς τολμωμένης ἀσεβείας τε καὶ παρανομίας, τῆς τε τοῦ ναοῦ ἐρημίας, καὶ τῆς | |
| 15 | ἀθέσμου καὶ βδελυρᾶς θυσίας, καὶ τῆς τοῦ λαοῦ κατα‐ δυναστείας. ιδʹ. «Καὶ εἶπεν αὐτῷ, φησίν· Ἕως ἑσπέρας καὶ πρωῒ, ἡμέραι δισχίλιαι καὶ τριακόσιαι, καὶ καθα‐ ρισθήσεται τὸ ἅγιον.» Ἑσπέραν δὲ ἐκάλεσε τὴν ἀρ‐ | |
| 20 | χὴν τῶν συμφορῶν, πρωῒ δὲ τὸ τέλος τῶν συμφορῶν· ἐπειδὴ νυκτὶ καὶ σκότῳ ἐῴκει τὰ λυπηρά. Ἀπὸ τοῦ νῦν, φησὶ, τῆς ἀρχῆς τῶν κακῶν, ἕως τέλους τόσος τέ ἐστι χρόνος. Ψηφιζόμεναι δὲ αἱ ἡμέραι αὗ‐ ται ποιοῦσιν ἓξ ἐτῶν ἀριθμὸν, καὶ ἓξ μηνῶν, κατὰ | |
| 25 | τὴν Ἑβραίων ψῆφον· τοσοῦτον γὰρ ἐκράτησε χρό‐ νον τῶν Ἰουδαίων ἡ συμφορά. ιεʹ. «Καὶ ἐγένετο, φησὶν, ἐν τῷ ἰδεῖν με, ἐγὼ Δανιὴλ, τὴν ὅρασιν, ἐζήτουν σύνεσιν.» Ταῦτα, φησὶ, θεασάμενος, συνεῖναι καὶ μαθεῖν ἀκριβῶς ἐβουλόμην | |
| 30 | τὰ διὰ τούτων σημαινόμενα τῶν αἰνιγμάτων. «Καὶ ἰδοὺ ἔστη ἐνώπιόν μου ὡς ὅρασις ἀνδρός.» Καὶ ἐδόκουν, φησὶν, ἄνδρα θεωρεῖν. ιϛʹ. «Καὶ ἤκουσα φωνὴν ἀνδρὸς ἀναμέσον τοῦ Οὐβὰλ, καὶ ἐκάλεσε, καὶ εἶπε· Γαβριὴλ, συνέτισον | |
| 35 | ἐκεῖνον τὴν ὅρασιν.» Ἤκουσα δὲ καὶ ἑτέρου τινὸς ἀνθρωπείᾳ χρωμένου φωνῇ, καὶ κελεύσαντος τὸν παρεστῶτά μοι, ὃν καὶ Γαβριὴλ ὠνόμασεν, ἑρμηνεῦ‐ σαί μοι τῆς ἀποκαλύψεως τὰ αἰνίγματα. Ἔστι δὲ καὶ ἐκ τῶν εἰρημένων τεκμήρασθαι, ὅτι ὁ κελεύσας | |
| 40 | ὁ Δεσπότης ἐστί. ιζʹ. «Καὶ ἦλθε, φησὶ, καὶ ἔστη ἐχόμενα τῆς στάσεώς μου.» Παραυτίκα, φησὶ, προσταχθεὶς ἀφίκετο, καὶ πλησίον μου ἔστη. «Καὶ ἐν τῷ ἐλθεῖν αὐτὸν ἐθαμβήθην, καὶ πίπτω ἐπὶ πρόσωπόν μου.» | |
| 45 | Ἱκανὰ ταῦτα τὸν Εὐνομίου τῦφον ἐλέγξαι, ὃς αὐτὴν εἰδέναι τοῦ Θεοῦ τὴν οὐσίαν ἀλαζονεύεται. Εἰ γὰρ ἀγγέλων τὴν θεωρίαν, καὶ ταύτην μετρουμένην τῇ τοῦ θεωροῦντος δυνάμει, ὁ τοσοῦτος προφήτης οὐκ ἤνεγκε, τί δυσσεβέστερον ἢ βδελυττότερον τῶν | |
81.1448(50) | αὐτὴν εἰδέναι τοῦ Θεοῦ τὴν οὐσίαν σεμνυνομένων; | |
| ἀλλ’ ἐπὶ τὸ προκείμενον ἐπανέλθωμεν. «Καὶ εἶπε | 1448 | |
81.1449 | πρός με· Σύνες, υἱὲ ἀνθρώπου· ἔτι γὰρ εἰς καιροῦ πέρας καὶ ὅρασις.» Μὴ νομίσῃς, φησὶν, ἐπὶ τοῦ παρόντος ταῦτα πέρας λαμβάνειν· μετὰ πολὺν γὰρ ἐτῶν ἀριθμὸν ταῦτα γενήσεται. Πληρουμένου γὰρ | |
| 5 | τοῦ ὡρισμένου καιροῦ, τότε πέρας τούτων ἕκαστον λήψεται. ιηʹ, ιθʹ. «Καὶ ἐν τῷ λαλεῖν αὐτὸν μετ’ ἐμοῦ πίπτω ἐπὶ πρόσωπόν μου ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ἥψατό μου, καὶ ἔστησέ με ἐπὶ τοὺς πόδας μου. Καὶ εἶπεν· Ἰδοὺ | |
| 10 | ἐγὼ γνωρίζω σοι τὰ ἐσόμενα ἐπ’ ἐσχάτων τῆς ὀργῆς τοῖς υἱοῖς τοῦ λαοῦ σου· ἔτι γὰρ εἰς καιροῦ πέρας μένει.» Θεασάμενός με, φησὶν, ὑπὸ τοῦ δέους καταπεσόντα πρῶτον ἀνώρθωσέ με, ἔπειτα ψυχ‐ αγωγεῖ γνωρίζων, ὡς τούτου χάριν ἀφίκετο, | |
| 15 | ἵνα μοι τὰ ἐσόμενα προμηνύσῃ ποθοῦντι, καὶ ὁποῖα διὰ τὴν τοῦ Θεοῦ πάλιν ὀργὴν καταλήψεταί μου τὸν λαόν. Ἔπειτα τὸ ἐπικείμενόν μοι δέος ἀφελέσθαι βουλόμενος, ἐμήνυσεν ὅτι μετὰ χρόνον ταῦτα γενή‐ σεται· ἡρμήνευσε δέ μοι καὶ ὧν ἐθεασάμην ἕκα‐ | |
| 20 | στον, εἰρηκώς· κʹ. «Οὗτος ὁ κριὸς, ὃν εἶδες, ὁ ἔχων τὰ κέρατα, βασιλεὺς Μήδων καὶ Περσῶν.» Ἐπειδὴ γὰρ εὐθὺς τὴν Χαλδαϊκὴν, εἴτ’ οὖν Ἀσσυρίων, βασιλείαν Δα‐ ρεῖος ὁ Μῆδος παρέλαβε, καὶ τότε Κῦρος ὁ Πέρσης | |
| 25 | μετατέθεικεν εἰς Πέρσας τὴν βασιλείαν, ὃς καὶ Μῆδος ἦν καὶ Πέρσης διὰ τὴν τῶν γενῶν ἐπιμιξίαν· ἀναγκαίως Περσῶν τοὺς Μήδους προτέθεικεν, καί φησιν, ὅτι «ὁ κριὸς βασιλεύς ἐστι Μήδων καὶ Περσῶν.» Ἄμφω γὰρ καὶ ὁ τελευταῖος Δαρεῖος ὁ | |
| 30 | Ἀρσάμου προσαγορευόμενος, ὃν ὁ Μακεδὼν Ἀλέξαν‐ δρος κατέλυσε, διεῖπε τὰς βασιλείας. καʹ. «Καὶ ὁ τράγος, φησὶ, τῶν αἰγῶν βασιλεὺς Ἑλλήνων· καὶ τὸ κέρας τὸ μέγα, ὃ ἦν ἀναμέσον τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ, αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς ὁ πρῶ‐ | |
| 35 | τος.» Λέγει δὲ τὸν Ἀλέξανδρον. κβʹ. «Καὶ ὅτι συνετρίβη, καὶ ἔστη τέσσαρα κέ‐ ρατα ὑποκάτωθεν αὐτοῦ, τέσσαρες βασιλεῖς ἀνα‐ στήσονται ἀπὸ τοῦ ἔθνους αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἐν τῇ ἰσχύϊ αὐτοῦ.» Μετὰ γὰρ, φησὶ, τὴν ἐκείνου τε‐ | |
| 40 | λευτὴν, ἡ ἐκείνου βασιλεία εἰς τέσσαρας διαιρεθή‐ σεται βασιλείας· ἀλλὰ καὶ τέτταρες ὄντες οἱ βασι‐ λεύοντες οὐ δυνήσονται κατορθοῦν; ἃ ἐκεῖνος κατώρθου, ἐλάττους δὲ πολλῷ τῆς ἐκείνου ῥώμης ὀφθήσονται. | |
| 45 | κγʹ. «Καὶ ἐπ’ ἐσχάτου δὲ, φησὶ, τῆς βασιλείας αὐτῶν, πληρουμένων τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν.» Ὅταν, φησὶν, εἰς ἄκρον ἀσεβείας ἐλάσωσι, καὶ πέρα τῶν μέτρων τῆς ἐμῆς μακροθυμίας παρανομήσωσιν. «Ἀναστήσεται βασιλεὺς ἀναιδὴς προσώπῳ, καὶ | |
81.1449(50) | συνιῶν προβλήματα. (κδʹ.) Καὶ κραταιὰ ἡ ἰσχὺς αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἐν τῇ ἰσχύϊ αὑτοῦ.» Τὴν πανουρ‐ γίαν τοῦ Ἀντιόχου διὰ τούτων αἰνίττεται, καὶ πρὸς | |
| τῇ πανουργίᾳ, ἣν ἐκέκτητο δύναμιν. Εἶτα διδάσκων | 1450 | |
81.1452 | ὡς ταῦτα ποιήσει, τοῦ Θεοῦ δηλονότι συγχωροῦντος, ἀναγκαίως ἐπήγαγε· «Καὶ οὐκ ἐν τῇ ἰσχύϊ αὐτοῦ.» Καὶ τῷ Ἀσσυρίῳ δέ φησιν ὁ Θεὸς διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου· «Μὴ δοξασθήσεται ἀξίνη ἄνευ τοῦ κό‐ | |
| 5 | πτοντος ἐν αὐτῇ; ἢ ὑψωθήσεται πρίων ἄνευ τοῦ ἕλκοντος αὐτόν;» Οὕτω δὲ καὶ ἐνταῦθα, φησὶν, ὅτι ταῦτα τολμήσει ὁ Ἀντίοχος, οὐχ ὡς δυνατὸς, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ συγχωροῦντος. «Καὶ θαυμαστὰ, φησὶ, διαφθερεῖ, καὶ κατευθυ‐ | |
| 10 | νεῖ, καὶ ποιήσει, καὶ διαφθερεῖ ἰσχυροὺς, καὶ λαὸν ἅγιον. (κεʹ.) Καὶ ὁ ζυγὸς τοῦ κλοιοῦ αὐτοῦ κατευθυ‐ νεῖ.» Ἀντὶ τοῦ, οὐδὲν αὐτῷ ἐμποδὼν ἔσται, ἀλλ’ ὅσα ἂν θελήσῃ ταῦτα ποιήσει. Περὶ τῶν τοιούτων ὁ μακάριος παραινεῖ Δαβὶδ, λέγων· «Μὴ παραζή‐ | |
| 15 | λου ἐν τῷ κατευοδουμένῳ ἐν τῇ ὁδῷ αὑτοῦ, ἐν ἀν‐ θρώπῳ ποιοῦντι παρανομίαν.» Συμβαίνει γὰρ πολ‐ λάκις καὶ τοὺς δυσσεβείᾳ καὶ παρανομίᾳ συζῶντας εὐοδοῦσθαι λίαν παράνομα τολμῶντας. «Ὁ ζυγὸς οὖν, φησὶ, τοῦ κλοιοῦ αὐτοῦ κατευθυνεῖ,» ἀντὶ τοῦ, | |
| 20 | πάντα ἃ ἂν προστάξῃ τοῖς ὑπηκόοις, ἀναγκάσει ταῦτα πληροῦν. Εἶτα τὸ πανοῦργον αὐτοῦ καὶ ὕπουλον προ‐ λέγων· «Δόλος, φησὶν, ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ ἐν καρδίᾳ αὑτοῦ μεγαλυνθήσεται, καὶ δόλῳ διαφθερεῖ πολλούς.» Ἐξ ἀρχῆς γὰρ γυμνάσιον ἐν Ἱεροσολύ‐ | |
| 25 | μοις οἰκοδομηθῆναι προσέταξεν, εἶτα χοιρείων μετα‐ λαμβάνειν κρεῶν· ὕστερον δὲ καὶ θύειν ἠνάγκαζεν· ἐκέχρητο δὲ καὶ κωτίλοις λόγοις, τοὺς εὐσεβεῖς ἐξ‐ απατῆσαι πειρώμενος, καὶ βασιλικὰς δωρεὰς ὑπ‐ ισχνεῖτο, παρανομοῦντας ἅπαντας ἰδεῖν ἐφιέμενος. | |
| 30 | Διὰ τοῦτό φησι· «Δόλος ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ ἐν καρδίᾳ αὑτοῦ μεγαλυνθήσεται.» Μέγιστον γὰρ ἑαυ‐ τὸν πάντων ἀνθρώπων ἡγήσατο, «καὶ δόλῳ διαφθε‐ ρεῖ πολλοὺς,» οὓς ἂν ἐξαπατῆσαι ἰσχύσῃ. «Καὶ ἐπὶ ἀπωλείᾳ πολλῶν, φησὶ, σταθήσεται.» Ἀντὶ | |
| 35 | τοῦ, ἐνστάσει χρήσεται, ἕως ἂν ἴδῃ πολλοὺς τὴν οἰ‐ κείαν ἀπολλύντας σωτηρίαν. Μὴ ἀρκούμενος δὲ τῇ κατὰ τῶν ἀνθρώπων μανίᾳ, «Καὶ ἐπὶ ἄρχοντα, φη‐ σὶν, ἀρχόντων στήσεται.» Τουτέστι, κατ’ αὐτοῦ τοῦ Βασιλέως τῶν βασιλέων, καὶ κυριεύοντος τῶν | |
| 40 | κυριευόντων, τῇ λύττῃ χρήσεται, μιαίνειν ἐπιχειρῶν τὸν ἀνακείμενον αὐτῷ νεών. Καὶ δεικνὺς τὴν δοθεῖσαν αὑτῷ κατὰ τῶν Ἰουδαίων συγχώρησιν, «Καὶ ὡς ὠὰ, φησὶν, ἐν χειρὶ συντρίψει αὐτούς.» Οὕτω, φησὶ, μετὰ πολλῆς εὐκολίας ταῦτα πάντα ἐργάσεται, ὡς | |
| 45 | εἴ τις ὠὰ τῇ χειρὶ συντρίψαι θελήσειεν. Αἰνίττεται δὲ ἐνταῦθα καὶ τὴν αὐτῶν τῶν Ἰουδαίων ῥᾳθυμίαν, καὶ ὅτι αὐτοὶ τῶν θείων ἀμελήσαντες κατελείφθησαν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, καὶ γυμνοὶ τῆς ἄνωθεν προνοίας ἐγέ‐ νοντο. Τούτοις ἐπιφέρει· | |
81.1452(50) | κϛʹ. «Καὶ ἡ ὅρασις τῆς ἑσπέρας καὶ τῆς πρωΐας τῆς ῥηθείσης ἀληθής ἐστιν.» Ἀντὶ τοῦ, καὶ ὁ ὡρι‐ σμένος χρόνος ταῖς συμφοραῖς ἀναμφιβόλως ἐστὶν | |
| ἀληθής. Ἐπειδὴ δὲ πολύς ἐστιν ἐν τῷ μέσῳ χρόνος, | 1452 | |
81.1453 | «Καὶ σὺ σφράγισον, φησὶ, τὴν ὅρασιν, ὅτι εἰς ἡμέρας πολλὰς ἔσται.» Ἀντὶ τοῦ, Ἀσαφῆ αὐτὴν τοῖς πολλοῖς κατάλιπε· σοὶ γὰρ ὡς ποθοῦντι ταῦτα δῆλα πρὸ τῶν πραγμάτων πεποίηκα. | |
| 5 | κζʹ. «Καὶ ἐγὼ, φησὶ, Δανιὴλ ἐκοιμήθην, καὶ ἐμα‐ λακίσθην ἡμέρας, καὶ ἀνέστην, καὶ ἐποίουν τὰ ἔργα τοῦ βασιλέως, καὶ ἐθαύμαζον τὴν ὅρασιν, καὶ οὐκ ἦν ὁ συνιῶν.» Μαθὼν γὰρ τὰ καταληψόμενά μου τὸν λαὸν πάλιν κακὰ, οὕτως ἀνιαρῶς διετέθην, ὡς καὶ | |
| 10 | ἀῤῥωστίᾳ περιπεσεῖν· ἀλλ’ ὅμως καὶ τοῦτον διακεί‐ μενος τὸν τρόπον, ᾠκονόμουν τὰ παρὰ τοῦ βασιλέως ἐγκεχειρισμένα μοι, μηδενὸς γινώσκοντος τὴν τῆς ἀῤῥωστίας αἰτίαν. Οὗτος ᾔδει καὶ μετὰ τοῦ μακα‐ ρίου Παύλου λέγειν· «Τίς ἀσθενεῖ, καὶ οὐκ ἀσθενῶ; | |
| 15 | τίς σκανδαλίζεται, καὶ οὐκ ἐγὼ πυροῦμαι;» Καὶ τό· «Κλαίειν μετὰ κλαιόντων, καὶ χαίρειν μετὰ χαιρόντων.» Καί· «Εἰ πάσχει ἓν μέλος, συμπάσχει πάντα τὰ μέλη.» Οὕτω διακείμενος, καὶ ταύτην ἔχων περὶ τοὺς συνδούλους φιλοστοργίαν, μαθὼν | |
| 20 | τὰς πολλαῖς ὕστερον γενεαῖς καταληψομένας τοὺς συνδούλους αὐτοῦ συμφορὰς, θρηνῶν καὶ ὀλοφυρόμε‐ νος διετέλει· καὶ ταῦτα εἰδὼς ἀκριβῶς ὡς αὐτὸς πεῖραν τούτων οὐδεμίαν λήψεται, ἀλλὰ τῆς παρούσης ζωῆς οὐκ εἰς μακρὰν ἀπαλλαγήσεται. Ταύτην προσ‐ | |
| 25 | ήκει καὶ ἡμᾶς περὶ τοὺς ὁμοφυεῖς τε καὶ ὁμοδούλους τὴν ἀγάπην ἔχειν, καὶ τὸ αὐτὸ εἰς ἀλλήλους φρονεῖν, καὶ τὴν περὶ ἄλληλα τῶν μελῶν μιμεῖσθαι συμπά‐ θειαν· ἐπειδὴ μέλη μὲν ἀλλήλων κεκλήμεθα, σῶμα δὲ ἠξιώθημεν προσαγορευθῆναι Χριστοῦ. Αὐτῷ ἡ | |
| 30 | δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. | |
| 31t | ΤΟΜΟΣ Θʹ. | |
| 33 | ΚΕΦΑΛ. Θʹ. α, βʹ. «Ἐν τῷ πρώτῳ ἔτει Δαρείου τοῦ υἱοῦ Ἀσ‐ | |
| 35 | σουήρου ἀπὸ τοῦ σπέρματος τῶν Μήδων, ὃς ἐβασί‐ λευσεν ἐπὶ τῆς βασιλείας τῶν Χαλδαίων· ἐν ἔτει ἑνὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ, ἐγὼ Δανιὴλ συνῆκα ἐν ταῖς βίβλοις τὸν ἀριθμὸν τῶν ἐτῶν, ὃς ἐγενήθη λόγος Κυρίου πρὸς Ἱερεμίαν τὸν προφήτην εἰς συμπλή‐ | |
| 40 | ρωσιν ἐρημώσεως Ἱερουσαλὴμ, ἑβδομήκοντα ἔτη.» | 1454 |
81.1456 | Καὶ ἐντεῦθεν δῆλον, ὡς ἑτέρα μὲν ἡ Δαρείου τοῦ Ἀσσουήρου βασιλεία, ἑτέρα δὲ ἡ Κύρου τοῦ Πέρσου· συμφωνεῖ δὲ καὶ τοῖς πρώην εἰρημένοις τὰ νῦν ἀναγνωσθέντα. Οὐχ ἁπλῶς γὰρ Μῆδον τὸν Δαρεῖον | |
| 5 | προσηγόρευσεν, ἀλλ’ «ἀπὸ τοῦ σπέρματος τῶν Μή‐ δων·» ὡς εἶναι δῆλον, ὅτι οὐχ ἑκατέρωθεν, πατρό‐ θεν φημὶ καὶ μητρόθεν, Μῆδος οὗτος ἦν· ἐβασίλευσε δ’ ὅμως ἐπὶ τὴν βασιλείαν τῶν Χαλδαίων, θείᾳ πληγῇ τοῦ Βαλτάσαρ μετὰ τὴν ἀσέβειαν νύκτωρ ἀναιρε‐ | |
| 10 | θέντος. Δοκεῖ δέ μοι λίαν βραχὺν βεβασιλευκέναι χρόνον οὗτος ὁ Δαρεῖος. Ὁ γὰρ μακάριος Δανιὴλ, ὡς ἤδη λοιπὸν πληρωθέντα τὸν τῆς αἰχμαλωσίας ὅρον ἰδὼν, καὶ τὸν τῶν ἑβδομήκοντα ἐτῶν συλλογισάμε‐ νος ἀριθμὸν, ὃν διὰ τοῦ προφήτου Ἱερεμίου προεῖ‐ | |
| 15 | πεν ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, τὴν ὑπὲρ τοῦ λαοῦ ἱκετηρίαν προσφέρειν ἄρχεται τῷ Δεσπότῃ. Ἐπληρώθη δὲ ὁ χρόνος ἐπὶ Κύρου τοῦ Περσῶν βασιλέως, ὡς ὁ μα‐ κάριος Ἔσδρας φησίν· εὐθὺς γὰρ ἐν ἀρχῇ τοῦ συγγράμματος, μετὰ τὰ προοίμια, ἐν συντόμῳ τῆς | |
| 20 | ἁλώσεως τῶν Ἱεροσολύμων μνημονεύσας, καὶ τοῦ τῆς πατρίδος ἀνδραποδισμοῦ, καὶ τῆς εἰς Βαβυλῶνα τῶν αἰχμαλώτων μετοικίας, ἐπήγαγε· «Καὶ ἦσαν παῖδες αὐτῷ καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ, μέχρι τοῦ βασι‐ λεῦσαι Πέρσας, εἰς πλήρωσιν τοῦ ῥήματος τοῦ Κυ‐ | |
| 25 | ρίου ἐν στόματι Ἱερεμίου, ἕως τοῦ εὐδοκῆσαι τὴν γῆν τὰ Σάββατα αὑτῆς, πάντα χρόνον τῆς ἐρημώ‐ σεως αὑτῆς σαββατιεῖ εἰς συμπλήρωσιν ἐτῶν ἑβδο‐ μήκοντα βασιλεύοντος Κύρου Περσῶν ἔτους πρώ‐ του, εἰς συντέλειαν ῥήματος Κυρίου ἐν στόματι | |
| 30 | Ἱερεμίου.» Λέγει δὲ καὶ ὁ θειότατος Ἱερεμίας οὕ‐ τως· «Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω, καὶ λήψομαι τὴν πα‐ τριὰν τοῦ βοῤῥᾶ, τὸν Ναβουχοδονόσορ βασιλέα Βα‐ βυλῶνος τὸν δοῦλόν μου, καὶ ἄξω αὐτὸν ἐπὶ τὴν γῆν ταύτην, καὶ ἐπὶ τοὺς κατοικοῦντας αὐτὴν, καὶ | |
| 35 | ἐπὶ πάντα τὰ ἔθνη τὰ κύκλῳ αὐτῶν, καὶ ἐξερη‐ μώσω αὐτοὺς εἰς ἀφανισμὸν, καὶ εἰς συριγμὸν, καὶ εἰς ὀνειδισμὸν αἰώνιον, καὶ ἀφελῶ ἀπ’ αὐτῶν φωνὴν χαρᾶς, καὶ φωνὴν εὐφροσύνης, καὶ φωνὴν νυμφίου, καὶ φωνὴν νύμφης, ὀσμὴν μύρου, καὶ φῶς | |
| 40 | λύχνου, καὶ ἔσται ἡ γῆ αὐτῆς πᾶσα εἰς ἀφανισμὸν, καὶ δουλεύσουσιν ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἑβδομήκοντα ἔτη. Καὶ ἐν τῷ πληρωθῆναι τὰ ἑβδομήκοντα ἔτη, ἐκδι‐ κήσω ἐπὶ τὸν βασιλέα Βαβυλῶνος, καὶ ἐπὶ τὸ ἔθνος ἐκεῖνο, φησὶ Κύριος, τὰς ἀνομίας αὐτῶν, καὶ ἐπὶ | |
| 45 | γῆν Χαλδαίων, καὶ θήσομαι αὐτοὺς εἰς ἀφανισμὸν αἰώνιον.» Ὁ μὲν οὖν μακάριος Ἱερεμίας ᾐνίξατο συμπληροῦσθαι τῆς αἰχμαλωσίας τὸν χρόνον ἐν τῇ καταλύσει τῆς Χαλδαϊκῆς βασιλείας· ὁ δὲ Ἔσδρας καὶ σαφέστερον τοῦτο πεποίηκε, τοῦ Κύρου ποιησά‐ | |
81.1456(50) | μενος μνήμην. Εὑρίσκομεν δὲ καὶ τὸν θειότατον Ζαχαρίαν ἑτέρως τοῦτον ἀριθμοῦντα τὸν χρόνον. Μετὰ γὰρ τὴν τοῦ Κύρου τελευτὴν, καὶ Καμβύσου | |
| τοῦ υἱέως αὐτοῦ, τοῦ Δαρείου τοῦ Ὑστάσπου τὸ | 1456 | |
81.1457 | Περσῶν ἀναδησαμένου κράτος, τοῦ χρόνου μνημο‐ νεύσας ὁ προφήτης· «Τῇ τετράδι γὰρ, φησὶ, καὶ εἰκάδι τοῦ ἑνδεκάτου μηνὸς, οὗτός ἐστιν ὁ μὴν Σα‐ βὰτ, ἐν τῷ δευτέρῳ ἔτει ἐπὶ Δαρείου, ἐγένετο λόγος | |
| 5 | Κυρίου πρὸς Ζαχαρίαν τὸν Βαραχίου, υἱοῦ Ἀδδὼ, τὸν προφήτην.» Καὶ ἐπήγαγε μετὰ βραχέα· «Καὶ ἀπεκρίθη ὁ ἄγγελος Κυρίου, καὶ εἶπε· Κύριε παν‐ τοκράτωρ, ἕως τίνος οὐ μὴ ἐλεήσῃς τὴν Ἱερουσαλὴμ, καὶ τὰς πόλεις Ἰούδα ἃς περιεῖδες; Τοῦτο ἑβδομη‐ | |
| 10 | κοστὸν ἔτος.» Καί τινες μὲν τῶν ἀπιστίαν νοσούν‐ των διαφωνεῖν τοὺς ἁγίους νομίζουσι προφήτας· οἱ δὲ τοῖς ἱεροῖς λόγοις ἐντεθραμμένοι, ὑπὸ τῆς θείας φωτιζόμενοι χάριτος, τὴν τῶν ἁγίων προφητῶν εὑ‐ ρίσκουσι συμφωνίαν. Φέρε τοίνυν, ἐκείνης τῆς | |
| 15 | αἴγλης τυχεῖν ἱκετεύσαντες, δήλην αὐτὴν τοῖς ἀγνο‐ οῦσι ποιήσωμεν. Τὸν μὲν οὖν χρόνον τῆς αἰχμαλω‐ σίας συμφώνως τεθείκασιν ἅπαντες, ὅ τε θεῖος Ἱε‐ ρεμίας, ὅ τε θεσπέσιος Ζαχαρίας, καὶ ὁ μακάριος Ἔσδρας· τὸν ἑβδομηκοντούτην γὰρ ἀριθμὸν τεθεί‐ | |
| 20 | κασιν ἅπαντες· οὐκ ἀπὸ τῶν αὐτῶν δὲ καιρῶν ἀριθμεῖν ἀρχόμενοι τοῦτον τὸν χρόνον, οἱ μὲν εἰς Κῦρον, οἱ δὲ εἰς Δαρεῖον, τοῦτον καταλήγειν ἔφασαν τὸν ἀριθμόν. Οἱ μὲν γὰρ περὶ τὸν μακάριον Ἱερεμίαν καὶ Ἔσδραν, ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τῆς πρώτης αἰχμαλω‐ | |
| 25 | σίας ἀριθμοῦντες, εἰκότως μέχρι Κύρου, τοῦ Περσῶν βασιλέως, τὰ ἑβδομήκοντα περιορίζουσιν ἔτη. Ὁ δὲ θειότατος Ζαχαρίας ἀπὸ τῆς τελευταίας πολιορκίας, ἐν ᾗ τὴν πανωλεθρίαν ὑπέμειναν, ἀριθμῶν, ἐπὶ Δα‐ ρείου τοῦ Περσῶν βασιλέως, τὸν τῶν ἑβδομήκοντα | |
| 30 | ἐτῶν ἀριθμὸν συμπληροῦσθαί φησι· καὶ γὰρ ἐπὶ τούτου τῷ ὄντι ὁ θεῖος ἀνῳκοδομήθη νεώς. Ἐπειδὴ γὰρ τρὶς ὁ λαὸς αἰχμάλωτος γέγονε, πρῶτον μὲν ἐπὶ Ἰωακεὶμ, τοῦ υἱοῦ Ἰωσίου βασιλέως Ἰούδα, τὸ δὲ δεύτερον ἐπὶ Ἰεχονίου, τοῦ υἱοῦ Ἰωακεὶμ, τὸ δὲ τρί‐ | |
| 35 | τον ἐπὶ Σεδεκίου, τοῦ ἀδελφοῦ μὲν τοῦ Ἰωακεὶμ, θείου δὲ τοῦ Ἰεχονίου, ἀναγκαίως τρὶς καὶ τῆς ἐπαν‐ όδου τυγχάνουσι. Πρῶτον μὲν γὰρ ἀφίησιν αὐτοὺς Κῦρος ὁ Πέρσης, εἶτα Δαρεῖος ὁ υἱὸς Ὑστάσπου, ἔπειτα Ἀρταξέρξης ὁ Ξέρξου, ἡνίκα πρότερον μὲν | |
| 40 | τὸν Ἔσδραν, μετ’ ἐκεῖνον δὲ τὸν Νεεμίαν ἀπέστειλεν, ὥστε τὰ τῆς Ἱερουσαλὴμ ἀνοικοδομῆσαι τείχη. Τῶν μὲν οὖν πρώτων αἰχμαλώτων γεγενημένων ὁ ἑβδομηκονταέτης πληροῦται χρόνος ἐπὶ Κύρου τοῦ Πέρσου· τῆς δὲ τοῦ ναοῦ ἐρημίας ὁ αὐτὸς οὗτος χρόνος λαμβάνει τέλος ἐν τῷ δευτέρῳ ἔτει Δαρείου τοῦ | |
| 45 | Ὑστάσπου, ὡς εἶναι προφητείαν ἑκατέραν, τὴν Ἱερεμίου τε καὶ Ζαχαρίου, ὡσαύτως δὲ καὶ τὴν τοῦ Ἔσδρα συγγραφὴν, ἀψευδῆ τε καὶ ἀληθῆ. Τοῦτον, φησὶ, τὸν χρόνον ὁ μακάριος Δανιὴλ συνιεὶς, καὶ ἀριθμήσας, καὶ εὑρὼν πλησιάζοντα· γʹ. «Ἔδωκα τὸ πρόσωπόν μου, φησὶ, πρὸς Κύριον τὸν Θεὸν, τοῦ ἐκζητῆσαι προσευχὴν καὶ δέησιν ἐν | |
81.1457(50) | νηστείαις, καὶ σάκκῳ καὶ σποδῷ.» Οὐ γὰρ, φησὶν, ἁπλῶς ἀνέμενον τὴν τῆς αἰχμαλωσίας ἀπαλλαγὴν, ἀλλ’ ἱκετείαν τῷ Δεσπότῃ προσέφερον, τὴν ἐλευθε‐ | |
| ρίαν τοῖς ὁμοφύλοις αἰτῶν. Κἂν γὰρ μυριάκις ὑπό‐ | 1458 | |
81.1460 | σχηται ἀγαθὰ, ἀναξίους δὲ ἡμᾶς αὐτοὺς τῆς δωρεᾶς καταστήσωμεν, ἐμπόδιον γινόμεθα τῇ θείᾳ φιλοτι‐ μίᾳ. Τοῦτο δὲ καὶ δι’ Ἐζεκιὴλ τοῦ προφήτου φησὶν ὁ Θεός· «Πέρας λαλήσω ἐπὶ ἔθνος καὶ βασιλείαν, | |
| 5 | τοῦ ἀνοικοδομεῖν καὶ καταφυτεύειν, καὶ ἔσται, ἐὰν στραφὲν τὸ ἔθνος ἐκεῖνο ποιήσῃ πονηρὰ, οὐ μὴ ἐπ‐ αγάγω ἐπ’ αὐτὸ πάντα τὰ ἀγαθὰ ἃ ἐλάλησα.» Ταῦτα πεπαιδευμένος ὁ μακάριος Δανιὴλ, «νηστείᾳ, καὶ σάκκῳ, καὶ σποδῷ,» τὴν προσευχὴν πτερώσας | |
| 10 | προσέφερεν τῷ Θεῷ. δʹ. «Καὶ προσηυξάμην, φησὶ, πρὸς Κύριον τὸν Θεόν μου, καὶ ἐξωμολογησάμην, καὶ εἶπον· Κύριε ὁ Θεὸς, ὁ μέγας καὶ θαυμαστὸς, ὁ φυλάσσων τὴν δια‐ θήκην καὶ τὸν ἔλεον τοῖς ἀγαπῶσί σε, καὶ φυλάτ‐ | |
| 15 | τουσι τὰ προστάγματά σου.» Καλεῖ δὲ μέγαν καὶ θαυμαστὸν, ὡς μεγάλα καὶ θαυμαστὰ ποιεῖν δυνά‐ μενον. Ἀπὸ γὰρ τῶν ἐνεργειῶν οἱ θεῖοι ἄνδρες τὰς θείας προσηγορίας τιθέναι φιλοῦσι. «Φυλάττειν δὲ καὶ αὐτὸν ἔφη τὴν διαθήκην καὶ τὸν ἔλεον τοῖς | |
| 20 | ἀγαπῶσιν αὐτὸν,» τῶν πρὸς Ἀβραὰμ, καὶ Ἰσαὰκ, καὶ Ἰακὼβ ἀναμιμνήσκων ἐπαγγελιῶν. Μετὰ πάσης δὲ ἀκριβείας εὐχόμενος, διδάσκει, ὅτι οὐχ ἁπλῶς φυλάττει, ἀλλὰ «τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν, καὶ φυλάτ‐ τουσι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ. «Εἰ γάρ τις, φησὶ, παραβῇ | |
| 25 | σου τὰ προστάγματα, ἀνάξιον ἑαυτὸν τῶν ὑποσχέ‐ σεών σου καθίστησι. Τοῦτο δὲ καὶ ἡμῖν συνέβη. εʹ. «Ἡμάρτομεν γὰρ, φησὶν, ἠδικήσαμεν, ἠσεβή‐ σαμεν καὶ ἐξεκλίναμεν ἀπὸ τῶν ἐντολῶν σου, καὶ ἀπὸ τῶν κριμάτων σου.» Σφόδρα δὲ προσφόρως ἐπὶ τοῦ | |
| 30 | Θεοῦ τὰς ἐντίμους ἐκείνας καὶ θαυμαστὰς τεθεικὼς προσηγορίας, τὰς ἐκ διαμέτρου ἐναντίας σφίσιν αὐ‐ τοῖς ἐπιτέθεικεν. Οὐκ ἠρκέσθη δὲ τῷ εἰπεῖν ἡμάρ‐ τομεν, ἀλλὰ καὶ τὸ «ἠδικήσαμεν καὶ ἠσεβήσαμεν» προσέθηκεν, ἀγνώμονες περὶ τὰς σὰς εὐεργεσίας | |
| 35 | γενόμενοι. Ἠσεβήσαμεν δὲ, ἄλλους ἀντὶ σοῦ θεοὺς προελόμενοι, ἀψύχους, ἀναισθήτους, οὐδεμίαν κεκτη‐ μένους ἰσχύν. Εἶτα δεικνὺς τὴν διηνεκῶς εἰς αὐτοὺς γινομένην τοῦ Θεοῦ κηδεμονίαν, καὶ τὴν πολλὴν τοῦ λαοῦ ἀναλγησίαν, ἐπήγαγε· | |
| 40 | ϛʹ. «Καὶ οὐκ εἰσηκούσαμεν τῶν δούλων σου τῶν προφητῶν, οἳ ἐλάλουν ἐν τῷ ὀνόματί σου πρὸς τοὺς βασιλεῖς ἡμῶν, καὶ πρὸς τοὺς ἄρχοντας ἡμῶν, καὶ πρὸς τοὺς πατέρας ἡμῶν, καὶ πρὸς πάντα τὸν λαὸν τῆς γῆς.» Οὐ γὰρ ἐπαύσατό σου ἡ χάρις | |
| 45 | ἐποπτεύουσά τε ἡμᾶς, καὶ διὰ τῶν προφητῶν διαλεγο‐ μένη, ποτὲ μὲν βασιλεῦσι καὶ ἄρχουσι, ποτὲ δὲ ἱε‐ ρεῦσι καὶ διδασκάλοις (τούτους γὰρ πατέρας ἐκάλεσε), πολλάκις δὲ καὶ παντὶ τῷ λαῷ· ἀλλὰ καὶ τούτων οὕτω γενομένων ἡμεῖς διετελέσαμεν ἀντιλέγοντες. | |
81.1460(50) | Διὸ εἰκότως προστέθεικεν· | |
| ζʹ. «Σοὶ, Κύριε, ἡ δικαιοσύνη, καὶ ἡμῖν ἡ αἰσχύνη | 1460 | |
81.1461 | τοῦ προσώπου, ὡς ἡ ἡμέρα αὕτη, ἀνδρὶ Ἰούδα, καὶ τοῖς κατοικοῦσιν Ἱερουσαλὴμ, καὶ παντὶ Ἰσραὴλ, τοῖς ἐγγὺς καὶ τοῖς μακρὰν, ἐν πάσῃ τῇ γῇ, οὗ διέσπειρας αὐτοὺς ἐκεῖ ἐν ἀθετήσει αὐτῶν, ᾗ ἠθέτη‐ | |
| 5 | σάν σε, Κύριε.» Τὰ μὲν γὰρ, φησὶν, ὑπὸ σοῦ γε‐ γενημένα, Δέσποτα, τὴν σὴν κηρύττει δικαιο‐ σύνην· ἡμεῖς δὲ διὰ τὴν πολλὴν ἡμῶν παρανομίαν ἐν αἰσχύνῃ γενόμενοι, τῆς ἰδίας ἀγνωμοσύνης κατ‐ ηγοροῦμεν. Σοὶ μὲν γὰρ ἐκ τῆς ἡμετέρας ἀσεβείας | |
| 10 | οὐδεμία προσεγένετο βλάβη· ἡμεῖς δὲ τῶν σπερμά‐ των ἐδεξάμεθα τοὺς καρποὺς, καὶ ἐλεεινῶς, ὅτι τῶν ὁμοφύλων κατηγορῶν, καὶ ἑαυτὸν τοῖς παρα‐ βάταις συνάπτει. ηʹ. «Ἡμῖν, φησὶν, ἡ αἰσχύνη τοῦ προσώπου, καὶ τοῖς | |
| 15 | βασιλεῦσιν ἡμῶν, καὶ τοῖς ἄρχουσιν ἡμῶν, καὶ τοῖς πα‐ τράσιν ἡμῶν, οἵτινες ἡμάρτομέν σοι.» Ἱκανὸν δὲ τού‐ των ἕκαστον εἰς ἔλεον ἐπικάμψαι καὶ τὸν ὠμότατον, μήτιγε τὸν ἡμερώτατον καὶ φιλανθρωπότατον. Δεί‐ κνυσι γὰρ διὰ τῶν λόγων οὐ τοὺς εὐτελεῖς τοῦ λαοῦ καὶ | |
| 20 | ἀφανεῖς μόνους αἰσχύνης ἀναπλησθέντας, ἀλλὰ καὶ αὐ‐ τοὺς τοὺς βασιλέας, καὶ τοὺς ἄρχοντας, καὶ τοὺς ἱερέας· τούτους γὰρ πατέρας ὠνόμασε. Καὶ δεικνὺς τῆς τιμωρίας τὸ δίκαιον, προστέθεικεν· «Οἵτινες ἡμάρ‐ τομέν σοι.» Ἀλλ’ ἡμεῖς μὲν ἀξίους ἐκομισάμεθα τῆς | |
| 25 | παρανομίας τοὺς καρπούς· θʹ. «Τοῦ Κυρίου δὲ Θεοῦ ἡμῶν οἱ οἰκτιρμοὶ καὶ ἱλασμοί.» Πρέπει γάρ σοι, ἡμέρῳ ὄντι καὶ φιλαν‐ θρώπῳ, ἐλέῳ καὶ οἴκτῳ περὶ ἡμᾶς χρήσασθαι. Καὶ ἐπιμένων τῇ τῆς παρανομίας κατηγορίᾳ (ἤκουσε | |
| 30 | γὰρ τοῦ Θεοῦ δι’ ἑτέρου προφήτου λέγοντος· «Λέγε σὺ τὰς ἀνομίας σου πρῶτον, ἵνα δικαιωθῇς»), οἰκειοῦται τὴν τοῦ λαοῦ παρανομίαν, καὶ τὴν ταύ‐ της ποιεῖται κατηγορίαν, τὸν θεῖον ἔλεον ἐπαγ‐ γέλλων. | |
| 35 | ιʹ. «Ὅτι ἀπέστημεν, φησὶ, καὶ οὐκ εἰσηκούσα‐ μεν τῆς φωνῆς Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, πορεύεσθαι ἐν τοῖς νόμοις αὐτοῦ, οἷς ἔδωκε κατὰ πρόσωπον ἡμῶν ἐν χειρὶ τῶν δούλων αὑτοῦ τῶν προφητῶν.» Φωτιζό‐ μενοι γὰρ, φησὶν, ὑπὸ τῶν προφητῶν, καὶ ποδηγού‐ | |
| 40 | μενοι πρὸς τὸ δέον, ἀντιλέγοντες πάντα τὸν χρόνον διετελέσαμεν. ιαʹ. «Καὶ πᾶς Ἰσραὴλ παρέβησαν τὸν νόμον σου, καὶ ἐξέκλιναν τοῦ μὴ ἀκοῦσαι τῆς φωνῆς σου.» Εἰ γὰρ οἱ μὲν παρέβησαν, οἱ δὲ φύλακες ἀκριβεῖς τῶν | |
| 45 | σῶν νόμων ἐγένοντο, οὐκ ἂν τὴν συμφορὰν ὑπέμει‐ ναν ταύτην· ἐπειδὴ δὲ κοινὴ παρὰ πάντων ἡ παρα‐ νομία τετόλμηται, εἰκότως φησίν· «Ἐπῆλθεν ἐφ’ ἡμᾶς ἡ κατάρα, καὶ ὁ ὅρκος ὁ γεγραμμένος ἐν τῷ νόμῳ Μωσῆ δούλου τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἡμάρτομεν αὐτῷ.» | |
81.1461(50) | Ὅρκον δὲ καλεῖ τὸν ἐν τῷ Δευτερονομίῳ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ γεγενημένον· «Ἀρῶ γὰρ, φησὶν, εἰς τὸν οὐρα‐ | |
| νὸν τὴν χεῖρά μου, καὶ ὀμοῦμαι τῇ δεξιᾷ μου, καὶ | 1462 | |
81.1464 | ἐρῶ· Ζῶ ἐγὼ εἰς τὸν αἰῶνα, ὅτι παροξυνῶ ὡς ἀστρα‐ πὴν τὴν μάχαιράν μου, καὶ ἀνθέξεται κρίματος ἡ χείρ μου, καὶ ἐκδικήσω, καὶ ἀνταποδώσω δίκην τοῖς ἐχθροῖς μου, καὶ τοῖς μισοῦσί με ἀνταποδώσω· | |
| 5 | μεθύσω τὰ βέλη μου ἀφ’ αἵματος, καὶ ἡ μάχαιρά μου φάγεται κρέα ἀφ’ αἵματος τραυματιῶν, καὶ αἰχμαλωσίας, ἀπὸ κεφαλῆς ἀρχόντων ἐθνῶν.» Καὶ μικρὸν πρὸ τούτων φησίν· «Εἶπον· Διασπερῶ αὐτοὺς, παύσω δὲ ἐξ ἀνθρώπων τὸ μνημόσυνον αὐ‐ | |
| 10 | τῶν.» Τὴν δὲ κατάραν, τὴν ὑπὸ τῶν ἓξ φυλῶν, τὴν ἐν τῷ ὄρει τῷ Γεβὰλ γεγενημένην λέγει. Ἐκεῖνος τοίνυν, φησὶν, ὁ ὅρκος, καὶ ἡ κατάρα ἡ ἐν τῷ νόμῳ Μωσέως γεγενημένη, πέρας ἔλαβεν ἐφ’ ἡμῶν. ιβʹ. «Καὶ ἔστησε τοὺς λόγους αὑτοῦ, οὓς ἐλάλησεν | |
| 15 | ἐφ’ ἡμᾶς, καὶ ἐπὶ τοὺς κριτὰς ἡμῶν, καὶ ὅσοι ἔκριναν ἡμᾶς, ἐπαγαγεῖν ἐφ’ ἡμᾶς κακὰ μεγάλα.» Καὶ δεικνὺς τὴν τῶν κακῶν ὑπερβολὴν, «Οἷα, φησὶν, οὐ γέγονεν ὑποκάτω παντὸς τοῦ οὐρανοῦ κατὰ τὰ γενόμενα ἐν Ἱερουσαλήμ.» Οὐ γὰρ εὑρίσκω, φησὶ, | |
| 20 | παράδειγμα τῶν ἡμετέρων κακῶν. Εἶτα διδάσκων τῆς θείας προῤῥήσεως τὸ ἀψευδές· ιγʹ. «Καθὼς, φησὶ, γέγραπται ἐν τῷ νόμῳ Μω‐ σέως.» Καὶ τῆς τιμωρίας ἐμφαίνων τὸ δίκαιον, «Πάντα, φησὶ, τὰ κακὰ ἦλθεν ἐφ’ ἡμᾶς, καὶ οὐκ | |
| 25 | ἐδεήθημεν τοῦ προσώπου Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ἀποστρέψαι ἀπὸ τῶν ἀδικιῶν ἡμῶν, καὶ τοῦ συνιέναι ἐν πάσῃ ἀληθείᾳ σου, Κύριε.» Οὐδὲ γὰρ τῶν τοσού‐ των ἡμῖν καὶ τηλικούτων ἐπενεχθεισῶν συμφορῶν, μεταμελείᾳ χρήσασθαι ἠβουλήθημεν, καὶ παύσασθαι | |
| 30 | μὲν τῆς προτέρας παρανομίας, θεραπεῦσαι δέ σε τῇ φυλακῇ τῶν νόμων. Διό φησιν· ιδʹ. «Ἐγρηγόρησε Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐπὶ τὴν κακίαν ἡμῶν, καὶ ἤγαγεν αὐτὴν ἐφ’ ἡμᾶς.» Ὥσπερ γάρ τινα ὕπνον τὴν μακροθυμίαν ἀποσεισάμενος, τὴν | |
| 35 | ἀξίαν τῶν πεπολιτευμένων ἡμῖν ἐπήγαγε τιμωρίαν· ὅτι Ἅγιος, φησὶ, Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐπὶ πᾶσαν τὴν ποίησιν αὑτοῦ ἣν ἐποίησε, διότι οὐκ εἰσηκού‐ σαμεν τῆς φωνῆς αὐτοῦ.» Αὐτὸς μὲν γὰρ, φησὶν, ἀθῶός ἐστι, καὶ οὐδεμιᾶς μέμψεως ἐφ’ οἷς ἐποίησεν | |
| 40 | ἄξιος· ἡμεῖς δὲ δυσσεβείᾳ καὶ πονηρίᾳ συζήσαντες τὴν τιμωρίαν ἐπεσπασάμεθα. Οὕτω τῆς παρανομίας τὴν κατηγορίαν ποιησάμενος, ἱκετεύει λοιπὸν καὶ τὴν φιλανθρωπίαν αἰτεῖ. ιεʹ, ιϛʹ. «Καὶ νῦν, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὃς ἐξήγα‐ | |
| 45 | γες τὸν λαόν σου ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐν χειρὶ κρα‐ ταιᾷ, καὶ ἐποίησας σεαυτῷ ὄνομα, ὡς ἡ ἡμέρα αὕτη, ἡμάρτομεν, ἠνομήσαμεν· Κύριε, ἐν πάσῃ ἐλεημο‐ σύνῃ σου ἀποστραφήτω δὴ ὁ θυμός σου ἀπὸ τῆς πόλεώς σου Ἱερουσαλὴμ, ὄρους ἁγίου σου.» Ἀναμι‐ | |
81.1464(50) | μνήσκει τῶν προτέρων εὐεργεσιῶν, τῇ εὐγνωμοσύνῃ | 1464 |
81.1465 | τῆς μνήμης τὸν ἔλεον ἐπισπώμενος, καί φησι· Ῥᾴδιόν σοι, Δέσποτα, τὴν ἐλευθερίαν ἡμῖν χαρί‐ σασθαι· καὶ γὰρ ἤδη θαυματουργίαις μυρίαις, καὶ τιμωρίαις κατὰ τῶν Αἰγυπτίων χρησάμενος, τῆς | |
| 5 | πικρᾶς δουλείας ἐκείνης τὸν σὸν λαὸν ἠλευθέρωσας, ὡς εἰς ἅπαντας ἀνθρώπους τῶν γεγενημένων θαυμά‐ των τὴν φήμην δραμεῖν, καὶ τὴν σὴν δύναμιν ἅπασι γενέσθαι δήλην. Καὶ ἐπειδὴ ἡμεῖς ἡμάρτομεν, καὶ τῆς σῆς φιλανθρωπίας ἀναξίους ἡμᾶς αὐτοὺς | |
| 10 | ἀπεφήναμεν, τὴν σὴν πόλιν ἱκετεύομεν τῆς σῆς ἀξιωθῆναι φειδοῦς, καὶ τὸ ὄρος ἐκεῖνο, ὃ διὰ τῆς σῆς ἐπιφανείας ἅγιον ἀπέφηνας. Καὶ ἐπιμένων τῇ ὑπὲρ τῆς πόλεως ἱκετείᾳ, «Ὅτι ἐν ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν, φησὶ, καὶ ταῖς ἀδικίαις ἡμῶν, καὶ τῶν πα‐ | |
| 15 | τέρων ἡμῶν, Ἱερουσαλὴμ καὶ ὁ λαός σου εἰς ὀνει‐ δισμὸν ἐγένοντο ἐν πᾶσι τοῖς περικύκλῳ ἡμῶν.» Διὰ γὰρ τὰς ἡμετέρας παρανομίας, καὶ ἁμαρτίας τῶν πατέρων ἡμῶν, ἡμεῖς τε τοῖς ὁμόροις ἐπίχαρτοι γεγενήμεθα, καὶ ἡ πολυθρύλλητος καὶ ἀοίδιμος | |
| 20 | πόλις τὴν ἐρημίαν ὑπέμεινεν. ιζʹ. «Καὶ νῦν εἰσάκουσον, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, τῆς προσευχῆς τοῦ δούλου σου, καὶ τῶν δεήσεων αὐτοῦ, καὶ ἐπίφανον τὸ πρόσωπόν σου ἐπὶ τὸ ἁγίασμά σου τὸ ἔρημον.» Δέξαι, φησὶ, τοῦ δούλου σου τὴν δέησιν, | |
| 25 | Δέσποτα, καὶ βλέπε τὴν ἐρήμωσιν τοῦ ἁγιασθέντος ὑπὸ σοῦ τόπου, καὶ τῆς σῆς αὐτὸν αὖθις πλήρωσον χάριτος. Καὶ ἐπειδὴ ἀνάξιος ἦν ὁ λαὸς τούτων τυχεῖν, σφόδρα ἁρμοδίως ἐπήγαγεν· «Ἕνεκέν σου, Κύριε.» Τὰ σαυτῷ, φησὶ, πρέποντα ποίησον, Δέσποτα, καὶ | |
| 30 | μὴ τὰς ἡμετέρας λογίσῃ παρανομίας, ἀλλὰ τὰς ἀεν‐ νάους τῆς σῆς φιλανθρωπίας πηγάς. Καὶ ἐπιμένων τῇ προσευχῇ· ιηʹ. «Κλῖνον, φησὶν, ὁ Θεός μου, τὸ οὖς σου, καὶ ἄκουσον· ἄνοιξον τοὺς ὀφθαλμούς σου, καὶ ἴδε τὸν | |
| 35 | ἀφανισμὸν ἡμῶν, καὶ τῆς πόλεώς σου.» Καὶ ἔτι πλεῖον προσοικειῶν αὐτῷ τὴν πόλιν ἔφη· «Ἐφ’ ἧ ἐπικέκληταί σου τὸ ὄνομα ἐν αὐτῇ.» Τὸ δὲ, «Κλῖνον τὸ οὖς σου, καὶ ἄνοιξον τοὺς ὀφθαλμούς σου,» ἀντὶ τοῦ, Μὴ ἀποστραφῇς μου τὴν δέησιν, ἀλλὰ | |
| 40 | μετ’ εὐμενείας ἄκουσόν μου τῆς προσευχῆς. Οἶδε γὰρ καὶ αὐτὸς, ὡς τὸ Θεῖον ἀσώματον, ἑτέρως δὲ ἄνθρω‐ πος ὢν οὐκ οἶδε διαλεχθῆναι Θεῷ. Ἀλλ’ ἐπειδὴ τῶν ἀνθρώπων ἕκαστος διὰ μὲν τῶν ὀφθαλμῶν ὁρᾷ, διὰ δὲ τῶν ὤτων ἀκούει, τέθεικε ταῦτα καὶ ἐπὶ τοῦ | |
| 45 | ἀσωμάτου Θεοῦ, τὰς ἐνεργείας οὕτω καλῶν. Τούτοις ἐπάγει· «Ὅτι οὐκ ἐν ταῖς δικαιοσύναις ἡμῶν ἡμεῖς ῥίπτομεν τὸν οἰκτιρμὸν ἡμῶν ἐνώπιόν σου, ἀλλ’ ἐπὶ τοὺς οἰκτιρμούς σου τοὺς πολλοὺς, Κύριε.» Οὐ γὰρ ταῖς δικαιοσύναις ἡμῶν, φησὶν, θαῤῥοῦντες | |
81.1465(50) | τὴν σὴν αἰτοῦμεν φιλανθρωπίαν, ἀλλὰ τῷ σῷ πε‐ ποιθότες ἐλέῳ τολμῶμεν τὴν δέησιν. ιθʹ. «Εἰσάκουσον οὖν, Κύριε, ἱλάσθητι, Κύριε, | |
| πρόσχες, Κύριε· μὴ χρονίσῃς ἕνεκέν σου, ὁ Θεός | 1466 | |
81.1468 | μου.» Ἄξιον δὲ θαυμάσαι τῶν εἰρημένων τὴν τάξιν. Ἱκετεύει γὰρ τὸν Θεὸν, πρῶτον μὲν ἀκοῦσαι τῆς προσευχῆς, καὶ μὴ ἀπώσασθαι τὴν ἱκετηρίαν· εἶτα ἀκούσαντα ἵλεων γενέσθαι, ἵλεων δὲ γενόμενον | |
| 5 | προσέχειν εὐμενῶς, δείξαντα δὲ τὴν οἰκείαν εὐμέ‐ νειαν ποιῆσαι καὶ πληρῶσαι τὴν ἱκετείαν. Τούτοις ἐπήγαγε· Μὴ χρονίσῃς, ἀντὶ τοῦ, Μὴ ἀναβάλῃ τὴν δέησιν εἰς ἕτερον χρόνον, ἀλλ’ αὐτίκα τῆς ἐπι‐ φανείας ἡμᾶς ἀξίωσον. Καὶ τῆς εὐχῆς δὲ τὸ τέλος | |
| 10 | τῆς τοῦ Δανιὴλ ταπεινοφροσύνης ἄξιον. «Ἕνεκέν σου, φησὶν, ὁ Θεός μου.» Οὐδὲ γὰρ ἐγὼ, φησὶν, ἄξιος τοῦ ταύτην λαβεῖν τὴν χάριν· ἀλλ’ «Ὅτι τὸ ὄνομά σου ἐπικέκληται ἐπὶ τὴν πόλιν σου, καὶ ἐπὶ τὸν λαόν σου.» Οὕτως αἰτήσας, καὶ μετὰ τοσαύτης | |
| 15 | προθυμίας τὴν ὑπὲρ τῶν ὁμοφύλων ἱκετηρίαν προσ‐ ενεγκὼν, καὶ ἀντιβολήσας μὴ χρονίσαι τὸν Θεὸν, παραυτίκα τῆς θείας ἀποκρίσεως ἀπολαύει. κʹ. «Ἔτι γάρ μου, φησὶ, λαλοῦντος, καὶ προσ‐ ευχομένου, καὶ ἐξαγορεύοντος τὰς ἀνομίας μου, καὶ | |
| 20 | τὰς ἁμαρτίας τοῦ λαοῦ Ἰσραὴλ, καὶ ῥιπτοῦντος τὸν ἔλεόν μου ἐναντίον Κυρίου τοῦ Θεοῦ μου. Καὶ ἔτι μου λαλοῦντος ἐν τῇ προσευχῇ, καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ Γαβριὴλ, ὃν εἶδον ἐν τῇ ὁράσει μου ἐν ἀρχῇ, πετόμενος.» Ταύτην, φησὶ, τὴν ἱκετείαν προσφέρων, καὶ τῆς κοι‐ | |
| 25 | νῆς ἡμῶν παρανομίας κατηγορῶν, μηδέπω πέρας ἐπιθεὶς τῇ προσευχῇ, ὁρῶ τὸν Γαβριὴλ πετόμενον, καὶ πρὸς ἐμὲ θέοντα· ἔγνων δὲ τίς ἐστιν, ἤδη πρό‐ τερον ὄναρ αὐτὸν θεασάμενος· καὶ τὴν προσηγορίαν δὲ αὐτοῦ ἔμαθον, ἀκούσας τηνικαῦτα τοῦ Δεσπότου | |
| 30 | καλέσαντος, καὶ προστάξαντος· Γαβριὴλ, συνέτισον ἐκεῖνον τὴν ὅρασιν. Ἄνδρα δὲ αὐτὸν κέκληκεν ἀπὸ τῆς θέας τὴν προσηγορίαν τεθεικώς. Καὶ γὰρ ἐν ἐκείνῳ τῷ ἐνυπνίῳ φησίν· «Ἰδοὺ ἔστη ἐνώπιόν μου ὡς ὅρασις ἀνδρός.» Οὗ χάριν καὶ ἐν‐ | |
| 35 | ταῦθά φησιν· «Ἰδοὺ ὁ ἀνὴρ Γαβριὴλ, ὃν εἶδον ἐν τῇ ὁράσει μου ἐν ἀρχῇ, πετόμενος.» Πετᾶσθαι δὲ καὶ αὐτὸν ἔφη ὀξέως διατέμνοντα τὸν ἀέρα, καὶ παρ’ αὐτὸν θέοντα θεασάμενος. «Καὶ ἥψατό μου ὡσεὶ ὥραν θυσίας ἑσπερινῆς.» Ἀντὶ τοῦ, κατὰ τὸν και‐ | |
| 40 | ρὸν τῆς ἑσπερινῆς λατρείας, ἢ τοσοῦτον καιρὸν, ὅσον ἡ ἑσπερινὴ κατέχει λατρεία. κβʹ, κγʹ. «Καὶ ἐλάλησε μετ’ ἐμοῦ, καὶ εἶπε· Δανιὴλ, νῦν ἐξῆλθον συμβιβάσαι σε σύνεσιν. Ἐν ἀρχῇ τῆς δεήσεώς σου ἐξῆλθεν ὁ λόγος, καὶ ἐγὼ ἦλθον τοῦ | |
| 45 | ἀναγγεῖλαί σοι, ὅτι ἀνὴρ ἐπιθυμιῶν σὺ εἶ· καὶ ἐν‐ νοήθητι ἐν τῷ ῥήματι, καὶ σύνες ἐν τῇ ὀπτασίᾳ.» Εὐθὺς, φησὶν, ἡνίκα ἤρξω προσεύχεσθαι, δεξάμενος ὁ κοινὸς Δεσπότης τὴν ἱκετείαν, καὶ θεασάμενός σου τὴν ἀγαθὴν ἐπιθυμίαν, ἀπέστειλέ με διδάξαι σε τὰ | |
81.1468(50) | ἐσόμενα. Σὺ δὲ ἀκριβῶς πρόσεχε τοῖς λεγομένοις· βαθύτερα γὰρ ἢ κατὰ ἄνθρωπον τὰ λεχθησόμενα. | |
| Τοῦτο γὰρ λέγει· Σύνες ἐν τῇ ὀπτασίᾳ· τουτέστιν, | 1468 | |
81.1469 | αἰνιγματωδῶς ταῦτα λεχθήσεται, καὶ δεῖ σοι κατα‐ νοήσεως ἀκριβοῦς εἰς τὸ νοῆσαι ταῦτα. Αἰνιγμα‐ τωδῶς δέ ἐστιν ὅτε τὰ θεῖα λέγεται καὶ γράφεται, ἵνα μὴ πᾶσιν ᾖ δῆλα τὰ τοῖς ἁγίοις ἀποκαλυπτό‐ | |
| 5 | μενα· οὕτω γὰρ ἂν εὐκαταφρόνητα ἐγεγόνει ὁμοίως ὑπὸ πάντων γνωριζόμενα. Ἄνδρα δὲ αὐτὸν ἐπι‐ θυμιῶν καλεῖ, ἢ ὡς νηστείᾳ καὶ κακουχίᾳ ἑαυτὸν ἐκδεδωκότα, καὶ ἀνδρείως κατὰ τῶν τοῦ σώματος ἐπιθυμιῶν ἀγωνιζόμενον, ἢ ὡς ἐπιθυμοῦντα γνῶναι, | |
| 10 | καὶ μαθεῖν ἐφιέμενον τὰ τῷ λαῷ συμβησόμενα, ἢ ὅτι ἐράσμιός ἐστι καὶ λίαν ἐπέραστος, τὰς τῆς ἀρε‐ τῆς μαρμαρυγὰς ἀφιείς. Οὕτω διεγείρας τὸν προφή‐ την ὁ θεῖος ἀρχάγγελος εἰς τὴν τῶν ῥηθησομένων κατανόησιν, τὴν διδασκαλίαν προσφέρει. | |
| 15 | κδʹ. «Ἑβδομήκοντα ἑβδομάδες συνετμήθησαν ἐπὶ τὸν λαόν σου, καὶ ἐπὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν σου, ἕως τοῦ παλαιωθῆναι τὸ παράπτωμα, καὶ τοῦ τελεσθῆναι ἁμαρτίαν, καὶ τοῦ σφραγίσαι ἁμαρ‐ τίαν, καὶ ἀπαλεῖψαι τὰς ἀνομίας, καὶ τοῦ ἐξιλά‐ | |
| 20 | σασθαι ἀδικίαν, καὶ τοῦ ἀγαγεῖν δικαιοσύνην αἰώ‐ νιον, καὶ τοῦ σφραγίσαι ὅρασιν καὶ προφήτην, καὶ τοῦ χρῖσαι Ἅγιον ἁγίων.» Πρὸ τῶν ἄλλων ἁπάντων ἐπισημήνασθαι δεῖ, ὅτι τοῦ προφήτου ἐν τῇ προσ‐ ευχῇ τῷ Θεῷ λέγοντος περί τε τοῦ λαοῦ καὶ τῆς | |
| 25 | Ἱερουσαλήμ· «Ὁ λαός σου, καὶ ἡ πόλις σου, καὶ τὸ ἅγιόν σου.» Ἀντιστρέφων ὁ Θεὸς λέγει τῷ Δανιήλ· «Ἑβδομήκοντα ἑβδομάδες συνετμήθησαν ἐπὶ τὸν λαόν σου, καὶ ἐπὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν σου·» ὥσπερ οὐκ ἀξιῶν τὸν λαὸν ἑαυτοῦ καλεῖν τὸν πάλαι αὐτοῦ | |
| 30 | ὠνομασμένον λαὸν, οὔτε μὴν τὴν πόλιν τὴν ὡσαύτως αὐτοῦ πάλαι προσαγορευομένην. Τοῦτο δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ μεγάλου πεποίηκε Μωσέως. Ἡνίκα γὰρ τὸν μό‐ σχον τεκτηνάμενοι τὸ θεῖον αὐτῷ προσήνεγκαν σέβας, ἔφη πρὸς τὸν προφήτην ὁ Θεὸς· «Σπεῦσον, κατά‐ | |
| 35 | βηθι τὸ τάχος ἐντεῦθεν· ἠνόμησε γὰρ ὁ λαός σου, οὓς ἐξήγαγες ἐξ Αἰγύπτου.» Φησὶ τοίνυν ὁ Θεὸς αὐ‐ τὸν διὰ τοῦ ἀρχαγγέλου, ὅτι τὴν δέησίν σου δεξάμε‐ νος, καὶ οἰκοδομηθῆναι τὴν Ἱερουσαλὴμ συγχωρήσω, καὶ τὸν λαόν σου τῆς ἐπανόδου τυχεῖν κελεύσω. | |
| 40 | Μετὰ δὲ τὴν τῆς Ἱερουσαλὴμ οἰκοδομίαν, διαρκέ‐ σουσιν ἐπὶ τετρακόσια καὶ ἐννενήκοντα ἔτη κατὰ νόμον πολιτευόμενοι· τοσοῦτον γὰρ αἱ ἑβδομήκοντα ἑβδομάδες ποιοῦσι χρόνον, ἡμέρας ἑκάστης εἰς ἐνιαυ‐ τὸν λαμβανομένης. Ἐπειδὴ γὰρ ἑβδομηκονταέτει | |
| 45 | χρόνῳ τὴν αἰχμαλωσίαν αὐτῶν περιώρισεν, ἑπτάκις εἰς ἑαυτὸν τοῦτον ἀνελίξας τὸν χρόνον τὴν κατὰ νόμον πολιτείαν περιορίζει. «Ἑβδομήκοντα ἑβδομάδες συνετμήθησαν,» ἀντὶ τοῦ, ἐδοκιμάσθησαν, καὶ ἐκρίθησαν· οὕτω γάρ τινες τῶν ἑρμηνευτῶν ἐκ‐ | |
81.1469(50) | δεδώκασιν· «ἐπὶ τὸν λαόν σου, καὶ ἐπὶ τὴν πόλιν | 1470 |
81.1472 | σου τὴν ἁγίαν, ἕως τοῦ παλαιωθῆναι τὸ παράπτωμα, καὶ τοῦ τελεσθῆναι ἁμαρτίαν·» ἀντὶ τοῦ, ἕως ἂν αὐ‐ ξηθῇ αὐτῶν τὸ δυσσεβὲς τόλμημα, καὶ τέλος λάβῃ ἡ ἁμαρτία. Λέγει δὲ ἁμαρτίαν τελειουμένην, καὶ | |
| 5 | παράπτωμα παλαιούμενον, εἴτ’ οὖν αὐξανόμενον, καὶ εἰς ἔσχατον ἀφικνούμενον, τὸν κατὰ τοῦ Κυρίου τολμηθέντα σταυρόν. Πρὸ μὲν γὰρ τούτου μυρία τε‐ τολμηκότες κακὰ ἔδοσαν μὲν δίκας, καὶ ἔτισαν τιμω‐ ρίας ὑπὲρ ὧν ἐπλημμέλησαν, ἀλλὰ πάλιν συγγνώμης | |
| 10 | ἀπολαύσαντες φιλανθρωπίας ἠξιώθησαν· μετὰ δὲ τὴν κατὰ τοῦ Δεσπότου μανίαν, καὶ τὸν τολμηθέντα σταυρὸν, οὐδεμιᾶς ἔτυχον ἀνακλήσεως, ὡς αὐτὰ βοᾷ τὰ πράγματα· ἀλλὰ πλειόνων ἢ τεσσαράκοντα καὶ τετρακοσίων διαδραμόντων ἐτῶν σποράδες | |
| 15 | μεμενήκασι, καὶ τῆς οἰκουμένης μέτοικοι. Διὰ τοῦτό φησι τῷ μακαρίῳ Δανιὴλ ὁ ἅγιος ἀρχάγγελος· «Ἑβδομήκοντα ἑβδομάδες συνετμήθησαν ἐπὶ τὸν λαόν σου, καὶ ἐπὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν σου, ἕως τοῦ παλαιωθῆναι τὸ παράπτωμα, καὶ τοῦ τελεσθῆναι | |
| 20 | ἁμαρτίαν.» Καὶ ἐπειδὴ ἔμελλεν ὁ Δεσπότης Χριστὸς τοῖς εἰς αὐτὸν πιστεύουσι τῶν ἁμαρτημάτων δωρεῖ‐ σθαι τὴν ἄφεσιν, ὡς καὶ ὁ μακάριος Ἰωάννης ἐβόα, λέγων· «Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου,» εἰκότως ἐπήγαγε· «Καὶ τοῦ σφραγί‐ | |
| 25 | σαι ἁμαρτίας, καὶ τοῦ ἀπαλεῖψαι ἀνομίας, καὶ τοῦ ἐξιλάσασθαι ἀδικίας.» Ἀπήλειψε μὲν γὰρ τὰς ἀνο‐ μίας τῶν εἰς αὐτὸν πεπιστευκότων, ἐξαλείψας τὸ καθ’ ἡμῶν χειρόγραφον, ᾗ φησιν ὁ μακάριος Παῦλος. Ἐσφράγισε δὲ τὰς ἁμαρτίας, παύσας μὲν τὴν κατὰ | |
| 30 | νόμον πολιτείαν, τὴν δὲ τοῦ Πνεύματος δωρησάμενος χάριν, ὑφ’ ἧς βοηθούμενοι περιγίνονται τῶν παθῶν οἱ πνευματικῶς πολιτευόμενοι. Οἷς προστέθεικε· «Καὶ τοῦ ἀγαγεῖν δικαιοσύνην αἰώνιον.» Δικαιο‐ σύνη δὲ αἰώνιος κυρίως ἐστὶν αὐτὸς ὁ Δεσπότης | |
| 35 | Χριστός. Περὶ γὰρ αὐτοῦ φησιν ὁ μακάριος Παῦλος· «Ἐδόθη ἡμῖν σοφία ἀπὸ Θεοῦ, δικαιοσύνη τε καὶ ἁγιασμὸς, καὶ ἀπολύτρωσις.» Καὶ περὶ τοῦ Εὐαγγε‐ λίου δὲ Ῥωμαίοις ἐπιστέλλων ἔφη, ὅτι «Δικαιοσύνη Θεοῦ ἐν αὐτῷ ἀποκαλύπτεται.» Ἐπειδὴ δὲ φιλοτιμίᾳ | |
| 40 | χρησάμενος, καὶ τὴν πρόξενον τῆς αἰωνίου ζωῆς δικαιοσύνην τοῖς εἰς αὐτὸν πεπιστευκόσιν ἐχαρί‐ σατο, ἣν καὶ αἰτεῖν προσευχομένοις παρεκελεύσατο· «Αἰτεῖτε, λέγων, τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ·» ἀναγκαίως εἶπεν ὁ ἅγιος Γα‐ | |
| 45 | βριήλ· «Καὶ τοῦ ἀγαγεῖν δικαιοσύνην αἰώνιον.» Προσ‐ τέθεικε δέ· «Καὶ τοῦ σφραγίσαι ὅρασιν καὶ προφή‐ την·» τουτέστι, τοῦ δοῦναι μὲν τέλος ἁπάσαις ταῖς προφητείαις· «Τέλος γὰρ νόμου Χριστὸς εἰς δικαιο‐ σύνην παντὶ τῷ πιστεύοντι·» παῦσαι δὲ λοιπὸν τὴν | |
81.1472(50) | προφητικὴν χάριν ἀπὸ τοῦ Ἰουδαίων ἔθνους. Εἰ γὰρ μὴ ἐπιφανεὶς ὁ Δεσπότης Χριστὸς πεποίηκέ τε καὶ | |
| πέπονθεν, ἅπερ οἱ προφῆται προεῖπον, οὐκ ἂν ἐδεί‐ | 1472 | |
81.1473 | χθη τῶν προφητῶν ἡ ἀλήθεια. Πληροῖ τοίνυν, καὶ οἱονεὶ σφραγίζει καὶ βεβαῖοι τὰ ὑπὸ τῶν προφητῶν προῤῥηθέντα, ποιῶν ἅπαντα καὶ πάσχων τὰ ὑπ’ ἐκείνων χρησμῳδηθέντα. Τούτοις πάλιν προστέθεικε· | |
| 5 | «Καὶ τοῦ χρίσαι Ἅγιον ἁγίων.» Τίς δὲ οὗτός ἐστιν ὁ τῶν ἁγίων Ἅγιος; εἰπάτωσαν Ἰουδαῖοι· εἰ δὲ ἀγνοοῦσι, παρ’ ἡμῶν μαθέτωσαν, ὡς αὐτός ἐστιν ὁ Δεσπότης Χριστὸς, διὰ μὲν Ἡσαΐου προλέγων· «Πνεῦμα Κυρίου ἐπ’ ἐμὲ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με | |
| 10 | Κύριος.» Ὑπὸ δὲ τοῦ Δαβὶδ μαρτυρούμενος, ὅτι «Ἠγάπησε δικαιοσύνην, καὶ ἐμίσησεν ἀνομίαν, καὶ διὰ τοῦτο ἐχρίσθη ἐλαίῳ ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους αὑτοῦ.» Μαρτυρεῖ δὲ καὶ ὁ μακάριος Πέ‐ τρος, τῶν ἀποστόλων ὁ κορυφαῖος, λέγων· «Ἰη‐ | |
| 15 | σοῦν τὸν ἀπὸ Ναζαρὲτ, ὡς ἔχρισεν αὐτὸν ὁ Θεὸς Πνεύματι ἁγίῳ καὶ δυνάμει, ὃς διῆλθεν εὐεργετῶν, καὶ ἰώμενος πάντας τοὺς καταδυναστευομένους ὑπὸ τοῦ διαβόλου, ὅτι ὁ Θεὸς ἦν μετ’ αὐτοῦ.» Διδάσκεται τοίνυν ὁ μακάριος Δανιὴλ ὁ προφήτης, ὅτι τετρακο‐ | |
| 20 | σίων καὶ ἐννενήκοντα ἐτῶν χρόνον ἔδοξε παρασχεθῆ‐ ναι τῇ Ἱερουσαλὴμ εἰς τὸ τῶν θείων συνήθως δω‐ ρεῶν ἀπολαύειν, ἕως ἂν ἐκεῖνο τὸ ἀνόσιον καὶ φρι‐ κῶδες τολμήσῃ τόλμημα, τὸν κατὰ τοῦ Σωτῆρός φημι σταυρὸν, ὃς Ἅγιος ἁγίων ὀνομαζόμενος, ἅτε | |
| 25 | δὴ ἁγιωσύνης ὑπάρχων πηγὴ, χρίεται μὲν κατὰ τὸ ἀνθρώπειον τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, σφραγίζει δὲ καὶ βεβαιοῖ τὰς παλαιὰς προφητείας, πληρῶν ἅπαντα τὰ ὑπ’ ἐκείνων προηγορευμένα, ἄφεσιν δὲ ἁμαρ‐ τημάτων τοῖς εἰς αὐτὸν πεπιστευκόσι χαρίζεται. | |
| 30 | Εἶτα διδάσκει ὁ θεῖος ἀρχάγγελος, πόθεν ἄρξασθαι δεῖ τοῦ τῶν ἑβδομήκοντα ἑβδομάδων ἀριθμοῦ. κεʹ. «Καὶ γνώσῃ, φησὶ, καὶ συνήσεις, ἀπὸ ἐξόδου λόγων τοῦ ἀποκριθῆναι, καὶ τοῦ οἰκοδομηθῆναι Ἱερουσαλὴμ, ἕως Χριστοῦ ἡγουμένου, ἑβδομάδες ἑπτὰ | |
| 35 | καὶ ἑβδομάδες ἑξήκοντα δύο.» Τινὲς μὲν οὖν ὑπολαμ‐ βάνουσι τὴν ἐπὶ Κύρου γενομένην τῆς οἰκοδομίας ἀρχὴν, ἀρχὴν εἶναι τοῦ τῶν ἑβδομάδων ἀριθμοῦ, τι‐ νὲς δὲ ἀπὸ ἕκτου ἔτους τῆς βασιλείας Δαρείου τοῦ Ὑστάσπου τοῦ ἀριθμοῦ ἄρχονται· τηνικαῦτα γὰρ τοῦ | |
| 40 | ναοῦ ἡ οἰκοδομὴ τέλος ἔλαβε τὸ προσῆκον, τῶν περιοίκων διὰ τὴν πρὸς Ἰουδαίους δυσμένειαν ἐμ‐ ποδὼν τῇ οἰκοδομίᾳ ἐν τῷ μέσῳ χρόνῳ γεγενημένων, καὶ Καμβύσου δὲ τοῦ Κύρου υἱέως ὑπὸ τούτων ἐξ‐ απατηθέντος καὶ τὴν οἰκοδομίαν κωλύσαντος. Ἀλλ’ | |
| 45 | οὐδὲν τούτων ἔχει τὸ ἀληθές. Πρῶτον μὲν γὰρ πλειό‐ νων ἐτῶν ἀριθμὸς, εἴ τις ἐντεῦθεν ἀριθμῆσαι θε‐ λήσειεν, εὑρεθήσεται· ἔπειτα οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἐπ’ ἄλλου ἐξάλειψιν ἁμαρτημάτων γεγενημένην, καὶ ἄφεσιν ἀδικημάτων, καὶ δικαιοσύνης αἰωνίου δόσιν, | |
81.1473(50) | καὶ πλήρωσιν τῶν προφητικῶν θεσπισμάτων, καὶ | |
| Ἁγίου ἁγίων χρίσιν, ἢ ἐπὶ μόνου τοῦ Δεσπότου Χρι‐ | 1474 | |
81.1476 | στοῦ. Εἰ δ’ οὕτως ταῦτα ἔχει, καὶ συνομολογοῦσιν οἱ τὸν ἀριθμὸν τῶν ἑβδομάδων οὕτω ποιεῖσθαι κε‐ λεύοντες, κάτωθεν ἄνω τὰ τετρακόσια καὶ ἐννενή‐ κοντα ἀριθμήτωσαν ἔτη. Εἰ γὰρ ἀπὸ τῆς ἐπιφανείας | |
| 5 | τῆς παρὰ τὸν Ἰορδάνην γεγενημένης, ὁπηνίκα τοῦ κηρύττειν τε καὶ διδάσκειν καὶ θαυματουργεῖν ὁ Σω‐ τὴρ καὶ Κύριος ἡμῶν ἤρξατο, ἀρξάμενοι τοῦ ἀρι‐ θμεῖν ἐπὶ τὰ ἄνω χωρήσαιμεν, οὐ μόνον οὐ μέχρι Κύρου, ἀλλ’ οὐδὲ ἕως Δαρείου τοῦτον εὑρήσομεν φθά‐ | |
| 10 | νοντα τὸν ἀριθμὸν, ἀλλὰ τῷ εἰκοστῷ ἔτει τῆς Ἀρ‐ ταξέρξου τοῦ Ξέρξου βασιλείας συμπληρούμενον, καθ’ ὃν καιρὸν ὁ Νεεμίας, οἰνοχόος ὢν τοῦδε τοῦ βα‐ σιλέως, ζῆλον λαβὼν, καὶ τὸν Θεὸν ἀντιβολήσας, καὶ τῆς ἄνωθεν ἀπολαύσας ῥοπῆς, ἱκετεύει μὲν τὸν | |
| 15 | βασιλέα ἐπιτρέψαι αὐτῷ τὴν τῶν περιβόλων τῆς Ἱερουσαλὴμ οἰκοδομίαν, τυχὼν δὲ εὐμενοῦς τοῦ βα‐ σιλέως, καταλαμβάνει μὲν τὴν πατρίδα, σὺν πάσῃ δὲ προθυμίᾳ καὶ τὰ λείποντα τῷ θείῳ προστίθησι νεῷ· ἀνίστησι δὲ καὶ τὰ τῆς πόλεως τείχη, καὶ πύρ‐ | |
| 20 | γοις πάντοθεν ὀχυρώσας ἐπιτίθησι τὰς πύλας, καὶ προτρέψας τοὺς ἱερέας, ἔρημον οὖσαν τῶν οἰκητόρων τὴν πόλιν, πλήρη τῶν ἐνοικούντων ποιεῖ. Τοῦτο καὶ ὁ θεῖος ἀρχάγγελος αἰνιττόμενος ἔφη· «Καὶ γνώσῃ, καὶ συνήσεις ἀπὸ ἐξόδου λόγων τοῦ ἀποκριθῆναι, | |
| 25 | καὶ ἀνοικοδομηθῆναι Ἱερουσαλὴμ, ἕως Χριστοῦ ἡγουμένου, ἑβδομάδες ἑπτὰ, καὶ ἑβδομάδες ἑξήκοντα δύο. Καὶ ἐπιστρέψει, καὶ οἰκοδομηθήσεται πλατεῖα, καὶ περίτειχος, καὶ ἐκκαινωθήσονται οἱ καιροί.» Ἀρξάμενος γὰρ, φησὶν, ἀριθμεῖν ἀπὸ τῆς οἰκοδο‐ | |
| 30 | μίας τῆς πόλεως, ἀπολαβούσης μὲν τὰ οἰκεῖα τείχη, δεξαμένης δὲ πλῆθος τῶν οἰκητόρων, ὡς πλατεῖαν αὐτὴν γενέσθαι διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἐνοικούντων, εὑ‐ ρήσεις ἕως Χριστοῦ ἡγουμένου ἑβδομάδας ἑπτὰ καὶ ἑβδομάδας ἑξήκοντα δύο. Χριστὸν δὲ ἡγούμενον | |
| 35 | αὐτὸν πάλιν ὠνόμασεν, ὃν Ἅγιον ἁγίων ἐκάλεσεν, ὡς ὁ μακάριος Πέτρος ἐν Ἰουδαίοις ἔφη δημηγορῶν· «Τὸν δὲ ἀρχηγὸν τῆς ζωῆς ἀπεκτείνατε, ὃν ὁ Θεὸς ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν, λύσας τοῦ θανάτου τὰς ὠδῖ‐ νας.» Ἡγούμενος δὲ ἡμῶν ἐστι κατὰ τὸ ἀνθρώ‐ | |
| 40 | πειον, ὡς πρωτότοκος πάσης κτίσεως, τῆς νέας δηλονότι· «Εἴ τις γὰρ, φησὶν, ἐν Χριστῷ, καινὴ κτίσις.» Καὶ ὡς πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν, ἵνα γένηται, ᾗ φησιν ὁ Παῦλος, «ἐν πᾶσιν αὐτὸς πρω‐ τεύων.» Τούτου χάριν αὐτὸν καὶ ὁ ἅγιος Γαβριὴλ | |
| 45 | Χριστὸν ἡγούμενον προσηγόρευσεν. Ἕως τοίνυν αὐτοῦ ἀπὸ τῆς οἰκοδομίας τῆς Ἱερουσαλὴμ, «ἑβδο‐ μάδες ἑπτὰ καὶ ἑβδομάδες ἑξήκοντα δύο.» Ἵνα δὲ μὴ μάτην ταῦτα ληρεῖν τινες ἡμᾶς ὑπολάβωσιν, φέρε καὶ αὐτῶν τῶν ἐτῶν παραθήσωμεν τὸν ἀριθμόν. | |
81.1476(50) | Οὐκοῦν ἀπὸ μὲν τοῦ εἰκοστοῦ ἔτους τῆς βασιλείας Ἀρταξέρξου τοῦ Ξέρξου, ἐφ’ οὗ Νεεμίας εἰς τὴν | |
| Ἱερουσαλὴμ ἀφικόμενος ἀνεγεῖραι ἤρξατο τὰ τείχη | 1476 | |
81.1477 | τῆς πόλεως, ἕως Δαρείου τοῦ Ἀρσάμου, ὃν Ἀλέξαν‐ δρος ὁ Μακεδὼν ἀνελὼν τὴν τῶν Περσῶν κατέλυσε βασιλείαν, ἔτη ἐστὶ τέτταρα καὶ δέκα πρὸς τοῖς ἑκα‐ τόν· ἀπὸ δὲ ἕκτου ἔτους Ἀλεξάνδρου, ἐν ᾧ Δαρεῖος | |
| 5 | ἀνῃρέθη, ἕως Γαΐου Ἰουλίου Καίσαρος, αὐτοκράτορος πρώτου Ῥωμαίων, ἔτη τὰ πάντα τῆς Μακεδόνων βασιλείας διακόσια ὀγδοήκοντα δύο· ἀπὸ δὲ τῆς ἀρ‐ χῆς Ἰουλίου Καίσαρος ἕως πεντεκαιδεκάτου ἔτους Τιβερίου Καίσαρος, ἡνίκα Ἰωάννης ὁ Βαπτιστὴς | |
| 10 | ἦλθε παρὰ τὸν Ἰορδάνην κηρύσσων βάπτισμα μετα‐ νοίας, καὶ βοῶν· «Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου,» ἔτη ἐστὶ ἑβδομήκοντα τρία. Ταῦτα ὁμοῦ συναγόμενα ποιεῖ ἐτῶν ἀρι‐ θμὸν τετρακοσίων ἑξήκοντα καὶ ἐννέα· ταῦτα δὲ | |
| 15 | Ἑβραϊκὰ ἔτη ποιεῖ τετρακόσια ὀγδοήκοντα τρία· το‐ σαῦτα δὲ ποιοῦσιν αἱ ἑπτὰ καὶ ἑξήκοντα δύο ἑβδο‐ μάδες. Εἰδέναι γὰρ χρὴ, ὡς Ἑβραῖοι, κατὰ τὸν τῆς σελήνης δρόμον ἀριθμοῦντες τὸν ἐνιαυτὸν, ἕνδεκα ἡμέρας περιττὰς ἀποφαίνουσιν, ἃς καὶ ἡμεῖς ἐμβο‐ | |
| 20 | λίμους καλοῦμεν· ὁ γὰρ τῆς σελήνης δρόμος ἐν εἴ‐ κοσιν ἐννέα ἡμέραις καὶ ὥραις ἓξ συμπληροῦται. Οὕτω δὲ ἀριθμοῦντες τριακοσίων καὶ πεντήκοντα καὶ τεσσάρων ἡμερῶν ποιοῦσι τὸν ἐνιαυτόν. Ἐπειδὴ τοίνυν ὁ ἅγιος ἀρχάγγελος τῷ μακαρίῳ Δανιὴλ δια‐ | |
| 25 | λεγόμενος ἀνδρὶ Ἑβραίῳ, καὶ διδάσκων αὐτὸν ἀρι‐ θμὸν τῶν ἐτῶν, τὸν συνήθη πάντως ἔλεγεν ἀριθμὸν, ἀναγκαίως προσθεῖναι δεῖ τὰ ἀπὸ τῶν ἐμβολίμων συναγόμενα ἔτη· τούτων γὰρ προστιθεμένων, τὰ τρία καὶ ὀγδοήκοντα πρὸς τοῖς τετρακοσίοις εὑρεθή‐ | |
| 30 | σεται ἔτη· τοσαῦτα δὲ συνάγουσιν αἱ ἑπτὰ καὶ ἑξή‐ κοντα δύο ἑβδομάδες. Διεῖλε δὲ αὐτὰς οὐχ ἁπλῶς, ἀλλὰ πραγμάτων ἐνίων προσημαίνων μεταβολάς. Ἀπὸ γὰρ τῆς οἰκοδομίας τῆς Ἱερουσαλὴμ, ᾓ ἐγένετο ἐπὶ Νεεμίου καὶ Ἔσδρου, μέχρις Ὑρκανοῦ τοῦ τε‐ | |
| 35 | λευταίου ἐκ τῶν Ἀσαμοναίων ἀρχιερέως, ὃν ἀνεῖλεν Ἡρώδης, ὁ τῶν δύο καὶ ἑξήκοντα ἑβδομάδων ἀριθμὸς συμπληροῦται· ἀπὸ δὲ τῆς ἐκείνου σφαγῆς, μέχρι τῆς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφανείας, καὶ τῆς εἰς τὸν Ἰορδάνην ἀφίξεως, αἱ λοιπαὶ ἑπτὰ ἑβδομάδες | |
| 40 | τὸ τέλος λαμβάνουσιν. Ἐν δὲ τούτῳ τῷ χρόνῳ, μετὰ τὴν Ὑρκανοῦ, φημὶ, ἀναίρεσιν, μέχρι τῆς τοῦ Σω‐ τῆρος ἡμῶν ἐπιφανείας, παρανόμως λοιπὸν οἱ ἀρ‐ χιερεῖς ἐγίνοντο. Τοῦ γὰρ νόμου κελεύοντος διὰ βίου τοὺς ἀρχιερέας ἱερατεύειν, καὶ μετὰ τὴν τελευτὴν | |
| 45 | τοὺς διαδόχους λαμβάνειν, Ἡρώδης, καὶ οἱ μετ’ ἐκεῖ‐ νον Ῥωμαῖοι, ὠνητὰς τὰς ἀρχιερωσύνας ποιησά‐ μενοι, συχνὰς αὐτῶν ἐποιοῦντο διαδοχάς· ἐνίους δὲ οὐδὲ ἐκ τοῦ ἱερατικοῦ γένους καταγομένους ἀρχιε‐ ρέας προεχειρίζοντο. Καὶ τοῦτο διδάσκων Ἰώσηππος | |
81.1477(50) | ὁ Ἑβραῖος συγγραφεὺς οὕτω φησί· «Τὴν βασιλείαν Ἡρώδης παρὰ Ῥωμαίων ἐγχειρισθεὶς, οὐκέτι τοὺς ἐκ τοῦ Ἀσαμωναίου γένους (οὗτοι δὲ ἦσαν οἱ καλού‐ μενοι Μακκαβαῖοι) καθίστησιν ἀρχιερέας, ἀλλά τι‐ | |
| σιν ἀσήμοις καὶ μόνον ἐξ Ἑβραίων οὖσι.» Καὶ | 1478 | |
81.1480 | μετ’ ὀλίγα πάλιν οὕτω φησίν· «Ἔπραξε δ’ ὅμοια τῷ Ἡρώδῃ περὶ τῆς καταστάσεως τῶν Ἰουδαίων ἀρχιε‐ ρέων Ἀρχέλαός τε ὁ παῖς αὐτοῦ, καὶ μετὰ τοῦ‐ τον οἱ Ῥωμαῖοι τὴν ἀρχὴν παρειληφότες.» Καὶ | |
| 5 | ἑτέρωθί φησι· «Βαλέριος δὲ Γράτος, Ῥωμαίων στρατηγὸς, παύσας ἱερατεύειν Ἄνανον, Ἰσμαὴλ ἀρχιερέα ἀποφαίνει τὸν τοῦ Φαβί· καὶ τοῦτον μετ’ οὐ πολὺ μεταστήσας, Ἐλεάζαρον τὸν τοῦ Ἀνάνου τοῦ ἀρχιερέως υἱὸν ἀποδείκνυσιν ἀρχιερέα· ἐνιαυ‐ | |
| 10 | τοῦ δὲ διαγενομένου καὶ τόνδε παύσας, Σίμωνι τῷ Καθίμου τὴν ἀρχιερωσύνην παραδίδωσιν. Οὐ πλέον δὲ καὶ τῷδε ἐνιαυτοῦ τὴν τιμὴν ἔχοντι διεγένετο χρόνος, καὶ Ἰώσηππος, ὁ καὶ Καϊάφας, διάδοχος ἦν αὐτῷ.» Ταῦτα διδάσκων καὶ ὁ μακάριος Λουκᾶς | |
| 15 | φησιν· «Ἔτους πεντεκαιδεκάτου Τιβερίου Καίσα‐ ρος, ἐπὶ ἀρχιερέων Ἄννα καὶ Καϊάφα.» Δύο δὲ κατὰ ταὐτὸν ἀρχιερέας κατὰ νόμον γεγενημένους οὐ μεμαθήκαμεν πώποτε. Ταῦτα προλέγων ὁ ἅγιος Γαβριήλ· | |
| 20 | κϛʹ. «Καὶ μετὰ τὰς ἑβδομάδας, φησὶ, τὰς ἑξήκοντα δύο, ἐξολοθρευθήσεται χρίσμα, καὶ κρῖμα οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ.» Ὡς εἶναι δῆλον, ὅτι τὰς ἑξήκοντα δύο ἑβδομάδας προτέρας τέταχε, καὶ μετὰ ταύτας τὰς ἑπτὰ, ἐν αἷς, φησὶν, ἐξολοθρευθήσεται χρί‐ | |
| 25 | σμα, τουτέστιν, ἡ τοῖς ἀρχιερεῦσιν ἐπανθοῦσα χά‐ ρις. Καὶ ἐπειδὴ καὶ οἱ παρανόμως προχειριζόμενοι ἀρχιερεῖς ὠνομάζοντο, εἰκότως ἐπήγαγε· «Καὶ κρῖμα οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ.» Εἰ γὰρ καὶ χρίονται, φησὶν, ἀλλ’ οὐ κατὰ λόγον χρίονται, παρανόμως δὲ | |
| 30 | τοῦτο ποιεῖν τολμῶσι. Καὶ ἀνωτέρω δὲ δῆλον πεποίη‐ κεν, ὡς τὰς ἑπτὰ ἑβδομάδας τελευταίας τέταχεν· «Ἕως γὰρ Χριστοῦ ἡγουμένου ἑβδομάδες ἑπτὰ, καὶ ἑβδομάδες ἑξήκοντα δύο.» Ἕως γὰρ τοῦ ἡγου‐ μένου Χριστοῦ τὰς ἑπτὰ πολλαπλασιαζούσας ἑβδο‐ | |
| 35 | μάδας παρ’ αὐτὴν αὑτοῦ τὴν μνήμην τέθεικεν, ἵνα γνῶμεν ὡς ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἐπὶ τὰ ἄνω ἀρι‐ θμεῖν βουλόμενοι, τὰς ἑπτὰ πρότερον ἑβδομάδας εὑ‐ ρήσομεν, καὶ τότε τὰς ἑξήκοντα δύο. Καὶ τοῦτο σαφέ‐ στερον ποιῶν· «Ἐπιστρέψει, φησὶ, καὶ οἰκοδο‐ | |
| 40 | μηθήσεται πλατεῖα καὶ περίτειχος, καὶ ἐκκαινωθή‐ σονται οἱ καιροί.» Τουτέστιν, ὁ πρὸ τῆς οἰκοδομίας χρόνος. «Καὶ μετὰ τὰς ἑβδομάδας, φησὶ, τὰς ἑξή‐ κοντα δύο, ἐξολοθρευθήσεται χρίσμα.» Καὶ οὐκ εἶπε, μετὰ τὰς ἑπτὰ, ἀλλὰ μετὰ τὰς ἑξήκοντα δύο, | |
| 45 | μεθ’ ἅς εἰσιν αἱ ἑπτὰ, «ἐν αἷς ἐξολοθρευθήσεται χρίσμα, καὶ κρῖμα οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ·» Ἡρώδου μὲν ἀλλοφύλου βασιλεύοντος· πατρόθεν γὰρ Ἀσκα‐ λωνίτης ἦν, μητρόθεν δὲ Ἰδουμαῖος· τῶν δὲ καλου‐ μένων ἀρχιερέων οὐ κατὰ νόμον χριομένων, ἀλλ’ | |
81.1480(50) | ὑπὸ τῶν ἀλλοφύλων ἀρχόντων προχειριζομένων, | |
| Ἡρώδου τε καὶ Ἀρχελάου, καὶ τῶν Ῥωμαίων | 1480 | |
81.1481 | στρατηγῶν. Εἶτα λέγει καὶ τὴν καταληψομένην παν‐ ωλεθρίαν τήν τε πόλιν, καὶ αὐτὴν ταύτην τὴν ἀλλό‐ φυλον βασιλείαν, καὶ τὴν παράνομον ἀρχιερωσύνην, καί φησι· «Καὶ τὴν πόλιν καὶ τὸ ἅγιον διαφθερεῖ | |
| 5 | σὺν τῷ ἡγουμένῳ τῷ ἐρχομένῳ.» Καὶ γὰρ ἡ πόλις, φησὶν, ἀνάστατος γενήσεται, καὶ ὁ νεὼς ὁ ἅγιος παντελῆ κατάλυσιν δέξεται. Ταῦτα δὲ πείσεται ἡ πόλις σὺν τῷ ἡγουμένῳ τῷ ἐρχομένῳ, τουτέστι, τοῖς ἐρχομένοις παρανόμοις ἄρχουσιν. Ἡγούμενον | |
| 10 | γὰρ ἐρχόμενον τὴν ἀλλόφυλον βασιλείαν καὶ τὴν παράνομον ἀρχιερωσύνην ὠνόμασεν. Εἶτα διδάσκων, ὅτι πολλῷ χείρονα τῶν προτέρων ὑπομενοῦσι κακὰ, ἐπήγαγε· «Καὶ ἐκκοπήσονται ὡς ἐν κατακλυ‐ σμῷ·» τουτέστι, πανωλεθρίαν ὑπομενοῦσιν, οἵαν | |
| 15 | ὑπέμειναν οἱ πάλαι ἄνθρωποι τοῦ κατακλυσμοῦ τὴν γῆν πᾶσαν συγκαλύψαντος. Καὶ διδάσκων ὡς οὐδε‐ μιᾶς ἀνακλήσεως ἢ ἀνέσεως τεύξονται, «Καὶ ἕως τέλους, φησὶ, πολέμου συντετμημένου ἀφανισμοῖς.» Ἀφανισμὸν γὰρ, φησὶ, παντελῆ ὑπομενοῦσιν, οἷόν | |
| 20 | τινι κατακλυσμῷ τῷ πολέμῳ παραδοθέντες, καὶ εἰς τέλος τούτοις ὑποκλιθήσονται τοῖς κακοῖς, καὶ οὐδεμιᾶς πώποτε ἀνακλήσεως τεύξονται. Οὕτω τὰ περὶ τῆς Ἰουδαίων προθεσπίσας πανωλεθρίας, ἐπαν‐ έρχεται πάλιν εἰς τὸν τῶν ἑβδομήκοντα ἑβδομάδων | |
| 25 | ἀριθμὸν, καὶ τὴν λείπουσαν ταῖς ἑξήκοντα ἐννέα προστίθησι, καί φησιν· κζʹ. «Καὶ δυναμώσει διαθήκην πολλοῖς ἑβδομὰς μία, καὶ ἐν τῷ ἡμίσει τῆς ἑβδομάδος ἀρθήσεται θυσία καὶ σπονδὴ, καὶ ἐπὶ τὸ ἱερὸν βδέλυγμα τῆς | |
| 30 | ἐρημώσεως, καὶ ἕως συντελείας καιροῦ συντέλεια δοθήσεται ἐπὶ τὴν ἐρήμωσιν.» Τίνα μὲν οὖν ἔσται μετὰ τὰς ἑξήκοντα δύο ἑβδομάδας ἐν ταῖς ἑπτὰ ἑβ‐ δομάσι, προείρηκα, φησί· προσήκει δὲ μαθεῖν καὶ τὰ ἐν τῇ ἄλλῃ ἑβδομάδι γενησόμενα. Ἐν γὰρ ταύτῃ | |
| 35 | ἡ Καινὴ Διαθήκη δοθήσεται τοῖς πιστεύουσι, καὶ δυ‐ νάμεως ἁπάσης αὐτοὺς πληρώσει· «Μεσούσης δὲ ταύτης τῆς ἑβδομάδος, ἀρθήσεται θυσία καὶ σπονδή.» Παυθήσεται, φησὶν, ἡ κατὰ νόμον θυσία, τῆς ἀληθοῦς προσφερομένης θυσίας τοῦ ἀμώμου ἀμνοῦ, τοῦ αἴρον‐ | |
| 40 | τος τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου. Ταύτης γὰρ λοιπὸν προσ‐ ενεχθείσης, τέλος ἐκείνη λήψεται. Οὗ χάριν, εὐθὺς τῆς θυσίας πληρωθείσης, καὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἀφέν‐ τος τὸ πνεῦμα, τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐῤῥάγη ἀπὸ ἄνωθεν ἕως κάτω, τὰ πάλαι ἀθεώρητα τοῖς | |
| 45 | πᾶσι ποιοῦν θεωρητὰ, καὶ τὰ ἄψαυστα καὶ ἄβατα ἀπο‐ φαίνων βατά. Ἐπειδὴ γὰρ τὸ καταπέτασμα διεῖργεν ἀπὸ τῶν ἁγίων τὰ Ἅγια τῶν ἁγίων ἔχοντα τὸ ἱλαστή‐ ριον, καὶ τὰ Χερουβὶμ, καὶ τὴν κιβωτὸν, ῥαγὲν διόλου τὸ καταπέτασμα διὰ τῶν πραγμάτων ἔδειξεν, ὡς ἀπ‐ | |
81.1481(50) | έστη τῶν ἔνδον ἡ παρεδρεύουσα χάρις, καὶ κοινὰ γέ‐ | |
| γονε τὰ πάλαι τῷ ἀρχιερεῖ μόνῳ βατά. Τοῦτο δὲ γέ‐ | 1482 | |
81.1484 | γονεν ὑπὲρ τοῦ κόσμου παντὸς τῆς θυσίας προσενε‐ χθείσης. Εἰ δέ τις καὶ τὸν χρόνον καταμαθεῖν ἐθέ‐ λει, ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίου μαθήσεται. Ὡς περὶ τὰ τρία ἔτη καὶ ἥμισυ κηρύξας ὁ Κύριος, | |
| 5 | καὶ τοὺς ἁγίους αὑτοῦ μαθητὰς τῇ διδασκαλίᾳ καὶ τοῖς θαύμασι βεβαιώσας, τότε τὸ πάθος ὑπέμεινε· μετὰ δὲ τὸν σταυρὸν καὶ τὸν θάνατον, καὶ τὴν ἀνά‐ στασιν, καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνάβασιν, καὶ τὴν τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐπιφοίτησιν, τὸν λοιπὸν τῆς ἑβδο‐ | |
| 10 | μάδος χρόνον οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι ἐν Ἱεροσολύμοις κηρύττοντές τε καὶ θαυματουργοῦντες, πολλάς τε ἀνθρώπων χιλιάδας εἰς τὴν εὐαγγελικὴν ποδηγήσαν‐ τες διδασκαλίαν, τῆς Νέας Διαθήκης ἠξίωσαν καὶ τῆς τοῦ παναγίου βαπτίσματος χάριτος τυχεῖν παρεσκεύα‐ | |
| 15 | σαν. Εἶτα τῶν κατὰ τὸν ἅγιον Στέφανον ὑπὸ τῶν Ἰουδαίων τολμηθέντων, διεσπάρησαν μὲν οἱ ἄλλοι κατὰ τὰς πόλεις τῆς Ἰουδαίας, οἱ δὲ θεῖοι ἀπόστολοι σμικρὸν ἐν Ἱεροσολύμοις διατρίψαντες χρόνον, εἰς τὴν Σαμάρειαν καὶ Καισάρειαν, Λύδδαν τε καὶ | |
| 20 | Ἰώππην περιιόντες, ἅπασιν ἀνθρώποις τὰ σωτήρια δόγματα προσφέρειν ἠπείγοντο. Τούτου χάριν ὁ θεῖος ἀρχάγγελος τῷ μακαρίῳ φησὶ Δανιὴλ, ὅτι «Δυνα‐ μώσει διαθήκην πολλοῖς ἑβδομὰς μία,» τόν τε πρὸ τοῦ σταυροῦ τοῦ Κυρίου χρόνον, καὶ τὸν μετὰ τὴν | |
| 25 | ἀνάστασιν τοῦ Σωτῆρος τῶν ἁγίων ἀποστόλων ἐν Ἱεροσολύμοις διδασκαλίαν κατὰ ταὐτὸν συναγαγών. Εἶτα διαιρεῖ διχὰ τὴν ἑβδομάδα, καί φησι· «Καὶ ἐν τῷ ἡμίσει τῆς ἑβδομάδος ἀρθήσεται θυσία καὶ σπονδή.» Τῆς γὰρ ἀληθινῆς προσφερομένης θυσίας, | |
| 30 | τέλος λήψεται ἡ τοῦ νόμου σκιά. Καὶ ἐπὶ τούτοις φησίν· «Ἐπὶ τὸ ἱερὸν βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως» Διὰ ταύτην γὰρ, φησὶ, τὴν θυσίαν οὐ μόνον ἐκείνη ἡ θυσία παυθήσεται, ἀλλὰ καὶ βδέλυγμα τῆς ἐρη‐ μώσεως ἐπὶ τὸ ἱερὸν δοθήσεται, τουτέστι, τὸ πάλαι | |
| 35 | σεπτὸν καὶ φρικῶδες ἔρημον ἀναφανήσεται. Ση‐ μεῖον δὲ τῆς ἐρημίας γενήσεται εἰκόνες τινὲς ἀπ‐ ηγορευμέναι τῷ νόμῳ εἰς τοῦτον εἰσκομιζόμεναι. Τοῦτο δὲ πεποίηκε Πιλάτος νύκτωρ εἰς τὸν θεῖον νεὼν τὰς βασιλικὰς εἰσκομίσας εἰκόνας παρὰ τὸν | |
| 40 | θεῖον νόμον. Τοῦτο δὲ καὶ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις τοῖς ἁγίοις αὑτοῦ προέλεγε μαθηταῖς· «Ὅταν ἴδητε τὸ βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως τὸ εἰρη‐ μένον διὰ Δανιὴλ τοῦ προφήτου, γινώσκετε, ὅτι ἤγγικεν ἡ ἐρήμωσις αὐτῆς. Τότε οἱ ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ | |
| 45 | φευγέτωσαν εἰς τὰ ὄρη, καὶ ὁ ἐπὶ τοῦ δώματος μὴ καταβήτω ἆραί τι ἀπὸ τῆς οἰκίας αὑτοῦ.» Ταῦτα δὲ ἔλεγε σημαίνων τὸ τάχος τῆς καταληψο‐ μένης αὐτοὺς πανωλεθρίας. Καὶ μικρὸν δὲ πρὸ τού‐ των φησίν· «Ἱερουσαλὴμ, Ἱερουσαλὴμ, ἡ ἀποκτεί‐ | |
81.1484(50) | νουσα τοὺς προφήτας, καὶ λιθοβολοῦσα τοὺς ἀπ‐ εσταλμένους πρὸς αὐτὴν, ποσάκις ἠθέλησα ἐπισυν‐ αγαγεῖν τὰ τέκνα σου ὃν τρόπον ὄρνις ἐπισυνάγει τὰ | |
| νοσσία ἑαυτῆς ὑπὸ τὰς πτέρυγας, καὶ οὐκ ἠθελή‐ | 1484 | |
81.1485 | σατε. Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν, ὅτι ἀφίεται ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος.» Ταῦτα προλέγων ὁ ἅγιος Γαβριὴλ, μετὰ τὸ προθεσπίσαι τῆς κατὰ τὸν νόμον λατρείας τὴν παῦλαν, ἐπήγαγε καὶ ἐπὶ τούτοις· «Ἐπὶ τὸ | |
| 5 | ἱερὸν βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως.» Καὶ ἵνα μὴ νο‐ μίσωσιν οἱ Ἰουδαῖοι πάλιν ἀπολήψεσθαι τὸν θεῖον νεὼν τὴν προτέραν εὐπρέπειάν τε καὶ δόξαν, ἀναγκαίως ἐπήγαγε· «Καὶ ἕως συντελείας καιροῦ συντέλεια δοθήσεται ἐπὶ τὴν ἐρήμωσιν.» Ἕως γὰρ, | |
| 10 | φησὶ, τῆς τοῦ αἰῶνος συντελείας ἡ τῆς ἐρημώσεως συντέλεια μενεῖ, μεταβολὴν οὐ δεχομένη. Τοῦτο καὶ ὁ μακάριος ἔφη Δαβίδ· «Ἐν ὀργῇ συντελείας καὶ οὐ μὴ ὑπάρξουσι, καὶ γνώσονται ὅτι ὁ Θεὸς δεσπόζει τοῦ Ἰακὼβ, καὶ τῶν περάτων τῆς γῆς.» Γνώσονται | |
| 15 | δὲ ὅταν ἴδωσι τὸ σημεῖον τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ. Τότε γὰρ «κόψονται κατὰ φυλὰς, τότε ὄψονται εἰς ὃν ἐξεκέντησαν.» Εἰ δ’ οὐχ οὕτως ταῦτα ἔχει, ἐπειδὴ ὁ τῶν τετρακοσίων καὶ ἐννενή‐ κοντα ἐτῶν διελήλυθεν ἀριθμὸς, καὶ ἕτερα δὲ πρὸς | |
| 20 | τούτοις πλέον ἢ τεσσαράκοντα καὶ τετρακόσια, δει‐ ξάτωσαν ἐπὶ τίνων ἔλαβε πέρας ἡ τοῦ ἀρχαγγέλου χρησμολογία. Ἐπὶ τῶν Μακκαβαίων; Ἀλλ’ οὐκ ἔστι τετρακόσια καὶ ἐννενήκοντα ἔτη ἀπὸ Δαρείου μέχρις αὐτῶν, οὔτε μὴν ἀπὸ Κύρου τοῦ πρώτου Περσῶν | |
| 25 | βασιλεύσαντος· ἀπὸ γὰρ Κύρου μέχρις Ἀντιόχου τοῦ Ἐπιφανοῦς, ἐφ’ οὗ οἱ Μακκαβαΐοι ζηλώσαντες ἀντελάβοντο τῶν πραγμάτων, περὶ τὰ τριακόσια καὶ ἑβδομήκοντα καὶ δύο ἐστὶν ἔτη. Ἄλλως τε δὲ, τίς τούτων Ἅγιος ἁγίων κέκληται; Ἰούδας, ἢ Ἰω‐ | |
| 30 | νάθαν, Σιμὼν, ἢ ὁ μετὰ τούτους; Καὶ μὴν οὐδὲ Ἀβραὰμ ὁ πατριάρχης, οὐδὲ Μωσῆς ὁ νομοθέτης, οὐδὲ Ἠλίας ὁ μέγιστος τῶν προφητῶν, Ἅγιος τῶν ἁγίων προσηγορεύθη πώποτε. Οὐκοῦν καὶ ὁ χρόνος, καὶ αἱ προσηγορίαι τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ | |
| 35 | Χριστοῦ σαφῶς ἡμῖν προεσήμαναν παρουσίαν, εἰς ὃν πεπιστευκότες, καὶ τὴν δευτέραν αὐτοῦ παρουσίαν προσμένοντες, τῆς παρ’ αὐτοῦ φιλανθρωπίας ἐν ἡμέρᾳ διαγνώσεως τυχεῖν ἱκετεύσωμεν· ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ | |
| 40 | τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πα‐ τρὶ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας | |
| τῶν αἰώνων. Ἀμήν. | 1486 | |
81.1488(1t) | ΤΟΜΟΣ Ιʹ. | |
| 3 | ΚΕΦΑΛ. Ιʹ. αʹ. «Ἐν ἔτει τρίτῳ Κύρου, τοῦ βασιλέως Περσῶν, | |
| 5 | λόγος ἀπεκαλύφθη τῷ Δανιὴλ, οὗ τὸ ὄνομα ἐπεκλήθη Βαλτάσαρ.» Τισὶ δοκεῖ τὸν χρόνον ἐσφάλθαι, καὶ ἀντὶ τοῦ ἐν ἔτει πρώτῳ, τρίτῳ θεῖναι τὸν ἐξ ἀρχῆς τὸ βιβλίον γράψαντα· τούτου δὲ τεκμήριον, ἐκ τοῦ τὸν μακάριον εἰπεῖν Δανιὴλ, εὐθὺς μετὰ τὴν ἀρχὴν | |
| 10 | τῆς προφητείας· «Καὶ ἐγένετο Δανιὴλ ἕως ἔτους ἑνὸς Κύρου τοῦ βασιλέως.» Εἰ γὰρ μέχρι τοῦ ἔτους μόνον τοῦ πρώτου τῆς Κύρου βασιλείας διήρκεσε, φησὶν, ὁ προφήτης, πῶς ἐν τῷ τρίτῳ ἔτει τὴν ἀπο‐ κάλυψιν βλέπει; Ἐγὼ δὲ ἡγοῦμαι οὐ ῥητὸν χρόνον | |
| 15 | τὸ πρότερον σημάναι, οὐδὲ τῷ πρώτῳ ἔτει τῆς Κύρου βασιλείας τὴν τοῦ μακαρίου Δανιὴλ περιο‐ ρίσαι ζωήν. Οὐδὲ γὰρ εἶπεν, Ἕως πρώτου ἔτους Κύρου τοῦ βασιλέως, ἀλλ’ «ἕως ἔτους ἑνός.» Βού‐ λεται δὲ, ὡς ἐμοί γε δοκεῖ, διδάξαι τοὺς ἐντυγχά‐ | |
| 20 | νοντας τῇ προφητικῇ συγγραφῇ, ὅτι δὴ καὶ μέχρι Κύρου, τοῦ βασιλέως Περσῶν, διήρκεσεν, ὃς καὶ τῶν δορυαλώτων Ἰουδαίων τοὺς βουλομένους ἐλευθέρους ἀποφήνας, προσέταξεν εἰς τὴν ἐνεγκοῦσαν ἐπαν‐ ελθεῖν, καὶ τὸν θεῖον ἀνεγεῖραι νεών. Τοῦτο δὲ σα‐ | |
| 25 | φῶς ἡμᾶς διδάσκει καὶ ὁ ἅγιος ἄγγελος τῷ Δανιὴλ μετὰ βραχέα διαλεγόμενος· φησὶ γάρ· «Καὶ ἐγένετο ἐν ἔτει πρώτῳ Κύρου, ἔστην εἰς κράτος καὶ ἰσχύν·» ἀντὶ τοῦ· Εὐθὺς τοῦ Κύρου βασιλεύσαντος, πάντα πραγματευόμενος διετέλουν, ὥστε τῆς αἰχμαλωσίας | |
| 30 | τὸν λαὸν ἀπαλλάξαι. Καὶ ἐν τῷ τέλει δὲ τοῦ βιβλίου· Παρέλαβε, φησὶ, Κῦρος ὁ Πέρσης τὴν βασιλείαν, καὶ ἦν Δανιὴλ συμβιωτὴς τοῦ βασιλέως, καὶ ἔνδοξος ὑπὲρ πάντας τοὺς φίλους αὐτοῦ· ὥστε πάντοθεν δείκνυσθαι τοῦ τρίτου ἔτους τὸν ἀριθμόν. «Ἐν τῷ | |
| 35 | τρίτῳ τοίνυν ἔτει τῆς Κύρου βασιλείας, ὁ λόγος ἀπεκαλύφθη τῷ Δανιὴλ, οὗ τὸ ὄνομα ἐπεκλήθη Βαλ‐ τάσαρ. Καὶ ἀληθινὸς ὁ λόγος, καὶ δύναμις μεγάλη, καὶ σύνεσις ἐδόθη αὐτῷ ἐν τῇ ὀπτασίᾳ.» Εἰκότως δὲ λόγον καὶ ὀπτασίαν καλεῖ· ἐθεάσατο μὲν γὰρ | |
| 40 | ἁγίους ἀγγέλους, ἤκουσε δὲ αὐτῶν διαλεγομένων καὶ μεμάθηκεν ἀκριβῶς τὰ ἐσόμενα. Λέγει δὲ ἀληθῆ εἶναι τὸν λόγον, ὥστε ἀνενδοιάστως ἅπαντας τὰ ῥηθησόμενα δέξασθαι. βʹ, γʹ. «Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, ἐγὼ Δανιὴλ | |
| ἤμην πενθῶν τρεῖς ἑβδομάδας ἡμερῶν. Ἄρτον ἐπι‐ | 1488 | |
81.1489 | θυμιῶν οὐκ ἔφαγον, καὶ κρέας καὶ οἶνος οὐκ εἰσῆλθεν εἰς τὸ στόμα μου, καὶ ἄλειμμα οὐκ ἠλειψάμην, ἕως τριῶν ἑβδομάδων ἡμερῶν.» Ἀναγκαῖον ζητῆσαι τὴν τοῦ πένθους αἰτίαν· ἀσαφῶς γὰρ αὐτὴν ἡ προφητεία | |
| 5 | διδάσκει. Πρῶτον μὲν γὰρ οὐδὲ ἐπέκειτό τις ἀθυ‐ μίας ἀφορμή· ὅ τε γὰρ βασιλεὺς ἥμερός τε καὶ φιλάνθρωπος, καὶ τὰ θεῖα τιμῶν, καὶ τοῦ Δανιὴλ τὴν φιλίαν περὶ πολλοῦ ποιούμενος, καὶ ὅλος ὁ λαὸς εἰρήνης πολλῆς διὰ τὴν τοῦ βασιλέως ἀπήλαυεν | |
| 10 | ἠπιότητα· μᾶλλον δὲ, εἴ τις προσέχειν ἐθελήσειε τῇ τε τοῦ μακαρίου Ἱερεμίου προφητείᾳ, καὶ τῇ τῶν Παραλειπομένων ἱστορίᾳ, καὶ τῇ τοῦ Ἔσδρα συγ‐ γραφῇ, εὑρήσει τὸν Κῦρον ἐν τῷ πρώτῳ ἔτει τῆς βασιλείας, ἅπασι τοῖς βουλομένοις τῶν Ἰουδαίων | |
| 15 | παρεγγυήσαντα τὴν ἐνεγκοῦσαν καταλαβεῖν, καὶ τὸν θεῖον ἀνεγεῖραι νεὼν, ὥστε πανταχόθεν θυμηδίας ἔχειν ἀφορμὰς τὸν προφήτην. Ἀλλὰ γὰρ εἴ τις ἀκρι‐ βῶς τούτων ἕκαστον ἐξετάσειεν, αὐτὰ ταῦτα εὑρήσει αἴτια τῆς τοῦ Δανιὴλ ἀχθηδόνος· τοῦ γὰρ βασιλέως | |
| 20 | ἐπιτρέψαντος ἅπασι τοῖς ἐθέλουσι τὴν ἐλευθερίαν καὶ τὴν ἐπάνοδον, οἱ μὲν πλείους οἰκίας ἐν Βαβυλῶνι δειμάμενοι, καὶ τούτων τῷ δεσμῷ κατεχόμενοι, τῆς ἐπανόδου καταφρονήσαντες, τὴν ξένην τῆς οἰκείας προείλοντο· μόνοι δὲ οἱ τῆς εὐσεβείας ἐρασταὶ, καὶ | |
| 25 | τῶν πατρῴων νόμων φύλακες, τῶν ἐν Βαβυλῶνι κτη‐ μάτων καταφρονήσαντες, τὴν τῆς πατρίδος ἐρημίαν καὶ αὐτῆς τῆς βασιλείας προὐτίμησαν. Τοῦτο τοίνυν τῷ μακαρίῳ Δανιὴλ μέγιστον εἰργάσατο πένθος· τῆς τε γὰρ θείας ἐπαγγελίας τὸ ἀψευδὲς ὁρῶν, καὶ τοῦ | |
| 30 | βασιλέως τὸ ἥμερον καὶ φιλάνθρωπον, καὶ τοῦ λαοῦ τὸ δυσπειθὲς καὶ δυσήνιον, σφόδρα τὴν ψυχὴν ἐτρύ‐ χετο, καὶ πενθῶν καὶ θρηνῶν διετέλει. Ζητήσειεν δ’ ἄν τις εἰκότως, τί δήποτε τῶν ἄλλων ἕνεκεν, ὡς ἐῤ‐ ῥᾳθυμηκότων καὶ τῆς ἐπανόδου καταπεφρονηκότων, | |
| 35 | θρηνῶν καὶ ὀλοφυρόμενος, αὐτὸς οὐκ ἐπανῆλθεν εἰς τὴν πατρίδα. Εὑρήσει δὲ τὴν λύσιν, αὐτῆς τῆς αἰχμα‐ λωσίας τὴν αἰτίαν σκοπούμενος. Ὥσπερ γὰρ οὐ διὰ τὰς οἰκείας πλημμελείας εἴασεν αὐτὸν ὁ Θεὸς δορυ‐ άλωτον γενέσθαι, ἀλλὰ τῆς τοῦ λαοῦ προμηθούμενος | |
| 40 | ὠφελείας, καὶ οἷόν τινα κηδεμόνα καὶ διδάσκαλον αὐ‐ τοῖς συμπέμπων· οὕτω καὶ ἐν τῷ τῆς ἐπανόδου καιρῷ, τῶν πλειόνων τὴν οἴκησιν τὴν ἐν Βαβυλῶνι στερξάντων, πάλιν ὁ θεῖος προφήτης συνδιάγειν αὐτοῖς ἀναγκάζεται, ἵνα μὴ ἔρημοι τῆς πνευματικῆς | |
| 45 | κηδεμονίας γενόμενοι εἰς ἀσέβειαν παντελῶς ἐξωκεί‐ λωσι. Τούτου χάριν, καὶ βασιλέως τὴν εὐσέβειαν τι‐ μῶντος τοῦ τηνικάδε κρατοῦντος, καὶ πᾶσαν αὐτῷ θεραπείαν προσφέροντος, καὶ τῶν ἄλλων προτιμῶν‐ τος ἁπάντων, οὐδεμίαν ὁ μακάριος Δανιὴλ λαμ‐ | |
81.1489(50) | βάνει παραψυχὴν, ἀλλ’ ἀνιᾷ καὶ λίαν αὐτὸν ἀλγύνει τοῦ λαοῦ τὸ δυσπειθὲς, καὶ ἡ τῆς ἁγίας πόλεως λήθη. Οὗ χάριν καὶ τρεῖς ἑβδομάδας ἄσιτος διετέ‐ λεσεν· «Ἄρτον γὰρ, φησὶ, ἐπιθυμιῶν οὐκ ἔφαγον, καὶ κρέας καὶ οἶνος οὐκ εἰσῆλθεν εἰς τὸ στόμα | |
| 55 | μου, καὶ ἄλειμμα οὐκ ἠλειψάμην ἕως τριῶν ἡμερῶν | 1490 |
81.1492 | ἑβδομάδων.» Οὐδεμίαν γὰρ, φησὶν, ἐπιμέλειαν ἐν πάσαις ταύταις ταῖς ἡμέραις τῷ σώματι προσενή‐ νοχα, οὐκ ἀλοιφὴν ἔξωθεν, οὐ τροφὴν ἔνδοθεν. Καλῶς δὲ καὶ μάλα προσφόρως οὐκ ἐπὶ τῶν κρεῶν, ἀλλ’ ἐπὶ | |
| 5 | τοῦ ἄρτου, τὸ τῶν ἐπιθυμιῶν προστέθεικεν. Ὁ γὰρ ἄρτος ἀναγκαία πάντων τροφή· κρεῶν γὰρ ἀπολαύουσιν οἱ εὐπορώτεροι, ἄρτου δὲ πρὸς τοῖς εὐ‐ πορωτέροις καὶ οἱ πενέστεροι. Διὰ τοῦτο τὸν ἄρτον ἐπιθυμιῶν προσηγόρευσεν, ὡς καὶ κοινὴν ὄντα τρο‐ | |
| 10 | φὴν, καὶ πάσης τροφῆς ἐρασμιώτατον. δʹ. «Καὶ ἐν ἡμέρᾳ εἰκάδι καὶ τετάρτῃ τοῦ μηνὸς τοῦ πρώτου, ἐν τῷ τρίτῳ ἔτει, ἐγὼ ἤμην ἐχόμενα τοῦ ποταμοῦ τοῦ μεγάλου, αὐτός ἐστι Τίγρις.» Ἐπισημήνασθαι δεῖ καὶ τὸν μῆνα, καὶ | |
| 15 | τὰς τῆς νηστείας ἡμέρας, εἰς ἔλεγχον τῆς Ἰουδαίων παρανομίας. Τῇ γὰρ τεσσαρεσκαιδεκάτῃ τοῦ πρώτου μηνὸς πρὸς ἑσπέραν τοῦ θείου νόμου προστάττοντος ἐπιτελεῖν τὸ Πάσχα, ὁ μακάριος Δανιὴλ μέχρι τῆς τετάρτης εἰκάδος ἄσιτος διετέλει. Εἰ δὲ εἴποιεν οἱ | |
| 20 | Ἰουδαῖοι, ὅτι ἄρτον ἐπιθυμιῶν οὐκ ἔφαγεν, ἅτε δὴ ἄρτους ἀζύμους ἐσθίων· πρῶτον μὲν τὴν οἰκείαν ἄνοιαν καὶ διὰ τούτων ἐλέγχουσιν· ἄρτος γὰρ καλεῖ‐ ται καὶ ὁ ζυμίτης, καὶ ὁ ἄζυμος. Ἔπειτα δὲ τὰ ἐπαγόμενα ἀντικρὺς αὐτῶν ἐμφράττει τὸ ἀναίσχυντον | |
| 25 | στόμα. «Κρέας γὰρ, φησὶ, καὶ οἶνος οὐκ εἰσῆλθεν εἰς τὸ στόμα μου.» Εἰ δὲ κρεῶν οὐ μετέλαβε, πῶς τὸ Πάσχα ἐπετέλεσεν; Τὸ γὰρ Πάσχα οὐδὲν ἕτερον ἢ ἀμνὸς ἄρσην ἐνιαυσιαῖος, ἄμωμος, πρὸς ἑσπέραν θυόμενος καὶ ὀπτώμενος. Ὁ τοίνυν κρεῶν μὴ μετα‐ | |
| 30 | λαβὼν, πῶς τὸ Πάσχα ἐπετέλει; Οὐκοῦν οὐκ ἐπετέ‐ λεσε τὸ Πάσχα τῷ νόμῳ πειθόμενος, ὃς διαῤῥήδην παρακελεύεται τὰς τρεῖς ἐπιτελεῖν ἑορτὰς εἰς τὸν τόπον, ὃν ἂν ἐκλέξηται Κύριος ὁ Θεός. Ἐναργῶς τοίνυν παρανομοῦσιν οἱ Ἰουδαῖοι ταύτας ἐν τῇ ξένῃ | |
| 35 | τολμῶντες ἐπιτελεῖν. Ἡμεῖς δὲ ἐπὶ τὸ προκείμενον ἐπανέλθωμεν. «Τῇ τετάρτῃ, φησὶ, καὶ εἰκάδι τοῦ πρώτου μηνὸς, ἐν τῷ τρίτῳ ἔτει, ἐγὼ ἤμην ἐχόμενα τοῦ ποταμοῦ τοῦ μεγάλου, αὐτός ἐστι Τίγρις.» Πάλιν καὶ ἐντεῦθεν διδασκόμεθα, ὡς οὐκ ἔσφαλται ὁ | |
| 40 | χρόνος· καὶ γὰρ ἐνταῦθα τῷ τρίτῳ ἔτει, ἀλλ’ οὐ τῷ πρώτῳ ἔφη τὴν ὀπτασίαν ἑωρακέναι. εʹ, ϛʹ. «Καὶ ἦρα τοὺς ὀφθαλμούς μου, καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ἐνδεδυμένος βαδδεὶμ, καὶ ἡ ὀσφὺς αὐτοῦ περιεζωσμένη χρυσίῳ Ὠφάζ. Καὶ τὸ σῶμα | |
| 45 | αὐτοῦ ὡσεὶ Θαρσεῖς.» Βαδδεὶμ δὲ τῇ Ἑλλάδι φωνῇ τὰ βύσσινα σημαίνεται. Λέγει τοίνυν τὸ μὲν ἔνδυμα τοῦ ὀφθέντος βύσσινον τεθεᾶσθαι, τὴν δὲ ζώνην ἐκ χρυσίου Ὠφὰζ, τουτέστι, χρυσίου λαμπροτάτου καὶ καθαρωτάτου· «τὸ δὲ σῶμα αὐτοῦ ὡσεὶ Θαρσεῖς·» | |
81.1492(50) | ἀντὶ τοῦ, ἐῴκει τῷ δοκιμωτάτῳ χρυσίῳ ἐκ Θαρσεῖς | |
| φερομένῳ· καὶ γὰρ τῷ Σολομῶντι ἐκεῖθεν τὸ ἄπε‐ | 1492 | |
81.1493 | φθον ἐκομίζετο χρυσίον. «Καὶ τὸ πρόσωπον δὲ αὐ‐ τοῦ, ὡς εἶδος ἀστραπῆς.» Αἴγλη, φησὶ, φωτοειδὴς ἐκ τοῦ προσώπου ἐφέρετο. «Καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὡσεὶ λαμπάδες πυρὸς, καὶ οἱ βραχίονες αὐτοῦ καὶ τὰ | |
| 5 | σκέλη ὡς ὅρασις χαλκοῦ στίλβοντος, καὶ ἡ φωνὴ τῶν λόγων αὐτοῦ, ὡς φωνὴ ὄχλου.» Εἶχε δὲ, φησὶ, καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς πῦρ ἀφιέντας, τοὺς δὲ βραχίονας τῷ καλλίστῳ χαλκῷ ἐοικότας· ἔδοξας δ’ ἂν πλήθους ἀκούειν πολλοῦ διαλεγομένου ἀκούων. | |
| 10 | ζʹ. «Καὶ εἶδον ἐγὼ Δανιὴλ μόνος τὴν ὀπτασίαν, καὶ οἱ ἄνδρες οἱ μετ’ ἐμοῦ οὐκ εἶδον τὴν ὀπτασίαν, ἀλλ’ ἢ ἔκστασις μεγάλη ἐπέπεσεν ἐπ’ αὐτοὺς, καὶ ἔφυγον ἐν φόβῳ.» Ἀλλ’ ἴσως ἄν τις εἴποι· Καὶ τί δήποτε ἔφυγον, τὴν ὀπτασίαν μὴ θεασάμενοι; | |
| 15 | Ἀλλ’ εἰκὸς τοῦτο πλέον αὐτοῖς ἀπεργάσασθαι τὸ δέος· μηδένα γὰρ θεώμενοι, καὶ φωνῆς μεγίστης ἀκούοντες, εἰκότως ἐκδειματωθέντες ἀπέδρασαν. Ἔκστασιν δὲ ἐνταῦθα καλεῖ οὐ τὴν δειλίαν μόνην, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀορασίαν· ἔοικε δὲ ταῦτα τοῖς ἐπὶ | |
| 20 | τοῦ μακαρίου Παύλου γεγενημένοις κατὰ τὴν ὁδὸν τὴν πλησιάζουσαν τῇ Δαμασκῷ· καὶ γὰρ ἐκεῖ αὐ‐ τὸς εἶδε περιαστράψαν αὐτὸν φῶς· οἱ δὲ συνόντες ἐθεάσαντο μὲν οὐδὲν, μόνης δὲ ἤκουσαν τῆς φωνῆς. Καὶ ἐνταῦθα τοίνυν ὡσαύτως φεύγουσιν οἱ συνόν‐ | |
| 25 | τες τῷ θείῳ προφήτῃ, μόνης ἀκούσαντες τῆς φωνῆς, μένει δὲ μόνος αὐτός. ηʹ. «Ἐγὼ γὰρ, φησὶν, ὑπελείφθην μόνος, καὶ εἶδον τὴν ὀπτασίαν τὴν μεγάλην ταύτην, καὶ οὐχ ὑπελείφθη ἐν ἐμοὶ ἰσχὺς, καὶ ἡ δόξα μου μετ‐ | |
| 30 | εστράφη εἰς διαφθορὰν, καὶ οὐκ ἐκράτησα ἰσχύος.» Τοσοῦτον γάρ μοι ἐνέπεσε δέος ἀπ’ ἐκείνης τῆς θεωρίας, ὡς διαλυθῆναι μὲν τῶν ἄρθρων τὴν ἁρμονίαν, ἀμειφθῆναι δὲ τῆς τοῦ σώματος ἐπιφανείας τὸ χρῶμα, πάσης δὲ ἰσχύος ἔρημόν με | |
| 35 | γενέσθαι. θʹ. «Καὶ ἤκουσα, φησὶ, τὴν φωνὴν τῶν λόγων αὐτοῦ, καὶ ἐν τῷ ἀκοῦσαί με ἤμην κατανενυγμέ‐ νος ἐπὶ πρόσωπόν μου, καὶ τὸ πρόσωπόν μου ἐπὶ τὴν γῆν.» Παραυτίκα γὰρ, φησὶ, τῆς μεγίστης | |
| 40 | ἐκείνης ἀκούσας φωνῆς, ἔπεσα μὲν πρηνής· ἰδεῖν δὲ μὴ δυνάμενος τὴν φρικώδη θεωρίαν, εἰς τὴν γῆν μου τὸ πρόσωπον τέθεικα. ιʹ. «Καὶ ἰδοὺ χεὶρ ἁπτομένη μου, καὶ ἤγειρέ με ἐπὶ τὰ γόνατά μου, καὶ ἐπὶ τὰ ἴχνη τῶν χειρῶν | |
| 45 | μου ἔστησέ με.» Οὕτω, φησὶ, διακείμενος ᾐσθα‐ νόμην οἷόν τινος χειρὸς ἁπτομένης μου, καὶ ἀνορ‐ θούσης· ἐγὼ δὲ τοῖς τε γόνασι καὶ ταῖς χερσὶ χρώμενος (διέλυσέ με γὰρ τὸ δέος), ἐπειρώμην ἀν‐ ίστασθαι. | |
81.1493(50) | ιαʹ. «Ὁ δὲ εἶπε πρός με· Δανιὴλ, ἀνὴρ ἐπι‐ θυμιῶν, σύνες ἐν τοῖς λόγοις τούτοις, οἷς ἐγὼ λαλῶ | |
| πρὸς σὲ, καὶ στῆθι ἐπὶ τῇ στάσει σου, ὅτι νῦν | 1494 | |
81.1496 | ἀπεστάλην πρὸς σέ.» Πρόσεχε, φησὶν, ἀκριβῶς τοῖς ὑπ’ ἐμοῦ λεγομένοις, καὶ τὸ δέος ἀποθέμενος, μετὰ συνέσεως ἄκουε τῶν ῥηθησομένων· ταῦτα γὰρ ἀπ‐ εστάλην διδάξαι σε· ἐπειδὴ τῶν μὲν τοῦ σώματος | |
| 5 | ἐπιθυμιῶν κρείττων ἐφάνης, ἐραστὴς δὲ ἐγένου τῶν θείων, καὶ φιλοστόργως δὲ περὶ τὸν λαὸν διακεί‐ μενος τὰ τούτῳ συμβησόμενα μαθεῖν ἐπεθύμησας. Καλεῖ δὲ αὐτὸν οὐ Βαλτάσαρ, ἀλλὰ Δανιήλ· τὸ μὲν γὰρ ἦν Χαλδαίων, τὸ δὲ Ἑβραίων ὄνομα· καὶ τὸ | |
| 10 | μὲν ὑπὸ εὐσεβῶν ἐτέθη, τὸ δὲ ὑπὸ δυσσεβῶν προσ‐ ετέθη. Σημαίνει δὲ τὸ Δανιὴλ τῇ Ἑλλάδι φωνῇ κρίσιν Θεοῦ· ὡς εἶναι αὐτὸν καὶ φερώνυμον, καὶ δι’ αὐτῶν κηρύττειν τῶν πραγμάτων, ὡς ὀρθῇ καὶ δικαίᾳ κρίσει χρώμενος ὁ Θεὸς τῆς προφητικῆς αὐ‐ | |
| 15 | τὸν ἠξίωσε χάριτος, καὶ τὰ πολλαῖς ὕστερον γενεαῖς ἐσόμενα δῆλα πεποίηκε. «Καὶ ἐν τῷ λαλῆσαι αὐτὸν πρός με τὸν λόγον, ἀνέστην ἔντρομος.» Ἤρκεσε μὲν γὰρ ὁ λόγος ἀναστῆσαί με, παντελῶς δὲ τὸ δέος οὐκ ἀπεθέμην. | |
| 20 | ιβʹ. «Καὶ εἶπε πρός με· Μὴ φοβοῦ, Δανιὴλ, ὅτι ἀπὸ τῆς πρώτης ἡμέρας, ἧς ἔδωκας τὴν καρδίαν σου τοῦ συνιέναι καὶ κακωθῆναι ἐναντίον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου, ἠκούσθησαν οἱ λόγοι σου, καὶ ἐγὼ ἦλθον ἐν τοῖς λόγοις σου.» Ἐντεῦθεν διδασκόμεθα, | |
| 25 | ὅσον ἡμᾶς ἡ αὐθαίρετος ὀνίνησι κάκωσις. Καὶ γὰρ ὁ μακάριος Δανιὴλ κακώσας ἑαυτὸν τῇ αὐθαιρέτῳ νηστείᾳ, καὶ τὸν Κύριον ἐκζητήσας, παραυτίκα πέπεικεν, καὶ ὧν ἐπεπόθησεν ἔτυχεν. Τοῦτο γὰρ καὶ ὁ ὀφθεὶς αὐτῷ δῆλον ποιεῖ· «Ἀπὸ γὰρ τῆς πρώ‐ | |
| 30 | της, φησὶν, ἡμέρας, ἧς ἔδωκας τὴν καρδίαν σου συνιέναι καὶ κακωθῆναι ἐναντίον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου, ἠκούσθησαν οἱ λόγοι σου·» τεκμήριον δὲ τούτου μέγιστον ἔχεις τὴν ἐμὴν παρουσίαν. «Ἐγὼ γὰρ ἦλθον, φησὶν, ἐν τοῖς λόγοις σου·» ἀντὶ τοῦ, | |
| 35 | Διὰ τοὺς λόγους σου, καὶ ἣν προσενήνοχας δέησιν. ιγʹ. «Καὶ ὁ ἄρχων, φησὶ, βασιλείας Περσῶν εἱ‐ στήκει ἐξ ἐναντίας μου, εἴκοσι καὶ μίαν ἡμέραν.» Ἐν αὐτῇ, φησὶ, τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ τῆς προσευχῆς | |
| 40 | σου δεχθείσης σου τῆς ἱκετείας, ἀπεστάλην πρὸς σέ· πάσας δὲ ταύτας τὰς ἡμέρας διεκώλυσέ μου τὴν πρὸς σὲ ἄφιξιν ὁ τῆς τῶν Περσῶν βασιλείας ἄρχων. «Καὶ ἰδοὺ Μιχαὴλ εἷς τῶν ἀρχόντων τῶν πρώτων ἦλθε βοηθῆσαί μοι, καὶ αὐτὸν κατέλιπον ἐκεῖ μετὰ | |
| 45 | τοῦ ἄρχοντος βασιλέως Περσῶν.» Ταῦτα σαφέ‐ στερον ἡμᾶς διδάσκει ὁ μακάριος Μωσῆς. «Ὅτε γὰρ, φησὶ, διεμέρισεν ὁ Ὕψιστος ἔθνη, ὡς διέσπει‐ ρεν υἱοὺς Ἀδὰμ, ἔστησεν ὅρια ἐθνῶν κατὰ ἀριθμὸν ἀγγέλων Θεοῦ.» Καὶ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐ‐ | |
81.1496(50) | αγγελίοις φησὶ τοῖς ἀποστόλοις· «Ὁρᾶτε, μὴ κατα‐ φρονήσητε ἑνὸς τῶν μικρῶν τούτων, ὅτι οἱ ἄγγελοι αὐτῶν καθ’ ἡμέραν ὁρῶσι τὸ πρόσωπον τοῦ Πατρός μου ἐν τοῖς οὐρανοῖς.» Καὶ ἄλλα δὲ πολλὰ τοιαῦτα | |
| ἐν τῇ θείᾳ Γραφῇ. Διδασκόμεθα τοίνυν ἐκ τούτων, | 1496 | |
81.1497 | ὡς τῶν ἀγγέλων μὲν ἕκαστος τὴν ἑκάστου ἡμῶν ἐπιμέλειαν ἐγκεχείρισται, εἰς τὸ φρουρεῖν καὶ φυ‐ λάττειν, καὶ τῶν τοῦ πονηροῦ δαίμονος ἐπιβουλῶν ἀπαλλάττειν· οἱ δὲ ἀρχάγγελοι τὰς τῶν ἐθνῶν ἐπι‐ | |
| 5 | στασίας ἐνεπιστεύθησαν, ὡς μακάριος ἐδίδαξε Μωσῆς. Συμφωνεῖ δὲ τούτοις καὶ ὁ μακάριος Δα‐ νιήλ· λέγει γὰρ καὶ αὐτὸς τῆς βασιλείας Περσῶν ἄρχοντα· καὶ πάλιν μετὰ βραχέα, ἄρχοντα τῶν Ἑλλήνων, καὶ τὸν Μιχαὴλ δὲ ἄρχοντα τοῦ Ἰσ‐ | |
| 10 | ραὴλ ἀποκαλεῖ. Τούτων τοίνυν ἐντεῦθέν τε κἀκεῖθεν δήλων γεγενημένων, ζητητέον τί δήποτε ὁ τῆς Περ‐ σικῆς βασιλείας ἄρχων ἐναντιοῦσθαι ἐδόκει τῷ τὴν ὑπὲρ τοῦ λαοῦ ποιουμένῳ συνηγορίαν. Ὅτι μὲν γὰρ παθῶν ἐστι τῶν ἀγγέλων ἡ φύσις ἀμείνων, καὶ | |
| 15 | ἁγιωσύνης ἀνάπλεως, παντί που δῆλον. Ὅτι δὲ καὶ τοῖς θείοις νεύμασιν ἀνενδοιάστως ἕπονται, καὶ τοῦτο πανταχόθεν ἔστι καταμαθεῖν. Πῶς τοίνυν τῇ τῶν Ἰσραηλιτῶν κηδεμονίᾳ ἐναντιοῦσθαι ἐδόκει τῆς Περσῶν βασιλείας ὁ ἄρχων; Ἀλλὰ γὰρ εἴ τις ἀκρι‐ | |
| 20 | βῶς κατανοεῖν ἐθελήσειεν, εὑρήσει τῶν εἰρημένων τὸν νοῦν. Ὅ τε γὰρ τῶν Περσῶν ἄρχων, καὶ ὁ τῶν Ἑλλήνων ἄρχων, τουτέστιν, οἱ τὴν τούτων φυλα‐ κήν τε καὶ ἐπιμέλειαν ἐγκεχειρισμένοι, ἀναγκαίως, ἅτε δὴ φιλοστόργως περὶ τούτους διακείμενοι, ὧν | |
| 25 | τὴν κηδεμονίαν εἶχον, καὶ τοῦ Ἰσραὴλ δὲ τὴν παρανομίαν ὁρῶντες, ἐδυσχέραινον πλείονος αὐτοὺς βλέποντες ἀπολαύοντας προμηθείας. Οὐ γὰρ ᾔδει‐ σαν τὸ μυστήριον τὸ ἀποκεκρυμμένον ἐν τῷ Θεῷ τῷ πάντα κτίσαντι. Μετὰ γὰρ τὴν τοῦ Σωτῆρος | |
| 30 | ἡμῶν ἐνανθρώπησιν, ὡς ὁ μακάριος ἔφη Παῦλος, ἐγνωρίσθη ταῖς ἀρχαῖς καὶ ταῖς ἐξουσίαις, διὰ τῆς Ἐκκλησίας ἡ πολυποίκιλος σοφία τοῦ Θεοῦ. Τοῦτο τοίνυν τὸ μυστήριον ἀγνοοῦντες, καὶ τὴν πολλὴν τοῦ Θεοῦ περὶ τὸν Ἰσραὴλ πρόνοιαν ὁρῶντες οἱ τῶν | |
| 35 | ἄλλων ἐθνῶν τὴν ἐπιμέλειαν πεπιστευμένοι, ἐδυσχέ‐ ραινον θεώμενοι μάλιστα μετὰ νόμον, καὶ προφήτας, καὶ τοσαύτην διδασκαλίαν τε καὶ κηδεμονίαν, χεῖρον τῶν ὑπ’ αὐτῶν ποιμαινομένων διακειμένους, καὶ πλείοσιν ἐμπεφυρμένους κακοῖς. Τοῦτο καὶ ὁ τῷ | |
| 40 | μακαρίῳ Δανιὴλ ὀφθεὶς ἄγγελος ἔλεγε· «Καὶ ὁ ἄρχων βασιλείας Περσῶν εἱστήκει ἐξ ἐναντίας μου εἴκοσι καὶ μίαν ἡμέραν·» ἀντὶ τοῦ, Ταύτας ἁπάσας τὰς ἡμέρας πείθων αὐτὸν διετέλουν, ὡς δικαίως ταύτης οὗτοι ἀξιοῦνται τῆς προμηθείας· συνηγόρει δέ μοι καὶ ὁ Μιχαὴλ εἷς τῶν πρώτων ὑπάρχων ἀρ‐ | |
| 45 | χόντων. «Καὶ αὐτὸν, φησὶ, κατέλιπον ἐκεῖ μετὰ τοῦ ἄρχοντος βασιλείας Περσῶν.» ιδʹ. «Καὶ ἦλθον συνετίσαι σε, ὅσα ἀπαντήσει τῷ λαῷ σου ἐπ’ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν, ὅτι ἰδοὺ ἡ ὅρασις εἰς ἡμέρας.» Καὶ ἐμοῦ δὲ, φησὶν, ἀφ‐ ικομένου πρὸς σὲ ἐπὶ τῷ σε προδιδάξαι τὰ μετ’ | |
81.1497(50) | οὐ πολὺν χρόνον συμβησόμενα τῷ λαῷ σου, ἐπέμει‐ νεν ὁ Μιχαὴλ τῷ ἄρχοντι βασιλείας Περσῶν | |
| διαλεγόμενος. Καὶ οὐχ ἁπλῶς εἶπε τῷ ἄρχοντι Περ‐ | 1498 | |
81.1500 | σῶν, ἀλλὰ «τῷ ἄρχοντι βασιλείας Περσῶν,» ἀντὶ τοῦ, καὶ αὐτοῦ τοῦ βασιλέως Περσῶν ἄρχειν πε‐ πιστευμένῳ. ιεʹ. «Καὶ ἐν τῷ λαλῆσαι αὐτὸν μετ’ ἐμοῦ κατὰ | |
| 5 | τοὺς λόγους τούτους, ἔδωκα τὸ πρόσωπόν μου εἰς τὴν γῆν, καὶ κατενύγην.» Ἀκούσας γὰρ, ὅτι καὶ τῶν ἀγγέλων οἱ πρῶτοι δυσχεραίνουσι τὴν γινομένην εἰς τὸν λαὸν κηδεμονίαν, ἀθυμίας πάλιν ἀναπλη‐ σθεὶς συγκεκυφὼς εἱστήκειν, καὶ ἀναβλέπειν οὐ | |
| 10 | δυνάμενος. ιϛʹ, ιζʹ. «Καὶ ἰδοὺ ὡς ὁμοίωσις Υἱοῦ ἀνθρώπου ἥψατο τῶν χειλέων μου, καὶ ἐλάλησα, καὶ εἶπον πρὸς τὸν ἑστῶτα ἐναντίον μου· Κύριε, ἐν τῇ ὁρά‐ σει σου ἐστράφη τὰ ἐντός μου ἐν ἐμοὶ, καὶ ἰδοὺ | |
| 15 | οὐκ ἔχω ἰσχύν. Καὶ πῶς δυνήσεται, Κύριε, ὁ παῖς σου λαλῆσαι μετὰ τοῦ Κυρίου μου τούτου; Καὶ ἐγὼ ἠσθένησα, καὶ ἀπὸ τοῦ νῦν οὐ στήσεται ἐν ἐμοὶ ἰσχὺς, καὶ πνοὴ οὐχ ὑπελείφθη ἐν ἐμοί.» Θεα‐ σάμενός με, φησὶ, πάλιν ἀγωνίας ἀνάπλεων, οἷόν | |
| 20 | τινι ἀνθρωπείᾳ χειρὶ τῶν χειλέων μου ἁψάμενος, ἐντέθεικέ μοι διαλέξεως δύναμιν, καὶ εἶπον αὐτῷ, ὅτι Καὶ μόνη σου ἡ θεωρία δυνάμεως μὲν ἁπάσης ἔρημόν με κατέστησε, θορύβου τε καὶ ταραχῆς τὴν ψυχὴν ἀνέπλησε, καὶ τῆς προτέρας εὐταξίας | |
| 25 | τὸν λογισμὸν ἐγύμνωσεν. Τοσαύτην γὰρ ἀσθένειαν ἐκ τοῦ δέους ἐδεξάμην, ὡς μηδὲ συνήθως ἀναπνεῖν δύνασθαι τὸν ἀέρα· πῶς οὖν δυνήσομαι, ἢ συνιέναι τῶν ὑπὸ σοῦ λεγομένων, ἢ ἀπόκρισιν τὴν ἁρμότ‐ τουσαν ἀντιδοῦναι; Μηδεὶς δὲ νομιζέτω, τὸν ὀφθέντα | |
| 30 | αὐτὸν εἶναι τὸν Δεσπότην, ἐπειδὴ Κύριον αὐτὸν ὁ Δανιὴλ προσαγορεύει. Οὗτος γὰρ αὐτὸς ἐν τῷ τέλει τῆς ὀπτασίας· «Ἀνατείνας, φησὶν, εἰς τὸν οὐρανὸν τὰς χεῖρας αὑτοῦ, ὤμοσεν ἐν τῷ ζῶντι Κυρίῳ,» τὴν δουλείαν εὐγνωμόνως ὁμολογῶν. Κύριον τοίνυν | |
| 35 | αὐτὸν ἀποκαλεῖ, οὐχ ὡς Θεὸν, ἀλλὰ τιμὴν ἀπο‐ νέμων τὴν προσήκουσαν. Καὶ γὰρ ἡμεῖς τοῖς ἐντι‐ μοτέροις τῶν ἀνθρώπων διαλεγόμενοι, τούτῳ κεχρῆ‐ σθαι εἰώθαμεν τῷ προσρήματι, ὥσπερ καὶ ὁ μακάριος Ἀβραὰμ τοὺς ἀγγέλους ὡς ἄνδρας θεασάμενος, καὶ | |
| 40 | ὡς ἀνδράσι διαλεγόμενος· «Δέομαι, Κύριε, εἶπεν, εἰ ἄρα ηὗρον χάριν ἐναντίον σου, μὴ παρέλθῃς τὸν παῖδά σου.» Καὶ ἡ μακαρία Ῥεβέκκα τῷ οἰκέτῃ τοῦ μακαρίου Ἀβραάμ· «Πίε, φησὶ, κύριε, καὶ ταῖς καμήλοις σου ὑδρεύσομαι.» Οὐκοῦν καὶ ἐνταῦθα | |
| 45 | τὸ Κύριος οὐ τὸν τῶν ὅλων σημαίνει Θεόν· καὶ τοῦτο σαφέστερον ἐκ τοῦ τέλους γνωρισόμεθα, τέως δὲ τῆς ἀκολουθίας ἐχώμεθα. ιηʹ, ιθʹ. «Καὶ προσέθετο, φησὶ, καὶ ἥψατό μου ὡς ὅρασις ἀνθρώπου, καὶ ἐνίσχυσέ με, καὶ εἶπέ μοι· | |
81.1500(50) | Μὴ φοβοῦ, ἀνὴρ ἐπιθυμιῶν, εἰρήνη σοι, ἀνδρίζου, καὶ ἴσχυε.» Ἀντὶ τοῦ· Μηδὲν ἀγωνιάσῃς· οὐ γὰρ | |
| ἐπὶ λύμῃ σου παρεγενόμην, ἀλλ’ ὥστε γνωρίσαι σοι, | 1500 | |
81.1501 | ἃ μαθεῖν ἐπεθύμησας· τὸ δέος τοίνυν ἀποῤῥίψας ἀν‐ δρίζου, καὶ ἴσχυε. Καὶ τῷ λόγῳ τὸ ἔργον ἐπηκο‐ λούθησε. κʹ, καʹ. «Καὶ ἐν τῷ λαλῆσαι, φησὶν, αὐτὸν | |
| 5 | μετ’ ἐμοῦ, ἐνίσχυσα, καὶ εἶπον· Λαλείτω ὁ Κύριός μου, ὅτι ἐνίσχυσάς με. Καὶ εἶπεν· Εἰ οἶδας τί ἦλθον πρὸς σέ; Καὶ νῦν ἐπιστρέψω τοῦ πολεμῆσαι μετὰ τοῦ ἄρχοντος Περσῶν· καὶ ἐγὼ ἐξεπορευόμην, καὶ ὁ ἄρχων τῶν Ἑλλήνων ἤρχετο. Ἀλλ’ ἢ ἀναγγελῶ | |
| 10 | σοι τὸ τεταγμένον ἐν Γραφῇ ἀληθείας, καὶ οὐκ ἔστιν εἷς ἀντεχόμενος μετ’ ἐμοῦ περὶ τούτων, ἀλλ’ ἢ Μιχαὴλ ὁ ἄρχων ὑμῶν.» Τί δήποτε γὰρ, φησὶν, ἕνα ἢ δύο λέγω, τόν τε Περσῶν ἄρχοντα, ἢ τῶν Ἑλ‐ λήνων; Οὐδεὶς γὰρ τῶν ἐπουρανίων δυνάμεων βού‐ | |
| 15 | λεταί τινος ἀγαθοῦ τὸν ὑμέτερον τυχεῖν λαὸν, διὰ τὴν πολλὴν δηλονότι παρανομίαν, ἢ μόνος Μιχαὴλ, ὃς τὴν ὑμετέραν ἐνεχειρίσθη κηδεμονίαν. Τὸ δὲ πολεμῆσαι, ἀντὶ τοῦ, διαλεχθῆναι, καὶ πεῖσαι τέθεικεν, δεῖξαι βουλόμενος τήν τε ἐκείνου δικαίαν | |
| 20 | κατὰ τοῦ λαοῦ ἀγανάκτησιν, καὶ τὴν αὑτοῦ περὶ τὸν λαὸν εὔνοιαν. Εἰκὸς δὲ τὸν διαλεγόμενον εἶναι τὸν ἅγιον Γαβριήλ· οὗτος γὰρ αὐτῷ καὶ ἤδη τὰς ἄλλας ἀποκαλύψεις ἡρμήνευσε. ΚΕΦΑΛ. ΙΑʹ. | |
| 25 | αʹ. «Καὶ ἐγένετο, φησὶν, ἐν ἔτει πρώτῳ Κύ‐ ρου, ἔστην εἰς κράτος καὶ ἰσχύν.» Εὐθὺς, φησὶ, τοῦ Κύρου βασιλεύσαντος, καὶ τοῦ ὅρου τῆς αἰχμ‐ αλωσίας συμπληρωθέντος, ἀνέστην ἕως οὗ τὴν ἄφεσιν τῷ λαῷ καὶ τὴν ἐλευθερίαν ἐπραγματευσάμην. | |
| 30 | βʹ. «Καὶ νῦν ἀναγγελῶ σοι ἀλήθειαν.» Λέγω δέ σοι μετὰ ἀληθείας τὰ ἐσόμενα. «Ἰδοὺ ἔτι τρεῖς βασιλεῖς ἀναστήσονται ἐν τῇ Περσίδι.» Μετὰ Κῦ‐ ρον ἐβασίλευσε Καμβύσης· τοῦτον οἱ Μάγοι διαδεξά‐ μενοι, δέκα μῆνας ἐβασίλευσαν· μετ’ ἐκείνους Δα‐ | |
| 35 | ρεῖος ὁ Ὑστάσπου. «Καὶ ὁ τέταρτος, φησὶ, πλου‐ τήσει πλοῦτον μέγαν παρὰ πάντας.» Τὸν Ξέρξην λέγει, τὸν τοῦ Δαρείου υἱόν. «Καὶ μετὰ τὸ κρατῆ‐ σαι αὐτὸν τοῦ πλούτου, ἐπαναστήσεται πάσαις ταῖς βασιλείαις τῶν Ἑλλήνων.» Τούτου καὶ οἱ | |
| 40 | ἔξω τοῦ καθ’ ἡμᾶς λόγου ἱστοριογράφοι τε καὶ συγ‐ γραφεῖς, σοφισταί τε καὶ ῥήτορες μέμνηνται, καὶ διηγοῦνται αὐτοῦ τήν τε ὑπερήφανον στρατείαν, καὶ τὴν καταγέλαστον ἀναχώρησιν. Εἶτα μέχρις αὐτοῦ τὰ Περσικὰ ἐν κεφαλαίῳ διδάξας, καὶ τοὺς μετὰ | |
| 45 | τοῦτον βασιλεύσαντας, ὡς ἀσθενεστέρους γεγενημέ‐ νους, καταλιπὼν, ἐπὶ τὸν Μακεδόνα τὸν λόγον μετ‐ ήνεγκε, καί φησι· γʹ, δʹ. «Καὶ ἀναστήσεται βασιλεὺς δυνατὸς, καὶ κυριεύσει κυρείας πολλῆς, καὶ ποιήσει κατὰ τὸ | |
81.1501(50) | θέλημα αὑτοῦ. Καὶ ἐὰν στῇ ἡ βασιλεία αὐτοῦ συντριβήσεται, καὶ διαιρεθήσεται εἰς τοὺς τέσσαρας ἀνέμους τοῦ οὐρανοῦ.» Τοῦ γὰρ Ἀλεξάνδρου, ὡς καὶ ἤδη προειρήκαμεν, τὴν ἁπάσης, ὡς ἔπος εἰπεῖν, | |
| τῆς οἰκουμένης ἀναδησαμένου βασιλείαν, εἶτα τὸ | 1502 | |
81.1504 | κοινὸν τῶν ἀνθρώπων δεξαμένου τέλος, τετραχῆ ἡ βασιλεία διῃρέθη, ὡς καὶ ἤδη πολλάκις εἰρήκαμεν, καὶ ἐνταῦθα δὲ πάλιν ὁ θεῖος ἀρχάγγελος οὕτως ἔφη· «Καὶ διαιρεθήσεται εἰς τοὺς τέσσαρας ἀνέμους τοῦ | |
| 5 | οὐρανοῦ, καὶ οὐκ εἰς τὰ ἔσχατα αὐτοῦ, οὐδὲ κατὰ τὴν κυρείαν αὐτοῦ, ἢν ἐκυρίευσεν.» Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν· Ὁ Ἀλέξανδρος δώδεκα ἔτη τὰ πάντα βασιλεύσας, ἐν τοῖς ἓξ τοῖς τελευταίοις ἔτεσι, καὶ τὴν Περσῶν, καὶ τὴν τῶν Αἰγυπτίων κατέλυσε βασι‐ | |
| 10 | λείαν, καὶ τὰ ἐν μέσῳ δὲ ἔθνη ἅπαντα ὑφ’ ἑαυτὸν ἐποιήσατο. Λέγει τοίνυν, ὅτι οἱ μετ’ αὐτὸν βασιλεύ‐ σοντες οὐδὲν ἐοικότες ὀφθήσονται τῷ Ἀλεξάνδρῳ, οὔτε κατὰ τὴν ῥώμην, οὔτε κατὰ τὴν ἐξουσίαν, ἣν ἐν τοῖς ἔτεσι τοῖς τελευταίοις ἐκτήσατο. Τοῦτο γὰρ | |
| 15 | λέγει· «Εἰς τὰ ἔσχατα αὐτοῦ, οὐδὲ κατὰ τὴν κυ‐ ρείαν αὐτοῦ, ἣν ἐκυρίευσεν. Ὅτι ἐκτιλήσεται ἡ βασιλεία αὐτοῦ, καὶ δοθήσεται ἑτέροις ἐκτὸς τού‐ των.» Οὐ μόνον γὰρ, φησὶν, εἰς τούτους τέσσαρας διαιρεθήσεται, ἀλλὰ καὶ ἑτέροις χωρὶς τούτων δοθή‐ | |
| 20 | σεται. Ἐπὶ γὰρ τούτων καὶ Ἀρσάκης ὁ Πέρσης πολέμῳ κρατήσας ἀνεδήσατο τὴν βασιλείαν, καὶ μέρος τι τῆς Περσικῆς ἀρχῆς ἀνεκτήσατο· ἐξ οὗ μέχρι τοῦ παρόντος οἱ Περσῶν βασιλεῖς Ἀρσακίδαι προσαγορεύονται, τῶν προτέρων οὐκ Ἀρσακιδῶν, | |
| 25 | ἀλλὰ Ἀχαιμενιδῶν ὀνομαζομένων. Καὶ Ῥωμαῖοι δὲ, τῆς Μακεδονικῆς διαιρεθείσης βασιλείας, μεί‐ ζονα ἔσχον τὴν ἰσχὺν, ἀμέλει καὶ παρ’ αὐτῶν τούτων τῶν βασιλέων δασμὸν ἐκομίζοντο. Οὕτω τὴν διαίρεσιν προμηνύσας, τῶν μὲν δύο βασιλέων καταλιμπάνει | |
| 30 | τὴν μνήμην· οὔτε γὰρ ὁ τῆς Ἀσίας, οὔτε ὁ τῆς Μακεδονίας, ἐπὶ πολὺν διήρκεσαν χρόνον· ἄλλως τε δὲ οὔτε συνέβη τι λυπηρῶν διὰ τούτων Ἰουδαίοις. Μόνον οὖν τῶν δύο μέμνηται, δι’ ὧν τῶν χαλεπῶν συμφορῶν ἐπειράθησαν Ἰουδαῖοι. Οὗτοι δέ εἰσιν, | |
| 35 | ὅ τε τῆς Αἰγύπτου βασιλεὺς, καὶ ὁ τῶν πρὸς ἕω κει‐ μένων ἐθνῶν τὴν ἀρχὴν πεπιστευμένος· εἶχον δὲ τὰ βασίλεια ἔν τε Ἀντιοχείᾳ καὶ Βαβυλῶνι. Προσήκει δὲ πρότερον ἡμᾶς τῶν ῥηθησομένων εἰπεῖν τὴν ὑπόθεσιν, εἶθ’ οὕτως τῆς κατὰ μέρος ἑρμηνείας ἅψα‐ | |
| 40 | σθαι. Ὁ τράγος, ὃν ὁ μακάριος εἶδε Δανιὴλ, μετὰ τὴν συντριβὴν τοῦ ἑνὸς κέρατος, «τέσσαρα ἐβλάστησε κέρατα» τούτους αὐτοὺς τοὺς βασιλέας· «ἐκ τοῦ ἑνὸς αὐτῶν ἕτερον ἔφυ κέρας,» ὃ τήν τε Αἴγυπτον σφόδρα κατεπολέμησε, καὶ μυρίαις συμφοραῖς τὸ | |
| 45 | Ἰουδαίων περιέβαλεν ἔθνος· σημαίνεται δὲ διὰ τού‐ του τοῦ κέρατος Ἀντίοχος ὁ Ἐπιφανής. Καὶ τὸ τέ‐ ταρτον δὲ θηρίον ὁ μακάριος εἶδε Δανιὴλ, δέκα κέρατα ἐσχηκέναι, καὶ μεταξὺ τῶν κεράτων μικρὸν κέρας ἀνέβαινεν, ὀφθαλμοὺς ἔχον, καὶ στόμα λαλοῦν | |
81.1504(50) | μεγάλα, καὶ ἐποίει πόλεμον μετὰ τῶν ἁγίων. Πάλιν δὲ διὰ τούτων μανθάνομεν, ὡς ἐν τῷ τέλει τῆς Ῥω‐ μαϊκῆς βασιλείας δέκα κατ’ αὐτὸν ἀναστήσονται βασιλεῖς, πολλὰ κατ’ ἀλλήλων ἐργαζόμενοι κακὰ, καὶ τὰς ἀλλήλων καταγωνιζόμενοι βασιλείας, ὃν | |
| 55 | τρόπον οἱ Μακεδόνες διετέλουν ποιοῦντες· καὶ | 1504 |
81.1505 | ὅτι τούτων οὕτω γινομένων, φανήσεται ὁ ἄν‐ θρωπος τῆς ἁμαρτίας, ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, τουτ‐ έστιν ὁ Ἀντίχριστος. Ἐπειδὴ τοίνυν ἔοικε τῆς Ῥωμαίων βασιλείας τὰ τέλη τῇ διαιρέσει τῆς Μακε‐ | |
| 5 | δονικῆς βασιλείας, τὰ ὑπὸ τούτων κἀκείνων γενη‐ σόμενα κατὰ ταὐτὸν ὁ μακάριος διδάσκεται Δα‐ νιήλ. Τινὰ μὲν γὰρ τῶν ῥηθησομένων τοῖς Μακεδό‐ σιν ἁρμόττει, τινὰ δὲ τοῖς ἐσομένοις δέκα κέρασι, καὶ τῷ μεταξὺ αὐτῶν βλαστήσαντι. Καὶ ὅτι ταῦθ’ οὕτως | |
| 10 | ἔχει, ἐξ αὐτῆς μαθησόμεθα τῆς προφητείας. Προσ‐ ήκει τοίνυν ἡμᾶς μετὰ πάσης προσέχειν ἀκριβείας, καὶ διαιρεῖν προσφόρως τά τε τούτοις, τά τε ἐκείνοις ἁρμόττοντα. Ἔχομεν δὲ τούτου παράδειγμα τὴν εὐαγγελικὴν διδασκαλίαν. Καὶ γὰρ τοῦ Κυρίου τοῦ | |
| 15 | ναοῦ τοῦ ἐν Ἱεροσολύμοις εἰρηκότος τοῖς ἀποστό‐ λοις· «Ἀμὴν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ μείνῃ ὧδε λίθος ἐπὶ λίθον, ὃς οὐ μὴ καταλυθῇ,» εἶτα ἐκείνων ἐρομένων· «Πότε ταῦτα ἔσται, καὶ τί τὸ σημεῖον τῆς σῆς παρουσίας;» Καὶ διπλῆν ἐρώτησιν προσαγα‐ | |
| 20 | γόντων, ὁ Κύριος ἀναμὶξ ποιεῖται τὴν ἀπόκρισιν, κατὰ ταὐτὸν λέγων τά τε τοῖς Ἱεροσολύμοις συμβη‐ σόμενα, καὶ τὰ κατὰ τὸν τῆς συντελείας καιρὸν γενησόμενα. Οἱ δὲ τὰ θεῖα μεμυημένοι διαιροῦσιν εὐκρινῶς τά τε τούτοις, τά τε ἐκείνοις ἁρμόττοντα | |
| 25 | τοῖς καιροῖς. Τοῦτο τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς ἐνταῦθα μετὰ τῆς προσηκούσης ποιήσομεν ἀποδείξεως. Διδάξας τοίνυν τὸν μακάριον Δανιὴλ ὁ προσδιαλεγόμε‐ νος, ὅτι τετραχῆ διαιρεθήσεται ἡ βασιλεία, καὶ τοὺς δύο καταλιπὼν, τόν τε τῆς Μακεδονίας φημὶ, καὶ τὸν τῆς Ἀσίας, ἤτοι τοῦ Ἑλλησπόντου, ὡς καὶ πρὸς βραχὺν διαρκέσαντας χρόνον, καὶ Ἰουδαίους ἥκιστα λελυπηκότας, ἐπάγει· | |
| 30 | εʹ. «Καὶ ἐνίσχυσεν ὁ βασιλεὺς τοῦ Νότου, καὶ ἀπὸ τῶν ἀρχόντων αὐτοῦ εἷς ἐνισχύσει ἐπ’ αὐτὸν, καὶ κυριεύσει κυρείαν πολλὴν ἐκτὸς ἐξουσίας αὑ‐ τοῦ.» Πτολεμαῖον δὲ λέγει τὸν Φιλοπάτορα, μὴ ἀρ‐ κεσθέντα τῇ τῆς Αἰγύπτου βασιλείᾳ, ἀλλὰ καὶ Φοι‐ | |
| 35 | νίκην, καὶ Σαμάρειαν, καὶ τὴν Ἰουδαίαν προσλα‐ βόντα. Ἕνα δὲ ἀπὸ τῶν ἀρχόντων αὐτοῦ ἐνισχύοντα τὸν Σκοπᾶν λέγει, οὗ καὶ ὁ Ἰώσηππος ὁ Ἑβραῖος μέμνηται συγγραφεὺς, ὃς ἄριστα στρατηγήσας, πολλὰ τῶν ἔξω τῆς τοῦ Πτολεμαίου βασιλείας τῷ | |
| 40 | Πτολεμαίῳ ὑπέταξε. Τοῦτο αἰνιττόμενος λέγει· «Καὶ κυριεύσει κυρείαν πολλὴν ἐκτὸς ἐξουσίας αὑτοῦ,» τουτέστι, κρατήσει ἐθνῶν πολλῶν ἔξω τῆς ἀφ‐ ωρισμένης αὐτῷ ἐξουσίας ὄντων. ϛʹ. «Καὶ μετὰ τὰ ἔτη αὐτοῦ συμμιγήσονται, καὶ | |
| 45 | θυγάτηρ τοῦ βασιλέως τοῦ Νότου εἰσελεύσεται πρὸς τὸν βασιλέα τοῦ Βοῤῥᾶ, τοῦ ποιῆσαι συνθήκας μετ’ αὐτοῦ.» Μετὰ τὴν τοῦ Φιλοπάτορος Πτολεμαίου τε‐ λευτὴν ἐβασίλευσε Πτολεμαῖος ὁ υἱὸς αὐτοῦ, ὁ Ἐπι‐ φανὴς προσαγορευόμενος. Τοῦτο οὖν λέγει, ὅτι | |
81.1505(50) | «Μετὰ τὰ ἔτη αὐτοῦ συμμιγήσονται·» καὶ διδά‐ σκων, πῶς συμμιγήσονται· «Θυγάτηρ, φησὶ, τοῦ | |
| βασιλέως τοῦ Νότου εἰσελεύσεται πρὸς τὸν βασιλέα | 1506 | |
81.1508 | τοῦ βοῤῥᾶ, τοῦ ποιῆσαι συνθήκας μετ’ αὐτοῦ.» Βα‐ σιλέα δὲ τοῦ βοῤῥᾶ τὸν Ἀντίοχον λέγει, οὐ τὸν Ἐπιφανῆ, ἀλλὰ τὸν καλούμενον Μέγαν, τὸν τοῦ Ἐπιφανοῦς Ἀντιόχου πατέρα· οὗτος γὰρ ἦν τοῖς | |
| 5 | Πτολεμαίοις ἐκείνοις ὁμόχρονος. «Καὶ οὐ κρατήσει ἰσχὺς βραχίονος, καὶ οὐ στήσεται τὸ σπέρμα αὐτοῦ, καὶ παραδοθήσεται αὕτη, καὶ οἱ φέροντες αὐτὴν, καὶ ἡ νεᾶνις, καὶ ὁ κατισχύων αὐτὴν ἐν τοῖς καιροῖς» Ἀλλ’ ὁ μὲν γάμος, φησὶ, γενήσεται, οὐ μὴν ἐπὶ πολὺ | |
| 10 | διαρκέσει τὸ συνοικέσιον, ἀλλ’ ἀποδοθήσεται τῷ πεπομφότι αὐτὴν διὰ τῶν ἀγαγόντων αὐτὴν, μετὰ τῶν προσενηνεγμένων αὐτῇ. Τοῦτο γὰρ λέγει· «Καὶ ὁ κατισχύων αὐτὴν ἐν τοῖς καιροῖς.» ὁ τὸν γάμον ἰσχυρὸν καὶ ποθεινὸν ἐργαζόμενος πλοῦτος. | |
| 15 | ζʹ. «Καὶ ἀναστήσεται, φησὶ, ἐκ τοῦ ἄνθους ἐκ τῆς ῥίζης αὐτῆς ἐπὶ τῆς ἑτοιμασίας αὐτοῦ.» Ἀντὶ τοῦ, ἀποδοθήσεται μὲν τῷ γεγεννηκότι, παιδοποιήσει δὲ βασιλέα τῇ βασιλείᾳ τοῦ δεδωκότος ἐναντιωθησό‐ μενον. «Καὶ ἥξει, φησὶ, πρὸς τὴν δύναμιν.» Δύνα‐ | |
| 20 | μιν δὲ καλεῖ τὴν Ἱερουσαλὴμ, ὡς τῆς θείας χάριτος ἀπολαύουσαν, καὶ διὰ τῶν κατὰ καιρὸν γινομένων θαυμάτων τὴν θείαν ὑποδεικνύουσαν δύναμιν. Καὶ τοῦτο δὲ ἡμᾶς ἡ τρίτη τῶν Μακκαβαίων ἐδίδαξε βί‐ βλος. Νενικηκὼς γὰρ παρ’ ἐλπίδα πᾶσαν Ἀντίοχον | |
| 25 | τὸν Μέγαν ὁ Πτολεμαῖος, ἀφίκετο μὲν εἰς τὰ Ἱε‐ ροσόλυμα, προσενήνοχε δὲ τῷ Θεῷ θυσίας πολυτε‐ λεῖς· πειραθεὶς δὲ τῶν ἀδύτων ἐπιβῆναι τοῦ ναοῦ, καὶ τοῖς ἱερεῦσι μεθ’ ἱκετείας ἀπείργουσιν, εἶξαι μὴ βουληθεὶς, μαστιγοῦται μὲν μάστιξιν ἀορά‐ | |
| 30 | τοις· ἀπειλήσας δὲ τοῖς Ἰουδαίοις καταλαμβάνει τὴν Ἀλεξάνδρειαν, καὶ ποιεῖν ἐκεῖνα ἐπιχειρεῖ, ἃ ἡ ἱστο‐ ρία διδάσκει. Τοῦτο καὶ ἡ προφητεία προλέγει. «Ἥξει, φησὶ, πρὸς τὴν δύναμιν, καὶ εἰσελεύσεται εἰς τὰ ὑποστηρίγματα τοῦ βασιλέως τοῦ Βοῤῥᾶ, | |
| 35 | καὶ ποιήσει ἐν αὐτοῖς, καὶ κατισχύσει.» Ὑποστηρί‐ γματα δὲ καλεῖ τὰς τὸν φόρον αὐτῷ παρεχούσας πό‐ λεις· οἷον γάρ πως στηρίζει καὶ ὑπερείδει τὴν βασι‐ λείαν τὰ προσφερόμενα τέλη, δι’ ὧν ἡ στρατιωτικὴ τρέφεται δύναμις. | |
| 40 | ηʹ. «Καί γε τοὺς θεοὺς αὐτῶν μετὰ τῶν χωνευτῶν αὐτῶν, πᾶν σκεῦος ἐπιθυμητὸν αὐτῶν, ἀργυρίου καὶ χρυσίου, μετ’ αἰχμαλωσίας εἰσοίσει εἰς Αἴγυπτον, καὶ αὐτὸς στήσεται ὑπὲρ βασιλέα τοῦ Βοῤῥᾶ.» Ἐν γὰρ τῇ πρώτῃ καὶ δευτέρᾳ συμπλοκῇ οἱ Πτολεμαῖοι | |
| 45 | νενικήκασιν, ὡς αἱ ἱστορίαι διδάσκουσιν. Λέγει δὲ καὶ Ἰώσηππος οὕτως· «Τοὺς γὰρ Ἰουδαίους ἐπ’ Ἀντιόχου τοῦ μεγάλου βασιλεύοντος τῆς Ἀσίας, ἔτυχεν αὐτούς τε πολλὰ ταλαιπωρῆσαι, τῆς γῆς αὐ‐ τῶν κακουχουμένης, καὶ τοὺς τὴν Κοίλην Συρίαν | |
81.1508(50) | νεμομένους. Πολεμοῦντος γὰρ αὐτοῦ πρὸς τὸν Φιλο‐ | |
| πάτορα Πτολεμαῖον, καὶ πρὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ Πτο‐ | 1508 | |
81.1509 | λεμαῖον, ἐπικληθέντα δὲ Ἐπιφανῆ, κακοπαθεῖν συνέβαινεν αὐτοῖς, καὶ νικῶντος αὐτοῦ καὶ πταίον‐ τος τὰ αὐτὰ πάσχειν.» Καὶ μετὰ βραχέα· «Νική‐ σας μέντοι, φησὶ, τὸν Πτολεμαῖον ὁ Ἀντίοχος, | |
| 5 | τὴν Ἰουδαίαν προσάγεται. Τελευτήσαντος δὲ τοῦ Φιλοπάτορος ὁ παῖς αὐτοῦ μεγάλην ἐξέπεμψε δύνα‐ μιν, καὶ στρατηγὸν τὸν Σκοπᾶν ἐπὶ τοὺς ἐν τῇ Κοίλῃ Συρίᾳ· ὃς πολλάς τε αὐτῶν πόλεις ἔλαβε, καὶ τὸ ἡμέτερον ἔθνος· πολεμούμενον γὰρ αὐτῷ προσ‐ | |
| 10 | έθετο. Μετ’ οὐ πολὺ δὲ τὸν Σκοπᾶν ὁ Ἀντίοχος νικᾷ συμβαλὼν αὐτῷ πρὸς ταῖς πηγαῖς τοῦ Ἰορδάνου, καὶ πολλὴν αὐτοῦ τὴν στρατείαν διέφθειρεν· ὕστε‐ ρον δὲ, Ἀντιόχου χειρωσαμένου τὰς ἐν τῇ Κοίλῃ Συρίᾳ πόλεις, ἃς ὁ Σκοπᾶς κατεσχήκει, καὶ τὴν Σα‐ | |
| 15 | μάρειαν, ἑκουσίως αὐτῷ προσέθεντο Ἰουδαῖοι, καὶ τῇ πόλει δεξάμενοι, πᾶσαν αὐτοῦ τῇ τε στρα‐ τείᾳ καὶ τοῖς ἐλέφασιν ἀφθονίαν παρέσχον, καὶ τοὺς ὑπὸ τοῦ Σκοπᾶ καταλειφθέντας ἐν τῇ ἄκρᾳ τῶν Ἱεροσολύμων φρουροὺς πολιορκοῦντι προθύμως | |
| 20 | συνεμάχησαν.» Καὶ ἵνα μὴ καὶ τὰ ἄλλα λέγων πέρα τοῦ μέτρου μηκύνω τὸ σύγγραμμα, εἰς ἐκεῖνα τὸν βουλόμενον παραπέμπω. θʹ, ιʹ. «Καὶ εἰσελεύσεται, φησὶν, εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ βασιλέως τοῦ Νότου, καὶ ἀναστρέψει εἰς τὴν γῆν αὐτοῦ. Καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ συνάξουσιν ὄχλον δυ‐ | |
| 25 | νάμεων πολλῶν.» Υἱοὺς δὲ αὐτοῦ καλεῖ τὴν στρα‐ τείαν πεπιστευμένους, ὡς υἱοὺς ἀνθρώπων τοὺς ἀνθρώπους, καὶ υἱοὺς τῶν προφητῶν τοὺς προ‐ φήτας· ἰδίωμα γάρ ἐστι τῆς Ἑβραίων διαλέκτου. «Καὶ εἰσελεύσεται ἐρχόμενος, καὶ κατακλύζων.» | |
| 30 | Ἀντὶ τοῦ, ῥύμῃ φερόμενος, καὶ κατακλυσμοῦ δίκην ἅπαντα διαφθείρων. «Καὶ παρελεύσεται, καὶ καθιεῖ‐ ται, καὶ συμπλακήσεται ἕως τῆς ἰσχύος αὐτοῦ.» Ἀντὶ τοῦ, παντὶ σθένει χρώμενος ὁρμήσει μὲν κατὰ τῆς Αἰγύπτου, σπουδῇ δὲ στρατοπεδεύσει, καὶ | |
| 35 | ἐν ἐκείνῃ τῇ χώρᾳ μεταθήσει τὸν πόλεμον. Τούτοις ἐπάγει· ιαʹ, ιβʹ. «Καὶ ἀγριανθήσεται ὁ βασιλεὺς τοῦ Νότου, καὶ ἐξελεύσεται, καὶ πολεμήσει μετὰ τοῦ βασιλέως τοῦ Βοῤῥᾶ, καὶ στήσει ὄχλον πολὺν, καὶ | |
| 40 | παραδοθήσεται ὄχλος ἐν χειρὶ αὐτοῦ. Καὶ λήψεται ὄχλον πολὺν, καὶ ὑψωθήσεται ἡ καρδία αὐτοῦ, καὶ καταβαλεῖ μυριάδας, καὶ οὐκ ἰσχύσει.» Τοῦ γὰρ βασιλέως τοῦ Νότου ἀντιπαραταττομένου μετὰ πλή‐ θους πολλοῦ, περιγενήσεται, φησὶν, ὁ Ἀντίοχος, καὶ | |
| 45 | λήψεται τὸν ὄχλον ὑποχείριον, καὶ ὡς νενικηκὼς ὑπερηφανίᾳ χρήσεται, καὶ πολλὰς κατακοντίσει μυριάδας. Ἀλλ’ ὅμως οὐ περιγενήσεται τῆς Αἰγύ‐ πτου, οὐδὲ κρατήσει τῆς τοῦ Πτολεμαίου βασιλείας· οὗ χάριν δυσχεραίνων πάλιν, φησίν· | |
81.1509(50) | ιγʹ. «Ἐπιστρέψει βασιλεὺς τοῦ Βοῤῥᾶ, καὶ ἄξει ὄχλον πολὺν ὑπὲρ τὸν πρότερον, καὶ εἰς τὸ τέλος τῶν καιρῶν, καὶ ἐπελεύσεται εἰσόδια ἐν δυνάμει με‐ | |
| γάλῃ καὶ ἐν ὑπάρξει πολλῇ.» Αὖθις γὰρ, φησὶ, μείζω | 1510 | |
81.1512 | τῆς προτέρας συναγαγὼν στρατείαν ὁρμήσει κατὰ τῆς Αἰγύπτου, ποιήσει δὲ τοῦτο περὶ τὸ τέλος τῆς ἑαυτοῦ βασιλείας· τοῦτο γὰρ σημαίνει· «Εἰς τὸ τέλος τῶν καιρῶν, καὶ ἐπελεύσεται εἰσόδια ἐν δυνάμει με‐ | |
| 5 | γάλῃ.» Ἐνταῦθα διπλασιασμός ἐστιν Ἑβραϊκός· ἠβουλήθη γὰρ εἰπεῖν, ὅτι εἰσόδῳ μεγάλῃ χρήσεται. Ἰδίωμα δέ ἐστι καὶ Ἑβραίων, καὶ Σύρων· καὶ οὗτοι γὰρ κἀκεῖνοι λέγειν εἰώθασιν· Εἰσερχόμενος εἰσ‐ ελήλυθε, καὶ Ἐξερχόμενος ἐξελήλυθε, καὶ Ἐσθίων | |
| 10 | ἐσθίει, καὶ τὰ ἄλλα πάντα τὰ τοιαῦτα ὁμοίως. Πλείονι τοίνυν οἱ ἑρμηνευταὶ ἀκριβείᾳ χρώμενοι, καὶ τοῖς Ἑβραίοις ἰδιώμασιν ἠκολούθησαν. ιδʹ. «Καὶ ἐν τοῖς καιροῖς ἐκείνοις, φησὶ, πολλοὶ ἐπαναστήσονται ἐπὶ βασιλέα τοῦ Νότου.» Οὕτω γὰρ | |
| 15 | Ἀντιόχου καταγωνισαμένου τὸν Πτολεμαῖον, ὡς ἀσθενοῦς λοιπὸν καὶ οἱ πλησιόχωροι καταφρονήσουσι. «Καὶ οἱ υἱοὶ τῶν λοιμῶν τοῦ λαοῦ σου ἐπαρθήσον‐ ται, τοῦ στῆσαι ὅρασιν, καὶ ἐπαρθήσονται, καὶ ἀσθενήσουσι.» Πάλιν ἐνταῦθα υἱοὺς λοιμῶν τοὺς λοι‐ | |
| 20 | μοὺς προσηγόρευσεν· οἱ γὰρ πονηρίᾳ, φησὶ, καὶ μο‐ χθηρίᾳ τρόπων συζῶντες, καὶ τὸ δυσσεβῶς ζῇν τῆς εὐσεβείας προαιρούμενοι, πειραθήσονται διὰ τού‐ των τῶν βασιλέων τὴν νομικὴν καταλῦσαι λατρείαν, καὶ οὐκ ἰσχύσουσιν· ἧττον γὰρ ὄντες ἀσεβεῖς οὗτοι | |
| 25 | θεραπεύοντες τὸ Ἰουδαῖον διετέλεσαν ἔθνος. ιεʹ. «Καὶ εἰσελεύσεται, φησὶν, ὁ βασιλεὺς Βοῤ‐ ῥᾶ, καὶ ἐκχεεῖ πρόσχωμα, καὶ συλλήψεται πόλεις ὀχυράς.» Ἀντὶ τοῦ, πολιορκίᾳ, καὶ χώμασι, καὶ μηχανήμασι χρήσεται. «Καὶ βραχίονες τοῦ βα‐ | |
| 30 | σιλέως τοῦ Νότου οὐ στήσονται·» τουτέστι, πάσης δυνάμεως ἔρημος γενήσεται. «Καὶ ἀναστήσονται οἱ ἐκλεκτοὶ αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἔσται ἰσχὺς τοῦ στῆναι.» Καὶ τοὺς ἀριστέας δὲ αὑτοῦ συλλέγων ὀνήσει οὐ‐ δέν. | |
| 35 | ιϛʹ. «Καὶ ποιήσει ὁ εἰσπορευόμενος πρὸς αὐτὸν κατὰ τὸ θέλημα αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἔστιν ἑστὼς κατὰ πρόσωπον αὐτοῦ.» Ῥᾴδιον γὰρ, φησὶ, λοιπὸν ἑκάστῳ καταφρονεῖν αὐτοῦ, τῷ μὴ δύνασθαι ἀνταγωνίζε‐ σθαι, καὶ τῶν ἐναντίων περιγενέσθαι. «Καὶ | |
| 40 | στήσεται ἐν τῇ γῇ τοῦ Σαβείρ.» Ἔνια τῶν ἀντι‐ γράφων, «ἐν τῇ γῇ τοῦ Σαβαεὶμ» ἔχει· τινὲς δὲ τῶν τὴν Ἑβραίων φωνὴν εἰς τὴν Ἑλλάδα μεταβε‐ βληκότων, γῆν θελήσεως τὴν γῆν τοῦ Σαβεὶρ κε‐ κλήκασι· σημαίνει δὲ τὴν τῆς ἐπαγγελίας γῆν, θελή‐ | |
| 45 | σεως οὖσαν· καὶ τὸ ὄρος τὸ Σιὼν, ὃ ἠγάπησε καὶ εὐδόκησεν ὁ Θεὸς κατοικεῖν ἐν αὐτῷ. Καὶ τὸ Σαβαεὶμ δὲ δυνάμεως ἑρμηνεύεται. Εἴτε γοῦν γῆ εὐδοκίας, εἴτε γῆ δυνάμεως ἡ Ἰουδαία κέκληται (καὶ γὰρ καὶ ἄνω δύναμιν αὐτὴν προσηγόρευσε, καὶ ἐνταῦθα Σα‐ | |
81.1512(50) | βαεὶμ εἴτ’ οὖν Σαβεὶρ), εἰσελεύσεται, φησὶν, ὁ βασι‐ | |
| λεὺς τοῦ Βοῤῥᾶ καὶ εἰς ταύτην τὴν γῆν. «Καὶ συντε‐ | 1512 | |
81.1513 | λεσθήσεται ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ.» Τουτέστιν, εὐοδωθή‐ σεται· οὕτω γὰρ ἡμᾶς καὶ ὁ Ἰώσηππος διὰ τῆς ἱστορίας ἐδίδαξεν, ὅτι αὐτόματοι τὸν Ἀντίοχον οἱ Ἰουδαῖοι δεξάμενοι σφόδρα ὑπ’ αὐτοῦ ἐτιμήθησαν. | |
| 5 | ιζʹ. «Καὶ τάξει τὸ πρόσωπον αὑτοῦ, φησὶν, εἰσ‐ ελθεῖν ἐν ἰσχύϊ πάσης τῆς βασιλείας αὐτοῦ.» Ἐπιχει‐ ρήσει γὰρ ἅπασαν τοῦ βασιλέως τοῦ Νότου σφετερί‐ σασθαι τὴν βασιλείαν. «Καὶ εὐθεῖα, φησὶν, ἅπαντα μετ’ αὐτοῦ ποιήσει.» Ἀποδώσει γὰρ αὐτῷ πάντα | |
| 10 | ὅσα ἥρπασεν. «Καὶ θυγατέρα τῶν γυναικῶν δώσει αὐτῷ τοῦ διαφθεῖραι αὐτὴν, καὶ οὐ μὴ παραμείνῃ, καὶ οὐκ αὐτῷ ἔσται.» Ὅπερ ἄνω ἀσαφῶς εἴρηκεν, τοῦτο ἐνταῦθα σαφῶς· δώσει μὲν γὰρ αὐτῷ, φησὶ, γυναῖκα τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα, οὐκ εἰς μακρὰν δὲ | |
| 15 | αὕτη ἀποδοθήσεται τῷ δεδωκότι, καὶ τὸ συνοικέσιον διαλυθήσεται. Οὕτω δὲ, φησὶ, διαθεὶς τὴν Αἴγυπτον, ιηʹ. «Ἐπιστρέψει τὸ πρόσωπον αὑτοῦ εἰς τὰς νή‐ σους, καὶ συλλήψεται πολλὰς, καὶ καταπαύσει ἄρ‐ χοντας ὀνειδισμοῦ αὑτοῦ· πλὴν ὁ ὀνειδισμὸς αὐτοῦ | |
| 20 | ἐπιστρέψει αὐτῷ.» Πολλὰς γὰρ τῶν νήσων ὑφ’ ἑαυτὸν ποιησάμενος, καὶ τοὺς ἐκείνων ἐθνάρχας τοῦ ἄρχειν παύσας, καταγελάστους ἐποίησεν. Ἀλλὰ τούτου, φησὶ, τοῦ ὀνειδισμοῦ καὶ αὐτὸς ἀπολαύσει. Ῥωμαῖοι γὰρ ἐν Θερμοπύλαις αὐτὸν καταγωνισάμενοι, καὶ τῆς | |
| 25 | πολλῆς αὐτὸν θρασύτητος παύσαντες, δασμὸν αὐτῷ χιλίων ταλάντων ἐπέθεσαν, καὶ τοῦτον φέρειν καθ’ ἕκαστον ἐνιαυτὸν κατηνάγκασαν, καὶ τὸν υἱὸν δὲ αὐτοῦ Ἀντίοχον τὸν ἐπικληθέντα Ἐπιφανῆ ὅμηρα λαβόντες ἐν τῇ Ῥώμῃ ἐφρούρουν. Καὶ τοῦτο ἡμᾶς | |
| 30 | ἡ πρώτη τῶν Μακκαβαίων διδάσκει· εἰρηκὼς γὰρ ὁ συγγραφεὺς περὶ τῶν τὴν Ἀλεξάνδρου δεξαμένων βασιλείαν, ἐπήγαγε· «Καὶ ἐξῆλθεν ἀπ’ αὐτῶν ῥίζα ἁμαρτωλὸς, Ἀντίοχος ὁ Ἐπιφανὴς, υἱὸς Ἀντιόχου τοῦ βασιλέως, ὃς ἦν ὅμηρα ἐν Ῥώμῃ. Τοῦτο προ‐ | |
| 35 | σημαίνων τῷ Δανιὴλ ὁ προσδιαλεγόμενος αὐτῷ ἔφη· «Πλὴν ὁ ὀνειδισμὸς αὐτοῦ ἐπιστρέψει αὐτῷ.» Τούτοις ἐπάγει· ιθʹ. «Καὶ ἐπιστρέψει τὸ πρόσωπον αὑτοῦ, εἰς τὸ κατισχύσαι τῆς γῆς αὑτοῦ.» Ταῦτα, φησὶν, ἐν ταῖς | |
| 40 | νήσοις διαπραξάμενος, εἰς τὴν οἰκείαν ἐπανήξει βα‐ σιλείαν. «Καὶ ἀσθενήσει, καὶ πεσεῖται, καὶ οὐχ εὑρεθή‐ σεται. (κʹ.) Καὶ ἀναστήσεται ἐκ τῆς ῥίζης αὐτοῦ φυτὸν βασιλείας, καὶ ἐπὶ τὴν ἑτοιμασίαν αὐτοῦ | |
| 45 | παραβιβάζων.» Ἀντίοχον λέγει τὸν Ἐπιφανῆ, ὃς ἀποδρὰς ἀπὸ τῆς Ῥώμης, Σέλευκον τὸν ἀδελφὸν αὑ‐ τοῦ διεδέξατο. Ἀντίοχον γὰρ τὸν μέγαν Σέλευκος ὁ καλούμενος Φιλοπάτωρ διεδέξατο, υἱὸς αὐτοῦ ὤν· τοῦ δὲ Σελεύκου τελευτήσαντος, Ἀντίοχος ὁ Ἐπι‐ | |
81.1513(50) | φανὴς παραλαμβάνει τὴν βασιλείαν. Περὶ τούτου φησίν· «Ἀναστήσεται ἐκ τῆς ῥίζης αὐτοῦ φυτὸν βασιλείας, καὶ ἐπὶ τὴν ἑτοιμασίαν αὐτοῦ παραβιβά‐ | |
| ζων·» τουτέστι, τὴν τοῦ πατρὸς δυναστείαν μιμού‐ | 1514 | |
81.1516 | μενος, καὶ ἱκανὸς ὢν τὴν ἑτοιμασθεῖσαν ὑπ’ ἐκείνου κατασχεῖν βασιλείαν. Τοῦτο παραδηλῶν ἐπήγαγε· «Καὶ πράσσων δόξαν βασιλείας·» ἀντὶ τοῦ, ὑπερ‐ άγαν τῷ δραστηρίῳ χρώμενος. «Καὶ ἐν ταῖς ἡμέ‐ | |
| 5 | ραις ἐκείναις συντριβήσονται, καὶ οὐκ ἐν προσ‐ ώποις, οὐδὲ ἐν πολέμοις.» Ἱκανὸς γὰρ, φησὶν, ἔσται καὶ μόνῃ τῇ φήμῃ ἀμαχητὶ καὶ ἀναιμωτὶ καταπλῆξαι πάντας, καὶ ἑαυτῷ ὑποτάξαι. καʹ. «Καὶ στήσεται ἐπὶ τὴν ἑτοιμασίαν αὐτοῦ.» Τοσαύτῃ δὲ, φησὶ, χρήσεται δυναστείᾳ, ὡς καὶ ἄνευ | |
| 10 | συμπλοκῆς κρατῆσαι τῆς πατρόθεν εἰς αὐτὸν παρα‐ πεμφθείσης βασιλείας. «Ἐξουδενώθη, καὶ οὐκ ἐδόθη ἐπ’ αὐτὸν δόξα βασιλείας.» Καὶ μὴν, φη‐ σὶν, οὐκ ἦν ἐπίδοξος, βασιλεὺς ὢν, ἀλλ’ εὐτελής τις ἐδόκει ἐν τῇ Ῥώμῃ φρουρούμενος. «Καὶ ἐπανήξει | |
| 15 | ἐπ’ εὐθηνίᾳ, καὶ κατισχύσει βασιλείας ἐν ὀλισθή‐ μασι.» Ἀλλ’ ὅμως, φησὶ, καὶ λίαν ὢν ἐξουθενη‐ μένος, μετὰ πολλῆς ἥξει περιουσίας καὶ πλείστης δυνάμεως, καὶ κρατήσει τῆς βασιλείας δόλῳ συνεργῷ, καὶ ἐξαπάτῃ μᾶλλον χρώμενος. Τοῦτο δὲ καὶ ἐν | |
| 20 | τῇ δευτέρᾳ ὀπτασίᾳ ὁ μακάριος ἐθεάσατο Δανιὴλ, καὶ ἤκουσε τοῦ ἁγίου Γαβριὴλ, λέγοντος· «Δόλος ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ ἐν καρδίᾳ αὑτοῦ μεγαλυνθή‐ σεται· καὶ διαφθερεῖ πολλοὺς, καὶ ἐπὶ ἀπωλείᾳ πολ‐ λῶν στήσεται. Καὶ ἐνταῦθα ὡσαύτως· «Κατισχύσει | |
| 25 | γὰρ, φησὶ, βασιλείας ἐν ὀλισθήμασι.» κβʹ. «Καὶ βραχίονες τοῦ κατακλύζοντος κατακλυ‐ σθήσονται ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ, καὶ συντριβήσονται.» Πάλιν δὲ ἐνταῦθα τὴν τῶν Αἰγυπτίων ᾐνίξατο βασι‐ λείαν, ὅτι κἀκεῖνοι οἱ τὰ μεγάλα δυνάμενοι, καὶ δί‐ | |
| 30 | κην κατακλυσμοῦ τοὺς ἀνθισταμένους διαφθείροντες, καὶ ἀφανεῖς καὶ φρούδους ἀποφαίνοντες, καὶ οὗτοι ὑπ’ αὐτοῦ κατακλυσθήσονται, καὶ συντριβήσονται, οὐχ οὗτοι δὲ μόνοι, ἀλλὰ, «Καί γε ἡγούμενος διαθήκης.» | |
| 35 | κγʹ. «Καὶ ἀπὸ τῶν συμμίξεων πρὸς αὐτὸν ποιήσει δόλον.» Ἐνταῦθα προσημαίνει τὴν γενομέ‐ νην ἐπανάστασιν Ὀνίᾳ τῷ ἀρχιερεῖ ὑπὸ Ἰησοῦ τοῦ καὶ Ἰάσωνος, καὶ Ὀνίου τοῦ Μενελάου· τούτων γὰρ πρότερον μὲν ὁ Ἰάσων, πρὸς τὸν Ἀντίοχον δρα‐ | |
| 40 | μὼν, τὸν οἰκεῖον ἀδελφὸν τῆς ἀρχιερωσύνης ἐξέβαλεν· ὁ δὲ Μενέλαος, δῶρα καὶ χρυσίον ἀποσταλεὶς κομίσαι τῷ Ἀντιόχῳ, εἰς ἑαυτὸν πάλιν τὴν ἀρχιερωσύνην μεταθεὶς, ἐξήλασε τὸν Ἰάσωνα. Ἐντεῦθεν αἱ δειναὶ καὶ χαλεπαὶ συμφοραὶ τὸ Ἰουδαίων κατέλαβον ἔθνος, | |
| 45 | Ταῦτα ὁ μακάριος προδιδασκόμενος Δανιὴλ, ἀκούει, ὅτι «Βραχίονες τοῦ κατακλύζοντος κατακλυσθήσονται ἀπ’ αὐτοῦ.» Λέγει δὲ Πτολεμαῖον τὸν Φιλομήτορα· οὗτος γὰρ Πτολεμαῖον τὸν Ἐπιφανῆ διεδέξατο. Τού‐ τοις ἐπήγαγε· «Καί γε ἡγούμενος διαθήκης.» Λέ‐ | |
81.1516(50) | γει γὰρ τὸν ἀρχιερέα τὸν εὐσεβῆ, τὸν τοῦ Ἰάσωνος ἀδελφὸν, καὶ προδιδάσκει, ὅτι κἀκεῖνον τοῦ ἀρχ‐ ιερατεύειν παύσει. Εἶτα διδάσκει τὸν τρόπον· «Καὶ | |
| ἀπὸ τῶν συμμίξεων πρὸς αὐτὸν ποιήσει δόλον.» | 1516 | |
81.1517 | Χρήσεται γὰρ, φησὶ, διακόνοις τοῖς τὸ αὐτὸ γένος ἔχειν σεμνυνομένοις, καὶ δόλῳ συνεργῷ χρώμενος μυρία δεινὰ εἰς τὸ ἔθνος ἐργάσεται. «Ἀναβήσεται δὲ καὶ ὑπερισχύσει αὐτοῦ ἐν ὀλίγῳ ἔθνει.» Ἐξαπατή‐ | |
| 5 | σας γὰρ τοὺς τὰ Ἱεροσόλυμα οἰκοῦντας, ὡς μετ’ εἰρή‐ νης εἰσιέναι μέλλων, πρῶτον μὲν ἐπιβῆναι τῶν ἀδύτων ἐτόλμησε τοῦ θείου νεὼ, ἔπειτα ἅπαντα τὸν ἐπικεί‐ μενον κόσμον ἀφελὼν, καὶ τὰ ἀφιερωμένα τῇ θείᾳ λειτουργίᾳ σκεύη, οὕτως ἐξελήλυθεν. Αὖθις δὲ πάλιν | |
| 10 | ἐπιστρατεύσας τῇ πόλει, ὀκτὼ μὲν μυριάδας ἀνθρώ‐ πων κατέσφαξε, καὶ οὐδὲ τούτοις ἀρκεσθεὶς, τοὺς ἑαυτοῦ στρατηγοὺς ἀποστείλας, ἑτέρους πάλιν μυρίους φόνους εἰργάσατο. Ταῦτα προσημαίνων φησί· «Καὶ ὑπερισχύσει αὐτοῦ ἐν ὀλίγῳ ἔθνει. (κδʹ.) Καὶ | |
| 15 | ἐν εὐθηνίᾳ, καὶ ἐν πίοσι χώραις ἥξει.» Οὔτε γὰρ δι’ ἀπορίαν, φησὶ, μετ’ ὀλίγων ἀφίξεται, ἀλλὰ διὰ τὴν τοῦ φρονήματος ἀλαζονείαν· ἔστι γὰρ αὐτῷ καὶ εὐθηνία καὶ ἀπόλαυσις μυρίων ἐθνῶν πιόνων, καὶ φόρον πολὺν χορηγούντων. «Καὶ ποιήσει ἃ οὐκ | |
| 20 | ἐποίησαν οἱ πατέρες αὐτοῦ καὶ οἱ πατέρες τῶν πατέρων αὐτοῦ· προνομὴν καὶ ὕπαρξιν, καὶ σκῦλα αὐτοῖς διασκορπιεῖ.» Πάντων γὰρ αὐτοῦ τῶν πα‐ τέρων, καὶ τῶν προγόνων ἁπάντων τὸ Ἰουδαίων ἔθνος τετιμηκότων, τἀναντία οὗτος πάντα ἐργάσε‐ | |
| 25 | ται, ἀναιρῶν καὶ ληϊζόμενος, καὶ ἐξανδραποδιζόμε‐ νος, καὶ τοῖς συστρατευομένοις τὰ τούτων δωρούμε‐ νος. «Καὶ ἐπ’ Αἴγυπτον, φησὶ, λογιεῖται λογισμοὺς αὑτοῦ, καὶ ἕως καιροῦ.» Ἀντὶ τοῦ, οὐκ ἐπὶ πολὺ κρατήσει. | |
| 30 | κεʹ. «Καὶ ἐξεγερθήσεται ἡ ἰσχὺς αὐτοῦ καὶ καρ‐ δία αὐτοῦ ἐπὶ βασιλέα τοῦ Νότου, ἐν δυνάμει μεγάλῃ.» Ταύτην αὐτοῦ τὴν κατὰ τῆς Αἰγύπτου ἔφοδον, καὶ ἡ πρώτη τῶν Μακκαβαίων διδάσκει ἱστορία. «Εἰσ‐ ῆλθε γὰρ, φησὶν, Ἀντίοχος εἰς Αἴγυπτον ἐν ὄχλῳ | |
| 35 | βαρεῖ, καὶ ἐν ἅρμασι καὶ ἐλέφασι, καὶ ἱππεῦσι, καὶ ἐν στόλῳ μεγάλῳ, καὶ συνεστήσατο πόλεμον πρὸς Πτολεμαῖον βασιλέα Αἰγύπτου, καὶ ἐνετράπη Πτολε‐ μαῖος ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ, καὶ ἔφυγε, καὶ ἔπεσαν τραυματίαι πολλοὶ, καὶ κατελάβοντο τὰς πόλεις τὰς | |
| 40 | ὀχυρὰς ἐν γῇ Αἰγύπτου, καὶ ἔλαβον τὰ σκῦλα τῆς, Αἰγύπτου. Καὶ ταῦτα προδιδασκόμενος ὁ μακάριος Δανιὴλ ἤκουσε. «Καὶ ὁ βασιλεὺς τοῦ Νότου συνάψει πόλεμον πρὸς αὐτὸν, ἐν δυνάμει μεγάλῃ καὶ ἰσχυρᾷ σφόδρα, καὶ οὐ στήσεται, ὅτι λογιοῦνται | |
| 45 | ἐπ’ αὐτὸν λογισμούς.» Ἀντὶ τοῦ, πολλαῖς καὶ παν‐ τοδαπαῖς ἐνέδραις χρήσονται κατ’ αὐτοῦ. κϛʹ. «Καὶ φάγονται, φησὶ, τὰ δέοντα αὐτοῦ.» Τουτέστι, καταναλώσουσιν αὐτοῦ πᾶσαν τὴν πρόσ‐ οδον, καὶ τὸν τελούμενον αὐτῷ φόρον ληϊζόμενοι εἰς | |
81.1517(50) | ἑαυτοὺς μεταθήσονται. «Καὶ συντρίψουσιν αὐ‐ | 1518 |
81.1520 | τὸν, καὶ δυνάμεις αὐτοῦ καταλύσει, καὶ πεσοῦντα· τραυματίαι πολλοί.» Οὐκ αὐτὸν γὰρ μόνον, ἀλλὰ καὶ τὴν στρατείαν αὐτοῦ δίκην κατακλυσμοῦ διαφθερεῖ, καὶ πολὺν ἐργάσεται φόνον. | |
| 5 | κζʹ. «Καὶ ἀμφότεροι, φησὶν, οἱ βασιλεῖς, αἱ καρδίαι αὐτῶν ἐπὶ πονηρίαν, καὶ ἐπὶ τραπέζῃ μιᾷ ψευδῆ λαλήσουσι, καὶ οὐ κατευθυνεῖ.» Ῥωμαῖοι γὰρ, ὡς Ἰώσηππος ἡμᾶς ὁ ἱστοριογράφος διδάσκει, ταύ‐ την αὐτοῦ μαθόντες τὴν στρατείαν, παρενεγγύησαν | |
| 10 | ἀποστῆναι τῆς Αἰγύπτου· ὅθεν σπεισάμενος, φησὶν, εἰρήνην, καὶ τραπέζης ἐκοινώνησε τῷ Πτολεμαίῳ. Τὸ δὲ ὕπουλον τῆς φιλίας διδάσκων ὁ τῷ Δανιὴλ προσ‐ διαλεγόμενος, «Καὶ ἀμφότεροι, φησὶν, οἱ βασιλεῖς, αἱ καρδίαι αὐτῶν ἐπὶ πονηρίαν, καὶ ἐπὶ τραπέζῃ | |
| 15 | μιᾷ ψευδῆ λαλήσουσι, καὶ οὐ κατευθυνεῖ.» Ἀντὶ τοῦ, οὐ βεβαία ἔσται ἡ εἰρήνη. «Ὅτι ἔτι πέρας ἔσται εἰς καιρόν.» Τουτέστιν, αὖθις γὰρ, τοῦ καιροῦ τούτου διαδραμόντος, συμπλακήσονται καὶ παρατάξονται. κηʹ. «Καὶ ἐπιστρέψει, φησὶν, εἰς τὴν γῆν αὑτοῦ | |
| 20 | ἐν ὑπάρξει πολλῇ.» Ἀλλ’ ὅμως τότε, φησὶν, μετὰ πολλοῦ πλούτου, καὶ πολλῆς περιουσίας, εἰς τὴν οἰκείαν ἐπαναστρέψει βασιλείαν. «Καὶ ἡ καρδία αὐτοῦ ἐπὶ διαθήκην ἁγίαν.» Μίαν δὲ λοιπὸν σχήσει σπουδὴν, ὥστε καταλῦσαι τὸν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τοῖς | |
| 25 | Ἰουδαίοις δεδομένον νόμον. Ταῦτα δὲ βουλευσάμενος, καὶ εἰς πέρας ἄξει τὰ βουλεύματα. «Καὶ ποιήσει γὰρ, φησὶ, καὶ ἐπιστρέψει εἰς τὴν γῆν αὑτοῦ.» Καὶ τοῦτο δὲ ἡ τῶν Μακκαβαίων βίβλος, καὶ ἡ Ἰω‐ σήππου ἱστορία διδάσκει. | |
| 30 | κθʹ. «Καὶ εἰς τὸν καιρὸν αὑτοῦ ἐπιστρέψει, καὶ ἥξει ἐν τῷ Νότῳ, καὶ οὐκ ἔσται ὡς ἡ πρώτη καὶ ἡ ἐσχάτη» Ἀντὶ τοῦ, οὐχ ὁμοίως νικήσει καὶ ἰσχύσει, ἀλλ’ ἡττηθεὶς ἐπανήξει. Τὸ δὲ εἰς καιρὸν αὑτοῦ τὸν ἐπιτήδειον τῷ πολέμῳ σημαίνει καιρόν. | |
| 35 | λʹ. «Καὶ εἰσελεύσονται εἰς αὐτὸν οἱ εἰσπορευό‐ μενοι Κίτιοι, καὶ ταπεινωθήσονται.» Παραλαβὼν γὰρ πολλοὺς Κυπρίους, καὶ ἑτέρους νησιώτας (τὸ γὰρ Κίτιον μέχρι τῆς σήμερον πόλισμά ἐστι τῆς Κύπρου), ὁρμήσει μὲν κατὰ τῆς Αἰγύπτου, | |
| 40 | ἡττηθεὶς δὲ καὶ ταπεινωθεὶς ἐπανήξει. «Καὶ ἐπι‐ στρέψει, φησὶ, καὶ θυμωθήσεται ἐπὶ διαθήκην ἁγίαν.» Πάντα γὰρ, φησὶ, τὸν θυμὸν, τὸν διὰ τὴν ἧτταν αὐτῷ προσγινόμενον, κατὰ τῆς ἁγίας δια‐ θήκης ἐμέσει. Καὶ δεικνὺς τὸ ἔργον, «Καὶ ποιήσει,» | |
| 45 | φησί. Ἐν γὰρ τῇ δευτέρᾳ παρουσίᾳ τόν τε πολὺν ἐργάσεται φόνον, καὶ τῶν διαφυγόντων τὸν ἀνδρα‐ ποδισμόν. «Καὶ ἐπιστρέψει, καὶ συνήσει ἐπὶ τοὺς καταλιπόντας διαθήκην ἁγίαν.» Πᾶσαν, φησὶ, ποιή‐ σεται πρόνοιαν τῶν παρανομησάντων, καὶ τὸ μὲν | |
81.1520(50) | Ἰουδαΐζειν ἀρνηθέντων, τὸ δὲ Ἑλληνίζειν ἀσπασα‐ μένων. λαʹ. «Καὶ βραχίονες ἐξ αὐτοῦ ἀναστήσονται, καὶ | |
| βεβηλώσουσι τὸ ἁγίασμα τῆς δυναστείας, καὶ με‐ | 1520 | |
81.1521 | ταστήσουσι τὸν ἐνδελεχισμὸν, καὶ δώσουσιν εἰς αὐ‐ τὸν βδέλυγμα ἠφανισμένον.» Βραχίονας καλεῖ, ὡς καὶ ἤδη προειρήκαμεν, τοὺς ὑπουργοῦντας αὐτῷ στρατηγοὺς, ἅτε δὴ δίκην βραχιόνων τά τε τοῦ βα‐ | |
| 5 | σιλέως πληροῦντας προστάγματα. Πέμψει τοιγαροῦν, φησὶ, τινὰς τὸ μὲν ἁγίασμα τῆς δυναστέιας βεβη‐ λοῦντας, ἀντὶ τοῦ, τῷ Θεῷ τῷ παντοδυνάμῳ ἀνακείμενον νεών· βωμὸν δὲ εἰδωλικὸν ἔνδον ἀναστή‐ σοντας· τοῦτο γὰρ καλεῖ βδέλυγμα ἠφανισμένον. | |
| 10 | Διδάσκει δὲ ἡμᾶς τοῦτο καὶ ἡ δευτέρα τῶν Μακκα‐ βαίων· φησὶ γὰρ οὕτως· «Περὶ δὲ τὸν καιρὸν τοῦ‐ τον, τὴν δευτέραν ἔφοδον ὁ Ἀντίοχος εἰς τὴν Αἴγυ‐ πτον ἐστείλατο.» Εἶτα ἐν μέσῳ ὁ συγγραφεύς τινα περὶ τῆς τῶν νόθων ἀρχιερέων φιλονεικίας εἰρη‐ | |
| 15 | κὼς, ἐπήγαγε· «Προσπεσόντων δὲ τῷ βασιλεῖ, περὶ τῶν γεγονότων ὑπέλαβεν ἀποστατεῖν τὴν Ἰουδαίαν· Ὅθεν ἀναστρέψας ἐξ Αἰγύπτου τεθηριωμένος τὴν ψυ‐ χὴν, ἔλαβε τὴν πόλιν δορυάλωτον, καὶ ἐκέλευσε τοῖς στρατιώταις κόπτειν ἀφειδῶς τοὺς ἐμπίπτοντας.» | |
| 20 | Εἶτα διηγησάμενος, ὡς κατὰ πάσης ἡλικίας ὁ φόνος ἐχώρει, καὶ ὀκτὼ μυριάδες νεκρῶν ἠριθμήθησαν, πά‐ λιν μετὰ βραχέα φησίν· «Ἀπεχθῆ δὲ πρὸς τοὺς Ἰουδαίους διάθεσιν ἔχων ὁ Ἀντίοχος, ἔπεμψε μυσ‐ άρχην Ἀπολλώνιον μετὰ στρατεύματος δισμυρίων | |
| 25 | πρὸς τοῖς δισχιλίοις, προστάξας τοὺς ἐν ἡλικίᾳ πάσῃ πάντας κατασφάξαι.» Καὶ μετὰ βραχέα πάλιν φησί· «Μετ’ οὐ πολὺν δὲ χρόνον ἀπέστειλεν ὁ βασι‐ λεὺς γέροντα Ἀθηναῖον, ἀναγκάζειν τοὺς Ἰουδαίους μεταβαίνειν ἀπὸ τῶν πατρίων νόμων, καὶ τοῖς τοῦ | |
| 30 | Θεοῦ νόμοις μὴ πολιτεύεσθαι, μολῦναι δὲ καὶ τὸν ἐν Ἱερουσαλὴμ νεὼν, καὶ προσονομάσαι Διὸς Ὀλυμπίου.» Ταῦτα προαγορεύων ὁ τῷ μακαρίῳ Δανιὴλ προσδιαλεγόμενος ἔφη· «Καὶ βραχίονες ἐξ αὐτοῦ ἀναστήσονται, καὶ βεβηλώσουσι τὸ ἁγίασμα | |
| 35 | τῆς δυναστείας, καὶ μεταστήσουσι τὸν ἐνδελεχισμόν·» τουτέστι, τὴν καθ’ ἡμέραν τῷ Θεῷ προσφερομένην λατρείαν. «Καὶ δώσουσιν εἰς αὐτὸν βδέλυγμα ἠφανι‐ σμένον·» τὸν βωμὸν, ὃν τῷ Διῒ ἀνέστησεν ὁ δυσσεβὴς βασιλεὺς, καὶ χοῖρον ἐπ’ αὐτοῦ προσενήνοχε. | |
| 40 | λβʹ. «Καὶ τοὺς ἀνομοῦντας, φησὶ, διαθήκην ἀπ‐ άξουσιν ἐν ὀλισθήμασι.» Τοὺς γὰρ παρανομίᾳ συζῶν‐ τας προφανῶς δυσσεβεῖν παρασκευάσουσι τοῖς ἀπατη‐ λοῖς χρώμενοι λόγοις. «Καὶ λαὸς, γινώσκοντες Θεὸν αὑτῶν, κατισχύσουσι καὶ ποιήσουσι.» Τοὺς περὶ | |
| 45 | τὸν μακάριον Ματταθίαν ἐνταῦθα αἰνίττεται, ὃς πρῶτος τοῖς τοῦ Ἀντιόχου δόγμασιν ἀντιστὰς, καὶ σὺν τοῖς υἱέσι τὴν ἔρημον καταλαβὼν, μετ’ ὀλίγων στρατευόμενος τοὺς ἐκείνου κατηγωνίσατο στρα‐ τηγούς. | |
81.1521(50) | λγʹ. «Καὶ οἱ συνετοὶ λαοῦ, φησὶ, συνήσουσιν εἰς πολλά.» Οἱ γὰρ εἰς δέον τῇ παρὰ τοῦ Θεοῦ χορηγη‐ | |
| θείσῃ γνώσει χρώμενοι, σφόδρα τῶν ἐκείνου κατα‐ | 1522 | |
81.1524 | φρονήσουσι νόμων, καὶ τὴν ὑπὲρ τοῦ θείου νόμου τε‐ λευτὴν τῆς μετ’ ἀσεβείας ζωῆς προτιμήσουσι. Καὶ τοῦτο σημαίνων ἐπήγαγε· «Καὶ ἀσθενήσουσιν ἐν ῥομφαίᾳ, καὶ ἐν φλογὶ, καὶ ἐν αἰχμαλωσίᾳ καὶ ἐν | |
| 5 | διαρπαγῇ ἡμερῶν αὐτῶν.» Διαφόροις γὰρ καὶ παν‐ τοδαποῖς κολαστηρίοις ὁ δυσσεβὴς χρώμενος κατα‐ πλήττειν ἐπειρᾶτο τοὺς εὐσεβεῖς, ἄωρον αὐτοῖς ἐπι‐ φέρων θάνατον, καὶ οἱονεὶ τὰς ὑπολοίπους αὐτῶν διαρπάζων ἡμέρας. Εἶτα τὰ ὑπὸ τοῦ μακαρίου | |
| 10 | Ματταθίου, καὶ τῶν υἱέων αὐτοῦ ἐσόμενα προ‐ λέγει· λδʹ. «Καὶ ἐν τῷ ἀσθενῆσαι αὐτοὺς βοηθήσονται βοήθειαν μικράν.» Τῆς γὰρ θείας χάριτος ἀπολαύ‐ σουσι, καὶ τέως τῶν πολεμούντων περιγενήσονται· οὐ | |
| 15 | μὴν εἰρήνης καὶ πολέμων ἀπαλλαγῆς ἐν ταῖς τού‐ των ἀπολαύσουσιν ἡμέραις. Διὸ βοήθειαν μι‐ κρὰν τὰς γενομένας ἐν μέσῳ τῶν πολέμων ἀνακωχὰς προσηγόρευσε. «Καὶ προστεθήσονται, φησὶ, πρὸς αὐτοὺς πολλοὶ ἐν ὀλισθήμασι.» Ταύτην γὰρ, φησὶ, | |
| 20 | τὴν ἀνδραγαθίαν ὁρῶντες, καὶ τῶν ὀλισθησάντων πολλοὶ καὶ τὴν εὐσέβειαν ἀρνηθέντων, μεταμελείᾳ χρησάμενοι, πρὸς αὐτοὺς δραμοῦνται λεʹ. «Καὶ ἀπὸ τῶν συνιέντων, φησὶν, ἀσθενήσουσι πολλοί.» Καὶ τῶν εὐσεβεῖν δοκούντων εἰς τοὐναντίον | |
| 25 | τραπήσονται. «Τοῦ πυρῶσαι, φησὶν, ἐν αὐτοῖς, καὶ τοῦ ἐκλέξασθαι, καὶ ἐκλευκᾶναι ἕως καιροῦ πέρας· διότι ἔτι εἰς καιρόν.» Οὐδὲ ταῦτα, φησὶ, βλάψει τοὺς ἐσομένους ἀνθρώπους· διδαχθήσονται γὰρ ἐντεῦθεν τοῖς προτέροις μὴ θαῤῥεῖν κατορθώμα‐ | |
| 30 | σιν, ἀλλ’ ἀεὶ δεδοικέναι καὶ τρέμειν, κατὰ τὴν τοῦ μακαρίου Παύλου παραίνεσιν· «Ὁ δοκῶν γὰρ, φη‐ σὶν, ἑστάναι, βλεπέτω μὴ πέσῃ.» Αἱ γὰρ τῶν και‐ ρῶν μεταβολαὶ οἱονεὶ πυροῦσι, καὶ δοκιμάζουσι, καὶ ἀποκρίνουσι τοῦ δοκίμου τὸ κίβδηλον· οὐ μὴν δὲ | |
| 35 | ἀλλὰ καὶ ἐκλευκαίνουσιν οἱονεὶ ἔριον, καὶ δοκιμά‐ ζουσιν, εἴτε φυσικὴν, εἴτε ἐπείσακτον ἔχει τὴν χροιὰν, καὶ εἴτε ὅλον διόλου ἐμπεφυκὸς τὸ χρῶμα, εἴτε τῇ ἐπιφανείᾳ ἐπικείμενον μόνῃ. Ταῦτα μὲν, φησὶ, κατὰ τὸν παρόντα βίον μερικῶς γίνεται· ἐν | |
| 40 | δὲ τῷ μέλλοντι χρόνῳ ἡ καθόλου τῶν ἀνθρώπων ἐξ‐ έτασις ἔσται. Ταῦτα περὶ Ἀντιόχου τοῦ Ἐπιφανοῦς εἰ‐ ρηκὼς, μεταβαίνει λοιπὸν ἀπὸ τῆς εἰκόνος ἐπὶ τὸ ἀρχέ‐ τυπον· ἀρχέτυπον δὲ τοῦ Ἀντιόχου ὁ ἀντίχριστος, καὶ τοῦ Ἀντιχρίστου εἰκὼν ὁ Ἀντίοχος. Ὥσπερ γὰρ | |
| 45 | ἐκεῖνος ἀσεβεῖν ἠνάγκαζεν Ἰουδαίους, καὶ πολιτεύε‐ σθαι παρανόμως· οὕτως ὁ ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας, ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ὁ ὑπεραιρόμενος καὶ ὑπερυψού‐ μενος ὑπὲρ πάντα λεγόμενον Θεὸν ἢ σέβασμα, ᾗ φησιν ὁ μακάριος Παῦλος, ὥστε αὐτὸν καὶ εἰς τὸν | |
81.1524(50) | ναὸν τοῦ Θεοῦ εἰσελθόντα καθίσαι, ἀποδεικνύοντα ἑαυτὸν, ὅτι ἔστι Θεὸς, ἐν πᾶσι σημείοις καὶ τέρασι | |
| ψεύδους· οὕτως οὗτος πάντα εἰς ἀπάτην τῶν εὐσε‐ | 1524 | |
81.1525 | βῶν διαπράξεται, νῦν μὲν ταῖς ἀπατηλαῖς θαυμα‐ τουργίαις ἐξαπατᾷν καὶ φενακίζειν πειρώμενος, νῦν δὲ τῇ δυναστέιᾳ χρώμενος, καὶ πᾶν εἶδος τιμωρίας ἐπιφέρων τοῖς τῆς εὐσεβείας τροφίμοις. Εἰ δέ τις | |
| 5 | ἀκολουθίαν τῆς προφητείας ἐπιζητῶν μὴ πιστεύει ταῦθ’ οὕτως ἔχειν, εἰς νοῦν τὴν εὐαγγελικὴν διδασκα‐ λίαν λαβέτω· καὶ γὰρ ἐκεῖ κατὰ ταυτὸν ὁ Κύριος τὰ περὶ τῆς κοινῆς συντελείας προλέγει, καὶ τὰ περὶ τῆς συντελείας τῆς Ἱερουσαλήμ· εἰρηκὼς | |
| 10 | γάρ· «Προσεύχεσθε ἵνα μὴ γένηται ἡ φυγὴ ὑμῶν χειμῶνος, μηδὲ ἐν Σαββάτῳ» (τοῦτο δὲ Ἰουδαίοις μό‐ νοις ἁρμόττει)· εὐθὺς ἐπήγαγεν· «Ἔσται γὰρ θλίψις μεγάλη, οἵα οὐ γέγονεν ἀπ’ ἀρχῆς κόσμου ἕως τοῦ νῦν, οὐδὲ μὴ γενήσεται· καὶ εἰ μὴ ἐκολοβώθησαν αἱ | |
| 15 | ἡμέραι ἐκεῖναι, οὐκ ἂν ἐσώθη πᾶσα σάρξ· διὰ δὲ τοὺς ἐκλεκτοὺς κολοβωθήσονται αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι.» Καὶ δεικνὺς ὡς οὐδὲν τούτων Ἰουδαίοις προσήκει, ἐπήγα‐ γεν· «Τότε ἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ· Ἰδοὺ, ὧδε ὁ Χριστὸς, ἢ ἐκεῖ, μὴ πιστεύσητε.» Καὶ προειρηκὼς περὶ τῶν ψευ‐ | |
| 20 | δοχρίστων ὀλίγα, ἐπάγει· «Ὥσπερ γὰρ ἡ ἀστραπὴ ἐξέρχεται ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ φαίνεται ἕως δυσμῶν, οὕτως ἔσται καὶ ἡ παρουσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου.» Καὶ τὰ ἄλλα δὲ πάντα ὁμοίως, ἵνα μὴ καθ’ ἕκαστον λέγω. Ἐντεῦθεν τοίνυν ποδηγούμενοι, καὶ τὴν προ‐ | |
| 25 | φητείαν νοήσομεν, μεταβᾶσαν μὲν ἀπὸ τοῦ Ἀντιόχου ἐπὶ τὸν Ἀντίχριστον, ὡς ἀπὸ εἰκόνος ἐπὶ ἀρχέτυ‐ πον, σαφῶς δὲ ἡμᾶς τὰ κατ’ ἐκεῖνον προδιδάσκουσαν. λϛʹ. «Ποιήσει γὰρ, φησὶ, κατὰ τὸ θέλημα αὑτοῦ ὁ βασιλεὺς, καὶ ὑψωθήσεται, καὶ μεγαλυνθήσεται, | |
| 30 | ἐπὶ πάντα Θεὸν, καὶ ἐπὶ τὸν Θεὸν τῶν θεῶν, καὶ λα‐ λήσει ὑπέρογκα, καὶ κατευθυνεῖ.» Ἀντὶ τοῦ, εὐοδω‐ θήσεται, ἀλλ’ οὐκ εἰς τέλος. «Μέχρι γὰρ τοῦ συν‐ τελεσθῆναι τὴν ὀργήν.» Ἕως ἂν σφόδρα, φησὶ, τὴν θείαν ὀργὴν ἐκκαύσῃ, καὶ ταύτην ἐπισπάσηται. Ὀρ‐ | |
| 35 | γὴν δὲ τὴν τιμωρίαν καλεῖ· ἀπαθὲς γὰρ τὸ Θεῖον. «Εἰς γὰρ συντέλειαν, φησὶ, καὶ σπουδὴν γίνεται.» Καὶ γὰρ οὗτος, φησὶ, προγινώσκων τὸ ἑαυτοῦ τέ‐ λος, πολλῇ χρήσεται σπουδῇ εἰς ἀσέβειαν ἅπαντας ἐκκαλούμενος, καὶ πολλοὺς κοινωνοὺς τῆς τιμωρίας | |
| 40 | λαβεῖν βουλόμενος. Τὰ δὲ ἐπαγόμενα σαφέστερον ἐλέγ‐ χει τὴν ἄνοιαν τῶν οἰομένων περὶ Ἀντιόχου ταῦτα εἰρῆσθαι. Φησὶ γάρ· λζʹ. «Καὶ ἐπὶ πάντας θεοὺς τῶν πατέρων αὑτοῦ οὐ συνήσει.» Εὑρίσκομεν δὲ τὸν Ἀντίοχον εἰδωλι‐ | |
| 45 | κῶν βωμῶν τήν τε Ἱερουσαλὴμ καὶ πᾶσαν τὴν Ἰουδαίαν ἐμπλήσαντα, καὶ ἐν τῷ ναῷ τοῦ Θεοῦ τῷ Διὶ θύσαντα, καὶ Διὸς μὲν Ὀλυμπίου τὸν ἐν Ἱερο‐ σολύμοις νεὼν προσαγορεύσαντα, Διὸς δὲ Ξενίου τὸν ἐν τῷ Γαριζείν. Πῶς τοίνυν ὁ οὕτως δεισιδαίμων, | |
81.1525(50) | ὁ οὕτως εἰδωλολάτρης, «ἐπὶ θεοὺς τῶν πατέρων αὑ‐ | |
| τοῦ οὐ συνήσει;» Πάντα γὰρ τοὐναντίον ὁ Ἀντίο‐ | 1526 | |
81.1528 | χος ποιῶν διετέλει· τοὺς πατρῴους γὰρ σέβων θεοὺς, τὸν ὑπὸ τῶν Ἰουδαίων προσκυνούμενον ἠρνεῖτο Θεόν. Οὐδαμῶς τοίνυν τῷ Ἀντιόχῳ ταῦτα ἁρμόττει· ἀλλ’ αὐτῷ τῷ ἀρχετύπῳ τοῦ Ἀντιόχου, οὗ εἰκὼν καὶ | |
| 5 | τύπος ὁ Ἀντίοχος γεγονὼς, νικῆσαι εἰς ἀσέβειαν ἅπαντας τοὺς πρὸ αὐτοῦ γενομένους βασιλέας ἐφιλο‐ νείκησε. Περὶ τοῦ Ἀντιχρίστου τοίνυν λέγει, ὅτι «Ἐπὶ πάντας θεοὺς πατέρων αὑτοῦ οὐ συνήσει. Καὶ ἐπὶ ἐπιθυμίαν γυναικῶν, καὶ ἐπὶ πάντα Θεὸν | |
| 10 | οὐ συνήσει.» Καὶ τοῦτο δὲ ἀντικρὺς ἐναντίον τοῖς τοῦ Ἀντιόχου ἐπιτηδεύμασιν. Οὗτος γὰρ οὐδὲ ταῖς γάμου νόμῳ συνημμέναις μόναις ἠρκεῖτο, ἐξ ὧν Ἀντίοχόν τε τὸν Εὐπάτορα καὶ Ἀλέξανδρον ἐπαιδο‐ ποίησεν, ἀλλὰ καὶ παλλακίσιν ἀκολάστοις ἐμίγνυτο. | |
| 15 | Τῆς δὲ μιᾶς καὶ ἡ δευτέρα τῶν Μακκαβαίων μνημο‐ νεύει, καί φησιν ὁ συγγραφεὺς οὕτως· «Συνέβη δὲ Ταρσεῖς καὶ Μαλλεώτας στασιάζειν, διὰ τὸ Ἀν‐ τιοχίδι τῇ παλλακῇ τοῦ βασιλέως ἐν δωρεᾷ δε‐ δόσθαι.» Ὁ τοίνυν τοσαύτῃ δουλεύων ἀκολασίᾳ, | |
| 20 | ὡς πόλεις τοιαύτας καὶ τηλικαύτας ἑταιρικῷ δωρή‐ σασθαι γυναίῳ, πῶς ἐπὶ ἐπιθυμίαν γυναικῶν οὐ συνήσει; Οὐκοῦν καὶ ἐντεῦθεν σαφῶς ἁμαρτάνοντες ἐξελέγχονται οἱ εἰς Ἀντίοχον ταῦτα λαμβάνειν ἐπιχειροῦντες. Ἡμεῖς δὲ ἐπανέλθωμεν ὅθεν ἐξήλθο‐ | |
| 25 | μεν. «Καὶ ἐπὶ ἐπιθυμίαν γυναικῶν, φησὶν, καὶ ἐπὶ πάντα Θεὸν οὐ συνήσει, ὅτι ἐπὶ πάντας μεγα‐ λυνθήσεται.» Ἀντὶ τοῦ, οἰήσεται πάντων εἶναι μέ‐ γιστος. ληʹ. «Καὶ Θεὸν Μαωζεὶμ ἐπὶ τόπου αὑτοῦ | |
| 30 | δοξάσει, καὶ Θεὸν ὃν οὐκ ἔγνωσαν οἱ πατέρες αὐτοῦ δοξάσει ἐν ἀργυρίῳ, καὶ χρυσίῳ, καὶ ἐν λίθῳ τιμίῳ, καὶ ἐν ἐπιθυμήμασι.» Τῶν γὰρ πατέρων αὐτοῦ πάντων τὴν οἰκείαν φύσιν ἐγνωκότων, καὶ τὸν ἐπὶ πάντων Θεὸν σφᾶς αὐτοὺς ὀνομάσαι μὴ τετολμηκό‐ | |
| 35 | των, οὗτος Θεὸν ἰσχυρὸν καὶ δυνατὸν (τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ Μαωζεὶμ) ἑαυτὸν προσαγορεύει. Τὸ γὰρ, ἐπὶ τόπῳ αὑτοῦ, ἀντὶ τοῦ ἑαυτὸν τέθεικε. λθʹ. «Καὶ ποιήσει τοῖς ὀχυρώμασι τῶν καταφυ‐ γῶν μετὰ Θεοῦ ἀλλοτρίου, ὃν ἐγνώρισε, καὶ πληθυνεῖ | |
| 40 | δόξαν, καὶ ὑποτάξει αὐτοῖς πολλοὺς, καὶ γῆν διελεῖ ἐν δώροις.» Ἀναστήσει γὰρ, φησὶν, ἑαυτῷ ναοὺς, καὶ ἀργύρῳ, καὶ χρυσῷ, καὶ λίθοις τιμίοις αὐτοὺς καλλωπίσει, καὶ ὑποτάξει αὐτοῖς πολλοὺς, τοὺς ἐξ‐ απατωμένους δηλονότι τοῖς τέρασιν, ἢ ταῖς κολάσεσιν | |
| 45 | χαυνουμένους. Ἀλλὰ καὶ «γῆν διελεῖ ἐν δώροις·» τοῖς γὰρ ὑπηκόοις καὶ ἀσεβεῖν αἱρουμένοις, καὶ γῆν δωρήσεται πλείστην. μʹ. «Καὶ ἐν καιροῦ πέρατι, φησὶ, συγκερατισθή‐ σεται μετ’ αὐτοῦ βασιλεὺς Νότου, καὶ συναχθή‐ | |
81.1528(50) | σεται ἐπ’ αὐτὸν βασιλεὺς τοῦ Βοῤῥᾶ ἐν ἅρμασι, καὶ | 1528 |
81.1529 | ἐν ἱππεῦσι, καὶ ἐν ναυσὶ πολλαῖς, καὶ εἰσελεύσεται εἰς τὴν γῆν ἐν ταῖς κατακλύσεσι, καὶ συντρίψει.» Πολλάκις εἴπομεν, ὅτι τοῦ τετάρτου θηρίου τὰ δέκα κέρατα τὰ κατ’ αὐτὸν φανέντα, δέκα βασιλέας ση‐ | |
| 5 | μαίνει ἐν τῷ τέλει τῆς Ῥωμαϊκῆς βασιλείας κατὰ ταυτὸν βασιλεύσοντας. Ἐκ τούτων τοίνυν πάλιν ὁ τοῦ Νότου βασιλεὺς πολεμήσει τούτῳ, ὃς τοῦ Βοῤῥᾶ κα‐ λεῖται βασιλεύς. «Ἀπὸ βοῤῥᾶ γὰρ, φησὶν, ἐκκαυθή‐ σεται τὰ κακὰ ἐπὶ πάντας τοὺς κατοικοῦντας τὴν | |
| 10 | γῆν.» Καὶ Ἀντίοχος δὲ, ὃς τούτου τύπος ἐτύγχανε, τοῦ Βοῤῥᾶ βασιλεὺς ὠνομάζετο. Τοῦ τοίνυν βασιλέως τοῦ Νότου συμπλακέντος αὐτῷ, μετὰ πλήθους οὗτος καὶ ὀχυρωμάτων ἐγγείων τε καὶ θαλαττίων, καὶ ἐπιστρατεύσει αὐτῷ, καὶ τὴν νίκην ἀναδήσεται. Τού‐ | |
| 15 | τους δὲ τοὺς πολεμίους, καὶ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγε‐ λίοις προεῖπεν ὁ Κύριος· «Ἐγερθήσεται γὰρ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος, καὶ βασιλεία ἐπὶ βασιλείαν, καὶ ἔσονται λιμοὶ, καὶ λοιμοὶ, καὶ σεισμοὶ κατὰ τόπους· ταῦτα δὲ πάντα ἀρχαὶ ὠδίνων.» Ἔχοντες τοίνυν τῇ προ‐ | |
| 20 | φητείᾳ τῇδε τὴν Δεσποτικὴν πρόῤῥησιν συμφωνοῦ‐ σαν, νοήσομεν τὰ προκείμενα. «Καὶ παρελεύσεται,» φησί. μαʹ. «Καὶ εἰσελεύσεται εἰς τὴν γῆν τοῦ Σαβείρ.» Πάλιν διὰ τοῦ Σαβεὶρ τὰ Ἱεροσόλυμα παρεδήλωσε. | |
| 25 | «Καὶ πολλοὶ ἀσθενήσουσι.» Δηλονότι οἱ ἐξαπατώ‐ μενοι, ἢ τῷ μεγέθει τῶν τιμωριῶν χαυνούμενοι. «Καὶ οὗτοι διασωθήσονται ἐκ χειρὸς αὐτοῦ, Ἐδὼμ καὶ Μωὰβ, καὶ ἀρχὴ υἱῶν Ἀμμών.» Οὐδὲ ταῦτα δὲ ἁρμόττει τῷ Ἀντιόχῳ· καὶ γὰρ τούτους καταστρε‐ | |
| 30 | ψάμενος, ἡγεμόνας αὐτοῖς κατέστησεν, ὧν εἷς ἦν ὁ Τιμόθεος, Ἀμμανιτῶν ἡγούμενος. Ἐπὶ δὲ τούτου τοῦ δυσσεβοῦς εἰκὸς τούτους διαφυγεῖν, ἅτε δὴ μηδὲ σπουδαίως εὐσεβοῦντας· τοῖς γὰρ σπουδαίοις πάν‐ τως ὁ δυσσεβὴς ἐπιστρατεύει. Εἰ δὲ καὶ τροπι‐ | |
| 35 | κῶς ταῦτα δεῖ νοῆσαι τὰ ὀνόματα, Ἐδὼμ ἑρμηνεύ‐ εται ὁ πυῤῥός· τούτου χάριν καὶ ὁ Ἡσαῦ Ἐδὼμ προσηγορεύθη, ὡς τοῦ ἑψήματος τοῦ φακοῦ ἐρυθροῦ ὄντος ἐπιθυμήσας, καὶ τὸ αἷμα δὲ ἐρυθρὸν ἔχει τὸ εἶδος. Οἱ τοίνυν τοῦ Δεσποτικοῦ αἵματος ἀξιούμενοι, | |
| 40 | καὶ ἀξίως τῆς δωρεᾶς ταύτης πολιτευόμενοι, ἐπαν‐ θοῦσαν αὑτοῖς ἔχουσι τὴν τοῦ Δεσποτικοῦ αἵματος χάριν· καὶ Μωὰβ δὲ προσαγορεύεται ὁ ἐκ τοῦ πα‐ τρὸς γεννηθείς. Οὕτω γὰρ ἡ πρεσβυτέρα τοῦ Λὼτ θυγάτηρ ἐκ τοῦ πατρὸς συλλαβοῦσα, εἶτα τεκοῦσα, | |
| 45 | προσηγόρευσε τὸν τεχθέντα. Οἱ τοίνυν υἱοὶ Θεοῦ προσαγορευόμενοι, «οἳ οὐκ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ἐκ θελήματος ἀνδρὸς, οὐδὲ ἐκ θελήματος σαρκὸς, ἀλλ’ ἐκ Θεοῦ ἐγεννήθησαν,» εἰκότως Μωὰβ ὀνομάζονται. Καὶ ὁ Ἀμμὰν δὲ τὸν υἱὸν τοῦ γένους σημαίνει· | |
81.1529(50) | τοῦτο γὰρ ἡ θεία διδάσκει Γραφή. Λέγει γὰρ ὁ μα‐ κάριος Παῦλος ἐν Ἀθηναίοις δημηγορῶν· «Γένος | |
| οὖν ὑπάρχοντες τοῦ Θεοῦ, οὐκ ὀφείλομεν νομίζειν, | 1530 | |
81.1532 | χρυσίῳ, ἢ ἀργύρῳ, ἢ λίθῳ, χαράγματι τέχνης καὶ ἐνθυμήσεως ἀνθρώπων τὸ Θεῖον εἶναι ὅμοιον.» Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ Θεὸς, γένος αὑτοῦ τοὺς ἁγίους ἐκά‐ λεσε· «Ποτίσαι γὰρ, φησὶ, τὸ γένος μου τὸ ἐκλε‐ | |
| 5 | κτὸν, ὃ περιεποιησάμην τὰς ἀρετάς μου διηγεῖ‐ σθαι.» Οὐδὲν οὖν ἀπεικὸς, καὶ τοὺς τῆς θείας συγ‐ γενείας διὰ τῆς θείας χάριτος ἠξιωμένους Ἀμμὰν ὀνομάζεσθαι. Εἰ μὲν οὖν τροπικῶς βούλει νοῆσαι τὰ ὀνόματα, οὕτω νοήσεις. Εἰ δὲ ἱστορικῶς, ὡς ἤδη | |
| 10 | προειρήκαμεν, ὅτι τούτων καταφρονήσει, ὡς τῶν μὲν πλειόνων ἀσεβείᾳ συζώντων, αὐτῶν δὲ τῶν ὀλί‐ γων τῶν ἐν αὐτοῖς εὐσεβῶν οὐ θερμῶς περὶ τὰ θεῖα διακειμένων. μβʹ, μγʹ. «Καὶ ἐκτενεῖ, φησὶ, τὴν χεῖρα αὑτοῦ ἐπὶ | |
| 15 | τὴν γῆν Αἰγύπτου, καὶ ἡ γῆ Αἰγύπτου οὐκ ἔσται εἰς σωτηρίαν. Καὶ κυριεύσει ἐν τοῖς ἀποκρύφοις τοῦ χρυσίου καὶ τοῦ ἀργυρίου, καὶ ἐν πᾶσιν ἐπιθυμητοῖς Αἰγύπτου, καὶ Λιβύων, καὶ Αἰθιόπων, καὶ ἐν τοῖς ὀχυρώμασιν αὐτῶν.» Καὶ ταῦτα δὲ ἥκιστα ἁρμότ‐ | |
| 20 | τει τῷ Ἀντιόχῳ· οὔτε γὰρ Λιβύης, οὔτε Αἰθιοπίας ἐκράτησεν, οὔτε δὲ αὐτῆς τῆς Αἰγύπτου. Προσταχθεὶς γὰρ ὑπὸ Ῥωμαίων ἀνέστρεψεν· ὥστε ἐντεῦθεν ση‐ μαίνεσθαι τὰ τρία κέρατα, ἃ τὸ μικρὸν κέρας ἀνέτρε‐ ψεν. Καὶ γὰρ ἐνταῦθα τρία ἔθνη μέγιστα, Αἴγυπτον, | |
| 25 | καὶ Αἰθιοπίαν, καὶ Λιβύην, ὑπὸ τριῶν, ὡς εἰκὸς, βασιλέων κατεχόμενα καταλύσει οὗτος, καὶ ὑφ’ ἑαυτὸν ποιήσεται. μδʹ. «Καὶ ἀκοαὶ, καὶ σπουδαὶ ταράξουσιν αὐτὸν ἐξ ἀνατολῶν, καὶ ἀπὸ βοῤῥᾶ, καὶ ἥξει ἐν θυμῷ πολλῷ, | |
| 30 | τοῦ ἀναθεματίσαι καὶ ἀφανίσαι πολλούς.» Οὐδὲ τοῦτο τῷ Ἀντιόχῳ ἁρμόττει· ἐκεῖνον γὰρ οὐ φῆμαι διαταράξασαι τῆς Αἰγύπτου ἀπέστησαν, ἀλλὰ τὸ δόγμα Ῥωμαίων, ἀπὸ τῆς Ἑσπέρας, οὐκ ἀπὸ τῆς Ἕω πεμφθέν. Περὶ δὲ τούτου φησὶν, ὅτι λαβὼν τὴν | |
| 35 | Αἴγυπτον, καὶ τὴν Λιβύην, καὶ τὴν Αἰθιοπίαν, καὶ ὑφ’ ἑαυτὸν ποιησάμενος, ὑπὸ φήμης τινὸς ταραχθεὶς ἀναστρέψει, καὶ ἥξει ἐν θυμῷ πολλῷ, «τοῦ ἀναθε‐ ματίσαι καὶ τοῦ ἀφανίσαι πολλούς.» Ταυτὸν δὲ λέγει δι’ ἀμφοτέρων· ἀφανίσαι γάρ ἐστι τὸ τῆς εὐσεβείας | |
| 40 | γυμνῶσαι, καὶ τὸ ἀναθεματίσαι, τὸ ἀλλότριον ἐκεί‐ νης ἀποφῆναι. μεʹ. «Καὶ πήξει, φησὶ, τὴν σκηνὴν αὑτοῦ ἐν Ἀπαδανῷ, ἀναμέσον, φησὶ, τῶν θαλασσῶν, εἰς ὄρος Σαβεὶρ ἅγιον.» Οὐδὲ τοῦτο δὲ εὑρίσκομεν ὑπὸ | |
| 45 | Ἀντιόχου γεγενημένον. Ἐπεὶ εἰπάτωσαν, τίς ὁ τό‐ πος οὗτος, ἐν ᾧ τὴν σκηνὴν αὑτοῦ κατέπηξεν ὁ Ἀν‐ τίοχος, ἀνὰ μέσον τῶν δύο θαλασσῶν διακείμενος; Ἀλλ’ οὐχ ἕξουσι δεῖξαι. Οὐκοῦν τούτων οὐδὲν οὐδέπω πέρας εἴληφεν, ἀλλὰ γενήσεται ταῦτα πάντα ὑπὸ | |
81.1532(50) | τοῦ κοινοῦ τῶν ἀνθρώπων ἀλάστορος. Σαβεὶρ δὲ πάλιν τὴν τῷ Θεῷ ἀνακειμένην καλεῖ γῆν· Ἀπα‐ | |
| δανὸν δὲ τόπον τινὰ οὕτως ὠνομασμένον, οὐ πόῤῥω | 1532 | |
81.1533 | τῶν Ἱεροσολύμων διακείμενον· ἐκεῖ γὰρ δέξεται τὸν ὄλεθρον. «Ἥξει γὰρ, φησὶν, ἕως μέρους αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἔστιν ὁ ῥυόμενος αὐτόν.» Ἐκεῖνος γὰρ ὁ τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα τετολμηκὼς, καὶ τοσούτῳ φρονήματι | |
| 5 | χρησάμενος, ἐξαίφνης δέξεται τὴν τιμωρίαν, οὐδενὸς αὐτὸν δυναμένου ταύτης ἐλευθερῶσαι. Τοῦτο δὲ καὶ ὁ μακάριος σαφῶς λέγει Παῦλος· «Ὃν ὁ Κύριος, φησὶν, ἀναλώσει τῷ λόγῳ τοῦ στόματος αὑτοῦ.» Καί· «Τῷ Πνεύματι διὰ χειλέων ἀνελεῖ τὸν ἀσεβῆ.» | |
| 10 | ΚΕΦΑΛ. ΙΒʹ. αʹ. «Καὶ ἐν τῷ καιρῷ, φησὶν, ἐκείνῳ ἀναστήσεται Μιχαὴλ ὁ ἄρχων ὁ μέγας, ὁ ἐφεστηκὼς τοῖς υἱοῖς τοῦ λαοῦ σου.» Ὁ γὰρ, φησὶ, τὴν ὑμετέραν κηδεμονίαν πεπιστευμένος ἀρχάγγελος, εἰς ἐπικουρίαν τῶν τηνι‐ | |
| 15 | καῦτα πολεμουμένων ἀναστήσεται. Καὶ τοῦτο δὲ δι’ ἑτέρας ἑρμηνείας δῆλον τοῖς ἀγνοοῦσι γενήσεται· διὰ γὰρ Μαλαχίου τοῦ προφήτου φησὶν ὁ Θεὸς πρὸς τοὺς Ἰουδαίους· «Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστελῶ ὑμῖν Ἠλίαν τὸν Θεσβίτην, πρὶν ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου, τὴν | |
| 20 | μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ, ὃς ἀποκαταστήσει καρδίαν πατρὸς πρὸς υἱὸν, καὶ καρδίαν ἀνθρώπου πρὸς τὸν πλησίον αὑτοῦ, μὴ ἐλθὼν πατάξω τὴν γῆν ἄρδην.» Διδάσκει δὲ ἡμᾶς ὅτι, τοῦ Ἀντιχρίστου ἐκεῖνα τολ‐ μῶντος, φανήσεται ὁ μέγας Ἠλίας, κηρύττων Ἰου‐ | |
| 25 | δαίοις τὴν τοῦ Κυρίου παρουσίαν, καὶ πολλοὺς ἐπι‐ στρέψει· τοῦτο γὰρ λέγει τὸ, «Ἀποκαταστήσει καρ‐ δίαν πατρὸς πρὸς υἱὸν,» τουτέστι, τοῖς ἐξ ἐθνῶν πεπιστευκόσι τοὺς Ἰουδαίους· τούτους γὰρ ἐκάλεσε πατέρας, ὡς πρεσβυτέρους κατὰ τὴν γνῶσιν. Διὰ | |
| 30 | τοῦτο οὐκ εἶπεν· Ἀποκαταστήσει καρδίαν υἱοῦ πρὸς πατέρα· ἀλλὰ, «Καρδίαν πατρὸς πρὸς υἱόν·» τὸν γὰρ Ἰουδαῖον πιστεύσαντα συνάψει τῇ Ἐκκλησίᾳ· καὶ ἐπειδὴ κατὰ μὲν τὴν γνῶσιν ὁ Ἰουδαῖος πρε‐ σβύτερος, μία δὲ καὶ τούτων κἀκείνων ἡ φύσις, | |
| 35 | εἰκότως ἐπήγαγε· «Καὶ καρδίαν ἀνθρώπου πρὸς τὸν πλησίον αὑτοῦ,» διδάσκων, ὅτι μία μὲν τούτων κἀ‐ κείνων ἡ φύσις, ἡ δὲ θεογνωσία Ἰουδαίοις πρότερον ἐδόθη. Ἀπιστήσαντες δὲ, ἔσχατοι ἀπεδείχθησαν· πι‐ στεύσαντες δὲ διὰ τῶν τοῦ μεγάλου Ἠλιοῦ κηρυγμά‐ | |
| 40 | των, καὶ τοῖς τὴν πεμφθεῖσαν αὐτοῖς σωτηρίαν ἁρπάσασι συναφθέντες ἔθνεσιν, εἰς μίαν τελέσουσιν Ἐκκλησίαν. Τοῦτο καὶ ἐνταῦθα αἰνίττεται, ὅτι τού‐ των γινομένων ὑπὸ τοῦ Ἀντιχρίστου, ὁ ἅγιος Μιχαὴλ ὁ ἀρχάγγελος πάντα πραγματεύσεται, ὥστε | |
| 45 | τὸν Ἠλίαν ἀφικέσθαι καὶ προμηνύσαι τοῦ Δεσπότου τὴν παρουσίαν, ἵνα τῆς σωτηρίας τύχωσιν οἱ τηνι‐ καῦτα Ἰουδαῖοι. Εἶτα διηγούμενος τὴν ὑπερβολὴν τῶν κακῶν, ὧν ὁ δυσσεβὴς ἐκεῖνος διαπράξεται, φησί· «Καὶ ἔσται καιρὸς θλίψεως, οἵα οὐ γέγονεν ἀφ’ | |
81.1533(50) | οὗ γέγονε τὸ ἔθνος ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ ἕως τοῦ καιροῦ ἐκείνου.» Τοῦτο δὲ καὶ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐ‐ αγγελίοις ἔφη. «Ἔσται γὰρ, φησὶ, θλίψις, οἵα οὐ | |
| γέγονεν ἀπ’ ἀρχῆς αἰῶνος, οὐδὲ μὴ γένηται· καὶ | 1534 | |
81.1536 | εἰ μὴ ἐκολοβώθησαν αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι, οὐκ ἂν ἐσώθη πᾶσα σάρξ· διὰ δὲ τοὺς ἐκλεκτούς μου κολοβώσω τὰς ἡμέρας ἐκείνας.» Συμφωνεῖ τοίνυν τὰ προφη‐ τικὰ τοῖς εὐαγγελικοῖς θεσπίσμασι. Τούτοις ἐπάγει· | |
| 5 | «Καὶ ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ σωθήσεται ὁ λαός σου πᾶς ὁ εὑρεθεὶς γεγραμμένος ἐν τῇ βίβλῳ.» Ἀντὶ τοῦ, οἱ τῆς σωτηρίας ἄξιοι, οἱ τῷ κηρύγματι τοῦ Ἠλία ὑπακουσόμενοι, οὓς ἄνωθεν καὶ ἐξ ἀρχῆς προ‐ γινώσκει· τὴν γὰρ τοῦ Θεοῦ γνῶσιν βίβλον ὠνόμασε. βʹ. «Καὶ πολλοὶ, φησὶ, τῶν καθευδόντων ἐν γῆς | |
| 10 | χώματι ἐξεγερθήσονται, οὗτοι εἰς ζωὴν αἰώνιον, καὶ οὗτοι εἰς ὀνειδισμὸν καὶ εἰς αἰσχύνην αἰώ‐ νιον.» Εἰπάτωσαν οἱ τῷ Ἀντιόχῳ ταῦτα προσαρ‐ μόττειν ἐπιχειροῦντες, τίνες ἀνέστησαν ἐπ’ ἐκείνου, καὶ οἱ μὲν ζωῆς ἐτύγχανον αἰωνίου, οἱ δὲ ὀνειδι‐ | |
| 15 | σμὸν καὶ αἰσχύνην αἰώνιον ἐκαρπώσαντο. Εἰ δὲ τοὺς Μακκαβαίους εἴποιεν διὰ τούτων δηλοῦσθαι ἐκ τῶν σπηλαίων ἐξιόντας, μείζονα ὀφλήσουσι γέλωτα· εὑ‐ ρεθήσονται γὰρ οἱ αὐτοὶ καὶ εὐσεβείας ἐρασταὶ, καὶ ἀσεβείας ἐργάται· ἡ γὰρ προφητεία φησί· «Πολλοὶ | |
| 20 | τῶν καθευδόντων ἐν γῆς χώματι ἐξεγερθήσονται, οὗτοι εἰς ζωὴν αἰώνιον, καὶ οὗτοι εἰς ὀνειδισμὸν καὶ αἰσχύνην αἰώνιον.» Ὥστε εἰ εἰς τοὺς Μακκαβαίοις ταῦτα λάβοιεν, αὐτοὺς τοὺς Μακκαβαίους φήσουσι καὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς, ἢ τινὰς μὲν ἐξ αὐτῶν | |
| 25 | ἀγαθοὺς, τινὰς δὲ κακούς. Ἀλλ’ οὐδὲ τοῦτο ἔστιν εὑρεῖν· εὐσεβὴς γὰρ ἅπασα αὐτῶν ἡ συμμορία. Οὔτε δὲ ἡ ζωὴ ἡ αἰώνιοις κατὰ τὸν παρόντα βίον αὐτοῖς ἁρμόττει· ἅπαντες γὰρ ἀναιρεθέντες ὑπεξῆλθον τοῦ βίου. Οὐκοῦν τοὺς γραώδεις μύθους ἐκείνους κα‐ | |
| 30 | ταλιπόντες, τὴν κοινὴν ἐντεῦθεν τῶν τετελευτηκότων μανθάνωμεν ἀνάστασιν, καὶ τὴν μετὰ τὴν ἀνάστα‐ σιν γινομένην διάκρισιν· οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν ζωῆς αἰωνίου κληρονομήσουσιν, οἱ δὲ καταγέλαστοι καὶ ἐπονείδιστοι εἰς αἰῶνα γενήσονται. Πολλοὶ δὲ, | |
| 35 | ἀντὶ τοῦ πάντες ἔφη. Καὶ γὰρ ὁ μακάριος Παῦλος, ἀντὶ τοῦ πάντες, οἱ πολλοὶ τέθεικε, λέγων· «Εἰ γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς παραπτώματι οἱ πολλοὶ ἀπέθανον, πολλῷ μᾶλλον ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, καὶ ἡ δωρεὰ ἐν χά‐ ριτι τῇ τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τοὺς | |
| 40 | πολλοὺς ἐπερίσσευσε.» γʹ. «Καὶ οἱ συνιέντες, φησὶν, ἐκλάμψουσιν, ὡς ἡ λαμπρότης τοῦ στερεώματος. «Καὶ ὁ Κύριος δὲ ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις φησί·» Τότε ἐκλάμψουσιν οἱ δίκαιοι, ὡς ὁ ἥλιος.» —«Καὶ ἀπὸ τῶν δικαίων τῶν | |
| 45 | πολλῶν, ὡς οἱ ἀστέρες εἰς τοὺς αἰῶνας, καὶ ἔτι.» Οἱ μὲν γὰρ δοκιμώτατοι καὶ ἔκκριτο, τῇ τε τοῦ στερεώματος λαμπρότητι καὶ αὐτῷ τῷ ἡλιακῷ παρ‐ εικασθήσονται φωτί· οἱ δὲ τούτων ἐλάττους (τοῦτο γὰρ ἐσήμαινε διὰ τοῦ πολλῶν), τὰς τῶν ἀστέρων | |
81.1536(50) | λαμπηδόνας μιμήσονται, δι’ αἰῶνος ταύτην ἀφιέντες | |
| τὴν αἴγλην. Οὕτω δὴ καὶ ὁ μακάριος Παῦλος τῶν | 1536 | |
81.1537 | εὐσεβῶν διεῖλε τὰ τάγματα. «Ἄλλη γὰρ, φησὶ, δόξα ἡλίου, καὶ ἄλλη δόξα σελήνης, καὶ ἄλλη δόξα ἀστέρων· ἀστὴρ γὰρ ἀστέρος διαφέρει ἐν δόξῃ.» Ταῦτα εἰπὼν ὁ τῷ Δανιὴλ προσδιαλεγόμενος, ἐπ‐ | |
| 5 | ήγαγε· δʹ. «Καὶ σὺ, Δανιὴλ, ἔμφραξον τοὺς λόγους, καὶ σφράγισον τὸ βιβλίον ἕως καιροῦ συντελείας, ἕως δι‐ δαχθῶσι πολλοὶ, καὶ πληθυνθῇ ἡ γνῶσις.» Ἐπίθες, φησὶ, τῷ βιβλίῳ τὰς τῆς ἀσαφείας σφραγίδας, καὶ | |
| 10 | μὴ δῆλα ἅπασι καταστήσῃς, ἕως ἂν πληθυνθῇ ἡ γνῶσις, καὶ πληρωθῇ ἡ σύμπασα γῆ τοῦ γνῶναι τὸν Κύριον, ὡς ὕδωρ πολὺ κατακαλύψαι θαλάσσας, κατὰ τὴν προφητείαν. Ταύτας ἡ τοῦ θείου Πνεύμα‐ τος χάρις μετὰ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφάνειαν | |
| 15 | ἀφελοῦσα τὰς σφραγίδας, σαφῆ τὰ ἀσαφῆ πεποίηκε τοῖς πιστεύουσι. εʹ, ϛʹ. «Καὶ εἶδον, φησὶν, ἐγὼ Δανιὴλ, καὶ ἰδοὺ δύο ἕτεροι εἱστήκεισαν, εἷς ἐντεῦθεν τοῦ ποταμοῦ, καὶ εἷς ἐντεῦθεν. Καὶ εἶπον τῷ ἀνδρὶ τῷ ἐνδε‐ | |
| 20 | δυμένῳ τὸ βαδδὶμ, ὃς ἦν ἐπάνω τοῦ ὕδατος τοῦ ποταμοῦ· Ἕως πότε τὸ πέρας ὧν εἴρηκας τῶν θαυ‐ μασίων, καὶ ὁ καθαρισμὸς τούτων;» Ἐγὼ μὲν γὰρ, φησὶν, εἱστήκειν σιγῶν, καὶ ἐρωτᾷν μὴ τολμῶν, δύο δὲ ἕτεροι ταῖς ὄχθαις ἑκατέρωθεν ἐφεστῶτες | |
| 25 | τοῦ ποταμοῦ, ἤροντο τὸν τὴν βυσσίνην περιβεβλημέ‐ νον ἐσθῆτα, τῇ τε τοῦ ὕδατος ἐποχούμενον ἐπιφανείᾳ· Πόσον καθέξει χρόνον τὰ φοβερὰ ταῦτα καὶ φρίκης γέμοντα; καὶ πότε ἡ τούτων ἀπαλλαγὴ γενήσεται; ζʹ. «Καὶ ἤκουσα τοῦ ἀνδρὸς τοῦ ἐνδεδυμένου τὸ | |
| 30 | βαδδὶμ, ὃς ἦν ἐπάνω τοῦ ὕδατος τοῦ ποταμοῦ, καὶ ὕψωσε τὴν δεξιὰν αὑτοῦ, καὶ τὴν ἀριστερὰν αὑτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν, καὶ ὤμοσεν ἐν τῷ ζῶντι εἰς τὸν αἰῶνα, ὅτι εἰς καιρὸν, καὶ καιροὺς, καὶ ἥμισυ και‐ ροῦ.» Ἐντεῦθεν ἀκριβῶς μεμαθήκαμεν, ὅτι ὁ τότε | |
| 35 | διαλεγόμενος οὐκ αὐτὸς ἦν ὁ Δεσπότης. «Ὁ γὰρ Δεσπότης, ἐπεὶ κατ’ οὐδενὸς μείζονος ἄλλου εἶχεν ὀμόσαι, ᾗ φησιν ὁ θεῖος Ἀπόστολος, καθ’ ἑαυτοῦ ὤμοσε, λέγων· «Ζῶ ἐγὼ, λέγει Κύριος.» Καὶ ὁ μακάριος δὲ Μωσῆς δείκνυσιν αὐτὸν λέγοντα· «Ἀρῶ | |
| 40 | εἰς τὸν οὐρανὸν τὴν χεῖρά μου, καὶ ὀμοῦμαι τῇ δεξιᾷ μου, καὶ ἐρῶ· Ζῶ ἐγὼ εἰς τὸν αἰῶνα.» Οὗτος δὲ εἷς ὢν τῶν ὑποκειμένων καὶ εὐνοϊκῶς περὶ τὸν Δεσπό‐ την διακειμένων, ἐξέτεινε μὲν εἰς τὸν οὐρανὸν ἄμφω τὰ χεῖρε, ὤμοσε δὲ ἐν τῷ ζῶντι εἰς τὸν αἰῶνα. | |
| 45 | Χεῖρας δὲ λέγει αὐτὸν ἔχειν ὁ Δανιὴλ τοῦτο θεασάμε‐ νος. Ἀσώματον δ’ ὅμως ἴσμεν τῶν ἀγγέλων τὴν φύσιν· σχηματίζουσι δὲ τὰς ὄψεις πρὸς τὸ χρήσιμον τῶν ὁρώντων· καὶ πολλάκις μὲν ἡμερώτερον φαί‐ νονται, συγκαταβάσει πλείονι χρώμενοι, πολλάκις δὲ | |
81.1537(50) | φοβερώτερον, σπουδαιοτέρους τοὺς ὁρῶντας ἐργαζό‐ μενοι. «Ὤμοσε τοίνυν ἐν τῷ ζῶντι εἰς τὸν αἰῶνα, | |
| ὅτι εἰς καιρὸν, καὶ καιροὺς, καὶ ἥμισυ καιροῦ.» | 1538 | |
81.1540 | Σημαίνει δὲ τρία καὶ ἥμισυ ἔτη. Τοῦτο δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ κέρατος τοῦ ποιοῦντος πόλεμον μετὰ τῶν ἁγίων, ὃ μετὰ τὰ δέκα βλαστήσει κέρατα ἐν τῷ τέλει τῆς Ῥωμαϊκῆς βασιλείας, ὁ ἅγιος ἔφη Γαβριήλ. Εἰρηκὼς | |
| 5 | γάρ· «Τρεῖς βασιλεῖς ταπεινώσει, καὶ λόγους πρὸς τὸν Ὕψιστον λαλήσει, καὶ τοὺς ἁγίους Ὑψίστου παλαιώσει·» ἐπήγαγε· «Καὶ δοθήσεται ἐν χειρὶ αὐτοῦ ἕως καιροῦ, καὶ καιρῶν, καὶ ἥμισυ καιροῦ.» Τρία δὲ ταῦτα καὶ ἥμισυ ἔτη. Τὸν καιρὸν γὰρ ἐνιαυ‐ | |
| 10 | τὸν προσηγόρευσε, καὶ τοῦτο ἐκ τῶν μετὰ ταῦτα σαφέστερον μαθησόμεθα· «Ὅτι εἰς καιρὸν, φησὶ, καὶ καιροὺς, καὶ ἥμισυ καιροῦ. Ἐν τῷ συντελεσθῆ‐ ναι διασκορπισμὸν λαοῦ ἡγιασμένου γνώσονται ἅγιον, καὶ συντελεσθήσονται ταῦτα πάντα.» Τρία | |
| 15 | γὰρ, φησὶ, καὶ ἥμισυ ἔτη ὁ τοῦ ἡγιασμένου λαοῦ κρατήσει διασκορπισμὸς, καὶ συντελεσθήσονται ταῦτα πάντα. Εἶτα γνώσονται τὸν ἅγιον. Τὸν μέ‐ γαν Ἠλίαν ἐνταῦθα αἰνίττεται· περὶ γὰρ τὰ τέλη τῆς ἐκείνου δυναστείας ἀναφανεὶς ὁ μέγας Ἠλίας, | |
| 20 | τὴν δευτέραν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφάνειαν προκη‐ ρύξει. Τούτοις ἐπάγει ὁ μακάριος Δανιήλ· ηʹ. «Καὶ ἐγὼ ἤκουσα, καὶ οὐ συνῆκα, καὶ εἶπον· Κύριε, τί τὰ ἔσχατα τούτων;» Μὴ συνιεὶς, φησὶ, τὸ εἰρημένον περὶ τοῦ χρόνου, ἠναγκάσθην ἔρεσθαι, | |
| 25 | σαφέστερον μαθεῖν ἐφιέμενος· ἐπόθουν δὲ καὶ τὰ μετὰ ταῦτα ἐσόμενα διδαχθῆναι. Ὁ δὲ θʹ, ιʹ. «Ἔφη πρός με· Δεῦρο, Δανιὴλ, ὅτι ἐμ‐ πεφραγμένοι καὶ ἐσφραγισμένοι οἱ λόγοι ἕως καιροῦ πέρατος. Ἕως ἐκλεγῶσι, καὶ ἐκλευκανθῶσι, καὶ | |
| 30 | πυρωθῶσιν οἱ πολλοὶ, καὶ ἀνομήσουσιν οἱ ἄνομοι, καὶ οὐ συνήσουσι πάντες ἀσεβεῖς, καὶ οἱ νοήμονες νοήσουσιν.» Οὐ μάτην, φησὶν, ἀσαφέστερα ταῦτα εἴρηκα, καὶ οἱονεὶ σφραγίδας τοῖς λόγοις τὴν ἀσά‐ φειαν ἐπέθηκα. Οὐδὲ γὰρ δεῖ πᾶσιν ἁπλῶς προσκεῖ‐ | |
| 35 | σθαι τὰ θεῖα, ἀλλ’ οἱ μὲν νοήμονες διὰ τῆς ἄνωθεν αὐτοῖς χορηγουμένης γνώσεως συνήσουσιν· οἱ δὲ ἀνομίᾳ καὶ δυσσεβείᾳ συζῶντες, οὐδὲν τῶν ἐγκειμέ‐ νων νοῆσαι δυνήσονται· ὅταν δὲ ἔλθῃ τὰ πράγματα, σαφῶς τὰς περὶ τούτων μαθήσονται προφητείας. | |
| 40 | Τότε καὶ ἀποκριθήσονται τῶν δικαίων οἱ τῆς πονη‐ ρίας ἐργάται· πάντα γὰρ ἡ πύρωσις δοκιμάσει. Τοῦτο καὶ ὁ μακάριος ἔφη Παῦλος· «Ἑκάστου γὰρ, φησὶ, τὸ ἔργον φανερὸν γενήσεται· ἡ γὰρ ἡμέρα δηλώσει, ὅτι ἐν πυρὶ ἀποκαλύπτεται, καὶ ἑκάστου | |
| 45 | τὸ ἔργον ὁποῖόν ἐστι τὸ πῦρ δοκιμάσει.» Πάλιν δὲ περὶ τοῦ μὴ δεῖν ἅπασιν ἁπλῶς προτιθέναι τὰ θεῖα, ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις φησί· «Μὴ δῶτε τὰ ἅγια τοῖς κυσὶ, μηδὲ τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ῥίψητε ἔμπροσθεν τῶν χοίρων.» Τὸν δὲ μα‐ | |
81.1540(50) | κάριον Δανιὴλ ἅγιον ὄντα, καὶ εὔνουν τοῦ Δεσπότου θεράποντα, ὁ θεῖος ἄγγελος διδάσκει τῆς τοῦ Ἀντι‐ | |
| χρίστου τυραννίδος τὸν χρόνον, καί φησιν· | 1540 | |
81.1541 | ιαʹ. «Ἀπὸ καιροῦ παραλλάξεως τοῦ ἐνδελεχισμοῦ, καὶ δοθῆναι βδέλυγμα ἐρημώσεως, ἡμέραι χίλιαι διακόσιαι ἐννενήκοντα.» Ἐπειδὴ γὰρ εἰρηκὼς «εἰς καιρὸν, καὶ καιροὺς, καὶ ἥμισυ καιροῦ,» Εἶδε μὴ | |
| 5 | νενοηκότα τὸν μακάριον Δανιὴλ, ἀναλύσας εἰς ἡμέ‐ ρας τὸν χρόνον, δῆλον αὐτῷ τὸ ἀγνοούμενον πεποίηκε, τοῖς δὲ ἄλλοις καὶ οὕτως ἀσαφῆ τὸν λόγον κατέλιπε. Βδέλυγμα δὲ ἐρημώσεως αὐτὸν καλεῖ τὸν Ἀντίχρι‐ στον· ἐναλλαγὴν δὲ τοῦ ἐνδελεχισμοῦ, τῆς ἐκκλη‐ | |
| 10 | σιαστικῆς λειτουργίας τὴν τάξιν, ὑπὸ τῆς ἐκείνου μανίας καὶ λύττης σκεδαννυμένην τε καὶ παυομένην. Τούτοις ἐπιφέρει ὁ θεῖος ἄγγελος· ιβʹ. «Μακάριος ὁ ὑπομένων, καὶ φθάσας εἰς ἡμέ‐ ρας χιλίας τριακοσίας τριάκοντα πέντε.» Αἰνίττεταί | |
| 15 | τε καὶ παραδηλοῖ ὡς, τούτου τὴν θεήλατον δεξαμένου πληγὴν, ἐπιμενεῖ μὲν ὁ μέγας Ἠλίας κηρύττων τὰς ὑπολοίπους πέντε καὶ τεσσαράκοντα, φανήσεται δὲ ὁ Δεσπότης ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ἐρχόμενος, καὶ στεφανώσει τοὺς ἄσυλον τῆς ὑπομονῆς τὸ κτῆμα | |
| 20 | φυλάξαντας. Τοῦτο δὲ καὶ ὁ Κύριος ἐν τοῖς ἱεροῖς Εὐαγγελίοις φησίν· «Ὁ δὲ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται.» Καὶ ἐντεῦθεν δὲ ἔστι μαθεῖν ἀκριβῶς, ὡς οὐδὲν τούτων ἁρμόττει τῷ Ἀντιόχῳ. Ἐπ’ ἐκείνου μὲν γὰρ δισχιλίας τριακοσίας ἡμέρας | |
| 25 | ἔφη, ἐπὶ δὲ τοῦ Ἀντιχρίστου χιλίας διακοσίας ἐννενή‐ κοντα κρατήσειν τὴν συμφοράν· ὥστε καὶ τοῦ χρόνου τὴν διαφορὰν μαρτυρεῖν τῇ τῶν προσώπων καὶ τῶν πραγμάτων διαφορᾷ. ιγʹ. «Καὶ σὺ, φησὶ, δεῦρο καὶ ἀναπαύου.» Καιρὸς, | |
| 30 | φησὶν, τοῦ δέξασθαί σε τοῦ βίου τὸ τέλος. «Ἔτι γὰρ ἡμέραι εἰς ἀναπλήρωσιν συντελείας.» Οὐκ ὀλίγος γὰρ, φησὶν, ἔτι χρόνος ὑπολέλειπται τῇ τοῦ παρόν‐ τος βίου συστάσει. Καὶ ἐνταῦθα δὲ σαφῶς ἡμᾶς ἐδί‐ δαξε τὴν συντέλειαν, καὶ ὅτι ἐν ἐκείνῃ τὰ προειρημένα | |
| 35 | γενήσεται. «Καὶ ἀναπαύσῃ καὶ ἀναστήσῃ εἰς τὸν και‐ ρόν σου (ἀλλ’ ὀρθότερον τὸ, κλῆρόν σου, ὡς ἐκ τῶν ἑξῆς δῆλον), εἰς συντέλειαν ἡμερῶν.» Νῦν μὲν γὰρ, φησὶ, σὲ προσήκει τὸ κοινὸν δέξασθαι τέλος· ἀναστήσῃ δὲ, καὶ οὐχ ἁπλῶς ἀναστήσῃ, ἀλλ’ εἰς | |
| 40 | τὸν κλῆρόν σου, τουτέστι, μετὰ τῆς τῶν ὁμοτρό‐ πων συμμορίας. Καὶ δεικνὺς, πότε, ἐπήγαγεν· «Εἰς συντέλειαν ἡμερῶν.» Οὕτω σαφῶς ἡμᾶς ὁ θεῖος ἀρχάγγελος διὰ τοῦ μακαρίου καὶ τρισμακαρίου Δα‐ νιὴλ ἐδίδαξε τὴν ἀνάστασιν. Οὕτω πληρώσας τὴν | |
| 45 | ἀποκάλυψιν ἐπήγαγεν ὁ προφήτης· ιδʹ. «Καὶ ὁ βασιλεὺς Ἀστυάγης προσετέθη πρὸς τοὺς πατέρας αὑτοῦ, καὶ παρέλαβε Κῦρος ὁ Πέρσης τὴν βασιλείαν αὐτοῦ, καὶ ἦν Δανιὴλ συμβιω‐ τὴς τοῦ βασιλέως, καὶ ἔνδοξος ὑπὲρ πάντας τοὺς | |
81.1541(50) | φίλους αὐτοῦ. «Ὁ δὲ Ἀστυάγης τοῦ Κύρου μητρο‐ πάτωρ· ἐκείνου δὲ τελευτήσαντος, καὶ Κυαξάρου | |
| τοῦ υἱέως αὐτοῦ οἰκονομῆσαι τὴν βασιλείαν οὐ δυ‐ | 1542 | |
81.1544 | νηθέντος, ὁ Κῦρος τὴν τῶν Ἀσσυρίων καὶ Χαλδαίων καταλύσας βασιλείαν, τὸ Μήδων κράτος εἰς Πέρσας μετατέθεικε. «Σύσσιτος δὲ, φησὶν, ἦν τοῦ βασιλέως,» καὶ σύνοικος, καὶ πάντων αὐτοῦ τῶν συνήθων προ‐ | |
| 5 | τεταγμένος. Ταύτην γὰρ ἔχων τὴν παῤῥησίαν, καὶ τὰ εἰς αὐτὸν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ διὰ τοῦ προφήτου Ἡσαΐου προῤῥηθέντα ὑπέδειξε, καὶ τὴν ἄφεσιν τοῦ λαοῦ ποιήσασθαι παρεσκεύασεν. Ἡμεῖς μὲν οὖν ταῦτα ἐκ τῆς θείας τοῦ Δανιὴλ μεμαθήκαμεν προφητείας. | |
| 10 | Ἰουδαίους δὲ θρηνεῖν δίκαιον ἔξω τοῦ προφητικοῦ καταλόγου τάττειν τὸν θεῖον τοῦτον προφήτην τολ‐ μῶντας, καὶ ταῦτα τῇ πείρᾳ μεμαθηκότας τῆς προ‐ φητείας τὸ ἀληθές. Ἀλλὰ γὰρ εὔδηλον, ὡς οἱ νῦν ταῖς ἄλλαις ἀσεβείαις καὶ ταύτην προστεθείκασι τὴν | |
| 15 | βλασφημίαν, τῆς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφανείας τὴν προφανῆ μαρτυρίαν ἀρνήσει τῇ τῆς προφητείας συσκιάζειν ἐπιχειροῦντες· ἀλλ’ οὐδὲν αὐτοῖς πλέον ὑπάρξει ταύτην ἀρνουμένοις τὴν προφητείαν· οἵ τε γὰρ ἄλλοι προφῆται μαρτυροῦσι, καὶ αὐτὰ βοᾷ τὰ | |
| 20 | πράγματα τὰς περὶ αὐτοῦ προῤῥήσεις ἁρπάζοντα. Ὅτι δὲ οἱ πάλαι Ἰουδαῖοι τὸν μακάριον Δανιὴλ μέ‐ γιστον ἀπεκάλουν προφήτην, μάρτυς ἀξιόχρεως Ἰώσηππος ὁ Ἑβραῖος, τὸ μὲν Χριστιανικὸν οὐ δε‐ ξάμενος κήρυγμα, τὴν δὲ ἀλήθειαν κρύπτειν οὐκ | |
| 25 | ἀνεχόμενος. Οὗτος ἐν τῷ δεκάτῳ τῆς Ἰουδαϊκῆς Ἀρχαιολογίας, πολλὰ μὲν καὶ ἕτερα περὶ τοῦ μα‐ καρίου εἴρηκε Δανιὴλ, προστίθησι δὲ καὶ ταῦτα· «Ἅπαντα γὰρ αὐτῷ, φησὶν, παραδόξως, ὡς ἑνί τινι τῶν μεγίστων ἐχαρίσθη προφητῶν, καὶ παρὰ | |
| 30 | τὸν τῆς ζωῆς χρόνον τιμή τε καὶ δόξα, ἡ παρὰ τῶν βασιλέων καὶ τοῦ πλήθους· τελευτήσας δὲ μνήμην αἰώνιον ἔχει. Τὰ γὰρ βιβλία, ὅσα δὴ συγγραψάμενος κατέλιπεν, ἀναγινώσκεται παρ’ ἡμῖν ἔτι καὶ νῦν, καὶ πεπιστεύκαμεν ἐξ αὐτῶν, ὅτι Δανιὴλ ὡμίλει | |
| 35 | τῷ Θεῷ. Οὐ γὰρ τὰ μέλλοντα μόνον προφητεύων διετέλει, καθάπερ καὶ οἱ ἄλλοι προφῆται, ἀλλὰ καὶ τὸν καιρὸν ὥρισεν εἰς ὃν ταῦτα ἀποβήσεται.» Καὶ μετὰ βραχέα δὲ, «Ἀπὸ δὲ τοῦ τέλους, φησὶ, τῶν προῤῥήσεων ἀληθείας πίστιν καὶ δόξαν θειότητος | |
| 40 | παρὰ τοῖς ὄχλοις ἀποφέρεται.» Καὶ ἐφεξῆς δὲ μυρία τοιαῦτα περὶ αὐτοῦ λέγει. Ὡσαύτως δὲ καὶ ἐν τῇ δωδεκάτῃ τῆς Ἀρχαιολογίας πάλιν οὕτω φησί· «Τὴν δὲ ἐρήμωσιν τοῦ ναοῦ συνέβη γενέσθαι κατὰ τὴν τοῦ Δανιήλου προφητείαν, πρὸ τετρακοσίων | |
| 45 | καὶ ὀκτὼ γενομένην ἐτῶν· ἔδειξε γὰρ ὅτι Μακε‐ δόνες καταλύσουσιν αὐτόν.» Καὶ ταῦτα μὲν ὁ Ἰώσηππος τῷ προφήτῃ προσμαρτυρεῖ. Ἰουδαῖοι δὲ, πᾶσαν ἀναισχυντίαν νοσοῦντες, οὐδὲ τοὺς ἑαυτῶν αἰσχύνονται διδασκάλους. Ἀλλ’ ἡμεῖς, παρακαλῶ, | |
81.1544(50) | ὡς παρὰ Θεοῦ προφήτου τὴν τῶν μελλόντων | |
| δεξάμενοι πρόγνωσιν, εὐτρεπεῖς ἡμᾶς αὐτοὺς εἰς | 1544 | |
81.1545 | ἐκείνην τὴν φοβερὰν καταστήσωμεν ἡμέραν, ἵνα μὴ εἰς αἰσχύνην αἰώνιον, ἀλλ’ εἰς ζωὴν ἀναστῶμεν αἰώνιον· ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν· Ἰησοῦ Χριστοῦ, μεθ’ οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, | |
| 5 | νῦν καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. | 1546 |