|
TLG 4089 004 :: THEODORETUS :: Historia religiosa (= Philotheus) THEODORETUS Scr. Eccl.
Theol. Historia religiosa (= Philotheus) Philotheus 31 = Oratio de divina et sancta caritate Citation: Vita — section — (line) | ||
pt | ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΡΡΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Η | |
| 5 | ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ | |
|---|---|---|
p1 | Τῶν ἀρίστων ἀνδρῶν καὶ τῆς ἀρετῆς ἀθλητῶν καλὸν μὲν ἰδεῖν τοὺς ἀγῶνας καὶ τοῖς ὀφθαλμοῖς τὴν ὠφέλειαν ἀρύσασθαι. Ὁρώμενα γὰρ τὰ ἐπαινούμενα ἀξιόκτητά τε φαίνεται καὶ ἀξιέραστα γίνεται, καὶ πρὸς τὴν κτῆσιν ἐπείγει | |
| 5 | τοὺς θεατάς. Φέρει δὲ ὅμως ὄνησιν οὐ μετρίαν τῶν τοιούτων κατορθωμάτων καὶ τὰ διηγήματα, παρὰ τῶν εἰδότων ταῖς τῶν οὐκ εἰδότων ἀκοαῖς προσφερόμενα. Πιστοτέραν | |
| μὲν γὰρ τῆς ἀκοῆς εἶναι τὴν ὄψιν φασί τινες· πείθεται δὲ ὅμως καὶ ἀκοὴ τῇ τῶν λεγόντων ἀληθείᾳ κρίνουσα τὰ | 124 in vol. 1 | |
| 10 | λεγόμενα. Καθάπερ γὰρ γλυκύτητι καὶ πικρότητι καὶ ταῖς ἄλλαις ταῖς τοιαύταις ποιότησι γλῶττά τε καὶ ὑπερῴα δικάζειν πεπίστευται καὶ κατὰ ταὐτὸν τὴν ψῆφον ἐκφέρου‐ σιν, οὕτως ἀκοὴ τὴν τῶν λόγων ἐνεχειρίσθη διάγνωσιν, καὶ τοὺς ὄνησίν τινα φέροντας τῶν βλαβερῶν ἀποκρίνειν | |
| 15 | ἐπίσταται. | |
p2 | Εἰ μὲν οὖν ἄσυλος ἔμενε τῶν ὀνησιφόρων διηγημάτων ἡ μνήμη, καὶ μὴ τῆς λήθης ἡ λώβη οἷόν τις ἀχλὺς ἐπιπατ‐ τομένη ἐξίτηλον αὐτὴν ἀπειργάζετο, περιττὸν ἦν δήπουθεν καὶ παρέλκον λογογραφεῖν τὰ τοιαῦτα, τῆς ἐντεῦθεν ὠφελείας | |
| 5 | καὶ εἰς τοὺς ὕστερον ἐσομένους εὐπετῶς μάλα διαβαινούσης. Ἐπειδὴ δὲ ὁ χρόνος λωβᾶται μὲν σώμασι γῆρας ἐπιφέρων καὶ θάνατον, λωβᾶται δὲ κατορθώμασι λήθην ἐμποιῶν καὶ τὴν μνήμην ἀμβλύνων, οὐκ ἄν τις ἡμῖν εἰκότως νεμεσήσειε τῶν φιλοθέων ἀνδρῶν τὴν πολιτείαν συγγράφειν ἐπιχει‐ | |
| 10 | ροῦσιν. Ὥσπερ γὰρ οἱ τὰ σώματα θεραπεύειν πεπιστευμένοι φάρμακα κατασκευάζουσι, τῇ νόσῳ πολεμοῦντες καὶ τοῖς κάμνουσιν ἐπαμύνοντες, οὕτως ἡ τῆς τοιᾶσδε συγγραφῆς φιλοπονία, οἷόν τι φάρμακον ἀλεξίκακον γίνεται, λήθης ἐπίβουλον καὶ μνήμης ἐπίκουρον. Πῶς γὰρ οὐκ ἄτοπον, | |
| 15 | ποιητὰς μὲν καὶ συγγραφέας τὰς ἐν πολέμοις ἀνδραγαθίας συγγράψαι, τραγῳδοποιοὺς δὲ τὰς καλῶς κεκρυμμένας συμφορὰς προφανῶς τραγῳδῆσαι καὶ τούτων ἀνάγραπτον | |
| τὴν μνήμην καταλιπεῖν, ἄλλους δέ τινας εἰς κωμῳδίαν καὶ γέλωτα καταναλῶσαι τοὺς λόγους, ἡμᾶς δὲ περιϊδεῖν | 126 in vol. 1 | |
| 20 | λήθῃ παραδιδομένους ἄνδρας ἐν σώματι θνητῷ τε καὶ παθητῷ ἀπάθειαν ἐπιδεδειγμένους καὶ τὴν ἀσώματον φύσιν ἐζηλωκότας; Ποίαν δὲ οὐκ ἂν δικαίως τίσαιμεν δίκην τῶν ἀξιαγάστων τούτων ἀγώνων περιορῶντες ἀμαυρουμένην τὴν μνήμην; Εἰ γὰρ αὐτοὶ τῶν πάλαι γεγενημένων ἁγίων | |
| 25 | τὴν ἄκραν φιλοσοφίαν ζηλώσαντες, οὐ χαλκῷ καὶ γράμμασι τὴν ἐκείνων ἐνεκόλαψαν μνήμην, ἀλλὰ πᾶσαν αὐτῶν τὴν ἀρετὴν ἐκμαξάμενοι, οἷόν τινας εἰκόνας αὐτῶν ἐμψύχους καὶ στήλας σφᾶς αὐτοὺς πεποιήκασι, ποίας ἂν ἡμεῖς τύχοιμεν εἰκότως συγγνώμης, μηδὲ γράμμασι τὸν ἀοίδιμον τούτων | |
| 30 | γεραίροντες βίον; | |
p3 | Καὶ ταῦτα τῶν ἐν Ὀλυμπιάσιν ἀγωνιζομένων ἀθλητῶν τε καὶ παγκρατιαστῶν εἰκόσι τιμωμένων καὶ μέντοι κἀν ταῖς ἱπποδρομίαις τῶν νικηφόρων ἀναφαινομένων ἡνιόχων τοῦτο αὐτὸ δεχομένων τὸ γέρας. Οὐ μόνον δὲ τούτους, | |
| 5 | ἀλλὰ καὶ γυναικώδεις ἄνδρας καὶ θηλυδρίας καὶ ἀμφιβόλους εἴτε ἄνδρες εἶεν εἴτε γυναῖκες, οἱ τῆς τούτων θεωρίας φιλοθεάμονες ταῖς σανίσιν ἐγγράφουσιν, ἐπὶ πλεῖστον αὐτῶν τὴν μνήμην διαρκέσαι φιλονεικοῦντες, καίτοι τῆς μνήμης λώβην ταῖς ψυχαῖς, οὐκ ὄνησιν ἐμποιούσης· | |
| 10 | ἀλλ’ ὅμως οἱ μὲν τούτων ἐρῶντες τούτους, οἱ δὲ ἐκείνων ἐκείνους, καὶ ταῦτα λυμαίνοντας, τῇ ζωγραφίᾳ γεραίρουσιν. Καὶ ἐπειδὴ θνητὴν οὖσαν ὁ θάνατος τὴν φύσιν ληΐζεται, χρώματα κεραννύντες καὶ τὰ ἐκείνων ταῖς σανίσιν ἐντιθέντες ἰνδάλματα, πολλῷ τῆς ζωῆς μακροτέραν γενέσθαι τὴν | |
| 15 | μνήμην σοφίζονται. Ἡμεῖς δὲ βίον μὲν συγγράφομεν φιλοσοφίας διδάσκαλον καὶ τὴν ἐν οὐρανοῖς πολιτείαν ἐζηλωκότα· ζωγραφοῦμεν δὲ οὐ τῶν σωμάτων τοὺς χαρακτῆρας, οὐδὲ τὰ τούτων ἐκτυπώματα τοῖς ἀγνοοῦσιν ἐπιδείκνυμεν, ἀλλὰ τῶν | 128 in vol. 1 |
| 20 | ἀοράτων ψυχῶν τὰς ἰδέας σκιογραφοῦμεν, καὶ πολέμους ἀθεάτους καὶ συμπλοκὰς ἀφανεῖς ἐπιδείκνυμεν. | |
p4 | Τοιαύτην γὰρ αὐτοῖς καὶ τὴν παντευχίαν ὁ τῆς φάλαγγος αὐτῶν στρατηγὸς καὶ πρόμαχος περιτέθηκε Παῦλος· «Ἀναλάβετε γάρ, φησι, τὴν πανοπλίαν τοῦ θεοῦ ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ | |
| 5 | ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι». Καὶ πάλιν· «Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ἐν ἀληθείᾳ, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης, καὶ ὑποδησάμενοι τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης, ἐπὶ πᾶσιν ἀναλα‐ βόντες τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, ἐν ᾧ δυνήσεσθε πάντα | |
| 10 | τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σβέσαι, καὶ τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθαι, καὶ τὴν μάχαιραν τοῦ πνεύματος, ὅ ἐστι ῥῆμα θεοῦ.» Ταύτην αὐτοὺς τὴν πανοπλίαν ἐνδύσας εἰς τοὺς ἀγῶνας εἰσήγαγεν. Τοιαύτη γὰρ καὶ τῶν πολεμίων ἡ φύσις, ἀσώματος, ἀόρατος, ἀφανῶς | |
| 15 | ἐπιοῦσα, κρύβδην ἐπιβουλεύουσα, λοχῶσα καὶ ἐξαπιναίως προσβάλλουσα. Καὶ τοῦτο διδάσκων αὐτὸς οὗτος ὁ στρατηγὸς ἔλεγεν· «Οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχὰς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμο‐ κράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ | |
| 20 | τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις.» Ἀλλ’ ὅμως καὶ τοιούτους ἔχουσα τοὺς ἀντιπάλους ἡ | |
| τῶν ἁγίων τούτων συμμορία, μᾶλλον δὲ τούτων ἕκαστος ὑπὸ τοσούτων καὶ τοιούτων πολεμίων κυκλούμενος—οὔτε γὰρ κοινῇ πᾶσιν ἐπῄεσαν, ἀλλὰ νῦν μὲν τούτῳ, νῦν δὲ | 130 in vol. 1 | |
| 25 | ἐκείνῳ προσέβαλλον—οὕτω λαμπρὰν ἀνεδήσαντο νίκην ὡς τοὺς μὲν ἀντιπάλους δραπετεῦσαι, τούτους δὲ κατὰ κράτος διῶξαι, καὶ τρόπαιον ἐγεῖραι μηδενὸς ἐμποδὼν γενομένου. | |
p5 | Παρεῖχε δὲ αὐτοῖς τὴν νίκην οὐχ ἡ φύσις—θνητὴ γὰρ αὕτη, καὶ παθῶν μυρίων ἀνάπλεως—, ἀλλ’ ἡ γνώμη τὴν θείαν χάριν ἐφελκομένη. Ἐρασταὶ γὰρ θερμοὶ τοῦ θείου κάλλους γενόμενοι, καὶ ἀσπασίως ἅπαντα καὶ δρᾶσαι | |
| 5 | καὶ παθεῖν ὑπὲρ τοῦ ἐρωμένου ἑλόμενοι, ἤνεγκαν μὲν γενναίως τὴν τῶν παθῶν ἐπανάστασιν, ἀπεκρούσαντο δὲ καρτερῶς τῶν τοῦ διαβόλου βελῶν τὰς νιφάδας, καὶ ἀπο‐ στολικῶς εἰπεῖν, τὸ σῶμα πιέσαντες καὶ δουλαγωγήσαντες τὰς μὲν τοῦ θυμοῦ φλεγμονὰς κατεπράϋναν, τῶν ἐπιθυμιῶν | |
| 10 | δὲ τὸ λυσσῶδες ἡσυχίαν ἄγειν ἠνάγκασαν. Ἀπαστίᾳ δὲ καὶ χαμευνίᾳ οὕτω τὰ πάθη κοιμήσαντες καὶ τὰ τούτων σκιρτήματα καταπαύσαντες, σπείσασθαι τὸ σῶμα πρὸς τὴν ψυχὴν κατηνάγκασαν, καὶ τὸν ἔμφυτον τούτων κατέ‐ λυσαν πόλεμον. | |
p6 | Οὕτω δὲ αὐτοῖς τὴν εἰρήνην βραβεύσαντες, ἅπαν τῶν ἐναντίων τὸ στῖφος ἐξήλασαν. Τοὺς γὰρ τὰ ἔνδον προϊεμένους λογισμοὺς οὐκ ἔχοντες καὶ τῆς τῶν ἀνθρωπίνων μελῶν συνεργίας ἐστερημένοι, πολεμεῖν οὐκ ἠδύναντο. | |
| 5 | Βέλεσι γὰρ καθ’ ἡμῶν ὁ διάβολος τοῖς ἡμετέροις μέλεσι κέχρηται. Ὀφθαλμῶν γὰρ μὴ δελεαζομένων, μηδὲ ἀκοῶν καταθελγομένων, μηδὲ γαργαλιζομένης ἁφῆς, μηδὲ τοῦ νοῦ τὰ πονηρὰ δεχομένου βουλεύματα, μάταιος τοῖς ἐπι‐ βουλεύουσιν ἡ σπουδή. Ὥσπερ γὰρ πόλιν ἐφ’ ὕψους | 132 in vol. 1 |
| 10 | ᾠκοδομημένην καὶ περιβόλοις ὀχυροῖς περιτετειχισμένην καὶ φάραγξι βαθείαις πάντοθεν κυκλουμένην, οὐκ ἄν τις ἕλοι πολέμιος, μή τινος τῶν ἔνδον προϊεμένου καὶ πυλίδας τινὰς ὑπανοίγοντος, οὕτως ἀδύνατον τοῖς ἔξωθεν πολεμοῦσι δαίμοσι τῆς ὑπὸ τῆς θείας χάριτος κυκλουμένης περιγενέσθαι | |
| 15 | ψυχῆς, εἰ μή τινος λογισμοῦ ῥᾳστώνη πυλίδα τινὰ τῶν ἐν ἡμῖν αἰσθητηρίων ἀνοίξειε καὶ ταύτης εἴσω τὸν πολέμιον δέξαιτο. Ταῦτα σαφῶς ὑπὸ τῆς θείας πεπαιδευμένοι γραφῆς οἱ παρ’ ἡμῶν εὐφημούμενοι καὶ ἀκούσαντες τοῦ Θεοῦ διὰ | |
| 20 | τοῦ προφήτου λέγοντος ὡς «ἀνέβη θάνατος διὰ τῶν θυρίδων», οἷόν τισι μοχλοῖς καὶ κλείθροις, τοῖς θείοις νόμοις τὰ αἰσθητήρια κλείσαντες, τῷ νῷ τὰς τούτων ἐνεχείρισαν κλεῖς· καὶ οὔτε γλῶττα ἀνεῴγνυ τὰ χείλη, τοῦ νοῦ μὴ κελεύοντος, οὔτε κόρη μὴ ἐπιτρεπομένη προ‐ | |
| 25 | κύπτειν τῶν βλεφάρων ἠνείχετο· ἀκοὴ δὲ βλεφάροις ἢ χείλεσιν ἀποτειχίσαι μὴ δυναμένη τὴν εἴσοδον, τοὺς ἀνονή‐ τους ἀπεωθεῖτο τῶν λόγων, κἀκείνους μόνους ἐδέχετο, οἷς ὁ νοῦς ἐπετέρπετο. Οὕτω τὴν ὄσφρησιν ἐπαίδευσαν μὴ τὰ εὐώδη ποθεῖν, ἅτε δὴ χαυνοῦν καὶ χαλᾶν πεφυκότα. | |
| 30 | Οὕτω τῆς γαστρὸς τὸν κόρον ἐξήλασαν καὶ τοιαῦτα | |
| λαμβάνειν ἐδίδαξαν οἷα οὐχ ἡδονήν, ἀλλὰ χρείαν ἐπλήρου, καὶ ταῦτα τοσαῦτα ὅσα τὸν ἐκ λιμοῦ κωλύειν ἠδύνατο θάνατον. Οὕτω τὴν γλυκεῖαν τοῦ ὕπνου τυραννίδα κατέλυσαν καί, τὰ βλέφαρα τῆς τούτου δουλείας ἐλευθερώσαντες, | 134 in vol. 1 | |
| 35 | κρατεῖν ἀντὶ τοῦ δουλεύειν ἐπαίδευσαν καὶ δέχεσθαι τὴν παρ’ αὐτοῦ χρείαν, οὐχ ὅταν αὐτὸς ἐπίῃ, ἀλλ’ ὅταν αὐτοὶ καλῶσιν εἰς βραχεῖαν ἐπικουρίαν τῆς φύσεως. Οὕτω τοιγαροῦν τῆς τῶν τειχῶν καὶ τῶν πυλῶν φρον‐ τίσαντες φυλακῆς καὶ τοῖς ἔνδον λογισμοῖς τὴν ὁμόνοιαν | |
| 40 | πρυτανεύσαντες, τοὺς ἔξωθεν ἐπιόντας ἀντιπάλους ἐγέλων, ἐπεισιέναι μὲν βίᾳ διὰ τὴν τῆς θείας χάριτος οὐ δυναμένους ἀσφάλειαν, οὐδένα δὲ προδότην εὑρίσκοντας εἰσδέχεσθαι τοὺς δυσμενεῖς προαιρούμενον· καὶ τὴν φύσιν ἀόρατον ἔχοντες οἱ πολέμιοι, σώματος ὁρωμένου καὶ ταῖς τῆς | |
| 45 | φύσεως ἀνάγκαις ὑποκειμένου, κρατεῖν οὐκ ἠδύναντο. Ὁ γὰρ ἡνίοχος τούτου, καὶ μουσικὸς, καὶ κυβερνήτης, ἄριστα μὲν κατέχων τὰς ἡνίας ἐν τάξει φέρεσθαι τοὺς ἵππους ἀνέπεισε· ἐν ῥυθμῷ δὲ τὰς τῶν αἰσθητηρίων πλήττων χορδὰς τὴν παναρμόνιον ἠχὴν ἀποτελεῖν παρεσκεύασεν· | |
p6(50) | ἐπιστημόνως δὲ κινῶν τὰ πηδάλια, καὶ τῶν κυμάτων τὴν προσβολὴν καὶ τὴν τῶν πνευμάτων διέλυσεν ἐμβολήν. | |
p7 | Τούτους τοίνυν τοὺς διὰ πόνων μυρίων τὸν βίον ὁδεύσαντας, ἱδρῶσι δὲ καὶ ταλαιπωρίαις τὸ σῶμα δαμάσαντας, καὶ γέλωτος μὲν τὸ πάθος ἀγνοήσαντας, ἐν κλαυθμῷ δὲ καὶ δάκρυσιν ἅπαντα τὸν βίον δαπανήσαντας, καὶ τροφὴν | |
| 5 | μὲν συβαριτικὴν τὴν ἀσιτίαν νομίσαντας, ὕπνον δὲ ἥδιστον τὴν ἐπίπονον ἀγρυπνίαν, στρωμνὴν δὲ μαλακὴν τὴν τοῦ ἐδάφους ἀντιτυπίαν, ἡδονὴν δὲ ἄμετρόν τε καὶ ἄπληστον, | |
| τὴν ἐν προσευχαῖς καὶ ψαλμῳδίαις διατριβήν, τούτους τοὺς πᾶν εἶδος ἀρετῆς συνειληχότας τίς οὐκ ἂν εἰκότως | 136 in vol. 1 | |
| 10 | θαυμάσειεν; μᾶλλον δὲ τίς ἂν πρὸς ἀξίαν εὐφημήσειεν; Οἶδα μὲν οὖν κἀγὼ σαφῶς ὡς τῆς τούτων ἀρετῆς οὐδεὶς ἂν ἐφίκοιτο λόγος· ἐγχειρητέον δὲ ὅμως· οὐ γὰρ ἂν καλῶς ἔχοι, εἰ ὅτι τελέως ἄνδρες ἐγένοντο φιλοσοφίας τῆς ἀληθοῦς ἐρασταὶ διὰ τοῦτο μηδὲ μειόνων τύχοιεν ἐπαίνων. | |
p8 | Γράψομεν δὲ τὴν εὐφημίαν οὐ κοινῇ πᾶσι μίαν· διάφορα γὰρ αὐτοῖς θεόθεν ἐδόθη χαρίσματα, καὶ τοῦτο διδάσκων ὁ μακάριος ἔλεγε Παῦλος· «Ὧι μὲν διὰ τοῦ πνεύματος δίδοται λόγος σοφίας, ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως | |
| 5 | κατὰ τὸ αὐτὸ πνεῦμα, ἄλλῳ δὲ χαρίσματα ἰαμάτων ἐν τῷ αὐτῷ πνεύματι, ἄλλῳ δὲ ἐνεργήματα δυνάμεων, ἄλλῳ δὲ προφητεία, ἄλλῳ δὲ γένη γλωττῶν, ἄλλῳ δὲ ἑρμηνεία γλωττῶν». Καὶ δεικνὺς τὴν τούτων ἁπάντων πηγὴν ἐπήγαγεν· «Ταῦτα δὲ πάντα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ | |
| 10 | αὐτὸ πνεῦμα, διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται.» Ἐπειδὴ τοίνυν διαφόρων τετυχήκασι δωρεῶν, εἰκότως ἰδίᾳ ἑκάστου ποιησόμεθα τὸ διήγημα, οὐχ ἅπαντα διεξιόντες τὰ πεπολιτευμένα—εἰς γὰρ τὴν τοιαύτην συγγραφὴν οὐδὲ ἅπας ἂν ὁ βίος ἀρκέσειεν—, ἀλλ’ ὀλίγα τῶν ἑκάστῳ | |
| 15 | βεβιωμένων ἢ πεπραγμένων διηγησάμενοι, καὶ διὰ τῶν ὀλίγων τοῦ παντὸς βίου τὸν χαρακτῆρα παραδείξαντες, | |
| ἐφ’ ἕτερον βαδιούμεθα. | 138 in vol. 1 | |
p9 | Οὐδὲ πάντων δὲ τῶν πανταχοῦ διαπρεψάντων ἁγίων τὴν πολιτείαν ἱστορίᾳ παραδοῦναι πειρασόμεθα· οὔτε γὰρ ἴσμεν τοὺς πανταχοῦ διαλάμψαντας, οὔτε δυνατὸν ἅπαντας ὑφ’ ἑνὸς συγγραφῆναι. Μόνων τοίνυν τῶν κατὰ τὴν ἕω | |
| 5 | φωστήρων δίκην ἀναφανέντων, καὶ ταῖς ἀκτῖσι τὰ τῆς οἰκουμένης τέρματα κατειληφότων, ἀναγράψω τὸν βίον. Ἀφηγηματικῶς δὲ ὁ λόγος προβήσεται, οὐ νόμοις ἐγκωμίων χρώμενος, ἀλλ’ ὀλίγων τινῶν ἀτεχνῶς ποιούμενος τὴν διήγησιν. | |
p10 | Ἀξιῶ δὲ τοὺς ἐντευξομένους τῇδε τῇ φιλοθέῳ ἱστορίᾳ ἢ ἀσκητικῇ πολιτείᾳ—ὡς γὰρ βούλεταί τις καλείτω τὸ σύγγραμμα—μὴ ἀπιστεῖν τοῖς λεγομένοις, εἴ τι ὑπὲρ τὴν ἑαυτῶν ἀκούοιεν δύναμιν, μηδὲ σφίσιν αὐτοῖς τὴν | |
| 5 | ἐκείνων μετρεῖν ἀρετήν, ἀλλ’ εἰδέναι σαφῶς ὡς ταῖς τῶν εὐσεβῶν γνώμαις μετρεῖν εἴωθεν ὁ θεὸς τοῦ παναγίου πνεύματος τὰ χαρίσματα, καὶ ταῖς τελειοτέραις τὰ μείζονα δίδωσιν. Ταῦτα δέ μοι πρὸς τοὺς οὐ λίαν ἀκριβῶς τὰ θεῖα μεμυημένους εἰρήσθω· οἱ γὰρ μύσται τῶν ἀδύτων τοῦ | |
| 10 | πνεύματος ἴσασι τὰς φιλοτιμίας τοῦ πνεύματος καὶ οἷα δι’ ἀνθρώπων ἐν ἀνθρώποις θαυματουργεῖ, τῇ τῶν τεράτων μεγαλουργίᾳ τοὺς ἀπίστους εἰς θεογνωσίαν ἐφελκόμενον. Ὁ δὲ τοῖς παρ’ ἡμῶν ῥηθησομένοις ἀπιστήσων, εὔδηλον ὡς οὐδὲ τοῖς διὰ Μωϋσέως καὶ Ἰησοῦ καὶ Ἠλία καὶ | |
| 15 | Ἐλισσαίου γεγενημένοις ὡς ἀληθέσι πιστεύει, μῦθον δὲ | |
| ἡγεῖται καὶ τὰς διὰ τῶν ἱερῶν ἀποστόλων γεγενημένας θαυματουργίας. Εἰ δὲ ἐκείνοις ἀλήθεια μαρτυρεῖ, ψεύδους ἐλεύθερα εἶναι πιστευέτω καὶ ταῦτα· ἡ γὰρ ἐν ἐκείνοις ἐνεργήσασα χάρις, αὕτη καὶ διὰ τούτων πεποίηκεν ἃ | 140 in vol. 1 | |
| 20 | πεποίηκεν. Ἀέναος δὲ ἡ χάρις, καὶ τοὺς ἀξίους ἐκλεγομένη, οἷον διά τινων κρουνῶν ἀναβλύζει διὰ τούτων τῆς εὐεργεσίας τὰ νάματα. | |
p11 | Τῶν δὲ λεχθησομένων ἐνίων μὲν αὐτόπτης ἐγενόμην ἐγώ· ὅσα δὲ μὴ τεθέαμαι, παρὰ τῶν ἐκείνους τεθεαμένων ἀκήκοα, ἀνδρῶν ἀρετῆς ἐραστῶν καὶ τῆς ἐκείνων θέας καὶ διδασκαλίας ἠξιωμένων· ἀξιόχρεως δὲ καὶ τὴν εὐαγγελικὴν | |
| 5 | συγγράφων διδασκαλίαν οὐ μόνον Ματθαῖος καὶ Ἰωάννης, οἱ μεγάλοι καὶ πρῶτοι τῶν εὐαγγελιστῶν, οἱ τῶν δεσποτικῶν θαυμάτων αὐτόπται, ἀλλὰ καὶ Λουκᾶς καὶ Μάρκος, οὓς οἱ ἐξ ἀρχῆς αὐτόπται καὶ ὑπηρέται τοῦ λόγου, οὐ μόνον ἃ πέπονθέ τε καὶ δέδρακεν ὁ δεσπότης, ἀλλὰ καὶ ἃ διδάσκων | |
| 10 | διετέλεσεν, ἀκριβῶς ἐξεπαίδευσαν. Ἀλλ’ ὅμως καὶ μὴ γεγενημένος αὐτόπτης ὁ μακάριος Λουκᾶς, τῆς συγγραφῆς ἀρξάμενος, περὶ τῶν πεπληροφορημένων πραγμάτων ποιεῖ‐ σθαί φησι τὴν διήγησιν. Καὶ ἡμεῖς δὲ ἀκούοντες ὅτι οὐκ αὐτόπτης ἐγένετο τούτων αὐτῶν τῶν διηγημάτων, ἀλλὰ | |
| 15 | παρ’ ἄλλων ταύτην τὴν διδασκαλίαν παρέλαβεν, οὐδὲν ἧττον αὐτῷ καὶ Μάρκῳ προσέχομεν ἢ Ματθαίῳ καὶ Ἰωάννῃ· ἀξιόχρεως γὰρ ἑκάτερος διηγούμενος, ἅτε δὴ παρὰ τῶν | |
| τεθεαμένων δεδιδαγμένος. Τοιγάρτοι καὶ ἡμεῖς τὰ μὲν ἐροῦμεν ὡς αὐτόπται, τὰ δὲ τοῖς αὐτόπταις διηγησαμένοις | 142 in vol. 1 | |
| 20 | πεπιστευκότες, ἀνδράσι τὸν ἐκείνων βίον ἐζηλωκόσιν. Πλείονας δὲ περὶ τούτου δεδαπάνηκα λόγους, πεῖσαι βου‐ λόμενος ὡς ἀληθῆ διηγήσομαι. Ἄρξομαι δὲ τῆς διηγήσεως | |
| ἔνθεν ἑλών. | 144 in vol. 1 | |
1t | ΙΑΚΩΒΟΣ | |
1.1 | Μωϋσῆς, ὁ θεῖος νομοθέτης, ὁ τῆς θαλάττης τὸν πυθμένα γυμνώσας καὶ τὴν ἄνικμον ἔρημον ὕδασι κατα‐ κλύσας καὶ τὰ ἄλλα πάντα θαυματουργήσας, τῶν πάλαι γεγενημένων ἁγίων τὴν πολιτείαν συνέγραψεν, οὐ τῇ σοφίᾳ | |
| 5 | χρησάμενος, ἣν παρὰ τῶν Αἰγυπτίων παρέλαβεν, ἀλλὰ τῆς ἄνωθεν χάριτος τὴν αἴγλην δεξάμενος. Πόθεν γὰρ ἂν ἔμαθεν ἄλλοθεν τοῦ Ἄβελ τὴν ἀρετήν, καὶ τοῦ Ἐνὼχ τὸ φιλόθεον, καὶ τοῦ Νῶε τὸ δίκαιον, καὶ τὴν εὐσεβῆ τοῦ Μελχισεδὲκ ἱερωσύνην, καὶ τοῦ Ἀβραὰμ τὴν κλῆσιν, | |
| 10 | τὴν πίστιν, τὴν καρτερίαν, τὴν ἐπιμελῆ φιλοξενίαν, τὴν πολυθρύλητον τοῦ παιδὸς ἱερουργίαν, καὶ τὸν τῶν ἄλλων κατορθωμάτων κατάλογον καί, συντόμως εἰπεῖν, τῶν θεσπεσίων ἐκείνων ἀνδρῶν τοὺς ἀγῶνας, τὰς νίκας, τὰς | |
| ἀναρρήσεις, εἰ μὴ τοῦ νοεροῦ καὶ θείου πνεύματος τὰς | 160 in vol. 1 | |
| 15 | ἀκτῖνας ἐδέξατο; Ταύτης ἐπὶ τοῦ παρόντος κἀμοὶ δεῖ τῆς συνεργίας, τῶν ὀλίγον πρὸ ἡμῶν καὶ ἐφ’ ἡμῶν διαλαμ‐ ψάντων ἁγίων τὸν βίον πειρωμένῳ συγγράψαι, καὶ οἷόν τινα νομοθεσίαν τοῖς ζηλοῦν ἐθέλουσι βουλομένῳ προθεῖναι· τὰς τούτων τοίνυν προσευχὰς ἐπικλητέον καὶ τῆς διηγήσεως | |
| 20 | ἀρκτέον. | |
1.2 | Νίσιβίς ἐστι πόλις ἐν μεθορίῳ τῆς Ῥωμαίων καὶ Περσῶν βασιλείας, ἣ πάλαι Ῥωμαίοις ἐδασμοφόρει καὶ ὑπὸ τὴν τούτων ἡγεμονίαν ἐτέλει· ἐκ ταύτης ὁρμώμενος ὁ μέγας Ἰάκωβος τὸν ἐρημικὸν καὶ ἡσύχιον ἠσπάσατο βίον | |
| 5 | καί, τὰς τῶν ὑψηλοτάτων ὀρῶν καταλαβὼν κορυφάς, ἐν ἐκείναις διῆγεν, ἐν ἔαρι μὲν καὶ θέρει καὶ μετοπώρῳ ταῖς λόχμαις χρώμενος καὶ ὄροφον ἔχων τὸν οὐρανόν· τὸν δὲ τοῦ χειμῶνος καιρὸν ἄντρον αὐτὸν ὑπεδέχετο, σκέπην βραχεῖαν παρέχον. Τροφὴν δὲ εἶχεν, οὐ τὴν μετὰ πόνου | |
| 10 | σπειρομένην καὶ φυομένην, ἀλλὰ τὴν αὐτομάτως βλαστά‐ νουσαν· τῶν γὰρ ἀγρίων δένδρων τοὺς αὐτοφυεῖς συλλέγων καρποὺς καὶ τῶν βοτανῶν τὰς ἐδωδίμους καὶ λαχανώδεις, ἐκ τούτων ἐδίδου τῷ σώματι τὰ εἰς τὸ ζῆν ἀποχρῶντα, τὴν τοῦ πυρὸς παραιτούμενος χρείαν. Περιττὴ δὲ ἦν αὐτῷ | |
| 15 | καὶ τῶν ἐρίων ἡ χρῆσις· αἱ γὰρ τραχύταται τῶν αἰγῶν τρίχες τὰ ἐκείνων ἐπλήρουν· ἐκ τούτων αὐτῷ καὶ χιτὼν ἐγίνετο, καὶ τὸ ἁπλοῦν περιβόλαιον. | 162 in vol. 1 |
1.3 | Οὕτω τὸ σῶμα κατατρύχων, τὴν πνευματικὴν τροφὴν διηνεκῶς προσέφερε τῇ ψυχῇ καί, τὸ τῆς διανοίας ὀπτικὸν ἐκκαθαίρων καὶ κάτοπτρον διαφανὲς τοῦ θείου κατασκευάζων πνεύματος, «ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῳ, κατὰ τὸν θεῖον | |
| 5 | ἀπόστολον, τὴν δόξαν κυρίου κατοπτριζόμενος, τὴν αὐτὴν εἰκόνα μετεμορφοῦτο ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν, καθάπερ ἀπὸ κυρίου πνεύματος». Ἐντεῦθεν ἡ πρὸς τὸν θεὸν αὐτῷ παρρησία καθ’ ἑκάστην ηὔξετο τὴν ἡμέραν καί, αἰτῶν ἃ τὸν θεὸν αἰτεῖν ἔδει, παραυτίκα ἐλάμβανεν. Ἐντεῦθεν καὶ τὰ | |
| 10 | ἐσόμενα προφητικῶς προεώρα, καὶ δύναμιν εἰς θαυματουργίαν ἐκ τῆς τοῦ παναγίου πνεύματος ἐδέξατο χάριτος. Τούτων ὀλίγα διηγήσομαι καὶ τῆς ἀποστολικῆς αὐτοῦ λαμπηδόνος τοῖς ἀγνοοῦσι τὴν ἀκτῖνα γυμνώσω. | 164 in vol. 1 |
1.4 | Ἤκμαζε κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ἡ περὶ τὰ εἴδωλα τῶν ἀνθρώπων μανία καὶ τὰ μὲν ἄψυχα ξόανα τὸ θεῖον σέβας ἐσφετερίζετο, ἡ δὲ τοῦ θεοῦ θεραπεία ὑπὸ τῶν πλείστων κατημελεῖτο· εὐκαταφρόνητοι δὲ ἦσαν οἱ κοινωνεῖν μὲν | |
| 5 | ἐκείνοις οὐκ ἐθέλοντες τῆς μέθης, ἀκριβῆ δέ, ἅτε δὴ καθεστηκότες, τὴν τῶν ὄντων διάκρισιν ἔχοντες καὶ τὴν μὲν τῶν εἰδώλων γελῶντες ἀσθένειαν, τὸν τῶν ὅλων δὲ προσκυνοῦντες δημιουργόν. Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν τὴν Περσίδα κατέλαβε, τὰ φυτὰ τῆς εὐσεβείας ὀψόμενος καὶ | |
| 10 | τὴν προσήκουσαν αὐτοῖς θεραπείαν προσοίσων. Πηγὴν δὲ αὐτοῦ τινα διϊόντος, κόραι τινὲς πλυνοῖς ἐφεστῶσαι καὶ ἱμάτια τοῖς ποσὶν ἀπορρύπτουσαι, οὐδὲ τοῦ σχήματος τὸ καινοπρεπὲς κατῃδέσθησαν, ἀλλὰ τὴν αἰδὼ ῥίψασαι, ἀπηρυ‐ θριασμένῳ προσώπῳ καὶ ἀναιδέσιν ὀφθαλμοῖς τὸν θεῖον | |
| 15 | ἄνθρωπον ἐθεώρουν, οὔτε τὰς κεφαλὰς συγκαλύπτουσαι, οὔτε τὰ ἀνεζωσμένα χαλῶσαι ἱμάτια. Τοῦτο δυσχεράνας ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος καὶ δεῖξαι τοῦ θεοῦ τὴν δύναμιν εἰς καιρὸν ἐθελήσας, ἵνα τῇ θαυματουργίᾳ τῆς ἀσεβείας ἐλευ‐ θερώσῃ, ἐπηράσατο μὲν τῇ πηγῇ, καὶ φροῦδον παραυτίκα | |
| 20 | τὸ ῥεῖθρον ἐγένετο· ἐπηράσατο δὲ ταῖς μείραξι, καὶ τὴν ἀναίσχυντον αὐτῶν νεότητα προώρῳ ἐκόλασε πολιᾷ· καὶ | |
| εἵπετο τῷ λόγῳ τὸ ἔργον, καὶ τὸ μέλαν τῶν τριχῶν ἐνηλλάττετο καὶ ἐῴκεσαν νεοφύτοις δένδρεσιν ἐν ἔαρι μετοπωρινὰ φύλλα περικειμένοις. Οὕτως αἰσθόμεναι τῆς | 166 in vol. 1 | |
| 25 | τιμωρίας—τῆς τε γὰρ πηγῆς ἀπέδρα τὰ νάματα, καὶ τὰς ἀλλήλων θεώμεναι κεφαλὰς ἑώρων τὴν ἀθρόαν ἐκείνην μεταβολήν—, ἔδραμον εἰς τὴν πόλιν τὸ συμβὰν ἀπαγγε‐ λοῦσαι. Οἱ δὲ δραμόντες καὶ τὸν μέγαν καταλαβόντες Ἰάκωβον, ἱκέτευον χαλάσαι τὴν ὀργὴν καὶ λῦσαι τὴν | |
| 30 | τιμωρίαν. Ὁ δὲ μηδὲ βραχὺ μελλήσας, προσέφερε μὲν τῷ δεσπότῃ τὴν ἱκετείαν, ἐκέλευσε δὲ πάλιν ἀναβλύσαι τὰ νάματα· τὰ δὲ παραυτίκα πάλιν ἐκ τῶν οἰκείων ἀνεφαίνετο ταμιείων, τοῖς τοῦ δικαίου μετοχετευόμενα νεύμασιν. Οἱ δὲ τούτου τετυχηκότες, καὶ τοῖς πλοκάμοις τῶν θυγατέρων | |
| 35 | τὴν προτέραν ἠντιβόλουν χρόαν ἀποδοθῆναι. Τὸν δὲ εἶξαι μὲν καὶ τοῦτό φασιν, ἐπιζητῆσαι δὲ τὰς κόρας, τὰς τὴν παιδείαν ἐκείνην δεξαμένας καί, ἐπειδὴ οὐκ ἀφίκοντο, ἐᾶσαι τὴν τιμωρίαν, δίδαγμα σωφροσύνης καὶ εὐκοσμίας ὑπόθεσιν καὶ τῆς θείας δυνάμεως ὑπόμνημα διηνεκές τε | |
| 40 | καὶ ἐναργές. | |
1.5 | Τοιοῦτον τοῦ νέου τούτου Μωϋσέως τὸ θαῦμα, οὐ | |
| πληγῇ ῥάβδου γενόμενον, ἀλλὰ τῷ τοῦ σταυροῦ σημείῳ δεξάμενον τὴν ἐνέργειαν. Ἐγὼ δὲ πρὸς τῇ θαυματουργίᾳ κομιδῇ θαυμάζω καὶ τὴν πρᾳότητα. Οὐδὲ γὰρ ὡς ὁ μέγας | 168 in vol. 1 | |
| 5 | Ἐλισσαῖος ἄρκοις ὠμοβόροις τὰς ἀναιδεῖς ἐκείνας παρέδωκε κόρας, ἀλλ’ ἀβλαβεῖ τινι παιδείᾳ καὶ σμικρὰν ἀκοσμίαν ἐχούσῃ χρησάμενος, εὐσέβειαν ὁμοῦ καὶ εὐκοσμίαν ἐδίδαξεν. Καὶ ταῦτα ἔφην, οὐκ ἀπήνειαν τοῦ προφήτου κατηγορῶν —μὴ οὕτω μανείην—, ἀλλὰ δεικνὺς ὡς ἐκείνην ἔχων τὴν | |
| 10 | δύναμιν, τῇ τοῦ Χριστοῦ πρᾳότητι καὶ τῇ καινῇ διαθήκῃ ἐπετέλει τὰ πρόσφορα. | |
1.6 | Οὗτος ἄλλοτέ ποτε δικαστὴν πέρσην ἀδίκῳ ψήφῳ χρησάμενον θεασάμενος, λίθῳ τινὶ μεγίστῳ παρακειμένῳ ἐπαρασάμενος, συντριβῆναι καὶ σκεδασθῆναι, καὶ τούτῳ διελέγξαι τὴν ἄδικον ἐκείνου παρηγγύησε ψῆφον. Παραυτίκα | |
| 5 | δὲ τοῦ λίθου εἰς μυρία μόρια μερισθέντος, ἐξεδειματώθησαν οἱ παρόντες· φρίκης δὲ ἀνάπλεως ὁ δικαστὴς γενόμενος, ἀνεκαλέσατο μὲν τὴν προτέραν, ἑτέραν δὲ δικαίαν ἐπήνεγκε ψῆφον. Κἀνταῦθα δὲ τὸν οἰκεῖον δεσπότην ἐζήλωσεν, ὃς δεῖξαι βουληθεὶς ὡς ἑκὼν ὑπομένει τὸ πάθος καὶ ῥᾳδίως | |
| 10 | ἂν ἐθελήσας τοὺς ἀλιτηρίους ἐκόλασεν, οὐκ αὐτοῖς ἐπήνεγκε τιμωρίαν, ἀλλὰ τὴν ἄψυχον συκῆν λόγῳ ξηράνας, τὴν | |
| οἰκείαν ἔδειξε δύναμιν. Ταύτην καὶ αὐτὸς τὴν φιλανθρωπίαν μιμούμενος, οὐ τὸν ἄδικον ἐκόλασε δικαστήν, ἀλλὰ τῇ τοῦ λίθου πληγῇ δικαιοσύνην ἐκεῖνον ἐδίδαξεν. | 170 in vol. 1 | |
1.7 | Ἐν τούτοις διαπρέπων καὶ πᾶσιν ἐπέραστος ὤν, καὶ ἐν ταῖς ἁπάντων περιφερόμενος γλώτταις, εἰς τὴν τῆς ἀρχιερωσύνης ἕλκεται λειτουργίαν καὶ τῆς πατρίδος λαγχάνει τὴν προστασίαν. Ἐναλλάξας δὲ τὴν ὄρειον ἐκείνην διατριβὴν | |
| 5 | καὶ τὴν ἐν ἄστει διαγωγὴν οὐ κατὰ γνώμην ἑλόμενος, οὔτε τὴν τροφὴν οὔτε τὴν ἀμπεχόνην ἐνήλλαξεν· ἀλλὰ τὰ μὲν χωρία ἠμείβετο, ἡ δὲ πολιτεία μεταβολὴν οὐκ ἐδέχετο. Οἱ δὲ πόνοι προσθήκην ἐλάμβανον καὶ πολλαπλάσιοι τῶν προτέρων ἐγίνοντο· τῇ γὰρ ἀπαστίᾳ καὶ χαμευνίᾳ καὶ | |
| 10 | τῇ τοῦ σάκκου περιβολῇ ἐπεισῄεσαν αἱ δι’ ὅλου τῶν δεομένων φροντίδες· χηρῶν, φημι, ἐπιμέλειαι καὶ ὀρφανῶν κηδεμονίαι καὶ τῶν τε ἀδικούντων οἱ ἔλεγχοι τῶν τε ἀδικουμένων ἡ δικαία ἐπικουρία. Καὶ τί δεῖ πρὸς εἰδότας ἅπαντα κατα‐ | |
| λέγειν, ἃ τοὺς ταύτην ἀναδεδεγμένους περιστοιχίζει τὴν | 172 in vol. 1 | |
| 15 | πρόνοιαν; Διαφερόντως δὲ ἐκεῖνος τοὺς τοιούτους πόνους ἠσπάζετο, ἅτε δὴ διαφερόντως καὶ ποθῶν καὶ δεδιὼς τῶν προβάτων τὸν κύριον. | |
1.8 | Ὅσῳ δὲ πλείονα τῆς ἀρετῆς τὸν πλοῦτον συνέλεγε, τοσούτῳ μείζονος καὶ τῆς τοῦ παναγίου πνεύματος ἀπέλαυε χάριτος. Καὶ δήποτε εἴς τινα κώμην αὐτῷ ἢ πόλιν ἀπαίροντι —οὐ γὰρ ἔχω λέγειν ἀκριβῶς τὸ χωρίον—προσίασί τινες | |
| 5 | πένητες, ἕνα τινὰ τῶν συνόντων ὡς τεθνεῶτα προτεθηκότες καί τινα πρὸς τὴν ἐκείνου ταφὴν ἐπιτήδεια λαβεῖν ἱκετεύοντες. Ὁ δὲ εἶξεν ἀντιβολοῦσιν· τῷ θεῷ δὲ ὡς ὑπὲρ τεθνεῶτος τὴν ἱκετείαν προσέφερεν, ἀφεῖναί οἱ παρακαλῶν τὰ κατὰ τὸν βίον πλημμεληθέντα καὶ τοῦ τῶν δικαίων ἀξιῶσαι | |
| 10 | χοροῦ. Τούτων δὲ λεγομένων, ἀφίπτατο τοῦ τέως σκηπτομέ‐ νου τὸν θάνατον ἡ ψυχή. Ἐχορηγεῖτο δὲ τῷ σώματι τὰ καλύμματα· ὡς δὲ μικρὸν προῆλθεν ὁ θεσπέσιος ἄνθρωπος, ἀναστῆναι τὸν κείμενον ἐκέλευον οἱ τὸ δρᾶμα συντεθηκότες· ὡς δὲ ἑώρων οὐκ ἐπαΐοντα, ἀλλ’ ἀλήθειαν τὸ σχῆμα γεγενη‐ | |
| 15 | μένον καὶ εἰς πρόσωπον τὸ προσωπεῖον μεταβληθέν, κατα‐ λαμβάνουσι μὲν τὸν μέγαν Ἰάκωβον, ποτνιώμενοι δέ, καὶ τῶν ποδῶν προκαλινδούμενοι, καὶ τοῦ τολμηθέντος δράματος αἰτίαν εἶναι λέγοντες τὴν πενίαν, ἱκέτευον λῦσαι σφίσιν αὐτοῖς τὴν πλημμέλειαν καὶ ἀποδοῦναι τῷ κειμένῳ τὴν | |
| 20 | ἀφαιρεθεῖσαν ψυχήν. Τὴν δεσποτικὴν τοίνυν φιλανθρωπίαν | |
| μιμούμενος, καὶ τὴν ἱκετείαν ἐδέξατο, καὶ τὴν θαυματουργίαν ἐπεδείξατο, τὴν ὑπὸ τῆς εὐχῆς ἀφαιρεθεῖσαν ζωὴν διὰ τῆς εὐχῆς ἀποδοὺς τῷ κειμένῳ. | 174 in vol. 1 | |
1.9 | Τοῦτο δὲ ἐμοίγε δοκεῖ τῇ τοῦ μεγάλου Πέτρου ἐοικέναι θαυματουργίᾳ, ὃς τὸν Ἀνανίαν καὶ τὴν Σάπφειραν κεκλοφότας καὶ ψευσαμένους θανάτῳ παρέπεμψεν. Καὶ γὰρ οὗτος ὡσαύτως τὸν τὴν ἀλήθειαν κεκλοφότα, καὶ τῷ | |
| 5 | ψεύδει χρησάμενον ἀφείλετο τὴν ζωήν. Ἀλλ’ ὁ μὲν γνοὺς τὴν κλοπήν—ἀπεκάλυψε γὰρ ἡ τοῦ πνεύματος χάρις— τὴν δίκην ἐπήγαγεν· ὁ δὲ τοῦ δράματος ἀγνοῶν τὴν ὑπόθεσιν, προσήνεγκε μὲν τὴν εὐχήν, ἔστησε δὲ τῷ πλα‐ σαμένῳ τοῦ βίου τὸν δρόμον. Καὶ ὁ μὲν θεῖος ἀπόστολος | |
| 10 | οὐκ ἔλυσε τοῖς τεθνηκόσι τὴν συμφοράν· δέους γὰρ ἔχρῃζε τοῦ σωτηρίου κηρύγματος τὰ προοίμια· ὁ δὲ τῆς ἀποστο‐ λικῆς ὑπάρχων ἀνάπλεως χάριτος καὶ ἐκόλασεν εἰς καιρὸν καὶ ἔλυσε ταχέως τὴν κόλασιν· τούτῳ γὰρ ᾔδει κερδανοῦντας τοὺς πταίσαντας. Ἀλλὰ γὰρ καὶ ἐπὶ τὰ ἄλλα ἰτέον καὶ | |
| 15 | συντόμως κἀκεῖνα ἐξηγητέον. | |
1.10 | Ἐπειδὴ γὰρ Ἄρειος, ὁ τῆς κατὰ τοῦ μονογενοῦς καὶ τοῦ παναγίου πνεύματος βλασφημίας πατὴρ καὶ δημιουρ‐ γός, κατὰ τοῦ πεποιηκότος τὴν γλῶτταν κεκινηκώς, ἐνέπλησε τὴν Αἴγυπτον θορύβου καὶ ταραχῆς, Κωνσταντῖνος δὲ ὁ | |
| 5 | μέγιστος βασιλεύς, ὁ τῆς ἡμετέρας ἀγέλης Ζοροβάβελ —κατ’ ἐκεῖνον γὰρ τὴν τῶν εὐσεβῶν αἰχμαλωσίαν ἐκ τῆς ὑπερορίας ἅπασαν ἐπανήγαγε, καὶ τοὺς θείους νεὼς εἰς ἔδαφος ἐρριμμένους εἰς ὕψος ἀνήγειρεν—, ἐπειδὴ τοίνυν οὗτος πάντας τῶν ἐκκλησιῶν τοὺς προέδρους κατ’ ἐκεῖνον | 176 in vol. 1 |
| 10 | τὸν καιρὸν συνήγειρεν εἰς τὴν Νίκαιαν, ἀφίκετο μετὰ τῶν ἄλλων καὶ ὁ μέγας Ἰάκωβος, τῶν ὀρθῶν ὑπερμαχήσων δογμάτων οἷά τις ἀριστεὺς καὶ πρόμαχος ἁπάσης τῆς φάλαγγος—τῆς Ῥωμαίων γὰρ ἡγεμονίας τηνικαῦτα ὑπῆρχεν ἡ Νίσιβις. | |
| 15 | Ἐν τοίνυν τῇ μεγάλῃ συνόδῳ πολλῶν μὲν εὖ καὶ καλῶς, πολλῶν δὲ καὶ ἄλλως εἰρημένων—ἦσαν γὰρ ὀλίγοι τινὲς οἳ τἀναντία μὲν | |
| ἐφρόνουν, γυμνοῦν δὲ τὴν σφῶν οὐκ ἐθάρρουν ἀσέβειαν, ἀλλὰ δελεάσμασί τισι συνεκάλυπτον, οὐ πᾶσι μὲν γνωρίμοις, τοῖς δὲ ἀκριβέσι τῆς ἀληθείας μύσταις καὶ μάλα δήλοις—, ὑπαγορεύεται μὲν ἡ κατὰ πᾶσαν | 178 in vol. 1 | |
| 20 | τὴν οἰκουμένην ἐπὶ τοῦ πάροντος κρατοῦσά τε καὶ κηρυττομένη τῆς πίστεως ὁμολογία, ὑπεσημήναντο δὲ ἅπαντες, καὶ τῇ χειρὶ καὶ τῷ καλάμῳ οὕτω πιστεύειν καὶ φρονεῖν ὡμολόγησαν· ἀλλ’ οἱ πλείους μὲν ἄσμενοι τοῦτο ἐποίουν, ἑπτὰ δέ τινες τῆς Ἀρείου βλασφημίας συνήγοροι τῇ μὲν γλώττῃ καὶ τῇ χειρὶ συνωμολόγησαν, ἀντιφθεγγο‐ | |
| 25 | μένην δὲ τῇ γλώττῃ τὴν γνώμην ἐπέκτηντο κατὰ τὴν προφητείαν τὴν λέγουσαν· «Οὗτος ὁ λαὸς τοῖς χείλεσί με τιμᾷ, τῇ δὲ καρδίᾳ πόρρω ἀπέχει ἀπ’ ἐμοῦ» καὶ κατὰ τὴν Ἱερεμίου φωνὴν τὴν διαρ‐ ρήδην βοῶσαν· «Ἐγγὺς εἶ σὺ τοῦ στόματος αὐτῶν, καὶ πόρρω ἀπὸ τῶν νεφρῶν αὐτῶν». Σύμφωνα δὲ τούτοις περὶ τούτων καὶ ὁ μακάριος | |
| 30 | ἔφη Δαβίδ· «Τῷ στόματι αὐτῶν εὐλόγουν, καὶ τῇ καρδίᾳ αὐτῶν κατηρῶντο.» Καὶ πάλιν· «Ἠπαλύνθησαν οἱ λόγοι αὐτῶν ὑπὲρ ἔλαιον καὶ αὐτοί εἰσι βολίδες.» Οὗτοι τῆς Ἀλεξανδρέων ἐπίσκοπον τὸν μέγαν Ἀλέξανδρον παρεκάλουν οἰκτεῖραι τὸν Ἄρειον ὑπὸ πάσης ἐκείνης ἀποκηρυχθέντα τῆς φάλαγγος· τοῦ δὲ καὶ τὸ τούτων ὕπουλον | |
| 35 | εἰδότος καὶ τὴν ἐκείνου πονηρίαν ὑφορωμένου καὶ τούτου χάριν οὐ δεχομένου τὴν αἴτησιν, ἄλλοι τινὲς τῶν ἁπλότητι συνεζηκότων πολλὰς τῆς φιλανθρωπίας διεξῄεσαν εὐφημίας, ταύτῃ χαίρειν λέγοντες καὶ τὸν τῶν ὅλων θεόν. Ἐπειδὴ δὲ ὁ μέγας Ἀλέξανδρος τὴν ἄδικον περὶ ἕνα φιλανθρωπίαν ἀπανθρωπίαν ὠνόμαζε, πολλῶν οὖσαν λυμαντικήν, | |
| 40 | καὶ λώβης πρόφασιν ἔσεσθαι τοῖς ποιμνίοις ἅπασιν ἔλεγε, παρῄνει πᾶσιν ὁ θεῖος Ἰάκωβος τῇ μὲν τῆς νηστείας χρήσασθαι κακουχίᾳ, ἑπτὰ δὲ κατὰ ταὐτὸν ἡμέρας τὸν θεὸν ἱκετεῦσαι τὸ ταῖς ἐκκλησίαις | |
| συνοῖσον πρυτανεῦσαι. Δεξαμένων δὲ ἁπάντων τοῦ θεσπεσίου ἀνδρὸς τὴν εἰσήγησιν—ᾔδεσαν γὰρ αὐτὸν ἀποστολικοῖς χαρίσμασι λάμ‐ | 180 in vol. 1 | |
| 45 | ποντα—, ἐκεράννυτο μὲν ἡ νηστεία τῇ προσευχῇ· ἐψηφίζετο δὲ ταῖς ἐκκλησίαις ὁ τούτων κυβερνήτης τὸ συμφέρον. Καὶ ἐπειδὴ ἀπήντησεν ἡ κυρία, καθ’ ἣν ἤλπιζον οἱ πλείους τὸν ἀλιτήριον εἰσδεχθήσεσθαι, καὶ τῆς θείας λειτουργίας ἔφθασεν ὁ καιρός, καὶ προσέμενον ἅπαντες ἰδεῖν τὸν ἀντίθεον ἐλεούμενον, τηνικαῦτα γίνεται θεῖον ὄντως καὶ | |
1.10(50) | παράδοξον θαῦμα· ἐν βδελυκτοῖς γὰρ καὶ δυσώδεσι χωρίοις ὁ ἀλάστωρ ἐκεῖνος τῆς ἀπλήστου τροφῆς ἐκκρίνων τὰ περιττώματα, καὶ τὰ τούτων μετὰ τούτων ἐξέκρινε δοχεῖα. Οὕτω δὲ τῶν σπλάγχνων αὐτοῦ διαλυθέντων καὶ σὺν τῇ κόπρῳ κεχωρηκότων, ἐξέπνευσεν ὁ δείλαιος παραχρῆμα καὶ τὸν αἴσχιστον ἐκεῖνον ὑπέμεινε θάνατον, | |
| 55 | τῆς δυσώδους αὐτοῦ βλασφημίας ἐν δυσώδεσι χωρίοις εἰσπραχθεὶς τὰς εὐθύνας καὶ διὰ τῆς Ἰακώβου τοῦ μεγάλου γλώττης δεξάμενος τὴν σφαγήν. Θαυμάζει μὲν οὖν ἡ θεία γραφὴ Φινεὲς τὸν ἱερέα, καὶ εἰκότως θαυμάζει, ὅτι τὸν ὀλέθρου τῷ λαῷ γενόμενον πρόξενον κατέ‐ σφαξε τὸν Ζαμβρί. Διὸ καὶ ψάλλων ὁ μακάριος ἔλεγε Δαβίδ· «Ἔστη | |
| 60 | Φινεὲς καὶ ἐξιλάσατο καὶ ἐκόπασεν ἡ θραῦσις· καὶ ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν ἕως τοῦ αἰῶνος.» Ἀλλ’ ὅμως ἐκεῖνος ὅπλῳ πολεμικῷ χρησάμενος, τὴν δικαίαν καὶ πολυθρύλητον ἐκείνην εἰργάσατο σφάγην· τούτῳ δὲ ἤρκεσεν ἀντὶ δόρατος καὶ ξίφους ἡ γλῶττα καὶ ἀνεῖλε τὸν ἀσεβῆ ἵνα μὴ ἴδῃ τὴν δόξαν κυρίου. | |
| 65 | Ἀπόχρη δὲ τοῦτο καὶ μόνον τῶν τῆς Ἀρείου δυσσεβείας κληρονόμων διελέγξαι τὴν ἄνοιαν. Ὁ γὰρ τοσοῦτος ἀνὴρ τῶν μὲν ὑφ’ ἡμῶν πρεσβευο‐ μένων δογμάτων κῆρυξ ἦν καὶ συνήγορος· οὕτω δὲ κομιδῇ τὴν τούτων ἀσέβειαν ἐβδελύττετο ὅτι καὶ τὸν ταύτης πατέρα κατηκόντισεν, ὅπλῳ τῇ γλώττῃ χρησάμενος. | |
| 70 | Ἐπειδὴ δὲ ὁ σύλλογος ἐκεῖνος ὁ ἱερὸς διελύθη καὶ τὴν οἰκίαν κατέλαβεν ἕκαστος, ἐπανῆκε καὶ οὗτος οἷά τις ἀριστεὺς νικη‐ | |
| φόρος τοῖς τῆς εὐσεβείας τροπαίοις ἐπαγαλλόμενος. | 182 in vol. 1 | |
1.11 | Χρόνου δὲ διελθόντος ὁ μὲν μέγας ἐκεῖνος καὶ θαυμάσιος βασιλεὺς μετὰ τῶν τῆς εὐσεβείας στεφάνων ὑπεξῄει τὸν βίον· οἱ δὲ ἐκείνου παῖδες τὴν ἡγεμονίαν ἐκληρονόμουν. Τότε ὁ Περσῶν βασιλεύς—Σαβώρης δὲ | |
| 5 | τούτῳ ὄνομα ἦν—, καταφρονήσας τῶν παίδων ὡς οὐ τὰ αὐτὰ τῷ πατρὶ δυναμένων, ἐπεστράτευσε τῇ Νισίβει παμ‐ πόλλῃ μὲν ἵππῳ, παμπόλλῃ δὲ πεζῇ στρατιᾷ. Ἦγε δὲ καὶ ἐλέφαντας ὅτι πλείστους. Καὶ διελὼν ὡς εἰς πολιορκίαν τὴν στρατιὰν περιεκάθισε κύκλῳ, καὶ μηχανήματα ἵστη, | |
| 10 | καὶ τύρσεις ἀνῳκοδόμει καί, σταυρώματα καταπηγνὺς καὶ τὰ μέσα τούτων φορμηδὸν περιφράττων τοῖς κλάδοις, ἐκέλευε προσχοῦν τοὺς στρατιώτας, καὶ πύργους ἀντεγείρειν τοῖς πύργοις. Εἶτα ἐκεῖ τοὺς τοξότας ἀναβιβάζων καὶ ἀφιέναι κατὰ τῶν ἐπὶ τοῦ τείχους ἑστηκότων τὰ βέλη | |
| 15 | κελεύων, ἄλλους κάτωθεν ὑπορύττειν τὸ τεῖχος ἐκέλευεν. Ὡς δὲ ἄπρακτα ἅπαντα ἐγίνετο τῇ τοῦ θεσπεσίου ἀνδρὸς διαλυόμενα προσευχῇ, τέλος τοῦ παραρρέοντος ποταμοῦ τὸ ῥεῦμα τῇ πολυχειρίᾳ κωλύσας καὶ τῇ ἀποτειχίσει κεκω‐ λυμένον τοῦ ποταμοῦ ὅτι πλεῖστον συναθροίσας, ἐπαφῆκεν | |
| 20 | ἀθρόον κατὰ τοῦ τείχους, οἷόν τινι μηχανήματι τούτῳ σφοδροτάτῳ χρησάμενος. Τὸ δὲ οὐκ ἤνεγκε τὴν τοῦ ὕδατος | |
| ἐμβολήν, ἀλλὰ τῇ ῥύμῃ κατασεισθὲν ἄρδην ἅπαν τὸ κατ’ ἐκεῖνο τὸ μέρος κατέπεσεν. Οἱ δὲ μέγα ἐβόησαν, ὡς εὐαλώτου γενομένου τοῦ ἄστεως· τὸ γὰρ μέγα τεῖχος | 184 in vol. 1 | |
| 25 | τῶν ἐνοικούντων ἠγνόουν. Ἀνεβάλλοντο δὲ ὅμως τὴν προσβολήν, ἄβατον ὁρῶντες ὑπὸ τῶν ὑδάτων γενομένην τὴν πόλιν. Πόρρω τοίνυν ὑποχωρήσαντες, ὡς τοῦ πόνου σφίσι λωφήσαντος, αὐτοί τε διανεπαύοντο, καὶ τοὺς ἵππους ἐθεράπευον. Οἱ δὲ τὴν πόλιν οἰκοῦντες εἰς ἱκετείας σπουδαιο‐ | |
| 30 | τέρας ἐτρέποντο, πρεσβευτὴν ἔχοντες τὸν μέγαν Ἰάκωβον· οἱ δὲ ἐν ἡλικίᾳ πάντες ἀνῳκοδόμουν σπουδῇ, οὔτε κάλλους, οὔτε ἁρμονίας ἐπιμελούμενοι, ἀλλὰ πρὸς τὸ τυχὸν ἅπαντα συντιθέντες, καὶ λίθους, καὶ πλίνθους, καὶ ὅ τι ἄν τις ἐκόμιζεν· καὶ ἐν μιᾷ νυκτὶ προὔβη τὸ ἔργον, καὶ τοσοῦτον | |
| 35 | ἔλαβεν ὕψος ὅσον ἀπόχρη διακωλῦσαι καὶ τῶν ἵππων τὸν δρόμον καὶ τῶν ἀνδρῶν τὴν ἄνευ κλιμάκων ἐπίβασιν. Τότε πάντες ἱκετεύουσι τὸν τοῦ θεοῦ ἄνθρωπον φανῆναί τε ἐπὶ τοῦ τείχους καὶ ἀραῖς κατατοξεῦσαι τοὺς πολεμίους. Ὁ δὲ ἐπείθετο καὶ ἀνῄει καί, τὰς πολλὰς αὐτῶν θεασάμενος | |
| 40 | μυριάδας, σκνιφῶν αὐτοῖς καὶ κωνώπων ἐπιπέμψαι νέφος ἱκέτευσε τὸν θεόν. Καὶ ὁ μὲν ἔλεγεν, ὁ δὲ ἔπεμπε, Μωϋσῇ | |
| παραπλησίως πειθόμενος. Καὶ οἵ τε ἄνδρες τοῖς θείοις κατετιτρώσκοντο βέλεσιν, οἵ τε ἵπποι καὶ οἱ ἐλέφαντες, τὰ δεσμὰ διαρρήξαντες, ἐδραπέτευον τῇδε κἀκεῖσε σκεδαν‐ | 186 in vol. 1 | |
| 45 | νύμενοι καὶ φέρειν ἐκείνας οὐ δυνάμενοι τὰς ἀκίδας. | |
1.12 | Θεασάμενος τοίνυν ὁ δυσσεβὴς βασιλεὺς καὶ τὰ μηχανήματα ἅπαντα ὄνησιν οὐδεμίαν παρεσχηκότα, καὶ τοῦ ποταμοῦ τὴν προσβολὴν ἀνόνητον γεγενημένην—τὸ γὰρ καταπεσὸν ἀνῳκοδόμητο τεῖχος—, καὶ τὴν στρατιὰν | |
| 5 | ἅπασαν καὶ τοῖς πόνοις ταλαιπωρουμένην καὶ ὑπαίθριον κακοπαθοῦσαν καὶ ὑπὸ τῆς θεηλάτου ἐλαυνομένην πληγῆς, ἰδὼν δὲ καὶ τὸν θεῖον ἄνθρωπον ἐπὶ τοῦ τείχους βαδίζοντα, καὶ τοπάσας αὐτὸν ἐφεστάναι τῷ ἔργῳ τὸν βασιλέα— ἁλουργίδα γὰρ καὶ διάδημα περικείμενος ἑωρᾶτο—, ἠγα‐ | |
| 10 | νάκτει μὲν κατὰ τῶν ἐξαπατησάντων καὶ στρατεῦσαι πεισάντων καὶ τὸν βασιλέα μὴ παρεῖναι φησάντων. Θανάτου δὲ ψῆφον κατὰ τούτων ἐξενεγκών, διέλυσε τὴν στρατιὰν καὶ τὰ οἰκεῖα βασίλεια κατέλαβεν ὅτι τάχιστα. | |
1.13 | Τοιαῦτα καὶ ἐπὶ τοῦδε τοῦ Ἐζεκίου τεθαυματούργηκεν ὁ θεός, οὐ μείονα ἐκείνων, ἀλλὰ καὶ μείζονα, ὡς ἐμοίγε δοκεῖ. Τὸ γὰρ καὶ τοῦ τείχους καταπεσόντος μὴ ἁλῶναι τὴν πόλιν, ποίαν θαύματος ὑπερβολὴν καταλείπει; Ἐγὼ | |
| 5 | δὲ πρὸς τούτῳ κἀκεῖνο ἄγαν θαυμάζω, ὅτι καὶ ἀραῖς | |
| χρησάμενος, οὐ σκηπτοὺς ᾔτησεν ἐνεχθῆναι καὶ κεραυνούς, ὅπερ Ἠλίας ὁ μέγας ἐκεῖνος ἐποίησεν, ἡνίκα πρὸς αὐτὸν πεντηκόνταρχος ἑκάτερος μετὰ τῆς πεντηκοστύος ἀφίκετο. Ἤκουσε γὰρ τοῦ κυρίου πρὸς Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην | 188 in vol. 1 | |
| 10 | τοῦτ’ αὐτὸ πειραθέντας ποιῆσαι διαρρήδην εἰπόντος· «Οὐκ οἴδατε ποίου πνεύματός ἐστε;» Διὰ τοῦτο οὐ χᾶναι αὐτοῖς τὴν γῆν ᾔτησεν, οὐδὲ πυρὶ δαπανηθῆναι τὴν φάλαγγα παρεκάλεσεν, ἀλλὰ τοῖς ζωϋφίοις ἐκείνοις κατα‐ τρωθῆναι καί, τοῦ θεοῦ διαγνόντας τὴν δύναμιν, ὀψέ ποτε | |
| 15 | μεταμαθεῖν τὴν εὐσέβειαν. | |
1.14 | Τοσαύτην εἶχεν ὁ θεῖος οὗτος ἄνθρωπος πρὸς τὸν θεὸν παρρησίαν· τοσαύτης ἄνωθεν ἀπέλαυε χάριτος. Ἐν τούτοις διατελῶν καί, καθ’ ἑκάστην ἐν τοῖς θείοις αὐξανό‐ μενος ἡμέραν, μετὰ τῆς μεγίστης εὐκλείας τόνδε τὸν βίον | |
| 5 | ἀπέθετο καὶ τὴν ἐντεῦθεν ἀποδημίαν ἐστείλατο. Χρόνου δὲ διελθόντος καὶ τοῦδε τοῦ ἄστεως ὑπὸ τοῦ τηνικάδε κρατοῦντος τῇ περσικῇ βασιλείᾳ παραδοθέντος, ἐξῄεσαν μὲν ἅπαντες οἱ τὴν πόλιν οἰκοῦντες, ἔφερον δὲ τοῦ προμάχου | |
| τὸ σῶμα, ἀσχάλλοντες μὲν καὶ ὀλοφυρόμενοι τὴν μετοικίαν, | 190 in vol. 1 | |
| 10 | ᾄδοντες δὲ τοῦ νικηφόρου ἀριστέως τὴν δύναμιν. Οὐ γὰρ ἂν ἐκείνου περιόντος ὑπὸ βαρβάροις ἐγένοντο. Ταῦτα περὶ τοῦδε τοῦ θείου διεξελθὼν εἰς ἑτέραν διήγησιν μεταβήσομαι, | |
| τῆς τούτου μεταλαχεῖν εὐλογίας ἀντιβολῶν. | 192 in vol. 1 | |
2t | ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ | |
2.1 | Ἰουλιανὸς, ὃν Σάβαν ἐπίκλην οἱ ἐπιχώριοι τιμῶντες ὠνόμαζον—τὸν δὲ πρεσβύτην τῇ ἑλλάδι φωνῇ σημαίνει τὸ ὄνομα—, ἐν τῇ πάλαι μὲν Παρθυαίων, νῦν δὲ Ὀσροηνῶν ὀνομαζομένῃ, τὴν ἀσκητικὴν καλύβην ἐπήξατο· διατείνει | |
| 5 | δὲ αὕτη πρὸς μὲν ἑσπέραν μέχρις αὐτῆς τοῦ ποταμοῦ τῆς ὄχθης—Εὐφράτης δὲ ὄνομα τούτῳ—, πρὸς ἥλιον δὲ ἀνίσχοντα τὸ τέρμα ἔχει τῆς Ῥωμαίων ἡγεμονίας· ἡ γὰρ Ἀσσυρία διαδέχεται, πέρας οὖσα ἑσπέριον τῆς Περσικῆς βασιλείας, ἣν Ἀδιαβηνὴν οἱ μετὰ ταῦτα ὠνόμασαν. Ἐν | |
| 10 | τούτῳ τῷ ἔθνει πολλαὶ μὲν πόλεις μεγάλαι καὶ πολυάν‐ θρωποι, χώρα δὲ παμπόλλη μὲν οἰκουμένη, παμπόλλη δὲ | |
| ἀοίκητός τε καὶ ἔρημος. | 194 in vol. 1 | |
2.2 | Ταύτης ἐσχατιὰν τῆς ἐρήμου καταλαβὼν ὁ θεῖος οὗτος ἀνὴρ καὶ ἄντρον εὑρὼν οὐ χειροποίητον, οὐδὲ εὖ καὶ καλῶς ὀρωρυγμένον, ἀλλὰ βραχεῖάν τινα σκέπην παρέχειν δυνάμενον τοῖς καταφεύγειν ἐθέλουσιν, ἀσπασίως ᾤκησε | |
| 5 | τὸ χωρίον, τῶν χρυσῷ καὶ ἀργύρῳ καταλαμπομένων βασιλείων νομίζων πολυτελέστερον. Ἐν τούτῳ διῆγεν, ἅπαξ τῆς ἑβδομάδος σιτίων μεταλαμβάνων. Σιτίον δὲ ἦν αὐτῷ ἄρτος ὁ καχρυδίας καὶ αὐτὸς πιτυρίας, ὄψον δὲ οἱ ἅλες, πόμα δὲ ἥδιστον τὸ αὐτοφυὲς τῶν ὑδάτων νᾶμα, | |
| 10 | καὶ τοῦτο δὲ οὐ τῷ κόρῳ μετρούμενον, ἀλλὰ τῇ χρείᾳ τῆς προκαταβληθείσης τροφῆς ὁριζόμενον. Τρυφὴ δὲ ἦν αὐτῷ καὶ χλιδὴ καὶ πανδαισία παντοδαπὴ ἡ τοῦ Δαβὶδ ὑμνῳδία καὶ ἡ διηνεκὴς πρὸς θεὸν ὁμιλία. Καὶ τούτων ἀπλήστως ἀπολαύων, κόρον λαβεῖν οὐκ ἐβούλετο, ἀλλ’ ἀεὶ μὲν ἐνεπίμ‐ | |
| 15 | πλατο, ἀεὶ δὲ ἐβόα· «Ὡς γλυκέα τῷ λάρυγγί μου τὰ | |
| λόγιά σου, ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον τῷ στόματί μου». Ἤκουσε γὰρ πάλιν τοῦ μακαρίου Δαβὶδ λέγοντος· «Τὰ κρίματα κυρίου ἀληθινά, δεδικαιωμένα ἐπὶ τὸ αὐτὸ, ἐπι‐ θυμητὰ ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον πολύν, καὶ γλυκύτερα | 196 in vol. 1 | |
| 20 | ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον». Ἤκουσεν αὐτοῦ πάλιν λέγοντος· «Κατατρύφησον τοῦ κυρίου, καὶ δῴη σοι τὰ αἰτήματα τῆς καρδίας σου». Καὶ αὖθις· «Εὐφρανθήτω καρδία ζητούντων τὸν κυρίον.» Καί· «Εὔφρανον τὴν καρδίαν μου, τοῦ φοβεῖσθαι τὸ ὄνομά σου.» Καί· «Γεύσασθε | |
| 25 | καὶ ἴδετε ὅτι χρηστὸς ὁ κύριος.» Καί· «Ἐδίψησεν ἡ ψυχή μου πρὸς τὸν θεόν, τὸν ἰσχυρόν, τὸν ζῶντα.» Καί· «Ἐκολλήθη ἡ ψυχή μου ὀπίσω σου.» Καὶ μετέθηκεν εἰς ἑαυτὸν τοῦ ταῦτα εἰρηκότος τὸν ἔρωτα. Τούτου γὰρ χάριν αὐτὰ καὶ Δαβὶδ ὁ μέγας ᾄδων ἐδίδασκεν ὡς ἂν πολλοὺς | |
| 30 | κοινωνοὺς καὶ συνεραστὰς τοῦ θεοῦ καταστήσειε· καὶ οὐ διήμαρτε τῆς ἐλπίδος, ἀλλὰ καὶ τοῦτον τὸν θεσπέσιον ἄνδρα καὶ μυρίους ἑτέρους τῷ θείῳ κατέτρωσεν ἔρωτι. Τοσοῦτον γὰρ οὗτος ἐδέξατο φίλτρου πυρσόν, ὡς μεθύειν τῷ πόθῳ καὶ μηδὲν μὲν ὁρᾶν τῶν γηΐνων, μόνον δὲ τὸν | |
| 35 | ἐρώμενον καὶ νύκτωρ ὀνειροπολεῖν καὶ μεθ’ ἡμέραν φαν‐ | |
| τάζεσθαι. | 198 in vol. 1 | |
2.3 | Ταύτην αὐτοῦ τὴν ἄκραν φιλοσοφίαν πολλοὶ μεμαθη‐ κότες, οἱ μὲν ἐκ γειτόνων οἰκοῦντες, οἱ δὲ πόρρωθεν— ὑπόπτερος γὰρ ἡ φήμη διέθεε πάντοσε—, ἔδραμον ἱκετεύοντες τῆς παλαίστρας μεταλαχεῖν καὶ ὑπ’ αὐτῷ οἷόν τινι γυμναστῇ | |
| 5 | καὶ παιδοτρίβῃ τὸ λοιπὸν βιοτεύειν. Θηρεύουσι γὰρ οὐ μόνον ὄρνιθες ὄρνιθας ᾄδοντες καὶ πρὸς ἑαυτοὺς τοὺς ὁμογενεῖς ἐκκαλούμενοι καὶ ταῖς περικειμέναις περιπείροντες πάγαις, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωποι τοὺς ὁμοφυεῖς, οἱ μὲν εἰς λώβην, οἱ δὲ εἰς σωτηρίαν ἀγρεύουσιν. Οὕτω συναγειρόμενοι δέκα | |
| 10 | μὲν ταχέως ἐγένοντο, εἶτα διπλάσιοι καὶ τριπλάσιοι, ὕστερον δὲ τὸν ἑκατὸν ἐπλήρωσαν ἀριθμόν. | |
2.4 | Καὶ τοσούτους δὲ γενομένους ἐκεῖνο τὸ ἄντρον ἐδέχετο· ἔμαθον γὰρ παρὰ τοῦ Πρεσβύτου τῆς τοῦ σώματος κατο‐ λιγωρεῖν θεραπείας. Ἐσιτοῦντο δὲ καὶ αὐτοὶ τῷ παιδοτρίβῃ παραπλησίως τὸν καχρυδίαν ἄρτον τοῖς ἁλσὶν ἡδυνόμενον. | |
| 5 | Χρόνῳ δὲ ὕστερον καὶ τῶν αὐτοφυῶν λαχάνων συλλέγοντες, εἶτα κεράμους ἐμφοροῦντες καὶ τῆς ἅλμης ὅσον ἀπόχρη μιγνύντες, εἶχον ὄψον οἱ θεραπείας δεόμενοι. Τούτῳ δὲ τῷ λαχάνῳ τὰ νενοτισμένα τῶν οἰκημάτων πολέμια· εὐρῶτα γὰρ αὐτῷ καὶ σηπεδόνα πέφυκεν ἐμποιεῖν· τούτου τοιγαροῦν | 200 in vol. 1 |
| 10 | τοῦ πάθους περὶ τόδε τὸ ὄψον γεγενημένου—πολλὴν γὰρ πανταχόθεν τὸ ἄντρον εἰσεδέχετο τὴν νοτίδα—, ἱκέτευον τὸν Πρεσβύτην οἱ θιασῶται οἰκίσκον τινὰ βραχὺν σφίσιν ἐπιτρέψαι δείμασθαι τοῖς τοῦδε τοῦ ὄψου ἀποχρῶντα ἀγγείοις. Ὁ δὲ τὰ μὲν πρῶτα τὴν αἴτησιν οὐκ ἐδέχετο. | |
| 15 | Ὀψὲ δέ ποτε πεισθείς—ἐδιδάχθη γὰρ ὑπὸ τοῦ μεγάλου Παύλου μὴ τὰ ἑαυτοῦ ζητεῖν, ἀλλὰ τοῖς ταπεινοῖς συνα‐ πάγεσθαι—, ἐδίδου μὲν τοῦ οἰκίσκου τὰ μέτρα βραχέα τινὰ καὶ σμικρά, ἀπῄει δὲ πόρρω τοῦ ἄντρου τὰς συνήθεις τῷ θεῷ ἱκετείας προσοίσων. Εἰώθει γὰρ πεντήκοντα μὲν | |
| 20 | πολλάκις σταδίους, ἔστι δ’ ὅτε καὶ δὶς τοσούτους, κατὰ τὴν ἔρημον βαδίζων καὶ πάσης ἑαυτὸν ἀνθρωπίνης συνουσίας χωρίζων καὶ εἰς ἑαυτὸν νεύων καθ’ ἑαυτὸν ὁμιλεῖν τῷ θεῷ καὶ τὸ θεῖον ἐκεῖνο καὶ ἄρρητον κατοπτρίζεσθαι κάλλος. Ταύτης λαβόμενοι τῆς σχολῆς οἱ τῆς ἐκείνου κηδεμονίας | |
| 25 | ἠξιωμένοι τῇ μὲν χρείᾳ σύμμετρον, μείζονα δὲ ἢ ἐπετάχθησαν, | |
| τὸν οἰκίσκον ἐδείμαντο. Ἐπανελθὼν δὲ μετὰ δεκάτην ἡμέραν, οἷά τις Μωϋσῆς, ἀπὸ τοῦ ὄρους καὶ τῆς ἀφράστου θεωρίας, καὶ θεασάμενος μείζονα ἢ ἐβούλετο τὴν οἰκοδομὴν γεγενημένην· «Δέδοικα, ἔφη, ὦ ἄνδρες, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς | 202 in vol. 1 | |
| 30 | γῆς εὐρύνοντες καταγώγια σμικρύνωμεν τὰ οὐράνια. Καίτοι ταῦτα μέν ἐστι πρόσκαιρα καὶ ἐπ’ ὀλίγον ἡμῖν ἐπιτήδεια, ἐκεῖνα δὲ αἰώνια καὶ πέρας λαβεῖν οὐ δυνάμενα». Καὶ ταῦτα μὲν ἔλεγε, τὰ τελεώτερα τὸν χορὸν ἐκπαιδεύων· ἠνείχετο δὲ ὅμως, τῆς ἀποστολικῆς ἐπακούσας φωνῆς· | |
| 35 | «Οὐ ζητῶ τὸ ἐμαυτοῦ συμφέρον, ἀλλὰ τὸ τῶν πολλῶν, ἵνα σωθῶσιν». | |
2.5 | Ἐξεπαίδευσε δὲ κἀκείνους ἔνδον μὲν κοινὴν τῷ θεῷ τὴν ὑμνῳδίαν προσφέρειν, μετὰ δὲ τὴν ἕω ἀνὰ δύο κατὰ τὴν ἔρημον ἐξιέναι, καὶ τὸν μὲν τὰ γόνατα κάμπτοντα τὴν ὀφειλομένην τῷ δεσπότῃ προσφέρειν προσκύνησιν, τὸν δὲ | |
| 5 | ᾄδειν ἑστῶτα ψάλμους δαυϊτικοὺς πεντεκαίδεκα, εἶτα ἐναλλάττειν τὸ ἔργον, καὶ τὸν μὲν ἀνιστάμενον ᾄδειν, τὸν | |
| δὲ εἰς γῆν κατακύπτοντα προσκυνεῖν· καὶ τοῦτο ἐξ ἑωθινοῦ μέχρι δείλης ὀψίας διετέλουν ποιοῦντες. Πρὸ δὲ ἡλίου δυσμῶν βραχύ τι διαναπαυόμενοι, εἰς τὸ ἄντρον οὗτοι μὲν | 204 in vol. 1 | |
| 10 | ἔνθεν, ἐκεῖνοι δὲ ἐκεῖθεν, πάντες δὲ πανταχόθεν συνῄεσαν, καὶ τὴν ἑσπερινὴν ὑμνῳδίαν κατὰ ταὐτὸν τῷ δεσπότῃ προσέφερον. | |
2.6 | Εἰώθει δὲ καὶ αὐτὸς ὁ Πρεσβύτης ἕνα τινὰ τῶν ἐπιση‐ μοτέρων κοινωνὸν τῆς λειτουργίας λαμβάνειν. Εἵπετο δὲ αὐτῷ συχνότερον ἀνήρ τις, τὸ μὲν γένος Πέρσης, τὸ δὲ εἶδος μέγας καὶ ἀξιάγαστος, θαυμασιωτέραν τοῦ εἴδους | |
| 5 | τὴν ψυχὴν κεκτημένος—Ἰάκωβος ὄνομα αὐτῷ—, ὃς καὶ μετὰ τὴν ἐκείνου τελευτὴν ἐν πάσῃ μὲν διέλαμψεν ἀρετῇ. Ἐπίσημος δὲ καὶ περίβλεπτος ἦν οὐ τοῖς αὐτόθι μόνοις, ἀλλὰ καὶ τοῖς ἐν τῇ Συρίᾳ τῆς φιλοσοφίας φροντιστηρίοις, ἐν οἷς καὶ ἐτελεύτα βιώσας, ὡς λέγεται, τέτταρα καὶ ἑκατὸν | |
| 10 | ἔτη. Οὗτος τῷ μεγάλῳ Πρεσβύτῃ τῆς ἐπὶ τὴν ἔρημον κοινωνήσας ὁδοῦ πόρρωθεν εἵπετο· οὐ γὰρ εἴα πελάζειν | |
| ὁ διδάσκαλος, ἵνα μὴ πρόφασις αὐτοῖς τοῦτο διαλέξεως γένηται, ἡ δὲ διάλεξις κλέψῃ τοῦ νοῦ τὴν περὶ τοῦ θεοῦ φαντασίαν. | 206 in vol. 1 | |
| 15 | Ἑπόμενος δὲ ὁρᾷ κατὰ τὴν ὁδὸν δράκοντά τινα παμμεγέθη κείμενον· εἶτα θεασάμενος προβῆναι μὲν οὐκ ἐθάρρησεν, ἐκκλῖναι δὲ πολλάκις ὑπὸ τοῦ δέους ἐθελήσας, ἀνερρώσθη πάλιν τὸν λογισμόν· ἔπειτα κύψας, καὶ ψηφίδα λαβών, καὶ ταύτην ἀκοντίσας, ἑώρα τὸν δράκοντα ἐπὶ σχήματος | |
| 20 | μένοντα καὶ κινεῖσθαι παντελῶς οὐ δυνάμενον. Συνιεὶς δὲ ὡς νεκρὸς εἴη, ἔργον ὑπέλαβεν εἶναι τοῦ Πρεσβύτου τοῦ θηρίου τὸν θάνατον. Τὴν δὲ ὁδὸν ἐξανύσας, καὶ τῆς ὑμνῳδίας τὴν λειτουργίαν πεπληρωκώς, ὡς ὁ τῆς ἀναπαύλης ἧκε καιρός, καθίσας ὁ Πρεσβύτης καὶ αὐτῷ τὸ σῶμα διαναπαῦ‐ | |
| 25 | σαι μικρὸν παρηγγύησε, καὶ τὸ μὲν πρῶτον καθῆστο σιγῶν· ἐπειδὴ δὲ ὁ Πρεσβύτης τινὸς ἥψατο διαλέξεως, μετά τινος μειδιάματος ἱκέτευεν ὁ Ἰάκωβος δῆλον αὐτῷ ποιῆσαι τὸ ἀγνοούμενον. Τοῦδε ἔρεσθαι ἐπιτρέψαντος· «Εἶδον, ἔφη, κατὰ τὴν ὁδὸν δράκοντα μέγιστον ἐρριμμένον, καὶ τὸ μὲν | |
| 30 | πρῶτον ἐδεδίειν, ζῆν τοῦτον ὑπολαμβάνων· ἐπειδὴ δὲ | |
| τεθνεῶτα ἐθεασάμην, θαρρήσας τὴν πορείαν ἐποιησάμην. Εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ πάτερ, τίς τοῦτον ἀπέκτεινεν; σὺ γὰρ ἡγοῦ τῆς ὁδοῦ· ἕτερος δὲ οὐδεὶς ταύτην διελήλυθεν.» Ὁ δὲ Πρεσβύτης· «Παῦσαι, ἔφη, πολυπραγμονῶν τὰ | 208 in vol. 1 | |
| 35 | τοιαῦτα φέρειν ὄνησιν τοῖς χρωμένοις οὐδεμίαν δυνάμενα.» Ἀλλ’ οὐδὲν ἧττον ὁ θαυμάσιος Ἰάκωβος ἐπέκειτο, μαθεῖν τἀληθὲς ἐφιέμενος. Ὁ δὲ Πρεσβύτης, κρύπτειν μὲν ἐπὶ πολὺ πειρώμενος, ἀνιᾶν δὲ τὸν ἐραστὴν ἐπὶ πλεῖστον οὐκ ἀνεχό‐ μενος· «Ἐγώ σοι, ἔφη, ἐρῶ μὲν ὃ μαθεῖν ἐφίεσαι, παρεγγυῶ | |
| 40 | δὲ μηδένα ἕτερον, ἐμοῦ ζῶντος, ποιήσασθαι τοῦ ῥηθησομένου συνίστορα· κρύπτειν γὰρ τὰ τοιάδε προσήκει εἰς ἀλαζονείαν καὶ τύφον πολλάκις ἐγείροντα. Ἢν δ’ ἐγὼ ἐνθένδε ἀπέλθω καὶ τῶν τοιῶνδε παθῶν ἐλεύθερος γένωμαι, λέγειν οὐ κωλύω καὶ τῆς θείας χάριτος διηγεῖσθαι τὴν δύναμιν. | |
| 45 | Εὖ ἴσθι τοίνυν, ἔφη ὁ μέγας Ἰουλιανός, ὡς βαδίζοντί μοι κατὰ τὴν ὁδὸν ὁ θὴρ ἐκεῖνος ἐπῄει καὶ τὸ στόμα ἀνεῴγνυ καταφαγεῖν ἐφιέμενος. Ἐγὼ δὲ τῇ τοῦ κυρίου προσηγορίᾳ χρησάμενος καὶ τῷ δακτύλῳ τὸ τοῦ σταυροῦ τρόπαιον ὑποδείξας, ἅπαν μὲν δέος ἀπεσεισάμην, πεσὸν δὲ εἰς τὴν | |
2.6(50) | γῆν παραυτίκα τὸ θηρίον ἐθεασάμην καί, τὸν κοινὸν ἀνυμνή‐ σας σωτῆρα, τὴν ἐπὶ τὸ πρόσω πορείαν ἐποιησάμην». Οὕτω τὸ διήγημα συμπεράνας, ἀναστὰς εἴχετο τῆς ἐπὶ τὸ | |
| ἄντρον ὁδοῦ. | 210 in vol. 1 | |
2.7 | Ἄλλοτε δὲ μειράκιον, ἐξ εὐγενῶν μὲν βλαστῆσαν, τρυφη‐ λῶς δὲ τεθραμμένον, προθυμίᾳ δὲ μείζονι τῆς δυνάμεως κεχρη‐ μένον, ἱκέτευσε τὸν Πρεσβύτην τῆς ἐπὶ τὴν ἔρημον αὐτῷ κοινωνῆσαι πορείας, οὐ τῆς κοινῆς ταύτης τῆς ὑπὸ πάντων | |
| 5 | καθ’ ἑκάστην ὁδευομένης ἡμέραν, ἀλλὰ τῆς μακροτάτης, καὶ πολλάκις μὲν ἡμέρας ἑπτά, πολλάκις δὲ καὶ δέκα κατεχούσης ἀποδημίας. Ἀστέριος δὲ ἦν οὗτος ὁ πολυθρύ‐ λητος. Τοῦ δὲ θεσπεσίου Πρεσβύτου τὸν νέον διακωλύοντος καὶ τῆς ἐρήμου τὸ ἄνυδρον λέγοντος, ἐπέκειτο λιπαρῶν | |
| 10 | ὁ νέος ταύτης ἀπολαῦσαι τῆς δωρεᾶς. Ἡττηθεὶς δὲ ταῖς ἱκετείαις ἐνέδωκεν ὁ Πρεσβύτης. Ὁ δὲ ἠκολούθει τὰ μὲν πρῶτα προθύμως· πρώτης δὲ καὶ δευτέρας καὶ τρίτης διελθούσης ἡμέρας, ὑπὸ τῆς ἡλιακῆς ἀκτῖνος φλεγόμενος —θέρος γὰρ ἦν, ἀκμάζοντος δὲ τοῦ θέρους, σφοδροτέραν | |
| 15 | δήπουθεν ἐπιφέρει τὴν φλόγα—, δίψει διετέλει τρυχόμενος. Καὶ τὸ μὲν πρῶτον ἀπαγγέλλειν τὸ πάθος ᾐσχύνετο, τῶν ὑπὸ τοῦ διδασκάλου προρρηθέντων εἰς μνήμην ἐρχόμενος· ἡττώμενος δὲ καὶ λειποθυμίᾳ κατεχόμενος οἰκτεῖραι αὐτὸν τὸν Πρεσβύτην ἱκέτευεν. Ὁ δέ, τῶν προρρήσεων ἀναμνήσας, | |
| 20 | ἀπιέναι πάλιν ἐκέλευεν. Τοῦ δὲ νέου μήτε τὴν ὁδὸν τὴν ἐπὶ τὸ ἄντρον φέρουσαν ἐπίστασθαι λέγοντος, μήτε, εἰ γινώσκοι, δύνασθαι ἂν βαδίσαι, τῆς ἰσχύος ὑπὸ τοῦ δίψους δαπανηθείσης, οἰκτείρας ὁ θεῖος ἄνθρωπος τοῦ νεανίου τὸ πάθος καὶ τῇ τοῦ σώματος ἀσθενείᾳ συγγνώμην ἀπονείμας, | |
| 25 | κλίνας τὰ γόνατα τὸν δεσπότην ἱκέτευε, δάκρυσι δὲ θερμοῖς | |
| τὸ ἔδαφος ἔβρεχε καὶ πόρον σωτηρίας ἐπεζήτει τῷ νέῳ. Ὁ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τῶν φοβουμένων αὐτὸν καὶ τῆς δεήσεως αὐτῶν εἰσακούων, τὴν τῶν δακρύων λιβάδα τῆς κόνεως ἁψαμένην πηγὴν ὑδάτων ἀπέφηνε· καὶ οὕτω τοῦ | 212 in vol. 1 | |
| 30 | νάματος ἐμφορηθέντα τὸν νέον εὐθὺς ἀπιέναι προσέταξεν. | |
2.8 | Ἡ δὲ πηγὴ διέμεινε μέχρι καὶ νῦν, τῇ Μωσαϊκῇ τοῦ θεσπεσίου γέροντος προσευχῇ μαρτυροῦσα. Καθάπερ γὰρ ἐκεῖνος πάλαι ποτὲ τῇ ῥάβδῳ τὴν πέτραν ἐκείνην τὴν ἄγονον πλήξας κατέκλυσε ποταμιαίων ὑδάτων γοναῖς | |
| 5 | ὡς ἂν τὰς πολλὰς ἐκείνας χιλιάδας διψώσας κορέσειεν, οὕτως οὗτος ὁ θεῖος ἀνήρ, τὴν ξηροτάτην ἐκείνην ψάμμον καταρδεύσας τοῖς δάκρυσι, πηγαίων ναμάτων εἵλκυσε ῥεύματα, οὐχ ἵνα πολλῶν μυριάδων, ἀλλ’ ἵνα ἑνὸς μειρακίου θεραπεύσῃ τὸ δίψος. | |
2.9 | Ὑπὸ θείας γὰρ χάριτος τὴν ψυχὴν φωτιζόμενος, τὴν ἐσομένην τῷ νέῳ τελειότητα προεώρα μαλὰ σαφῶς. Οὗτος γὰρ χρόνοις πολλοῖς ὕστερον, ὑπὸ τῆς θείας χάριτος προσκληθεὶς ὡς ἂν καὶ ἑτέρους πολλοὺς εἰς τὴν αὐτὴν | |
| 5 | παιδοτριβήσειεν ἀρετήν, ἐν τοῖς περὶ τὴν Γίνδαρον χωρίοις | |
| —κώμη δὲ αὕτη μεγίστη τελεῖν ὑπὸ τὴν Ἀντιόχειαν τεταγμένη—τὴν ἀσκητικὴν παλαίστραν ἐπήξατο. Καὶ πολλοὺς μὲν καὶ ἄλλους φιλοσοφίας πρὸς ἑαυτὸν εἵλκυσεν ἀθλητάς, εἵλκυσε δὲ καὶ τὸν μέγαν Ἀκάκιον, τὸν πάνυ | 214 in vol. 1 | |
| 10 | λέγω, τὸν πολυθρύλητον, ὃς διέπρεψε μὲν ἐν μοναχικῇ πολιτείᾳ, λαμπρὰς δὲ τῆς ἀρετῆς τὰς ἀκτῖνας ἐξέπεμψεν, ἀρχιερωσύνης ἀξιωθεὶς καὶ τὴν Βέροιαν ποιμαίνειν λαχών. Ὀκτὼ δὲ καὶ πεντήκοντα ἔτη τῆσδε τῆς ἀγέλης τὴν κηδεμονίαν ἐγχειρι‐ σθείς, οὐκ εἴασε μὲν τῆς ἀσκητικῆς πολιτείας τὸ εἶδος, | |
| 15 | ἀσκητικὴν δὲ καὶ πολιτικὴν ἐκέρασεν ἀρετήν· καὶ τῆς μὲν τὴν ἀκρίβειαν, τῆς δὲ τὴν οἰκονομίαν λαβὼν, εἰς ἓν τὰ διεστῶτα συνήγαγεν. | |
2.10 | Ἀλλὰ ταύτης τῆς ἀρετῆς καὶ θηρευτὴς καὶ παιδο‐ τρίβης Ἀστέριος ἐκεῖνος ἐγένετο, ὃς οὕτω θερμὸς τοῦ | |
| μεγάλου Πρεσβύτου διέμεινεν ἐραστὴς ὡς πολλάκις μὲν καὶ δὶς τοῦ ἔτους, πολλάκις δὲ καὶ τρὶς τὴν πρὸς αὐτὸν | 216 in vol. 1 | |
| 5 | ἀποδημίαν ποιεῖσθαι. Ἀφικνούμενος δὲ ἰσχάδας εἰώθει τοῖς θιασώταις κομίζειν, τρισὶν ἢ τέτταρσι κτήνεσιν ἐπι‐ τιθεὶς τὰ φορτία. Δύο δὲ μεδίμνους συλλέγων, ὡς διὰ παντὸς τοῦ ἔτους ἀποχρῶντας τῷ γέροντι, τοῖς οἰκείοις ὤμοις ἐπετίθει τὸ τοιοῦτον φορτίον, κτῆνος ἑαυτὸν τοῦ διδασκάλου | |
| 10 | καὶ καλῶν καὶ ποιούμενος. Καὶ τοῦτο φέρων τὸ φορτίον ἐβάδιζεν, οὐ δέκα σταδίους ἢ εἴκοσιν, ἀλλ’ ἑπτὰ ἡμερῶν ἐξανύων πορείαν. Καί ποτε θεασάμενος ὁ Πρεσβύτης ἐπ’ ὤμων αὐτὸν φέροντα τὸ τῶν ἰσχάδων φορτίον, δυσχεράνας ἔφη μὴ ποιήσασθαι ἂν ταῦτα τροφήν, οὐ γὰρ δίκαιον ἐκεῖνον | |
| 15 | μὲν τοσοῦτον ὑπομένειν κόπον, αὐτὸν δὲ τοῖς ἱδρῶσιν ἐντρυφᾶν τοῖς ἐκείνου. Τοῦ δὲ ἀπομοσαμένου ὡς οὐκ ἀπαλλάξει τοῦ φορτίου τοὺς ὤμους, εἰ μὴ συνομολογήσειεν ὁ Πρεσβύτης μεταλήψεσθαι τῆς κομισθείσης τροφῆς· «Ποιήσω, ἔλεγεν ὁ γέρων, τὸ κελευόμενον, μόνον ἀπόθου τὸν θύλακον | |
| 20 | ὅτι τάχιστα». | 218 in vol. 1 |
2.11 | Ἐμιμεῖτο γὰρ κἀν τούτῳ τῶν ἀποστόλων τὸν πρῶτον ὅς, τοῦ κυρίου ἀπονίψαι αὐτοῦ τοὺς πόδας ἐθελή‐ σαντος, πρότερον μὲν ἠρνήθη, ἀντισχυρισάμενος ὡς οὐ γενήσεται τοῦτο. Ἐπειδὴ δὲ ἤκουσεν ὡς τῆς δεσποτικῆς | |
| 5 | ἀπορραγήσεται κοινωνίας εἰ μὴ τοῦτο συγχωρήσειεν, ἱκέτευε καὶ τὼ χεῖρε πρὸς τοῖς ποσὶ καὶ τὴν κεφαλὴν ἀπονίψασθαι. Οὕτω καὶ Ἰωάννης ὁ πάνυ βαπτίσαι κελευσθεὶς τὸν σωτῆρα, πρότερον μὲν καὶ τὴν οἰκείαν ὡμολόγησε δουλείαν καὶ τὸν δεσπότην ὑπέδειξεν· ὕστερον δὲ τὸ | |
| 10 | κελευσθὲν ἐπετέλεσεν, οὐ θρασύτητι χρώμενος, ἀλλὰ δεσπότῃ πειθόμενος. Οὕτω δὲ καὶ ὁ θεῖος οὗτος ἀνὴρ ἐβαρύνετο μέν, ἑτέρου πονοῦντος, αὐτὸς ἀπολαύειν τροφῆς· ἐπειδὴ δὲ εἶδε θερμοτάτην τοῦ θεραπευτοῦ τὴν προθυμίαν, τῆς οἰκείας αἱρέσεως τὴν ἐκείνου θεραπείαν προείλετο. | |
2.12 | Καὶ ἴσως τις τῶν φιλοψόγων καὶ σκώπτειν τὰ καλὰ μόνον δεδιδαγμένων φαίη ἂν μὴ ἀξιομνημόνευτον εἶναι τουτὶ τὸ διήγημα. Ἐγὼ δὲ πρὸς ταῖς ἄλλαις τοῦ ἀνδρὸς θαυματουργίαις καὶ τοῦτο προστέθηκα, οὐ μόνον τῶν | |
| 5 | μεγάλων ἀνδρῶν τὸ περὶ αὐτὸν σέβας ἐπιδεῖξαι βουλόμενος, ἀλλὰ καὶ τοῦ ἤθους αὐτοῦ τὸ γλυκὺ καὶ μέτριον δηλῶσαι | |
| κερδαλέον ἡγούμενος. Τοσοῦτος γὰρ ὢν καὶ τοιοῦτος τὴν ἀρετήν, οὐδὲ τῆς τυχούσης τιμῆς ἄξιον ἑαυτὸν ὑπελάμβανε καὶ ἀπωθεῖτο μὲν αὐτὴν, ὡς οὐδαμόθεν αὐτῷ προσήκουσαν, | 220 in vol. 1 | |
| 10 | ἠνείχετο δὲ πάλιν, ὡς τοὺς δρῶντας εὐεργετοῦσαν. | |
2.13 | Ταύτην ἀποδιδράσκων—δῆλος γὰρ ἅπασι γεγονὼς εἷλκε πρὸς αὑτὸν διὰ τῆς φήμης τοὺς τῶν ἀγαθῶν ἐραστάς—, τὸ τέλος ἐπὶ τὸ Σίναιον ὄρος μετ’ ὀλίγων τῶν συνηθεστέρων ἐξώρμησεν, οὐ πόλεως ἐπιβαίνων, οὐ κώμης, ἀλλὰ τὴν | |
| 5 | ἄβατον ἔρημον βατὴν ἐργαζόμενος. Ἔφερον δὲ ἐπὶ τῶν ὤμων καὶ τὴν ἀναγκαίαν τροφὴν—τὸν ἄρτον φημὶ καὶ τοὺς ἅλας—καὶ κώθωνα ἐκ ξύλου πεποιημένον καὶ σπογγιὰν σμηρίνθῳ προσδεδεμένην ὅπως, εἴ ποτε βαθύτερον εὕροιεν ὕδωρ, ἀνιμήσαιντο μὲν τῇ σπογγιᾷ, ἀποθλίψαντες | |
| 10 | δὲ εἰς τὸν κώθωνα ἀποπίοιεν. Τοιγάρτοι πολλῶν ἡμερῶν ὁδὸν ἐξανύσαντες, καταλαμβάνουσι τὸ ποθούμενον ὄρος καί, τὸν οἰκεῖον προσκυνήσαντες δεσπότην, πολὺν ἐκεῖ διετέλεσαν χρόνον, τοῦ χωρίου τὴν ἐρημίαν καὶ τὴν τῆς ψυχῆς ἡσυχίαν τρυφὴν μεγίστην ἡγούμενοι. Ἐν ἐκείνῃ | |
| 15 | δὲ τῇ πέτρᾳ, ὑφ’ ᾗ κρυπτόμενος Μωϋσῆς τῶν προφητῶν | |
| ὁ κορυφαῖος ἠξιώθη τὸν θεὸν ἰδεῖν, ὡς δυνατὸν ἦν ἰδεῖν, ἐκκλησίαν δειμάμενος καὶ θεῖον ἁγιάσας θυσιαστήριον ὃ καὶ εἰς δεῦρο διέμεινεν, εἰς τὴν οἰκείαν ἐπανῆκε παλαίστραν. | 222 in vol. 1 | |
2.14 | Μαθὼν δὲ τοῦ ὁμωνύμου μέν, δυσσεβοῦς δὲ βασιλέως τὰς ἀπειλάς—πανωλεθρίαν γὰρ τοῖς εὐσεβέσιν ἀπειλήσας τὴν ἐπὶ Πέρσας πορείαν ἐστείλατο, καὶ ἐκεχήνεσαν οἱ τὰ αὐτὰ φρονοῦντες τὴν ἀπευκτὴν ἐκείνην ἐπάνοδον—, τηνικαῦτα | |
| 5 | σπουδαίαν τῷ θεῷ προσενεγκὼν προσευχὴν καὶ ταύτην μέχρι δεκάτης ἐκτείνας ἡμέρας, ἤκουσε φωνῆς φθεγγομένης, ὡς ὁ μυσαρὸς καὶ δυσώδης ἀνῄρηται χοῖρος. Ἀλλ’ οὐδὲ τῆς προσευχῆς τὸ πέρας δεξαμένης, εὐθὺς συνεπέρανε τὴν εὐχήν, ἀλλὰ τὴν αἴτησιν εἰς ὑμνῳδίαν μετέβαλεν, εὐχαρι‐ | |
| 10 | στήριον ἀναπέμπων ὕμνον τῷ σωτῆρι τῶν οἰκείων καὶ τῶν ἀλλοτρίων ἀνεξικάκῳ τε καὶ δυνατῷ πολεμίῳ· ἐμακρο‐ θύμησε γὰρ ἐπὶ πλεῖστον τῷ δυσσεβεῖ· ἐπειδὴ δὲ ἡ μακροθυμία εἰς μείζονα λύτταν ἐπαιδοτρίβησε τὸν ἀλάστορα, εἰς καιρὸν τὴν τιμωρίαν ἐπήγαγεν. Πεπληρωκὼς δὲ τὴν | |
| 15 | προσευχὴν καὶ πρὸς τοὺς οἰκείους ἐπιστραφεὶς δῆλος ἦν εὔθυμον τὴν διάνοιαν ἔχων. Θυμηδίᾳ γὰρ γεγανωμένον ἐδείκνυ τὸ πρόσωπον. Θαυμασάντων δὲ τῶν συνόντων τὸ | |
| καινὸν τοῦ θεάματος—σκυθρωπὸς γὰρ ἀεὶ φαινόμενος, τηνικαῦτα μειδιῶν ἑωρᾶτο—καὶ τὴν αἰτίαν πυνθανομένων· | 224 in vol. 1 | |
| 20 | «Τῆς εὐφροσύνης, ἔφη, ὦ ἄνδρες, καὶ θυμηδίας ὁ παρὼν καιρός· πέπαυται γὰρ ὁ ἀσεβής, κατὰ τὴν Ἡσαΐου φωνήν, καὶ ἔδωκε δίκας τῶν τολμημάτων ἀξίας, καί, κατὰ τοῦ πεποιηκότος καὶ σεσωκότος τυραννήσας θεοῦ, ὑπὸ δεξιᾶς ὑπηκόου δέδεκται τὴν δικαίαν σφαγήν. Διὰ τοῦτο γάννυμαι, | |
| 25 | τὰς ὑπ’ ἐκείνου πολεμηθείσας ἐκκλησίας γαυριώσας θεώμενος καὶ βλέπων τὸν ἀλιτήριον ὑπὸ τῶν ὑπ’ αὐτοῦ τιμωμένων δαιμόνων οὐδεμιᾶς ἐπικουρίας τετυχηκότα». Ἐπὶ μὲν οὖν τῆς τοῦ δυσσεβοῦς τούτου σφαγῆς, τοιαύτης ἀπέλαυσε τῆς προγνώσεως. | |
2.15 | Ἐπειδὴ δὲ καὶ Οὐάλης, ὁ μετ’ ἐκεῖνον τῆς ῥωμαϊκῆς ἡγεμονίας τὰς ἡνίας δεξάμενος, τῶν εὐαγγελικῶν δογμάτων προέμενος τὴν ἀλήθειαν, τῆς Ἀρείου πλάνης τὴν ἀπάτην ἐδέξατο, τηνικαῦτα μείζων ἡ ζάλη κατὰ τῆς ἐκκλησίας | |
| 5 | ἠγείρετο, τῶν μὲν κυβερνητῶν πανταχόθεν ἐλαυνομένων, καταποντιστῶν δέ τινων καὶ πολεμίων ἀντεισαγομένων. | |
| Καὶ ἵνα μὴ πᾶσαν ἐκείνην ἐπὶ τοῦ παρόντος διηγῶμαι τὴν τραγῳδίαν, τἄλλα νῦν καταλείψω, ἑνὸς δὲ μόνου μνησθή‐ σομαι ὃ τὴν ἐπανθοῦσαν τῷδε τῷ Πρεσβύτῃ τοῦ θείου | 226 in vol. 1 | |
| 10 | πνεύματος χάριν ἐναργῶς ἐπιδείξει. Ἐξελήλατο μὲν ἀπὸ τῆς Ἀντιοχέων ὁ μέγας Μελέτιος, ὁ ταύτην ὑπὸ τοῦ θεοῦ τῶν ὅλων ποιμαίνειν πεπιστευ‐ μένος· ἐξελήλαντο δὲ τῶν θείων νεῶν οἱ εἰς τὸν ἱερὸν κλῆρον τελοῦντες ἅπαντες σὺν τῷ ὁμογνώμονι λαῷ, οἱ τὴν | |
| 15 | μίαν τῆς τριάδος θείαν οὐσίαν πρεσβεύοντες. Καὶ νῦν μὲν τὴν ὑπώρειαν καταλαμβάνοντες, ἐκεῖ τὰς ἱερὰς ἐποίουντο συνόδους· νῦν δὲ τοῦ ποταμοῦ τὴν ὄχθην εὐκτήριον ἐποιοῦντο χωρίον· ἄλλοτε δὲ τὸ πολεμικὸν γυμνάσιον, τὸ πρὸ τῆς βορείου διακείμενον πύλης. Οὐ γὰρ εἴων οἱ πολεμοῦντες | |
| 20 | ἐφ’ ἑνὸς ἱδρῦσθαι χωρίου τοὺς εὐσεβεῖς. | 228 in vol. 1 |
2.16 | Ἐθρύλησαν δὲ τοῦ ψεύδους οἱ τρόφιμοι καὶ φήμην ἐν ἐκείνῃ τῇ πόλει κατέσπειραν ὡς τοῦ μεγάλου Ἰουλιανοῦ, τοῦδε τοῦ Πρεσβύτου φημί, τῶν ὑπ’ αὐτῶν θρησκευομένων δογμάτων τὴν κοινωνίαν ἀσπαζομένου. Τοῦτο μάλιστα | |
| 5 | ἠνία τοὺς εὐσεβεῖς, μὴ τοὺς εὐηθεστέρους καὶ ἁπλοϊκωτέρους φενακίσασα ἡ φήμη τοῖς τῶν αἱρετικῶν περιβάλοι δικτύοις. Ἀλλ’ οἱ θεσπέσιοι καὶ μακάριοι ἄνδρες, Φλαβιανὸς καὶ Διόδωρος, ἱερουργίας ἠξιωμένοι καὶ τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ προστατεύοντες, καὶ Ἀφραάτης, οὗ τὸν βίον αὐτὸν καθ’ ἑαυ‐ | |
| 10 | τὸν ὑμῖν, σὺν θεῷ φάναι, προσθήσω, τὸν μέγαν ἐκεῖνον Ἀκάκιον πείθουσιν, οὗ ἤδη τὴν μνήμην ἐποιησάμεθα, λαβεῖν μὲν τῆς ὁδοῦ κοινωνὸν τὸν ἑαυτοῦ μὲν διδάσκαλον, τοῦδε δὲ τοῦ ἁγίου γέροντος φοιτητήν, Ἀστέριον ἐκεῖνον τὸν πάνυ, δραμεῖν δὲ πρὸς τὸ κοινὸν τῆς εὐσεβείας ἀγλάϊσμα, | |
| 15 | τῆς εὐαγγελικῆς διδασκαλίας τὸ ἔρεισμα, καὶ πεῖσαι κατα‐ λιπεῖν μὲν τὴν ἐν ἐρήμῳ διατριβήν, ἀφικέσθαι δὲ εἰς ἐπικουρίαν μυριάδων τοσούτων ὑπ’ ἐξαπάτης ἀπολλυμένων καὶ τὴν Ἀρείου κατασβέσαι φλόγα τῇ τῆς ἀφίξεως δρόσῳ. Ἔδραμεν ὁ θεῖος Ἀκάκιος, καὶ τὸν μέγαν Ἀστέριον | |
| 20 | ὡς προσετάχθη λαβὼν ἀφίκετο πρὸς τὸν μέγιστον τῆς ἐκκλησίας φωστῆρα, καὶ ἀσπασάμενος· «Εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ πάτερ, τίνος ἕνεκα τοῦτον ἅπαντα τὸν πόνον μεθ’ ἡδονῆς | |
| ὑπομένεις;» Τοῦ δὲ ἀποκριναμένου ὡς· «Καὶ σώματος καὶ ψυχῆς καὶ ζωῆς καὶ τοῦ βίου παντὸς ἡ τοῦ θεοῦ μοι | 230 in vol. 1 | |
| 25 | θεραπεία τιμιωτέρα, καὶ πειρῶμαι ὡς ἂν δύνωμαι καθαρὰν αὐτῷ ῥύπου τὴν λειτουργίαν προσφέρειν, καὶ διὰ πάντων ἀρέσκειν.» —«Ὑποδείκνυμί σοι, ἔφη ὁ Ἀκάκιος, τρόπον δι’ οὗ πλέον ἢ νῦν αὐτὸν θεραπεύσεις, καὶ τοῦτο ἐρῶ, οὐ λογισμῷ μόνῳ χρώμενος, ἀλλὰ παρὰ τῆς αὐτοῦ διδασκαλίας | |
| 30 | μεμαθηκώς. Ἐρόμενος γάρ ποτε τὸν Πέτρον εἰ πλεῖον αὐτὸν τῶν ἄλλων φιλεῖ, καὶ μαθὼν ὅπερ ἠπίστατο καὶ πρὸ τῆς Πέτρου φωνῆς· ‘Σὺ γὰρ οἶδας, κύριε, ὅτι φιλῶ σε‘, ὑπέδειξεν αὐτῷ τί δράσας πλέον αὐτὸν θεραπεύσειε· ‘Εἰ γὰρ φιλεῖς μέ, φησι, ποίμαινέ μου τὰ πρόβατα καὶ βόσκε | |
| 35 | μου τὰ ἀρνία‘. Τοῦτο καί σοι, ὦ πάτερ, ποιητέον ἐστί. Κινδυνεύει γὰρ ὑπὸ λύκων διαφθαρῆναι τὰ ποίμνια, φιλεῖ δὲ αὐτὰ λίαν ὁ ὑπὸ σοῦ φιλούμενος· ἴδιον δὲ τῶν ἐρώντων ἐκεῖνα ποιεῖν ἃ τοὺς ἐρωμένους ἐπιτέρπει γινόμενα. Ἄλλως τε δὲ καὶ κίνδυνος οὐ σμικρὸς καὶ τῶν πολλῶν καὶ μεγάλων | |
| 40 | ἐκείνων ἱδρώτων ζημία, εἰ ἀνάσχοιο σιγῇ προέσθαι τὴν μὲν ἀλήθειαν χαλεπῶς πολεμουμένην, τοὺς δὲ ταύτῃ προσ‐ κειμένους ἀγρευομένους, δέλεαρ δὲ τῶν θηρευομένων τὴν σὴν γινομένην προσηγορίαν· κοινωνὸν γὰρ ἔχειν σε τῆς σφετέρας δυσσεβείας οἱ τῆς Ἀρείου βδελυρίας προστάται | |
| 45 | νεανιεύονται.» | 232 in vol. 1 |
2.17 | Εὐθὺς ἀκούσας ὁ Πρεσβύτης, τῇ μὲν ἡσυχίᾳ χαίρειν εἰπὼν εἰς καιρόν, τῶν δὲ πολιτικῶν θορύβων οὐκ ἀγωνιάσας τὸ ἄηθες, ἐπὶ τὴν Ἀντιόχειαν ἔτρεχεν. Δύο δὲ καὶ τρεῖς ἐξανύσας διὰ τῆς ἐρήμου σταθμοὺς εἴς τι χωρίον, ἑσπέρας | |
| 5 | καταλαβούσης, ἀφίκετο. Γύναιον δέ τι τῶν εὐπόρων τὸν ἱερὸν ἐκεῖνον ἥκειν πυθομένη χορὸν ἔδραμε αὐτῶν τρυγῆσαι τὴν εὐλογίαν· καὶ πρὸ τῶν ποδῶν καλινδουμένη τὴν οἰκίαν αὐτῆς γενέσθαι καταγώγιον ἠντιβόλει. Εἶξεν ὁ Πρεσβύτης, καὶ ταῦτα πλείονα ἢ τεσσαράκοντα ἔτη τῆς τοιαύτης θέας | |
| 10 | κεχωρισμένος. Τῆς δὲ θαυμασίας ἐκείνης γυναικὸς περὶ τὴν τῶν ἱερῶν ἐκείνων ἀνδρῶν θεραπείαν διατριβούσης, ἑπτάετες παιδίον, οὗ μόνου μήτηρ οὖσα ἐτύγχανεν ἡ τῆς Σάρρας τὴν φιλοξενίαν ζηλώσασα, ἑσπέρας οὔσης καὶ σκότους, εἰς τὸ φρέαρ κατέπεσεν. Θορύβου δὲ περὶ τούτου, | |
| 15 | ὡς εἰκός, γενομένου, αἰσθομένη ἡ μήτηρ, ἡσυχίαν μὲν ἅπασιν ἄγειν παρακελεύεται, κάλυμμα δέ τι τῷ φρέατι ἐπιθεῖσα, τῆς διακονίας εἴχετο. Τῆς δὲ τραπέζης τοῖς θείοις ἀνδράσι παρατεθείσης, ὁ θεῖος Πρεσβύτης ἐκέλευσε | |
| τὸ τῆς γυναικὸς εἰσκληθῆναι παιδίον καὶ τῆς εὐλογίας | 234 in vol. 1 | |
| 20 | μεταλαχεῖν. Τῆς δὲ θαυμασίας γυναικὸς ἀρρωστίᾳ κατέ‐ χεσθαι λεγούσης, ἐπέμενεν ἀχθῆναι τοῦτο παρεγγυῶν. Ὡς δὲ τὸ πάθος ἡ μήτηρ ἐγνώρισε, καταλείπει μὲν τὴν τράπεζαν ὁ Πρεσβύτης, παρὰ δὲ τὸ φρέαρ δραμὼν καὶ τὸ μὲν κάλυμμα περιαιρεθῆναι, φῶτα δὲ κομισθῆναι κελεύσας, ὁρᾷ τὸ | |
| 25 | παιδίον τῇ ἐπιφανείᾳ τῶν ὑδάτων ἐπικαθήμενον καὶ τῇ χειρὶ παιδικῶς τὰ ὕδατα παίοντα καὶ τὸν νομισθέντα ὄλεθρον παιδιάν τινα καὶ ἀθύρματα ἡγούμενον. Καὶ σχοίνοις τινὰ προσδήσαντες καὶ χαλάσαντες ἀνιμήσαντο τὸ παιδίον, ὃ καὶ παραυτίκα προσέδραμε τοῖς τοῦ Πρεσβύτου ποσίν, αὐτὸν | |
| 30 | τεθεᾶσθαι λέγον ἐν τοῖς ὕδασι φέροντα καὶ ὑποβρύχιον γενέσθαι κωλύοντα. Τοιοῦτον παρὰ τοῦ μακαρίου Πρεσβύτου τῆς φιλοξενίας ἡ θαυμασία γυνὴ τὸν μισθὸν ἐκομίσατο. | |
2.18 | Καὶ ἵνα τὰ ἄλλα τὰ κατὰ τὴν ὁδὸν γεγενημένα καταλίπω, ἧκον μὲν εἰς τὴν Ἀντιόχειαν· πάντες δὲ παν‐ ταχόθεν συνέθεον, ἰδεῖν τε ποθοῦντες τὸν τοῦ θεοῦ ἄνθρωπον καὶ ἰατρείαν τινὰ τοῦ πάθους λαβεῖν ἕκαστος ἐφιέμενοι. | |
| 5 | Κατήχθη δὲ ἐν τοῖς ἐν τῇ ὑπωρείᾳ σπηλαίοις· ἔνθα καὶ τὸν θεῖον ἀπόστολον, τὸν μακάριον Παῦλον, καταχθῆναί τε | |
| καὶ κρυφθῆναί φασιν. Ἀλλ’ εὐθύς, ἵνα μάθωσιν ἅπαντες ὡς ἄνθρωπος εἴη, καταβολή τις αὐτῷ πυρετοῦ γίνεται σφοδροτάτη. Ἀκακίου δὲ τοῦ μεγάλου τὸ μὲν πλῆθος τῶν | 236 in vol. 1 | |
| 10 | συνειλεγμένων ὁρῶντος καὶ τὴν συμβᾶσαν δυσχεραίνοντος ἀρρωστίαν—πληγήσεσθαι γὰρ τοὺς συνεληλυθότας ἐνόμισεν, εἰ τὸ νόσημα μάθοιεν ἄνδρες διὰ τῆς ἐκείνου χειρὸς θεραπείαν εὑρέσθαι προσδοκῶντες· «Μὴ ἀθύμει, ἔλεγεν ὁ Πρεσβύτης· εἰ γὰρ ἀναγκαῖον τῆς ὑγιείας τὸ χρῆμα, παραυτίκα καὶ | |
| 15 | τοῦτο δώσει θεός». Εὐθὺς τοίνυν μετὰ τούσδε τοὺς λόγους εἰς ἱκετείαν τραπόμενος καὶ συνήθως τὰ γόνατα καὶ τὸ μέτωπον τῷ ἐδάφει πελάσας, ἠντιβόλει τῆς ὑγιείας τυχεῖν, εἴπερ τις ὄνησις ἐντεῦθεν τοῖς συνεληλυθόσι γενήσεται. Οὔπω τὴν προσευχὴν συνεπέρανε, καὶ πολὺς ἱδρὼς ἐξαπι‐ | |
| 20 | ναίως γενόμενος τοῦ πυρετοῦ τὴν φλόγα κατέσβεσεν. | |
2.19 | Ἐκεῖθεν πολλοὺς παντοδαπῶν νοσημάτων ἐλευθερώ‐ σας ἐπὶ τὸν σύλλογον ᾔει τῶν εὐσεβῶν. Διϊόντος δὲ αὐτοῦ τῶν βασιλείων τὰς θύρας, προσαίτης τις ἀντὶ τῶν ποδῶν τοῖς γλουτοῖς κεχρημένος, καὶ ἐπὶ τοῦ ἐδάφους συρόμενος, | |
| 5 | ἐκτείνας τὴν χεῖρα, καὶ τῇ σισύρᾳ τοῦ Πρεσβύτου πελάσας, ἐξήλασε μὲν τῇ πίστει τὸ πάθος, ἀναπηδήσας δὲ τὸν πρὸ | |
| τῆς ἀρρωστίας ἐπεδείκνυτο δρόμον, τὰ αὐτὰ ποιῶν τῷ χωλῷ ὃν Πέτρος καὶ Ἰωάννης ἀνέστησαν. Τούτου γενο‐ μένου, συρρεῖ ἅπαν τὸ τοῦ ἄστεως πλῆθος, καὶ τὸ πολεμικὸν | 238 in vol. 1 | |
| 10 | γυμνάσιον πλῆρες τῶν συνθεόντων ἐγένετο. Ἐν αἰσχύνῃ δὲ ἦσαν οἱ συκοφάνται καὶ τοῦ ψεύδους τεχνῖται, ἐν εὐθυμίᾳ δὲ πάσῃ καὶ εὐφροσύνῃ τῆς εὐσεβείας οἱ τρόφιμοι. | |
2.20 | Ἐκεῖθεν εἰς τὰς οἰκίας εἷλκον τὸν τῆς εὐσεβείας φωστῆρα οἱ θεραπείας δεόμενοι. Καί τις, ἀνὴρ μεγίστην ἀρχὴν ἐγκεχειρισμένος καὶ τῆς ἕω τὰ πηδάλια κατέχειν πεπιστευμένος, πέμψας ἱκέτευσεν αὐτὸν ἀφικέσθαι, καὶ | |
| 5 | τῆς ἐπικειμένης ἀρρωστίας ἐλευθερῶσαι. Ὁ δὲ οὐδὲν μελλήσας παρεγένετο καί, τὸν κοινὸν ἱκετεύσας δεσπότην, ἔλυσε λόγῳ τὸ πάθος, καὶ χάριν ὁμολογεῖν τῷ θεῷ παρηγγύα. | |
2.21 | Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα διαπραξάμενος ἐπὶ τὴν ἀσκη‐ τικὴν λοιπὸν ἐδοκίμασε καλύβην ἐπανελθεῖν. Διὰ δὲ τῆς Κύρρου τὴν πορείαν ποιούμενος—πόλις δὲ αὕτη δύο σταθμοὺς Ἀντιοχείας ἀπέχουσα—, κατήχθη μὲν εἰς τὸν | |
| 5 | τοῦ νικηφόρου μάρτυρος Διονυσίου σηκόν. Οἱ δὲ τῆς εὐσεβείας ἐκεῖ προστατεύοντες συνελθόντες ἱκέτευον ἐπα‐ μῦναι σφίσι προὖπτον ὄλεθρον προσδοκῶσιν. Ἀστέριον | |
| γὰρ ἔφασκον ἐν σοφιστικῇ ψευδολογίᾳ τραφέντα, εἶτα ἑαυτὸν εἰς τὴν τῶν αἱρετικῶν ἐκκλησίαν εἰσφρήσαντα καὶ | 240 in vol. 1 | |
| 10 | ἐπισκοπικῆς λειτουργίας ἀξιωθέντα, δεινῶς τῷ ψεύδει συνηγορεῖν καὶ κακοτεχνίᾳ κατὰ τῆς ἀληθείας κεχρῆσθαι· «Καὶ δεδοίκαμεν, ἔλεγον, μὴ οἷόν τινι δελεάσματι τῇ εὐγλωττίᾳ τὸ ψεῦδος συγκαλύψας, καὶ τὰς τῶν συλλογισμῶν πλοκὰς οἷόν τινα δίκτυα πετάσας, πολλοὺς τῶν ἁπλότητι | |
| 15 | συνεζηκότων ἀγρεύσῃ. Τούτου γὰρ χάριν μετάπεμπτος ὑπὸ τῶν ἐναντίων γεγένηται». Ὁ δὲ Πρεσβύτης· «Θαρσεῖτε, ἔφη, καὶ μεθ’ ἡμῶν τὸν θεὸν ἱκετεύετε, νηστείαν καὶ κακου‐ χίαν τῇ προσευχῇ προστιθέντες.» Οὕτω τούτων τὸν θεὸν ἀντιβολούντων, πρὸ μιᾶς τῆς πανηγύρεως ἡμέρας καθ’ ἣν | |
| 20 | ἔμελλε τοὺς λόγους ποιήσεσθαι ὁ τοῦ ψεύδους συνήγορος καὶ τῆς ἀληθείας πολέμιος, θεήλατον ἐδέξατο τὴν πληγὴν καί, μίαν μόνην ἀρρωστήσας ἡμέραν, ἔξω τοῦ καταλόγου τῶν ζώντων ἐγένετο, ἐκείνης ἀκούων, ὡς εἰκός, τῆς φωνῆς· «Ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτὶ ἀπαιτοῦσι τὴν ψυχήν σου ἀπὸ | |
| 25 | σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας κακὰ δικτυά τε καὶ πάναγρα σοι ἔσται καὶ οὐχ ἑτέρῳ». | |
2.22 | Ταὐτὰ δὲ πέπονθε καὶ τῷ Βαλαὰμ ὃς μετεπέμφθη μὲν καὶ αὐτὸς κατὰ τοῦ θείου λαοῦ. Ἀνόσια δὲ κατ’ αὐτοῦ τῷ Βαλὰκ συμβουλεύσας, αὐτοῦ δέδωκε δίκην ὑπὸ δεξιᾶς Ἰσραηλιτικῆς δεξάμενος τὴν σφαγήν. Καὶ οὗτος τοίνυν, | |
| 5 | ἐπειδὴ ἐπὶ τὸν λαὸν τοῦ θεοῦ κατεπανουργεύσατο γνώμην, διὰ τοῦ λαοῦ τοῦ θεοῦ τὴν ζωὴν ἀφῃρέθη. Ταύτης δὲ τῆς σωτηρίας διὰ τῆς τούτου προσευχῆς ἡ Κύρρος ἀπέλαυσεν. Ἐμοὶ δὲ τάδε τὰ διηγήματα ἡ θεία κεφαλὴ ὁ μέγας Ἀκάκιος παραδέδωκεν, ἀκριβῶς ἅπαντα τὰ κατ’ αὐτὸν ἐπιστάμενος. | 242 in vol. 1 |
| 10 | Ἐνθένδε τοίνυν ἀποδημήσας καὶ τοὺς θιασώτας κατα‐ λαβὼν καὶ χρόνον αὐτοῖς οὐκ ὀλίγον συνδιατρίψας, εἰς τὸν ἀγήρω καὶ ἄλυπον βίον προθύμως λίαν μετέστη, μελετήσας μὲν ἐν θνητῇ φύσει τὴν ἀπάθειαν, τὴν δὲ τοῦ σώματος ἀθανασίαν προσμένων. | |
| 15 | Ἐγὼ δὲ ἐνταῦθα τὸν περὶ τοῦδε τοῦ διηγήματος στήσας λόγον, ἐφ’ ἕτερον βαδιοῦμαι, τοὺς ἐμφερομένους τῷ διηγήματι ἁγίους ἀντιβολῶν προξενῆσαί μοι τὴν ἄνωθεν διὰ πρεσβείας | |
| εὐμένειαν. | 244 in vol. 1 | |
3t | ΜΑΡΚΙΑΝΟΣ | |
3.1 | Μαρκιανὸν δὲ τὸν πάνυ πῶς ἂν ἀξίως θαυμάσαιμεν ἢ δῆλον ὅτι Ἠλίᾳ καὶ Ἰωάννῃ καὶ τοῖς κατ’ ἐκείνους συντάττοντες οἳ «περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν | |
| 5 | οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος οὗτος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι, καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις, καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς»; Οὗτος γὰρ πατρίδα πάλαι μὲν ἔσχε τὴν Κύρρον, ἧς καὶ πρόσθεν ἐμνήσθην, μετὰ δὲ ταῦτα τὴν ἔρημον· καὶ ταύτην δὲ κἀκείνην κατα‐ λιπὼν νῦν ἔχει τὸν οὐρανόν. Καὶ ἡ μὲν αὐτὸν ἐγέννησεν, | |
| 10 | ἡ δὲ ἔθρεψε καὶ νικηφόρον ἀπέφηνεν, ὁ δὲ ὡς στεφανίτην | |
| ἐδέξατο. | 246 in vol. 1 | |
3.2 | Τῆς γὰρ τοῦ γένους καταφρονήσας περιφανείας— ἐξ εὐπατριδῶν γὰρ κατήγετο—καὶ τῆς ἐν βασιλείοις λαμπρότητος—ἐν ἐκείνοις γὰρ ἤνθει, μέγεθος σώματος παρὰ τοῦ δημιουργοῦ τῆς φύσεως καὶ κάλλος δεξάμενος | |
| 5 | καὶ ψυχὴν ἔχων ἀγχινοίᾳ κεκοσμημένην—, εἰς θεὸν καὶ τὰ θεοῦ τὸ φίλτρον ἅπαν μετέθηκε· καὶ πᾶσιν ἐρρῶσθαι φράσας, καταλαμβάνει τῆς ἐρήμου τὸν ὀμφαλὸν καὶ, σμικρὸν οἰκίσκον δειμάμενος οὐδὲ τῷ σώματι σύμμετρον, καὶ ἄλλῳ σμικρῷ τινὶ θριγκίῳ περιβαλὼν καθεῖρκτο διηνεκῶς, | |
| 10 | πάσης μὲν ἀνθρωπίνης συνουσίας κεχωρισμένος, τῷ δὲ τῶν ὅλων δεσπότῃ διαλεγόμενος καὶ τῆς γλυκείας ἐκείνης ἐπαΐων φωνῆς. Τοῖς μὲν γὰρ θείοις ἐντυγχάνων λογίοις τῆς θείας φωνῆς ἀπολαύειν ἡγεῖτο· προσευχόμενος δὲ καὶ τὰς ἱκετείας προσφέρων, αὐτὸς τὴν πρὸς τὸν δεσπότην | |
| 15 | ἐποιεῖτο διάλεξιν. Καὶ τοσαύτης ἀεὶ τρυφῆς ἀπολαύων κόρον λαβεῖν οὐκ ἐβούλετο. Ἤκουσε γὰρ τοῦ θείου πνεύματος διὰ τοῦ μεγάλου Δαβὶδ ὑποψάλλοντος ὡς «ὁ μελετῶν ἐν νόμῳ κυρίου ἡμέρας καὶ νυκτὸς ἔσται ὡς τὸ ξύλον τὸ πεφυτευμένον παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὑδάτων, ὃ τὸν καρπὸν | |
| 20 | αὐτοῦ δώσει ἐν καιρῷ αὐτοῦ, καὶ τὸ φύλλον αὐτοῦ οὐκ ἀπορρυήσεται». Τούτων τῶν καρπῶν ἐφιέμενος τὸν | |
| ἥδιστον τοῦτον ἠσπάζετο πόνον, καὶ τὴν μὲν προσευχὴν ἡ ψαλμῳδίᾳ, τὴν δὲ ψαλμῳδίαν ἡ προσευχὴ διεδέχετο, καὶ ἀμφότερα πάλιν ἡ τῶν θείων λογίων ἀνάγνωσις. | 248 in vol. 1 | |
3.3 | Σιτίον δὲ ἦν αὐτῷ μόνος ἄρτος, καὶ οὗτος σταθμῷ προσφερόμενος· τοσοῦτος δὲ ἦν ὁ σταθμὸς ὡς μηδὲ παιδίῳ ἄρτι θηλῆς ἀπαλλαγέντι τὴν χρείαν πληροῦν. Φασὶ γὰρ τοῦ ἄρτου τὴν λίτραν τέτραχα διαιρουμένην ἡμέραις τέτταρσι | |
| 5 | διανέμεσθαι, καὶ ἡμέρᾳ ἑκάστῃ μίαν ἀπονέμεσθαι μοῖραν. Ἐκεκρίκει γὰρ ἑσπέρας καθ’ ἑκάστην ἐσθίειν ἡμέραν, κόρον δὲ μὴ λαβεῖν μηδέποτε, ἀλλ’ ἀεὶ μὲν πεινῆν, ἀεὶ δὲ διψῆν, προσφέρειν δὲ τῷ σώματι τὰ εἰς τὸ ζῆν ἀποχρῶντα. Ἔλεγε γὰρ ὡς ὁ διὰ πλειόνων ἡμερῶν σιτίων μεταλαγχάνων, | |
| 10 | ἀσθενέστερον μὲν ἐν ταῖς τῆς ἀπαστίας ἡμέραις τὰς δεσπο‐ τικὰς λειτουργίας ἐπιτελεῖ· ἐν ᾗ δὲ πάλιν ἡμέρᾳ τῶν σιτίων μεταλαμβάνει, πλείονα, ὡς εἰκός, προσφερόμενος τὴν γαστέρα φορτίζει· βαρυνομένη δὲ αὕτη ὀκνηροτέραν περὶ τὴν ἀγρυπνίαν καθίστησι τὴν ψυχήν. Ἄμεινον τοίνυν | |
| 15 | ἔλεγεν εἶναι καθ’ ἡμέραν μὲν μεταλαμβάνειν τροφῆς, κόρον δὲ περιμεῖναι μηδέποτε· ἀληθὴς γὰρ νηστεία ἡ διηνεκὴς ἔνδεια. Ταῦτα νομοθετῶν διετέλει ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἀνὴρ καὶ σῶμα μέγιστον ἔχων καὶ τῶν ἐπ’ αὐτοῦ πάντων ἀνθρώ‐ πων μέγιστός τε ὢν καὶ κάλλιστος μικρῷ τοῦτο σιτίῳ | |
| 20 | διέτρεφεν. | 250 in vol. 1 |
3.4 | Χρόνου δέ τινος διελθόντος δύο συνοίκους ἐδέξατο, Εὐσέβιον ὃς τῆς ἱερᾶς ἐκείνης καλύβης κληρονόμος ἐγένετο, καὶ Ἀγαπητὸν ὃς τὴν ἀγγελικὴν ταύτην νομοθεσίαν εἰς τὴν Ἀπαμέων μετεφύτευσε· κώμη γάρ τίς ἐστι μεγίστη | |
| 5 | καὶ πολυάνθρωπος, Νικέρτη δὲ ὄνομα ταύτῃ· δύο τοίνυν φιλοσοφίας ἐν ταύτῃ φροντιστήρια κατεσκεύασε μέγιστα, τὸ μὲν τῆς αὐτοῦ προσηγορίας ἐπώνυμον, τὸ δὲ τοῦ θαυ‐ μαστοῦ Συμεώνου, ὃς πεντήκοντα ἐτῶν ἀριθμὸν ἐν ταύτῃ τῇ φιλοσοφίᾳ διέλαμψεν. Ἐν τούτοις μέχρι καὶ τήμερον | |
| 10 | πλείους ἢ τετρακόσιοι διάγουσιν ἄνδρες, ἀρετῆς ἀθληταὶ καὶ εὐσεβείας ἐρασταὶ καὶ τὸν οὐρανὸν τοῖς πόνοις ὠνούμενοι. Θεσμοθέται δὲ ταύτης τῆς πολιτείας Ἀγαπητὸς καὶ Συμεώνης, παρὰ τοῦ μεγάλου Μαρκιανοῦ τοὺς νόμους δεξάμενοι. Ἐκ δὲ τούτων μυρία ἐφυτεύθη ἕτερα ἀσκητῶν | |
| 15 | καταγώγια, τουτοισὶ τοῖς νόμοις κοσμούμενα ἃ οὐ ῥᾴδιον ἀριθμεῖν. Ἀλλὰ φυτουργὸς τούτων ἁπάντων ὁ θεσπέσιος ἐκεῖνος ἀνήρ· ὁ γὰρ τὸ σπέρμα τὸ κάλλιστον παρασχών, | |
| οὗτος καὶ τῶν φύντων ἀγαθῶν αἴτιος ἂν εἰκότως κληθείη. | 252 in vol. 1 | |
3.5 | Τὸ μὲν οὖν πρῶτον, ὡς ἔφην, μόνος τὴν ἐθελουσίαν ἐκείνην εἶχεν εἰρκτήν· ἔπειτα τοὺς δύο τούτους ὑποδεξάμενος, οὐ συνοίκους εἶχεν· οὐδὲ γὰρ αὐτῷ μόνῳ ὁ οἰκίσκος ἀπέχρη, σμικρὸς ὢν κομιδῆ, καὶ πολὺν αὐτῷ καὶ ἑστῶτι καὶ κατα‐ | |
| 5 | κειμένῳ παρέχων πόνον. Οὔτε γὰρ ἑστὼς ἀνορθοῦσθαι οἷός τε ἦν, τῆς ὀροφῆς καὶ τὴν κεφαλὴν καὶ τὸν αὐχένα καμπτούσης, οὔτε κατακλινόμενος ἐκτείνειν τοὺς πόδας ἠδύνατο, ἰσόμετρον τῷ σώματι τοῦ οἴκου τὸ μῆκος οὐκ ἔχοντος. Ἕτερον οὖν αὐτοῖς ἐπιτρέψας κατασκευάσαι, ἐν | |
| 10 | ἐκείνῳ διάγειν ἐκέλευε καὶ καθ’ ἑαυτούς τε ὑμνεῖν καὶ προσεύχεσθαι, καὶ τοῖς θείοις ἐντυγχάνειν λογίοις. Ἐπειδὴ δὲ ἔδει πλείονας τῆς ὠφελείας ταύτης μεταλαχεῖν, ἕτερον πόρρωθεν οἰκοδομηθῆναι καταγώγιον παρεγγυήσας, ἐν ἐκείνῳ διάγειν τοὺς βουλομένους ἐκέλευεν. Ἡγεμόνευε δὲ | |
| 15 | αὐτῶν ὁ Εὐσέβιος τὴν τοῦ μεγάλου Μαρκιανοῦ διδασκαλίαν διαπορθμεύων. Ὁ δὲ θεῖος ἐκεῖνος Ἀγαπητὸς παιδοτριβηθεὶς ὡς ἔδει, καὶ γυμνασάμενος καὶ τὴν ἀθλητικὴν ταύτην ἄριστα παι‐ δευθεὶς ἐπανῆκεν, ὡς ἔφην, καὶ ἃ παρὰ τῆς θείας ἐκείνης | |
| 20 | ψυχῆς ἐδέξατο, κατέσπειρε σπέρματα. Οὕτω δὲ περιφανὴς ἐγένετο καὶ περίβλεπτος, ὡς καὶ τῆς ἀρχιερατικῆς προεδρίας ἀξιωθῆναι καὶ ποιμενικὴν ἐγχειρισθῆναι κηδεμονίαν, καὶ τῆς οἰκείας πατρίδος ἐμπιστευθῆναι τὴν ἐπιμέλειαν. | 254 in vol. 1 |
3.6 | Εὐσέβιος δὲ ὁ θαυμάσιος, τῆς συναθροισθείσης προστα‐ τεύων ἀγέλης, καὶ τοῦ διδασκάλου τὴν ἐπιμέλειαν ἀνεδέδεκτο, καὶ μόνος εἰς καιρὸν αὐτῷ φοιτᾶν καὶ πυνθάνεσθαι μή τι βούλοιτο ἠξιοῦτο. Ἐθελήσας δέ ποτε νύκτωρ ἰδεῖν ὅ τι | |
| 5 | πράττοι, ἐτόλμησε τῇ φωταγωγῷ—βραχεῖα δὲ ἦν αὕτη— πελάσαι· καὶ διακύψας ὁρᾷ φῶς οὐ λυχνιαῖον, οὐδὲ χειρο‐ ποίητον, ἀλλὰ θεόσδοτον καὶ τῆς ἄνωθεν χάριτος, τῆς τοῦ διδασκάλου κορυφῆς ἀπαστράπτον καὶ τῶν θείων λογίων ὑποδεικνῦον τὴν τῶν γραμμάτων συνθήκην· καὶ γὰρ βιβλίον | |
| 10 | κατέχων ἐτύγχανε καὶ τὸν ἄσυλον θησαυρὸν ἐπεζήτει τοῦ θείου θελήματος. Τοῦτο δὲ θεασάμενος Εὐσέβιος ὁ θαυμάσιος δέους τε ἐνεπίμπλατο καὶ φρίκης μεστὸς ἐγίνετο καὶ τὴν κατακεχυμένην τοῦ θείου θεράποντος ἐδιδάσκετο χάριν καὶ τοῦ θεοῦ τὴν περὶ τοὺς δούλους ἐμάνθανεν εὔνοιαν. | |
3.7 | Ἄλλοτε δὲ ἐν τῷ προαυλίῳ τοῦ μεγάλου προσευχο‐ μένου Μαρκιανοῦ, δράκων τις ἀνερπύσας εἰς τὸν πρὸς | |
| ἕω τετραμμένον τοῖχον, ἄνωθεν τοῦ τοίχου διέκυψε κεχηνώς τε ἅμα καὶ βλοσυρὸν βλέπων, καὶ τὴν ἐπιβουλὴν σημαίνων. | 256 in vol. 1 | |
| 5 | Πόρρω δὲ ἑστὼς ὁ Εὐσέβιος, καὶ τὸ φρικῶδες ἐκεῖνο θέαμα δείσας, καὶ τὸν διδάσκαλον ἀγνοεῖν ὑποτοπήσας, ὑπεδείκνυ βοῶν καὶ φυγεῖν ἀντιβολῶν. Ὁ δὲ ἐπιτιμήσας καὶ τὴν δειλίαν ἐκβαλεῖν κελεύσας—πάθος γὰρ εἶναι καὶ ταύτην ὀλέθριον—, τῷ μὲν δακτύλῳ τὸν σταυρὸν προετύπωσεν, | |
| 10 | ἐνεφύσησε δὲ τῷ στόματι καὶ τὴν παλαιὰν παρεδήλωσεν ἔχθραν. Ὁ δὲ καθάπερ τινι πυρὶ τῷ τοῦ στόματος πνεύματι αὐανθεὶς καὶ οἱονεὶ ἐμπρησθεὶς, καλάμης δίκην καταφλεχ‐ θείσης εἰς πολλὰ διελύθη. | |
3.8 | Ὅρα μοι τοίνυν εἰ μὴ τὸν δεσπότην ὡς εὔνους οἰκέτης μεμίμηται. Καὶ γὰρ ὁ δεσπότης, τῆς θαλάττης ἐπιμανείσης ποτὲ τῷ σκάφει τῶν μαθητῶν, ἀγωνιῶντας τούτους θεασά‐ μενος, οὐ πρότερον τῆς θαλάττης τὴν ζάλην ἐστόρεσε | |
| 5 | πρὶν ἢ τῶν μαθητῶν ἐπιτιμήσει καταπαῦσαι τὴν ἀπιστίαν. Ἐντεῦθεν ὁ θαυμάσιος οὗτος ταῦτα πεπαιδευμένος, πρῶτον τοῦ φοιτητοῦ τὴν δειλίαν ἐξέβαλεν, εἶθ’ οὕτω τὸ θηρίον τιμωρίᾳ παρέδωκεν. | |
3.9 | Τοιαύτη τοῦ μεγάλου Μαρκιανοῦ καὶ ἡ σοφία καὶ ἡ θαυματουργία καὶ ἡ πρὸς τὸν θεὸν παρρησία· ἀλλ’ ὅμως καὶ τοιαύτης χάριτος ἠξιωμένος καὶ θαυματουργεῖν μεγάλα | |
| δυνάμενος, κρύπτειν ἐσπούδαζε τὴν ἰσχὺν, τοῦ λωποδύτου | 258 in vol. 1 | |
| 5 | τῆς ἀρετῆς τὰς μηχανὰς ὑφορώμενος· τὸ γὰρ τῆς ἀλαζονείας ὑποσπείρων πάθος, τοὺς πόνῳ συλλεγέντας καρποὺς λῃστεύειν ἐπιχειρεῖ. Καὶ κρύπτειν δὲ τὴν δεδομένην προθυμούμενος χάριν, ἄκων ἐθαυματούργει, τῆς τῶν κατορθωμάτων αἴγλης ἀπαστραπτούσης καὶ τὴν κεκρυμμένην δύναμιν παραγυ‐ | |
| 10 | μνούσης. Καὶ δήποτε τοιόνδε συνέβη γενέσθαι. Ἀνήρ τις τῶν εὐπατριδῶν καὶ ἀρχὰς στρατιωτικὰς πολλάκις ἐγχειρισθείς, ἀπὸ Βεροίας τῆς Συρίας ὁρμώμενος, τῆς θυγατρὸς ἐπὶ χρόνῳ πολλῷ κορυβαντιώσης καὶ ὑπὸ πονηροῦ δαίμονος ἐνοχλουμένης καὶ λυττώσης, καταλαμ‐ | |
| 15 | βάνει τὴν ἔρημον, συνήθης μὲν ὢν τοῦ μεγάλου Μαρκιανοῦ, συντεύξεσθαι δὲ αὐτῷ καὶ ἀντιβολήσειν διὰ τὴν προτέραν συνήθειαν προσδοκῶν. Ψευσθεὶς δὲ τῆς ἐλπίδος καὶ τῆς θέας διαμαρτὼν τοῦ θείου θεράποντος, ἱκετεύει τινὰ πρεσ‐ βύτην ὃς κατ’ ἐκεῖνο καιροῦ τὴν τοῦ θείου ἀνδρὸς διακονίαν | |
| 20 | ἐγκεχείριστο μικρὸν ληκύθιον ἐλαίου πλῆρες ὑποδέξασθαί τε καὶ παρ’ αὐτὴν θεῖναι τοῦ οἰκιδίου τὴν θύραν. Ὁ δὲ πρεσβύτης, πολλάκις μὲν τὴν ἐγχείρησιν ἀρνηθείς, πολλάκις | |
| δὲ πάλιν παρακληθείς, ἥττων τῆς ἱκετείας ἐγένετο. Τοῦ δὲ κτύπου αἰσθόμενος ὁ μέγας Μαρκιανὸς ἐπυνθάνετο τίς τε | 260 in vol. 1 | |
| 25 | εἴη καὶ τί δεόμενος ἥκοι. Ὁ δὲ τὴν μὲν ἀληθῆ πρόφασιν ἔκρυπτεν, ἐσκήπτετο δὲ ἀφῖχθαι ὡς μαθησόμενος μή τι κελεύοι· καὶ τοῦτο λέγων ἀπεπέμπετο. Ὑπὸ δὲ τὴν ἕω πάλιν τῆς κόρης ὁ πατὴρ ἱκέτευεν ἀποδοθῆναι αὑτῷ τὸ ληκύθιον· ὁ δὲ δεδιὼς μέν, ἀπῄει δ’ ὅμως ἡσυχῇ ᾗ ἠδύνατο, | |
| 30 | καὶ τὴν χεῖρα προτείνας καὶ τὸ ληκύθιον λαβὼν ἐπειρᾶτο λανθάνειν. Ὁ δὲ πάλιν ἐπύθετο τί βουλόμενος ἥκοι. Ὡς δὲ τὴν αὐτὴν ἔφη πρόφασιν ἣν καὶ ἑσπέρας ἐδήλωσε, δυσχεράνας ὁ θεῖος ἀνήρ, ἅτε δὴ παρὰ τὸ εἰωθὸς γεγενημένην τοῦ πρεσβύτου τὴν ἄφιξιν, τἀληθῆ ἀπαγγέλλειν ἐκέλευεν. | |
| 35 | Ὁ δὲ δειμαίνων καὶ τρέμων καὶ κρύπτειν τὸν τῆς θείας χάριτος ἀνάπλεων οὐ δυνάμενος, τίς τε ἥκοι ἔλεγε, καὶ τοῦ πάθους τὴν τραγῳδίαν ἐδίδασκε, καὶ τὸ ληκύθιον ἐπεδείκνυ. Ὁ δὲ ἠγανάκτει μέν, ὡς εἰκὸς ἦν τὸν δεικνύναι τὴν ἀρετὴν οὐ βουλόμενον· ἀπειλήσας δὲ ὅμως, ὡς, εἰ | |
| 40 | αὖθις τοιαῦτα τολμήσειε, καὶ τῆς συνουσίας ἐκείνης στερη‐ θήσεται, καὶ τὴν διακονίαν ἀφαιρεθήσεται—μεγίστη δὲ | |
| ἦν ἡ ζημία τοῖς τὸ κέρδος ἐπισταμένοις—, ἀπέπεμψεν ἀποδοῦναι τῷ δεδωκότι κελεύσας. Καὶ ὁ μὲν ταῦτα ἐκέλευε· τέτταρας δὲ σταθμοὺς ὁ δαίμων ἀφεστηκὼς τοῦ ἐξελαύνοντος | 262 in vol. 1 | |
| 45 | ἐβόα τὴν δύναμιν· καὶ Μαρκιανὸς ἐν Βεροίᾳ τὰ δικαστῶν εἰργάζετο δημίοις τισὶ κατὰ τοῦ δαίμονος χρώμενος, καὶ τὸν ἀλιτήριον ἐξελαύνων, καὶ τὴν κόρην καθαρὰν τῆς ἐνεργείας ἀποφαίνων ἐκείνου. Καὶ τοῦτο μεμάθηκεν ἀκριβῶς ὁ τῆς κόρης πατήρ. Ἐπανιόντι γὰρ αὐτῷ καὶ ὀλίγους | |
3.9(50) | τοῦ ἄστεως σταδίους ἀπέχοντι οἰκέτης τις ἀπήντησεν, εἰς ἀγρὸν ὑπὸ τῆς δεσποίνης ἀποσταλείς. Οὗτος οὖν τὸν δεσπότην θεασάμενος προσέφερε τῆς γεγενημένης θαυματουργίας τὰ εὐαγγέλια, πρὸ τεττάρων ἡμερῶν λέγων γεγενῆσθαι τὸ θαῦμα. Ἀριθμήσας τοίνυν τὰς ἡμέρας καὶ τὸν καιρὸν | |
| 55 | ἀκριβῶς ἐξετάσας, ἐκεῖνον εἶναι μεμάθηκεν, ἐν ᾧ τὸ ληκύθιον ἐξεκόμισεν ὁ πρεσβύτης. | |
3.10 | Ἐγὼ δὲ εἰς ἔννοιαν λαμβάνω τί οὐκ ἂν ἔδρασεν ὁ μέγας οὗτος ἀνήρ, εἰ θαυματουργεῖν ἐβούλετο. Εἰ γὰρ καὶ κρύπτειν ἐσπουδακὼς ἣν ἐδέξατο χάριν, τοσαύτην αἴγλην ἠφίει, ποίαν οὐκ ἂν τερατουργίαν ἐθελήσας εἰργάσατο; | |
| 5 | Οὕτω δὲ καὶ τὴν πνευματικὴν αὐτοῦ σοφίαν οὐχ ἅπασιν | |
| ἐδήλου, καὶ ταῦτα τὸ τελευταῖον, μετὰ τὴν τοῦ σωτηρίου πάθους καὶ τῆς δεσποτικῆς ἀναστάσεως ἑορτὴν εἰσιέναι τοὺς βουλομένους πρὸς αὐτὸν ἐπιτρέψας. | 264 in vol. 1 | |
3.11 | Ἀμέλει κατ’ ἐκεῖνον ἅπαντες ὁρᾶν αὐτὸν ἐσπούδαζον τὸν καιρόν. Καὶ δή ποτε ἀφίκοντο πρὸς αὐτὸν συναχθέντες τῶν ἀρχιερέων οἱ πρῶτοι, Φλαβιανὸς ὁ μέγας τὴν Ἀντιοχέων ποιμαίνειν πεπιστευμένος, καὶ ὁ θεῖος Ἀκάκιος, οὗ καὶ | |
| 5 | πρόσθεν ἐμνήσθην, Εὐσέβιός τε ὁ τῆς Χαλκιδέων, καὶ Ἰσίδωρος ὁ τότε τὴν Κύρρον κυβερνᾶν πεπιστευμένος, ἀρετῇ διαπρέποντες. Συνῆν δὲ αὐτοῖς καὶ Θεόδοτος τῆς Ἱεραπολιτῶν κατέχων τὰς ἡνίας, ἀσκήσει καὶ πρᾳότητι λάμπων. Παρῆσαν δέ τινες τῶν ἐν τέλει καὶ ἀξιώμασι, | |
| 10 | τῆς πίστεως τὸ ζώπυρον ἔχοντες. Πάντων τοίνυν σιγῇ καθημένων καὶ τὴν ἱερὰν ἐκείνου προσδεχομένων φωνήν, σιγῶν καὶ αὐτὸς ἐπὶ πολὺ καθῆστο, ἀργῶν μὲν τὴν γλῶτταν, ἐνεργὸν δὲ παρέχων τὴν ἀκοήν. Τότε τις τῶν καθημένων, συνήθης ὢν αὐτῷ διὰ τὴν τῆς ψυχῆς ἐπιμέλειαν καὶ ἄλλως | |
| 15 | δὲ ἀξιώματι λάμπων· «Ἅπαντες, ἔφη, ὦ πάτερ, καὶ οἱ θεῖοι πατέρες τῆς σῆς διψῶντες διδασκαλίας, τὰ ἥδιστά | |
| σου προσμένουσι νάματα. Μετάδος τοίνυν τοῖς παροῦσιν ἅπασι τῆς ὠφελείας, καὶ μὴ κωλύσῃς τοὺς τῆς εὐεργεσίας κρουνούς.» Ὁ δὲ μέγα στενάξας· «Ὁ τῶν ὅλων, ἔφη, | 266 in vol. 1 | |
| 20 | θεὸς καθ’ ἑκάστην ἡμέραν, καὶ διὰ τῆς κτίσεως φθέγγεται, καὶ διὰ τῶν θείων γραφῶν διαλέγεται, καὶ παραινεῖ τὰ δέοντα, καὶ εἰσηγεῖται τὰ συμφέροντα, καὶ ἀπειλαῖς δεδίτ‐ τεται, καὶ προτρέπει ταῖς ὑποσχέσεσι, καὶ ὄνησιν οὐδεμίαν καρπούμεθα. Πῶς ἂν τοίνυν Μαρκιανὸς φθεγγόμενος | |
| 25 | ὠφελήσειε, τοσαύτην ὠφέλειαν μετὰ τῶν ἄλλων ἀποπεμ‐ πόμενος καὶ ὄνησιν ἐκεῖθεν εὕρασθαι μὴ βουλόμενος;» Ἐντεῦθεν πολλοὶ μὲν παρὰ τῶν πατέρων ἐκινήθησαν λόγοι, οὓς ἐνθεῖναι τῷ διηγήματι παρέλκον ἐνόμισα. Ἀναστάντες δὲ καὶ προσευξάμενοι, καὶ τῆς ἱερωσύνης αὐτῷ τὴν χειρο‐ | |
| 30 | τονίαν ἐπιθεῖναι θελήσαντες, ἔδεισαν πάλιν τὴν ἐπιχείρησιν. Καὶ οὗτος μὲν ἐκείνῳ, ἐκεῖνος δὲ τούτῳ παρεκελεύετο. Πάντες δὲ ὁμοίως παραιτησάμενοι τὴν ἐπάνοδον ἐποιήσαντο. | |
3.12 | Ἀλλὰ γὰρ βούλομαι καὶ ἄλλο τούτοις προσθεῖναι διήγημα, τῆς θείας ὕπαρχον αὐτοῦ συνέσεως γνώρισμα. Ἄβιτός τις εἰς τὴν ἑτέραν ἔρημον τὴν ἀσκητικὴν καλύβην πρῶτος ἐπήξατο· βορειοτέρα δὲ ταύτης ἐστὶ καὶ μικρὸν | |
| 5 | πρὸς ἕω κειμένη κατὰ τὸν ἀπαρκτίαν ἄνεμον τὸν τῷ ἀφη‐ λιώτῃ πελάζοντα. Οὗτος τοῦ μεγάλου Μαρκιανοῦ καὶ | |
| χρόνῳ καὶ πόνῳ πρεσβύτερος ἦν, φιλόσοφος δὲ ἀνὴρ καὶ τῷ σκληρῷ βίῳ συντεθραμμένος. Οὗτος πανταχόθεν περι‐ θρυλλουμένην τὴν τοῦ ἀνδρὸς καταμαθὼν ἀρετὴν τῆς μακρᾶς | 268 in vol. 1 | |
| 10 | ἡσυχίας κερδαλεωτέραν εἶναι τὴν τοιαύτην θέαν νενομικὼς ἔδραμε σπεύδων ἰδεῖν τὸ ποθούμενον. Μαθὼν δὲ αὐτοῦ τὴν ἄφιξιν ὁ μέγας Μαρκιανὸς καὶ τὴν θύραν ἀνοίξας πρὸς ἑαυτὸν εἰσεδέξατο. Εὐσεβίῳ δὲ τῷ θαυμασίῳ παρηγγύησε καὶ ὄσπριον ἐψῆσαι καὶ λάχανον | |
| 15 | εἴπερ ἔχοι. Ἐπειδὴ δὲ τῆς ἀλλήλων διαλέξεως ἐνεπλήσθησαν καὶ τὴν ἀλλήλων κατέμαθον ἀρετήν, κοινῇ τὴν τῆς ἐνάτης ἐπετέλεσαν λειτουργίαν· ἧκε δὲ ὁ Εὐσέβιος τράπεζαν φέρων καὶ ἄρτους προσφέρων. Ὁ δὲ μέγας Μαρκιανὸς τῷ θεσπεσίῳ Ἀβίτῳ· «Δεῦρο, ἔφη, πάντων μοι προσφι‐ | |
| 20 | λέστατε, καὶ ταύτης κοινωνήσωμεν τῆς τραπέζης.» Ὁ δὲ· «Οὐκ οἶδα, ἔφη, πώποτε πρὸ τῆς ἑσπέρας σιτίων μεταλαβών, πολλάκις δὲ καὶ δύο καὶ τρεῖς κατὰ ταὐτὸν ἄσιτος ἡμέρας διατελῶ.» Ὁ δὲ μέγας Μαρκιανὸς· «Ἐμοῦ γοῦν εἵνεκα, ἔφη, τήμερον ἀμειβέσθω τὸ ἔθος. Ἀσθενῶς γὰρ τὸ σῶμα | |
| 25 | διακείμενος προσμένειν τὴν ἑσπέραν οὐ δύναμαι.» Ὡς δὲ καὶ ταῦτα λέγων τὸν θαυμαστὸν Ἄβιτον οὐκ ἔπειθε, στενάξαι τε λέγεται καὶ φάναι· «Ἀλλ’ ἔγωγε ἀθυμῶ λίαν καὶ δάκνομαι τὴν ψυχὴν ὅτι τοσοῦτον ὑπέμεινας πόνον, | |
| ἵνα τινα φιλόπονον καὶ φιλόσοφον ἴδῃς, καὶ τῆς ἐλπίδος | 270 in vol. 1 | |
| 30 | ψευσθεὶς κάπηλόν τινα καὶ ἄσωτον ἀντὶ φιλοσόφου τεθέασαι.» Ἀνιαθέντος δὲ πρὸς ταῦτα τοῦ θειοτάτου Ἀβίτου καὶ φήσαντος ὡς κρεῶν μεταλάβοι ἂν ἥδιον μᾶλλον ἢ τούτων ἀκούοι, ὁ μέγας ἔφη Μαρκιανός· «Καὶ ἡμεῖς, ὦ φιλότης, τὸν αὐτόν σοι μέτιμεν βίον καὶ τὴν αὐτὴν ἀσπαζόμεθα | |
| 35 | πολιτείαν καὶ τῆς ἀναπαύλης προτιμῶμεν τοὺς πόνους καὶ τὴν νηστείαν τῆς τροφῆς προαιρούμεθα καί, νυκτὸς ἐπιγενο‐ μένης, τότε ταύτης μεταλαγχάνομεν. Ἀλλ’ ἴσμεν ὅτι τῆς ἀγάπης τὸ χρῆμα τῆς νηστείας ἐστὶ τιμιώτερον. Τὸ μὲν γὰρ τῆς θείας ἔργον νομοθεσίας, τὸ δὲ τῆς ἡμῶν αὐτῶν | |
| 40 | ἐξουσίας. Προσήκει δὲ τοὺς θείους νόμους τῶν ἡμετέρων πολλῷ νομίζειν τιμιωτέρους.» Τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους διαλεχθέντες, καὶ βραχείας μεταλαβόντες τροφῆς, καὶ τὸν θεὸν ὑμνήσαντες, καὶ τρεῖς ἀλλήλοις συνδιατρίψαντες ἡμέρας, ἐχωρίσθησαν, πάλιν ἀλλή‐ | |
| 45 | λους ὁρῶντες τῷ πνεύματι. | 272 in vol. 1 |
3.13 | Τίς τοίνυν οὐκ ἂν θαυμάσειε τοῦδε τοῦ ἀνδρὸς τὴν σοφίαν, ὑφ’ ἧς κυβερνώμενος ᾔδει μὲν νηστείας, ᾔδει δὲ φιλαδελφίας καιρόν, ᾔδει δὲ καὶ τῶν τῆς ἀρετῆς μορίων τὸ διάφορον, καὶ ποῖον ποίῳ προσήκει παραχωρεῖν, καὶ | |
| 5 | τίνι κατὰ καιρὸν διδόναι τὰ νικητήρια; | |
3.14 | Ἔχω δὲ καὶ ἄλλο διήγημα τῆς ἐν τοῖς θείοις αὐτοῦ τελειότητος γνώρισμα. Ἀφίκετο γὰρ πρὸς αὐτὸν ἀπὸ τῆς πατρίδος ἡ ἀδελφὴ σὺν τῷ υἱεῖ, ἀνδρί τε ὄντι καὶ τῆς Κύρρου πρωτεύοντι, τὰς ἀναγκαίας αὐτῷ χρείας πλουσίως κομίζουσα. | |
| 5 | Ὁ δὲ τὴν μὲν ἀδελφὴν ἰδεῖν οὐκ ἠνέσχετο, τὸν δὲ ἀδελφιδοῦν εἰσεδέξατο· τῆς γὰρ ὡρισμένης συντυχίας ἦν ὁ καιρός. Ὡς δὲ ἱκέτευον ὑποδεχθῆναι τὰ κομισθέντα· «Διὰ πόσων, ἔφη, μοναστηρίων διήλθετε; Τίσιν ἐκείνων ἐκ τούτων αὐτῶν μετεδώκατε;» Τοῦ δὲ εἰρηκότος ὡς οὐδενὶ δεδωκότες | 274 in vol. 1 |
| 10 | εἶεν· «Ἄπιτε, ἔφη, μεθ’ ὧν ἐκομίσατε. Ἡμεῖς γὰρ τούτων οὐδενὸς οὔτε δεόμεθα, οὔτε, εἰ δεοίμεθα, δεξοίμεθα. Φυσικῆς γὰρ συγγενείας, ἀλλ’ οὐ θείας θεραπείας πεφρον‐ τικότες τούτοις ἡμᾶς φιλοφρονεῖσθε. Εἰ γὰρ μὴ μόνην τοῦ γένους ἐτιμᾶτε τὴν ἀγχιστείαν, οὐχ ἡμῖν μόνοις μετεδώκατε | |
| 15 | ἂν ὧν ἠνέγκατε». Ταῦτα λέγων τὸν ἀδελφιδοῦν μετὰ τῆς ἀδελφῆς ἀπεπέμψατο, οὐδὲ βραχύ τι τῶν παρ’ αὐτῶν προσενεχθέντων ὑποδεχθῆναι κελεύσας. | |
3.15 | Οὕτως ἔξω τῆς φύσεως ἦν, καὶ εἰς τὴν τῶν οὐρανῶν μετεβεβήκει πολιτείαν. Ποῖον γὰρ ἄν τις τούτου σαφέστερον παράσχοι παράδειγμα ὅτι τοῦ θεοῦ ἄξιος ἦν κατὰ τὴν αὐτοῦ τοῦ θεοῦ φωνήν· «Ὁ μὴ καταλιμπάνων γάρ, φησι, | |
| 5 | πατέρα καὶ μητέρα καὶ ἀδελφοὺς καὶ ἀδελφὰς καὶ γυναῖκα καὶ τέκνα οὐκ ἔστι μου ἄξιος»; Εἰ δὲ ὁ μὴ καταλιμπάνων ἀνάξιος, ὁ καταλιμπάνων, καὶ τοσαύτῃ χρώμενος ἀκριβεῖ τελειότητι, δῆλον ὡς ἀξιώτατος ἦν. | |
3.16 | Ἐγὼ δὲ πρὸς τούτοις θαυμάζω καὶ τὴν τῶν θείων | |
| αὐτοῦ δογμάτων ἀκρίβειαν. Ἐβδελύττετο μὲν γὰρ τὴν Ἀρείου μανίαν ὑπὸ τῆς βασιλικῆς δυναστείας κατ’ ἐκεῖνο τοῦ καιροῦ ἐξαπτομένην· ἐμυσάττετο δὲ καὶ τὴν Ἀπολιναρίου | 276 in vol. 1 | |
| 5 | φρενοβλάβειαν· διεμάχετο δὲ γενναίως καὶ τοῖς τὰ Σαβελλίου φρονοῦσι καὶ τὰς τρεῖς ὑποστάσεις εἰς μίαν συνάγουσιν· ἀπεστρέφετο δὲ κομιδῆ καὶ τοὺς ὀνομαζομένους Εὐχίτας ἐν μοναχικῷ προσχήματι τὰ Μανιχαίων νοσοῦντας. | |
3.17 | Οὕτω δὲ θερμὸν εἶχε τὸν ὑπὲρ τῶν ἐκκλησιαστικῶν δογμάτων ζῆλον ὡς καὶ πρὸς ἄνδρα θαυμάσιόν τε καὶ θεῖον δικαίαν ἀνεδέξατο μάχην. Ἀβραάμης τις ἦν κατὰ τὴν ἔρημον ἐκείνην πρεσβύτης, ἀνὴρ πολιὰν μὲν ἔχων τὴν | |
| 5 | τρίχα, πολιώτερον δὲ τὸ φρόνημα, ἀρετῇ πάσῃ λάμπων καὶ ἀναβλύζων ἀεὶ τὸ τῆς κατανύξεως δάκρυον. Οὗτος | |
| κατ’ ἀρχὰς ὑπό τινος ἁπλότητος ὑπαχθεὶς 〈ὡσ〉 τὸ πρῶτον ἐπιτελεῖν ἠνείχετο πάσχα, ἀγνοῶν μέν, ὡς εἰκός, τὰ περὶ τούτου τοῖς πατράσιν ἐν Νικαίᾳ νενομοθετημένα, ἔθει δὲ | 278 in vol. 1 | |
| 10 | ἀρχαίῳ δουλεύειν αἱρούμενος. Πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι κατ’ ἐκεῖνο τοῦ καιροῦ ταύτην ἐνόσουν τὴν ἄγνοιαν. Ἀλλ’ ὁ μέγας Μαρκιανὸς πολλοῖς μὲν πολλάκις χρησάμενος λόγοις ἐπειράθη τὸν πρεσβύτην Ἀβραάμην—οὕτω γὰρ αὐτὸν οἱ ἐγχώριοι προσηγόρευον—εἰς τὴν τῆς ἐκκλησίας μεταγαγεῖν συμφω‐ | |
| 15 | νίαν. Ἀπειθοῦντα δὲ θεασάμενος τῆς πρὸς αὐτὸν προφανῶς κοινωνίας ἀπέστη. Ἀλλὰ χρόνου διελθόντος, ὁ θεσπέσιος ἐκεῖνος ἀνὴρ ἀπορρίψας τὸν μῶμον καὶ τῆς θείας ἑορτῆς ἀγαπήσας τὴν συμφωνίαν, ἔψαλλεν ἀληθεύων· «Μακάριοι οἱ ἄμωμοι ἐν ὁδῷ, οἱ πορευόμενοι ἐν νόμῳ κυρίου.» Καὶ | |
| 20 | τοῦτο δὲ τῆς τοῦ μεγάλου Μαρκιανοῦ διδασκαλίας κατόρ‐ θωμα. | |
3.18 | Τούτῳ πολλοὶ μὲν πανταχοῦ σηκοὺς εὐκτηρίους ἐδείμαντο, ἐν Κύρρῳ μὲν ὁ ἀδελφιδοῦς Ἀλύπιος, Ζηνοβιανὴ δέ τις ἐν Χαλκίδι καὶ γένει λάμπουσα καὶ ἀρετῇ διαπρέπουσα | |
| καὶ πλούτου περιουσίᾳ κομῶσα. Καὶ ἕτεροι δὲ οὐκ ὀλίγοι | 280 in vol. 1 | |
| 5 | αὐτὸ τοῦτο ἔδρων, τὸν νικηφόρον ἐκεῖνον ἀθλητὴν ἁρπάσαι φιλονεικοῦντες. Τοῦτο γνούς, ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος παρακαλεῖ τὸν θαυμάσιον ἐκεῖνον Εὐσέβιον, ὅρκους αὐτῷ προσενεγκὼν δείματος παντὸς γέμοντας, ἐν ἐκείνῳ τῷ χωρίῳ καταθεῖναι τὸ σῶμα καὶ μηδένα διαγνῶναι τὸν τάφον, πλὴν δύο τῶν | |
| 10 | συνηθεστέρων συνοίκων, μέχρις ἂν διέλθῃ πολὺς ἐτῶν ἀριθμός. Καὶ τοῦτον τὸν ὅρκον ὁ θαυμάσιος ἐκεῖνος πεπλή‐ ρωκεν ἄνθρωπος. Ἐπειδὴ γὰρ ἧκε τοῦ νικηφόρου τὸ τέλος καὶ χορὸς ἀγγέλων τὴν ἱερὰν ἐκείνην καὶ θείαν ψυχὴν εἰς τὰς ἐν οὐρανῷ μονὰς μετατέθηκεν, οὐ πρότερον αὐτοῦ τὴν | |
| 15 | τελευτὴν κατεμήνυσεν ἕως, μετὰ τῶν δύο τῶν γνωριμωτέρων τὸν τάφον ὀρύξας καὶ τὸ σῶμα καταθείς, τῆς γῆς τὴν ἐπιφάνειαν ἐξωμάλισε. Καὶ πεντήκοντα διελθόντων ἐνιαυτῶν καὶ πλειόνων, μυρίων συνδεδραμηκότων καὶ διηρευνηκότων τὸ σῶμα, ἄδηλος ὁ τάφος μεμένηκεν. Ἐπειδὴ δὲ ἕκαστος τῶν | |
| 20 | προειρημένων σηκῶν, ὁ μὲν ἀποστόλων, ὁ δὲ μαρτύρων ὑπεδέξατο λείψανα, θαρρήσαντες λοιπὸν οἱ τῆς ἐκείνου | |
| σκηνῆς καὶ διδαχῆς κληρονόμοι, πρὸ δύο τούτων ἐτῶν λάρνακα λιθίνην κατασκευάσαντες, ἐν ταύτῃ τὰ τοῦ τιμίου σώματος μετέθεσαν λείψανα, ἑνὸς τὸν τάφον ὑποδείξαντος· | 282 in vol. 1 | |
| 25 | οὗτος γὰρ μόνος ἐκ τῶν τριῶν περιῆν. | |
3.19 | Ζηλωτὴς δὲ γενόμενος τῆς ἐκείνου ἀρετῆς Εὐσέβιος ὁ θαυμάσιος πλείοσι διετέλεσε πόνοις κατατρύχων τὸ σῶμα. Εἴκοσι γὰρ καὶ ἑκατὸν σιδήρου περικείμενος λίτρας, ἐπέθηκε μὲν ἑαυτῷ καὶ τὰς τοῦ θειοτάτου Ἀγαπητοῦ ἄλλας πεντήκοντα, | |
| 5 | προσέθηκε δὲ καὶ τὰς τοῦ μεγάλου Μαρκιανοῦ ὀγδοήκοντα. Ἔσχε δὲ καὶ εὐκτήριον καὶ οἰκητήριον λάκκον τινὰ ὑδάτων ἀπηλλαγμένον, καὶ τριῶν ἐτῶν ἀριθμὸν τοῦτον διάγων διετέλεσε τὸν τρόπον. Εἰς τούτους δὲ ἐξέβην τοὺς λόγους, δεῖξαι βουλόμενος ὅσοις καὶ ἄλλοις μεγάλων κατορθωμάτων | |
| 10 | ὁ μέγας Μαρκιανὸς ἐγένετο πρόξενος. | |
3.20 | Τῆς τούτου φιλοσοφίας ἀπώνατο καὶ Βασίλειος ὁ θαυμάσιος ὁ πολλοῖς ὕστερον χρόνοις παρὰ τὴν Σελευκόβηλον | |
| —πόλις δὲ αὕτη τῆς Συρίας—τὸ μοναχικὸν δειμάμενος καταγώγιον καὶ λάμψας μὲν ἐν πολλοῖς καὶ ἄλλοις εἴδεσιν | 284 in vol. 1 | |
| 5 | ἀρετῆς, λάμψας δὲ διαφερόντως ἐν τῷ θεοφιλεῖ τῆς ἀγάπης κτήματι, καὶ τῷ θείῳ τῆς φιλοξενίας κατορθώματι. Ὅσους δὲ καὶ οὗτος παρέστησε τῷ θεῷ ἐργάτας, ἀποστολικῶς εἰπεῖν, ἀνεπαισχύντους, ὀρθοτομοῦντας τὸν λόγον τῆς ἀληθείας, τίς ἂν ῥᾳδίως ἀριθμήσειεν; | |
3.21 | Ἵνα γὰρ τοὺς ἄλλους ἐπὶ τοῦ παρόντος παραλίπω, εὐφημίας μὲν ὄντας ἀξίους, μῆκος δὲ ἐμποιοῦντας τῷ διηγήματι, ἑνὸς τούτων καὶ μόνου μνησθήσομαι. Ἐγένετό τις τούτου φοιτητής, Σαβῖνον δὲ αὐτὸν προσηγόρευον, ὃς | |
| 5 | πόνοις μυρίοις τὸ σῶμα κατεδαπάνησεν. Οὔτε γὰρ ἄρτου, οὔτε ὄψου τινὸς μετελάμβανε. Τροφὴ δὲ ἦν αὐτῷ ἄλευρον ὕδατι δευόμενον. Μιγνύναι δὲ οὕτως εἰώθει πᾶσαν τοῦ μηνὸς τὴν τροφὴν ὡς εὐρωτιᾶν καὶ πολλὴν ἐκπέμπειν τὴν δυσωδίαν. Ἐβούλετο δὲ αὐτῷ τῆς τοιᾶσδε τροφῆς τὸ εἶδος | |
| 10 | ἀμβλύνειν τοῦ σώματος τὰς ὀρέξεις, καὶ τῇ δυσωδίᾳ τῆς τροφῆς μαραίνειν τὴν ἡδονήν. Οὕτω δὲ καθ’ ἑαυτὸν διάγων, εἴ ποτέ τις τῶν γνωρίμων ἀφίκοιτο, τῶν παρατιθεμένων ἁπάντων ἁπλοϊκῶς μετελάμβανεν. | |
3.22 | Τοσαύτην δὲ χάριν θεόθεν ἐδέξατο ὡς γυναῖκά τινα τῶν ἐπισήμων καὶ ἐπὶ γένει καὶ πλούτῳ σεμνυνομένων ἀπὸ τῆς Ἀντιοχέων αὐτόσε δραμεῖν καὶ ἱκετεῦσαι ἐπαμῦναι | |
| τῇ θυγατρὶ ὑπὸ δαίμονος πολεμουμένῃ. «Ὄναρ γάρ, φησιν, | 286 in vol. 1 | |
| 5 | ἐθεασάμην τινὰ ἐνταῦθα δραμεῖν παρεγγυῶντα καὶ ταῖς εὐχαῖς τοῦ τῆς μονῆς ἡγεμονεύοντος τῇ θυγατρὶ πορίσαι τὴν σωτηρίαν.» Ἔλεγε τοίνυν ὁ τὰς ἀποκρίσεις ποιούμενος ὡς οὐκ εἴη ἔθος τὸν προστατεύοντα γυναιξὶ διαλέγεσθαι. Ὡς δὲ ἐπέκειτο δακρύουσα ἡ γυνὴ καὶ ὀλοφυρομένη καὶ | |
| 10 | πικρῶς ποτνιωμένη, ἐξελήλυθε μὲν ὁ τῆς μονῆς ἡγούμενος. Ἔφασκε δὲ ἡ γυνὴ μὴ αὐτὸν εἶναι, ἕτερον δὲ αὐτῇ ὑπο‐ δειχθῆναι ὑπέρυθρον, ἐξανθήματά τινα κατὰ τῶν παρειῶν ἔχοντα. Ὡς δὲ ἔγνωσαν τὸν ζητούμενον—τρίτος δὲ ἦν τῆς μονῆς, ἀλλ’ οὐ πρῶτος—, πείσαντες αὐτὸν ἤγαγον πρὸς | |
| 15 | τὴν γυναῖκα καὶ παραυτίκα ἡ μὲν ἐπέγνω τὸ πρόσωπον· ὁ δὲ πονηρὸς δαίμων βοήσας τὴν κόρην κατέλιπεν. | |
3.23 | Τοιαῦτα τῶν τοῦ μεγάλου Μαρκιανοῦ φοιτητῶν οἱ φοιτηταὶ κατορθώκασιν· τοιαῦτα φυτὰ πανταχοῦ κατε‐ φύτευσεν ὁ ἄριστος φυτουργός. Ἐγὼ δὲ πάλιν τούτῳ τέλος τῷ διηγήματι δεδωκὼς ἀντιβολῶ καὶ δέομαι διὰ τῆς τούτων | |
| 5 | ἁπάντων πρεσβείας τῆς θείας ἐπικουρίας τυχεῖν. | 288 in vol. 1 |
4t | ΕΥΣΕΒΙΟΣ | |
4.1 | Ὁποίους μὲν ἡ ἄκαρπος ἔρημος καρποὺς τῷ θεῷ προσενήνοχεν, ὡρίμους καὶ πεπείρους καὶ πολυτίμους καὶ τῷ φυτουργῷ προσφιλεῖς καὶ τοῖς εὖ φρονοῦσι τῶν ἀνθρώπων ἐρασμίους καὶ τριποθήτους, ἐν τοῖς ἤδη συγγρα‐ | |
| 5 | φεῖσιν ὑπεδείξαμεν διηγήμασιν. Ὡς ἂν δὲ μή τις ὑπολάβῃ τόπῳ περιγεγράφθαι τὴν ἀρετὴν καὶ μόνην εἶναι τὴν ἔρημον εἰς τοιαύτης προσόδου φορὰν ἐπιτηδείαν, φέρε λοιπὸν εἰς τὴν οἰκουμένην μεταβῶμεν τῷ λόγῳ καὶ δείξωμεν τῇ τῆς φιλοσοφίας κτήσει ἥκιστα ταύτην ἐμποδὼν γιγνομένην. | |
4.2 | Ὄρος ἐστὶν ὑψηλὸν, πρὸς ἕω μὲν τῆς Ἀντιόχου, Βεροίας δὲ πρὸς ἑσπέραν διακείμενον, τῶν παρακειμένων ὀρῶν ὑπερκείμενον, κατὰ τὴν ἀκροτάτην κορυφὴν κωνοειδὲς μιμούμενον σχῆμα, ἀπὸ τοῦ ὕψους τὴν προσηγορίαν δεξά‐ | |
| 5 | μενον· Κορυφὴν γὰρ αὐτὸ οἱ περίοικοι προσαγορεύειν εἰώθασιν. Τούτου πάλαι κατ’ αὐτὴν τὴν ἀκρωνυχίαν τέμενος ἦν δαιμόνων ὑπὸ τῶν γειτονευόντων λίαν τιμώμενον. Πρὸς μεσημβρίαν δὲ πεδίον κολποειδὲς ὑπεστόρεσται, ἀγκῶσιν ἑκατέρωθεν οὐ λίαν ὑψηλοῖς περιειργόμενον. Διήκουσι δὲ | 290 in vol. 1 |
| 10 | οὗτοι μέχρι τῆς διϊππευομένης ὁδοῦ, τὰς ἑκατέρωθεν ἀπὸ μεσημβρίας ἐπὶ τὴν ἄρκτον ἀνατεμνομένας ὑποδεχόμενοι τρίβους. Ἐν τούτῳ χωρία καὶ σμικρὰ καὶ μεγάλα κατῴ‐ κισται τοῖς ἑκατέρωθεν ὄρεσι συνημμένα. Παρ’ αὐτὰ δὲ τοῦ ὑψηλοῦ ὄρους τὰ κράσπεδα, κώμη τίς ἐστι μεγίστη | |
| 15 | καὶ πολυάνθρωπος, τῇ δὲ ἐγχωρίῳ φωνῇ Τελεδὰν αὐτὴν ὀνομάζουσιν. Ἄνω δὲ τῆς ὑπωρείας νάπη τίς ἐστιν οὐ λίαν προσάντης, ἀλλὰ μετρίως ἐπικλινὴς πρὸς τὸ πεδίον ἐκεῖνο καὶ νότον ἄνεμον ἀποβλέπουσα. Ἐν ταύτῃ φιλοσοφίας φροντιστήριον Ἀμμιανός τις | |
| 20 | ἐδείματο, ἀνὴρ πολλοῖς μὲν καὶ ἄλλοις ἀρετῆς εἴδεσι λάμπων, φρονήματι δὲ ὅτι μάλιστα μετρίῳ τοὺς ἄλλους ἐπλεονέκτει. | |
| Τεκμήριον δέ· ἀποχρῶν γὰρ εἰς διδασκαλίαν οὐ τοῖς οἰκείοις μόνον θιασώταις, ἀλλὰ καὶ δὶς τοσούτοις, πολλάκις πρὸς τὸν μέγαν Εὐσέβιον ἔδραμε, συνεργὸν λαβεῖν ἱκετεύων | 292 in vol. 1 | |
| 25 | καὶ τῆς ὑπ’ αὐτοῦ παγείσης παλαίστρας παιδοτρίβην τε καὶ διδάσκαλον. | |
4.3 | Ἀφειστήκει δὲ σταδίους πέντε καὶ εἴκοσιν ἐν οἰκήματί τινι σμικρῷ λίαν οὐδὲ φωταγωγοὺς ἔχοντι καθειργμένος. Ἐποδήγησε δὲ αὐτὸν πρὸς ταύτην τὴν ἀρετὴν Μαριανὸς ὁ τούτου μὲν θεῖος, τοῦ δὲ θεοῦ πιστὸς θεράπων. Ἀρκεῖ | |
| 5 | γὰρ τοσοῦτον εἰπεῖν ἐπεὶ καὶ Μωϋσῆν τὸν μέγαν τῇ ἐπωνυμίᾳ ταύτῃ τετίμηκεν ὁ δεσπότης. Οὗτος ὁ Μαριανὸς, τοῦ θείου γευσάμενος ἔρωτος, οὐκ ἠθέλησε μόνος τοῖς ἀγαθοῖς ἐντρυφᾶν, ἀλλὰ πολλοὺς μὲν καὶ ἄλλους συνεραστὰς ἐποιή‐ σατο, ἐθήρευσε δὲ καὶ τὸν μέγαν Εὐσέβιον καὶ τὸν τούτου | |
| 10 | ἀδελφὸν καὶ κατὰ τὸν βίον ὄντα γε ἀδελφόν. Οὐκ εὔλογον γὰρ ᾠήθη τοὺς μὲν οὐδὲν αὐτῷ διαφέροντας ἀγρεῦσαι πρὸς ἀρετήν, τοὺς δὲ ἀδελφιδοῦς ἀναγρεύτους καταλιπεῖν. Τούτους ἀμφοτέρους ἐν οἰκίσκῳ καθείρξας βραχεῖ τὴν εὐαγγελικὴν πολιτείαν ἐπαίδευεν. Ἀλλὰ τῷ μὲν ἀδελφῷ νόσος προσ‐ | |
| 15 | γενομένη τὸν δρόμον ἐκεῖνον διέκοψεν. Ἠκολούθησε δὲ τῇ νόσῳ καὶ θάνατος· ὀλίγας γὰρ μετὰ τὴν ἐκεῖθεν ἔξοδον | |
| διαβιώσας ἡμέρας, τοῦ βίου τὸ τέλος ἐδέξατο. | 294 in vol. 1 | |
4.4 | Διέμεινε δὲ ὁ μέγας Εὐσέβιος παρὰ πάντα τοῦ θείου τὸν βίον οὔτε πρός τινα διαλεγόμενος οὔτε τὸ φῶς θεώμενος, ἀλλὰ διηνεκῶς καθειργμένος. Καὶ μετὰ τὴν ἐκείνου τελευτὴν τοῦτον ἠσπάζετο τὸν βίον ἕως ὁ θαυμάσιος ἐκεῖνος Ἀμμιανὸς | |
| 5 | πολλαῖς αὐτὸν καταθέλξας ἱκεσίαις ἀνέπεισεν· «Εἰπὲ γάρ μοι, πρὸς αὐτὸν ἔφη, ὦ ἄριστε, τίνι νομίζων ἀρέσκειν τὸν ἐπίπονον τοῦτον καὶ αὐχμηρὸν μετελήλυθας βίον;» Τοῦ δὲ τὸν θεόν, ὡς εἰκὸς ἦν, δήπουθεν εἰρηκότος, τὸν τῆς ἀρετῆς νομοθέτην τε καὶ διδάσκαλον· «Οὐκοῦν ἐπειδὴ τούτου ἐρᾷς, | |
| 10 | ὁ Ἀμμιανὸς ἔφη, ἐγώ σοι τρόπον ἐπιδείξω δι’ οὗ καὶ τὸν ἔρωτα πλέον ἐξάψεις καὶ τὸν ἐρώμενον θεραπεύσεις. Τὸ μὲν γὰρ πᾶσαν εἰς ἑαυτόν τινα περιστῆσαι τὴν ἐπιμέλειαν, οὐκ ἄν, ὡς οἶμαι, φιλαυτίας διαφύγοι γραφήν. Ὁ γὰρ θεῖος νόμος ἀγαπᾶν τὸν πέλας ὡς ἑαυτὸν διαγορεύει. Τὸ δὲ | |
| 15 | πολλοὺς εἰς κοινωνίαν τοῦ πλούτου λαβεῖν τοῦ τῆς ἀγάπης ἐστὶ κατορθώματος ἴδιον. Ταύτην δὲ ὁ θεσπέσιος Παῦλος ‘νόμου πλήρωμα‘ προσηγόρευσε. Βοᾷ δὲ καὶ πάλιν· Ὅλος ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ ἀνακεφα‐ λαιοῦνται, ἐν τῷ· ‘Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς | |
| 20 | σεαυτόν‘. Καὶ ὁ κύριος δὲ ἐν τοῖς ἱεροῖς εὐαγγελίοις τῷ Πέτρῳ πλέον τῶν ἄλλων φιλεῖν αὐτὸν ὡμολογηκότι | |
| ποιμαίνειν αὐτοῦ τὰ πρόβατα παρηγγύησε. Τοῖς δὲ τοῦτο μὴ πεποιηκόσιν ἐγκαλῶν διὰ τοῦ προφήτου βοᾷ· ‘Ὦ οἱ ποιμένες, μὴ ἑαυτοὺς οἱ ποιμένες βόσκουσιν; οὐχὶ τὰ | 296 in vol. 1 | |
| 25 | πρόβατα νέμουσι;‘ Τούτου χάριν καὶ τὸν μέγαν Ἠλίαν τοῦτον μετιόντα τὸν βίον ἐν μέσῳ στρέφεσθαι τῶν ἀσεβῶν ἐκέλευσεν. Καὶ τὸν δεύτερον Ἠλίαν, Ἰωάννην τὸν πάνυ, τὴν ἔρημον ἀσπαζόμενον, ταῖς τοῦ Ἰορδάνου παρέπεμψεν ὄχθαις, ἐκεῖ βαπτίζειν καὶ κηρύττειν παρεγγυήσας. Ἐπειδὴ | |
| 30 | τοίνυν καὶ σὺ θερμὸς ἐραστὴς εἶ τοῦ πεποιηκότος καὶ σεσωκότος θεοῦ, πολλοὺς καὶ ἄλλους συγκατασκεύασον ἐραστάς. Τοῦτο γὰρ τῷ κοινῷ δεσπότῃ λίαν ἐστὶ προσφιλές. Διὰ τοῦτο καὶ τὸν Ἰεζεκιὴλ σκοπὸν προσηγόρευσε καὶ τοῖς ἁμαρτωλοῖς διαμαρτύρασθαι παρηγγύα· καὶ τὸν | |
| 35 | Ἰωνᾶν εἰς τὴν Νινευὴ τρέχειν ἐκέλευσε καὶ μὴ βουλόμενον δεσμώτην παρέπεμψεν.» Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα λέγων τὸν θεῖον κατεκήλησεν ἄνδρα καί, τὴν ἐθελούσιον ἐκείνην διορύξας εἱρκτήν, ἐξῆγέ τε καὶ ἀπῆγε καὶ τῶν θιασωτῶν παρεδίδου τὴν ἐπιμέλειαν. | |
4.5 | Ἐγὼ δὲ οὐκ οἶδα πότερον πλέον θαυμάσω, τούτου | |
| τὴν μετριότητα ἢ ἐκείνου τὴν εὐπείθειαν. Καὶ γὰρ οὗτος τὴν ἡγεμονίαν ἐδραπέτευε καὶ τῶν ὑπηκόων εἷς εἶναι μᾶλλον ἐβούλετο, τῆς προστασίας τὸν κίνδυνον ὑφορώμενος. | 298 in vol. 1 | |
| 5 | Καὶ ὁ μέγας Εὐσέβιος τὴν μετὰ πλειόνων διαγωγὴν ἀπεστρέ‐ φετο μέν, εἶξε δὲ ὅμως καί, τοῖς τῆς ἀγάπης δικτύοις ἁλούς, ἐδέχετο τῆς ποίμνης τὴν ἐπιμέλειαν καὶ ἦγε τὸν χορὸν οὐ πολλῶν λόγων εἰς διδασκαλίαν δεόμενος· ἤρκει γὰρ καὶ φαινόμενος ὀξὺν ἐργάσασθαι πρὸς τὸν τῆς ἀρετῆς | |
| 10 | δρόμον καὶ τὸν ἄγαν νωθέστατον. Φασὶ δὲ αὐτὸν οἱ τεθεαμένοι ἐμβριθὲς ἀεὶ τὸ πρόσωπον ἐσχηκέναι καὶ δέος ἱκανὸν ἐνθεῖναι τοῖς θεωμένοις. Τροφῆς δὲ αὐτὸς μὲν διὰ τριῶν καὶ τεττάρων ἀπέλαυεν ἡμερῶν, τοῖς δὲ συνοίκοις παρὰ μίαν μεταλαγχάνειν | |
| 15 | ἐκέλευε. Διηνεκῶς δὲ τῷ θεῷ προσομιλεῖν παρηγγύα καὶ μηδένα καιρὸν ταύτης ἄμοιρον τῆς ἐργασίας ἐᾶν, ἀλλὰ κοινῇ μὲν τὰς ὡρισμένας λειτουργίας ἐπιτελεῖν, τὰ δὲ ἐν | |
| μέσῳ τούτων τῆς ἡμέρας μόρια καθ’ ἑαυτὸν ἕκαστον ἢ ὑπὸ σκιᾷ τινὶ δένδρου ἢ παρά τινα πέτραν ἢ ἔνθα ἄν τίς τινος | 300 in vol. 1 | |
| 20 | ἡσυχίας ἀπολαύοι, ἢ ἑστῶτα ἢ κείμενον ἐπ’ ἐδάφους, ἀντιβολεῖν τὸν δεσπότην καὶ τὴν σωτηρίαν αἰτεῖν. Οὕτω δὲ τῶν τοῦ σώματος μορίων ἕκαστον τὴν ἀρετὴν ἐξεπαίδευσεν ὡς ἐκεῖνα δρᾶν ἃ μόνος ὁ λογισμὸς ἐπιτρέπει. | |
4.6 | Ἵνα δὲ τοῦτο δῆλον ἅπασι καταστήσω, ἑνὸς τῶν κατ’ αὐτὸν μνησθήσομαι διηγήματος. Ἐπί τινος καθῆστο πέτρας αὐτός τε καὶ Ἀμμιανὸς ὁ θαυμάσιος, καὶ τῶν θείων εὐαγγελίων τὴν ἱστορίαν ὁ μὲν | |
| 5 | ἀνεγίνωσκεν, ὁ δὲ τῶν ἀσαφεστέρων παρεγύμνου τὴν ἔννοιαν. Γηπόνων δέ τινων ἐν τῷ ὑποκειμένῳ πεδίῳ νεουρ‐ γούντων τὴν γῆν, ἐπὶ ταύτην εἱλκύσθη τὴν θεωρίαν ὁ μέγας Εὐσέβιος. Ἀμμιανοῦ δὲ τοῦ θεσπεσίου ἀνεγνωκότος τὸ εὐαγγελικὸν χωρίον, τὴν δὲ ἑρμηνείαν μαστεύοντος, ἀνα‐ | |
| 10 | λαβεῖν ἐκέλευσε τὴν ἀνάγνωσιν ὁ μέγας Εὐσέβιος. Τοῦ δὲ εἰρηκότος ὅτι «τοῖς ἀροῦσιν ἐπιτερπόμενος οὐκ ἐπήκουσας, ὡς εἰκός», νομοθετεῖ τοῖς ὀφθαλμοῖς μήτε τὸ πεδίον ἐκεῖνο θεωρῆσαί ποτε μήτε τῷ οὐρανίῳ κάλλει καὶ τῷ τῶν ἀστέρων ἑστιαθῆναι χορῷ, ἀλλ’ ἀτραπῷ χρώμενος στενωτάτῃ, ἧς | |
| 15 | τὸ μέτρον σπιθαμῆς εἶναί φασιν, ἐπὶ τὸν εὐκτήριον οἶκον φερούσῃ, ἔξω ταύτης βαδίσαι λοιπὸν οὐκ ἠνέσχετο. Πλείονα δὲ ἢ τεσσαράκοντα ἔτη φασὶ μετὰ τοῦτον αὐτὸν διαβιῶναι τὸν νόμον. Ἵνα δὲ μετὰ τῆς γνώμης καὶ ἀνάγκη τις αὐτὸν ἐπὶ ταῦτα καθέλκῃ, ζώνῃ σιδηρᾷ τὴν ὀσφὺν καταδήσας καὶ | 302 in vol. 1 |
| 20 | βαρύτατον κλοιὸν περιθεὶς τῷ τραχήλῳ, ἄλλῳ τινὶ σιδήρῳ τὴν ζώνην συνήρμοσε τῷ τοῦ τραχήλου κλοιῷ ἵνα τούτῳ τῷ τρόπῳ κατακαμπτόμενος εἰς γῆν κατακύπτειν διηνεκῶς ἀναγκάζηται. Τοιαύτας αὐτὸς τῆς τῶν γηπόνων ἐκείνων θεωρίας εἰσεπράξατο δίκας. | |
4.7 | Ταῦτα δέ με πολλοὶ μὲν καὶ ἄλλοι τῶν ἐκεῖνον ἱστορη‐ κότων καὶ τὰ κατ’ αὐτὸν ἀκριβῶς ἐπισταμένων ἐδίδαξαν· διηγήσατο δὲ τοῦτ’ αὐτὸ τὸ διήγημα καὶ ὁ πρεσβύτης, ὁ μέγας Ἀκάκιος, οὗ καὶ πρόσθεν ἐν τοῖς ἄλλοις διηγήμασιν | |
| 5 | ἀπεμνημονεύσαμεν. Ἔφη δὲ καὶ ἔρεσθαι αὐτόν ποτε συγκε‐ κυφότα θεασάμενος ποίαν καρπούμενος ὄνησιν οὔτε εἰς οὐρανὸν βλέπειν ἀνέχεται, οὔτε τὸ πεδίον ἐκεῖνο τὸ ὑπο‐ κείμενον θεωρεῖν, οὔτε τῆς στενῆς ἐκείνης ἔξω βαδίζειν ὁδοῦ· τὸν δὲ φάναι ταῦτα τεχνάζειν πρὸς τὰ τοῦ πονηροῦ | |
| 10 | δαίμονος μηχανήματα. «Ἵνα γάρ, ἔφη, μὴ περὶ μεγάλων | |
| μοι πολεμῇ, σωφροσύνην κλέπτειν πειρώμενος καὶ δικαιο‐ σύνην καὶ τὸν θυμὸν ὁπλίζων καὶ τὴν ἐπιθυμίαν ἐξάπτων καὶ φλεγμαίνειν τῷ τύφῳ καὶ ἐξογκοῦσθαι παρασκευάζων καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τοιαῦτα κατὰ τῆς ἐμῆς τυρεύων ψυχῆς, εἰς | 304 in vol. 1 | |
| 15 | τὰ σμικρὰ ταῦτα μεταφέρειν πειρῶμαι τὸν πόλεμον· ἔνθα καὶ νικήσας οὐ μεγάλα λωβᾶται, καὶ ἡττηθεὶς καταγελα‐ στότερος γίνεται, ἅτε δὴ μηδὲ ἐν τοῖς μικροῖς περιγενέσθαι δυνάμενος. Ἐπειδὴ τοίνυν ἀκινδυνότερον τοῦτον οἶδα τὸν πόλεμον—οὐ μεγάλα γὰρ ὁ ἐν τούτοις βαλλόμενος | |
| 20 | ζημιοῦται· ποία γὰρ βλάβη τὸ πεδίον ἰδεῖν ἢ εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνατεῖναι τὸ ὄμμα; —, εἰς τοῦτο αὐτὸν τῆς παρατάξεως τὸ εἶδος μεθίστημι. Τῇδε γὰρ οὔτε βαλεῖν οὔτε ἀνελεῖν δύναται· ταῦτα γὰρ οὐκ ἔστι θανατηφόρα τὰ βέλη, τῶν σιδηρῶν ἐκείνων ἀκίδων ἀπηλλαγμένα.» | |
| 25 | Ταῦτα ἀκηκοέναι ὁ μέγας ἔφη Ἀκάκιος καὶ ἄγασθαι | |
| τῆς σοφίας καὶ τὴν πολεμικὴν θαυμάσαι ἀνδρείαν αὐτοῦ καὶ ἐμπειρίαν. Οὗ χάριν ὡς ἀξιάγαστόν τε καὶ ἀξιομνημό‐ νευτον τοῖς τὰ τοιάδε μανθάνειν ἐφιεμένοις καὶ τόδε προσέφερε τὸ διήγημα. | 306 in vol. 1 | |
4.8 | Τοῦτο τὸ κλέος αὐτοῦ πάντοσε διαθέον εἵλκυσεν ἅπαντας πρὸς αὐτὸν τοὺς τῆς ἀρετῆς ἐραστάς. Ἀφίκοντο δὲ καὶ τοῦ θειοτάτου Ἰουλιανοῦ τοῦ Πρεσβύτου οὗ πρόσθεν τὸ διήγημα διεξήλθομεν τῆς ἀρίστης ποίμνης οἱ κτίλοι. | |
| 5 | Ἐπειδὴ γὰρ ὁ θεσπέσιος ἐκεῖνος ἀνὴρ τοῦ βίου τὸ τέρμα καταλαβὼν εἰς τὴν ἀμείνω μετέβη ζωήν, Ἰάκωβος ὁ Πέρσης καὶ Ἀγρίππας οἱ τῆς ἀγέλης ἐκείνης ἡγούμενοι πρὸς τὸν μέγαν Εὐσέβιον ἔδραμον τοῦ ἡγεμονεύειν τὸ καλῶς ἄγεσθαι ἄμεινον ἡγησάμενοι. | |
| 10 | Τοῦ δὲ Ἰακώβου, οὗ καὶ ἤδη πρόσθεν ἀπεμνημόνευσα, ἐν κεφαλαίῳ τούτου διδάξας τὴν ἀρετήν, καὶ νῦν δὲ τῆς ἄκρας | |
| αὐτοῦ φιλοσοφίας τεκμήριον ἐναργὲς ἀποδείξω. Ἐπειδὴ γὰρ ὁ θεῖος Εὐσέβιος, τὴν ἐντεῦθεν ἐκδημίαν ποιούμενος, αὐτὸν τοῦ ποιμνίου παρηγγύησε προστατεύειν, καὶ παραι‐ | 308 in vol. 1 | |
| 15 | τούμενος τὴν κηδεμονίαν τοὺς τῆς ἐπιμελείας ἐκείνης ἐφιεμένους οὐκ ἔπειθεν, εἰς ἑτέραν ᾤχετο ποίμνην, νέμεσθαι μᾶλλον ἢ νέμειν αἱρούμενος καὶ χρόνον πλεῖστον ἐπιζήσας, οὕτω τόνδε τὸν βίον κατέλυσεν. Διαδέχεται τοίνυν τὴν ἡγεμονίαν ἐκείνην Ἀγρίππας, | |
| 20 | ἀνὴρ πολλοῖς μὲν καὶ ἄλλοις κομῶν ἀγαθοῖς, διαφερόντως δὲ τῇ τῆς ψυχῆς καθαρότητι δι’ ἣν καὶ τοῦ θείου κάλλους διηνεκῶς τὴν φαντασίαν δεχόμενος καὶ τῷ τοῦ ἔρωτος ἐκείνου πυρσῷ πυρπολούμενος δάκρυσι κατέβρεχε διηνεκέσι | |
| τὰς παρειάς. | 310 in vol. 1 | |
4.9 | Καὶ τούτου δὲ ἐπὶ χρόνῳ πολλῷ τὴν ἔκκριτον ἐκείνην καὶ θείαν ποίμνην ἐννόμως ποιμάναντος, εἶτα τὸν βίον ὑπεξελθόντος, Δαυΐδης ὁ θεῖος, οὗ κἀγὼ τῆς θέας ἀπέλαυσα, τὴν ἡγεμονίαν παρέλαβεν, ἀνὴρ «νεκρώσας τῷ ὄντι, κατὰ | |
| 5 | τὸν θεῖον ἀπόστολον, τὰ μέλη τὰ ἐπὶ τῆς γῆς». Τοσοῦτον γὰρ ἀπώνατο τῆς Εὐσεβίου τοῦ μεγάλου διδασκαλίας, ὡς πέντε μὲν καὶ τετταράκοντα ἔτη ἐν ἐκείνῳ τῷ φροντιστηρίῳ διάγειν, θυμοῦ δὲ χωρὶς καὶ ὀργῆς πάντα τοῦτον διαβιῶναι τὸν χρόνον. Οὐδὲ γὰρ μετὰ τὴν ἡγεμονίαν ἐθεάσατό τις | |
| 10 | αὐτὸν πώποτε τοῦδε τοῦ πάθους ἥττω γενόμενον, καὶ ταῦτα μυρίων, ὡς εἰκός, ἀναγκαζόντων. Ἄνδρες γὰρ πεντήκοντα καὶ ἑκατὸν ὑπὸ τῆς ἐκείνου δεξιᾶς ἐποιμαίνοντο, οἱ μὲν ἄκροι τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν ἐν οὐρανῷ πολιτείαν μιμούμενοι, οἱ δὲ ἄρτι πτεροφυήσαντες, καὶ τὴν γῆν ὑπεράλλεσθαί τε | |
| 15 | καὶ ὑπερπέτεσθαι διδασκόμενοι. Ἀλλ’ ὅμως καὶ τοσούτων ὄντων τῶν τὰ θεῖα παιδευομένων καί τι καὶ παραβαινόντων, ὡς εἰκός—οὐδὲ γὰρ τὸν ἄρτι φοιτῶντα κατορθοῦν ἅπαντα ῥᾴδιον—, ἔμενεν ἀκίνητος, οἷά τις ἀσώματος, ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἀνήρ, οὐδεμιᾶς αὐτὸν προφάσεως εἰς θυμὸν ἐγει‐ | |
| 20 | ρούσης. | |
4.10 | Τοῦτο δὲ οὐκ ἀκοῇ μόνον ἀλλὰ καὶ πείρᾳ παρέλαβον. | |
| Ἐπιθυμήσας γάρ ποτε τὴν θείαν ἐκείνην ἀγέλην θεάσασθαι ἀφικόμην κοινωνοὺς ἔχων τῆς ἀποδημίας καὶ ἄλλους τὸν αὐτόν μοι βίον ἀσπαζομένους. Ἅπαντα τοίνυν τῆς ἑβδομάδος | 312 in vol. 1 | |
| 5 | τὸν κύκλον παρὰ τῷδε τῷ θείῳ διαγαγόντες, ἐθεώμεθα πρόσωπον οὐδεμίαν μεταβολὴν δεχόμενον, οὐδὲ νῦν μὲν διαχεόμενον, νῦν δὲ σκυθρωπότητι συναγόμενον καὶ τὸ ὄμμα δέ γε ὡσαύτως οὐκ ἄλλοτε μὲν βλοσυρόν, χαροπὸν δὲ ἄλλοτε, ἀλλ’ ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἀεὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς μένοντας | |
| 10 | εὐκοσμίας· ἱκανοὶ δὲ οὗτοι τεκμηριῶσαι τῆς ψυχῆς τὴν γαλήνην. Ἀλλ’ εἰκός τινα νομίσαι τοιοῦτον αὐτὸν ἑωρᾶσθαι μηδεμιᾶς παρακινούσης αἰτίας. Οὗ εἵνεκα διηγήσασθαί τι τοιοῦτον συμβὰν ἐφ’ ἡμῶν ἀναγκάζομαι. Καθῆστο παρ’ ἡμᾶς ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἀνὴρ τοὺς περὶ | |
| 15 | φιλοσοφίας λόγους ἀνακινῶν καὶ τῆς εὐαγγελικῆς πολιτείας τὸ ἄκρον ἐπιζητῶν. Τοιούτων δὲ μεταξὺ γινομένων λόγων Ὀλύμπιός τις τὸ μὲν γένος Ῥωμαῖος, τὸν δὲ τρόπον καὶ αὐτὸς ἀξιάγαστος, ἱερωσύνῃ τετιμημένος καὶ τῆς ἡγεμονίας ἐκείνης τὰ δεύτερα διέπων, ἧκε παρ’ ἡμᾶς τοῦ θείου Δαυΐδου | |
| 20 | καταβοῶν καὶ λώβην κοινὴν τὴν ἐπιείκειαν ὀνομάζων ἐκείνην καὶ λυμαίνεσθαι πᾶσιν τὴν πρᾳότητα λέγων καὶ | |
| ἄνοιαν ἀλλ’ οὐκ ἐπιείκειαν τὴν ἄκραν ἐκείνην φιλοσοφίαν καλῶν. Ὁ δὲ καθάπερ ἀδαμαντίνην ἔχων ψυχὴν ἐδέχετο μὲν τοὺς λόγους, οὐκ ἐκεντεῖτο δὲ ὑπὸ τῶν κεντεῖν πεφυκό‐ | 314 in vol. 1 | |
| 25 | των, οὐδὲ μετέβαλλε τὸ πρόσωπον, οὐδὲ τὴν προκειμένην ἠφίει διάλεξιν ἀλλά, μετὰ πρᾳείας φωνῆς καὶ λόγων τὴν ψυχικὴν μηνυόντων αἰθρίαν, τὸν πρεσβύτην ἐκεῖνον ἀπέπεμπε, παρακαλῶν αὐτὸν ἐπιμεληθῆναι ὧν βούλεται· «Ἐγὼ δέ, ἔφη, τοῖσδε τοῖς πρὸς ἡμᾶς ἀφιγμένοις, ὡς ὁρᾷς, διαλέγομαι, | |
| 30 | ἀναγκαίαν εἶναι νομίζων ταύτην τὴν θεραπείαν». | |
4.11 | Πῶς ἄν τις ἄμεινον ἐπιδείξειε τῆς ψυχῆς τὴν πρᾳ‐ ότητα; Τὸ γὰρ τὴν προστασίαν ἐκείνην πεπιστευμένον τοιαύτην ὑπὸ τοῦ τὰ δευτερεῖα ἔχοντος δέξασθαι παροινίαν, μάλιστα δὲ ξένων παρόντων καὶ τῆς λοιδορίας ἀκροωμένων, καὶ | |
| 5 | μηδεμίαν ἐκ τοῦ θυμοῦ ζάλην ὑπομεῖναι καὶ ταραχήν, ποίαν ἀν‐ | |
| δρείας καὶ καρτερίας ὑπερβολὴν καταλείπει; Ὁ μὲν οὖν θεῖος ἀπόστολος ἀνθρωπείας φύσεως τὴν ἀσθένειαν ἐπεσκεμμένος τῇ φύσει μετρεῖ τὴν νομοθεσίαν· «Ὀργίζεσθε γάρ, φησι, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε· ὁ ἥλιος μὴ ἐπιδυέτω ἐπὶ τῷ παρορ‐ | 316 in vol. 1 | |
| 10 | γισμῷ ὑμῶν.» Τὰ μὲν γὰρ τοῦ θυμοῦ κινήματα τῆς φύσεως εἰδὼς ἀλλ’ οὐ τῆς γνωμῆς, ἐπίπονα λίαν, τάχα δὲ καὶ ἀδύνατα νομοθετεῖν οὐκ ἀνέχεται· τῇ κινήσει δὲ τῆς φύσεως καὶ τῇ ζάλῃ τοῦ θυμοῦ μέτρον τὴν ἡμέραν ὁρίζει, ἄγχειν κελεύων τῷ λογισμῷ καὶ τῷ χαλινῷ πιέζειν καὶ | |
| 15 | περαιτέρω τῶν ὅρων προβαίνειν μὴ συγχωρῶν. Ὁ δὲ θεῖος οὗτος ἀνὴρ ὑπὲρ τοὺς κειμένους ἠγωνίζετο νόμους καὶ ὑπὲρ τὰ σκάμματα ἥλλετο, οὐ μέχρι τῆς ἑσπέρας κινεῖσθαι τῷ θυμῷ παραχωρῶν, ἀλλὰ μηδ’ ὅλως ἐπιτρέπων κινεῖσθαι. Τοιαῦτα καὶ οὗτος τῆς Εὐσεβίου τοῦ μεγάλου | |
| 20 | συνουσίας ἀπώνατο. | |
4.12 | Πολλοὺς δὲ καὶ ἄλλους ἐραστὰς τῆς φιλοσοφίας ταύτης καὶ ζηλωτὰς ἐν ἐκείνῃ τῇ καλύβῃ γεγενημένους τεθέαμαι, τοὺς μὲν ἐν ἀκμῇ τοῦ σώματος, τοὺς δὲ καὶ ἐν γήρᾳ βαθεῖ· πλείονα γὰρ ἢ ἐνενήκοντα ἔτη διαβιώσαντες | |
| 5 | ἄνθρωποι τὸν ἐπίπονον βίον καταλιπεῖν οὐκ ἠθέλησαν, ἀλλὰ τοῖς τῆς νεότητος ἱδρῶσι διέπρεπον, παννύχιοι μὲν καὶ πανημέριοι τὸν θεὸν ἀντιβολοῦντες καὶ τὰς εὐαγεῖς ἐκείνας λειτουργίας ποιούμενοι, διὰ δύο δὲ ἡμερῶν τῶν εὐτελῶν | |
| ἐκείνων σιτίων μεταλαγχάνοντες. | 318 in vol. 1 | |
| 10 | Καὶ ἵνα τοὺς ἄλλους καταλίπω οὐ σιγῆς ὄντας ἀξίους, εὐφημίας δὲ καὶ ἐπαίνων παντοίων, ἀλλ’ ἵνα μὴ πέρα τοῦ μέτρου μακρὸν ἐργάσωμαι τὸ διήγημα, ἐγένετό τις ἐν ἐκείνῳ τῷ θείῳ χωρίῳ—Ἀββᾶν δὲ αὐτὸν ὀνομάζουσιν— ὃς ἐκ μὲν τῆς Ἰσμαηλίτιδος ἐβλάστησε ῥίζης, οὐκ ἀπῳκίσθη | |
| 15 | δὲ τῆς Ἀβραμιαίας κατὰ τὸν πρόγονον οἰκίας, ἀλλὰ τῆς πατρῴας κληρονομίας τῷ Ἰσαὰκ ἐκοινώνησε, μᾶλλον δὲ αὐτὴν ἥρπασε τῶν οὐρανῶν τὴν βασιλείαν. Οὗτος εὐθὺς μὲν τῆς ἀσκητικῆς ταύτης ἥψατο πολιτείας, παρά τινι τηνικάδε τὴν ἔρημον οἰκοῦντι, γυμναστῇ τῶν τοιούτων ἀρίστῳ— | |
| 20 | Μαρωσᾶς δὲ ἦν ὄνομα τούτῳ. Μετὰ δὲ ταῦτα καὶ ἐκεῖνος τὸ ἑτέρων ἡγεμονεύειν καταλιπὼν εἰς ταύτην σὺν τῷ Ἀββᾷ τὴν ἀγέλην ἀφίκετο καὶ χρόνον μὲν οὐ σμικρὸν ἐπεβίω, λαμπρῶς δὲ ἀγωνισάμενος καὶ ἀοίδιμος γενόμενος ὑπεξῆλθε τὸν βίον. | |
| 25 | Ὁ δὲ ὀκτὼ μὲν ἤδη καὶ τριάκοντα ἐκεῖ διετέλεσεν ἔτη· ὡς ἔναγχος δὲ τοῦ πονεῖν ἀρξάμενος, οὕτως ἐφίεται τοῦ | |
| πονεῖν. Μέχρι γὰρ καὶ τήμερον ὑποδήμασι μὲν τοὺς πόδας οὐκ ἐκάλυψε πώποτε· τῇ σκιᾷ δὲ προσεδρεύων ἐν τῷ κρυμῷ, τὸν ἥλιον ἐν τῷ φλογμῷ καταδέχεται, καὶ ὡς | 320 in vol. 1 | |
| 30 | ζεφύριον αὖραν τὴν ἐκεῖθεν δέχεται φλόγα. Ἅπαντα δὲ τοῦτον τὸν χρόνον ὕδατος μεταλαχεῖν οὐκ ἠνέσχετο, οὐκ ἐκεῖνα ἐσθίων ἃ τοῖς τὸ μὴ πίνειν ἐπιτηδεύουσι προσφέρεσθαι σύνηθες—ὑγροτέρων γὰρ οὗτοι σιτίων ἀπολαύειν εἰώθασιν—, ἀλλὰ τῶν αὐτῶν τοῖς ἄλλοις ἀπολαύων σιτίων, ἐσθίων δὲ | |
| 35 | βραχέα, καὶ ὅσα βραχεῖαν ἐντίθησι δύναμιν, περιττὴν ἡγεῖται τὴν τοῦ ὕδατος χρείαν. Σιδήρῳ δὲ βαρεῖ τὴν ὀσφὺν ἐζωσμένος κάθηται μὲν ὀλιγάκις, τῆς δὲ νυκτὸς καὶ τῆς ἡμέρας τὸ πλέον ἢ ἑστηκὼς ἢ ἐπὶ τῶν γονάτων κείμενος τὴν τῆς εὐχῆς τῷ δεσπότῃ λειτουργίαν προσφέρει, τῆς δὲ | |
| 40 | κατακλίσεως παντελῶς τὴν χρείαν ἠρνήθη· οὐδεὶς γὰρ αὐτὸν κατακλιθέντα μέχρι καὶ τήμερον ἐθεάσατο πώποτε, ἀλλὰ καὶ τοῦ χοροῦ κορυφαῖος ἀποφανθεὶς καὶ προστατεύειν λαχὼν τοῦτον ἅπαντα φέρει προθύμως τὸν πόνον, ἀρχέτυπον | |
| ἑαυτὸν φιλοσοφίας τοῖς ὑπηκόοις ἅπασι προτιθείς. | 322 in vol. 1 | |
4.13 | Τοιούτους νικηφόρους ἀγωνιστὰς ὁ θεῖος Εὐσέβιος ὁ τῶνδε τῶν ἀγώνων παιδοτρίβης καὶ γυμναστὴς παρέστησε τῷ θεῷ· καὶ ἄλλους δὲ πλείστους ἀποφήνας τοιούτους ἑτέραις παλαίστραις διδασκάλους παρέπεμψεν οἳ τὸ ὄρος | |
| 5 | ἅπαν ἐκεῖνο τὸ ἱερὸν τῶν θείων τούτων καὶ εὐωδῶν λειμώνων ἐπλήρωσαν. Πρὸς ἕω γὰρ τῆς ἐξ ἀρχῆς παγείσης ἀσκητικῆς καλύβης καὶ πρὸς ἑσπέραν καὶ μεσημβρίαν ἐστὶν ἰδεῖν ταύτης τῆς φιλοσοφίας τὰ ἔκγονα οἷόν τινας ἀστέρας περὶ σελήνην χορεύοντας καὶ τοὺς μὲν τῇ ἑλλάδι, ἄλλους δὲ τῇ | |
| 10 | ἐγχωρίῳ φωνῇ τὸν ποιητὴν ἀνυμνοῦντας. Ἀλλὰ γὰρ ἀδυνά‐ | |
| τοις ἐπιχειρῶ τὰ ὑπὸ τῆς θείας ἐκείνης κατορθωθέντα ψυχῆς ἅπαντα διεξελθεῖν ἐφιέμενος· τοιγαροῦν τῷδε τῷ διηγήματι τὸ πέρας ἐπιθετέον, ἐφ’ ἕτερον δὲ τρεπτέον καὶ τὴν ἐκεῖθεν πάλιν ὠφέλειαν προσθετέον, τῆς εὐλογίας τῶνδε | 324 in vol. 1 | |
| 15 | τῶν μεγάλων ἀνδρῶν μεταλαχεῖν ἱκετεύσαντα. | 326 in vol. 1 |
5t | ΠΟΥΠΛΙΟΣ | |
5.1 | Κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον ἐγένετό τις Πούπλιος καὶ τὸ εἶδος ἀξιοθέατος καὶ τὴν ψυχὴν τῷ εἴδει συμβαίνουσαν ἔχων, μᾶλλον δὲ πολλῷ τοῦ σώματος θαυμαστοτέραν ἐπιδεικνύς. Οὗτος ἐκ βουλευτικῆς μὲν συμμορίας ὁρμώμενος, | |
| 5 | πόλιν δὲ ἔχων παρ’ ἣν Ξέρξης ἐκεῖνος ὁ πολυθρύλητος, ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα στρατεύων καὶ τὸν ποταμὸν Εὐφράτην διαβῆναι σπεύδων τῇ στρατιᾷ, πλῆθος νεῶν συναγείρας καὶ ταύτας ἀλλήλαις συζεύξας καὶ τούτῳ τῷ τρόπῳ τὸν ποταμὸν γεφυρώσας, Ζεῦγμα τὸ χωρίον ὠνόμασε καὶ τὴν ἀπὸ τοῦ | |
| 10 | πράγματος ἔδωκεν ἐπωνυμίαν τῇ πόλει, ἐντεῦθεν ὁρμώμενος καὶ ἀπὸ τοῦ τοιούτου γένους βεβλαστηκὼς ὑψηλόν τι χωρίον καταλαμβάνει, τοῦ ἄστεως οὐ πλεῖον ἢ τριάκοντα σταδίους | |
| ἀφεστηκός. Ἐν τούτῳ βραχύν τινα οἰκίσκον δειμάμενος, ἀπέδοτο μὲν ἅπαντα ὅσα πατρόθεν ἐδέξατο, οἰκίαν φημὶ | 328 in vol. 1 | |
| 15 | καὶ κτήματα καὶ βοσκήματα καὶ ἐσθήματα, σκεύη τε ἀργυρᾶ καὶ χαλκᾶ καὶ εἴ τι ἕτερον μετὰ τούτων ἐτύγχανεν. | |
5.2 | Διανείμας δὲ ταῦτα κατὰ τὸν θεῖον νόμον οἷς ἔδει καὶ πάσης ἑαυτὸν φροντίδος γηΐνης ἐλευθερώσας, μίαν ἀντὶ πάντων ἐκείνων ἐδέξατο φροντίδα, τὴν τοῦ καλέσαντος θεραπείαν καὶ ταύτην ἀνελίττων ἐν τῇ ψυχῇ διετέλει νύκτωρ | |
| 5 | τε καὶ μεθ’ ἡμέραν σκοπούμενος καὶ διερευνώμενος ὅπως ταύτην αὐξήσειε. Τούτου εἵνεκα ὁ πόνος αὐτῷ διηνεκῶς ηὔξετο καὶ ἐπίτασιν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν ἐδέχετο, καὶ γλυκὺς ἦν καὶ ἡδονῆς ἀνάπλεως καὶ πόρρω τὸν κόρον ἐλαύνων. Οὐ γάρ τις αὐτὸν ἐθεάσατο πώποτε βραχὺ γοῦν | |
| 10 | μορίον ἡμέρας ἀναπαύλης μεταλαχόντα, ἀλλὰ τὴν μὲν ψαλμῳδίαν εὐχή, τὴν δὲ εὐχὴν ψαλμῳδία, ἀμφότερα δὲ τῶν θείων λογίων ἀνάγνωσις διεδέχετο· εἶτα ἡ τῶν ἀφικνουμένων ἐπιμέλεια ξένων, ἔπειτα ἄλλο τι τῶν ἀναγ‐ καίων ἔργων ἐγίνετο. | |
5.3 | Ἐν τούτοις τὸν βίον ὁδεύων καὶ ἀρχέτυπον ἀρετῆς τοῖς ζηλοῦν βουλομένοις προκείμενος, οἷά τις ὄρνις εὐκέλαδος πολλοὺς τῶν ὁμοφύλων εἰς τὰ σωτήρια ταῦτα συνήγειρε θήρατρα. Ἀλλὰ κατ’ ἀρχὰς μὲν οὐδένα σύνοικον ἔχειν | |
| 5 | ἠνέσχετο· βραχεῖς δὲ οἰκίσκους ἀγχιθύρους οἰκοδομῶν, αὐτὸν καθ’ αὑτὸν ἕκαστον τῶν συνιόντων διάγειν ἐκέλευε συχνῶς ἐπισκοπῶν καὶ τοὺς οἰκίσκους διερευνώμενος μή τι πέρα τῆς χρείας ἀποκείμενον ἔχοιεν. Φασὶ δὲ αὐτὸν καὶ ζυγὰ ἐπιφερόμενον τὸν τῶν ἄρτων σταθμὸν πολυπραγμονεῖν | 330 in vol. 1 |
| 10 | ἀκριβῶς καὶ εἴ ποτε εὕροι τοῦ ὡρισμένου πλείονα, δυσχε‐ ραίνειν καὶ γαστριμάργους τοὺς τοῦτο ποιοῦντας ἀποκαλεῖν. Ἐκέλευε γὰρ μήτε ἐσθίοντας μήτε πίνοντας ἀναμένειν τὸν κόρον, ἀλλὰ τοσούτων ἀπολαύειν ὁπόσα τῷ σώματι παρέχειν ἀπόχρη τὴν ζωήν. Εἰ δέ ποτε καὶ τῶν πιτύρων ἀποκεκρι‐ | |
| 15 | μένον τὸ ἄλευρον ἐθεάσατο ὡς συβαριτικῆς τροφῆς ἀπο‐ λαύουσι τοῖς τοῦτο δεδρακόσιν ἐλοιδορεῖτο· καὶ νύκτωρ δὲ ἐξαπιναίως παρὰ τὴν ἑκάστου θύραν ἀφικνούμενος, εἰ μέν τινα εὗρεν ἐγρηγορότα καὶ τὸν θεὸν ὑμνοῦντα, σιγῇ πάλιν ἀπεχώρει· εἰ δέ τινα ὕπνῳ κατεχόμενον ᾔσθετο, τῇ χειρὶ | |
| 20 | μὲν τὴν θύραν ἐπάτασσε, τῇ γλώττῃ δὲ τὸν κατακείμενον ἔβαλλεν ὡς πλείονα ἢ ἔδει τῷ σώματι τὴν θεραπείαν προσφέροντα. | |
5.4 | Τοῦτον αὐτοῦ τὸν πόνον τῶν ὁμογνωμόνων τινὲς θεασάμενοι ἓν πᾶσιν οἰκοδομῆσαι καταγώγιον εἰσηγήσαντο. | |
| Ἀκριβέστερον γὰρ ἔφασαν τοὺς νῦν διεσπαρμένους βιώσεσθαι καὶ αὐτὸν τῆς πλείονος φροντίδος ἀπαλλαγήσεσθαι. Ἐδέξατο | 332 in vol. 1 | |
| 5 | τὴν παραίνεσιν ὁ σοφώτατος καὶ συναγείρας ἅπαντας καὶ τοὺς μικροὺς ἐκείνους καταλύσας οἰκίσκους, ἕνα δὲ τοῖς συνει‐ λεγμένοις δειμάμενος κοινῇ τε πολιτεύεσθαι καὶ παραθήγειν ἀλλήλους ἐκέλευσε καὶ τοῦτον μὲν τὴν ἐκείνου μιμεῖσθαι πρᾳότητα, ἐκεῖνον δὲ τῷ τούτου ζήλῳ κεραννύναι τὸ πρᾷον | |
| 10 | καὶ ἄλλον ἀγρυπνίας μεταδιδόντα τοῦ τῆς νηστείας μεταλαμ‐ βάνειν μαθήματος. «Οὕτω γὰρ παρ’ ἀλλήλων, ἔφη, τὸ ἐνδέον λαμβάνοντες, τὴν τελεωτάτην κατορθώσομεν ἀρετήν. Καθά‐ περ γὰρ ἐν ταῖς πολιτικαῖς ἀγοραῖς ὁ μὲν ἄρτων ἐστὶ πρατήρ, ὁ δὲ λαχάνων, ὁ δὲ ἱματίων ἔμπορος, ἄλλος δὲ | |
| 15 | ὑποδημάτων δημιουργός, παρ’ ἀλλήλων δὲ τὴν χρείαν ἐρανιζόμενοι θυμηρέστερον βιοτεύουσιν, ὁ μὲν γὰρ ἱμάτιον διδοὺς ἀντιλαμβάνει ὑπόδημα, ὁ δὲ λάχανον ὠνούμενος ἀποδίδοται ἄρτον· οὕτως ἡμᾶς ἀλλήλοις ἀντιδιδόναι προσήκει τῆς ἀρετῆς τὰ πολυτίμητα μόρια.» | |
5.5 | Οὕτω τῶν ὁμογλώττων γυμναζομένων τε καὶ ἀγω‐ νιζομένων καὶ τῇ ἑλλάδι φωνῇ τὸν θεὸν ἀνυμνούντων, ἔλαβεν ἔρως ταυτησὶ τῆς πολιτείας καὶ τοὺς τῇ ἐγχωρίῳ κεχρημένους φωνῇ· καὶ συνδραμόντες τινὲς ἱκέτευον καὶ | |
| 5 | τῆς ἀγέλης γενέσθαι καὶ τῆς ἱερᾶς αὐτοῦ διδασκαλίας | |
| μεταλαχεῖν. Ἐδέξατο δὲ τὴν αἴτησιν, τῆς δεσποτικῆς μεμνημένος νομοθεσίας ἣν τοῖς ἱεροῖς προσενήνοχεν ἀποστό‐ λοις· «Πορευθέντες, λέγων, μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη». Καὶ παρ’ ἐκεῖνο τὸ καταγώγιον ἕτερον οἰκοδομήσας ἐκεῖ | 334 in vol. 1 | |
| 10 | τούτους διάγειν ἐκέλευσε, νεών τινα θεῖον κατασκευάσας εἰς ὃν καὶ τούτους κἀκείνους συνιέναι προσέταξεν ἀρχομένης τε καὶ ληγούσης ἡμέρας ἵνα καὶ τὴν ἑσπερινὴν καὶ τὴν ἑωθινὴν ὑμνῳδίαν κοινῇ προσφέρωσι τῷ θεῷ, διχῇ μὲν διῃρημένοι καὶ τῇ οἰκείᾳ ἕκαστοι κεχρημένοι φωνῇ, ἐκ | |
| 15 | διαδοχῆς δὲ τὴν ᾠδὴν ἀναπέμποντες. | |
5.6 | Διέμεινε δὲ μέχρι καὶ τήμερον τόδε τῆς πολιτείας τὸ εἶδος· καὶ οὐδὲ ὁ χρόνος ὁ ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα ἀμείβειν φιλονεικῶν, οὐχ οἱ τὴν ἐκείνου κηδεμονίαν διαδεξάμενοι ἀνατρέψαι τι τῶν ὑπ’ ἐκείνου τεθέντων ἀνεπείσθησαν ὅρων, | |
| 5 | καὶ ταῦτα οὐ δύο καὶ τριῶν ἀλλὰ καὶ πλειόνων ταύτην τὴν ἡγεμονίαν λαχόντων. Εὐθὺς μὲν γὰρ ἐκείνου τὸν ἀγῶνα πεπληρωκότος καὶ τόνδε τὸν βίον ὑπεξελθόντος καὶ εἰς | |
| τὴν ἄλυπον ἐκείνην μεταβάντος ζωήν, Θεότεκνος μὲν τῆς ἑλλάδος φωνῆς, Ἀφθόνιος δὲ τῆς σύρας τὴν ἡγεμονίαν | 336 in vol. 1 | |
| 10 | διεδέξαντο, ἀμφότεροι στῆλαί τινες ἔμψυχοι καὶ εἰκόνες τῆς ἀρετῆς τῆς ἐκείνου γενόμενοι. Οὐδεμίαν γὰρ οὔτε τοῖς συνοῦσιν οὔτε τοῖς ἔξωθεν ἀφικνουμένοις αἴσθησιν λαβεῖν τῆς ἐκείνου τελευτῆς συνεχώρησαν σφᾶς αὐτοὺς ἐκμαγεῖα τῆς ἐκείνου πολιτείας δεικνύντες. Ἀλλ’ ὁ μὲν θεῖος Θεότεκνος | |
| 15 | οὐ πολὺν ἐπιβιώσας χρόνον Θεοδότῳ τὴν ἡγεμονίαν παρέ‐ δωκεν. Ὁ δὲ Ἀφθόνιος ἐπὶ πλεῖστον διέμεινε τῆς ἀγέλης ἐπιμελούμενος καὶ κατὰ τοὺς κειμένους νόμους ἰθύνων. | |
5.7 | Ὁ δὲ Θεόδοτος οὗτος, ἀπὸ τῆς Ἀρμενίας ὁρμώμενος, τὴν ἀσκητικὴν ἐκείνην συμμορίαν θεασάμενος, τὰ μὲν πρῶτα μετὰ τῶν ὑπηκόων ἐτέτακτο, τῷ μεγάλῳ Θεοτέκνῳ κυβερνῶντι πειθόμενος. Ἐπειδὴ δέ, ὡς ἔφην, ὁ μὲν ἐξεδή‐ | |
| 5 | μησεν, αὐτὸς δὲ τὴν προστασίαν παρέλαβεν, τοσούτοις ἐκόμησεν ἀγαθοῖς ὡς ἀποκρύψαι μικροῦ δεῖν τοὺς προτέρους τῇ φήμῃ· οὕτω γὰρ αὐτὸν ὁ θεῖος κατειργάσατο πόθος καὶ τοσούτοις αὐτὸν καὶ τοιούτοις κατέτρωσε βέλεσιν ὡς νύκτωρ καὶ μεθ’ ἡμέραν τῆς κατανύξεως προχέειν τὰ | |
| 10 | δάκρυα. Τοσαύτης δὲ πνευματικῆς χάριτος ἀνάπλεως ἦν ὡς προσευχομένου σιγᾶν μὲν ἅπαντας τοὺς παρόντας, ἐπαΐειν δὲ μόνον τῶν ἱερῶν ἐκείνων ῥημάτων, προσευχὴν | |
| σπουδαίαν τὴν ἀκρόασιν ἡγουμένους. Τίς γὰρ οὕτως ἀδαμάν‐ τινος ἦν ὡς ἐκείνων οὕτω γνησίως προσφερομένων τῶν | 338 in vol. 1 | |
| 15 | λόγων μὴ καταθελχθῆναι τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σκληρὸν ταύτης καὶ ἀπειθὲς καταμαλάξαι καὶ πρὸς τὴν θείαν θεραπείαν μεταγαγεῖν; Οὕτω καθ’ ἑκάστην ἡμέραν τὸν πλοῦτον αὔξων καὶ τοὺς ἀσύλους θησαυροὺς πλήρεις τῶν τοιούτων ἀγαθῶν | |
| 20 | ἀποφαίνων, πέντε καὶ εἴκοσι ἔτη ποιμάνας τὸ ποίμνιον, προσετέθη πρὸς τοὺς πατέρας αὐτοῦ, κατὰ τὴν θείαν γραφήν, τραφεὶς ἐν γήρᾳ καλῷ, Θεοτέκνῳ δὲ ἀδελφιδῷ μὲν ὄντι τὸ γένος, ἀδελφῷ δὲ τὸν τρόπον τὰς ἡνίας παραδούς. | |
5.8 | Καὶ ὁ θεῖος δὲ ἐκεῖνος Ἀφθόνιος πλείονα ἢ τεττα‐ ράκοντα ἔτη τοῦ χοροῦ προστατεύσας τῆς ἀρχιερωσύνης τὴν προεδρίαν ἐδέξατο οὔτε τὴν ἀσκητικὴν ἐναλλάξας σισύραν, οὔτε τὸν ἐξ αἰγείων τριχῶν κατεσκευασμένον | |
| 5 | χιτῶνα. Καὶ σιτίων δὲ ἀπέλαυεν οἵων πρὸ τῆς προεδρίας ἀπέλαυε. Καὶ ταύτην δὲ τὴν κηδεμονίαν ἀναδεξάμενος οὐδὲν ἧττον τῆς ἀγέλης ἐκείνης ἐπεμελεῖτο, ἐκεῖ τὰς πλείους διατρίβων ἡμέρας, καὶ νῦν μὲν τῶν ζυγομαχούντων τὰς ἔριδας διαλύων, νῦν δὲ ὑφ’ ὁτουοῦν ἀδικουμένων ποιούμε‐ | |
| 10 | νος πρόνοιαν, ἄλλοτε δὲ τοῖς θιασώταις τὴν θείαν προσφέρων | |
| παραίνεσιν. Καὶ τούτων ἕκαστον ἔδρα, τὰ τῶν ὁμοσκήνων μεταξὺ περιρράπτων ῥάκια ἢ τὸν φακὸν ἐκκαθαίρων ἢ τὸν σῖτον ἐκπλύνων ἢ ἄλλο τι τῶν τοιούτων μεταχειρίζων. Οὕτω καὶ τὴν προεδρίαν κοσμήσας καὶ τὴν ἀρετὴν ἐπαυξήσας | 340 in vol. 1 | |
| 15 | μετὰ τῶν ταύτης φορτίων τὸν θεῖον λιμένα κατέλαβεν. | |
5.9 | Καὶ τί δεῖ λέγειν περὶ Θεοτέκνου καὶ τοῦ μετ’ ἐκεῖνον Γρηγορίου, τοῦ μὲν ἐν νεότητι πᾶν εἶδος φιλοσοφίας συνειληχότος καὶ μετὰ τῆς προγονικῆς εὐκλείας ἀποδεδημη‐ κότος, τοῦ δὲ ἔτι καὶ τήμερον ἐν γήρᾳ βαθεῖ ὡς ἐν ἀκμάζοντι | |
| 5 | πονοῦντος τῷ σώματι. Διέμεινε γὰρ παντελῶς τῆς ἀμπέλου τὸν καρπὸν παραιτούμενος καὶ οὐδὲ ὄξους ἢ σταφίδων μεταλαμβάνων, οὐ γάλακτος οὐκ ἄρτι ληφθέντος, οὐ πεπη‐ γότος. Οὕτω γὰρ βιοῦν ὁ μέγας ἐνομοθέτησε Πούπλιος. Ἐλαίου δὲ κατὰ τὸν τῆς πεντηκοστῆς καιρὸν τὴν χρείαν | |
| 10 | μεταλαμβάνοντες πάλιν παραιτοῦνται αὐτοῦ τὴν μετάληψιν. | |
5.10 | Τοιαῦτα καὶ περὶ τοῦ μεγάλου Πουπλίου μεμάθηκα, τὰ μὲν ἀκοῇ δεξάμενος, τὰ δὲ τοὺς ἐκείνου φοιτητὰς θεασάμενος καὶ ἐν τοῖς φοιτηταῖς διαγνοὺς τὸν διδάσκαλον, καὶ διὰ τῶν ἀθλητῶν τὸν παιδοτρίβην καταμαθών. Ἄδικον | |
| 5 | τοίνυν νομίσας καὶ βάσκανον τοσαύτην ὠφέλειαν παραδοῦναι σιγῇ τοῖς ἀγνοοῦσι προτέθηκα τὸ διήγημα καὶ αὐτοῖς τὴν ἐντεῦθεν ὠφέλειαν πραγματευόμενος καὶ ἐμαυτῷ τὸ ἀπὸ τῆς μνήμης περιποιούμενος κέρδος. Ἤκουσα γὰρ τοῦ δεσπότου λέγοντος· «Πᾶς ὅστις ἂν ὁμολογήσῃ ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν | |
| 10 | τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου, τοῦ ἐν οὐρανοῖς.» Καὶ οἶδα σαφῶς ὡς τοῖς ἀνθρώποις τὴν τούτων μνήμην προσενεγκὼν τῆς ἐπὶ τοῦ | 342 in vol. 1 |
| θεοῦ τῶν ὅλων παρ’ αὐτῶν ἀπολαύσομαι μνήμης. | 344 in vol. 1 | |
6t | ΣΥΜΕΩΝΗΣ Ο ΠΑΛΑΙΟΣ | |
6.1 | Συμεώνην δὲ τὸν πρεσβύτην εἴ τις ἑκὼν παραλίποι καὶ λήθῃ τῆς ἐκείνου φιλοσοφίας παραδοίη τὴν μνήμην, ἀδικίας ἂν εἰκότως καὶ βασκανίας οὐ φύγοι γραφὴν ὡς μήτε ἐπαινεῖν ἐθέλων τὰ ἀξιέπαινα μήτε τοῖς ὠφελεῖσθαι | |
| 5 | βουλομένοις εἰς μίμησιν τὰ ἀξιέραστα προτιθείς. Ἐγὼ δὲ οὐ φόβῳ τῆς κατηγορίας, ἀλλὰ πόθῳ τῆς εὐφημίας τῆς τοῦδε πολιτείας ποιήσομαι τὴν διήγησιν. Οὗτος γὰρ πλεῖστον ὅτι μάλιστα διετέλεσε χρόνον τὸν ἐρημικὸν ἀσπαζόμενος βίον καὶ ἔν τινι βραχεῖ διαιτώμενος | |
| 10 | ἄντρῳ· παραψυχῆς μὲν ἀνθρωπίνης οὐδεμιᾶς ἀπέλαυε —μόνος γὰρ βιοτεύειν προείλετο—, τῷ δὲ θεῷ τῶν ὅλων ἐνδελεχῶς προσδιελέγετο. Τὰς ἐδωδίμους δὲ τῶν βοτανῶν | |
| ἐποιεῖτο τροφήν. | 346 in vol. 1 | |
6.2 | Οὗτος ὁ πόνος αὐτῷ καὶ τὴν ἄνωθεν πλουσίαν ἐδωρή‐ σατο χάριν ὡς καὶ τοῖς ἀλκιμωτάτοις καὶ θρασυτάτοις ἐπιτάττειν θηρίοις. Καὶ τοῦτο δῆλον οὐ τοῖς εὐσεβέσι μόνοις ἀλλὰ καὶ τοῖς ἀπίστοις Ἰουδαίοις ἐγένετο. Χρείας μὲν γάρ | |
| 5 | τινος ἕνεκα ἀπεδήμουν εἴς τι τῶν φρουρίων, τῶν ἔξω τῆς καθ’ ἡμᾶς οἰκουμένης διακειμένων· ὑετοῦ δὲ λάβρου γενομέ‐ νου καὶ λαίλαπος προσβαλούσης διαμαρτάνουσι μὲν τῆς ὁδοῦ, τὰ πρόσω βλέπειν οὐ δυνάμενοι. Ἀλῶνται δὲ κατὰ τὴν ἔρημον, οὔτε κώμην, οὔτε ἄντρον, οὔτε ὁδίτην εὑρίσ‐ | |
| 10 | κοντες· ἐν ἠπείρῳ δὲ μέσῃ τοῖς ναυτιλλομένοις παραπλησίως κλυδωνιζόμενοι, καταλαμβάνουσιν οἷόν τινα λιμένα τοῦ θείου Συμεώνου τὸ σπήλαιον καὶ θεωροῦσιν ἄνθρωπον αὐχμῶντα καὶ ῥυπῶντα καὶ βραχύ τι ῥάκος σισύρας ἐπὶ τῶν ὤμων φέροντα. Ὁ δὲ εἶδέ τε ὁμοῦ καὶ ἠσπάσατο—καὶ γὰρ | |
| 15 | εὐπροσήγορος ἦν—καὶ τῆς ἀφίξεως ἤρετο τὴν αἰτίαν. Ὡς δὲ τὸ συμβὰν διηγήσαντο καὶ τὴν ἐπὶ τὸ φρούριον ἄγουσαν ὁδὸν μαθεῖν καθικέτευσαν· «Μείνατε, ἔφη, καὶ παραυτίκα ὑμῖν ἀγωγοὺς δώσω τὴν ποθουμένην ὁδὸν ἀποδεί‐ ξοντας». Οἱ μὲν οὖν ἐπείθοντό τε καὶ διανεπαύοντο. Καθημέ‐ | |
| 20 | νων δὲ αὐτῶν ἀφίκοντο δύο λέοντες οὐ βλοσυρὸν βλέποντες, ἀλλ’ οἷόν τινα δεσπότην σαίνοντες καὶ τὴν δουλείαν ὑποση‐ μαίνοντες. Τούτοις ἐκέλευσε διανεύων ξεναγῆσαι τοὺς ἄνδρας καὶ εἰς ἐκείνην ἀπαγαγεῖν τὴν ὁδὸν ἣν καταλιπόντες τὸν πλάνον ὑπέμειναν. | 348 in vol. 1 |
6.3 | Ἀλλὰ μηδεὶς μυθῶδες εἶναι τὸ διήγημα νομιζέτω τοὺς κοινοὺς τῆς ἀληθείας ἐχθροὺς μαρτυροῦντας ἔχων τῇ ἀληθείᾳ. Αὐτοὶ γὰρ οἱ τῆς εὐεργεσίας τετυχηκότες τοῦτο ᾄδοντες διετέλεσαν. Καὶ τοῦτό μοι οὗτος ὁ μέγας Ἰάκωβος | |
| 5 | διηγήσατο, παρεῖναι φήσας αὐτοῖς τῷ θεσπεσίῳ Μάρωνι διηγουμένοις τὸ θαῦμα. Ὁ τοίνυν Ἰουδαίοις τῇ τῶν χριστια‐ νῶν μαρτυροῦσι θαυματουργίᾳ διαπιστῶν, πῶς οὐκ ἂν εἰκότως ἀπιστότερος Ἰουδαίων κληθείη, εἴπερ οἱ μὲν καὶ δυσμενεῖς ὄντες ἡττῶνται ὅμως καὶ ταῖς τῆς ἀληθείας | |
| 10 | ἀκτῖσι παραχωροῦσιν, οἱ δὲ εὖνοι νομιζόμενοι καὶ τῆς πίστεως κοινωνοὶ οὐδὲ τοῖς ἐχθροῖς τῇ δυνάμει τῆς χάριτος μαρτυροῦσι πιστεύουσιν; | |
6.4 | Ἐκ τῶν τοιούτων δὲ θαυμάτων ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἄνθρωπος ἐπίσημος γεγονὼς καὶ πολλοὺς τῶν γειτονευόντων βαρβάρων ἐπισπασάμενος—οἰκοῦσι δὲ τὴν ἔρημον ἐκείνην | |
| οἱ τὸν Ἰσμαὴλ σεμνυνόμενοι πρόγονον—, ἡσυχίας ἐρῶν, | 350 in vol. 1 | |
| 5 | καταλιπεῖν ἠναγκάσθη τὸ σπήλαιον καὶ πολλὴν ἀνύσας ὁδὸν ὄρος καταλαμβάνει τὸ καλούμενον Ἀμανόν, καὶ τοῦτο πολλῆς πάλαι γέμον πολυθέου μανίας τοῖς πολλοῖς καὶ παντοδαποῖς ἐγεώργησε θαύμασι καὶ τὴν νῦν ἐν αὐτῷ πολιτευομένην εὐσέβειαν κατεφύτευσεν. | |
6.5 | Ἀλλὰ πάντα μὲν διηγεῖσθαι λίαν ἐπίπονον, ἐμοὶ δὲ τυχὸν καὶ ἀδύνατον. Ἑνὸς τοίνυν μνησθεὶς καὶ οἷόν τινα χαρακτῆρα τῆς ἀποστολικῆς αὐτοῦ καὶ προφητικῆς θαυμα‐ τουργίας προθεὶς καταλείπω τοῖς ἐντυγχάνουσιν ἐννοεῖν | |
| 5 | ἐντεῦθεν ἧς ἔλαβε χάριτος τὴν ἰσχύν. Θέρος ἦν καὶ ἀμητὸς καὶ τὰ δράγματα εἰς τὰς ἅλως μετεκομίζετο. Ἀνὴρ δέ τις τοῖς δικαίοις οὐκ ἀρκούμενος πόνοις, ἀλλὰ τῶν ἀλλοτρίων ἐφιέμενος, ὑφείλετο μὲν τῶν τοῦ πέλας δραγμάτων, αὔξειν δὲ τὸν οἰκεῖον διὰ τούτων | |
| 10 | ἐπειρᾶτο θημῶνα. Ἀλλ’ εὐθὺς τὴν κατὰ τῆς κλοπῆς τὸ θεῖον ἐξεφέρετο ψῆφον καὶ πρηστὴρ ἐπεφέρετο καὶ ἡ ἅλως ἐνεπίμπρατο καὶ ὁ δείλαιος ἐκεῖνος τὸν τοῦ θεοῦ κατελάμ‐ βανεν ἄνθρωπον οὐ πόρρω τῆς κώμης ἐσκηνωμένον καὶ τὴν μὲν συμφορὰν διηγεῖτο, κρύπτειν δὲ τὴν κλοπὴν ἐπειρᾶτο. | |
| 15 | Ὡς δὲ τἀληθῆ λέγειν κελευσθεὶς ὡμολόγησε τὴν κλοπήν —τὸ γὰρ πάθος καὶ ἑαυτοῦ κατηγορεῖν κατηνάγκασε—, | |
| προσέταξεν ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἀνὴρ τῇ λύσει τῆς ἀδικίας λῦσαι τὴν τιμωρίαν· «Σοῦ γάρ, ἔφη, τὰ δράγματα ἐκεῖνα ἐκτιν‐ νύντος, τὸ θεήλατον ἐκεῖνο σβεσθήσεται πῦρ». Ἦν τοίνυν | 352 in vol. 1 | |
| 20 | ἰδεῖν τὸν μὲν θέοντα καὶ τῷ ἀδικηθέντι τοὺς κλαπέντας ἀστάχυας προσφέροντα, τὴν δὲ πυρὰν ἄνευ ὕδατος σβεννυ‐ μένην τῇ τοῦ θείου πρεσβύτου προσευχῇ καὶ πρεσβείᾳ. | |
6.6 | Τοῦτο οὐ μόνον τοὺς περιοίκους ἐνέπλησε δείματος, ἀλλὰ καὶ τὴν πόλιν ἅπασαν—τὴν Ἀντιόχου λέγω· ὑπὸ ταύτην γὰρ τὸ χωρίον ἐτέλει—θέειν ἐκεῖ κατηνάγκασε καὶ τὸν μὲν ἐπαγγέλλειν δαιμονικῆς λύττης ἀπαλλαγήν, | |
| 5 | τὸν δὲ πυρετοῦ παῦλαν, τὸν δὲ ἄλλου τινὸς τῶν ἐνοχλούντων ἰατρείαν. Ὁ δὲ ἀφθόνως τῆς ἐνοικούσης χάριτος ἐχορήγει τὰ νάματα. | |
6.7 | Ἀλλὰ πάλιν τῆς ἡσυχίας ἐρῶν τὸ Σίναιον ὄρος κατα‐ λαβεῖν ἐπεθύμησεν. Μαθόντες δὲ πολλοὶ τῶν ἀρίστων καὶ τὴν αὐτὴν μετιόντες φιλοσοφίαν, συνέδραμον κοινωνῆσαι αὐτῷ τῆς ἀποδημίας ποθοῦντες. Πολλῶν τοίνυν ἡμερῶν | |
| 5 | ὁδὸν ἐξανύσαντες, ἐπειδὴ κατὰ τὴν σοδομῖτιν ἐγένοντο ἔρημον, ὁρῶσι πόρρωθεν ἀπὸ βάθους χεῖρας ἀνδρὸς εἰς ὕψος ἐκτεινομένας, καὶ τὸ μὲν πρῶτον δαίμονος ἐξαπάτην ὑπέλαβον· προσευξάμενοι δὲ σπουδαιότερον καὶ ταὐτὸ θεασάμενοι ὥρμησαν ἐπ’ ἐκεῖνο τὸ χωρίον καὶ βραχὺ μὲν | |
| 10 | ὄρυγμα θεωροῦσιν ὁποῖα ποιεῖν πεφύκασιν αἱ ἀλώπεκες καταδύσεις ἑαυταῖς μηχανώμεναι· οὐδένα δὲ εἶδον ἐκεῖ προφαινόμενον· τοῦ κτύπου γὰρ τῶν ποδῶν αἰσθόμενος ὁ τὰς χεῖρας ἐκτεταμένας ἔχων, εἴσω τῆς καταδύσεως κατε‐ κρύβη. | 354 in vol. 1 |
6.8 | Διακύψας δὲ ὁ πρεσβύτης ἐλιπάρει μάλα πολλὰ ὀφθῆναι αὐτὸν εἰ ἀνθρωπείαν ἔχοι τὴν φύσιν καὶ μὴ δαίμων τις ἀπατεὼν εἴη τοιαῦτα σχηματιζόμενος· «Καὶ γὰρ ἡμεῖς, ἔφη, τὸν ἀσκητικὸν μετιόντες βίον καὶ τῆς ἡσυχίας | |
| 5 | ἐρῶντες, ἀλώμεθα κατὰ τήνδε τὴν ἔρημον, ἐν τῷ Σινᾷ ὄρει τὸν τῶν ἁπάντων ἐπιθυμοῦντες προσκυνῆσαι θεὸν ἐν ᾧ Μωϋσῇ τῷ θεράποντι τὴν οἰκείαν ἐπιφάνειαν ποιησάμενος ἔδωκε τῆς νομοθεσίας τὰς πλάκας, οὐχ ὅτι τὸ θεῖον τόπῳ περιγεγράφθαι νομίζομεν—ἀκούομεν γὰρ αὐτοῦ λέγοντος | |
| 10 | ὅτι· ‘τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν ἐγὼ πληρῶ, λέγει ὁ κύριοσ‘ καὶ ὅτι ‘κατέχει τὸν γῦρον τῆς γῆς καὶ τοὺς ἐνοικοῦντας ἐν αὐτῇ ὡσεὶ ἀκρίδασ‘—, ἀλλ’ ἐπειδὴ τοῖς θερμῶς ἐρῶσιν οὐ μόνον οἱ ἐρώμενοι τριπόθητοι, ἀλλὰ καὶ οἱ τόποι ἐράσμιοι οἱ τὴν τούτων παρουσίαν καὶ ὁμιλίαν δεξάμενοι.» | |
6.9 | Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα λέγοντος τοῦ πρεσβύτου, | |
| ἀναδείκνυσιν ἑαυτὸν ἐκ τῆς καταδύσεως ὁ κεκρυμμένος ἄνθρωπος· καὶ ἦν ἄγριος μὲν ἰδεῖν, αὐχμηρὰν δὲ ἔχων τὴν κόμην, τὸ δὲ πρόσωπον ἐρρικνωμένον, κατεσκελετευμένα | 356 in vol. 1 | |
| 5 | δὲ πάντα τὰ μέλη τοῦ σώματος, ῥάκιά τινα πιναρὰ περιβεβλη‐ μένος φοινικίνοις βλαστοῖς συνερραμμένα. Ἀσπασάμενος δὲ καὶ τῆς εἰρήνης τὸ πρόσρημα δεδωκὼς ἐπυνθάνετο τίνες τε εἶεν καὶ πόθεν ἥκοιεν καὶ ὅποι ἀπίοιεν. Ὁ δὲ καὶ πρὸς τὴν ἐρώτησιν ἀπεκρίνατο καὶ ἀντεπύθετο πόθεν τε ἐληλυθὼς | |
| 10 | εἴη καὶ τί δήποτε ταύτην ἕλοιτο τὴν ζωήν. Ὁ δὲ· «Ταυτὴν ἔσχον κἀγὼ τὴν προθυμίαν, ἔφη, ἣν καὶ ὑμεῖς ἔχοντες ἄπιτε· κοινωνὸν δὲ τῆς ὁδοῦ ταύτης ἐπεποιήμην συνήθη τινὰ καὶ ὁμογνώμονα καὶ τὸν αὐτόν μοι κεκτημένον σκοπόν· ὅρκῳ δὲ ἀλλήλους ἐπεπείκειμεν μηδὲ τῷ θανάτῳ χωρίσαι | |
| 15 | τὴν συνουσίαν. Τοιγάρτοι κατὰ τὴν ἀποδημίαν ἐκεῖνον μὲν τῇδε συνέβη δέξασθαι τοῦ βίου τὸ τέλος. Ἐγὼ δὲ τῷ ὅρκῳ πεπεδημένος ὤρυξά τε ὡς ἐδυνάμην καὶ ταφῇ τὸ σῶμα παρέδωκα· παρὰ τοῦτο δὲ τὸ σῆμα τάφον ἕτερον ἐμαυτῷ κατορύξας, τῇδε περιμένω τοῦ βίου τὸ τέλος καὶ τῷ δεσπότῃ | |
| 20 | τὴν συνήθη λειτουργίαν προσφέρω. Τροφὴν δὲ ἔχω τοὺς φοίνικας οὓς ἀδελφός τίς μοι κομίζειν ὑπὸ τοῦ κηδεμόνος | |
| ἐτάχθη.» | 358 in vol. 1 | |
6.10 | Τούτων οὕτω λεγομένων, λέων πόρρωθεν ἀνεφάνη· ἀγωνίᾳ δὲ τῶν σὺν τῷ πρεσβύτῃ περιπεσόντων, αἰσθόμενος ὁ ἐπὶ τῆς καταδύσεως καθήμενος, ἀναστὰς τῷ λέοντι διένευσεν εἰς τὸ ἕτερον μεταβῆναι μέρος. Ὁ δὲ παραυτίκα | |
| 5 | ἐπείσθη τε καὶ ἧκε, φέρων τῶν φοινίκων τὸν βότρυν· εἶτα πάλιν ἀπῆλθεν ἐπιτραπεὶς καὶ πόρρωθεν τῶν ἀνδρῶν κατα‐ κλιθεὶς ἐκαθεύδησε. Διανείμας τοίνυν τοὺς φοίνικας ἅπασι, προσευχῆς τε αὐτοῖς καὶ ψαλμῳδίας κοινωνήσας καὶ μετὰ τὸ τέλος τῆς λειτουργίας ἕωθεν ἀσπασάμενος ἀπέπεμψε τὸ | |
| 10 | καινὸν θέαμα τεθηπότας. | |
6.11 | Εἰ δέ τις ἀπιστεῖ τοῖς εἰρημένοις, τῆς Ἠλιοῦ τοῦ πάνυ πολιτείας καὶ τῆς τῶν κοράκων διακονίας ἀναμνη‐ σθήτω οἳ πρωῒ μὲν ἄρτον, δείλης δὲ κρέας αὐτῷ κομίζοντες διετέλεσαν. Ῥᾴδιον δὲ τῷ ποιητῇ τῶν ὅλων παντοδαποὺς | |
| 5 | πόρους εἰς τὴν τῶν οἰκείων θεραπείαν εὑρίσκειν· οὕτω τὸν Ἰωνᾶν ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους τρία νυχθήμερα διεφύλαξε καὶ τοὺς λέοντας ἐν τῷ λάκκῳ τεθηπέναι τὸν Δανιὴλ παρεσκεύασε καὶ τὸ ἄψυχον πῦρ λογικῶς ἐνεργεῖν καὶ τοὺς μὲν ἔνδον φωτίζειν, τοὺς δὲ ἔξω κατακαίειν πεποίηκεν. | |
| 10 | Ἀλλὰ γὰρ περιττὸν ποιῶ περὶ τῆς θείας δυνάμεως ἀποδείξεις | |
| προσφέρων. | 360 in vol. 1 | |
6.12 | Ἐπειδὴ τοίνυν τὸ ποθούμενον κατέλαβον ὄρος, φασὶν ἐκεῖνον τὸν θαυμάσιον γέροντα ἐν ἐκείνῳ τῷ χωρίῳ ἐν ᾧ τὸν θεὸν Μωϋσῆς ἰδεῖν ἠξιώθη, εἶδε δὲ ὡς δυνατὸν ἦν φύσει θνητῇ, κλῖναι τὰ γόνατα καὶ μὴ πρότερον ἀναστῆναι | |
| 5 | ἕως θείας ἐπήκουσε φωνῆς, τὴν δεσποτικὴν αὐτῷ μηνυούσης εὐμένειαν. Ἐπειδὴ δὲ καὶ ἅπαντα τῆς ἑβδομάδος τὸν κύκλον οὕτω συγκεκυφὼς διετέλεσε, τροφῆς οὐδὲ βραχείας μετα‐ λαχών, ἐκέλευσεν ἡ γενομένη φωνὴ καὶ τὰ προτεθέντα αὐτῷ λαβεῖν καὶ προθύμως καταφαγεῖν· ἐκτείνας δὲ τὴν | |
| 10 | χεῖρα καὶ τρία μῆλα εὑρὼν καὶ τούτων ἐμφορηθεὶς ὡς ὁ δεδωκὼς παρηγγύησεν, ἰσχύος τε γέγονεν ἁπάσης ἀνάπλεως καὶ μετὰ θυμηδίας τοὺς συνόντας, ὡς εἰκὸς ἦν, ἠσπάσατο. Γεγηθὼς τοίνυν καὶ γαννύμενος ἐπανῄει ἅτε δὴ καὶ θείας ἐπακούσας φωνῆς καὶ θεοσδότου πάλιν ἀπολαύσας τροφῆς. | |
6.13 | Ἐπανελθὼν δὲ δύο φιλοσοφίας ᾠκοδόμησε φροντισ‐ τήρια, ἓν μὲν εἰς τὴν ῥαχίαν τοῦ ὄρους περὶ οὗ προειρήκαμεν, θάτερον δὲ κάτω παρ’ αὐτὰ τῆς ὑπωρείας τὰ κράσπεδα. Ἐν ἑκατέρῳ δὲ ἀθλητὰς ἀρετῆς συναθροίσας καὶ τούτων | |
| 5 | κἀκείνων γυμναστὴς καὶ παιδοτρίβης ἐγένετο, καὶ τοῦ ἀντιπάλου καὶ πολεμίου διδάσκων τὰς προσβολὰς καὶ τοῦ ἀγωνοθέτου τὴν εὔνοιαν ὑπισχνούμενος καὶ θαρρεῖν παρα‐ καλῶν καὶ φρονήματος ἐμφορῶν καὶ πρὸς μὲν τοὺς ὁμοφυεῖς μετριάζειν κελεύων, πρὸς δὲ τὸν πολέμιον μεγαλοφροσύνῃ | |
| 10 | κεχρῆσθαι παρεγγυῶν. | 362 in vol. 1 |
6.14 | Τοιαῦτα διδάσκων, οὕτω βιοτεύων, τηλικαῦτα θαυματουργῶν καὶ τὰς παντοδαπὰς μαρμαρυγὰς ἀφιεὶς τῆς ἐπιπόνου ζωῆς τὸ τέλος ἐδέξατο καὶ εἰς τὸν ἀγήρω καὶ ἄλυπον ἀπεδήμησε βίον, ἄσβεστον κλέος καταλιπὼν καὶ | |
| 5 | μνήμην εἰς ἀεὶ διαμένουσαν. Τῆς τούτου δὲ εὐλογίας ἀπέλαυσε μὲν περιόντος ἡ μακαρία καὶ τρισμακαρία μου μήτηρ, καὶ πολλὰ τῶν τούτου μοι διηγημάτων πολλάκις προσήνεγκεν. Ἐγὼ δὲ νῦν τῆς δυνατῆς αὐτοῦ τυχεῖν πρεσβείας ἀντιβολῶ καὶ οἶδα ὡς τεύξομαι· δώσει γὰρ πάντως τὴν | |
| 10 | αἴτησιν, τὴν τοῦ δεσπότου φιλανθρωπίαν μιμούμενος. | 364 in vol. 1 |
7t | ΠΑΛΛΑΔΙΟΣ | |
7.1 | Παλλάδιος δὲ ὁ πολυθρύλητος ὁμόχρονος τούτου γεγένηται καὶ ὁμότροπος καὶ συνήθης καὶ γνώριμος. Παρ’ ἀλλήλους γάρ, ὥς φασι, φοιτῶντες τῆς παρ’ ἀλλήλων ὠφελείας ἀπήλαυον, παραθήγοντες ἀλλήλους καὶ εἰς ζῆλον | |
| 5 | τὸν θεῖον ἐγείροντες. Ἐν οἰκίσκῳ δέ τινι καθεῖρκτο, κώμῃ μεγίστῃ καὶ πολυανθρώπῳ πελάζοντι· Ἴμμη δὲ ὄνομα ταύτῃ. Περὶ μὲν οὖν τῆς τοῦ ἀνδρὸς καρτερίας, ἀπαστίας τε καὶ ἀγρυπνίας καὶ τῆς διηνεκοῦς προσευχῆς περιττὸν ἡγοῦμαι διηγεῖσθαι· τὸν γὰρ αὐτὸν εἷλκεν ἐν τούτοις | |
| 10 | ἐκείνῳ τῷ θείῳ Συμεώνῃ ζυγόν. | |
7.2 | Τὸ δὲ θαῦμα τὸ μέχρι καὶ τήμερον ᾀδόμενον τὸ ὑπὸ τῆς ἐκείνου καὶ φωνῆς γενόμενον καὶ χειρὸς προὔργου | |
| νενόμικα διηγήσασθαι. Πανήγυρις εἰς τὴν προειρημένην συναγείρεται κώμην τοὺς πάντοθεν ἐμπόρους ἐφελκομένη | 366 in vol. 1 | |
| 5 | καὶ πλῆθος ἀριθμοῦ κρεῖττον ὑποδεχομένη. Ἐν ταύτῃ τις ἔμπορος, ἅπερ ἧκε φέρων ἀπεμπολήσας καὶ τὸ χρυσίον συναθροίσας, νύκτωρ ἀπαίρειν ἐβούλετο. Ἀνδροφόνος δέ τις τὸ συλλεγὲν ἐκεῖνο θεασάμενος χρυσίον, οἴστρου τινὸς καὶ μανίας ἐμφορηθεὶς τὸν μὲν ὕπνον τῶν βλεφάρων ἀπήλασε, | |
| 10 | τοῦ δὲ ἀνδρὸς ἐκείνου τὴν ἀποδημίαν ἐφύλαττεν. Μετὰ δὲ ἀλεκτρυόνων ᾠδὰς ὁ μὲν ἀπῆρε θαρρῶν· ὁ δὲ προλαβὼν καὶ τόπον τινὰ εἰς ἐνέδραν ἐπιτήδειον καταλαβὼν ἐξαπιναίως τε προσβαλὼν ἐπήνεγκε τὴν πληγὴν καὶ τὴν μιαιφονίαν ἐτόλμησεν. Προστίθησι δὲ καὶ ἕτερον τῷδε τῷ μύσει | |
| 15 | δυσσέβημα· τὸ γὰρ χρυσίον λαβὼν τὸ νεκρὸν ἐκεῖνο σῶμα παρὰ τὴν τοῦ μεγάλου Παλλαδίου προσέρριψε θύραν. | |
7.3 | Ὡς δὲ ἡμέρα ἐγένετο καὶ ἡ φήμη διέδραμε καὶ ἡ πανήγυρις ἅπασα τὸ γεγενημένον ἐθρύλει, συνέθεον ἅπαντες καὶ τὴν θύραν διαρρήξαντες εὐθύνας εἰσέπραττον τῆς σφαγῆς τὸν θεῖον Παλλάδιον· εἷς δὲ τῶν τοῦτο δρώντων | |
| 5 | ἦν ὁ τὴν σφαγὴν αὐτουργήσας. Περιστοιχιζόμενος τοίνυν ὑπὸ τοσαύτης πληθύος ὁ θεσπέσιος ἄνθρωπος εἰς τὸν οὐρανὸν ἰδὼν καὶ τῇ διανοίᾳ τὸν οὐρανὸν ὑπερβὰς ἱκέτευε τὸν δεσπότην τῆς συκοφαντίας διελέγξαι τὸ ψεῦδος καὶ δήλην ἀποφῆναι τὴν κεκρυμμένην ἀλήθειαν. Οὕτως εὐξάμενος | |
| 10 | καὶ τῆς τοῦ κειμένου λαβόμενος δεξιᾶς· «Εἰπέ, ἔφη, ὦ νεανία, τίς σοι ταύτην ἐπήνεγκε τὴν πληγήν; Δεῖξον τὸν τοῦ μύσους αὐθέντην καὶ τὸν ἀθῷον ἀπόφηνον τῆς πονηρᾶς ταύτης συκοφαντίας ἐλεύθερον.» Ἠκολούθει δὲ τῷ μὲν | |
| λόγῳ ὁ λόγος, τῇ δεξιᾷ δὲ ὁ ἄνθρωπος καὶ καθήμενος | 368 in vol. 1 | |
| 15 | περιεσκόπει μὲν τοὺς παρόντας, ὑπεδείκνυ δὲ τῷ δακτύλῳ τὸν ἀνδροφόνον. Βοὴ δὲ πάντων ἐγένετο καὶ τὸ θαῦμα ἐκπληττομένων καὶ τὴν γεγενημένην συκοφαντίαν ὀδυρο‐ μένων. Ἀποδύσαντες δὲ τὸν μιαιφόνον ἐκεῖνον καὶ τὴν μάχαιραν εὗρον ἔτι πεφοινιγμένην τῷ αἵματι, καὶ τὸ χρυσίον | |
| 20 | ἐκεῖνο τὸ τῆς σφαγῆς γεγενημένον πρόξενον. Ὁ δὲ θεῖος Παλλάδιος καὶ πάλαι ὢν ἀξιάγαστος, ἀξιαγαστότερος εἰκότως ἐντεῦθεν ἐγένετο· ἱκανὸν γὰρ ἦν τὸ θαῦμα δεῖξαι τὴν παρὰ τῷ θεῷ τοῦ ἀνδρὸς παρρησίαν. | |
7.4 | Καὶ Ἀβραάμης δὲ ὁ θαυμάσιος τῆς αὐτῆς ἦν συμμορίας, ὃς τὸν μὲν καλούμενον Παράτομον 〈τόπον〉 ᾤκησε, πάντοσε δὲ τῆς ἀρετῆς τὰς μαρμαρυγὰς ἐξέπεμψε. Μαρτυρεῖ δὲ τῇ λαμπρό‐ τητι τῆς ζωῆς τὰ μετὰ τὴν τελευτὴν ἐνεργούμενα θαύματα. | |
| 5 | Ἀναβλύζει γὰρ ἡ ἐκείνου θήκη μέχρι καὶ τήμερον παντοδαπὰς θεραπείας καὶ μάρτυρες οἱ ταύτας ἐκεῖθεν ἀφθόνως διὰ τῆς πίστεως ἀρυόμενοι. Ἐμοὶ δὲ εἴη καὶ τῆς τούτων ἐπικουρίας | |
| μεταλαχεῖν, τῇ τούτων μνήμῃ τὴν γλῶτταν καθαγιάσαντι. | 370 in vol. 1 | |
8t | ΑΦΡΑΑΤΗΣ | |
8.1 | Ὅτι μία πάντων ἀνθρώπων ἡ φύσις καὶ ῥᾴδιόν ἐστι τοῖς βουλομένοις φιλοσοφεῖν εἴτε Ἕλληνες εἴτε βάρβαροι εἶεν, πολλαχόθεν μὲν καὶ ἄλλοθέν ἐστι καταμαθεῖν εὐπετές, ἀπόχρη δὲ καὶ μόνος Ἀφραάτης τοῦτο δηλῶσαι σαφῶς. | |
| 5 | Οὗτος γὰρ ἐν Πέρσαις τοῖς παρανομωτάτοις καὶ τεχθεὶς καὶ τραφεὶς καὶ ἐκ τοιούτων γονέων βλαστήσας καὶ τὰ ἐκείνων νόμιμα παιδευθεὶς εἰς τοσαύτην ἤλασεν ἀρετὴν ὡς ἀποκρύψαι καὶ τοὺς ἐξ εὐσεβῶν φύντας καὶ τροφὴν εὐσεβῆ δεξαμένους παιδόθεν. Πρῶτον μὲν γὰρ τοῦ γένους | |
| 10 | καταφρονήσας—ἐπίσημον δὲ τοῦτο ἦν καὶ λαμπρόν—, | |
| εἰς τὴν τοῦ δεσπότου προσκύνησιν ἔδραμε τοὺς προπάτορας μιμησάμενος μάγους· εἶτα τῶν ὁμοφύλων τὴν ἀσέβειαν βδελυξάμενος τὴν ἀλλοδαπὴν τῆς οἰκείας προείλετο καὶ τὴν Ἔδεσσαν καταλαβών—πόλις δὲ αὕτη μεγίστη καὶ | 372 in vol. 1 | |
| 15 | πολυάνθρωπος καὶ τῇ εὐσεβείᾳ διαφερόντως λαμπρυνομένη —, ἔξω τῶν περιβόλων οἰκίδιον εὑρὼν καὶ ἑαυτὸν καθείρξας τῆς οἰκείας ἐπεμελεῖτο ψυχῆς, οἷά τις ἄριστος γεωργὸς προρρίζους τῶν παθῶν τὰς ἀκάνθας ἐκτέμνων καὶ τὸ θεῖον λήϊον ἐκκαθαίρων καὶ τοὺς τῶν εὐαγγελικῶν σπερμάτων | |
| 20 | καρποὺς ὡρίμους τῷ δεσπότῃ προσφέρων. | 374 in vol. 1 |
8.2 | Ἐκεῖθεν δὲ καταλαμβάνει τὴν Ἀντιόχειαν ὑπὸ τῆς αἱρετικῆς ζάλης χαλεπῶς κυκωμένην καὶ πρὸ τοῦ ἄστεως ἔν τινι καταχθεὶς φροντιστηρίῳ φιλοσοφίας καὶ τῆς ἑλλάδος φωνῆς μαθὼν ὀλίγα ἄττα ῥημάτια εἷλκε μὲν ὅτι πλείστους | |
| 5 | εἰς τὴν τῶν θείων λογίων ἀκρόασιν· τῇ δὲ μιξοβαρβάρῳ κεχρημένος γλώττῃ τὰς τῆς διανοίας ὠδῖνας προέφερεν, ἐκ τῆς τοῦ θείου πνεύματος χάριτος τὰ τοιαῦτα δεχόμενος νάματα. Τίς γὰρ τῶν ἐπ’ εὐγλωττίᾳ βρενθυομένων καὶ τὰς ὀφρῦς συναγόντων καὶ σοβαρῶς φθεγγομένων καὶ ἐπὶ | |
| 10 | ταῖς τῶν συλλογισμῶν πάγαις νεανιευομένων τῆς ἀπαιδεύτου καὶ βαρβάρου φωνῆς ἐκείνης περιεγένετο πώποτε; Λογισμοῖς μὲν γὰρ λογισμούς, θείοις δὲ λόγοις τοὺς τῶν φιλοσόφων κατηγωνίζετο λόγους, μετὰ τοῦ μεγάλου Παύλου βοῶν· | |
| «Εἰ καὶ ἰδιώτης τῷ λόγῳ, ἀλλ’ οὐ τῇ γνώσει». Καὶ τοῦτον | 376 in vol. 1 | |
| 15 | ἀεὶ διετέλει τὸν τρόπον κατὰ τὴν ἀποστολικὴν φωνήν· «Λογισμοὺς καθαιρῶν καὶ πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ θεοῦ, καὶ αἰχμαλωτίζων πᾶν νόημα εἰς τὴν ὑπακοὴν τοῦ Χριστοῦ». Καὶ ἦν ἰδεῖν συνθέοντας καὶ τοὺς ἐν τέλει καὶ ἀξιώματι καὶ τοὺς ἔν τινι στρατείᾳ τεταγμέ‐ | |
| 20 | νους καὶ τοὺς ἀποχειροβιώτους καὶ ἁπαξαπλῶς ἰδιώτας τε καὶ στρατιώτας, πεπαιδευμένους καὶ λόγων ἀμυήτους, πενίᾳ συζῶντας καὶ πλούτῳ κομῶντας, καὶ τοὺς μὲν σιγῇ δεχομένους τὰ προσφερομένα, τοὺς δὲ καὶ ἐρομένους καὶ πυνθανομένους καὶ ἀφορμὰς τῷ λόγῳ παρέχοντας. | |
8.3 | Τοσοῦτον δὲ ἀναδεδεγμένος πόνον σύνοικον λαβεῖν οὐκ ἠνέσχετο πώποτε, ἀλλὰ τὴν αὐτουργίαν τῆς παρ’ ἑτέρων αὐτῷ προσφερομένης θεραπείας προείλετο· καὶ παρὰ τὴν αὔλειον θύραν τὰς συνουσίας ποιούμενος, αὐτὸς ἀνεῴγνυ | |
| 5 | τοῖς εἰσιοῦσι καὶ ἀπιόντας προὔπεμπεν. Ἐδέξατο δὲ παρά τινος οὐδὲν πώποτε, οὐκ ἄρτον, οὐκ ὄψον, οὐχ ἱμάτιον, ἀλλ’ εἷς αὐτῷ μόνος τῶν γνωρίμων ἐχορήγει τὸν ἄρτον. Εἰς δὲ γῆρας ἐλάσας βαθὺ καὶ λαχάνου μετὰ ἡλίου δυσμὰς | |
| μετελάμβανεν. | 378 in vol. 1 | |
8.4 | Φασὶ δὲ Ἀνθέμιον ὃς καὶ ὕπαρχος ἐς ὕστερον ἐγεγόνει καὶ ὕπατος, ἡνίκα πρεσβευτὴς χειροτονηθεὶς τὴν εἰς Πέρσας ἀποδημίαν ἐστείλατο, χιτῶνα αὐτῷ κομίσαι παρὰ Πέρσαις ὑφασμένον καὶ εἰπεῖν ὅτι· «Ὦ πάτερ, εἰδὼς ἑκάστῳ τῶν | |
| 5 | ἀνθρώπων τὴν οἰκείαν πατρίδα γλυκεῖαν καὶ τοὺς ἐκεῖ φυομένους ἡδίστους καρποὺς, ἐκ τῆς πατρίδος σοι τοῦτον κεκόμικα τὸν χιτῶνα, καὶ ἱκετεύω σε μὲν τοῦτον λαβεῖν, ἐμὲ δὲ τὴν σὴν εὐλογίαν ἀντιλαβεῖν». Ὁ δὲ πρῶτον μὲν τοῦτον ἐν τῷ βάθρῳ θεῖναι προσέταξεν· εἶτα λόγων ἑτέρων | |
| 10 | μεταξὺ γενομένων, ἀθυμεῖν ἔλεγε διχῇ μεριζομένου τοῦ λογισμοῦ. Ἐκείνου δὲ τὴν αἰτίαν πυθομένου· «Ἕνα, ἔφη, σύνοικον ἔχειν εἱλόμην ἀεὶ καὶ νόμον ἐμαυτῷ τέθηκα τῶν δύο πάμπαν ἀρνηθῆναι τὸ συνοικέσιον· ἑκκαίδεκα τοίνυν ἔτη μοί τινος συνοικήσαντος καὶ θυμήρους ὄντος ἀφίκετό | |
| 15 | τις φυλέτης ἐμοὶ συνοικεῖν ἐθέλων καὶ τούτου τυχεῖν ἀξιῶν. Τοῦτό μοι μερίζει τὸν νοῦν· δύο μὲν γὰρ ἔχειν κατὰ ταὐτὸν οὐκ ἀνέξομαι. Τὸν γὰρ φυλέτην ὡς φυλέτην ἀσπάζομαι· τὸν δὲ πρότερον ὡς καταθύμιόν μοι γεγενημένον ἐκβαλεῖν καὶ ἀνιαρὸν ἡγοῦμαι καὶ ἄδικον». Ὁ δὲ· «Εἰκότως, ἔφη, | |
| 20 | ὦ πάτερ, οὐδὲ γὰρ ὅσιον τὸν μὲν ἐπὶ πλεῖστον τεθεραπευκότα χρόνον ὡς οὐκ ἐπιτήδειον ἀποπέμψασθαι, τὸν δὲ οὐδέπω πεῖραν τῶν οἰκείων δεδωκότα τρόπων διὰ μόνην εἰσδέξασθαι | |
| τὴν πατρίδα.» Πρὸς ταῦτα ὁ θεῖος Ἀφραάτης· «Οὐκοῦν, ἔφη, ὦ θαυμάσιε, τὸν χιτῶνα τοῦτον οὐ λήψομαι· δύο μὲν | 380 in vol. 1 | |
| 25 | γὰρ ἔχειν οὐκ ἀνέξομαι. Ἡδίων δὲ κατὰ τὴν ἐμὴν καὶ κρείττων κατὰ τὴν σὴν ψῆφον ὁ τοσοῦτόν μοι διακονήσας χρόνον.» Οὕτω κατασοφισάμενος τὸν Ἀνθέμιον καὶ θαῦμα τῆς ἀγχινοίας παρεσχηκὼς ἔπεισε μηδένα λοιπὸν αὑτῷ περὶ τοῦ χιτῶνος ἐκείνου λόγον προσενεγκεῖν. | |
| 30 | Ἐγὼ δὲ ταῦτα διεξῆλθον, δύο κατὰ ταὐτὸν ἐπιδεῖξαι βουλόμενος, καὶ ὅτι παρ’ ἑνὸς ἐδέχετο μόνου τὴν ἀποχρῶσαν τῷ σώματι θεραπείαν καὶ ὅτι τοσαύτης ἦν σοφίας ἀνάπλεως ὡς παρασκευάσαι τὸν ἱκετεύοντα δέξασθαι ψηφίσασθαι τὸ μὴ δέξασθαι. | |
8.5 | Ἀλλὰ ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα καταλιπὼν τὰ μείζονα διηγήσομαι. Ἰουλιανοῦ τοῦ θεομισοῦς δίκας τῆς ἀσεβείας ἐν τῇ βαρ‐ βάρῳ δεδωκότος, ὀλίγης μὲν γαλήνης ἀπέλαυσαν τῆς | |
| 5 | εὐσεβείας οἱ τρόφιμοι, Ἰοβιανοῦ τῆς Ῥωμαίων ἡγεμονίας δεξαμένου τοὺς οἴακας. Ἐπειδὴ δὲ καὶ οὗτος βραχὺν κομιδῇ βασιλεύσας χρόνον τοῦ βίου τὸ πέρας ἐδέξατο, Οὐάλης δὲ τῆς ἕω τὴν ἡγεμονίαν διεδέξατο, καταιγῖδες | |
| πάλιν καὶ θύελλαι τὸ καθ’ ἡμᾶς ἀνερρίπιζον πέλαγος καὶ | 382 in vol. 1 | |
| 10 | κλύδων ἐγήγερτο χαλεπὸς καὶ τρικυμίαι πάντοθεν τῷ σκάφει προσέβαλλον· χαλεπώτερον δὲ τὸν χειμῶνα ἡ τῶν κυβερνη‐ τῶν ἐρημία ἐποίει· τούτους γὰρ ὁ κατὰ μόνης τῆς εὐσεβείας θρασὺς βασιλεὺς τὴν ὑπερορίαν οἰκεῖν κατηνάγκασεν. Καὶ τοσαύτῃ παρανομίᾳ χρησάμενος κόρον τῆς δυσσεβείας οὐκ | |
| 15 | ἔλαβεν· ἀλλὰ πάντα τῶν εὐσεβῶν ἐσκεδάννυ τὸν σύλλογον, θηρὸς δίκην ἀγρίου τὸ ποίμνιον διασπᾶσαι φιλονεικῶν. Τούτου εἵνεκα οὐ μόνον αὐτοὺς ἁπάσης ἐκκλησίας ἐξήλασεν, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῆς ὑπωρείας καὶ ἐκ τῆς ὄχθης τοῦ ποταμοῦ καὶ ἐκ τοῦ πολεμικοῦ γυμνασίου. Ταῦτα γὰρ | |
| 20 | ἅπαντα ἀμείβοντες διετέλεσαν τὰ χωρία, τῆς ὁπλιτικῆς χειρὸς γενόμενοι πάρεργον. Καὶ Σκύθαι μὲν καὶ οἱ ἄλλοι βάρβαροι τὴν Θρᾴκην ἅπασαν ἀπὸ τοῦ Ἴστρου μέχρι τῆς Προποντίδος ἀδεῶς ἐληΐζοντο· ὁ δὲ τούτων μὲν οὐδὲ τὴν ἀκοὴν ἑστῶσι τοῖς ὠσί, τὸ δὴ λεγόμενον, ἠδύνατο δέχεσθαι, | |
| 25 | κατὰ δὲ τῶν ὁμοφύλων καὶ ὑπηκόων καὶ εὐσεβείᾳ λαμπρυ‐ νομένων τοῖς ὅπλοις ἐκέχρητο. | |
8.6 | Ὁ δὲ θεῖος λεὼς τὴν τῶν κακῶν ἐκείνων ἀωρίαν ὀλοφυρόμενος τὴν Δαυϊτικὴν ἐκείνην ἔψαλλεν ᾠδὴν· «Ἐπὶ | |
| τῶν ποταμῶν Βαβυλῶνος, ἐκεῖ ἐκαθίσαμεν καὶ ἐκλαύσαμεν ἐν τῷ μνησθῆναι ἡμᾶς τῆς Σιών». Τὰ δὲ λοιπὰ τῆς ᾠδῆς | 384 in vol. 1 | |
| 5 | οὐκέτι αὐτοῖς ἁρμόδια ἦν· οὐ γὰρ εἴασεν Ἀφραάτης καὶ Φλαβιανὸς καὶ Διόδωρος ἐπὶ ταῖς ἰτέαις κρεμασθῆναι τῆς διδασκαλίας τὰ ὄργανα, οὐδὲ εἰπεῖν ἠνέσχοντο· «Πῶς ᾄσωμεν τὴν ᾠδὴν κυρίου ἐπὶ γῆς ἀλλοτρίας;». Ἀλλὰ καὶ ἐν ὄρεσι καὶ ἐν πεδίοις καὶ ἐν ἄστει καὶ ἐν προαστείοις | |
| 10 | καὶ ἐν οἰκίαις καὶ ἐν ἀγοραῖς ᾖδον διηνεκῶς τὴν ᾠδὴν κυρίου. Ἔμαθον γὰρ παρὰ τοῦ Δαβὶδ ὅτι «τοῦ κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς, ἡ οἰκουμένη, καὶ πάντες οἱ κατοι‐ κοῦντες ἐν αὐτῇ». Ἤκουσαν δὲ πάλιν τοῦ αὐτοῦ προφήτου λέγοντος· «Εὐλογεῖτε τὸν κύριον, πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ, | |
| 15 | ἐν παντὶ τόπῳ τῆς δεσποτείας αὐτοῦ.» Ἤκουσαν δὲ καὶ τοῦ θεσπεσίου Παύλου παρεγγυῶντος «προσεύχεσθαι τοὺς ἄνδρας ἐν παντὶ τόπῳ, ἐπαίροντας ὁσίους χεῖρας χωρὶς ὀργῆς καὶ διαλογισμῶν». Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ δεσπότης πρὸς τὴν Σαμαρεῖτιν διαλεγόμενος, σαφέστερον τοῦτο προείρηκεν· | |
| 20 | «Ἀμὴν γάρ, ἔφη, λέγω σοι, γύναι, ὅτι ἔρχεται ὥρα καὶ νῦν ἐστὶν ὅτε οὔτε ἐν τῷ τόπῳ τούτῳ οὔτε ἐν Ἱεροσολύμοις ἀλλ’ ἐν παντὶ τόπῳ προσκυνήσουσι τῷ Πατρί.» Ταῦτα πεπαιδευμένοι, καὶ ἐν οἰκίᾳ καὶ ἐν ἀγορᾷ, καὶ ἀποστολικῶς εἰπεῖν, «δημοσίᾳ καὶ κατ’ οἴκους», διαμαρτυρόμενοι διετέ‐ | |
| 25 | λουν καὶ οἷόν τινες ἄριστοι στρατηγοὶ τοὺς μὲν οἰκείους | |
| ὁπλίζοντες, τοὺς δὲ ἐναντίους κατακεντοῦντες. | 386 in vol. 1 | |
8.7 | Τὸ μὲν οὖν τὸν μέγαν Φλαβιανὸν καὶ τὸν θεῖον Διόδωρον ὑποποιμαίνοντας τηνικάδε καὶ τῆς δευτέρας καθέδρας ἠξιωμένους ταῦτα δρᾶν ἃ προείρηκα, θαυμαστὸν μὲν καὶ εὐφημίας ἄξιον· ἀλλ’ ὅμως ταῦτα ἔπραττον στρατηγοὶ | |
| 5 | προβεβλημένοι καὶ τοῖς στρατηγικοῖς ὑποκείμενοι νόμοις. Ὁ δὲ σοφώτατος Ἀφραάτης ἐθελοντὴς ἐπὶ τούτους κατε‐ πήδησε τοὺς ἀγῶνας. Ἡσυχίᾳ γὰρ συντεθραμμένος καὶ καθ’ ἑαυτὸν ζῆν προῃρημένος καὶ ἔξω βελῶν, τὸ δὴ λεγόμενον, καθήμενος, τοῦ πολέμου τὸ σφοδρὸν θεασάμενος τὴν οἰκείαν | |
| 10 | ἀσφάλειαν οὐκ ἠγάπησεν, ἀλλ’ εἰς καιρὸν τῇ ἡσυχίᾳ ἐρρῶ‐ σθαι φράσας πρόμαχος τῆς τῶν εὐσεβῶν ἐγένετο φάλαγγος, βάλλων μὲν καὶ βίῳ καὶ λόγῳ καὶ θαύμασι, βαλλόμενος δὲ οὐδέποτε. | |
8.8 | Καὶ δήποτε θεασάμενος αὐτὸν ὁ πάντα ἀνόητος βασιλεὺς εἰς τὸ πολεμικὸν ἐξιόντα γυμνάσιον—ἐκεῖ γὰρ | |
| τότε συνέβη τοὺς τῆς τριάδος συναθροίζεσθαι θιασώτας· ὑπέδειξε δέ τις αὐτὸν παρὰ τὴν ὄχθην τοῦ ποταμοῦ βαδίζοντα | 388 in vol. 1 | |
| 5 | ἐκ τῶν βασιλείων τῷ βασιλεῖ διακύπτοντι—ἤρετο ποῖ τὴν ὁρμὴν ἔχων ἐπείγοιτο. Τοῦ δὲ εἰρηκότος ὡς τὰς ὑπὲρ τῆς οἰκουμένης καὶ τῆς βασιλείας ἄπεισι προσευχὰς ποιησόμενος, πάλιν ὁ βασιλεὺς ἀπεκρίνατο· «Καὶ τί δήποτε τὸν μονήρη βίον ἐπαγγελλόμενος, ἀδεῶς κατὰ τὴν ἀγορὰν βαδίζεις τὴν | |
| 10 | ἡσυχίαν καταλιπών;» Ὁ δὲ—καὶ γὰρ εἰώθει τὸν δεσπότην μιμούμενος παραβολικῶς συλλογίζεσθαι· «Εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ βασιλεῦ, εἰ παρθένος ἐτύγχανον ἐν θαλάμῳ τινὶ κρυπτο‐ μένη, ἐθεασάμην δέ τινα πῦρ ἐμβάλλοντα τῇ τοῦ πατρὸς οἰκίᾳ, τί ἄν μοι συνεβούλευσας δρᾶσαι, ἐξαπτομένην θεωμένῃ | |
| 15 | τὴν φλόγα καὶ τὴν οἰκίαν ἐμπιμπραμένην ὁρώσῃ; ἔνδον καθῆσθαι καὶ πυρπολουμένην τὴν οἰκίαν παρορᾶν; Ἀλλ’ οὕτως ἂν ἐγενόμην καὶ ἐγὼ τῆς πυρκαιᾶς παρανάλωμα. Εἰ δὲ λέγεις ὅτι δραμεῖν ἔδει καὶ ὕδωρ φέρειν καὶ διαθέειν ἄνω καὶ κάτω καὶ τὴν φλόγα σβεννύναι, μὴ μέμφου μοι, | |
| 20 | βασιλεῦ, τοῦτο αὐτὸ ποιοῦντι. Ὃ γὰρ ἂν συνεβούλευσας θαλαμευομένῃ παρθένῳ, τοῦτο δρᾶν ἀναγκάζομαι τὸν | |
| μονήρη βίον ἐπαγγελλόμενος. Εἰ δὲ μέμφῃ μοι τὴν ἡσυχίαν καταλιπόντι, ἐπιμέμφου σαυτῷ ταύτην εἰς τὸν θεῖον οἶκον ἐμβαλόντι τὴν φλόγα καὶ μὴ ἐμοὶ σβεννύναι βιαζομένῳ. | 390 in vol. 1 | |
| 25 | Ὅτι μὲν γὰρ δήπουθεν ἐπαμύνειν προσήκει οἴκῳ πατρῴῳ ἐμπιπραμένῳ καὶ αὐτὸς ὡμολόγησας· ὅτι δὲ τῶν ἐπὶ γῆς πατέρων γνησιώτερος ὁ θεὸς παντί που δῆλον καὶ τῷ παντελῶς ἀμυήτῳ τῶν θείων. Οὐδὲν τοίνυν ἀπὸ σκοποῦ, οὐδὲ τῆς ἐξ ἀρχῆς προαιρέσεως ἐναντίον πράττομεν, ὦ | |
| 30 | βασιλεῦ, τοὺς τῆς εὐσεβείας τροφίμους συναθροίζοντές τε καὶ νέμοντες καὶ τὴν θείαν αὐτοῖς προσφέροντες πόαν.» Τούτων εἰρημένων, ὁ μὲν βασιλεὺς ἐπεψήφιζε τῇ σιγῇ τῷ τῆς ἀπολογίας δικαίῳ συλλογισθείς. | |
8.9 | Εἷς δέ τις τῶν οὔτε εἰς ἄνδρας, οὔτε εἰς γυναῖκας τελούντων, ἀλλ’ ἀφῃρημένων τὸ τῷ χρόνῳ γενέσθαι πατέρες, καὶ τούτου εἵνεκα εὐνοεῖν βασιλεῖ νομιζομένων καὶ τὴν προσηγορίαν ἐντεῦθεν καρπουμένων, οὗτος ἄνωθεν τῷ | |
| 5 | θείῳ ἀνθρώπῳ λοιδορησάμενος καὶ θάνατον προσηπείλησεν, ἀλλ’ οὐκ εἰς μακρὰν ἔτισε τῆς θρασύτητος δίκην. Τοῦ γὰρ βασιλέως βαλανείῳ τὸ σῶμα θεραπεῦσαι θελήσαντος, προεισῆλθε μὲν ὁ δείλαιος ὡς τὴν πύελον ὀψόμενος εἰ εὖ κεκραμένη εἴη. Πηρωθεὶς δὲ τὰς φρένας τῇ τὸ ἄκρατον | 392 in vol. 1 |
| 10 | δεχομένῃ θερμὸν ὕδωρ ἐπεπήδησεν ἀσαμίνθῳ καὶ οὐδενὸς ἐπαρήγοντος—μόνος γὰρ ὡς ὀψόμενος εἰ εὐτρεπὴς εἴη εἰσεληλύθει—διέμεινεν ἑψούμενος καὶ διαλυόμενος. Χρόνου δὲ μεταξὺ τριβομένου, εἰσπέμπει ἄλλον ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνον καλέσοντα· οὐδένα δὲ οὗτος ἐν οὐδενὶ τῶν οἴκων εὑρών, | |
| 15 | ἀπαγγέλλει τῷ βασιλεῖ. Ἐκ τούτου πλείους εἰσέθεον τὰς πυέλους ἁπάσας διερευνώμενοι καὶ τὸ τελευταῖον εἰς ἐκείνην ἀφικόμενοι ὁρῶσιν αὐτὸν ἐρριμμένον καὶ τῆς ζωῆς ἐστερη‐ μένον. Θορύβου δὲ γενομένου καὶ πάντων ὀδυρομένων, οἱ μὲν τὸ θερμὸν ἐκεῖνο ἐξήντλησαν ὕδωρ, οἱ δὲ τὸ τρισάθλιον | |
| 20 | ἀνεκόμισαν σῶμα. | |
8.10 | Ἐντεῦθεν δέος ἐπιπίπτει τῷ βασιλεῖ καὶ πᾶσι τοῖς κατὰ τῆς εὐσεβείας ὁπλιζομένοις. Φήμη δὲ διὰ πάσης ἠχεῖτο τῆς πόλεως οἵας ἐκεῖνος ὁ ταλαίπωρος τῆς κατὰ Ἀφραάτου παροινίας ἔτισε δίκας καὶ πάντες τὸν Ἀφραάτου διετέλουν | |
| 5 | ὑμνοῦντες θεόν. Τοῦτο, τῶν ἐναντίων ἐπικειμένων, ἐξοστρα‐ | |
| κισθῆναι τὸν τοῦ θεοῦ ἄνθρωπον διεκώλυσεν. Ἐκδειματωθεὶς γὰρ ὁ βασιλεὺς τοὺς μὲν ταῦτα παραινοῦντας ἀπεστρέφετο, ἐν αἰδοῖ δὲ τὸν ἄνδρα εἶχεν. | 394 in vol. 1 | |
8.11 | Ἔμαθε δὲ αὐτοῦ τὴν ἀρετὴν καὶ ἑτέρωθεν. Ἵππος τις τῶν εὖ πεφυκότων καὶ φέρειν εὖ μάλα δεδιδαγ‐ μένος ἐπέραστος ἦν λίαν τῷ βασιλεῖ. Τούτῳ πάθος τι συμβὰν ἀνιαρῶς διετίθει τὸν βασιλέα. Ἐπείχετο δὲ αὐτοῦ | |
| 5 | τῶν ὑγρῶν περιττωμάτων ἡ ἔκκρισις. Πρὸς ταύτην ἐκαλοῦντο τὴν θεραπείαν οἱ ταύτην ἠσκημένοι τὴν τέχνην. Ἡττωμένης δὲ καὶ ταύτης, ἠνιᾶτο μὲν ὁ βασιλεὺς, ὠλοφύρετο δὲ ὁ τῶν ἵππων πεπιστευμένος τὴν ἐπιμέλειαν. Εὐσεβὴς δὲ ὢν καὶ κατὰ τὴν πίστιν ἐρρωμένος, μεσούσης ἡμέρας, καταλαμβάνει | |
| 10 | σὺν τῷ ἵππῳ τοῦ μεγάλου Ἀφραάτου τὸ καταγώγιον καὶ τὸ πάθος εἰπὼν καὶ τὴν πίστιν δηλώσας ἱκέτευε προσευχῇ λῦσαι τὴν νόσον. Ὁ δὲ οὐδὲν μελλήσας, ἀλλὰ παραυτίκα τὸν θεὸν ἱκετεύσας, ὕδωρ ἐκέλευσεν ἐκ τοῦ φρέατος ἀνιμή‐ σασθαι, καὶ τούτῳ τοῦ σωτηρίου σταυροῦ τὸ σύμβολον | |
| 15 | ἐπιθεὶς προσφέρειν τῷ ἵππῳ προσέταξεν. Ὁ δὲ παρὰ τὸ εἰωθὸς ἔπιεν. Εἶτα ἔλαιον τῇ ἐπικλήσει τῆς θείας πληρώσας εὐλογίας, ἐπιχρίει τὴν τοῦ ἵππου γαστέρα καὶ τῇ ἁφῇ τῆς | |
| χειρὸς εὐθὺς ἐλύθη τὸ πάθος καὶ παραχρῆμα ἡ ἔκκρισις κατὰ φύσιν ἐγένετο. Γεγηθὼς τοίνυν ὁ ἄνθρωπος τὸν ἵππον λαβὼν | 396 in vol. 1 | |
| 20 | ἐπὶ τὸν ἱππῶνα ἔτρεχεν. | |
8.12 | Δείλης δὲ ὀψίας—κατὰ τοῦτον γὰρ ὁ βασιλεὺς τὸν καιρὸν εἰώθει παρὰ τὸν ἱππῶνα φοιτᾶν—, ἧκέ τε καὶ ἤρετο ὅπως ἔχοι ὁ ἵππος. Τοῦ δὲ τὴν ὑγιείαν σημάναντος καὶ τὸν ἵππον ἐξαγαγόντος ἐρρωμένον τε καὶ γαυριῶντα καὶ χρεμε‐ | |
| 5 | τίζοντα καὶ τὸν αὐχένα σοβαρῶς ἀνατείνοντα, τῆς ὑγιείας τὴν αἰτίαν ἐπυνθάνετο. Ὡς δὲ πολλάκις εἰπεῖν ἀναβαλλόμενος —ἐδεδίει γὰρ ὑποδεῖξαι τὸν ἰατρόν, δυσμενῆ τὸν ἐρόμενον ἐπιστάμενος—, ὀψέ ποτε τἀληθὲς εἰπεῖν ἐβιάσθη καὶ τῆς θεραπείας τὸν τρόπον ἐδίδαξεν. Ἐκπλήττεται μὲν ὁ βασιλεὺς | |
| 10 | καὶ ἀξιάγαστον εἶναι τὸν ἄνδρα καθομολογεῖ· οὐ μὴν τῆς προτέρας ἀπηλλάγη μανίας, ἀλλ’ ἐπέμενε κατὰ τοῦ μονογε‐ νοῦς λυττῶν ἕως ὅτου βαρβαρικοῦ πυρὸς ἐγένετο παρανάλωμα, οὐδὲ ταφῆς ἶσα τοῖς οἰκέταις ἢ προσαίταις ἀξιωθείς. | |
8.13 | Ὁ δὲ θεῖος Ἀφραάτης καὶ ἐν ἐκείνῃ τῇ ζάλῃ τὴν οἰκείαν ἔδειξεν ἀρετὴν καὶ γαλήνης γενομένης τὰ ἶσα δρῶν διετέλεσε· καὶ ἄλλα δὲ μυρία εἰργάσατο θαύματα ὧν ἑνὸς | |
| ἢ δύο μνησθήσομαι. | 398 in vol. 1 | |
| 5 | Γυνή τις τῶν εὐπατριδῶν ἀκολάστῳ ἀνδρὶ συνέλκουσα τὸν τοῦ γάμου ζυγὸν ἀφίκετο πρὸς τὸν μακάριον ἐκεῖνον ἄνθρωπον τὴν οἰκείαν κωκύουσα συμφοράν. Ἔφασκε γὰρ τὸν ἄνδρα παλλακίδι προσκείμενον γοητικῇ τινι μαγγανείᾳ καταγεγοητεῦσθαι καὶ ἀπεχθάνεσθαι πρὸς αὐτὴν γάμου | |
| 10 | νόμῳ συνεζευγμένην. Ἔλεγε δὲ ταῦτα ἡ γυνὴ πρὸ τῆς αὐλείου θύρας ἑστῶσα· οὕτω γὰρ εἰώθει τὴν πρὸς τὸ θῆλυ ποιεῖσθαι διάλεξιν· εἴσω γὰρ τῆς θύρας οὐδεμίαν εἰσεδέξατο πώποτε. Τότε τοίνυν οἰκτείρας τὴν γυναῖκα ποτνιωμένην, εὐχῇ τῆς γοητείας ἀμαυροῖ τὴν ἐνέργειαν καὶ ἐλαίου ληκύθιον | |
| 15 | ὑπ’ αὐτῆς προσενεχθὲν τῇ θείᾳ ἐπικλήσει καθαγιάσας χρίσασθαι τούτῳ προσέταξεν. Ταύτας ἡ γυνὴ πληρώσασα τὰς ὑποθήκας, μετέθηκεν εἰς ἑαυτὴν τὸν τοῦ ὁμοζύγου ἔρωτα καὶ πέπεικε προαιρεῖσθαι τῆς παρανόμου κοίτης τὴν ἔννομον. | |
8.14 | Φασὶ δέ ποτε καὶ ἀκρίδος ἐξαπιναίως προσβαλούσης τῇ γῇ καὶ πυρὶ παραπλησίως ἅπαντα προσδαπανώσης καὶ λήϊα καὶ φυτὰ καὶ ἕλη καὶ ἄλση καὶ λειμῶνας ἧκέ τις παρ’ αὐτὸν εὐσεβὴς ἀνὴρ ἀντιβολῶν ἐπαμῦναι, ἕνα μὲν | |
| 5 | ἀγρὸν ἔχοντι, ἐκ τούτου δὲ καὶ ἑαυτὸν καὶ γυναῖκα καὶ παῖδας καὶ οἰκείους τρέφοντι καὶ πρὸς τούτοις τὴν βασιλικὴν | |
| εἰσφορὰν εἰσπραττομένῳ. Πάλιν τοίνυν ὁ τὴν δεσποτικὴν φιλανθρωπίαν μιμούμενος χόα ὕδατος αὐτῷ προσενεχθῆναι προσέταξεν. Ὡς δὲ τὸν χόα προσήνεγκεν ὁ τὴν εὐχὴν | 400 in vol. 1 | |
| 10 | ἐπαγγέλλων, ἐπετίθει μὲν τούτῳ τὴν χεῖρα, ἱκέτευε δὲ τὸν θεὸν δυνάμεως θείας ἐμφορῆσαι τὸ νᾶμα. Εἶτα τὴν εὐχὴν συμπεράνας παρηγγύησε τοῖς τοῦ χωρίου ὅροις ἐπιρρᾶναι τὸ ὕδωρ· πεποίηκε δὲ ὁ τοῦτο κομισάμενος ᾗ προσετάχθη καὶ ἀντὶ ἕρκους ἀμάχου τε καὶ ἀσύλου ταῖς | |
| 15 | ἀρούραις ἐκείναις ἐγένετο· μέχρι γὰρ τῶν ὅρων ἐκείνων ἕρπουσαί τε καὶ περιπετόμεναι στρατοπέδων δίκην αἱ ἀκρίδες, εἰς τοὐπίσω πάλιν ἐχώρουν τὴν ἐπιτεθεῖσαν εὐλογίαν δειμαίνουσαι καὶ ὥσπερ τινὶ χαλινῷ ἀγχόμεναι καὶ ἐπὶ τὸ πρόσω χωρεῖν κωλυόμεναι. | |
8.15 | Καὶ τί δεῖ πάντα καταλέγειν τὰ ὑπὸ τῆς μακαρίας ἐκείνης εἰργασμένα ψυχῆς; Ἱκανὰ γὰρ καὶ ταῦτα τῆς ἐνοικησάσης αὐτῷ χάριτος ἐπιδεῖξαι τὴν αἴγλην. Τούτου κἀγὼ θεατὴς ἐγενόμην καὶ τῆς ἁγίας ἐκείνης δεξιᾶς τὴν | |
| 5 | εὐλογίαν ἐτρύγησα, μειράκιον μὲν ὢν ἔτι, τῇ δὲ μητρὶ κοινωνήσας τῆς πρὸς τὸν ἄνδρα πορείας. Καὶ αὐτῇ μὲν κατὰ τὸ εἰωθὸς ὑπανοίξας τὴν θύραν διαλέξεώς τε καὶ εὐλογίας ἠξίωσεν· ἐμὲ δὲ εἰσδεξάμενος ἔνδον τοῦ τῆς προσευχῆς μοι μετέδωκε πλούτου. Ταύτης καὶ νῦν ἀπο‐ | |
| 10 | λαύσαιμι, ζῆν αὐτὸν πιστεύων καὶ τοῖς ἀγγέλοις συγχορεύειν καὶ πλείονι ἢ πάλαι πρὸς τὸν θεὸν παρρησίᾳ κεχρῆσθαι. Τότε μὲν γὰρ αὕτη τῷ θνητῷ τοῦ σώματος ἐμετρεῖτο ἵνα μὴ πρόφασις ἀπονοίας ἡ πλείων γένηται παρρησία· νῦν δὲ τῶν παθῶν ἀποθέμενος τὸ φορτίον ὡς νικηφόρος ἀθλητὴς | 402 in vol. 1 |
| 15 | πρὸς τὸν ἀγωνοθέτην παρρησιάζεται· οὗ χάριν καὶ τῆς | |
| παρ’ αὐτοῦ πρεσβείας ἱκετεύω τυχεῖν. | 404 in vol. 1 | |
9t | ΠΕΤΡΟΣ | |
9.1 | Γαλάτας ἀκούομεν μὲν τοὺς ἐν τῇ Εὐρώπῃ τοὺς ἑσπερίους, ἴσμεν δὲ τοὺς ἐν τῇ Ἀσίᾳ τοὺς ἐκείνων ἐγγόνους οἳ παρὰ τὸν Εὔξεινον κατῳκίσθησαν Πόντον. Ἐκ τούτων ὁ μακάριος καὶ τρὶς τοῦτο καὶ πολλάκις ἐβλάστησε Πέτρος. | |
| 5 | Ἑπτὰ δέ, ὥς φασιν, ἐξ ὠδίνων ἔτη παρὰ τοῖς γονεῦσι τραφεὶς τὸν λοιπὸν ἅπαντα βίον ἐν τοῖς τῆς φιλοσοφίας διετέλεσεν ἄθλοις· τελευτῆσαι δὲ λέγεται ἔτη βιώσας ἐννέα καὶ ἐνενήκοντα. Τὸν τοίνυν δύο καὶ ἐνενήκοντα ἀγωνισάμενον ἔτη καὶ διὰ πάσης ἡμέρας τε καὶ νυκτὸς | |
| 10 | νικηφόρον ὁδεύσαντα, τίς ἂν ἀξίως θαυμάσειεν; Ποία δ’ ἂν ἀρκέσειεν εἰς διήγησιν γλῶττα τῶν ἐν παιδίῳ καὶ ἀντιπαιδὶ καὶ μειρακίῳ καὶ ἀνδρὶ τελείῳ καὶ μεσοπολίῳ καὶ πρεσβύτῃ | |
| καὶ γέροντι πονηθέντων κατορθωμάτων; Τίς ἂν ἐκείνου τὸν ἱδρῶτα μετρήσειεν; Τίς δ’ ἂν τὰς ἐν τοσούτῳ χρόνῳ | 406 in vol. 1 | |
| 15 | γενομένας ἀριθμήσειε πάλας; Ποῖος δ’ ἂν ἐφίκοιτο λόγος ἢ τῶν ὑπ’ αὐτοῦ καταβληθέντων σπερμάτων ἢ τῶν συλλεγέν‐ των δραγμάτων; Τίς οὕτως ὑψηλὸς τὴν διάνοιαν ὡς κατιδεῖν ἀκριβῶς τὴν ἐκ τῆς καλῆς ἐμπορίας συναθροισθεῖσαν περιουσίαν; Οἶδα τῶν ἐκείνου κατορθωμάτων τὸ πέλαγος | |
| 20 | καὶ διὰ τοῦτο πελάζειν τῇ τῆς διηγήσεως ἱστορίᾳ δειμαίνω ἵνα μὴ ὁ λόγος ὑποβρύχιος γένηται· οὗ εἵνεκεν παρὰ τὴν ἠϊόνα βαδιοῦμαι καὶ τὰ παρὰ τὴν ἤπειρον πρὸ τοῦ πελάγους θαυμάσομαί τε καὶ διηγήσομαι· τὸν δὲ βυθὸν καταλείψω τῷ κατὰ τὴν θείαν γραφὴν τὰ βαθέα ἐρευνῶντι καὶ τὰ | |
| 25 | ἀπόκρυφα γινώσκοντι. | |
9.2 | Οὗτος τοίνυν ἐν Γαλατίᾳ τὸν πρῶτον ἤθλησε χρόνον· ἐκεῖθεν ἱστορίας εἵνεκεν τὴν Παλαιστίνην κατέλαβεν ἵνα τοὺς τὰ σωτηρία παθήματα δεξαμένους θεασάμενος τόπους ἐν αὐτοῖς τὸν σεσωκότα προσκυνήσῃ θεόν, οὐχ ὡς τόπῳ | |
| 5 | περιγραφόμενον—ἠπίστατο γὰρ αὐτοῦ τὸ τῆς φύσεως ἀπερίγραφον—, ἀλλ’ ἵνα καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἑστιάσῃ τῇ θεωρίᾳ τῶν ποθουμένων καὶ μὴ μόνον τὸ τῆς ψυχῆς ὀπτικόν, δίχα τῆς ὄψεως, τῆς πνευματικῆς διὰ τῆς πίστεως ἀπολαύῃ | |
| τρυφῆς. Πεφύκασι γάρ πως οἱ φιλοστόργως περί τινα | 408 in vol. 1 | |
| 10 | διακείμενοι οὐκ ἀπὸ τῆς θέας αὐτοῦ μόνης θυμηδίαν καρ‐ ποῦσθαι ἀλλὰ καὶ τὴν οἰκίαν καὶ ἐσθήματα καὶ ὑποδήματα μετὰ πάσης θεωρεῖν εὐφροσύνης· τοῦτον ἔχουσα τὸν ἔρωτα περὶ τὸν νυμφίον ἡ ἐν τοῖς ᾄσμασι τῶν ᾀσμάτων φερομένη νύμφη βοᾷ λέγουσα· «Ὡς μῆλον ἐν τοῖς ξύλοις | |
| 15 | τοῦ δρυμοῦ, οὕτως ὁ ἀδελφιδός μου ἀνὰ μέσον τῶν υἱῶν· ἐν τῇ σκιᾷ αὐτοῦ ἐπεθύμησα καὶ ἐκάθισα καὶ καρπὸς αὐτοῦ γλυκὺς ἐν λάρυγγί μου». Οὐδὲν οὖν ἀπεικὸς οὐδὲ ὁ θεῖος οὗτος πεποίηκεν ἄνθρωπος τὸν αὐτὸν μὲν περὶ τὸν νυμφίον δεξάμενος ἔρωτα, τοῖς δὲ τῆς νύμφης χρησάμενος ῥήμασι· | |
| 20 | «Τετρωμένος ἀγάπης ἐγώ». Ποθήσας δὲ καθάπερ τινὰ τοῦ νυμφίου θεωρῆσαι σκιὰν τοὺς ἅπασιν ἀνθρώποις τὰς σωτηρίους πηγὰς ἀναβλύσαντας ἀπῄει ὀψόμενος τόπους. | |
9.3 | Ἀπολαύσας τοιγαροῦν ὧν ἐπόθησε κατήχθη μὲν εἰς τὴν Ἀντιόχειαν· θεασάμενος δὲ τῆς πόλεως τὸ φιλόθεον τῆς πατρίδος τὴν ξένην προείλετο, πολίτας ἡγούμενος οὐ τοὺς ὁμοφύλους καὶ συγγενεῖς, ἀλλὰ τοὺς ὁμογνώμονας καὶ | |
| 5 | τῆς πίστεως κοινωνοὺς καὶ τὸν αὐτὸν ἐφέλκοντας τῆς εὐσεβείας ζυγόν. Ταύτην δὲ τὴν διατριβὴν ἀγαπήσας οὐ σκηνὴν ἐξέτεινεν, οὐ καλύβην ἐπήξατο, οὐκ οἰκίσκον ἀνήγειρεν, ἀλλ’ ἐν ἀλλοτρίῳ τάφῳ τὸν πάντα διετέλεσε | |
| χρόνον. Ὑπερῷον δὲ εἶχεν οὗτος καὶ δρύφακτόν τινα | 410 in vol. 1 | |
| 10 | προβεβλημένον, ᾧ κλῖμαξ συνηρμοσμένη τοὺς ἀναβῆναι βουλομένους ἐδέχετο. Ἐν τούτῳ καθειργμένος ὅτι πλεῖστον διετέλεσε χρόνον ὕδατι μὲν ψυχρῷ χρώμενος, ἄρτον δὲ μόνον σιτούμενος καὶ τοῦτον οὐ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν, ἀλλὰ μίαν μὲν ἄσιτος διαμένων, τῇ δὲ ὑστεραίᾳ τούτων | |
| 15 | αὐτῶν μεταλαγχάνων. | |
9.4 | Ἐπεὶ δέ τις ἀφίκετο κορυβαντιῶν καὶ μεμηνὼς καὶ τῆς τοῦ πονηροῦ δαίμονος ἐνεργείας ἀνάπλεως, ἐκάθηρε μὲν αὐτὸν προσευξάμενος καὶ τῆς διαβολικῆς ἐκείνης ἠλευθέρωσε βακχείας. Ἀπιέναι δὲ μὴ βουλόμενον, ἀλλὰ | |
| 5 | τῆς θεραπείας ἐκείνης ἀντιδοῦναι τὴν διακονίαν καθικε‐ τεύσαντα σύνοικον ἐποιήσατο. Οἶδα καὶ τοῦτον ἐγὼ καὶ τοῦ θαύματος μέμνημαι καὶ τὸν τῆς θεραπείας ἐθεασάμην μισθὸν καὶ τῆς περὶ ἐμοῦ γενομένης αὐτοῖς ἀκήκοα διαλέξεως. Ὁ μὲν γὰρ Δανιῆλος ἔλεγε—τοῦτο γὰρ ἦν αὐτῷ ὄνομα— | |
| 10 | ὡς τῆς καλῆς αὐτῷ ταύτης διακονίας κοινωνήσω κἀγώ· ὁ δὲ θεσπέσιος ἐκεῖνος ἀνὴρ οὐ συνωμολόγει τοῦτο γενέσθαι, τὸ περὶ ἐμὲ τῶν γεγεννηκότων λογιζόμενος φίλτρον. Πολλάκις δέ με τοῖς γόνασιν ἐπικαθίσας σταφυλῇ με καὶ ἄρτῳ διέθρεψε· πεῖραν γὰρ αὐτοῦ τῆς πνευματικῆς χάριτος | 412 in vol. 1 |
| 15 | ἡ μήτηρ δεξαμένη ἅπαξ με τῆς ἑβδομάδος ἑκάστης τρυγᾶν ἐκείνην τὴν εὐλογίαν ἐκέλευε. | |
9.5 | Γέγονε δὲ αὐτῇ γνώριμος ἐξ αἰτίας τοιᾶσδε. Πάθος αὐτῇ θατέρῳ τῶν ὀφθαλμῶν ἐπισκῆψαν κρεῖττον ἐφάνη τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης· οὐδὲν γὰρ ἦν ἢ τοῖς παλαιοῖς συγγεγραμμένον ἢ τοῖς ὕστερον γενομένοις ἐξηυρημένον ὃ | |
| 5 | μὴ προσηνέχθη τῇ νόσῳ. Ἐπειδὴ δὲ ἤλεγξεν ἅπαντα καὶ ἔδειξεν οὐδεμίαν ὄνησιν ἔχοντα, ἧκέ τις τῶν συνήθων τὸν θεῖον ἄνδρα μηνύουσα καὶ τὸ γεγενημένον ὑπ’ αὐτοῦ διδάσκουσα θαῦμα· τὴν γὰρ ὁμόζυγα ἔλεγε τοῦ τηνικάδε τῆς ἕω κατέχοντος τὰ πηδάλια—Περγάμιος δὲ ἦν οὗτος | |
| 10 | —τῷ παθήματι τῷδε περιπεσοῦσαν ἰάσασθαι αὐτὸν εὐχῇ καὶ σφραγῖδι χρησάμενον. | |
9.6 | Ἤκουσεν ἡ μήτηρ καὶ παραυτίκα πρὸς τὸν θεῖον ἔδραμεν ἄνθρωπον. Περικείμενα δὲ εἶχεν ἕρματα καὶ | |
| περιδέραια καὶ τὰ ἄλλα χρυσία καὶ τὴν ποικίλην ἐσθῆτα τὴν ἐκ σηρικῶν ὑφασμένην νημάτων· οὐδέπω γὰρ τῆς | 414 in vol. 1 | |
| 5 | ἀρετῆς τῆς τελειοτέρας ἐγέγευτο. Ἤνθει δὲ καὶ τῷ χρόνῳ καὶ τοῦ τῆς νεότητος ἠνείχετο κόσμου. Ἡ θεσπεσία τοίνυν κεφαλὴ ταῦτα θεασαμένη, τῆς φιλοκοσμίας πρότερον τὴν ἀρρωστίαν ἰάσατο τοιοῖσδε λόγοις χρησάμενος· «Εἰπέ μοι, ἔφη, ὦ τεκνίον (τῇ γὰρ αὐτοῦ χρήσομαι φωνῇ καὶ οὐκ | |
| 10 | ἀμείψω τῆς ἁγίας ἐκείνης γλώττης τὸ πρόσρημα), εἴ τις ζωγράφος, εὖ μάλα τὴν τέχνην ἠσκημένος, εἰκόνα τινὰ γράψειεν, ὡς ὁ νόμος ὑπαγορεύει τῆς τέχνης, καὶ ταύτην προθείη τοῖς βουλομένοις ὁρᾶν, ἀφικόμενος δέ τις ἕτερος ἐκείνην μὲν τὴν τέχνην οὐκ ἀκριβῶς ἐπιστάμενος, σχεδιάζων | |
| 15 | δὲ πρὸς τὸ δοκοῦν ἃ ἂν γράψαι θελήσειεν, εἶτα μεμψάμενος τῇ τεχνικῇ ἐκείνῃ ζωγραφίᾳ προσθείη μὲν ταῖς ὀφρύσι καὶ ταῖς βλεφαρίσι μακροτέρας γραμμάς, λευκότερον δὲ τὸ πρόσωπον ἀποφήνειε καὶ ταῖς παρειαῖς τοῦ ἐρυθροῦ χρώματος ἐπεμβάλοι, οὔ σοι δοκεῖ τὸν πρότερον εἰκότως ἀγανακτῆσαι | |
| 20 | ζωγράφον ὡς τῆς τέχνης αὐτῷ λίαν ὑβρισμένης καὶ προσ‐ θήκας ὧν οὐκ ἔδειτο ὑπ’ ἀμαθοῦς χειρὸς δεξαμένης; | |
| Οὐκοῦν, ἔφη, καὶ τὸν τῶν ἁπάντων δημιουργὸν καὶ τῆς ἡμετέρας φύσεως πλάστην τε καὶ ζωγράφον ἀγανακτεῖν εἰκότως πιστεύετε ὅτι τῆς ἀρρήτου σοφίας ἐκείνης ἀμαθίαν | 416 in vol. 1 | |
| 25 | κατηγορεῖτε. Οὐ γὰρ ἂν τὸ ἐρυθρὸν καὶ λευκὸν καὶ μέλαν ἐπεχέατε χρῶμα εἰ μὴ ἐνδεῖν ὑμῖν ταύτης ἐνομίζετε τῆς προσθήκης· δεῖσθαι δὲ τούτων ὑπολαμβάνουσαι τὸ σῶμα, ἀσθένειαν καταψηφίζεσθε τοῦ ποιητοῦ. Προσήκει δὲ εἰδέναι ὅτι σύμμετρον ἔχει τῇ βουλήσει τὴν δύναμιν. ‘Πάντα γάρ, | |
| 30 | ᾗ φησιν ὁ Δαβίδ, ὅσα ἠθέλησεν ὁ κύριος ἐποίησεν‘· τὸ δὲ συνοῖσον ἅπασι προμηθούμενος, ὅσα λωβᾶται οὐ δίδωσι. Μὴ τοίνυν διαφθείρετε τοῦ θεοῦ τὴν εἰκόνα μηδὲ πειρᾶσθε προστιθέναι ἅπερ σοφῶς οὐ δέδωκε, μηδὲ τὸ νόθον τοῦτο ἐπινοεῖτε κάλλος ὃ καὶ ταῖς σωφρονούσαις λυμαίνεται τοῖς | |
| 35 | ὁρῶσιν ἐπιβουλεῦον». | |
9.7 | Ἤκουσε τούτων ἡ πάντα ἀρίστη γυνὴ καὶ παραυτίκα | |
| εἴσω τῆς τοῦ Πέτρου σαγήνης ἐγένετο—τῷ γὰρ ὁμωνύμῳ παραπλησίως καὶ οὗτος ἡλίευε—καὶ τῶν ποδῶν ἁπτομένη καὶ ποτνιωμένη τῷ ὀφθαλμῷ δοθῆναι τὴν θεραπείαν ἱκέτευεν. | 418 in vol. 1 | |
| 5 | Ὁ δὲ ἄνθρωπος μὲν ἔλεγεν εἶναι καὶ τὴν αὐτὴν ἔχειν φύσιν αὐτῇ, πολὺν δὲ ἁμαρτημάτων φορυτὸν ἐπιφέρεσθαι καὶ τούτου γε εἵνεκα τῆς πρὸς τὸν θεὸν παρρησίας ἀπεστερῆσθαι. Ὡς δὲ ἔκλαιεν ἡ μήτηρ καὶ ἠντιβόλει καὶ ἔφασκε μὴ κατα‐ λείψειν εἰ μὴ τύχοι τῆς ἰατρείας, τὸν θεὸν ἔφη τούτων εἶναι | |
| 10 | θεραπευτήν, χορηγεῖν δὲ ἀεὶ τοῖς πιστεύουσι τὰς αἰτήσεις· «Δώσει τοίνυν, εἶπε, καὶ νῦν, οὐκ ἐμοὶ τὴν χάριν δωρούμενος, ἀλλὰ τὴν σὴν πίστιν θεώμενος. Εἰ τοίνυν ταύτην ἔχεις ἀκραιφνῆ καὶ εἰλικρινῆ καὶ πάσης ἀμφιβολίας ἀπηλλαγμένην, ἐρρῶσθαι καὶ ἰατροῖς φράσασα καὶ φαρμάκοις, τοῦτο δέξαι | |
| 15 | τὸ θεόσδοτον φάρμακον». Ταῦτα εἰπὼν ἐπέθηκε τὴν χεῖρα τῷ ὀφθαλμῷ καὶ τοῦ σωτηρίου σταυροῦ τὸ σημεῖον τυπώσας τὴν νόσον ἀπήλασεν. | |
9.8 | Ἐκεῖθεν εἰς τὴν οἰκίαν ἐπανελθοῦσα καὶ τὸ φάρμακον ἀπονιψαμένη καὶ τὸν ἐπείσακτον ἅπαντα ἀπορρίψασα | |
| κόσμον κατὰ τοὺς ὑπὸ τοῦ ἰατροῦ τεθέντας νόμους ἐπολι‐ τεύετο οὔτε ποικίλην ἐσθῆτα περιβαλλομένη οὔτε χρυσίοις | 420 in vol. 1 | |
| 5 | ὡραϊζομένη καὶ ταῦτα νέαν ἄγουσα κομιδῇ τὴν ἡλικίαν· τρίτον γὰρ καὶ εἰκοστὸν ἐκ γενετῆς ἦγεν ἔτος, μήτηρ οὐδέπω γενομένη· ἑπτὰ γὰρ ἄλλα ἐπιβιώσασα ἔτη, οὕτω τὰς ἐμὰς ὠδῖνας ἐδέξατο ἃς καὶ πρώτας καὶ μόνας ἐδέξατο. Τοσοῦτον τῆς τοῦ μεγάλου Πέτρου διδασκαλίας ἀπώνατο | |
| 10 | καὶ διπλῆν ἐδέξατο θεραπείαν καὶ τῷ σώματι τὴν ἰατρείαν μαστεύουσα καὶ τὴν τῆς ψυχῆς προσεκτήσατο εὐεξίαν. Τοιαῦτα ἐκεῖνος καὶ λέγων ἐνήργει καὶ προσευχόμενος ἴσχυεν. | |
9.9 | Ἄλλοτε δὲ οἰκέτην ὀψοποιὸν ὑπό τινος πονηροῦ δαί‐ μονος ἐνοχλούμενον ἀπαγαγοῦσα, τῆς παρ’ αὐτοῦ τυχεῖν ἐπικουρίας ἱκέτευεν. Προσευξάμενος δὲ ὁ θεῖος ἀνὴρ ἐκέλευσε τῷ δαίμονι τῆς κατὰ τοῦ θείου ποιήματος ἐξουσίας | |
| 5 | τὴν αἰτίαν εἰπεῖν. Ὁ δὲ καθάπερ τις ἀνδροφόνος ἢ τοιχωρύχος πρὸ δικαστικοῦ βήματος ἑστὼς καὶ λέγειν ἃ δέδρακε προστατ‐ τόμενος οὕτως ἅπαντα διεξῄει παρὰ τὸ εἰωθὸς ὑπὸ δέους ἀληθεύειν ἀναγκαζόμενος· καὶ ἔφασκεν ἐν Ἡλιουπόλει | |
| τὸν μὲν τοῦ οἰκέτου ἀρρωστῆσαι δεσπότην, τὴν δέ γε | 422 in vol. 1 | |
| 10 | δέσποιναν τῷ ὁμόζυγι ἅτε δὴ ἀρρωστοῦντι παρακαθῆσθαι· τὰς δὲ παιδίσκας τῆς δεσποίνης τῆς οἰκίας ἐν ᾗ κατέμενον, τῶν ἐν Ἀντιοχείᾳ φιλοσοφούντων μοναχῶν διηγεῖσθαι τὸν βίον καὶ ὅσην κατὰ δαιμόνων ἔχουσι τὴν ἰσχύν· εἶτα ταύτας μὲν οἷα δὴ κόρας παιδιᾷ χαιρούσας ὑποκρίνεσθαι τὰς | |
| 15 | δαιμονῶσας καὶ μεμηνυίας, αὐτὸν δὲ ἐκεῖνον τὸν οἰκέτην σισύραν περιβαλλόμενον μοναχικῶς ἐξορκίζειν ἐκείνας. «Τούτων, φησίν, ἐπιτελουμένων, παρὰ τὴν θύραν ἑστὼς καὶ τοὺς ἀλαζονικοὺς περὶ τῶν μοναχῶν λόγους οὐκ ἐνεγκὼν τῇ πείρᾳ μαθεῖν ἠβουλήθην ἣν ἔχειν ἐκείνους ἐνεανιεύσαντο | |
| 20 | δύναμιν. Τούτου εἵνεκα τὰς παιδίσκας καταλιπὼν εἰς τοῦτον ἐμαυτὸν εἰσέφρησα, μαθεῖν ἐθελήσας ὅπως ὑπὸ τῶν μοναχῶν ἐξελαύνωμαι. Καὶ νῦν, ἔφη, μεμάθηκα καὶ πείρας ἑτέρας οὐ δέομαι· παραυτίκα δέ σου κελεύοντος ἔξειμι.» Ταῦτα λέγων ἐδραπέτευε καὶ τῆς ἐλευθερίας ὁ | |
| 25 | οἰκέτης ἀπέλαυεν. | |
9.10 | Καὶ ἕτερον δὲ ἄγροικον τῆς μητρὸς μὲν ἡ μήτηρ, ἐμὴ δὲ τιτθή, δαιμονῶντα προσαγαγοῦσα ἐπαμῦναι παρεκάλει τὸν τῆς κακίας ἀντίπαλον. Ὁ δὲ πάλιν ἐπυνθάνετο πόθεν τε εἴη καὶ παρὰ τίνος λάβοι τὴν κατὰ τοῦ θείου ποιήματος | |
| 5 | ἐξουσίαν. Ὡς δὲ σιγῶν ἐκεῖνος εἱστήκει τὴν ἀπόκρισιν | |
| μὴ ποιούμενος, τὰ γόνατα κλίνας προσηύχετο καὶ τὸν θεὸν ἠντιβόλει δεῖξαι τῷ ἀλιτηρίῳ τῶν οἰκείων θεραπόντων τὴν δύναμιν. Καὶ πάλιν ἀνίστατο καὶ πάλιν ἐκεῖνος ἀντιτείνων ἐσίγα καὶ ταῦτα μέχρις ἐνάτης ὥρας ἐγίνετο. Ἐπειδὴ δὲ | 424 in vol. 1 | |
| 10 | θερμοτέραν καὶ σπουδαιοτέραν τῷ δεσπότῃ προσενήνοχε τὴν προσευχήν, ἀναστὰς ἔλεγε πρὸς τὸν ἀλιτήριον· «Οὔ σοι Πέτρος ἐπιτάττει, ἀλλ’ ὁ Πέτρου θεός. Ἀπόκριναι τοίνυν ὑπὸ τῆς ἐκείνου δυνάμεως καταναγκαζόμενος». Ἠιδέσθη, καίπερ ἀναίσχυντος ὤν, ὁ ἀλάστωρ τοῦ ἁγίου τὴν ἐπιείκειαν | |
| 15 | καὶ φωνῇ μεγίστῃ χρησάμενος ἐβόα ὡς «τῷ ὄρει μὲν τῷ Ἀμάνῳ σχολάζω, τοῦτον δὲ κατὰ τὴν ὁδὸν θεασάμενος ὕδωρ ἀπό τινος πηγῆς ἀρυόμενόν τε καὶ πίνοντα, οἰκη‐ τήριον οἰκεῖον πεποίηκα». —«Ἀλλ’ ἔξιθι, ἔλεγεν ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος, τοῦ σταυρωθέντος ὑπὲρ τῆς οἰκουμένης | |
| 20 | τοῦτό σοι παρεγγυῶντος.» Ἤκουεν ἐκεῖνος καὶ ἔφευγε καὶ τῆς λύττης ἐλεύθερος ἀπεδίδοτο τῇ τιτθῇ ὁ γεωργός. | |
9.11 | Καὶ ἕτερα δὲ μυρία τῆς μακαρίας ἐκείνης ψυχῆς τοιαῦτα ἔχων διηγήματα, παραλείψω τὰ πλεῖστα τῶν πολλῶν δεδιὼς τὴν ἀσθένειαν· εἰς σφᾶς γὰρ ἀφορῶντες ταῖς τῶν θείων ἀνδρῶν ἀπιστοῦσι θαυματουργίαις. Ἓν | |
| 5 | δὲ ἢ δύο διηγησάμενος ἐφ’ ἕτερον ἀγωνιστὴν μεταβήσομαι. | |
9.12 | Ἦν τις ἀκόλαστος στρατηγὸς ἐν τοῖς ἄνω χρόνοις. Κόρη τοίνυν τις ἀπειρόγαμος ὥραν ἔχουσα γάμου ὑπὸ | |
| τὴν τούτου δεσποτείαν τελοῦσα, τὴν μητέρα καταλιποῦσα καὶ τοὺς οἰκείους εἰς γυναικωνῖτιν κατέφυγε συμμορίαν | 426 in vol. 1 | |
| 5 | ἔχουσαν ἀθλητῶν· ἀγωνίζονται γὰρ καὶ γυναῖκες τοῖς ἀνδράσι παραπλησίως καὶ εἰς τὸ τῆς ἀρετῆς καταβαίνουσι στάδιον. Ταύτης μαθὼν ὁ στρατηγὸς τὴν φυγὴν ἐμαστίγου τὴν μητέρα καὶ ἐκρεμάννυ· καὶ οὐ πρότερον ἀφῆκε δεσμῶν ἕως τὸ τῶν εὐσεβῶν γυναικῶν ὑπέδειξε καταγώγιον. Τῇ | |
| 10 | λύττῃ τοίνυν τῇ οἰκείᾳ χρησάμενος, ἥρπασεν ἐκεῖθεν τὴν κόρην καὶ εἰς τὴν οἰκίαν ἐπανήγαγε· καὶ ἤλπισεν ὁ δείλαιος τὴν οἰκείαν κορέσειν ἀκολασίαν. Ἀλλ’ ὁ τὸν Φαραὼ ἐτασμοῖς μεγάλοις καὶ πονηροῖς ἐτάσας περὶ Σάρρας τῆς γυναικὸς Ἀβραὰμ καὶ ἀνέπαφον φυλάξας τὴν σώφρονα καὶ τοὺς | |
| 15 | Σοδομίτας πατάξας ἀορασίᾳ ἐμπαροινεῖν ὡς ξένοις τοῖς ἀσωμάτοις ἐπιχειρήσαντας, οὗτος καὶ τούτου τὸ ὀπτικὸν ἀορασίᾳ βαλὼν ἐκ μέσου τῶν δικτύων τὸ θήραμα διαφυγεῖν παρεσκεύασε· καὶ εἰς τὸν θάλαμον αὐτὸς μὲν εἰσῄει, ἐκείνη δὲ ἔνδον φυλαττομένη παραυτίκα ἐξῄει καὶ φροῦδος ἦν καὶ | |
| 20 | τὸ τριπόθητον αὐτῇ κατελάμβανε καταγώγιον. Οὕτω μαθὼν ὁ ἀνόητος ὡς τῆς τὸν θεῖον μνηστῆρα προελομένης οὐ περιέσται, ἡσυχίαν ἄγειν ἠναγκάζετο οὐκέτι τὴν ἁλοῦσαν καὶ θείᾳ δυνάμει διαφυγοῦσαν ἐπιζητῶν. | 428 in vol. 1 |
9.13 | Αὕτη χρόνου διελθόντος παθήματι περιέπεσε χαλεπῷ —καρκίνος δὲ τὸ πάθος ἦν—· τῷ δὲ μαστῷ ἐξογκουμένῳ καὶ ἡ ὀδύνη συνηύξετο. Ἀλλὰ τὸν μέγαν ἐκάλει Πέτρον ἐν τῇ τῆς ὀδύνης ἀκμῇ καὶ ἔφασκεν εὐθὺς τῆς ἱερᾶς ἐκείνης | |
| 5 | φωνῆς εἰς τὰ ὦτα βαλλομένης, πᾶσαν ἐκείνην τὴν ὀδύνην κοιμίζεσθαι καὶ μηδὲ βραχεῖαν ἐκεῖθεν αἴσθησιν ἀνιαρὰν ὑποδέχεσθαι. Τούτου χάριν αὐτὸν καὶ συχνότερον μετα‐ πεμπομένη ψυχαγωγίας ἀπέλαυεν· ἅπαντα γὰρ ἔλεγε τὸν τῆς ἐκείνου παρουσίας καιρὸν παντελῶς τὰς ἀλγηδόνας | |
| 10 | ἀφίστασθαι. Ἀλλ’ ἐκείνην μὲν οὕτως ἀγωνισαμένην μετὰ τῶν ἐπινικίων ἐπαίνων ἐκ τοῦδε τοῦ βίου προέπεμψεν. | |
9.14 | Πάλιν δὲ τὴν μητέρα τὴν ἐμὴν μετὰ τὰς ἐμὰς ὠδῖνας παρ’ αὐτὰς γενομένην τοῦ θανάτου τὰς πύλας, ὑπὸ τῆς τιτθῆς λιπαρηθεὶς ἀφικόμενος ἐξήρπασε τῶν τοῦ θανάτου | |
| χειρῶν. Ἔκειτο γάρ, ὥς φασιν, ἀπειρηκότων μὲν τῶν ἰατρῶν, | 430 in vol. 1 | |
| 5 | τῶν δὲ οἰκείων ὀλοφυρομένων καὶ προσδεχομένων τὸ τέλος, μεμυκότας ἔχουσα τοὺς ὀφθαλμούς, λάβρῳ πυρετῷ κατε‐ χομένη, οὐδένα τῶν συνήθων ἐπιγινώσκουσα. Ὡς δὲ ἧκεν ὁ τῆς ἀποστολικῆς καὶ προσηγορίας ἠξιωμένος καὶ χάριτος καὶ «Εἰρήνη σοι, τεκνίον» ἐφθέγξατο—τοῦτο γὰρ ἦν | |
| 10 | αὐτῷ πρόσρημα—, παραυτίκα λέγεται καὶ τὰ βλέφαρα ἀναπτύξαι καὶ ἀτενὲς εἰς αὐτὸν ἰδεῖν καὶ τῆς εὐλογίας τὸν καρπὸν ἐπαγγεῖλαι. Ὡς δὲ ἀνωλόλυξε τῶν γυναικῶν ὁ χορός—ἀθυμία γὰρ καὶ εὐθυμία κατὰ ταὐτὸν ἐκεράσθησαν —καὶ τὴν βοὴν ἐκείνην εἰργάσαντο, παρεγγυᾷ ὁ θεῖος | |
| 15 | ἄνθρωπος κοινωνῆσαι αὐτῷ τῆς προσευχῆς ἁπάσας· οὕτω γὰρ ἔλεγε καὶ τὴν Ταβίθαν τῆς σωτηρίας τετυχηκέναι, τῶν μὲν χηρῶν ὀδυρομένων, τοῦ δὲ μεγάλου Πέτρου τὰ ἐκείνων δάκρυα προσφέροντος τῷ θεῷ. Ἱκέτευον ὡς ἐκέλευσε καὶ ἐλάμβανον ὡς προείρηκε· τέλος γὰρ τῆς εὐχῆς δεξαμένης, | |
| 20 | τέλος καὶ ἡ νόσος ἐδέχετο καὶ ἱδρὼς ἐξαίφνης πάντοθεν ἔρρει καὶ τὸ πῦρ ἐκεῖνο ἐσβέννυτο καὶ τὰ τῆς ὑγιείας | |
| ἀνεφαίνετο σημεῖα. | 432 in vol. 1 | |
9.15 | Τοιαῦτα καὶ ἐν τοῖς ἡμετέροις χρόνοις διὰ τῶν εὐχῶν τῶν θεραπόντων αὐτοῦ ὁ δεσπότης θαυματουργεῖ. Τούτου καὶ ὁ χρὼς 〈διὰ〉 τῶν ἱματίων τῷ θειοτάτῳ Παύλῳ παραπλησίως ἐνήργει. Καὶ τοῦτο οὐχ ὑπερβολῇ τινι | |
| 5 | χρώμενος τέθηκα ἀλλὰ τὴν ἀλήθειαν συνομολογοῦσαν ἔχων. Τὴν γὰρ οἰκείαν ζώνην διχῇ τεμών—πλατεῖα δὲ ἦν καὶ μακρὰ ἀπὸ λίνου παχέος πεπλεγμένη—, τῷ μὲν ἡμίσει ταύτης τὴν οἰκείαν ὀσφῦν, τῷ ἑτέρῳ δὲ διέζωσε τὴν ἐμήν. Ταύτην πολλάκις μὲν ἐμοὶ νοσοῦντι ἐπιθεῖσα ἡ μήτηρ, | |
| 10 | πολλάκις δὲ τῷ πατρὶ τὴν νόσον ἀπήλασε· καὶ αὐτὴ δὲ τούτῳ τῷ φαρμάκῳ πρὸς ὑγίειαν ἐκέχρητο. Πολλοὶ δὲ καὶ τῶν γνωρίμων τοῦτο μεμαθηκότες συνεχῶς εἰς ἐπι‐ κουρίαν τῶν νοσούντων τὴν ζώνην ἐλάμβανον· καὶ πανταχοῦ τῆς ἐκείνου χάριτος ἐδίδασκε τὴν ἐνέργειαν. Οὕτω τις | |
| 15 | αὐτὴν λαβὼν τοὺς δεδωκότας ἐστέρησεν, ἀγνώμων περὶ τοὺς εὐεργέτας γενόμενος. Τοῦτον τὸν τρόπον ἐκείνης τῆς δωρεᾶς ἐγυμνώθημεν. | |
9.16 | Οὕτω λάμψας καὶ τὴν Ἀντιόχου ταῖς ἀκτῖσι φωτίσας, ἔξω τῶν ἀγώνων ἐγένετο, τὸν ἀποκείμενον τοῖς νικηφόροις στέφανον ἀναμένων. Ἐγὼ δὲ ἧς περιόντος ἀπέλαυον εὐλογίας, ταύτης καὶ νῦν ἀπολαῦσαι καθικετεύσας, πέρας | |
| 5 | ἐπιθήσω καὶ τῷδε τῷ διηγήματι. | 434 in vol. 1 |
10t | ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ | |
10.1 | Ῥῶσός ἐστι Κίλισσα πόλις, ἐν δεξιᾷ εἰσπλέοντι εἰς τὸν Κιλίκιον κόλπον. Ταύτης πρὸς ἕω καὶ μεσημβρίαν ὄρος ἐστὶν ὑψηλόν, ἀμφιλαφὲς καὶ κατάσκιον· τρέφει δὲ καὶ θῆρας ἐν ταῖς λόχμαις ἀγρίους. Ἐν τούτῳ νάπην εὑρών | |
| 5 | τινα πρὸς θάλατταν ἀποκλίνουσαν, ὁ μέγας καὶ πολυθρύ‐ λητος Θεοδόσιος βραχύν τινα οἰκίσκον οἰκοδομήσας μόνος τὴν εὐαγγελικὴν ἠσπάζετο πολιτείαν· ἀνὴρ ἐκ τῆς Ἀντιόχου μὲν ὁρμώμενος, ἐπίσημος δὲ ὢν ἀπὸ τῆς τοῦ γένους λαμπρό‐ τητος, ἀλλ’ ὅμως καὶ οἰκίαν καὶ συγγένειαν καὶ τὰ ἄλλα | |
| 10 | πάντα καταλιπών, τὸν πολυτίμητον εὐαγγελικῶς εἰπεῖν ἐπρίατο μαργαρίτην. | |
10.2 | Περὶ μὲν οὖν ἀπαστίας καὶ χαμευνίας καὶ τῆς ἐκ | |
| τριχῶν ἀμπεχόνης, περιττόν ἐστι λέγειν τοῖς τοὺς ἐκείνου θιασώτας καὶ φοιτητὰς θεωμένοις καὶ ταύτην ἐν αὐτοῖς ὁρῶσι τὴν πολιτείαν· διαφερόντως δὲ ὅμως ταῦτα ἐκεῖνος μετῄει | 436 in vol. 1 | |
| 5 | ἅτε δὴ παράδειγμα ἑαυτὸν προτιθεὶς τοῖς ἀγομένοις. Προσετίθει δὲ τούτοις τὸ ἐκ σιδήρου φορτίον αὐχένι καὶ ὀσφύϊ καὶ ἀμφοῖν τοῖν χεροῖν· καὶ κόμην δὲ ἔφερεν αὐχμηρὰν καὶ μέχρις αὐτῶν διήκουσαν τῶν ποδῶν καὶ περαιτέρω προβαίνουσαν καὶ τούτου χάριν τῇ ἰξύϊ προσ‐ | |
| 10 | δεδεμένην. Προσευχῇ δὲ καὶ ὑμνῳδίᾳ διηνεκῶς χρώμενος, ἐπιθυμίαν καὶ θυμὸν καὶ τῦφον καὶ τἄλλα τὰ ἄγρια τῆς ψυχῆς κατε‐ | |
| κοίμιζε θηρία. Πόνοις δὲ πόνους ἐπαύξων ἀεὶ καὶ τὴν ἀπὸ τῶν χειρῶν | 438 in vol. 1 | |
| 15 | ἐργασίαν μετῄει, νῦν μὲν τὰς καλουμένας σπυρίδας ὑφαίνων καὶ ῥιπίδας, νῦν δὲ σμικρὰς ἀρούρας ἐν τῇ νάπῃ κατα‐ σκευάζων καὶ σπέρματα καταβάλλων καὶ τὴν ἀποχρῶσαν ἐκεῖθεν συλλέγων τροφήν. | |
10.3 | Ἐπειδὴ δὲ, τοῦ χρόνου προϊόντος, πάντοσε αὐτοῦ τὸ κλέος διέτρεχε, συνέθεον πολλοὶ πολλαχόθεν, κοινωνῆσαι αὐτῷ καὶ οἰκήσεως καὶ πόνων καὶ πολιτείας ἐπιθυμοῦντες· καὶ τούτους ὑποδεχόμενος ἐπὶ τοῦτον ἐποδήγει τὸν βίον. | |
| 5 | Καὶ ἦν ἰδεῖν τοὺς μὲν ἱστία, τοὺς δὲ δέρρεις τριχίνας ὑφαίνοντας, τοὺς δὲ τὰς ῥιπίδας ἢ τὰς σπυρίδας διαπλέ‐ κοντας, ἄλλους δὲ τὴν γηπονίαν ἀναδεδεγμένους. Καὶ ἐπειδὴ παραθαλασσίδιον ἦν τὸ χωρίον καὶ πορθμεῖον ὕστερον κατασκευάσας, τούτῳ εἰς τὴν τῶν ἀγωγίμων ἐκέχρητο | |
| 10 | χρείαν, καὶ ἐκκομίζων τῶν συνοίκων τὰ ἔργα καὶ εἰσκομίζων τὰ δέοντα. Τῆς ἀποστολικῆς γὰρ μεμνημένος φωνῆς τῆς λεγούσης· «Νυκτὸς καὶ ἡμέρας ἐργαζόμενοι εἰς τὸ μὴ ἐπιβαρῆσαί | |
| τινα ὑμῶν» καὶ· «Αἱ χεῖρες αὗται ἐμοὶ καὶ τοῖς σὺν | 440 in vol. 1 | |
| 15 | ἐμοὶ ἐπήρκεσαν», αὐτός τε εἰργάζετο καὶ τοῖς ὁμοσκήνοις παρῄνει τοῖς κατὰ ψυχὴν πόνοις καὶ τοὺς σωματικοὺς συνεισφέρειν ἱδρῶτας· «καὶ γὰρ ἄτοπον τοὺς μὲν ἐν βίῳ στρεφομένους καὶ παιδία καὶ γυναῖκας ταλαιπωρουμένους καὶ πονοῦντας ἀποτρέφειν, καὶ πρὸς τούτοις καὶ φόρους | |
| 20 | εἰσφέρειν καὶ δασμοὺς ἀπαιτεῖσθαι καὶ τῷ θεῷ προσφέρειν τὰς ἀπαρχὰς καὶ τῶν προσαιτῶν εἰς δύναμιν θεραπεύειν τὴν ἔνδειαν, ἡμᾶς δὲ τὴν ἀναγκαίαν ἐκ τῶν πόνων μὴ πορίζεσθαι χρείαν—καὶ ταῦτα εὐτελεῖ μὲν τροφῇ καὶ βραχείᾳ, εὐτελεῖ δὲ ἐσθῆτι χρωμένους—, ἀλλὰ καθῆσθαι | |
| 25 | εἴσω τὰς χεῖρας ἔχοντας καὶ τὰ τῶν ἀλλοτρίων χειρῶν καρπουμένους». Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα λέγων, ἐπὶ τὴν ἐργασίαν προέτρεπε, τὰς μὲν πανταχοῦ νενομισμένας θείας λειτουργίας ἐπιτελῶν εἰς καιρόν, τὸν δὲ μεταξὺ χρόνον ἀπονέμων τῇ ἐργασίᾳ. | |
10.4 | Οὐχ ἥκιστα δὲ τῆς τῶν ξένων θεραπείας ἐπεμελεῖτο, ἀνδράσι πρᾳότητί τε καὶ φρονήματος μετριότητι κεκο‐ σμημένοις καὶ τὴν περὶ τὸν πέλας κεκτημένοις ἀγάπην | |
| ταύτην ἐγχειρίσας τὴν πρόνοιαν. Ἐπεσκόπει δὲ αὐτὸς | 442 in vol. 1 | |
| 5 | ἅπαντα διερευνώμενος εἰ κατὰ τοὺς κειμένους ἕκαστον ἐπιτελοῖτο νόμους. Οὕτω δὲ πολυθρύλητος ἐντεῦθεν ἐγένετο ὡς τοὺς ναυτιλ‐ λομένους καὶ πλείονας ἢ χιλίους ἀφεστῶτας σταδίους, τὸν Θεοδοσίου καλεῖν ἐν τοῖς κινδύνοις θεὸν καὶ τῇ Θεοδοσίου | |
| 10 | προσηγορίᾳ κατακοιμίζειν τῆς θαλάττης τὴν ζάλην. | |
10.5 | Τοῦτον ᾐδέσθησαν καὶ πολέμιοι θρασεῖς καὶ ἀνήμεροι οἱ τῆς ἕω τὸ πλεῖστον ληϊσάμενοί τε καὶ ἐξανδραποδισάμενοι. Τίς γὰρ τῶν τὴν καθ’ ἡμᾶς οἰκουμένην οἰκούντων ἀνήκοος τῶν κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν συμβεβηκότων κακῶν ὑπὸ | |
| 5 | τῶν πάλαι μὲν Σολύμων, νῦν δὲ Ἰσαύρων ὀνομαζομένων; Ἀλλ’ ὅμως μὴ πόλεως, μὴ κώμης ἐκεῖνοι φεισάμενοι, ἀλλὰ πάσας ὅσας ἑλεῖν ἠδυνήθησαν ληϊσάμενοι καὶ πυρὶ παραδόντες, ἐκείνην τὴν φιλοσοφίαν ᾐδέσθησαν καὶ ἄρτους μόνους αἰτήσαντες καὶ εὐχὰς ἐπαγγείλαντες, ἀλώβητον τὸ | |
| 10 | ἀσκητικὸν ἐκεῖνο κατέλιπον καταγώγιον καὶ τοῦτο οὐχ | |
| ἅπαξ, ἀλλὰ καὶ δὶς πεποιήκασιν. | 444 in vol. 1 | |
10.6 | Δείσαντες δ’ ὅμως τῶν ἐκκλησιῶν οἱ προέδροι μὴ χρημάτων ἔρωτα τοῖς βαρβάροις ἐκείνοις ἐμβαλὼν ὁ διά‐ βολος δοριάλωτον γενέσθαι παρασκευάσῃ τὸν μέγαν ἐκεῖνον φωστῆρα—καὶ γὰρ ἦν εἰκὸς λύτρα πάμπολλα πανταχόθεν | |
| 5 | ὑπὲρ αὐτοῦ παρὰ πάντων τῶν τὰ θεῖα τιμώντων πεμφθή‐ σεσθαι αὐτοῖς—, παρακαλέσαντες πείθουσι τὴν Ἀντιόχου καταλαβεῖν. Ἤδη γὰρ δύο τῶν ἐκκλησιῶν προέδρους αἰχμαλώτους εἰλήφασι καὶ θεραπείας μὲν ἁπάσης ἠξίωσαν· τετρακισχιλίους δὲ καὶ μυρίους ὑπὲρ ἀμφοτέρων δεξάμενοι | |
| 10 | χρυσοῦς, οὕτως ἐπέτρεψαν ἐπανελθεῖν ὅποι βούλοιντο. Ἐπειδὴ δὲ εἰς τὴν Ἀντιόχου ἀφίκετο, ᾤκησε μὲν καταγώγιον τῷ ποταμῷ παρακείμενον, πάντας δὲ πρὸς ἑαυτὸν εἵλκυσε | |
| τοὺς τὰ τοιαῦτα τρυγᾶν ἐπισταμένους. | 446 in vol. 1 | |
10.7 | Ὑπὸ δὲ τῆς τοῦ λόγου ῥύμης ἑλκόμενος, παρῆκα διηγήσασθαι θαῦμα ὑπὸ τοῦ θεσπεσίου τούτου γενόμενον, ὃ τάχα τοῖς πολλοῖς καὶ ἄπιστον εἶναι δόξει, διαμένει μέντοι μέχρι καὶ νῦν μαρτυροῦν τῷ λόγῳ καὶ δεικνῦον οἵας ἔτυχεν ὁ θαυμάσιος οὗτος ἀνὴρ παρὰ | |
| 5 | τῷ θεῷ χάριτός τε καὶ παρρησίας. Κρημνώδης τις πέτρα ὑπέρκειται τοῦ φροντιστηρίου οὗπερ αὐτὸς ἐδείματο· ἄνικμος δὲ καὶ ξηρὰ παντελῶς ὑπῆρχε τὸ πρότερον. Ἐν ταύτῃ ὑδραγώγιον ἐποίησεν ἀπὸ τῆς κορυφῆς ἐπὶ τὸ μοναστήριον φερόμενον ὥσπερ ὑπὸ χεῖρα ἔχων τῶν ὑδάτων τὴν φοράν. Πεποιθήσεως | |
| 10 | δὲ γέμων εἰς θεὸν καὶ θαρρῶν, ὡς εἰκός, εὐμενῆ τὸν δεσπότην κεκτη‐ μένος καὶ πίστιν ἔχων ἀδίστακτον, νυκτὸς διεγερθεὶς ἄνεισιν ἐπὶ τὴν ἄκραν τοῦ ὑδραγωγοῦ πρὶν τοὺς θιασώτας ἐπὶ τὰς συνήθεις εὐχὰς διαναστῆναι καὶ διὰ προσευχῆς τὸν θεὸν ἱκετεύσας, θαρρῶν τῷ ποιοῦντι τὸ θέλημα τῶν φοβουμένων αὐτὸν τῇ ῥάβδῳ ἐν ᾗ σκηρι‐ | |
| 15 | πτόμενος ἐτύγχανεν, ἔτυψε τὴν πέτραν· ἡ δὲ ῥαγεῖσα ὕδωρ ποτα‐ μηδὸν ἀνέβλυσε· καὶ εἴσω τοῦ μοναστηρίου διὰ τοῦ ὑδραγωγοῦ γενόμενον καὶ εἰς πᾶσαν χρείαν πλουσίως χορηγοῦν, εἰς τὴν παρα‐ κειμένην θάλατταν ἐκκρίνεται καὶ δείκνυται μέχρι δεῦρο τοῦ μεγάλου Θεοδοσίου ἡ μωσαϊκὴ χάρις ἐνεργοῦσα. | |
| 20 | Ἀπόχρη δὲ καὶ τοῦτο μόνον δεῖξαι τοῦ ἀνδρὸς τὴν πρὸς τὸν θεὸν | |
| παρρησίαν. | 448 in vol. 1 | |
10.8 | Ὀλίγον δὲ ἐπιβιώσας χρόνον πρὸς τὴν ἀγγελικὴν μετέστη χορείαν. Διὰ δὲ μέσου τοῦ ἄστεως τὸ σῶμα τὸ ἱερὸν ἐφέρετο οἷόν τισι στεφάνοις χρυσοῖς τῷ σιδήρῳ ἐκείνῳ ὡραϊζόμενον, πάντων ἡγουμένων καὶ τῶν τὰς | |
| 5 | μεγάλας ἀρχὰς πεπιστευμένων. Ἔρις δὲ ἦν περὶ τὴν κλίνην καὶ διαμάχη φέρειν ταύτην ἁπάντων ἐπειγομένων καὶ τῆς ἐντεῦθεν εὐλογίας ἐφιεμένων. Οὕτω φερόμενος εἰς τὸν τῶν ἁγίων μαρτύρων σηκὸν κατατίθεται, Ἰουλιανοῦ τοῦ νικη‐ φόρου τῆς εὐσεβείας ἀγωνιστοῦ ὁμόσκηνός τε καὶ ὁμωρόφιος | |
| 10 | γεγονώς. Θήκη δὲ αὐτὸν ὑπεδέξατο ἣ καὶ τὸν θεσπέσιον ἐκεῖνον καὶ μακάριον Ἀφραάτην. | |
10.9 | Τὴν δὲ τῆς ἀγέλης ἡγεμονίαν Ἑλλάδιος ὁ θαυμάσιος διεδέξατο ὃς ἑξήκοντα μὲν ἐν ἐκείνοις τοῖς τόποις διετέλεσεν ἔτη, εἶτα τὴν Κιλίκων θεόθεν ἐδέξατο προεδρίαν, οὔτε τὴν προτέραν φιλοσοφίαν καταλιπὼν καὶ τοῖς πόνοις ἐκείνοις | |
| 5 | τοὺς τῆς ἀρχιερωσύνης ἱδρῶτας ὁσημέραι προστιθείς. Τούτου καὶ Ῥώμυλος ὁ μακάριος ἀκροατὴς γεγονὼς | |
| ἀγέλης μεγίστης ἡγεμὼν ἀπεφάνθη. Καὶ διέμεινέ γε ὁ ἐκείνου χορὸς εἰς δεῦρο τῆς αὐτῆς πολιτείας ἐχόμενος. Παράκειται δὲ τῷ φροντιστηρίῳ κώμη Μαρατὼ συριστὶ | 450 in vol. 1 | |
| 10 | καλουμένη. Ἐγὼ δὲ τοῦδε τοῦ διηγήματος τοῦτο ποιησάμενος πέρας, | |
| ἱκετεύω καὶ τῆς ἐντεῦθεν τυχεῖν εὐλογίας. | 452 in vol. 1 | |
11t | ΡΩΜΑΝΟΣ | |
11.1 | Ὁ μὲν οὖν μέγας Θεοδόσιος, ἀπὸ τῆς Ἀντιοχέων ὁρμώμενος καὶ ἐν τοῖς ῥωσικοῖς ἀγωνισάμενος ὄρεσιν, εἰς τὴν Ἀντιόχου πόλιν ἐπανελθών, οὕτω τοῦ βίου τὸ τέλος ἐδέξατο. Ῥωμανὸς δὲ ὁ θεῖος, ἐν τῇ Ῥώσῳ καὶ | |
| 5 | τεχθεὶς καὶ τὰ πρῶτα τραφεὶς, ἐν Ἀντιοχείᾳ τοὺς τῆς ἀρετῆς ὑπεδέξατο ἄθλους, ἔξω μὲν τῶν τοῦ ἄστεως περιβόλων παρὰ τὴν ὑπώρειαν ἐσκηνωμένος, ἐν ἀλλοτρίῳ δὲ οἰκιδίῳ καὶ τούτῳ σμικρῷ πάντα τὸν χρόνον διαβιώσας. Διετέλεσε δὲ μέχρι γήρως μήτε πυρὶ χρησάμενος, μήτε λυχνιαῖον | |
| 10 | δεξάμενος φῶς. Τροφὴ γὰρ ἦν αὐτῷ ἄρτος καὶ ἅλες, πόμα δὲ τὸ κρηναῖον νᾶμα, κόμη δὲ τῷ μεγάλῳ Θεοδοσίῳ | |
| παραπλησία καὶ ἐσθὴς δὲ καὶ σίδηρος ὡσαύτως. | 454 in vol. 1 | |
11.2 | Ἐπλεονέκτει δὲ οὗτος ἤθους ἁπλότητι καὶ πρᾳότητι τρόπων καὶ φρονήματος μετριότητι. Καὶ τούτων εἵνεκα τῆς θείας χάριτος ἠφίει τὴν αἴγλην. «Ἐπὶ τίνα γάρ, φησίν, ἐπιβλέψω, ἀλλ’ ἢ ἐπὶ τὸν πρᾷον καὶ ἡσύχιον καὶ τρέμοντά | |
| 5 | μου τοὺς λόγους;» Καὶ τοῖς ἰδίοις δὲ πάλιν ἔλεγε μαθηταῖς· «Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν.» Καὶ πάλιν· «Μακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν.» Καὶ Μωϋσέως δὲ τοῦ νομοθέτου τοῦτο ἦν τὸ τῶν κατορ‐ | |
| 10 | θωμάτων ἐπίσημον· «Ἦν γάρ, φησί, Μωϋσῆς πρᾳότατος παρὰ πάντας ἀνθρώπους τοὺς ὄντας ἐπὶ τῆς γῆς». Τοῦτο καὶ τῷ προφήτῃ Δαβὶδ τὸ πανάγιον ἐμαρτύρησε πνεῦμα· «Μνήσθητι γάρ, φησιν, κύριε, τοῦ Δαβὶδ καὶ πάσης τῆς πρᾳότητος αὐτοῦ». Καὶ περὶ τοῦ πατριάρχου Ἰακὼβ | |
| 15 | μεμαθήκαμεν ὅτι ἄπλαστος ἦν, οἰκῶν οἰκίαν. | |
11.3 | Ταύτας δίκην μελίττης ἐκ τῶν θείων ἐκείνων λειμώνων τὰς ἀρετὰς συναθροίσας τὸ τῆς ἀληθοῦς φιλοσοφίας κατε‐ σκεύασε μέλι. Ἀλλ’ οὐ μόνος τῶν πόνων ἀπέλαυσε· προ‐ εχεῖτο δὲ αὐτοῦ καὶ εἰς τοὺς ἔξω τὰ ἥδιστα νάματα. Καὶ | |
| 5 | τοῖς πρὸς αὐτὸν ἀφικνουμένοις τῇ πραείᾳ καὶ γλυκείᾳ κεχρημένος φωνῇ, πολλὰς μὲν περὶ φιλαδελφίας, πολλὰς δὲ περὶ ὁμονοίας τε καὶ εἰρήνης προσέφερε παραινέσεις· πολλοὺς δὲ τῶν θείων καὶ μόνον ὁρώμενος ἀπέφηνεν ἐραστάς. Τίς γὰρ οὐκ ἂν ὑπερηγάσθη πρεσβύτην θεώμενος τὸ σῶμα | 456 in vol. 1 |
| 10 | τετρυχωμένον καὶ κόμης πολλῆς ἀνεχόμενον καὶ σίδηρον ὅτι πλεῖστον φέρειν αἱρούμενον καὶ τῷ ἐκ τριχῶν ἐσθήματι κεχρημένον καὶ τροφῆς ἀπολαύοντα κωλῦσαι μόνον ἀπο‐ χρώσης τὸν ἐκ λιμοῦ θάνατον; | |
11.4 | Πρὸς δὲ τῷ μεγέθει καὶ τῷ πλήθει τῶν πόνων καὶ ἡ ἐπανθοῦσα χάρις θαυμάζειν αὐτὸν ἅπαντας καὶ γεραίρειν ἀνέπειθε. Πολλῶν μὲν γὰρ πολλάκις χαλεπὰς ἀπήλασε νόσους, πολλαῖς δὲ γυναιξὶ στερίφαις ἐχαρίσατο παῖδας· | |
| 5 | καὶ τοσαύτην παρὰ τοῦ θείου πνεύματος δεξάμενος δύναμιν, πτωχὸν ἑαυτὸν καὶ προσαίτην ὠνόμαζεν. | |
11.5 | Πάντας τοίνυν τοὺς παρ’ αὐτῷ φοιτῶντας καὶ φαινό‐ μενος καὶ φθεγγόμενος ὠφελείας πληρῶν τὸν ἅπαντα διετέλεσε βίον. Ἐντεῦθεν δὲ ἐκδημήσας καὶ εἰς τὴν ἀγγελι‐ κὴν χορείαν μετατεθεὶς κατέλιπε μνήμην οὐ συνταφεῖσαν | |
| 5 | τῷ σώματι ἀλλ’ ἀνθοῦσαν καὶ τεθηλυῖαν καὶ ἄσβεστον εἰς ἀεὶ διαμένουσαν καὶ εἰς ὄνησιν τοῖς βουλομένοις ἀρκοῦσαν. Καὶ τὴν ἐντεῦθεν τοίνυν ἐρανισάμενος εὐλογίαν καὶ τὰ κατὰ | |
| τοὺς ἄλλους ἀθλητὰς ὡς οἷόν τε διηγήσομαι. | 458 in vol. 1 | |
12t | ΖΗΝΩΝ | |
12.1 | Ζηνῶνα τὸν θαυμάσιον οὐ πολλοὶ μὲν γινώσκουσιν, οἱ δὲ γινώσκοντες θαυμάζειν ἀξίως οὐ δύνανται. Οὗτος γὰρ πλοῦτον ὅτι μάλιστα πλεῖστον ἐν τῇ πατρίδι καταλιπών —αὕτη δὲ ἦν ὁ Πόντος—, ἀπέλαυσε μέν, ὡς ἔλεγε, τῶν | |
| 5 | Βασιλείου τοῦ μεγάλου ναμάτων γειτονεύοντος καὶ τὴν Καππαδοκῶν ἄρδοντος χώραν, τῆς δὲ ἀρδείας ἀξίους ἀπέδωκε τοὺς καρπούς. | |
12.2 | Εὐθὺς μὲν γὰρ Οὐάλεντος τοῦ βασιλέως ἀναιρεθέντος, τὴν στρατιωτικὴν ἀπέθετο ζώνην· ἐγκατείλεκτο δὲ τοῖς | |
| τὰ βασιλέως ὀξέως διακομίζουσι γράμματα. Ἀπὸ δὲ τῶν βασιλείων εἴς τινα τάφον ὁρμήσας—πολλοὺς δὲ ἔχει τὸ | 460 in vol. 1 | |
| 5 | τῇ Ἀντιοχείᾳ παρακείμενον ὄρος—, μόνος διῆγε, τὴν ψυχὴν ἐκκαθαίρων καὶ τὸ ταύτης ὀπτικὸν ἀεὶ ἀπορρύπτων καὶ τὴν θείαν φανταζόμενος θεωρίαν καὶ «τὰς τοῦ θεοῦ ἀναβάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ τιθέμενος» καὶ «πτέρυγας λαβεῖν ὡσεὶ περιστερᾶς» ἐφιέμενος καὶ εἰς τὴν θείαν κατάπαυσιν | |
| 10 | ἀναπτῆναι ποθῶν. Τούτου χάριν, οὐ κλίνην ἔσχεν, οὐ λύχνον, οὐκ ἐσχάραν, οὐ χύθραν, οὐ ληκύθιον, οὐ κιβώτιον, οὐ βιβλίον, οὐκ ἄλλο οὐδέν· ἀλλὰ ῥάκια μὲν ἠμπείχετο παλαιὰ καὶ ὑποδήματα δὲ ὡσαύτως δεσμῶν δεόμενα· διῄρητο γὰρ τῶν καττυμάτων τὰ δέρματα. | |
12.3 | Παρ’ ἑνὸς δὲ μόνου τῶν γνωρίμων τὴν ἀναγκαίαν τροφὴν ἐκομίζετο· αὕτη δὲ ἦν εἷς ἄρτος δύο χορηγούμενος ἡμέραις· τὸ δὲ ὕδωρ πόρρωθεν ἀρυόμενος αὐτὸς ἔφερε. Καί ποτέ τις αὐτὸν ἀχθοφοροῦντα θεασάμενος ἱκέτευσε | |
| 5 | κουφῖσαι τοῦ πόνου. Ὁ δὲ τὰ μὲν πρῶτα ἀντέτεινε, διδάσκων ὡς οὐκ ἀνέξεται μεταλαβεῖν ὕδατος ὑπ’ ἄλλου κομισθέντος. Ὡς δὲ οὐκ ἔπεισεν, ἔδωκε τὰ σταμνία· δύο γὰρ ἀμφοῖν τοῖν χεροῖν ἐπεφέρετο. Ὡς δὲ εἴσω τῆς αὐλείου θύρας ἐγένετο, ἐκχέας τὸ ὕδωρ καὶ διαρράνας, πάλιν ἔδραμεν ἐπὶ | 462 in vol. 1 |
| 10 | τὸν κρουνὸν ἔργῳ βεβαιώσας τοὺς λόγους. | |
12.4 | Κἀγὼ δέ, ὅτε πρῶτον αὐτὸν ἱστορῆσαι ποθήσας εἰς τὸ ὄρος ἀνῆλθον, ἐθεασάμην τοῖν χεροῖν τὰ σταμνία κατέ‐ χοντα. Εἶτα ἠρόμην ὅπου εἴη τὸ τοῦ θαυμασίου Ζήνωνος καταγώγιον· ὁ δὲ ἥκιστα ἔλεγεν εἰδέναι μονάζοντα ταύτῃ | |
| 5 | τῇ προσηγορίᾳ καλούμενον. Ἐγὼ δὲ εἱπόμην, αὐτὸν εἶναι τοπάσας, τεκμήριον ποιούμενος τῶν λόγων τὸ μέτριον. Ὡς δὲ εἴσω τῆς θύρας ἐγενόμην, στιβάδα εἶδον ἀπὸ χόρτου συγκειμένην καὶ ἕτερόν τινα φορυτὸν ἐπὶ τῶν λίθων κατε‐ στρωμένον ὡς μηδεμίαν ἐκεῖθεν οἱ ἐπ’ ἐκείνων καθήμενοι | |
| 10 | ἀποφέροιντο βλάβην. Ὡς δὲ πολλοὺς περὶ φιλοσοφίας ἐκινήσαμεν λόγους—ἐγὼ μὲν γὰρ ἐπυνθανόμην, αὐτὸς δὲ ἡμῖν ἀνέπτυσσε τὰ ζητούμενα—καὶ ἔδει λοιπὸν ἐπανιέναι οἴκαδε, ἱκέτευον αὐτὸν δοῦναι τὰ τῆς εὐλογίας ἐφόδια. | |
| Ὁ δὲ ἀντέτεινεν ἡμᾶς πληροῦν τὴν εὐχὴν ἔννομον εἶναι | 464 in vol. 1 | |
| 15 | λέγων, καὶ ἑαυτὸν μὲν ἰδιώτην καλῶν, στρατιώτας δὲ ἡμᾶς ὀνομάζων· καὶ γὰρ ἐτύγχανον τηνικάδε τὰς ἱερὰς βίβλους τῷ θείῳ ὑπαναγινώσκων λαῷ. Ἡμῶν δὲ τὴν νεότητα προβαλλομένων καὶ τῆς ἡλικίας τὸ ἄωρον—ἄρτι γὰρ ἰούλου βραχεῖάν τινα προβολὴν ἐδεδέγμεθα—καὶ | |
| 20 | διομνυμένων ὡς οὐχ ἥξομεν αὖθις εἰ τοῦτο δρᾶσαι νῦν βιασθείημεν, μόλις ὀψέ ποτε ταῖς πολλαῖς ἱκετείαις ἐπι‐ καμφθείς, προσήνεγκε μὲν τῷ θεῷ τὴν πρεσβείαν· μακρὰν δὲ ὑπὲρ τῆς πρεσβείας ἀπολογίαν ἐξέτεινεν, ἀγάπης εἵνεκα καὶ εὐπειθείας τοῦτο πεποιηκέναι λέγων· καὶ γὰρ ἠκούομεν | |
| 25 | εὐχομένου πελάζοντες. | |
12.5 | Τὸ δὲ ἐν τοσούτῳ φιλοσοφίας ὕψει τοσαύτην ἔχειν φρονήματος μετριότητα πρεσβύτην ἄνδρα—τεσσαράκοντα | |
| γὰρ ἐν ἀσκήσει διηνυκὼς ἐτύγχανεν ἔτη—, τίς ἂν ἀξίως θαυμάσειεν; Ποίαν δὲ ἄν τις τῷ μεγέθει πρόσφορον εὐφημίαν | 466 in vol. 1 | |
| 5 | ποιήσαιτο; Τοσοῦτον δὲ ἀρετῆς κεκτημένος πλοῦτον, ὡς πενίᾳ τῇ ἐσχάτῃ συζῶν, εἰς τὴν θείαν ἐκκλησίαν μετὰ τῶν πολλῶν κατὰ κυριακὴν ἡμέραν ἐφοίτα καὶ τῶν θείων ἐπαίων λογίων καὶ τοῖς διδασκάλοις ὑποτιθεὶς τὰ ὦτα καὶ τῆς μυστικῆς μεταλαμβάνων τραπέζης· 〈εἶτ’〉 εἰς τὸ καινὸν | |
| 10 | ἐκεῖνο καταγώγιον ἐπανῄει, οὐ κλειδίον ἔχων, οὐ κλεῖθρον, οὐ φύλακα καταλιμπάνων—ἄβατον γὰρ ἦν τοῖς κακούργοις καὶ παντελῶς ἄσυλον—, μόνον ἔχων ἐκεῖνον τὸν φορυτόν. Βίβλον δὲ μίαν παρὰ τῶν συνήθων λαμβάνων, ἀνεγίνωσκεν ἅπασαν καὶ ταύτην ἀποδιδοὺς πρότερον, οὕτως ἑτέραν | |
| 15 | ἐλάμβανεν. | |
12.6 | Ἀλλ’ ὅμως κλεῖθρα οὐκ ἔχων οὐδὲ μοχλοῖς χρώμενος ὑπὸ τῆς ἄνωθεν χάριτος ἐφρουρεῖτο. Καὶ τοῦτο σαφῶς δι’ αὐτῆς τῆς πείρας ἐμάθομεν. Ὅτε γὰρ τῶν Ἰσαύρων ὁ | |
| λόχος νύκτωρ κατέλαβε τὴν ἀκρόπολιν, εἶτα μετὰ τὴν ἕω | 468 in vol. 1 | |
| 5 | μέχρις αὐτῆς τῆς ὑπωρείας κατέδραμον, πολλοὺς μὲν ἄνδρας, πολλὰς δὲ γυναῖκας τὸν ἀσκητικὸν μετιούσας βίον ἀπηνῶς κατηκόντισαν. Τότε τοίνυν ὁ θεῖος οὗτος ἀνὴρ τῶν ἄλλων θεώμενος τὰς σφαγὰς εὐχῇ τὰς ἐκείνων κατη‐ μαύρωσεν ὄψεις καὶ διὰ τῆς θύρας ἰόντες οὐκ ἐθεώρουν τὴν | |
| 10 | εἴσοδον. Ὡς δὲ ἔφασκε, μάρτυρα καλῶν τὴν ἀλήθειαν, καὶ τρία μειράκια ἐναργῶς ἐθεάσατο, ἅπαν ἐκείνων ἐξελαύνοντα τὸ στῖφος, σαφῶς τοῦ θεοῦ τὴν οἰκείαν χάριν ὑποδεικνύντος. Ὁποῖον μὲν οὖν ἔζη βίον ὁ θεῖος οὗτος ἀνὴρ καὶ οἵας θεόθεν ἀπέλαυσε χάριτος, ἀπόχρη καὶ ταῦτα διδάξαι. | |
12.7 | Ἀλλὰ γὰρ ἀναγκαῖον κἀκεῖνο τούτοις προσθεῖναι. Λίαν αὐτὸν ἠνία καὶ ἔδακνε τὸ διαμεῖναι τὴν περιουσίαν καὶ μὴ κατὰ τὸν εὐαγγελικὸν διαπραθῆναί τε καὶ διανεμηθῆναι νόμον. Αἴτιον δὲ τούτου ἦν τῆς τῶν ἀδελφῶν ἡλικίας τὸ | |
| 5 | ἄωρον. Ἐπειδὴ γὰρ κοινὰ ἦν τά τε χρήματα καὶ τὰ κτήματα, αὐτὸς μὲν καταλαβεῖν τῆς διανομῆς ἕνεκεν τὴν ἐνεγκοῦσαν οὐκ ἠθέλησεν, ἑτέρῳ δὲ τῆς οὐσίας ἀποδόσθαι τὸ μέρος ἐδεδίει μὴ πλεονεξίᾳ οἱ ὠνούμενοι κατὰ τῶν ἀδελφιδῶν χρησάμενοι, βλασφημίαις αὐτὸν περιβάλωσι, τούτους ἐν | |
| 10 | ἑαυτῷ στρέφων τοὺς λογισμοὺς πολὺν τὴν ἀπόδοσιν ἀνεβάλετο | |
| χρόνον, ὕστερον δέ τινι τῶν γνωρίμων μυρίων ἀποδόμενος ἅπαντα, τὰ μὲν πλεῖστα διένειμε· μεταξὺ δὲ ἀρρωστία συμβᾶσα περὶ τῶν λειπομένων βουλεύσασθαι κατηνάγκασεν. Μεταπεμ‐ ψάμενος τοίνυν τὸν τῆς πόλεως πρόεδρον—ἦν δὲ ὁ μέγας | 470 in vol. 1 | |
| 15 | Ἀλέξανδρος, τὸ τῆς εὐσεβείας ἀγλάϊσμα, τῆς ἀρετῆς τὸ ἀρχέτυπον, ἡ ἀκριβὴς τῆς φιλοσοφίας εἰκών· «Δεῦρο, ἔφη, ὦ θεία μοι κεφαλή, γενοῦ καὶ τῶνδε τῶν χρημάτων ἄριστος οἰκονόμος, κατὰ τὸν θεῖον αὐτὰ διανέμων σκοπὸν ὡς ἐκείνῳ τῷ κριτῇ τὰς εὐθύνας ὑφέξων· τῶν μὲν γὰρ ἄλλων αὐτουργὸς | |
| 20 | ἐγενόμην ἐγὼ καὶ διέδωκα ᾗ ἐνόμιζον ἄριστα· καὶ τὰ λειπόμενα δὲ παραπλησίως οἰκονομεῖν ἐβουλόμην· ἐπειδὴ δὲ ἐκ τοῦδε τοῦ βίου μεταβῆναι κελεύομαι, σὲ τούτων οἰκόνομον καθίστημι, ἀρχιερέα τε ὄντα καὶ τῆς ἀρχιερωσύνης ἀξίως πολιτευόμενον». Τὰ μὲν οὖν χρήματα ὡς θείῳ ταμίᾳ | |
| 25 | παραδέδωκεν· αὐτὸς δὲ οὐ πολὺν ἐπιβιώσας χρόνον, οἷά τις ὀλυμπιονίκης ἀπὸ τῶν σκαμμάτων ἀπῆρεν, οὐ παρὰ ἀνθρώπων μόνον ἀλλὰ καὶ παρὰ ἀγγέλων τὴν εὐφημίαν δεξάμενος. Ἐγὼ δὲ καὶ τοῦτον πρὸς τὸν δεσπότην ὑπὲρ ἐμοῦ πρεσβεύειν | |
| ἀντιβολήσας, εἰς ἑτέραν διήγησιν τρέψομαι. | 472 in vol. 1 | |
13t | ΜΑΚΕΔΟΝΙΟΣ | |
13.1 | Μακεδόνιον δὲ τὸν ἐπίκλην Κριθοφάγον—ἡ γὰρ τοιάδε τροφὴ ταύτην αὐτῷ τὴν ἐπωνυμίαν ἐπέθηκεν— ἴσασι μὲν ἅπαντες, Φοίνικές τε καὶ Σύροι καὶ Κίλικες· ἴσασι δὲ καὶ οἱ τούτων ὅμοροί τε καὶ γείτονες, οἱ μὲν | |
| 5 | αὐτόπται τῶν τοῦ ἀνδρὸς θαυμάτων γενομένοι, οἱ δὲ τῆς φήμης ᾀδούσης ταῦτα καὶ θρυλούσης ἀκούσαντες· οὐ μὴν ἅπαντες ἴσασιν ἅπαντα, ἀλλ’ οἱ μὲν τοῦτο, οἱ δὲ ἐκεῖνο μεμαθηκότες, ὃ γινώσκουσιν εἰκότως μόνον θαυμάζουσιν. Ἐγὼ δὲ τὰ κατὰ τὴν θείαν ἐμοὶ κεφαλὴν τῶν ἄλλων | |
| 10 | ἀκριβεστέρον ἐπιστάμενος—πολλὰ γάρ με παρ’ αὐτὸν ἰέναι καὶ θαμίζειν προέτρεπε—, διηγήσομαι ὡς ἂν ἕκαστα δύνωμαι. Ταύτην δὲ αὐτῷ τὴν τάξιν τετήρηκα καὶ μετὰ | |
| πολλοὺς αὐτοῦ τὸ διήγημα τέθηκα οὐκ ἐπειδὴ δεύτερος τῶν ἄλλων τὴν ἀρετήν—τοῖς γὰρ ἄκροις καὶ πρώτοις | 474 in vol. 1 | |
| 15 | ἐφάμιλλος ἦν—, ἀλλ’ ὅτι χρόνον βεβιωκὼς ὅτι μάλιστα πλεῖστον, μετ’ ἐκείνους ὧν ἐμνήσθην τοῦ βίου τὸ πέρας ἐδέξατο. | |
13.2 | Οὗτος τοίνυν παλαίστραν ἔσχε καὶ στάδιον τὰς τῶν ὀρῶν κορυφὰς οὐκ ἐφ’ ἑνὸς ἱδρυμένος χωρίου, ἀλλὰ νῦν μὲν τούτῳ ἐνδιαιτώμενος, νῦν δὲ εἰς ἐκεῖνο μεταβαίνων. Ἐποίει δὲ τοῦτο οὐ τὰ χωρία δυσχεραίνων, ἀλλὰ τῶν ὡς αὐτὸν | |
| 5 | συνιόντων καὶ πάντοθεν συνθεόντων ἀποδιδράσκων τὰ πλήθη. Πέντε δὲ καὶ τετταράκοντα ἔτη τοῦτον διάγων διετέλεσε τὸν τρόπον, οὐ σκηνῇ χρώμενος, οὐ καλύβῃ, ἀλλ’ ἐν ὀρύγματι βαθεῖ τὴν στάσιν ποιούμενος, ὅθεν καὶ Γουββᾶν αὐτόν τινες ἐπωνόμαζον—ἀπὸ δὲ τῆς σύρας εἰς | |
| 10 | τὴν ἑλλάδα φωνὴν τοῦτο μεταφερόμενον λάκκον σημαίνει τὸ ὄνομα. Μετὰ δὲ τοῦτον τὸν χρόνον πρεσβύτης γενόμενος, εἶξε τοῖς ἱκετεύουσι καὶ καλύβην ἐπήξατο. Ὕστερον δὲ τῶν γνωρίμων ἀντιβολούντων καὶ οἰκιδίοις οὐκ οἰκείοις ἀλλ’ ἀλλοτρίοις ἐχρήσατο. Πέντε δὲ καὶ εἴκοσι διατετέλεκεν | |
| 15 | ἔτη τῇ καλύβῃ καὶ τοῖς οἰκιδίοις ἐνδιαιτώμενος ὡς συνά‐ γεσθαι λοιπὸν ἑβδομήκοντα ἔτη τῶν ἀγώνων τὸν χρόνον. | |
13.3 | Τροφῇ δὲ ἐκέχρητο οὐκ ἄρτῳ οὐδ’ ὀσπρίοις, ἀλλὰ | |
| κριθαῖς πτισσομέναις καὶ μόνῳ ὕδατι δευομέναις· καὶ ταύτην αὐτῷ τὴν τροφὴν ἡ μήτηρ ἡ ἐμὴ γενομένη συνήθης ἐπὶ πλεῖστον ἐχορήγησε χρόνον. Καί ποτε πρὸς αὐτὴν | 476 in vol. 1 | |
| 5 | ἀρρωστοῦσαν ἀφικόμενος καὶ μαθὼν ὡς οὐ πείθεται τροφῆς καταλλήλου τῇ νόσῳ μεταλαβεῖν—τὸν ἀσκητικὸν γὰρ λοιπὸν καὶ αὐτὴ ἠσπάζετο βίον—, εἶξαι παρῄνει τοῖς ἰατροῖς καὶ φάρμακον νομίσαι τὴν τοιαύτην τροφήν· οὐδὲ γὰρ τρυφῆς χάριν, ἀλλὰ χρείας προσφέρεται. «Καὶ γὰρ ἐγώ, | |
| 10 | ἔφη, τετταράκοντα ἔτη ταῖς κριθαῖς, ὡς οἶσθα, μόναις χρησάμενος, ἀσθενείας μοι τῇ προτεραίᾳ προσγενομένης τινός, τὸν σύνοικον ἐκέλευσα ἄρτον βραχὺν αἰτῆσαί τέ μοι καὶ κομίσαι. Ἔννοια γάρ τίς μοι γέγονεν ὡς εἰ τεθναίην εὐθύνας ὑφέξω τοῦ θανάτου παρὰ τῷ δικαίῳ κριτῇ ὡς τοὺς | |
| 15 | ἀγῶνας φυγὼν καὶ τῆς δουλείας δραπετεύσας τοὺς πόνους· δυνατοῦ γὰρ ὄντος τροφῇ βραχείᾳ κωλυθῆναι τὸν θάνατον καὶ τῷδε τῷ βίῳ προσμεῖναι πονοῦντα καὶ ταλαιπωρούμενον καὶ τὸν ἐντεῦθεν συναγείροντα πλοῦτον τὴν ἐκ λιμοῦ τελευτὴν τῆς ἐν φιλοσοφίᾳ ζωῆς αἱρετωτέραν ὑπέλαβον. Δείματος | |
| 20 | τοίνυν ἐντεῦθεν ἐμφορηθεὶς καὶ τοῦ λογισμοῦ τὰς ἀκίδας ἀμβλῦναι θελήσας αἰτῆσαί τε τὸν ἄρτον ἐκέλευσα καὶ κομισθέντος μετέλαβον· καί σοι παρεγγυῶ μηκέτι μοι τὰς | |
| κριθὰς ἀλλὰ τὸν ἄρτον παρέχειν.» Ἐκ τῆς ἀψευδοῦς τοίνυν ἐκείνης ἀκηκόαμεν γλώττης ὡς τεσσαράκοντα ἔτη | 478 in vol. 1 | |
| 25 | τροφὴν τὰς κριθὰς ἐποιήσατο. Τὸ μὲν οὖν ἀσκητικὸν τοῦ ἀνδρὸς καὶ φιλόπονον ἱκανὰ καὶ ταῦτα τεκμηριῶσαι. | |
13.4 | Τὴν δὲ ἀκεραιότητα καὶ ἁπλότητα τῶν ἠθῶν δι’ ἄλλων δηλώσομεν. Ἐπειδὴ γὰρ ὁ μέγας Φλαβιανὸς τὴν μεγάλην τοῦ θεοῦ ποίμνην ποιμαίνειν ἐτάχθη, τὴν δὲ τοῦ ἀνδρὸς ἔμαθεν | |
| 5 | ἀρετήν—ᾔδετο γὰρ καὶ ἐν τοῖς ἁπάντων ἐφέρετο στόμασιν—, ἄγει μὲν αὐτὸν ἐκ τῆς τοῦ ὄρους κορυφῆς ὡς γραφῆς κατ’ αὐτοῦ γενομένης. Τῆς δὲ μυστικῆς προκειμένης ἱερουργίας προσάγει τῷ θυσιαστηρίῳ καὶ τοῖς ἱερεῦσιν ἐγκαταλέγει. Ὡς δὲ τέλος ἔλαβεν ἡ λειτουργία καί τις | |
| 10 | αὐτῷ τοῦτο μεμήνυκε—πάμπαν γὰρ ἠγνόει τὸ γεγονός—, τὰ μὲν πρῶτα ἐλοιδορεῖτο καὶ λόγοις ἔβαλλεν ἅπαντας· ὕστερον δὲ τὴν βακτηρίαν λαβών—εἰώθει γὰρ σκηριπτόμενος διὰ τὸ γῆρας βαδίζειν—, ἐδίωκεν αὐτόν τε τὸν ἀρχιερέα καὶ τοὺς ἄλλους ὅσοι παρῆσαν· ὑπελάμβανε γὰρ τὴν | |
| 15 | χειροτονίαν τῆς τοῦ ὄρους αὐτὸν κορυφῆς καὶ τῆς ποθουμένης διαίτης ἀποστερήσειν. Ἀλλὰ τότε μὲν αὐτὸν μόλις τινὲς τῶν συνήθων ἀγανακτοῦντα κατέπαυσαν· ἐπειδὴ δὲ ὁ τῆς ἑβδομάδος συνεπεράνθη κύκλος καὶ ἧκε πάλιν τῆς δεσποτικῆς ἑορτῆς ἡ ἡμέρα, αὖθις αὐτὸν ὁ μέγας Φλαβιανὸς | 480 in vol. 1 |
| 20 | μετεπέμπετο τῆς πανηγύρεως κοινωνῆσαι σφίσι παρακαλῶν. Ὁ δὲ πρὸς τοὺς ἀφικομένους· «Οὐκ ἀπόχρη ὑμῖν, ἔφη, τὰ ἤδη γεγενημένα, ἀλλὰ πάλιν με βούλεσθε προβαλέσθαι πρεσβύτερον;» Τῶν δὲ λεγόντων ὡς οὐ δυνατὸν ἑνὶ δὶς τὴν αὐτὴν ἐπιτεθῆναι χειροτονίαν, οὐκ εἶξεν οὐδὲ ἀφίκετο | |
| 25 | ἕως αὐτὸν ὁ χρόνος καὶ οἱ συνήθεις τοῦτο πολλάκις ἐδίδαξαν. | 482 in vol. 1 |
13.5 | Οἶδα μὲν οὖν ὡς οὐ πολλοῖς τοῦτο ἀξιάγαστον εἶναι τὸ διήγημα δόξει· τέθηκα δὲ αὐτὸ ἀξιομνημόνευτον εἶναι νομίζων ὡς ἱκανὸν τεκμηριῶσαι καὶ διανοίας ἁπλότητα καὶ ψυχῆς καθαρότητα. Τοῖς δὲ τοιούτοις ὁ δεσπότης τὴν | |
| 5 | τῶν οὐρανῶν ὑπέσχετο βασιλείαν· «Ἀμὴν γάρ, ἔφη, λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ στραφέντες γένησθε ὡς τὰ παιδία ταῦτα, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν». Ἐπειδὴ τοίνυν ἐν κεφαλαίῳ καὶ τὸν τῆς ψυχῆς ἐδείξαμεν χαρακτῆρα, φέρε καὶ τὴν ἀπὸ τῆς ἀρετῆς αὐτοῦ δείξωμεν | |
| 10 | παρρησίαν. | |
13.6 | Στρατηγός τις κυνηγεσίοις χαίρων θηρεύσων εἰς τὸ ὄρος ἀνῆλθεν· εἵποντο δὲ αὐτῷ καὶ κύνες καὶ στρατιῶται καὶ ὅσα εἰς θήραν ἐστὶν ἐπιτήδεια. Ὡς δὲ πόρρωθεν εἶδε τὸν ἄνδρα καὶ παρὰ τῶν συνόντων ἔμαθεν ὅστις εἴη, εὐθὺς | |
| 5 | ἀπὸ τοῦ ἵππου καταπηδήσας, προσῆλθέ τε καὶ προσεῖπε | |
| καὶ ἤρετο τί ποιῶν ἐνταῦθα διάγοι. Ὁ δὲ ἀντήρετο· «Σὺ δὲ τί ποιήσων ἐνταῦθα ἀνελήλυθας;» Εἰρηκότος δὲ τοῦ στρατηγοῦ ὅτι θηρεῦσαι· «Κἀγώ, ἔφη, τὸν ἐμὸν θηρεύω θεὸν καὶ λαβεῖν ἐφίεμαι καὶ θεωρῆσαι ποθῶ καὶ τῆς καλῆς | 484 in vol. 1 | |
| 10 | ταύτης οὐκ ἀφέξομαι θήρας». Τούτων ἀκούσας ὁ στρατηγὸς καὶ θαυμάσας, ὡς εἰκός, ἀπελήλυθεν. | |
13.7 | Ἄλλοτε δὲ τῆς πόλεως ὑπό τινος πονηροῦ δαίμονος βακχευθείσης καὶ τῇ μανίᾳ κατὰ τῶν βασιλικῶν χρησαμένης στηλῶν ἀφίκοντο μὲν οἱ ἄριστοι τῶν στρατηγῶν πανωλεθρίας ψῆφον κατὰ τῆς πόλεως φέροντες· καταβὰς δὲ οὗτος ἀπὸ | |
| 5 | τοῦ ὄρους ἄμφω κατέσχε κατὰ τὴν ἀγορὰν παριόντας τοὺς στρατηγούς. Οἱ δὲ τίς εἴη μεμαθηκότες κατεπήδησάν τε | |
| ἀπὸ τῶν ἵππων καὶ χειρῶν ἥπτοντο καὶ γονάτων καὶ σωτηρίαν ἐπήγγελον. Ὁ δὲ φάναι τῷ βασιλεῖ παρηγγύα ὅτι ἄνθρωπος εἴη καὶ τὴν αὐτὴν ἔχοι φύσιν τοῖς ὑβρικόσι· | 486 in vol. 1 | |
| 10 | καὶ τῇ φύσει μετρεῖν τὴν ὀργὴν δέον, ἀμέτρῳ κέχρηται τῷ θυμῷ καὶ τῶν εἰκόνων εἵνεκα τῶν οἰκείων τὰς θείας εἰκόνας σφαγῇ παραδίδωσι καὶ ἀντὶ χαλκῶν στηλῶν σώματα παραπέμπει θανάτῳ· «Καὶ ἡμῖν μέν, ἔφη, τὰς χαλκᾶς ἀναπλάσαι τε καὶ ἀναμορφῶσαι ῥᾴδιόν τε καὶ εὐπετές· | |
| 15 | σοὶ δὲ καὶ βασιλεῖ ὄντι ἀδύνατον τὰ κατασφαγέντα σώματα ἐπαναγαγεῖν εἰς ζωήν. Καὶ τί λέγω σώματα; οὐδὲ γὰρ | |
| τρίχα μίαν σοι δυνατὸν διαπλάσαι». Ταῦτα τῇ σύρᾳ κεχρημένος ἔλεγε γλώττῃ· οἱ δὲ τοῦ ἑρμηνέως εἰς τὴν ἑλλάδα φωνὴν μεταφέροντος, ἐπήκουόν τε καὶ ἔφριττον | 488 in vol. 1 | |
| 20 | καὶ διαπορθμεύειν αὐτὰ ἐπηγγέλλοντο τῷ βασιλεῖ. | |
13.8 | Ἐγὼ δὲ νομίζω πάντας ἂν ὁμολογῆσαι τῆς τοῦ θείου πνεύματος εἶναι ταῦτα τὰ ῥήματα χάριτος. Πῶς γὰρ ἂν ἄλλως ταῦτα ἐφθέγξατο ἀνὴρ παιδείας μὲν ἁπάσης ἀμύητος, ἐν ἀγροικίᾳ δὲ τεθραμμένος, ταῖς δὲ τῶν ὀρῶν ἐνδιαιτώμενος | |
| 5 | κορυφαῖς, ἁπλότητα δὲ πᾶσαν ἐν τῇ ψυχῇ περιφέρων καὶ οὐδὲ τοῖς θείοις λογίοις ἐσχολακώς; Τοιγαροῦν καὶ τὴν πνευματικὴν αὐτοῦ σοφίαν δηλώσας καὶ τὴν δικαίῳ πρέ‐ πουσαν παρρησίαν—«δίκαιος γὰρ ὡς λέων πέποιθεν»— ἐπὶ τὰ θαύματα μεταβήσομαι. | |
13.9 | Γυνή τις τῶν εὐπατρίδων τινὸς ἀδηφαγίας περιέπεσε πάθει καὶ οἱ μὲν δαίμονος τὸ πάθος ἐκάλουν ἐνέργειαν, οἱ δὲ σώματος ἀρρωστίαν ἐνόμιζον· εἴτε δὲ τοῦτο, εἴτε ἐκεῖνο ἦν, τοιόνδε ἦν· τριάκοντα αὐτὴν ἔλεγον τῆς ἡμέρας | |
| 5 | ὄρνεις ἐσθίουσαν μὴ σβεννύναι κόρῳ τὴν ἔφεσιν, ἀλλ’ ἔτι ἑτέρων ὀρέγεσθαι. Οὕτω τοίνυν εἰς αὐτὴν τῆς οὐσίας | |
| δαπανωμένης, οἰκτείραντες οἱ προσήκοντες τὸν θεῖον ἐκεῖνον ἱκετεύουσιν ἄνθρωπον. Ὁ δὲ ἀφίκετο καὶ προσηύξατο καὶ ὕδατι τὴν δεξιὰν ἐπιθεὶς καὶ τὴν σωτήριον ἐντυπώσας | 490 in vol. 1 | |
| 10 | σφραγῖδα καὶ πιεῖν κελεύσας τὸ πάθος ἰάσατο. Καὶ οὕτω σφόδρα ἤμβλυνε τὴν τῆς ὀρέξεως ἀμετρίαν ὡς εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον βραχύ τι μορίον ὄρνιθος καθ’ ἑκάστην ἡμέραν τὴν τῆς τροφῆς αὐτῇ χρείαν πληροῦν. Τοῦτο μὲν οὖν τὸ πάθος τοιαύτην θεραπείαν ἐδέξατο. | |
13.10 | Κόρης δέ τινος ἔτι θαλαμευομένης καὶ πονηροῦ δαίμονος ἐξαπιναίως δεξαμένης ἐνέργειαν, ἔδραμεν ὁ πατὴρ πρὸς τὸν θεῖον ἄνθρωπον, ἀντιβολῶν καὶ ποτνιώμενος καὶ τυχεῖν ἰάσεως παρακαλῶν τὸ θυγάτριον. Ὁ δὲ προσευ‐ | |
| 5 | ξάμενος ἐκέλευσεν ἀπαλλαγῆναι τῆς κόρης παραυτίκα τὸν δαίμονα. Ὁ δὲ ἔφασκε μὴ ἑκὼν ὑπεισδύναι, ἀλλὰ μαγγανείᾳ βιασθῆναι γοητευτικῇ· ἔλεγε δὲ καὶ τὴν τοῦ βιασαμένου προσηγορίαν καὶ ἔρωτα εἶναι τὴν τῆς γοητείας αἰτίαν. | |
13.11 | Ἀλλὰ τούτων ἀκούσας οὐκ ἤνεγκεν ὁ πατὴρ τὴν τοῦ θυμοῦ προσβολὴν οὐδὲ τὴν τῆς παιδὸς ἀνέμεινε θεραπείαν, ἀλλὰ τὸν τῶν μειζόνων ἀρχόντων καταλαβὼν | |
| ἄρχοντα τῶν πλειόνων ἐθνῶν προστατεύοντα, γράφεται τὸν | 492 in vol. 1 | |
| 5 | ἄνθρωπον καὶ διηγεῖται τὸ δρᾶμα. Ὁ δὲ ἀγώγιμος γεγονὼς ἠρνεῖτο καὶ συκοφαντίαν ὠνόμαζε τὴν γραφήν. Ὁ δὲ μάρτυρα ἐκάλει οὐχ ἕτερον, ἀλλὰ τὸν τῇ γοητείᾳ διακονήσαντα δαίμονα καὶ τὸν δικαστὴν ἱκέτευε παρὰ τὸν θεῖον ἐκεῖνον ἄνθρωπον δραμεῖν καὶ τὴν τοῦ δαίμονος δέξασθαι μαρτυρίαν. | |
| 10 | Τοῦ δὲ λέγοντος οὐκ ἔννομον εἶναι οὐδὲ μὴν ὅσιον ἐν ἀσκη‐ τικῷ χωρίῳ γενέσθαι τὴν βάσανον, ἄξειν εἰς τὸ δικαστήριον ὁ τῆς κόρης πατὴρ τὸν θεῖον ὑπέσχετο Μακεδόνιον· καὶ δραμὼν ἔπεισέ τε καὶ ἤγαγεν. Ἔξω δὲ τοῦ ἀρχείου καθίσας ὁ δικαστὴς οὐ δικαστὴς ἐγένετο ἀλλὰ θεατής· τὰ δικαστῶν | |
| 15 | γὰρ ὁ μέγας Μακεδόνιος ἔδρα, τῇ ἐνοικούσῃ δυνάμει χρώ‐ μενος καὶ τῷ δαίμονι παρακελευόμενος τὸ μὲν σύνηθες ψεῦδος ἐᾶν, σὺν ἀληθείᾳ δὲ πᾶσαν τοῦ πράγματος διηγεῖσθαι τὴν τραγῳδίαν. Ὁ δὲ ὑπὸ τῆς μεγίστης ἀνάγκης ὠθούμενος καὶ τὸν ἄνδρα ὑπεδείκνυ τὸν ταῖς γοητευτικαῖς ᾠδαῖς | |
| 20 | βιασάμενον καὶ τὴν παιδίσκην δι’ ἧς ὁ κυκεὼν ἐκεῖνος προσηνέχθη τῇ κόρῃ. Ὡς δὲ καὶ ἕτερα λέγειν ἠπείγετο ἃ ὑπ’ ἄλλων τινῶν βιασθεὶς ἐδεδράκει, τοῦ μὲν ἐμπρήσας τὴν οἰκίαν, τοῦ δὲ τὰ κτήματα διαφθείρας, τὸν δὲ ἄλλο τι λυμηνάμενος, σιγὴν ἄγειν ἐκέλευσεν ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος | |
| 25 | καὶ παραυτίκα πόρρω που καὶ τῆς κόρης καὶ τοῦ ἄστεως γενέσθαι. Ὁ δὲ ὡς δεσποτικῷ πειθόμενος νόμῳ τὸ κελευσθὲν ἐποίει καὶ εὐθὺς ἐδραπέτευεν. | 494 in vol. 1 |
13.12 | Οὕτω δὲ ταύτην ὁ θεῖος ἄνθρωπος τῆς μανίας ἐκείνης ἐλευθερώσας καὶ τὸν δείλαιον ἐκεῖνον ἐξήρπασε τῆς γραφῆς καὶ τοῦ δικαστοῦ τὴν θανατηφόρον ἐκώλυσε ψῆφον, οὐχ ὅσιον εἶναι φήσας τοῖς δι’ αὐτοῦ γενομένοις ἐλέγχοις | |
| 5 | ἐπιτεθῆναι σφαγὴν ἀλλὰ μᾶλλον τὴν διὰ μετανοίας αὐτῷ σωτηρίαν χορηγηθῆναι. Ἀπόχρη μὲν οὖν καὶ ταῦτα τὴν τῆς παρασχεθείσης αὐτῷ θείας δυνάμεως δεῖξαι περιουσίαν· ἐγὼ δὲ ὅμως καὶ ἕτερα διηγήσομαι. | |
13.13 | Τῶν εὐπατριδῶν τις γυνὴ καὶ λίαν εὐπορωτάτων— Ἄστριον δὲ αὐτὴν προσηγόρευον—ἔξω μὲν τῶν φρενῶν ἐγεγόνει· ἐπεγίνωσκε δὲ τῶν οἰκείων οὐδένα, σιτίων δὲ ἢ ποτῶν μεταλαβεῖν οὐκ ἠνείχετο. Παραπαίουσα δὲ ἐπὶ | |
| 5 | πλεῖστον διετέλεσε χρόνον· καὶ τοῦτο οἱ μὲν ἄλλοι δαίμονος ἐκάλουν ἐνέργειαν, οἱ δὲ ἰατροὶ τοῦ ἐγκεφάλου προσηγόρευον νόσημα. Πάσης τοίνυν δαπανηθείσης τῆς τέχνης καὶ μηδε‐ μιᾶς ἐκεῖθεν ἐπικουρίας προσγενομένης, ὁ ταύτης ἀνὴρ | |
| —Ὀβοδιανὸς δὲ οὗτος ἦν, ἀνὴρ τῶν ἐν τέλει καὶ ἀξιωτάτων | 496 in vol. 1 | |
| 10 | —παρὰ τὴν θείαν ἐκείνην δραμὼν κεφαλὴν καὶ τῆς ὁμοζύγου διηγεῖτο τὸ πάθος καὶ τυχεῖν τῆς θεραπείας ἱκέτευεν. Εἶξε δὲ ὁ θεσπέσιος ἄνθρωπος καὶ τὴν οἰκίαν κατέλαβε καὶ σπουδαίαν τῷ θεῷ τὴν ἱκετείαν προσήνεγκε· τὴν δὲ προσευχὴν συμπεράνας καὶ ὕδωρ κομισθῆναι κελεύσας καὶ | |
| 15 | τὴν σωτήριον ἐντυπώσας σφραγῖδα πιεῖν αὐτῇ παρηγγύησε· τῶν δὲ ἰατρῶν ἀπαγορευόντων ὡς τῇ ψυχροποσίᾳ αὔξησιν δεχομένου τοῦ πάθους, πᾶσαν ἐκείνων τὴν συμμορίαν ὁ ἀνὴρ ἀπωσάμενος τῇ γυναικὶ τὸ πόμα προσέφερεν· ἡ δὲ ἔπινέ τε ἅμα καὶ εἰς ἑαυτὴν ἐπανῄει καὶ φρενήρης ἐγίνετο· | |
| 20 | καὶ πάμπαν ἀπαλλαττομένη τοῦ πάθους τὸν θεῖον ἐπεγίνωσκεν ἄνδρα καὶ τὴν δεξιὰν λαβεῖν ἱκέτευε καὶ τοῖς ὀφθαλμοῖς ἐπετίθει καὶ τῷ στόματι προσέφερε· καὶ εἰς τὸν ἔπειτα διέμεινε χρόνον φρεσὶν ἐρρωμέναις χρωμένη. | |
13.14 | Καὶ ἡνίκα δὲ τὴν ὄρειον πολιτείαν ἠσπάζετο, ποιμήν τις μαστεύων ἁλώμενα πρόβατα εἰς ἐκεῖνο τὸ χωρίον ἀφίκετο ἔνθα ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος ἦν. Νὺξ δὲ ἦν βαθεῖα καὶ νιφετὸς κατῄει πολὺς καὶ εἶδεν, ὡς ἔφησε, πυρὰν περὶ | |
| 5 | αὐτὸν ἁπτομένην καὶ δύο τινὰς λευχειμονοῦντας ὕλην τῷ πυρὶ χορηγοῦντας. Τὴν γὰρ προθυμίαν εἰσφέρων τῆς θείας ἐπικουρίας ἀπέλαυεν. | 498 in vol. 1 |
13.15 | Καὶ προφητικοῦ δὲ μετειλήφει χαρίσματος. Καί ποτε πρὸς αὐτὸν ἀφικόμενος στρατηγὸς εὐσεβείᾳ λαμπρυνόμενος —τίς δὲ ἀγνοεῖ Λουπικίνου τὴν ἀρετήν; —φροντίζειν ἔλεγε περί τινων ἀπὸ τῆς βασιλευούσης πόλεως διὰ τῆς | |
| 5 | θαλάττης αὐτῷ τὰ ἐπιτήδεια κομιζόντων. Πεντήκοντα γὰρ ἔφασκε διεληλυθέναι ἡμέρας ἐξ οὗ τοῦ λιμένος ἀνήχθησαν, οὐδεμίαν δὲ περὶ αὐτῶν ὑποδέξασθαι φήμην. Ὁ δὲ μηδὲν μελλήσας· «Τὸ ἕν, ἔφη, σκάφος, ὦ φίλος, ἀπόλωλε· τὸ ἕτερον δὲ τῇ ὑστεραίᾳ τὸν Σελευκείας καταλήψεται λιμένα.» | |
| 10 | Καὶ τοῦτο ἤκουσε μὲν τῆς θείας ἐπιφθεγξαμένης γλώττης, | |
| ἔμαθε δὲ τῇ πείρᾳ τὴν τῶν λόγων ἀλήθειαν. | 500 in vol. 1 | |
13.16 | Ἵνα δὲ τὰ ἄλλα καταλίπω, τὸ καθ’ ἡμᾶς αὐτοὺς διηγήσομαι. Τρία καὶ δέκα ἔτη συνοικήσασα τῷ ἐμῷ πατρὶ ἡ μήτηρ παιδῶν οὐκ ἐγένετο μήτηρ· στεριφὴ γὰρ ἦν, φέρειν καρπὸν ὑπὸ τῆς φύσεως εἰργομένη· καὶ τοῦτο τὴν | |
| 5 | μὲν οὐ λίαν ἠνία—τὰ γὰρ θεῖα πεπαιδευμένη τοῦτο συμφέρειν ἐπίστευεν—, ἐλύπει δὲ τὸν πατέρα λίαν ἡ ἀπαιδία καὶ πάντοσε περινοστῶν ἱκέτευε τοὺς θείους θεράποντας αἰτῆσαί οἱ παρὰ τοῦ θεοῦ παῖδας. Οἱ μὲν οὖν ἄλλοι καὶ προσεύχεσθαι ὑπισχνοῦντο καὶ στέργειν αὐτῷ τὸ θεῖον | |
| 10 | βούλημα παρηγγύων· ὁ δὲ θεῖος οὗτος ἄνθρωπος διαρρήδην αἰτήσειν ἐπηγγείλετο υἱὸν ἕνα παρὰ τοῦ τῶν ὅλων δημιουργοῦ καὶ λήψεσθαι τὴν αἴτησιν ὑπισχνεῖτο. Τριῶν τοίνυν διελ‐ θόντων ἐνιαυτῶν καὶ τῆς ἐπαγγελίας τὸ τέλος οὐ δεξαμένης, πάλιν ἔτρεχεν ὁ πατὴρ τὴν ὑπόσχεσιν ἀπαιτῶν· ὁ δὲ | |
| 15 | πεμφθῆναι αὐτῷ προσέταττε τὴν ὁμόζυγα· ἀφικομένης δὲ τῆς μητρός, ἔλεγεν ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἀνὴρ ὡς καὶ αἰτήσει καὶ λήψεται τὸ παιδίον καὶ ὡς προσήκει τοῦτο τῷ δεδωκότι ἀντιδοθῆναι. Τῆς δὲ μητρὸς σωτηρίαν ψυχῆς μόνην ἀντι‐ βολούσης λαβεῖν καὶ τὴν τῆς γεέννης ἀπαλλαγήν· «Πρὸς | |
| 20 | τούτῳ, ἔφη, καὶ τὸν υἱὸν ὁ μεγαλόδωρος δώσει· τοῖς γὰρ εἰλικρινῶς αἰτοῦσι διπλᾶς τὰς αἰτήσεις χαρίζεται». Ἐπα‐ νῆκεν ἐκεῖθεν ἡ μήτηρ τὴν τῆς ἐπαγγελίας εὐλογίαν | |
| κομίζουσα· καὶ τῷ τετάρτῳ τῆς ὑποσχέσεως ἐνιαυτῷ κύει καὶ τὴν γαστέρα φορτίζεται· καὶ πρὸς τὸν θεῖον | 502 in vol. 1 | |
| 25 | ἄνθρωπον παραγίνεται τῶν τῆς εὐλογίας σπερμάτων ὑπο‐ δεικνῦσα τὰ δράγματα. | |
13.17 | Τῷ δὲ πέμπτῳ μηνὶ τῆς κυήσεως, ἀμβλώσεως ἐπεγένετο κίνδυνος. Ἡ δὲ πάλιν πρὸς τὸν νέον αὐτῆς Ἐλισσαῖον ἀπέστειλε—δραμεῖν γὰρ αὐτὴν τὸ πάθος ἐκώλυε—καὶ ὡς οὐκ ἐβούλετο παίδων γενέσθαι μήτηρ | |
| 5 | ἀνέμνησε καὶ τὰς αὐτοῦ ὑποσχέσεις εἰς μέσον παρήγαγεν. Ὁ δὲ πόρρωθεν τὸν ἀφικόμενον θεασάμενος ἐπέγνω τε καὶ τὴν αἰτίαν ἐγνώρισε· νύκτωρ γὰρ αὐτῷ καὶ τὸ πάθος καὶ τὴν σωτηρίαν ὁ δεσπότης ἐδεδηλώκει· λαβὼν τοίνυν τὴν βακτηρίαν, ἀφίκετο σκηριπτόμενος καὶ τῆς οἰκίας εἴσω | |
| 10 | γενόμενος καὶ τῆς εἰρήνης, ὡς εἰώθει, τὸ πρόσρημα δεδωκώς. «Θάρσει, ἔφη, καὶ μὴ δείσῃς· οὐ γὰρ ἀφαιρήσεται τὸ δῶρον ὁ δεδωκὼς εἰ μὴ σὺ τὰς γεγενημένας παραβαίης συνθήκας. Ὑπέσχου δὲ ἀντιδώσειν τὸ δοθησόμενον καὶ εἰς τὴν θείαν αὐτὸ θεραπείαν καθοσιώσειν». —«Οὕτως, | |
| 15 | ἔφη ἡ μήτηρ, καὶ ἐγὼ τεκεῖν βούλομαί τε καὶ εὔχομαι· τῆς | |
| γὰρ ἀλλοίας τοῦ παιδίου τροφῆς αἱρετώτερον ἡγοῦμαι τὸν ἀτέλεστον τόκον.» —«Πίε τοίνυν, ἔφη ὁ θεῖος ἄνθρωπος, τόδε τὸ ὕδωρ καὶ τῆς θείας ἐπικουρίας αἰσθήσῃ.» Ἔπιε τοιγαροῦν ὡς προσέταξε καὶ ὁ τῆς ἀμβλώσεως ἐδραπέτευσε | 504 in vol. 1 | |
| 20 | κίνδυνος. Τοιαῦτα τοῦ ἡμετέρου Ἐλισσαίου τὰ θαύματα. | |
13.18 | Τῆς τούτου πολλάκις ἐγὼ εὐλογίας καὶ διδασκαλίας ἀπέλαυσα· παραινῶν γάρ μοι πολλάκις ἔλεγε· «Μετὰ πολλῶν, ὦ παιδίον, γεγέννησαι πόνων· πολλὰς διετέλεσα νύκτας τοῦτο μόνον τὸν θεὸν ἱκετεύων ὥστε σου τοὺς | |
| 5 | γονέας τοῦτο γενέσθαι ὃ μετὰ τὴν σὴν γέννησιν ὠνομάσθησαν. Ἀξίως τοίνυν πολιτεύου τῶν πόνων. Πρὸ ὠδίνων ἀνετέθης ταῖς ὑποσχέσεσι· τὰ δὲ τοῦ θεοῦ ἀναθήματα σεβάσμια πᾶσίν ἐστι καὶ ἄψαυστα τοῖς πολλοῖς. Προσήκει τοίνυν καί σε τὰ μὲν φαῦλα τῆς ψυχῆς κινήματα μὴ προσδέχεσθαι, | |
| 10 | ἐκεῖνα δὲ μόνα καὶ δρᾶν καὶ λέγειν καὶ ἐνθυμεῖσθαι ἃ τὸν τῆς ἀρετῆς νομοθέτην θεραπεύει θεόν». Τοιαῦτα μοι | |
| παραινῶν ἀεὶ ὁ θεῖος διετέλεσεν ἄνθρωπος· ἐγὼ δὲ καὶ τῶν λόγων μέμνημαι καὶ τὴν θείαν δεδίδαγμαι δωρεάν. Ἔργοις δὲ μὴ δεικνὺς τὴν παραίνεσιν, ἱκετεύω τῆς θείας | 506 in vol. 1 | |
| 15 | ῥοπῆς διὰ τῆς ἐκείνου τυχεῖν προσευχῆς καὶ τὸ λειπόμενον τῆς ζωῆς κατὰ τὰς ὑποθήκας τὰς ἐκείνου βιῶναι. | |
13.19 | Ὁποῖος μὲν οὖν ἐκεῖνος ἦν καὶ οἵοις χρησάμενος πόνοις τὴν θείαν ἐπεσπάσατο χάριν ἱκανὰ καὶ ταῦτα διδάξαι. Ἐδέξατο δὲ ὅμως καὶ κατὰ τόνδε τὸν βίον ἡ τελευτὴ τῶν πόνων ἀξίαν τιμήν· ἅπαντες γὰρ καὶ πολῖται καὶ ξένοι καὶ | |
| 5 | οἱ τὰς μεγάλας ἀρχὰς οἰκονομεῖν πεπιστευμένοι τὴν ἱερὰν ἐκείνην ἐπὶ τῶν ὤμων φέροντες κλίνην εἰς τὸν τῶν νικηφόρων μαρτύρων σηκὸν ἀπεκόμισαν καὶ μετὰ τῶν θείων ἐκείνων ἀνδρῶν Ἀφραάτου καὶ Θεοδοσίου τὸ ἅγιον ἐκεῖνο καὶ θεοφιλὲς κατέθηκαν σῶμα. Τὸ δὲ κλέος διέμεινεν ἄσβεστον | |
| 10 | καὶ οὐδεὶς τοῦτο χρόνος ἀφανίσαι δυνήσεται. Ἡμεῖς δὲ τέλος ἐπιθέντες τῷ διηγήματι τὴν ἀπὸ τῆς διηγήσεως | |
| εὐωδίαν ἐκαρπωσάμεθα. | 508 in vol. 1 | |
14t | ΜΑΗΣΥΜΑΣ | |
14.1 | Οἶδα μὲν ὡς καὶ ἄλλοι πολλοὶ παρὰ τὴν Ἀντιόχου πόλιν διέλαμψαν εὐσεβείας φωστῆρες, Σεβῆρός τε ὁ μέγας καὶ ὁ Αἰγύπτιος Πέτρος καὶ Εὐτύχιος καὶ Κύριλλος, Μωϋσῆς τε καὶ Μάλχος καὶ ἕτεροι πλεῖστοι τὴν αὐτὴν | |
| 5 | πορείαν ὁδεύσαντες· ἀλλ’ εἰ τὴν ἁπάντων πολιτείαν συγγρά‐ ψαι πειραθείημεν, ἅπας ἡμῖν οὐκ ἂν ἀρκέσειεν ὁ χρόνος· ἄλλως τε δὲ καὶ προσκορὴς τοῖς πολλοῖς ἡ τῶν πλειόνων ἀνάγνωσις. Ἐκ τῶν συγγραφέντων τοίνυν καὶ τὸν τῶν παραλειφθέντων τεκμαιρόμενοι βίον εὐφημείτωσαν ἅπαντες | |
| 10 | καὶ ζηλούτωσαν καὶ τὴν ὠφέλειαν καρπούσθωσαν· ἐγὼ | |
| δὲ ἐπὶ τῆς Κύρρου τοὺς λειμῶνας διαβήσομαι καὶ τῶν ἐν τούτοις εὐωδῶν τε καὶ εὐειδῶν ἀνθέων ὡς ἔνι μάλιστα παραδηλώσω τὴν ὥραν. | 8 in vol. 2 | |
14.2 | Ἐγένετό τις Μαησυμᾶς ἐν τοῖς πρὸ ἡμῶν χρόνοις, Σύρος μὲν τὴν φωνήν, ἐν ἀγροικίᾳ δὲ τεθραμμένος, πᾶν δὲ εἶδος ἀρετῆς ἐπιδεδειγμένος. Διαλάμψας δὲ ἐν τῷ καθ’ ἑαυτὸν βίῳ κώμης τινὸς ἐνεχειρίσθη τὴν ἐπιμέλειαν· ἱερουργῶν | |
| 5 | δὲ καὶ τὰ θεῖα πρόβατα νέμων ἐκεῖνα ἔλεγέ τε καὶ ἔπραττεν ἅπερ ὁ θεῖος διηγόρευσε νόμος. Φασὶ δὲ αὐτὸν μήτε τὸν χιτῶνα μήτε τὴν σισύραν ἐπὶ πλεῖστον ἀμεῖψαι, ἀλλὰ τοῖς ἐν αὐτοῖς γιγνομένοις ῥήγμασιν ἕτερα ῥάκια συρράπτοντα τοῦτον αὐτὸν τὸν τρόπον θεραπεύειν τὸ γῆρας. Τῆς δὲ τῶν | |
| 10 | ξένων καὶ πενήτων θεραπείας οὕτως ἐπεμελεῖτο προθύμως ὡς τοῖς παριοῦσιν ἅπασιν ἀναπεταννύναι τὰς θύρας. Δύο δὲ πίθους ἐσχηκέναι λέγεται, τὸν μὲν σίτου, τὸν δὲ ἐλαίου· ἐκ τούτων ἐχορήγει μὲν ἅπασι τοῖς δεομένοις ἀεί, πλήρεις δὲ εἶχεν ἀεὶ τῆς τῇ Σαραφθίᾳ χήρᾳ δοθείσης εὐλογίας | |
| 15 | καὶ ἐπὶ τούτους ἐνεχθείσης τοὺς πίθους. «Ὁ γὰρ αὐτὸς κύριος πάντων, πλουτῶν εἰς πάντας τοὺς ἐπικαλουμένους αὐτόν»· καὶ ὥσπερ τὴν ὑδρίαν ἐκείνης καὶ τὸν καμψάκην ἀναβλύζειν ἐκέλευσε τῶν τῆς φιλοξενίας σπερμάτων παρέχων τὰ δράγματα, οὕτω καὶ τῷδε τῷ θαυμασίῳ δέδωκε τῇ | 10 in vol. 2 |
| 20 | προθυμίᾳ τὴν χορηγίαν ἰσόμετρον. | |
14.3 | Πολλὴν δὲ καὶ εἰς θαυματουργίαν παρὰ τοῦ θεοῦ τῶν ὅλων ἐδέξατο χάριν· καὶ ἑνὸς μὲν ἢ δύο θαυμάτων μνησθή‐ σομαι, τὰ δὲ λοιπὰ παρήσω καὶ ἐπὶ τοὺς ἄλλους ἐλθεῖν ἐπειγόμενος. | |
| 5 | Γυνή τις καὶ γένει καὶ πίστει κοσμουμένη τὸν υἱὸν ἀρρωστίᾳ περιπεσόντα—κομιδῇ δὲ ἦν νέος—πολλοῖς προὔθηκεν ἰατροῖς. Ἡττηθείσης δὲ τῆς τέχνης καὶ τῶν ἰατρῶν ἀπειρηκότων καὶ τεθνήξεσθαι τὸ παιδίον διαρρήδην εἰπόντων, οὐκ ἀπέρριψεν ἡ γυνὴ τὰς χρηστοτέρας ἐλπίδας, | |
| 10 | ἀλλὰ τὴν Σωμανῖτιν ἐκείνην ζηλώσασα ἐπιτίθησι ταῖς ἡμιόνοις τὴν καμάραν· ταύτῃ δὲ ἑαυτὴν καὶ τὸ παιδίον ἐνθεῖσα τὸν θεῖον ἐκεῖνον κατέλαβεν ἄνθρωπον καὶ ὀλοφυ‐ ρομένη καὶ τῆς φύσεως ὑποδεικνῦσα τὸ πάθος ἐπαμῦναι ἱκέτευεν. Ὁ δὲ λαβὼν τὸ παιδίον ταῖν χεροῖν καὶ τῇ τοῦ | |
| 15 | θυσιαστηρίου κρηπῖδι πελάσας ἔκειτο πρηνὴς τὸν τῶν ψυχῶν καὶ σωμάτων ἀντιβολῶν ἰατρόν· καὶ λαβὼν τὴν αἴτησιν, ἀπέδωκεν ἐρρωμένον τῇ μητρὶ τὸν υἱόν. Ἐγὼ δὲ τοῦτο παρ’ αὐτῆς ἀκήκοα τῆς τὸ θαῦμα θεασαμένης καὶ | |
| τοῦ παιδὸς δεξαμένης τὴν σωτηρίαν. | 12 in vol. 2 | |
14.4 | Φασὶ δὲ καὶ τὸν τῆς κώμης ἐκείνης δεσπότην ἀφικό‐ μενόν ποτε—Λητόϊος δὲ οὗτος ἦν, τῆς μὲν Ἀντιοχέων βουλῆς τὰ πρωτεῖα ἔχων, δυσσεβείας δὲ κατεχόμενος ζόφῳ—σφοδρότερον ἢ ἔδει τοὺς γηπόνους εἰσπράττεσθαι | |
| 5 | τοὺς καρποὺς, τὸν δὲ θεῖον ἐκεῖνον ἄνθρωπον περὶ φιλαν‐ θρωπίας εἰσηγεῖσθαί τε καὶ παραινεῖν καὶ τοὺς περὶ ἐλέου καὶ οἴκτου διεξιέναι λόγους, τὸν δὲ μεῖναι μὲν ἀμείλικτον, τῇ πείρᾳ δὲ γνῶναι τῆς ἀπειθείας τὴν βλάβην· ἐπειδὴ γὰρ ἀπαίρειν ἔδει καὶ τὸ ζεῦγος ἦν εὐτρεπὲς καὶ καθίσας | |
| 10 | ἐκέλευε τῷ ἡνιόχῳ παροτρῦναι τὰς ἡμιόνους, αἱ μὲν εἷλκον παντὶ σθένει βιαζόμεναι καὶ ἕλκειν τὸν ῥυμὸν ἐπειγόμεναι, οἱ δὲ τροχοὶ σιδήρῳ καὶ μολίβδῳ προσδεδεμένοις ἐῴκεσαν. Ἐπειδὴ δὲ καὶ τῶν ἀγροίκων τὸ πλῆθος μοχλοῖς τοὺς τροχοὺς ἀνακίνουν οὐδὲν πλέον ἐπέραινε, τῶν εὐνουστέρων | |
| 15 | τις τῷ Λητοίῳ παρεδρεύων τὴν αἰτίαν σημαίνει, τὸν ἱερέα τὸν πρεσβύτην ἐπαρᾶσθαι λέγων καὶ ὡς προσήκει τοῦτον εὐμενῆ καταστῆσαι· τοιγάρτοι πηδήσας ἀπὸ τοῦ ζεύγους ἱκέτευε ὃν διέπτυσε καὶ τῶν ποδῶν προκαλινδούμενος καὶ τὰ πιναρὰ ῥάκια περιπτυσσόμενος χαλάσαι τὴν ὀργὴν | |
| 20 | ἠντιβόλει. Ὁ δὲ τὴν ἱκετείαν δεξάμενος καὶ ταύτην τῷ δεσπότῃ προσενεγκὼν ἔλυσε τῶν τροχῶν τοὺς ἀοράτους | |
| δεσμοὺς καὶ φέρεσθαι συνήθως τὸ ὄχημα παρεσκεύασεν. | 14 in vol. 2 | |
14.5 | Πολλὰ δὲ καὶ ἄλλα τοιαῦτα περὶ τῆς θείας ἐκείνης κεφαλῆς διηγοῦνται. Ἔστι δὲ καὶ ἐκ τούτων καταμαθεῖν ὡς ἥκιστα λωβᾶται τοῖς φιλοσοφεῖν προαιρουμένοις ἡ ἐν ἄστεσι καὶ κώμαις διατριβή· ἔδειξε γὰρ οὗτός τε καὶ οἱ | |
| 5 | κατ’ αὐτὸν τῆς τοῦ θεοῦ φροντισταὶ θεραπείας ὡς δυνατὸν καὶ ἐν μέσῳ πολλῶν στρεφομένους αὐτῆς ἐφικέσθαι τῆς τῶν ἀρετῶν κορυφῆς ἧς ἐγὼ τῆς γοῦν ὑπωρείας μικρὸν ἄνω | |
| γενοίμην ταῖς τούτων προσευχαῖς βοηθούμενος. | 16 in vol. 2 | |
15t | ΑΚΕΨΙΜΑΣ | |
15.1 | Ἀκεψιμᾶς κατὰ τὸν αὐτὸν γέγονε χρόνον οὗ κλέος εὐρὺ κατὰ πᾶσαν τὴν ἕω. Οὗτος ἐν οἰκίσκῳ καθείρξας ἑαυτόν, ἑξήκοντα διετέλεσεν ἔτη μήτε ὁρώμενος μήτε φθεγγόμενος, ἀλλ’ εἰς ἑαυτὸν νεύων καὶ τὸν θεὸν φαντα‐ | |
| 5 | ζόμενος ἐκεῖθεν ψυχαγωγίαν ἐδέχετο κατὰ τὴν προφητείαν τὴν λέγουσαν· «Κατατρύφησον τοῦ κυρίου καὶ δῴη σοι τὰ αἰτήματα τῆς καρδίας σου». Διά τινος δὲ βραχέος ὀρύγματος τὴν χεῖρα προτείνων τὴν κομιζομένην τροφὴν εἰσεδέχετο· τὸ δὲ ὄρυγμα οὐ διαμπερὲς ἦν κατ’ εὐθὺ | |
| 10 | διωρυγμένον ἵνα μὴ προκέηται τοῖς ὁρᾶν βουλομένοις, ἀλλ’ ἐγκάρσιον ἦν, ἑλικοειδῶς κατεσκευασμένον. Τροφὴ δὲ αὐτῷ ἐκομίζετο φακὸς διάβροχος ὕδατι. | |
15.2 | Ἅπαξ δὲ τῆς ἑβδομάδος νύκτωρ ἐξιὼν τὸ ἀρκοῦν ὕδωρ ἀπὸ τῆς πελαζούσης ἀνιμᾶτο πηγῆς. Καί ποτέ τις πόρρωθεν προβατεὺς θρέμματα νέμων, σκότους ὄντος, | |
| κινούμενον θεασάμενος καὶ λύκον ὑποτοπήσας—συγκεκυφὼς | 18 in vol. 2 | |
| 5 | γὰρ ἐβάδιζε σιδήρῳ πολλῷ βαρυνόμενος—, τὴν σφενδόνην ὡς λίθον ἀκοντίσων ἐκίνησε· τῆς δὲ χειρὸς ἐπὶ πλεῖστον ἀκινήτου μενούσης καὶ ἀφιέναι τὸν λίθον οὐ δυναμένης ἕως ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἀνὴρ τὸ ὕδωρ ἀρυσάμενος ἐπανῆκεν, αἴσθησιν τῆς ἀγνοίας ἐδέξατο καὶ μετὰ τὴν ἕω καταλαμ‐ | |
| 10 | βάνει τὸ τῆς ἀρετῆς φροντιστήριον καὶ διηγεῖται τὸ γεγονὸς καὶ συγγνώμην αἰτεῖ καὶ λαμβάνει τῆς πλημμελείας τὴν ἄφεσιν οὐ φωνῆς φθεγξαμένης ἀκούσας, ἀλλὰ διὰ τῶν τῆς χειρὸς κινημάτων καταμαθὼν τὴν εὐμένειαν. | |
15.3 | Ἄλλος δέ τις κακοήθει πολυπραγμοσύνῃ χρησάμενος καὶ γνῶναι ποθήσας τί δρῶν ἅπαντα τὸν χρόνον διατελεῖ εἰς τὴν τῷ θριγκίῳ παραπεφυτευμένην πλάτανον ἀναβῆναι τετόλμηκεν. Ἀλλὰ παραυτίκα τῆς τολμῆς ἐδρέψατο τοὺς | |
| 5 | καρπούς· τὸ γὰρ ἥμισυ τοῦ σώματος ἀπ’ ἄκρας κορυφῆς μέχρι τῶν ποδῶν αὐανθεὶς ἱκέτης ἐγένετο τῆς ἁμαρτάδος κατηγορῶν. Ὁ δὲ τῇ τομῇ τῆς πλατάνου τὴν ὑγιείαν ἔσεσθαι προεμήνυσεν· ἵνα γὰρ μὴ καὶ ἕτερος τὰ ἴσα δράσας ὑπομείνῃ τὰ ἴσα τμηθῆναι παραυτίκα τὸ δένδρον ἐκέλευσεν· | |
| 10 | εἵπετο δὲ τῇ τοῦ δένδρου τομῇ καὶ τῆς τιμωρίας ἡ λύσις. Τοσαύτῃ μὲν οὗτος ὁ θεσπέσιος ἐχρήσατο τῇ καρτερίᾳ, | |
| τοσαύτην δὲ παρὰ τοῦ ἀγωνοθέτου ἐδέξατο τὴν χάριν. | 20 in vol. 2 | |
15.4 | Ἡνίκα δὲ τὴν ἐντεῦθεν ἀποδημίαν ἐστέλλετο, προεσή‐ μανεν ὡς μετὰ πεντήκοντα ἡμέρας δέξεται τοῦ βίου τὸ τέλος· ὑπεδέξατο δὲ ἅπαντας τοὺς ἰδεῖν ἐθελήσαντας. Ἐπειδὴ δὲ καὶ ὁ τῆς ἐκκλησίας ἀφίκετο πρόεδρος, ἤπειγεν | |
| 5 | αὐτὸν ὑποδέξασθαι τοῦ πρεσβυτέρου τὴν ζεύγλην· «Οἶδα, λέγων, ὦ πάτερ, καὶ τῆς σῆς φιλοσοφίας τὸ ὕψος καὶ τὴν τῆς ἐμῆς πενίας ὑπερβολήν, ἀλλὰ τῆς ἀρχιερωσύνης τὴν οἰκονομίαν πεπιστευμένος, ταύτῃ τὰς χειροτονίας, ἀλλ’ οὐκ ἐκείνῃ προβάλλομαι. Δέξαι τοίνυν, ἔφη, τῆς ἱερωσύνης τὸ | |
| 10 | δῶρον, τῆς μὲν ἐμῆς δεξιᾶς ὑπουργούσης, τῆς δὲ τοῦ παναγίου πνεύματος τοῦτο χάριτος χορηγούσης». Πρὸς ταῦτα φάναι λέγεται ὅτι «μετ’ ὀλίγας ἐντεῦθεν ἐκδημήσων ἡμέρας, ἥκιστα περὶ τούτων ζυγομαχήσω· εἰ μὲν γὰρ ἔμελλον ἐπὶ πλεῖστον βιώσεσθαι, πάμπαν ἔφυγον ἂν τὸ | |
| 15 | βαρὺ τοῦτο καὶ φοβερὸν τῆς ἱερωσύνης φορτίον, τῆς παρα‐ καταθήκης ὀρρωδῶν τὰς εὐθύνας. Ἐπειδὴ δὲ οὐκ εἰς μακρὰν ἀπελεύσομαι καταλείψων τὰ τῇδε, εὐπειθῶς τὸ κελευόμενον δέξομαι». Αὐτίκα τοίνυν, οὐδενὸς ἄγοντος, ὁ μὲν τὰ γόνατα κάμπτων τὴν χάριν ἀνέμενεν, ὁ δὲ τὴν χεῖρα ἐπιτιθεὶς | |
| 20 | ὑπούργει τῷ πνεύματι. | |
15.5 | Τῇ δὲ ἱερωσύνῃ ὀλίγας ἐπιβιώσας ἡμέρας βίου βίον ἠλλάξατο καὶ τὸν ἀγήρω καὶ ἄλυπον ἀντὶ τοῦ πολυφρόν‐ | |
| τιδος ἔλαβεν. Ἁρπάζειν δὲ πάντων βουλομένων τὸ σῶμα καὶ εἰς τὴν οἰκείαν ἑκάστου κώμην ἀποκομίζειν προαιρου‐ | 22 in vol. 2 | |
| 5 | μένων, μηνύσας τις τοῦ ἁγίου τοὺς ὅρκους τὴν ἔριν διέλυσεν· ὁρκῶσαι γὰρ αὐτὸν ἔφησεν ἐν ἐκείνῳ τῷ χωρίῳ παραδοῦναι τοῦτο ταφῇ. | |
15.6 | Οὕτω καὶ τῆς μετὰ θάνατον εὐτελείας ἐπεμελοῦντο τῶν οὐρανῶν οἱ πολῖται· καὶ οὔτε περιόντες μέγα φρονεῖν ἠνέσχοντο πώποτε, καὶ τελευτήσαντες τὸ παρὰ ἀνθρώπων οὐκ ἐπεσπάσαντο γέρας, ἀλλὰ τὸ φίλτρον ἅπαν εἰς τὸν | |
| 5 | νυμφίον μετέθεσαν κατὰ τὰς σώφρονας γυναῖκας αἳ παρὰ μόνων τῶν ὁμοζύγων καὶ φιλεῖσθαι καὶ ἐπαινεῖσθαι σπουδά‐ ζουσι, τῆς παρὰ τῶν ἄλλων εὐφημίας καταφρονοῦσαι. Τούτου χάριν αὐτοὺς ὁ νυμφίος καὶ μὴ βουλομένους ἀοιδίμους ἀπέφηνε καὶ τῆς παρὰ ἀνθρώποις εὐκλείας ἐκ περιουσίας | |
| 10 | μετέδωκεν. Ὅταν γάρ τις τὰ θεῖα μετιὼν αἰτῇ τὰ οὐράνια, προστίθησι μετ’ ἐκείνων καὶ ἕτερα πάμπολλα, πολλαπλασίας τὰς αἰτήσεις δωρούμενος· τοῦτο καὶ νομοθετῶν ἔλεγεν. «Αἰτεῖτε τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ τὰ λοιπὰ πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». Καὶ | |
| 15 | πάλιν· «Ὁ καταλιμπάνων πατέρα καὶ μητέρα καὶ ἀδελφοὺς καὶ γυναῖκα καὶ τέκνα εἵνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου | |
| καὶ ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ ἑκατονταπλασίονα λήψεται καὶ ἐν τῷ μέλλοντι ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει.» Ταῦτα καὶ εἴρηκεν καὶ πεποίηκεν. | 24 in vol. 2 | |
| 20 | Ἡμᾶς δὲ εἴη καὶ λόγῳ καὶ ἔργῳ παιδευομένους καὶ ταῖς τούτων προσευχαῖς ἐπερειδομένους κατὰ σκοπὸν διῶξαι ἐπὶ τὸ βραβεῖον τῆς ἄνω κλήσεως ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ | |
| κυρίῳ ἡμῶν. | 26 in vol. 2 | |
16t | ΜΑΡΩΝ | |
16.1 | Μάρωνος μετὰ τοῦτον μνησθήσομαι· καὶ γὰρ οὗτος τὸν θεῖον τῶν ἁγίων χορὸν κατεκόσμησε· τὸν ὕπαιθρον γὰρ ἀσπασάμενος βίον, κορυφήν τινα κατέλαβεν ὑπὸ τῶν πάλαι δυσσεβῶν τιμωμένην· καὶ τὸ ἐν ταύτῃ τῶν δαιμόνων | |
| 5 | τέμενος τῷ θεῷ καθοσιώσας, ἐν αὐτῷ διέτριψε, σκηνήν τινα βραχεῖαν πηξάμενος μέν, ὀλιγάκις δὲ ταύτῃ χρησάμενος. Πόνοις δὲ οὐ τοῖς εἰωθόσιν ἐχρῆτο μόνοις, ἀλλὰ καὶ ἑτέρους ἐπενόει, τῆς φιλοσοφίας συναθροίζων τὸν πλοῦτον. | |
16.2 | Ὁ δὲ ἀγωνοθέτης τοῖς πόνοις τὴν χάριν ἐμέτρησεν· οὕτω γὰρ αὐτῷ πλουσίως ὁ μεγαλόδωρος τὸ τῶν ἰαμάτων ἐδωρήσατο χάρισμα ὡς πανταχοῦ μὲν τούτου τὸ κλέος | |
| διαδραμεῖν, πάντας δὲ πάντοθεν ἐφελκύσασθαι καὶ τῇ | 28 in vol. 2 | |
| 5 | πείρᾳ διδάξαι τῆς φήμης τὸ ἀληθές· ἦν γὰρ ἰδεῖν καὶ πυρετοὺς σβεννυμένους τῇ δρόσῳ τῆς εὐλογίας καὶ φρίκην παυομένην καὶ δαίμονας δραπετεύοντας καὶ τὰ παντοδαπὰ καὶ ποικίλα παθήματα ἑνὶ φαρμάκῳ θεραπευόμενα. Ἰατρῶν μὲν γὰρ παῖδες ἑκάστῳ παθήματι τὸ κατάλληλον προσφέ‐ | |
| 10 | ρουσι φάρμακον, ἡ δὲ τῶν ἁγίων προσευχὴ κοινόν ἐστι παθῶν ἁπάντων ἀλεξιφάρμακον. | |
16.3 | Οὐ μόνον δὲ τὰς σωματικὰς ἀρρωστίας ἰᾶτο, ἀλλὰ καὶ ταῖς ψυχαῖς τὴν πρόσφορον θεραπείαν προσέφερε, τούτου μὲν τὴν πλεονεξίαν, ἐκείνου δὲ τὸν θυμὸν ἰατρεύων, καὶ τούτῳ μὲν τὴν περὶ σωφροσύνης διδασκαλίαν προσφέρων, | |
| 5 | ἐκείνῳ δὲ προστιθεὶς τὰ τῆς δικαιοσύνης παιδεύματα καὶ τοῦ μὲν τὴν ἀκολασίαν κολάζων, τοῦ δὲ τὸ νωθρὸν διεγείρων. Ταύτῃ χρώμενος τῇ γεωργίᾳ πολλὰ φυτὰ φιλοσοφίας ἀπέφηνε καὶ τὸν νῦν ἐν τῇ Κύρρου χώρᾳ τεθηλότα παράδεισον αὐτὸς τῷ θεῷ κατεφύτευσε. Τῆς τούτου φυτουργίας ἔργον | |
| 10 | ὁ μέγας Ἰάκωβος, εἰς ὃν εἰκότως ἄν τις ἑλκύσειε τὴν προφητικὴν ἐκείνην φωνήν· «Δίκαιος ὡς φοῖνιξ ἀνθήσει· ὡσεὶ κέδρος ἡ ἐν τῷ Λιβάνῳ πληθυνθήσεται»· καὶ οἱ | |
| ἄλλοι δὲ ἅπαντες ὧν ἰδίᾳ σὺν θεῷ φάναι μνησθήσομαι. | 30 in vol. 2 | |
16.4 | Οὕτω δὲ τῆς θείας γεωργίας ἐπιμελούμενος καὶ ψυχὰς ὁμοῦ θεραπεύων καὶ σώματα, ἀρρωστίαν ὑπομείνας βραχεῖαν ἵνα καὶ τῆς φύσεως τὴν ἀσθένειαν καὶ τῆς προαιρέσεως καταμάθωμεν τὴν ἀνδρείαν, αὐτὸς μὲν ὑπεξῆλθε τὸν βίον, | |
| 5 | πόλεμος δὲ περὶ τοῦ σώματος τοῖς γειτονεύουσι συνέστη σφοδρός. Κώμη δέ τις τῶν ὁμόρων πολυάνθρωπος πανδημεὶ παραγενομένη τοὺς μὲν ἄλλους ἐσκέδασε, τὸν δὲ τριπό‐ θητον ἐκεῖνον ἥρπασε θησαυρὸν καὶ σηκὸν οἰκοδομησάμενοι μέγιστον τὴν ἐκεῖθεν μέχρι καὶ τήμερον ὠφέλειαν καρποῦνται | |
| 10 | δημοτελεῖ πανηγύρει τὸν νικηφόρον ἐκεῖνον γεραίροντες. Ἡμεῖς δὲ καὶ ἀπόντες τὴν εὐλογίαν καρπούμεθα· ἀρκεῖ γὰρ | |
| ἡμῖν ἀντὶ τῆς θήκης ἡ μνήμη. | 32 in vol. 2 | |
17t | ΑΒΡΑΑΜΗΣ | |
17.1 | Οὐδὲ Ἀβραάμου τοῦ θαυμαστοῦ τὴν μνήμην παραλιπεῖν εὐαγὲς προφάσει χρωμένους ὅτι μετὰ τὸν μονήρη βίον τὴν ἀρχιερατικὴν ἐφαίδρυνε προεδρίαν· πολλῷ γὰρ δήπουθεν τούτου γε εἵνεκα ἀξιομνημονευτότερος εἰκότως ἂν εἴη | |
| 5 | ὅτι τὴν πολιτείαν βιασθεὶς ἐναλλάξαι τὸν βίον οὐκ ἤμειψεν, ἀλλὰ μετὰ τῆς ἀσκητικῆς μετέβη κακοπαθείας καὶ κατὰ ταὐτὸν μοναχικοῖς τε πόνοις καὶ ἀρχιερατικαῖς περιστοιχιζό‐ μενος φροντίσι τοῦ βίου τὸν δρόμον ἐξήνυσεν. | |
17.2 | Καὶ οὗτος δὲ τῆς Κύρρου χώρας καρπός· ἐνταῦθα γὰρ καὶ τεχθεὶς καὶ τραφεὶς τῆς ἀσκητικῆς ἀρετῆς τὸν πλοῦτον συνέλεξε. Τοσαύτῃ γὰρ αὐτόν φασιν οἱ συγγεγονότες ἀγρυπνίᾳ καὶ στάσει καὶ νηστείᾳ καταδαμάσαι τὸ σῶμα | |
| 5 | ὡς ἀκίνητον ἐπὶ πλεῖστον διαμεῖναι χρόνον, ἥκιστα βαδίζειν | |
| δυνάμενον. Θείᾳ δὲ προμηθείᾳ τῆς ἀσθενείας ἐκείνης ἀπαλλαγείς, κινδύνους εἰσενεγκεῖν εὐσεβεῖς ἀντὶ τῆς θείας χάριτος ἐβουλήθη καὶ καταλαμβάνει τὸν Λίβανον, κώμην τινὰ | 34 in vol. 2 | |
| 10 | μεγίστην κατέχεσθαι τῷ τῆς ἀσεβείας ζόφῳ μεμαθηκώς· καὶ προσωπείῳ ἐμπορικῷ τὸ μοναχικὸν πρόσωπον κατα‐ κρύψας καὶ θυλάκους μετὰ τῶν συνόντων ἐπιφερόμενος ὡς δῆθεν ὠνησόμενος κάρυα—τοῦτον γὰρ ἡ κώμη διαφερόντως ἔφερε τὸν καρπὸν—καὶ οἰκίαν μισθωσάμενος καὶ ὀλίγα | |
| 15 | χρήματα τοῖς κεκτημένοις προδεδωκὼς τρεῖς μὲν καὶ τέτταρας ἡμέρας ἡσυχίαν ἦγεν· εἶτα κατὰ μικρὸν τῆς θείας ἥψατο λειτουργίας μετρίᾳ φωνῇ κεχρημένος. Ἐπειδὴ δὲ τῆς ψαλμῳδίας ἐπῄσθοντο ὁ μὲν κῆρυξ ἐβόα καὶ συνεκάλει πάντας· συνελέγοντο δὲ καὶ ἄνδρες καὶ παῖδες καὶ γυναῖκες, | |
| 20 | καὶ τὰς θύρας ἔξωθεν ἀνοικοδομήσαντες, ἄνωθεν ἀπὸ τῆς ὀροφῆς πολὺν χοῦν συμφοροῦντες κατέβαλλον. Ὡς δὲ ἑώρων ἀποπνιγομένους καὶ χωννυμένους, οὐδὲν δὲ οὔτε δρᾶν οὔτε λέγειν ἐθέλοντας, εὐχὴν δὲ μόνην τῷ θεῷ προσ‐ κομίζοντας, τῶν γεραιτέρων ὑποθεμένων, τῆς μανίας | |
| 25 | ἐπαύσαντο· εἶτα τὰς θύρας ἀνοίξαντες καὶ ἀπὸ τοῦ χώματος ἀνασπάσαντες ἀπιέναι παραυτίκα ἐκέλευον. | |
17.3 | Ἀλλὰ κατ’ αὐτὸν τὸν καιρὸν πράκτορες ἀφίκοντο τὰς εἰσφορὰς ἐκτίνειν καταναγκάζοντες· καὶ τοὺς μὲν | |
| ἐδέσμουν, τοὺς δὲ ᾐκίζοντο. Ἀλλ’ ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἀνὴρ οὐδενὸς ἐκείνων τῶν εἰς αὐτοὺς γεγενημένων ἀναμνησθείς, | 36 in vol. 2 | |
| 5 | τὸν δεσπότην μιμούμενος ὃς τῷ σταυρῷ προσηλωμένος τῶν τοῦτο δεδρακότων ἐκήδετο, τοὺς πράκτορας ἐκείνους ἱκέτευεν ἡμέρως ποιεῖσθαι τὴν εἴσπραξιν. Ἐπειδὴ δὲ καὶ ἐγγυητὰς ἐπεζήτησαν, ἐθελοντὶ τὴν πρόσκλησιν ὑπεδέξατο καὶ χρυσίνους ἑκατὸν μετ’ ὀλίγας δώσειν ἡμέρας ὑπέσχετο. | |
| 10 | Ὑπεραγασθέντες δὲ οἱ τὰ δεινὰ ἐκεῖνα ἐργασάμενοι τῆς φιλανθρωπίας τὸν ἄνδρα, αἰτοῦσι μὲν τῶν τετολμημένων συγγνώμην, προστάτην δὲ αὐτῶν γενέσθαι παρακαλοῦσιν· οὐδὲ γὰρ εἶχεν ἡ κώμη δεσπότην· αὐτοὶ δὲ ἦσαν καὶ γεωργοὶ καὶ δεσπόται. Τοὺς μὲν οὖν ἑκατὸν χρυσίνους | |
| 15 | ἀφικόμενος εἰς τὴν πόλιν—Ἔμισα δὲ ἦν αὕτη—καὶ γνωρίμους τινὰς εὑρὼν ποιεῖται τὸ δάνεισμα· εἶτα τὴν κώμην καταλαβὼν κατὰ τὴν κυρίαν πληροῖ τὴν ὑπόσχεσιν. | |
17.4 | Ταύτην αὐτοῦ τὴν σπουδὴν θεασάμενοι, σπουδαιοτέραν αὐτῷ προσφέρουσι τὴν παράκλησιν. Τοῦ δὲ τοῦτο δρᾶν ὑποσχομένου εἰ ἐκκλησίαν οἰκοδομεῖν ἐπαγγέλλοιντο, εὐθὺς ἐπιχειρεῖν ἱκέτευον καὶ περιῆγον τὸν μακάριον ἄνδρα τοὺς | |
| 5 | ἐπιτηδειοτέρους τόπους ὑποδεικνύντες· καὶ ὁ μὲν τοῦτον, ὁ δὲ ἐκεῖνον ἐπῄνει· προελόμενος δὲ τὸν ἀμείνω καὶ τὰ | |
| θεμέλια καταπήξας, ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ τὸν ὄροφον ἐπιτέθηκεν καὶ τῆς οἰκοδομίας δεξαμένης τὸ πέρας ἱερέα δείξασθαι παρηγγύα. Ἐπεὶ δὲ ἔλεγον ὡς ἕτερον οὐκ ἂν ἕλοιντο, αὐτὸν | 38 in vol. 2 | |
| 10 | δὲ καὶ πατέρα καὶ ποιμένα λαβεῖν ἱκέτευον, δέχεται δὴ τῆς ἱερωσύνης τὴν χάριν. Καὶ τρία συγγενόμενος αὐτοῖς ἔτη καὶ πρὸς τὰ θεῖα ποδηγήσας καλῶς ἕτερον τῶν συνόντων ἀντ’ αὐτοῦ προβληθῆναι παρασκευάσας πάλιν τὸ μοναχικὸν κατέλαβε καταγώγιον. | |
17.5 | Καὶ ἵνα μὴ πάντα τὰ ἐκείνου διηγούμενος μακρὸν ἐργάσωμαι τὸ διήγημα, ἐν τούτοις διαλάμψας τὴν Καρρῶν ὑποδέχεται προεδρίαν· πόλις δὲ αὕτη τῆς δυσσεβείας περικειμένη τὴν μέθην καὶ τῇ τῶν δαιμόνων ἑαυτὴν ἐκδεδω‐ | |
| 5 | κυῖα βακχείᾳ. Ἀλλὰ τῆς τούτου γεωργίας ἀξιωθεῖσα καὶ τῆς τούτου διδασκαλίας δεξαμένη τὸ πῦρ, τῶν μὲν προτέρων ἀκανθῶν ἐλευθέρα διέμεινε, κομᾷ δὲ νῦν τοῖς ληίοις τοῦ πνεύματος, ἀσταχύων ὡρίμων τῷ θεῷ προσφέρουσα δράγ‐ ματα. | |
| 10 | Ἀλλ’ οὐκ ἀπόνως ὁ θεῖος ἀνὴρ τὴν γεωργίαν ταύτην εἰργάσατο· πόνοις δὲ μυρίοις χρησάμενος καὶ τῶν τὰ | |
| σώματα θεραπεύειν πεπιστευμένων τὴν τέχνην μιμούμενος, τὰ μὲν καταιονήσει γλυκαίνων, τὰ δὲ τοῖς αὐστηροῖς ἐπι‐ στύφων φαρμάκοις, ἔστι δὲ ὅπου καὶ τέμνων καὶ καίων | 40 in vol. 2 | |
| 15 | τὴν ὑγίειαν ταύτην εἰργάσατο. Τῇ δὲ διδασκαλίᾳ καὶ τῇ ἄλλῃ ἐπιμελείᾳ καὶ αἱ τοῦ βίου λαμπηδόνες συνηγόρουν· ἐκείναις γὰρ φωτιζόμενοι καὶ τῶν λεγομένων ὑπήκουον καὶ ἄσμενοι τὰ δρώμενα κατεδέχοντο. | |
17.6 | Πάντα γὰρ τῆς προεδρίας τὸν χρόνον περιττὸς μὲν ἦν αὐτῷ ὁ ἄρτος, περιττὸν δὲ τὸ ὕδωρ, ἄχρηστος δὲ ἡ κλίνη, περιττὴ δὲ ἡ τοῦ πυρὸς χρεία· τεσσαράκοντα μὲν γὰρ νύκτωρ τὰς ἀντιφθεγγομένας ὑμνῳδίας ἐπλήρου τῶν | |
| 5 | διὰ μέσου γιγνομένων προσευχῶν διπλασιάζων τὸ μέτρον· τὸ δὲ λειπόμενον τῆς νυκτὸς ἐπὶ θρόνου καθῆστο βραχύ τι διαναπαύεσθαι παραχωρῶν τοῖς βλεφάροις. Ὅτι μὲν οὖν «οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος», ἔφη μὲν Μωϋσῆς ὁ νομοθέτης, ἀπεμνημόνευσε δὲ ταύτης τῆς φωνῆς ὁ | |
| 10 | δεσπότης τοῦ διαβόλου τὴν πρόκλησιν παραιτούμενος· ὅτι δὲ καὶ ἄνευ ὕδατος διαβιῶναι τῶν δυνατῶν, οὐδαμοῦ τῆς θείας γραφῆς ἐπαιδεύθημεν. Καὶ γὰρ ὁ τοσοῦτος Ἠλίας πρῶτον μὲν ἀπὸ τοῦ χειμάρρου τὴν χρείαν ταύτην ἐπλήρου, ἔπειτα δὲ καὶ πρὸς τὴν Σαραφθίαν χήραν παραγενόμενος | |
| 15 | ὕδωρ αὐτῷ πρῶτον κομισθῆναι προσέταξεν, εἶθ’ οὕτω τὸν ἄρτον ἐπήγγειλεν. Ἀλλ’ ὁ θαυμάσιος οὗτος ἀνὴρ οὔτε | |
| ἄρτου κατὰ τὸν τῆς ἀρχιερωσύνης μετέλαβε χρόνον οὔτε ὀσπρίων οὔτε λαχάνων ὁμιλησάντων πυρί, οὐχ ὕδατος ὃ τῶν τεττάρων στοιχείων πρῶτον παρὰ τοῖς τὰ τοιαῦτα | 42 in vol. 2 | |
| 20 | δεινοῖς εἶναι δόξασιν ἐνομίσθη διὰ τὴν χρείαν· ἀλλὰ θριδακίνας καὶ σέρεις καὶ σέλινα καὶ ὅσα τοιαῦτα καὶ τροφὴν ἐποιεῖτο καὶ πόμα, ἀρτοποιῶν καὶ ὀψοποιῶν περιττὰς ἀποφαίνων τὰς τέχνας. Ἐν δὲ τῇ ὥρᾳ τῆς ὀπώρας, ἐκείνη τὴν χρείαν ἐπλήρου· καὶ τούτων δὲ μετὰ τὴν ἑσπερίνην | |
| 25 | μετελάγχανε λειτουργίαν. | |
17.7 | Τοιούτοις δὲ πόνοις κατατήκων τὸ σῶμα ἄπληστον τοῖς ἄλλοις προσέφερεν ἐπιμέλειαν· τοῖς γὰρ ἀφικνουμένοις ξένοις καὶ στιβὰς ἦν εὐτρεπὴς καὶ ἄρτοι λαμπροί τε καὶ ἔκκριτοι προσεφέροντο καὶ οἶνος ἀνθοσμίας καὶ ἰχθύες | |
| 5 | καὶ λάχανα καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τούτοις συνέζευκται. Παρε‐ κάθητο δὲ καὶ αὐτὸς μεσημβρίας τοῖς ἑστιωμένοις, μοίρας ἑκάστῳ τινὰς τῶν παρακειμένων προσφέρων καὶ τὰς κύλικας πᾶσι διδοὺς καὶ πίνειν παρεγγυῶν καὶ τὸν ὁμώνυ‐ μον ἐκεῖνον μιμούμενος, τὸν πατριάρχην φημί, ὃς τοῖς | |
| 10 | ξένοις διηκόνει μέν, οὐ συνειστιᾶτο δέ. | |
17.8 | Ἐν δὲ ταῖς τῶν ζυγομαχούντων δίκαις διημερεύων, τοὺς μὲν καταλλάττεσθαι ἀλλήλοις ἀνέπειθε, τοὺς δὲ κατ‐ ηνάγκαζε ταῖς ἡμέροις διδασκαλίαις μὴ πειθομένους. Οὐδεὶς | |
| δὲ τῶν ἀδίκων θρασύτητι τὸ δίκαιον ἀπῆλθε νενικηκώς· τῷ | 44 in vol. 2 | |
| 5 | γὰρ ἀδικουμένῳ τὴν τοῦ δικαίου μοῖραν ἀεὶ προστιθεὶς ἄμαχον ἐδείκνυ καὶ τοῦ ἀδικεῖν ἐθέλοντος κρείττονα. Καὶ ἰατρῷ ἀρίστῳ ἐῴκει τῶν χυμῶν ἀεὶ τὸ πλεονάζον κωλύοντι καὶ τὴν ἰσομετρίαν μηχανωμένῳ ταῖς ὕλαις. | |
17.9 | Τούτου καὶ τὴν θέαν ἐπόθησε βασιλεύς—ὑπόπτερος γὰρ ἡ φήμη πάντα ῥᾳδίως καὶ τὰ καλὰ καὶ τὰ χείρω μηνύουσα—καὶ πρὸς ἑαυτὸν ἐκάλει καὶ ἀφικνούμενον ἠσπάζετο καὶ τὴν ἀγροικικὴν ἐκείνην σισύραν τῆς οἰκείας | |
| 5 | ἁλουργῖδος τιμιωτέραν ἡγεῖτο. Καὶ ὁ τῶν βασιλίδων χορὸς καὶ χειρῶν ἥπτετο καὶ γονάτων· καὶ ἱκέτευον ἄνδρα οὐδὲ ἐπαίειν τῆς ἑλλάδος ἐπιστάμενον γλώττης. | |
17.10 | Οὕτω καὶ βασιλεῦσι καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις αἰδοῦς ἄξιόν ἐστι χρῆμα φιλοσοφία· καὶ τελευτήσαντες δὲ οἱ ταύτης ἐρασταὶ καὶ φροντισταὶ μείζονος εὐκλείας τυγχά‐ νουσιν. Καὶ τοῦτο πολλαχόθεν μέν ἐστι καταμαθεῖν, οὐχ | |
| 5 | ἥκιστα δὲ καὶ ἐκ τῶν κατὰ τόνδε τὸν θεσπέσιον ἄνθρωπον. Ἐπειδὴ γὰρ ἐτελεύτησε καὶ τοῦτο ἔμαθεν ὁ βασιλεύς, | |
| ἐβουλήθη μὲν ἔν τινι τῶν ἱερῶν αὐτὸν καταθεῖναι σηκῶν· μαθὼν δὲ ὡς ὅσιον εἴη τοῖς ποιμνίοις ἀποδοθῆναι τοῦ ποιμένος τὸ σῶμα, καὶ αὐτὸς προὔπεμπεν ἡγούμενος καὶ | 46 in vol. 2 | |
| 10 | ὁ τῶν βασιλίδων χορὸς ἐφεπόμενος καὶ ἄρχοντες ἅπαντες καὶ ἀρχόμενοι, στρατιῶται καὶ ἰδιῶται. Μετὰ ταύτης αὐτὸν τῆς σπουδῆς καὶ ἡ Ἀντιόχου ὑπεδέξατο πόλις καὶ αἱ μετὰ ταύτην ἕως εἰς τὸν μέγαν ἐκεῖνον ἀφίκετο ποταμόν· παρὰ δὲ τοῦ Εὐφράτου τὴν ὄχθην συνέθεον μὲν ἀστοί, | |
| 15 | συνέθεον δὲ ξένοι καὶ χωριτικοὶ πάντες καὶ οἱ ὅμοροι δὲ τῆς εὐλογίας ἀπολαύειν ἠπείγοντο. Ῥαβδοφόροι δὲ πολλοὶ τῇ κλίνῃ παρείποντο τοὺς γυμνοῦν τὸ σῶμα τῆς ἐσθῆτος πειρωμένους καὶ ῥάκια λαμβάνειν ἐκεῖθεν ἐφιεμένους ὡς παίσοντες δεδιττόμενοι. Καὶ ἦν ἀκούειν τῶν μὲν ψαλλόν‐ | |
| 20 | των, τῶν δὲ θρηνῳδούντων· ἡ μὲν γὰρ ὀδυρομένη προστάτην ἐκάλει, ἡ δὲ τροφέα, ἡ δὲ ποιμένα τε καὶ διδάσκαλον· καὶ ὁ μὲν δακρύων πατέρα ὠνόμαζεν, ὁ δὲ ἐπίκουρον καὶ κηδεμόνα. Μετὰ τοιούτων εὐφημιῶν τε καὶ θρήνων τῷ | |
| τάφῳ τὸ ἅγιον ἐκεῖνο καὶ ἱερὸν παρέδωκαν σῶμα. | 48 in vol. 2 | |
17.11 | Ἐγὼ δὲ θαυμάσας ὅτι τὴν πολιτείαν ἀμείψας τὸν βίον οὐ συμμετέβαλεν, οὐδὲ ἀνειμένην ἐν τῇ προεδρίᾳ ἠγάπησε δίαιταν, ἀλλὰ τοὺς ἀσκητικοὺς ἐπηύξησε πόνους, ἐν τῇ τῶν μοναχῶν αὐτὸν ἱστορίᾳ κατέλεξα καὶ τῆς ἀγαπη‐ | |
| 5 | θείσης ὑπ’ αὐτοῦ συμμορίας οὐκ ἐχώρισα καὶ τῆς ἐντεῦθεν | |
| ἐφιέμενος εὐλογίας. | 50 in vol. 2 | |
18t | ΕΥΣΕΒΙΟΣ | |
18.1 | Τοῖς προειρημένοις ἁγίοις προσθήσω καὶ τὸν μέγαν Εὐσέβιον ὃς οὐ πρὸ πολλοῦ μὲν ἐτελεύτησε χρόνου, πάμπολλα δὲ ἔτη βεβιωκὼς ἰσόμετρον μὲν τῷ χρόνῳ τὸν πόνον ὑπέμει‐ νεν, ἰσόμετρον δὲ τῷ πόνῳ συνέλεξεν ἀρετήν, πολλαπλάσιον | |
| 5 | δὲ τὸ ἐντεῦθεν ἀπηνέγκατο κέρδος. Ὁ γὰρ ἀγωνοθέτης τῇ φιλοτιμίᾳ τῶν ἀντιδόσεων ὑπερβαίνει τοὺς ἄθλους. Οὗτος τοίνυν ἄλλοις τὰ πρῶτα τὴν οἰκείαν καταπιστεύσας ἐπιμέλειαν ἤγετο ᾗ ἂν ἐκεῖνοι ἦγον· ἄνδρες γὰρ ἦσαν καὶ αὐτοὶ θεῖοι καὶ τῆς ἀρετῆς ἀθληταί τε καὶ γυμνασταί. | |
| 10 | Χρόνον δὲ τούτοις συνδιατρίψας καὶ εὖ καὶ καλῶς τῆς φιλοσοφίας τὴν ἐπιστήμην παραλαβὼν τὸν μονήρη βίον ἠσπάσατο· καί τινα ῥαχίαν ὄρους καταλαβών—ἐπίκειται δὲ αὐτῇ κώμη μεγίστη, Ἀσιχᾶν δὲ αὐτὴν ὀνομάζουσι—, θριγκίῳ μόνῳ χρησάμενος καὶ τοὺς λίθους οὐδὲ πηλῷ | |
| 15 | συναρμόσας, ὑπαίθριος ταλαιπωρῶν τὸν λοιπὸν διετέλεσε βίον, ἐσθῆτι μὲν δερματίνῃ καλυπτόμενος, ἐρεβίνθοις δὲ | |
| καὶ κυάμοις ὕδατι δευομένοις τρεφόμενος. Καὶ ἰσχάδων δὲ ἔστιν ὅτε μετελάμβανεν ὑπερείδειν τοῦ σώματος τὴν ἀσθένειαν οὕτω πως πειρώμενος. Καὶ εἰς γῆρας δὲ ἐλάσας | 52 in vol. 2 | |
| 20 | βαθὺ ὡς καὶ τῶν ὀδόντων τοὺς πλείστους ἀποβαλεῖν οὔτε τὴν τροφὴν οὔτε τὴν οἴκησιν ἤμειψεν· ἀλλὰ καὶ ἐν χειμῶνι πηγνύμενος καὶ ἐν θέρει φλεγόμενος ἔφερε καρτερῶς τὰς ἐναντίας τοῦ ἀέρος ποιότητας, ἐρρικνωμένον μὲν ἔχων τὸ πρόσωπον, τεταριχευμένα δὲ ἅπαντα τὰ μέλη τοῦ σώματος. | |
| 25 | Οὕτω δὲ τοῖς πολλοῖς πόνοις τὸ σῶμα κατεδαπάνησεν ὡς μηδὲ τὴν ζώνην ἐπὶ τῆς ἰξύος μένειν, ἀλλ’ ἐπὶ τὰ κάτω χωρεῖν· οὐ γὰρ ἦν ὅ τι κωλύσειε· κατηνάλωντο γὰρ καὶ γλουτοὶ καὶ ἰσχία καὶ παρεῖχον τῇ ζώνῃ ῥᾳδίαν τὴν ἐπὶ τὰ κάτω φοράν· τοιγάρτοι τῷ χιτῶνι τὴν ζώνην προσέρρα‐ | |
| 30 | ψεν, οὕτω τὴν στάσιν αὐτῆς σοφισάμενος. | |
18.2 | Κομιδῇ δὲ αὐτὸν ἀπέκναιεν ἡ πρὸς τοὺς πολλοὺς ὁμιλία· τὴν θείαν γὰρ διηνεκῶς φανταζόμενος θεωρίαν ἕλκειν ἐκεῖθεν οὐκ ἐβούλετο τὴν διάνοιαν. Ἀλλ’ ὅμως καὶ θερμὸν ἔχων οὕτω τὸν ἔρωτα, ὀλίγοις τῶν γνωρίμων | |
| 5 | ἀποφράττειν τὴν θύραν καὶ εἴσω διαβαίνειν ἐπέτρεπε. Καὶ τὴν ἀπὸ τῶν θείων λογίων τροφὴν προσφέρων, πάλιν ἀπιόντας ἐκέλευε τῇ θύρᾳ τὸν πηλὸν ἐπιθεῖναι. Καὶ τὴν πρὸς τοὺς ὀλίγους συντυχίαν φυγεῖν ἄμεινον ἡγησάμενος ἀπετείχισε τὴν εἴσοδον παντελῶς, τῇ θύρᾳ ἐκείνῃ λίθον | |
| 10 | μέγιστον προσαρμόσας. Διά τινος δὲ ὀρύγματος ὀλίγοις τῶν συνήθων διελέγετο μέν, οὐχ ἑωρᾶτο δέ· οὕτω γὰρ ἐμεμηχάνητο· ἐκεῖθεν δὲ εἰσεδέχετο καὶ τὴν ὀλίγην ἐκείνην τροφήν. Πάλιν δὲ τὴν πρὸς ἅπαντας ἀπαγορεύσας διάλεξιν | |
| ἐμὲ μόνον τῆς γλυκείας ἐκείνης καὶ τῷ θεῷ φίλης ἠξίου | 54 in vol. 2 | |
| 15 | φωνῆς· καὶ ἀπιέναι βουλόμενον ἐπὶ πλεῖστον κατεῖχε περὶ τῶν οὐρανίων πραγμάτων διαλεγόμενος. | |
18.3 | Πολλῶν δὲ ὡς αὐτὸν ἀφικνουμένων καὶ τῆς εὐλογίας ἀπαιτούντων τὸ δῶρον, σφόδρα τούτων δυσχεράνας τὸν θόρυβον οὔτε τὸ γῆρας εἰς νοῦν λαβὼν οὔτε τὴν ἐπικειμένην ἀσθένειαν λογισάμενος ὑπερβαίνει τὸ θριγκίον οὐκ εὐεπί‐ | |
| 5 | βατον ὂν οὐδὲ τοῖς μάλα σφριγῶσιν, καὶ τὴν πελάζουσαν τῶν ἀσκητῶν καταλαβὼν συμμορίαν, θριγκίῳ πάλιν σμικρῷ παρὰ τὴν τοῦ τοίχου γωνίαν χρησάμενος μετὰ τῶν συνήθων ἠγωνίζετο πόνων. | |
18.4 | Ὁ ταύτης δὲ προστατεύων τῆς ποίμνης, ἀνὴρ πάσης μεστὸς ἀρετῆς, ἰσχάσιν αὐτὸν ἔφη πέντε καὶ δέκα χρησάμενον τὰς ἑπτὰ τῆς ἁγίας νηστείας διελθεῖν ἑβδομάδας· καὶ τοῦτον ἠγωνίσατο τὸν ἀγῶνα πλειόνα | |
| 5 | μὲν ἢ ἐνενήκοντα ἔτη βεβιωκώς, ἀσθενείᾳ δὲ δυσδιηγήτῳ τετρυχωμένος. Ἀλλὰ τῆς ἀσθενείας ἦν κρείττων ἡ προθυμία καὶ ὁ θεῖος πόθος εὐμαρῆ πάντα ἐδείκνυ καὶ ῥᾴδια. Τούτοις καὶ οὗτος τοῖς ἱδρῶσι περιρρεόμενος κατέλαβε τοῦ δρόμου τὴν νύσσαν καὶ τὸν ἀγωνοθέτην ὁρῶν καὶ τοὺς στεφάνους | |
| 10 | ποθῶν. Ἐγὼ δὲ τῆς πρεσβείας ἐκείνης τυχεῖν ἀξιῶ ἧς ἔτι περιόντος ἀπέλαυον· ζῆν γὰρ αὐτὸν πιστεύω καὶ καθαρω‐ | |
| τέραν ἔχειν πρὸς τὸν θεὸν παρρησίαν. | 56 in vol. 2 | |
19t | ΣΑΛΑΜΑΝΗΣ | |
19.1 | Ἀδικεῖν νομίσας τὴν ἀρετὴν εἰ καὶ Σαλαμάνου τοῦ θαυμασίου τὸν βίον τοῖς ἐσομένοις μὴ γνωρίσαιμι, ἀλλ’ ὑπὸ τῆς λήθης χωννυμένην περιΐδοιμι, ἐν κεφαλαίῳ ποιήσομαι τὴν διήγησιν. | |
| 5 | Κώμη τίς ἐστι τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ πρὸς ἑσπέραν αὐτῇ ἐπικειμένη τῇ ὄχθῃ, Καπερσανᾶ καλουμένη. Ἐκ ταύτης οὗτος ὁρμώμενος καὶ τὸν ἡσύχιον ἀσπαζόμενος βίον, ἐν τῇ ἀντιπέραν κώμῃ σμικρὸν οἰκίσκον εὑρὼν καθεῖρξεν ἑαυτὸν οὔτε θύραν οὔτε θυρίδα καταλιπών· | |
| 10 | ἅπαξ δὲ τοῦ ἔτους παρὰ τὴν γῆν ὀρύττων παντὸς τοῦ | |
| ἔτους ὑπεδέχετο τὴν τροφὴν οὐδενί ποτε ἀνθρώπων διαλεγό‐ μενος· καὶ τοῦτον τὸν τρόπον οὐκ ὀλίγον ἀλλ’ ὅτι μάλιστα πλεῖστον διετέλεσε χρόνον. | 58 in vol. 2 | |
19.2 | Καὶ ὁ τῆς πόλεως δὲ ἀρχιερεὺς ἧς ἦν ἡ κώμη, τὴν τοῦ ἀνδρὸς μαθὼν ἀρετήν, ἀφίκετο τῆς ἱερωσύνης αὐτῷ δοῦναι τὸ δῶρον βουλόμενος· καὶ διορύξας τοῦ οἰκίσκου τι μέρος εἰσελήλυθε καὶ τὴν χεῖρα ἐπέθηκε καὶ τὴν εὐχὴν | |
| 5 | ἐπετέλεσε καὶ πολλὰ μὲν πρὸς αὐτὸν ἔφη καὶ τὴν ἐπιγενο‐ μένην ἐμήνυσε χάριν. Οὐδεμιᾶς δὲ φωνῆς ἀκούσας ἀπελήλυθεν ἀνοικοδομηθῆναι κελεύσας τὸ ὄρυγμα. | |
19.3 | Ἄλλοτε δὲ πάλιν οἱ τῆς κώμης ἐκείνης ἀφ’ ἧς ὥρμητο, νύκτωρ τοῦ ποταμοῦ τὸν πόρον διαπεράσαντες καὶ τὸ οἴκημα διορύξαντες, λαβόντες αὐτὸν οὔτε ἀντιτείνοντα οὔτε κελεύοντα εἰς τὴν οἰκείαν κώμην φοράδην ἐκόμισαν | |
| 5 | καὶ τοιοῦτον ἕωθεν οἰκίσκον δειμάμενοι παραυτίκα καθεῖρξαν. Ὁ δὲ ὁμοίως ἡσυχίαν ἦγεν, οὐδὲν πρὸς οὐδένα διαλεγόμενος. Μετ’ ὀλίγας δὲ πάλιν ἡμέρας οἱ τῆς ἀντιπέραν κώμης, νύκτωρ πάλιν ἐπελθόντες καὶ τὸ οἴκημα διορύξαντες, πρὸς ἑαυτοὺς ἀπῆγον οὐκ ἀντιλέγοντα οὐδὲ μένειν βιαζόμενον | |
| 10 | οὐδ’ αὖ πάλιν προθύμως ἀπαίροντα. Οὕτω νεκρὸν ἑαυτὸν παντελῶς τῷ βίῳ κατέστησε καὶ τὴν ἀποστολικὴν ἐκείνην | |
| φωνὴν ἀληθεύων ἐφθέγγετο. «Χριστῷ συνεσταύρωμαι, ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός· ὃ δὲ νῦν ζῶ ἐν σαρκί, ἐν πίστει ζῶ τῇ τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ τοῦ ἀγαπήσαντός | 60 in vol. 2 | |
| 15 | με καὶ δόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ». Τοιοῦτος καὶ οὗτος ἐγένετο. Ἀρκεῖ γὰρ καὶ ταῦτα δεῖξαι τὴν πᾶσαν τοῦ βίου προαίρεσιν. Ἐγὼ δὲ καὶ τὴν ἐντεῦθεν καρπωσάμενος εὐλογίαν ἐπὶ τὴν τῶν ἄλλων | |
| διήγησιν μεταβήσομαι. | 62 in vol. 2 | |
20t | ΜΑΡΙΣ | |
20.1 | Ὁμήρου κώμη τίς ἐστι παρ’ ἡμῖν καλουμένη. Παρὰ ταύτην οἰκίδιον οἰκοδομήσας βραχὺ Μάρις ὁ θεσπέσιος ἑπτὰ καὶ τριάκοντα ἐν αὐτῷ καθειργμένος διετέλεσεν ἔτη. Πολλὴν δὲ ἐκ τοῦ παρακειμένου ὄρους ὑπεδέχετο | |
| 5 | τὴν νοτίδα· ἐν ὥρᾳ δὲ χειμῶνος καὶ λιβάδας τινὰς ὑδάτων ἀνέβλυζεν. Ὅση δὲ τοῖς σώμασιν ἐντεῦθεν ἐπιγίνεται βλάβη ἴσασι καὶ ἀστοὶ καὶ χωριτικοί· καὶ γὰρ τοῖς ἀγροίκοις δῆλα τὰ παθήματα τὰ ἐντεῦθεν φυόμενα. Ἀλλ’ ὅμως οὐδὲ ταῦτα ἔπεισε τὴν ἱερὰν ἐκείνην κεφαλὴν τὸν οἰκίσκον | |
| 10 | ἀμεῖψαι, ἀλλὰ διέμεινε καρτερῶν ἕως τὸν δρόμον ἐξήνυσεν. | |
20.2 | Καὶ τὸν πρότερον δὲ βίον μετὰ τῶν τῆς ἀρετῆς διώδευσε πόνων, ὅθεν καὶ τῷ σώματι τὴν ἁγνείαν καὶ τῇ ψυχῇ διετήρησε. Καὶ τοῦτό μοι σαφῶς αὐτὸς κατεμή‐ | |
| νυσεν ἄφθορον αὐτῷ διαμεῖναι τὸ σῶμα διδάξας καὶ οἷον | 64 in vol. 2 | |
| 5 | ἀπὸ τῆς μητρῴας ἐξεληλύθει μήτρας, καὶ ταῦτα πολλὰς μὲν μαρτύρων πανηγύρεις ἐπιτελέσας ἡνίκα νέος ἐτύγχανεν, εὐφωνίᾳ δὲ καταθέλξας τοὺς δήμους· ψάλλων γὰρ ἐπὶ πλεῖστον διετέλεσε χρόνον, ὥρᾳ τε σώματος λάμπων. Ἀλλ’ ὅμως οὔτε τοῦ σώματος τὸ κάλλος οὔτε τῆς φωνῆς | |
| 10 | ἡ λαμπρότης, οὐχ ἡ τῶν πολλῶν ἐπιμιξία τὸ τῆς ψυχῆς ἐλυμήνατο κάλλος, ἀλλὰ τοῖς καθειργμένοις παραπλησίως βιοτεύων τῆς οἰκείας ἐπεμελεῖτο ψυχῆς· ηὔξησε δὲ τὴν ἀρετὴν τοῖς τῆς καθείρξεως πόνοις. | |
20.3 | Τούτου πολλάκις τῆς συνουσίας ἀπέλαυσα· ἀποφράτ‐ τειν γάρ μοι τὴν θύραν ἐκέλευε, καὶ εἰσιόντα δὲ περιεπτύσσετο καὶ μακροὺς περὶ φιλοσοφίας ἐξέτεινε λόγους. Ἁπλότητι δὲ καὶ οὗτος διέλαμπε καὶ τὰ ποικίλα ἤθη παντά‐ | |
| 5 | πασιν ἐβδελύττετο· τὴν πενίαν δὲ ὑπὲρ τὴν ἄκραν εὐπορίαν ἠγάπησεν. Ἐνενήκοντα δὲ ἔτη βεβιωκὼς τοῖς ἐξ αἰγείων τριχῶν κατεσκευασμένοις ἱματίοις ἐχρῆτο. Ἄρτος δὲ καὶ ἅλες ὀλίγοι τῆς τροφῆς αὐτῷ τὴν χρείαν ἐπλήρουν. | |
20.4 | Ποθήσας δὲ διὰ χρόνου μακροῦ τὴν πνευματικὴν καὶ μυστικὴν θυσίαν προσφερομένην ἰδεῖν, ᾔτησεν ἐκεῖ γενέσθαι τὴν τοῦ θείου δώρου προσκομιδήν. Ἐγὼ δὲ ἀσμένως ὑπήκουσα καὶ τὰ ἱερὰ σκεύη κομισθῆναι παρεγ‐ | |
| 5 | γυήσας—οὐ πόρρωθεν γὰρ ἦν τὸ χωρίον—καὶ ταῖς τῶν διακόνων χερσὶν ἀντὶ θυσιαστηρίου χρησάμενος τὴν μυστικὴν | |
| καὶ θείαν καὶ σωτήριον θυσίαν προσήνεγκα. Ὁ δὲ πάσης ἡδονῆς ἐνεφορεῖτο πνευματικῆς καὶ αὐτὸν ὁρᾶν τὸν οὐρανὸν ὑπελάμβανε καὶ ἔφασκεν οὐδεπώποτε εὐφροσύνης ἀπολελαυ‐ | 66 in vol. 2 | |
| 10 | κέναι τοσαύτης. Ἐγὼ δὲ θερμῶς λίαν ὑπ’ αὐτοῦ φιληθεὶς ἀδικήσειν ᾠήθην εἰ μὴ καὶ τελευτήσαντα εὐφημήσαιμι, ἀδικήσειν δὲ καὶ τοὺς ἄλλους εἰ μὴ τὴν ἀρίστην ταύτην φιλοσοφίαν προθείην εἰς μίμησιν. Καὶ νῦν τοίνυν τῆς παρ’ αὐτοῦ τυχεῖν | |
| 15 | ἐπικουρίας ἀντιβολήσας πέρας ἐπιθήσω τῷ διηγήματι. | 68 in vol. 2 |
21t | ΙΑΚΩΒΟΣ | |
21.1 | Ἐπειδὴ τῶν ἀναρρηθέντων τῆς ἀρετῆς ἀθλητῶν τοὺς ἀγῶνας διεξήλθομεν, ἐν κεφαλαίῳ διηγησάμενοι καὶ τοὺς ἐν τῇ μελέτῃ πόνους καὶ τοὺς ἐν τοῖς ἀγῶσιν ἱδρῶτας καὶ τὰς λαμπροτάτας καὶ περιφανεστάτας νίκας, φέρε καὶ | |
| 5 | τῶν ἔτι περιόντων καὶ μεγαλοπρεπῶς ἀγωνιζομένων καὶ φιλονεικούντων νικῆσαι τοῖς ἱδρῶσι τοὺς προλαβόντας τὴν πολιτείαν συγγράψωμεν καὶ τοῖς ἐσομένοις καταλείψομεν ὀνησιφόρον μνήμην. Ὥσπερ γὰρ τῶν πάλαι ποτὲ διαπρε‐ ψάντων ἁγίων ἡ πολιτεία τοῖς ἔπειτα μεγίστην ὠφέλειαν | |
| 10 | ἐκόμισεν, οὕτως ἀρχέτυπα τοῖς μεθ’ ἡμᾶς τὰ τούτων γενήσεται διηγήματα. | |
21.2 | Ἀρχὴν δὲ τούτων ποιήσομαι τὸν μέγαν Ἰάκωβον· οὗτος γὰρ τῶν ἄλλων καὶ τῷ χρόνῳ καὶ τῷ πόνῳ πρωτεύει καὶ τοῦτον ζηλώσαντες οἱ ζηλώσαντες τὰ θαυμαστὰ καὶ παράδοξα δρῶσιν. | |
| 5 | Συνέβη δὲ οὐκ οἶδ’ ὅπως καὶ τῶν ἀπελθόντων καὶ τῶν | |
| ἔτι περιόντων τοῦτο πρωτεῦσαι τὸ ὄνομα. Καὶ γὰρ τὴν ἐκείνων πολιτείαν διηγησάμενος ἀρχὴν τὸν θεῖον ἐκεῖνον ἐποιησάμην Ἰάκωβον ὃς τὴν περσικὴν ἐκείνην στρατιὰν ἐσκέδασε προσευχῇ καί, τῶν τοῦ ἄστεως περιβόλων κατα‐ | 70 in vol. 2 | |
| 10 | πεσόντων, οὔτε τὴν πόλιν ἁλῶναι συνεχώρησε καὶ τοὺς πολεμίους φυγεῖν κατηνάγκασεν ἐμπίδας αὐτοῖς ἐπιστρατεύ‐ σας καὶ κώνωπας. Ὁ ἐκείνου τοίνυν ὁμώνυμος καὶ ὁμότροπος τῆς τῶν ἔτι περιόντων ἀγωνιστῶν πρωτευέτω συμμορίας, οὐκ ἐπειδὴ τῆς προσηγορίας ἐστὶ κοινωνός, ἀλλ’ ὅτι καὶ | |
| 15 | τὴν ἐκείνου ἐζήλωκεν ἀρετὴν καὶ παράδειγμα φιλοσοφίας αὐτὸς τοῖς ἄλλοις ἐγένετο. | |
21.3 | Μάρωνι γὰρ ἐκείνῳ τῷ πάνυ συγγενόμενος καὶ τῆς θείας αὐτοῦ διδασκαλίας μεταλαχὼν τοῖς μείζοσι πόνοις ἀπέκρυψε τὸν διδάσκαλον. Ὁ μὲν γὰρ καὶ περίβολον εἶχε τῆς παλαιᾶς πλάνης τὸ τέμενος καὶ σκηνὴν ἐκ δέρρεων | |
| 5 | τριχίνων ἐπήξατο καὶ ταύτῃ χρώμενος τὰς τοῦ ὑετοῦ καὶ νιφετοῦ διέφυγε προσβολάς· οὗτος δὲ πᾶσι τούτοις ἐρρῶσθαι φράσας, καὶ σκηνῇ καὶ καλύβῃ καὶ περιβόλῳ, ὄροφον ἔχει τὸν οὐρανόν, πάσας τοῦ ἀέρος τὰς ἐναντίας δεχόμενος προσβολάς, καὶ νῦν μὲν ὑετῷ λάβρῳ κατακλυζόμενος, | |
| 10 | νῦν δὲ κρυμῷ καὶ νιφετῷ πηγνύμενος, ἄλλοτε δὲ ταῖς ἀκτῖσι φλεγόμενός τε καὶ ἐμπιπράμενος καὶ πρὸς ἅπαντα καρτερῶν. Καὶ ὡς ἐν ἀλλοτρίῳ ἀγωνιζόμενος σώματι καὶ φιλονεικῶν τῇ προθυμίᾳ νικῆσαι τὴν τοῦ σώματος φύσιν— θνητὸν γὰρ τοῦτο καὶ παθητὸν περικείμενος ὡς ἐν ἀπαθεῖ | |
| 15 | πολιτεύεται—καὶ τὴν ἀσώματον ζωὴν ἐν σώματι μελετῶν μετὰ τοῦ θεσπεσίου Παύλου βοᾷ· «Ἐν σαρκὶ περιπατοῦντες οὐ κατὰ σάρκα στρατευόμεθα· τὰ γὰρ ὅπλα ἡμῶν οὐ σαρκικά, ἀλλὰ δυνατὰ τῷ θεῷ πρὸς καθαίρεσιν ὀχυρω‐ μάτων· λογισμοὺς καθαιροῦντες καὶ πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον | 72 in vol. 2 |
| 20 | κατὰ τῆς γνώσεως τοῦ θεοῦ καὶ αἰχμαλωτίζοντες πᾶν νόημα εἰς τὴν ὑπακοὴν τοῦ Χριστοῦ». | |
21.4 | Ἀλλὰ τούτους τοὺς ὑπὲρ φύσιν ἀγῶνας ἐν μείοσιν ἐμελέτησε πόνοις. Ἐν οἰκίσκῳ γάρ τινι βραχεῖ πρότερον ἑαυτὸν καθείρξας καὶ τῶν ἔξωθεν θορύβων τὴν ψυχὴν ἐλευθερώσας καὶ τῇ τοῦ θεοῦ μνήμῃ προσηλώσας τὸν | |
| 5 | νοῦν, οὕτω τὴν τῆς ἐντελοῦς ἀρετῆς ἐποιεῖτο μελέτην. Γυμνασάμενος δὲ ἄριστα καὶ τῶν ἀγαθῶν πόνων ἐθάδα τὴν ψυχὴν ἀποφήνας τῶν μειζόνων κατετόλμησεν ἄθλων· καὶ τοῦτο τὸ ὄρος καταλαβὼν ὃ τοῦδε τοῦ ἄστεως τριάκοντα σταδίους ἀφέστηκεν, ἐπίσημον ἀπέφηνε καὶ σεβάσμιον, | |
| 10 | ἄσημον ὂν πάλαι καὶ ἄκαρπον παντελῶς. Τοσαύτην δὲ νῦν εὐλογίαν δεδέχθαι πεπίστευται ὡς τὴν ἐπικειμένην δαπανᾶσθαι γῆν, τῶν πάντοθεν ἀφικνουμένων εἰς ὠφέλειαν | |
| ταύτην κομιζομένων. | 74 in vol. 2 | |
21.5 | Ἐν τούτῳ διαιτώμενος ὑπὸ τῶν παραγινομένων ἁπάντων θεωρεῖται, οὐκ ἄντρον ἔχων, ὡς ἔφην, οὐ σκηνήν, οὐ καλύβην, οὐ θριγκίον, οὐχ αἱμασιὰν περιφράττουσαν, ἀλλὰ καὶ προσευχόμενος ὁρᾶται καὶ διαναπαυόμενος καὶ | |
| 5 | ἑστὼς καὶ καθήμενος καὶ ὑγιαίνων καὶ ἀρρωστίᾳ τινὶ κατεχόμενος ὡς διηνεκῶς ὑπὸ θεαταῖς ἀγωνίζεσθαι καὶ τὰς ἀνάγκας τῆς φύσεως ἀποκρούεσθαι. Οὐδὲ γὰρ τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις ἐν ἐλευθερίᾳ βραχείᾳ τεθραμμένοις, ξένων παρόντων, εὐπετὲς τὰς τῶν περιττωμάτων ἐκκρίσεις ποιεῖ‐ | |
| 10 | σθαι μή τί γε ἀνδρὶ τὴν ἄκραν φιλοσοφίαν ἐξησκημένῳ. Καὶ ταῦτα λέγω, οὐ παρ’ ἄλλου τοῦτο μαθών, ἀλλ’ αὐτὸς αὐτόπτης γεγενημένος. Πρὸ τεττάρων γὰρ καὶ δέκα ἐνιαυτῶν νόσος αὐτῷ χαλεπὴ προσπεσοῦσα διέθηκεν ὡς ἦν εἰκὸς τὸν θνητὸν ἔχοντα σῶμα. Θέρος γὰρ ἦν ἀκμάζον καὶ σφοδρό‐ | |
| 15 | τερον ἐξήπτετο τῆς ἀκτῖνος ἡ φλὸξ τῶν μὲν ἀνέμων κεκοιμισμένων, ἀκινήτου δὲ μένοντος τοῦ ἀέρος. Τὸ δὲ πάθος ἦν πλημμύρα χολῆς φερομένης ἐπὶ τὰ κάτω καὶ δακνούσης τὸ ἔντερον καὶ συνωθούσης καὶ τρέχειν ἐπὶ τὰ ἔξω βιαζομένης. Τότε τὴν πολλὴν τοῦ ἀνδρὸς καρτερίαν | |
| 20 | ἐθεασάμην. Παμπόλλων γὰρ χωρίτων συναθροισθέντων ὡς ἁρπασομένων τὸ σῶμα τὸ νικηφόρον, καθῆστο διχόθεν βαλλόμενος· ἡ μὲν γὰρ φύσις ἰέναι ἐπὶ τὴν ἔκκρισιν κατηνάγκαζεν, ἡ δὲ τῆς παρεστηκυίας πληθύος αἰδὼς μένειν ἐπὶ σχήματος ἐβιάζετο. Ἐγὼ δὲ τοῦτο γινώσκων | |
| 25 | πολλὰς μὲν τοῖς συνελθοῦσι παραινέσεις προσήνεγκα, | |
| πολλὰς δὲ καὶ ἀπειλάς, ἀπιέναι κελεύων· ὕστερον δὲ καὶ τὰ τῆς ἱερωσύνης αὐτοῖς δεσμὰ περιτέθηκα καὶ σὺν πόνῳ πολλῷ, δείλης ὀψίας, ἀπεπεμψάμην. Ὁ δὲ θεῖος ἀνήρ, οὐδὲ τούτων ἀπελθόντων, ἡττήθη τῆς φύσεως, ἀλλ’ ἔμεινε | 76 in vol. 2 | |
| 30 | καρτερῶν ἕως νὺξ ἐπιγενομένη βαθεῖα πάντας ἀπελθεῖν οἴκαδε κατηνάγκασεν. | |
21.6 | Πάλιν δὲ τῇ ὑστεραίᾳ πρὸς αὐτὸν ἀφικόμενος, ὡς εἶδον τὸν φλογμὸν σφοδρότερον γεγενημένον καὶ τὸν ἐπικείμενον αὐτῷ πυρετὸν τῷ ἔξωθεν πυρὶ τρεφόμενόν τε καὶ αὐξανόμενον, κεφαλαλγίαν σκηψάμενος δυσχεραίνειν | |
| 5 | ἔλεγον τῆς ἀκτῖνος τὴν προσβολὴν καὶ παρεκάλουν βραχεῖάν μοί τινα παρ’ αὐτῷ σχεδιάσαι σκιάν· καὶ ἐπειδὴ προσέταξε, καλάμους τρεῖς προσπήξαντες καὶ δύο τούτοις περιθέντες σισύρας ἐσοφισάμεθα τὴν σκιάν. Κελεύοντος δέ μοι εἴσω ἰέναι· «Αἰσχρόν, ἔφην, ὦ πάτερ, ἐμὲ μὲν καὶ νέον ὄντα | |
| 10 | καὶ ἐρρωμένον τῆσδε τῆς ψυχαγωγίας τυχεῖν, σὲ δὲ πυρετῷ κατεχόμενον λάβρῳ καὶ τῆς τοιαύτης παραψυχῆς δεόμενον, ἔξω καθῆσθαι δεχόμενον τῆς ἡλιακῆς ἀκτῖνος τὴν προσβολήν. Εἰ τοίνυν, ἔφην, ἐθέλεις με τῆς σκιᾶς ἀπολαῦσαι, γενοῦ μοι κοινωνὸς τῆς βραχείας ταύτης σκηνῆς· προσμεῖναι | |
| 15 | γάρ σοι βούλομαι μέν, ὑπὸ δὲ τῆς ἀκτῖνος κωλύομαι». Εἶξε τοίνυν τούτων ἀκούσας τῶν λόγων καὶ τὴν ἐμὴν | |
| θεραπείαν προείλετο. | 78 in vol. 2 | |
21.7 | Ἐπειδὴ δὲ κοινῇ τῆς σκιᾶς ἀπελαύομεν, ἠρξάμην πάλιν ἑτέρου λόγου καὶ ἔφην ὅτι δεῖ μοι κατακλίσεως, τοῦ ἰσχίου τὴν καθέδραν ἀλύπως οὐ φέροντος. Ἀλλὰ πάλιν ἠξίου μέν με κατακλίνεσθαι, ἀντήκουε δὲ ὡς οὐ φορητὸν | |
| 5 | ἐμοὶ καθήμενον αὐτὸν ὁρῶντι προσκλίνεσθαι. «Εἰ τοίνυν, ἔφην, ἐθέλεις με καὶ ταύτης ἀπολαῦσαι τῆς ἀναπαύλης, κοινῇ προσκλιθῶμεν, ὦ πάτερ· οὐ γὰρ ἐρυθριάσω μόνος κατα‐ κλινόμενος.» Τοιούτοις λόγοις αὐτοῦ τὴν καρτερίαν κατα‐ σοφισάμενος τὴν ἀπὸ τῆς ἀνακλίσεως αὐτῷ παραψυχὴν | |
| 10 | προσενήνοχα. | |
21.8 | Ἐπὶ δὲ τοῦ ἐδάφους ἐρριμμένῳ προσέφερον λόγους χαριέντας, ἐπὶ τὸ θυμηρέστερον τὴν ψυχὴν μεταφέρων. Εἴσω δὲ τοῦ ἱματίου τὴν χεῖρα βαλὼν ἐπειρώμην μετρίως ἀποτρίβειν τὰ νῶτα· τότε τὸ πολὺ τοῦ σιδήρου φορτίον | |
| 5 | ἐθεασάμην ὃ καὶ τὴν ὀσφὺν ἐδέσμει καὶ τὸν αὐχένα· καὶ ἕτεραι δὲ ἀλύσεις ἀπὸ τοῦ περὶ τὸν αὐχένα κύκλου, δύο μὲν ἔμπροσθεν, δύο δὲ ὄπισθεν, εἰς τὸν κάτω κύκλον ἐγκάρσιαι διήκουσαι καὶ τοῦ χῖ στοιχείου τὸ σχῆμα ποιοῦσαι ἔμπροσθέν τε καὶ ὄπισθεν τοὺς δύο κύκλους ἀλλήλοις συνέδεον· καὶ | |
| 10 | ἑτέρους δὲ αἱ χεῖρες ἔνδον περὶ τοὺς ἀγκῶνας εἶχον τοιούτους δεσμούς. Τὸ πολυτάλαντον οὖν τοῦτο θεασάμενος φορτίον ἱκέτευον ἐπικουρῆσαι τῷ σώματι κάμνοντι καὶ φέρειν οὐ δυναμένῳ κατὰ ταὐτὸν καὶ τὰ ἐθελούσια φορτία καὶ τὴν ἀκούσιον ἀρρωστίαν. «Νῦν μὲν γάρ, ἔφην, ὦ πάτερ, ὁ | |
| 15 | πυρετὸς τὰ τοῦ σιδήρου ποιεῖ. Ὅταν δὲ οὗτος λωφήσῃ, | |
| τηνικαῦτα τῷ σώματι τὸν ἐκ σιδήρου πάλιν ἐπιθήσομεν πόνον.» Εἶξε καὶ τοῦτο πολλαῖς τοιαύταις καταθελχθεὶς ἐπῳδαῖς. | 80 in vol. 2 | |
21.9 | Ἀλλὰ τότε μὲν ὀλίγας ἀρρωστήσας ἡμέρας ῥᾳδίως ἐρράϊσεν. Χρόνῳ δὲ ὕστερον χαλεπωτέρᾳ περιέπεσε νόσῳ. Πολλῶν δὲ πολλαχόθεν συνεληλυθότων ὡς ἁρπασομένων τὸ σῶμα, | |
| 5 | πυθόμενοι οἱ τοῦ ἄστεως συνέδραμον ἅπαντες καὶ στρατιῶται καὶ ἰδιῶται, οἱ μὲν τὴν πολεμικὴν ἀναλαβόντες σκευήν, οἱ δὲ ὅπλοις τοῖς προστυχοῦσι χρησάμενοι· καὶ συσπειρα‐ θέντες ἐμάχοντο καὶ βέλη ἀφιέντες καὶ λίθους σφενδονῶντες οὐχ ὡς πλήξοντες, ἀλλ’ ὡς φοβήσοντες μόνον· καὶ οὕτω | |
| 10 | τοὺς περιοίκους ἐξελάσαντες, τῇ κλίνῃ τὸν πένταθλον ἀγωνιστὴν ἐπιθέντες, τῶν γιγνομένων οὐδαμῶς αἰσθανόμενον —οὐδὲ γὰρ τῆς κόμης αὐτοῦ τιλλομένης ὑπὸ τῶν ἀγροίκων ἐπῄσθετο—ἐπὶ τὴν πόλιν ᾔεσαν. | |
21.10 | Εἰς δὲ τὸν προφητικὸν ἀφικόμενοι σηκὸν εἰς τὸ τούτῳ πελάζον φροντιστήριον τὴν κλίνην ἀπέθεντο. Ἧκε δέ τις εἰς τὴν Βέροιαν—ἐκεῖ γὰρ ὢν ἐτύγχανον—τὰ γεγενημένα σημαίνων καὶ τῆς τελευτῆς κομίζων τὴν | |
| 5 | ἀγγελίαν. Τοιγάρτοι παραυτίκα δραμὼν καὶ τὴν νύκτα πᾶσαν εἰς ὁδοιπορίαν καταναλώσας, κατέλαβον μετὰ τὴν ἕω τὸν θεῖον ἄνθρωπον οὔτε φθεγγόμενον οὔτε τινὰ τῶν | |
| παρόντων ἐπιγινώσκειν δυνάμενον. Ὡς δέ γε προσεῖπον καὶ τὸν μέγαν Ἀκάκιον προσφθέγγεσθαι αὐτὸν ἔφην, ἀνέῳξέ τε | 82 in vol. 2 | |
| 10 | παραχρῆμα τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ ὅπως ἔχοι ἤρετο καὶ πότε εἴην ἐληλυθὼς ἐπυνθάνετο. Ἐμοῦ δὲ πρὸς ταῦτα ἀπο‐ κριναμένου, πάλιν τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔμυσεν. Τριῶν δὲ διελθουσῶν ἡμερῶν ἑσπέρας ἤρετο ὅπου εἴη· μαθὼν δὲ ἤχθετο λίαν καὶ ἠξίου παραυτίκα εἰς τὸ ὄρος ἀποκομίζεσθαι. | |
| 15 | Θεραπεύειν δὲ αὐτὸν διὰ πάντων ἐθέλων εὐθὺς τὴν κλίνην παρηγγύησα φέρειν καὶ εἰς τὸ ποθούμενον χωρίον ἀποκο‐ μίζειν. | |
21.11 | Τότε τῆς σεβασμίας ἐμοὶ κεφαλῆς τὸ ἀφιλότιμον εἶδον. Τῇ γὰρ ὑστεραίᾳ πτισάνης αὐτῷ χυλὸν προσενήνοχα καταψύξας· θερμοῦ γὰρ οὐδενὸς μεταλαγχάνειν ἠνείχετο, παντελῶς τοῦ πυρὸς τὴν χρείαν ἀπαρνησάμενος. Ἐπειδὴ | |
| 5 | δὲ μεταλαμβάνειν οὐκ ἤθελε· «Πᾶσιν ἡμῖν, ἔφην, ὦ πάτερ, μετάδος φειδοῦς. Κοινὴν γὰρ σωτηρίαν τὴν σὴν ὑγίειαν ἡγούμεθα. Οὐ γὰρ μόνον ὠφελείας ἀρχέτυπον πρόκεισαι ἀλλὰ καὶ προσευχόμενος ἐπαμύνεις καὶ τὴν θείαν ἡμῖν εὐμένειαν προξένεις. Εἰ δέ σε ἀποκναίει τὸ ἄηθες, καὶ | |
| 10 | τοῦτο, ἔφην, ὦ πάτερ, καρτέρησον· εἶδος γὰρ καὶ τοῦτο φιλοσοφίας. Ὥσπερ γὰρ ὑγιαίνων τροφῆς ἐφιέμενος ἐνίκας | |
| τῇ καρτερίᾳ τὴν ἔφεσιν, οὕτως νῦν ἥκιστα ὀρεγόμενος τὴν τῆς μεταλήψεως καρτερίαν ἐπίδειξαι». Ταῦτά μοι λέγοντι παρῆν καὶ ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος Πολυχρόνιος ὃς | 84 in vol. 2 | |
| 15 | τῷ λόγῳ συναγωνιζόμενος, αὐτὸς πρῶτος μεταλαμβάνειν ἤθελε τῆς τροφῆς, καὶ ταῦτα ὄρθρου ὄντος, ὃς δι’ ἑπτὰ πολλάκις ἡμερῶν τὸ σῶμα διέτρεφεν. Ἡττηθεὶς τοίνυν τῶν λόγων, μίαν τοῦ χυλοῦ μεμυκόσι τοῖς ὀφθαλμοῖς παρεπέμψατο κύλικα, ὅπερ ποιεῖν ἐπὶ τῶν πικρῶν πομάτων εἰώθαμεν. | |
| 20 | Ἐπειδὴ δὲ καὶ τοὺς πόδας τὸ βαδίζειν ἐξ ἀτονίας ἀπολέσαντας ὕδατι βρέξαι πεπείκαμεν, προὔργου νομίζω καὶ ταύτην αὐτοῦ τῆς ψυχῆς τὴν φιλοσοφίαν γυμνῶσαι. Παρέκειτο μὲν γὰρ πλησίον ὁ σκύφος· ἐπειράθη δέ τις τῶν διακονούντων φορμῷ τινι τοῦτον συγκαλύψαι ὡς μὴ δῆλος εἴη τοῖς | |
| 25 | παρ’ αὐτὸν ἀφικνουμένοις. Ὁ δὲ· «Τί καλύπτεις, ἔφη, τὸν σκύφον;» Τοῦ δὲ εἰρηκότος· «Ὡς μὴ προκέοιτο τοῖς ἀφικνουμένοις εἰς θεωρίαν»—«Ἄπαγε, ἔφη, ὦ παῖ, μὴ κρύπτε ἀνθρώπους τὰ τῷ θεῷ τῶν ὅλων δεδηλωμένα· ἐκείνῳ γὰρ ζῆν μόνῳ βουλόμενος τῆς ἀνθρωπίνης οὐ | |
| 30 | πεφρόντικα δόξης. Τί γὰρ ὄφελος εἰ οὗτοι μὲν πλείονά μοι συγγνοῖεν ἄσκησιν, ὁ δὲ θεὸς μείονα; Τοῦ γὰρ ὑπὲρ τῶν πόνων μισθοῦ οὐχ οὗτοι δοτῆρες, ἀλλ’ ὁ θεὸς χορηγός». | |
| Τίς τοίνυν οὐκ ἂν ὑπεραγασθείη καὶ τοὺς λόγους καὶ τὸν τοὺς λόγους γεννήσαντα νοῦν οὕτω δόξης ἀνθρωπίνης | 86 in vol. 2 | |
| 35 | γεγενημένον ὑπέρτερον; | |
21.12 | Τοιοῦτόν τι καὶ ἄλλοτέ ποτε γεγενημένον μεμάθηκα. Ἑσπέρα ἦν καὶ ἑσπέρα βαθεῖα καὶ τῆς τροφῆς ὁ καιρός. Λαβὼν τοίνυν τὸ παρακείμενον ὄστρακον τοῦ βραχέντος φακοῦ μετελάμβανε. Ταύτην γὰρ εἶχε τὴν τροφήν. Ἧκε | |
| 5 | δέ τις ἀπὸ τοῦ ἄστεως εἴσπραξίν τινα στρατιωτικὴν ἐμπεπιστευμένος. Ὁ δὲ καὶ πόρρωθεν αὐτὸν θεασάμενος οὐκ ἀπέθετο τὸν φακόν, ἀλλὰ συνήθως παρεπέμπετο τὴν τροφήν. Δαίμονος δὲ φαντασίαν ὑπολαβών, λόγοις βάλλων ἀπήλαυνεν ὡς πολέμιον· καὶ δεικνὺς ὡς οὐ δέδιε, μεταξὺ | |
| 10 | τῷ στόματι προσέφερε τὸν φακόν. Ἱκέτευε δέ γε ὁ ταῖς λοιδορίαις βαλλόμενος καὶ ἄνθρωπος ἔφασκεν εἶναι καὶ ὡς ὅρκῳ τινὶ προσληφθεὶς πρὸς ἑσπέραν ἀπαίρειν τῆς πόλεως κατὰ τοῦτον ἀφίκοιτο τὸν καιρόν. Ὁ δὲ· «Θάρσει, ἔφη, καὶ μὴ δείσῃς, ἀλλὰ προσευξάμενος ἄπιθι. Γενοῦ δέ | |
| 15 | μοι καὶ σύσσιτος, καὶ τῆς τροφῆς μοι κοινώνησον.» Καὶ ἅμα ταῦτα λέγων ἐπλήρου τὴν δεξιὰν καὶ τοῦ φακοῦ μετεδίδου. Οὕτω τῆς κενῆς δόξης τὸ πάθος μετὰ τῶν | |
| ἄλλων τῆς διανοίας ἀπήλασεν. | 88 in vol. 2 | |
21.13 | Περὶ δέ γε καρτερίας περιττὸν καὶ λέγειν, μαρτυρούσης τῆς ὄψεως. Τρεῖς γὰρ πολλάκις ἡμέρας καὶ τοσαύτας νύκτας χιόνος κατενεχθείσης, οὕτω κατεχώσθη πρηνὴς κείμενος καὶ τὸν θεὸν ἱκετεύων ὡς μηδὲ βραχύ τι τῶν | |
| 5 | περικειμένων αὐτῷ ῥακίων ὁρᾶσθαι. Πολλάκις δὲ καὶ ἄμαις χρώμενοι καὶ δικέλλαις οἱ γειτονεύοντες καὶ τούτῳ τῷ τρόπῳ τὴν περικειμένην ἀποσύροντες χιόνα, ἀνασπῶσί τε καὶ ἐγείρουσι κείμενον. | |
21.14 | Ἐκ τούτων τῶν πόνων τὰ τῆς θείας χάριτος ἐδρέψατο δῶρα ὧν πάντες μεταλαγχάνουσιν οἱ βουλόμενοι. Τῇ γὰρ ἐκείνου εὐλογίᾳ πολλοὶ μὲν ἐσβέσθησάν τε καὶ σβέννυνται πυρετοί· πολλοὶ δὲ ἠπίαλοι ἐλώφησάν τε καὶ παντελῶς | |
| 5 | ὑπεχώρησαν· πολλοὶ δὲ φεύγειν ἠναγκάσθησαν δαίμονες· καὶ τὸ ὕδωρ τὸ ὑπὸ τῆς ἐκείνου δεξιᾶς εὐλογούμενον ἀλεξίκακον φάρμακον γίγνεται. Τίς ἀγνοεῖ τοῦ τεθνηκότος παιδίου διὰ τῆς τούτου προσευχῆς τὴν γενομένην ἀνάστασιν; Ἐν γὰρ τοῖς τῆς | |
| 10 | πόλεως προαστείοις οἱ τούτου ἤστην γεννήτορες οἳ πολλῶν | |
| μὲν παίδων ἐγενέσθην πατέρες, πάντας δὲ ἀώρους τῷ τάφῳ παρεπεμψάτην. Ὅτε τοίνυν τοῦτο τὸ τελευταῖον ἐγεννήθη παιδίον, ἔδραμεν ὁ πατὴρ πρὸς τὸν τοῦ θεοῦ ἄνθρωπον, μακρᾶς αὐτῷ ζωῆς μεταλαχεῖν ἱκετεύων καὶ | 90 in vol. 2 | |
| 15 | ὑπισχνούμενος τῷ θεῷ ἀναθήσειν εἰ ζήσειεν. Τέτταρα τοίνυν ἔτη διαβιῶσαν ἐδέξατο τοῦ βίου τὸ τέλος. Ἀπῆν δὲ ὁ πατήρ· ἀφικόμενος δὲ ἐξαίφνης ὁρᾷ τοῦτο λοιπὸν ἐκφερόμενον καὶ ἁρπάσας ἀπὸ τῆς κλίνης· «Προσήκει, ἔφη, πληρῶσαί με τὴν ὑπόσχεσιν καὶ τῷ τοῦ θεοῦ ἀνθρώπῳ | |
| 20 | καὶ τεθνεὸς ἀποδοῦναι». Ἀπεκόμισεν οὖν ὡς προείρηκε καὶ τέθηκε πρὸ τῶν ἁγίων ἐκείνων ποδῶν, λέγων ἐκεῖνα ἃ καὶ τοῖς οἰκείοις εἰρήκει. Ὁ δὲ θεῖος ἄνθρωπος προτε‐ θηκὼς τὸ παιδίον καὶ τὰ γόνατα κλίνας ἔκειτο πρηνὴς τὸν ζωῆς καὶ θανάτου δεσπότην ἀντιβολῶν. Δείλης δὲ | |
| 25 | ὀψίας ἀφῆκε τὸ παιδίον φωνὴν καὶ τὸν πατέρα ἐκάλεσεν. Οὕτως αἰσθόμενος ὁ θεσπέσιος ἐκεῖνος ἀνὴρ ὡς τὴν ἱκετείαν ὁ δεσπότης ἐδέξατο καὶ τὴν ζωὴν ἐχορήγησεν, ἀνέστη καὶ προσκυνήσας τὸν ποιοῦντα τὸ θέλημα τῶν φοβουμένων αὐτὸν καὶ τῆς δεήσεως αὐτῶν εἰσακούοντα, συνεπέρανε | |
| 30 | τὴν ἱκετείαν καὶ τῷ φύσαντι τὸ παιδίον ἀπέδωκε. Τοῦτο κἀγὼ ἐθεασάμην καὶ τοῦ πατρὸς τὸ θαῦμα διηγησαμένου ἀκήκοα καὶ πολλοῖς προσήνεγκα τὸ διήγημα ἀποστολικὸν εἰδὼς καὶ πολλῆς ὠφελείας τοῖς ἀκουσομένοις ἐσόμενον πρόξενον. | |
21.15 | Κἀγὼ δὲ πολλάκις τῆς τούτου ἐπικουρίας ἀπέλαυσα. Μιᾶς δὲ ἢ δύο μνησθήσομαι, λίαν ἡγούμενος ἄγνωμον εἶναι σιγῇ παραδοῦναι καὶ μὴ διδάξαι τῆς εὐεργεσίας τὰ | |
| εἴδη. | 92 in vol. 2 | |
| 5 | Μαρκίων ὁ βδελυρὸς πολλὰς ἀσεβείας ἀκάνθας εἰς τὴν χώραν τῆς Κύρρου κατέσπειρε πόλεως. Ταύτας ἀνασπᾶν προρρίζους πειρώμενος πάντα κάλων ἐκίνουν καὶ πάσῃ μηχανῇ χρώμενος διετέλουν. Οἱ δὲ τῆς δι’ ἐμοῦ θεραπείας ἀπολαύοντες, «ἀντὶ τοῦ ἀγαπᾶν με, προφητικῶς εἰπεῖν, | |
| 10 | ἐνδιέβαλλόν με, καὶ ἔθεντο κατ’ ἐμοῦ κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν καὶ μῖσος ἀντὶ τῆς ἀγαπήσεώς μου». Καὶ γοητευτικαῖς χρώμενοι μαγγανείαις καὶ δαίμοσι πονηροῖς συνεργοῖς κεχρημένοι ἀοράτως πολεμεῖν ἐπειρῶντο. Καί ποτε νύκτωρ ἧκέ τις βοῶν ἀλιτήριος δαίμων καὶ τῇ σύρᾳ κεχρημένος | |
| 15 | φωνῇ· «Τί πολεμεῖς, ὁ δεῖνα, Μαρκίωνι; Τί δήποτε δὲ τὴν πρὸς τοῦτον ἀναδέδεξαι μάχην; Τί σοι λυπηρὸν εἰργάσατο πώποτε; Λῦσον τὸν πόλεμον, κατάπαυσον τὴν δυσμένειαν ἢ τῇ πείρᾳ μαθήσῃ ὅσον ἀγαθὸν ἡσυχία. Εὖ ἴσθι γὰρ ὡς πάλαι ἄν σε κατηκόντισα, εἰ μὴ τὸν τῶν μαρτύρων χορὸν | |
| 20 | σὺν Ἰακώβῳ φρουροῦντά σε ἑώρων». | |
21.16 | Ἤκουσα τούτων ἐγὼ καί τινι τῶν γνωρίμων πλησίον καθεύδοντι· «Ἀκούεις, ἔφην, ὁ δεῖνα, τῶν λεγομένων;» | |
| Ὁ δέ· «Πάντων, εἶπεν, ἐπήκουσα, καὶ διαναστῆναι βουλόμενος καὶ διακῦψαι καὶ γνῶναι τίς ὁ φθεγγόμενος, | 94 in vol. 2 | |
| 5 | σοῦ χάριν ἡσυχίαν ἦγον, καθεύδειν σε τοπάσας». Ἀναστάντες τοίνυν ἀμφότεροι διεκύπτομεν καὶ οὐδένα οὔτε κινούμενον ἑωρῶμεν οὔτε φθεγγόμενον ἠκούομεν. Τῶν δὲ ῥημάτων ἐκείνων καὶ οἱ ἄλλοι ἡμῶν ἐπήκουσαν σύνοικοι. Συνῆκα τοίνυν ὡς χορὸν μὲν μαρτύρων ἔλεγε τὸ τοῦ ἐλαίου τῶν | |
| 10 | μαρτύρων ληκύθιον ὃ παρὰ παμπολλῶν μαρτύρων συνειλεγ‐ μένην ἔχον τὴν εὐλογίαν παρὰ τὴν ἐμὴν ἐξήρτητο κλίνην. Καὶ τῇ κεφαλῇ δέ μου ὑπέκειτο τοῦ μεγάλου Ἰακώβου τὸ παλαιὸν περιβόλαιον παντὸς ἕρκους ἀδαμαντίνου στερρότερόν μοι γεγενημένον. | |
21.17 | Καὶ ἡνίκα δὲ τῇ μεγίστῃ τούτων αὐτῶν κώμῃ προσβάλλειν ἤμελλον, εἶτα πολλά τινα ἐν μέσῳ γιγνόμενα τὴν ἔξοδον διεκώλυεν, ἔπεμψα παρὰ τὸν ἐμὸν Ἡσαίαν, τῆς θείας συμμαχίας ἀντιβολῶν ἀπολαῦσαι. Ὁ δέ· «Θάρρει, | |
| 5 | ἔλεγε, πάντα γὰρ ἐκεῖνα δίκην ἀραχνῶν διαλέλυται τὰ κωλύματα· καὶ τοῦτό με νύκτωρ ἐδίδαξεν ὁ θεὸς οὐκ | |
| ὄναρ σκιαγραφήσας, ἀλλ’ ὕπαρ ἐπιδείξας. Ἑώρων γάρ, ἔλεγε, τῆς ὑμνῳδίας ἀρξάμενος, κατ’ ἐκεῖνο τὸ μέρος ἐν ᾧ τὰ χωρία ἐκεῖνα διάκειται, ὄφιν τινὰ πυροειδῆ ἀπὸ | 96 in vol. 2 | |
| 10 | τῆς ἑσπέρας ἐπὶ τὴν ἕω ἑρπύζοντα καὶ διὰ μέσου τοῦ ἀέρος φερόμενον. Τρεῖς δὲ εὐχὰς ἐξανύσας πάλιν ἐθεασάμην ἐπικαμφθέντα καὶ τὸ κυκλοτερὲς ἐπιδείξαντα σχῆμα καὶ τῇ κεφαλῇ συναφθεῖσαν τὴν κέρκον. Ὀκτὼ δὲ πάλιν προσευχὰς συμπεράνας ἐθεασάμην διχοτομηθέντα καὶ εἰς καπνὸν | |
| 15 | διαλυθέντα.» | |
21.18 | Ταῦτα αὐτὸς μὲν οὕτω προεῖδεν, ἡμεῖς δὲ ἐθεασάμεθα συνομολογήσασαν τῇ προρρήσει τὴν ἔκβασιν. Ἕωθεν μὲν γὰρ ὑπὸ τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως στρατηγούμενοι, οἱ πάλαι μὲν τῆς Μαρκίωνος συμμορίας, νῦν δὲ τῆς ἀποστολικῆς | |
| 5 | γενόμενοι φάλαγγος, γυμνὰ ἡμῖν ἀπὸ τῆς ἑσπέρας ὁρμῶντες τὰ ξίφη ἐδείκνυον. Περὶ δὲ τρίτην ὥραν τῆς ἡμέρας συσπειρα‐ θέντες τῆς οἰκείας μόνης ἐφρόντιζον φυλακῆς, καθάπερ ὁ ὄφις τῇ κέρκῳ τὴν κεφαλὴν συνεκάλυπτεν. Ὀγδόῃ δὲ ὥρᾳ σκεδασθέντες χώραν ἡμῖν ἔδοσαν τῆς εἰς τὴν κώμην εἰσόδου· | |
| 10 | καὶ παραυτίκα ηὕρομεν ὄφιν ἐξ ὕλης χαλκοῦ πεποιημένον ὑπ’ ἐκείνων προσκυνούμενον. Τὸν γὰρ κατὰ τοῦ δημιουργοῦ καὶ ποιητοῦ τῶν ὅλων προφανῶς ἀναδεξάμενοι πόλεμον, τὸν ἐπάρατον ὄφιν ὡς ἐκείνου πολέμιον θεραπεύειν ἐσπού‐ δαζον. Τοιούτων εὐεργεσιῶν παρὰ τῆς ἐμοὶ σεβασμίας | |
| 15 | κεφαλῆς ἀπωνάμην κἀγώ. | 98 in vol. 2 |
21.19 | Ἐπειδὴ δὲ εἰς τὴν τῶν θείων ἀποκαλύψεων ὁ λόγος εἰσῆλθε διήγησιν, φέρε ἃ παρὰ τῆς ἀψευδοῦς ἐκείνης ἀκήκοα διηγήσομαι γλώττης. Διηγήσατο δὲ οὐ φιλοτι‐ μούμενος—πόρρω γὰρ καὶ τούτου τοῦ πάθους ἡ θεῖα | |
| 5 | ψυχή—, ἀλλά τινος χρείας βιασαμένης εἰπεῖν ἃ κρύπτειν ἐβούλετο. Ἱκέτευον αὐτὸν ἀντιβολῆσαι τὸν τῶν ὅλων θεὸν καθαρόν μοι ζιζανίων ἀποφῆναι τὸ λήϊον καὶ τῶν αἱρετικῶν σπερμάτων πάμπαν ἐλευθερῶσαι· ἠνία γάρ με κομιδῇ ἡ τοῦ βδελυροῦ Μαρκίωνος ἐπὶ πλεῖστον διακρατήσασα | |
| 10 | πλάνη. Ἔφη τοίνυν λιπαρούμενος· «Οὔτε ἐμοῦ οὔτε ἄλλου του δεῖ σοι πρὸς τὸν θεὸν πρεσβευτοῦ. Ἔχεις γὰρ Ἰωάννην τὸν πάνυ, τὴν τοῦ λόγου φωνήν, τοῦ δεσπότου τὸν πρόδρομον, ταύτην ὑπὲρ σοῦ τὴν ἱκετείαν διηνεκῶς προσκομίζοντα.» Ἐμοῦ δὲ λέγοντος ὡς καὶ ταῖς τούτου | |
| 15 | πιστεύω προσευχαῖς καὶ ταῖς τῶν ἄλλων ἁγίων ἀποστόλων καὶ προφητῶν ὧν ἔναγχος ἡμῖν τὰ λείψανα ἐκεκόμιστο· «Θάρρει, ἔφη, ὡς Ἰωάννην ἔχεις τὸν βαπτιστήν». | |
21.20 | Ἀλλ’ οὐδὲ οὕτω σιγὴν ἄγειν ἠνειχόμην· πολλῷ δὲ πλέον ἐπεκείμην πυνθανόμενος καὶ μαθεῖν ἐφιέμενος τί δήποτε τούτου μᾶλλον ἐμνήσθη. Ὁ δέ· «Περιπτύξασθαι, | |
| ἔφη, ἐβουλόμην αὐτοῦ τὰ ἐπέραστα λείψανα.» Ἐπειδὴ | 100 in vol. 2 | |
| 5 | δὲ ἔλεγον ὡς οὐκ οἴσω ταῦτα εἰ μὴ ἐρεῖν ὑπόσχοιτο ἃ θεασάμενος εἴη, αὐτὸς μὲν ἔδωκε τὴν ὑποσχέσιν, ἐγὼ δὲ τῇ ὑστεραίᾳ ἐκόμισα τὰ ποθούμενα καὶ πάντας πόρρω κελεύσας γενέσθαι ἐμοὶ μόνῳ διηγήσατο ταῦτα. «Ἡνίκα, ἔφη, τοὺς πολιούχους τούτους ἀπὸ τῆς Φοινίκης | |
| 10 | καὶ τῆς Παλαιστίνης ἀφικομένους μετὰ τῆς δαυϊτικῆς ὑπεδέξω χορείας, ἔννοιά τίς μοι γέγονεν εἰ τῷ ὄντι ταῦτα Ἰωάννου τοῦ πάνυ λείψανα καὶ μὴ ἄλλου του μάρτυρος ὁμωνύμου. Μετὰ μίαν τοίνυν ἡμέραν, νύκτωρ ἐγὼ μὲν ἐπὶ τὴν ὑμνῳδίαν ἀνέστην· ὁρῶ δέ τινα λευχειμονοῦντα | |
| 15 | καί· ‘Ἀδελφὲ Ἰάκωβε, λέγοντα, εἰπὲ τί δήποτε ἡμῖν ἀφικομένοις οὐχ ὑπαπήντησας;‘ Ἐμοῦ δὲ ἐρομένου τίνες ποτὲ εἶεν, ἀπεκρίνατο λέγων· ‘Οἱ ἀπὸ Φοινίκης καὶ Παλαιστίνης τῇ προτεραίᾳ ἐληλυθότες. Καὶ πάντων ἡμᾶς ὑποδεξαμένων προθύμως καὶ τοῦ ποιμένος καὶ τοῦ λαοῦ, | |
| 20 | καὶ ἀστῶν καὶ χωριτικῶν, σὺ μόνος οὐκ ἐκοινώνησας τῆς τιμῆσ‘. Ἠινίττετο δὲ τὴν γενομένην ἀμφιβολίαν. Εἰπεῖν τοίνυν ἔφη πρὸς ταῦτα ὅτι ‘καὶ ἀπόντων ὑμῶν τε καὶ τῶν ἄλλων, ὑμᾶς τε τιμῶ καὶ τὸν τῶν ἁπάντων προσ‐ κυνῶ θεόν‘. Πάλιν δὲ τῇ ὑστεραίᾳ κατὰ τὸν αὐτὸν καιρὸν | |
| 25 | αὐτὸς ἐκεῖνος ἐπιφανείς· ‘Ὅρα, ἔφη, ἀδελφὲ Ἰάκωβε, τὸν ἐκεῖθεν ἑστῶτα οὗ ἡ μὲν ἐσθὴς χιόνι κατὰ τὴν χροὰν ἀπείκα‐ | |
| σται, κλίβανος δὲ αὐτῷ πυρὸς πρόκειται‘. Ἐμοῦ δὲ τὰς ὄψεις ἐκεῖσε μεταθέντος καὶ τὸν βαπτιστὴν Ἰωάννην ὑποτοπή‐ σαντος—καὶ γὰρ τὴν αὐτοῦ στολὴν περιεβέβλητο καὶ | 102 in vol. 2 | |
| 30 | τὴν χεῖρα ὡς βαπτίζων προέτεινεν. ‘Αὐτός ἐστιν, ἔφη, ὃν ὑπέλαβες εἶναι‘.» | |
21.21 | «Καὶ ἄλλοτε δέ, ἡνίκα, ἔφη, εἰς τὴν πρώτην νύκτωρ ἀπῄεις κώμην παιδεύσων ὡς στασιαστάς, καὶ σπουδαιοτέραν τῷ θεῷ προσενεγκεῖν εὐχὴν παρηγγυήσας, ἄγρυπνος διετέλεσα τὸν δεσπότην ἀντιβολῶν· εἶτα φωνῆς ἀκήκοα | |
| 5 | λεγούσης· ‘Μηδὲν δείσῃς, Ἰάκωβε· ὁ γὰρ μέγας Ἰωάννης ὁ βαπτιστὴς παννύχιον ἀντιβολεῖ τὸν τῶν ὅλων θεόν· πολὺς γὰρ ἂν ἐγεγόνει φόνος εἰ μὴ ταῖς ἐκείνου πρεσβείαις ἐσβέσθη τοῦ διαβόλου τὸ θράσοσ‘.» Ταῦτά μοι διηγησάμενος, παρηγγύησε μόνον εἰδέναι | |
| 10 | καὶ μὴ λαβεῖν ἄλλους συνίστορας. Ἐγὼ δέ γε ὠφελείας ἕνεκεν οὐ μόνον πολλοῖς προσήνεγκα τὸ διήγημα, ἀλλὰ καὶ συγγραφῇ παραδίδωμι. | |
21.22 | Καὶ Ἰωσὴφ δὲ τὸν πατριάρχην τεθεᾶσθαι ἔφη καὶ τὴν κεφαλὴν πολιὸν καὶ τὸ γένειον καὶ ἐν γήρᾳ τῆς ὥρας ἀφιέντα τὴν αἴγλην καὶ ἐν ἀρετῆς ἀκρότητι ἔσχατον ἑαυτὸν | |
| τῶν ἁγίων ὀνομάζοντα. «Ἐμοῦ γάρ, φησι, πρῶτον αὐτὸν | 104 in vol. 2 | |
| 5 | λέγοντος τῶν τῆς θήκης αὐτῷ κοινωνούντων, αὐτὸς ἑαυτὸν ἔσχατον ὠνόμαζεν.» | |
21.23 | Διηγήσατο δέ μοι καὶ τὰς γεγενημένας αὐτῷ ὑπὸ τῶν πονηρῶν δαιμόνων παντοδαπὰς προσβολάς. «Εὐθὺς μὲν γάρ, ἔλεγε, ταύτης μοι τῆς πολιτείας ἀρξαμένῳ γυμνὸς ἑωρᾶτό τις, Αἰθίοπος ἔχων τὸ εἶδος, πῦρ ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν | |
| 5 | ἀφιείς. Ἐγὼ δὲ ὁρῶν δέους τε ἐνεπιμπλάμην καὶ εἰς εὐχὴν ἐτρεπόμην καὶ μεταλαβεῖν οὐκ ἠνειχόμην τροφῆς· κατ’ ἐκεῖνον γὰρ ἐπεφαίνετο τὸν καιρόν. Ὡς δὲ ἑπτὰ καὶ ὀκτὼ καὶ δέκα διῆλθον ἡμέραι καὶ ἄσιτος διετέλουν, τέλος τῆς πονηρᾶς ἐφόδου καταφρονήσας, καθήμενος τῆς τροφῆς | |
| 10 | μετελάμβανον. Ὁ δὲ ταύτην μου τὴν μεγαλοφροσύνην οὐκ ἐνεγκὼν ῥάβδῳ παίειν ἠπείλει. Ἐγὼ δέ, ἔφη, ἔλεγον· ‘Εἰ μὲν ἐπιτέτραψαι παρὰ τοῦ τῶν ὅλων δεσπότου, παῖε καὶ δέξομαι μεθ’ ἡδονῆς τὴν πληγὴν ὡς ὑπ’ ἐκείνου παιόμενος. Εἰ δὲ μὴ ἐπετράπης, οὐ παίσεις, κἂν μυριάκις λυττήσῃσ‘. | |
| 15 | Τούτων ἀκούσας ἐδραπέτευσε τότε. | |
21.24 | «Ἀλλὰ πάλιν κρύβδην διετέλει λυττῶν. Τὸ γὰρ δίς μοι τῆς ἑβδομάδος κάτωθεν κομιζόμενον ὕδωρ ὑπαπαντῶν τῷ κομίζοντι καὶ τὸ ἐμὸν εἶδος μιμούμενος ἐλάμβανε καὶ ἀπιέναι κελεύων ἐκεῖνον ἐξέχει τὸ νᾶμα. Καὶ τοῦτο οὐ | |
| 5 | δὶς μόνον, ἀλλὰ καὶ τρὶς ποιήσας τὸ τοῦ δίψους μοι ἐπεστρά‐ τευσε πάθος. Σφόδρα δὲ ἀνιαθεὶς ἠρόμην τὸν εἰωθότα κομίζειν· ‘Τί δήποτε πέντε καὶ δέκα διελθουσῶν ἡμερῶν οὐκ ἐκόμισας ὕδωρ;‘. Ὁ δὲ τρὶς ἔλεγεν ἤδη καὶ τετράκις κεκομικέναι καί με τοῦτο δεδέχθαι. ‘Καὶ ποῦ, ἔφην ἐγώ, | 106 in vol. 2 |
| 10 | τοῦτο παρὰ σοῦ φέροντος ἐδεξάμην;‘ Ὡς δὲ τὸν τόπον ὑπέδειξε, ‘Κἂν μυριάκις, ἔφην, ἐκεῖ με θεάσῃ παραγινόμενον, μὴ δῷς τὸ ἀγγεῖον, ἕως εἰς τοῦτον ἀφίκῃ τὸν τόπον‘. | |
21.25 | «Οὕτω καὶ ταύτην αὐτοῦ τὴν ἐπιβουλὴν διαλύσας, αὖθις ἑτέρας ἐπειράθην. Βοῇ γὰρ νύκτωρ χρησάμενος ἔφη ὅτι ‘σε τοσαύτης δυσωδίας ἐμπλήσω καὶ τοσαύτην δύσκλειαν κατασκεδάσω ὡς μηδένα σε μηδαμόθεν θεάσασθαι ἄνθρω‐ | |
| 5 | πον‘. Ἐγὼ δέ, ἔφη, πρὸς ταῦτα ἀπεκρινάμην ὅτι ‘σοι χάριν ὁμολογήσω· ἄκων γὰρ εὐεργετήσεις τὸν δυσμενῆ, πλέον ἐντρυφᾶν τῇ τοῦ θεοῦ μνήμῃ παρασκευάζων. Σχολῆς γὰρ πλείονος ἀπολαύων ἔργον σχήσω διηνεκὲς τοῦ θείου κάλλους τὴν φαντασίαν‘. Ὀλίγων τοίνυν διελθουσῶν | |
| 10 | ἡμερῶν, μεσούσης ἡμέρας τὴν εἰωθυῖαν λειτουργίαν ἐπιτελῶν, ὁρῶ, ἔφη, δύο κατιούσας ἐκ τοῦ ὄρους γυναῖκας. Ἐγὼ δὲ τὸ ἄηθες δυσχεράνας καὶ λίθοις βαλεῖν ἐπιχειρήσας, τῆς τοῦ ἀλάστορος ἀπειλῆς ἐμνήσθην καὶ ταύτην ὑπέλαβον | |
| εἶναι τὴν δύσκλειαν. Ἔφθην τοίνυν βοήσας ὡς, εἰ καὶ τοῖς | 108 in vol. 2 | |
| 15 | ὤμοις ἐπικαθίσαιεν, οὐ βαλῶ τοῖς λίθοις, οὐδὲ διώξω, μόνῃ δὲ χρήσομαι τῇ προσευχῇ. Ἐγὼ μὲν οὖν ταῦτα ἔφην, αἱ δὲ φροῦδοι ἐγίγνοντο καὶ τῷ λόγῳ συνεπληροῦτο τῆς θέας ἡ φαντασία. | |
21.26 | «Μετὰ ταῦτα πάλιν, νύκτωρ ἐγὼ μέν, ἔφη, προσ‐ ηυχόμην, ὀχήματος δὲ κτύπος ἐφέρετο καὶ ἡνιόχου βοὴ καὶ ἵππων χρεμετιζόντων· ἐμὲ δὲ τοῦ πράγματος τὸ καινὸν ἐθορύβησεν· ἐνενόουν γὰρ ὡς οὔτε ἄρχων ἐπεδήμει | |
| 5 | τότε τῇ πόλει οὔτε ὀχημάτων ἡ ὁδὸς ἦν οὔτε ὁ καιρὸς τοῖς ὀχήμασιν ἐπιτήδειος. Ἐμοῦ δὲ ταῦτα λογιζομένου, θόρυβός τις πλήθους ἠκούετο προσπελάζοντος καί τινες ἐβόων ἡγούμενοι ῥαβδοφόροι, συρίττοντες καὶ ἀπελαύνοντες ἐκ τοῦ μέσου τοὺς πλείους καὶ εὐτρεπῆ ποιοῦντες τῷ | |
| 10 | ἡγουμένῳ τὴν πάροδον. Ὡς δὲ σφόδρα μοι πελάζειν ἔδοξαν, εἶπον, ἔφη· ‘Τίς εἶ; Καὶ πόθεν ἥκεις; Καὶ τίνος δεόμενος κατὰ τοῦτον ἐλήλυθας τὸν καιρόν; Μέχρι τίνος παίζεις, ὦ ταλαίπωρε, καὶ τῆς θείας μακροθυμίας καταφρονεῖς;‘ Τοῦτο ἐγὼ μὲν ἔλεγον πρὸς ἕω τετραμμένος καὶ τῷ θεῷ | |
| 15 | τὴν ἱκετείαν προσφέρων. Ὁ δὲ ὦσε μέν, καταβαλεῖν δὲ οὐκ ἴσχυσεν—ἡ γὰρ θεία χάρις ἀντέσχεν—καὶ παραυτίκα φροῦδα πάντα ἐκεῖνα ἐγένετο». | |
21.27 | Ἔλεγε δὲ καὶ κατὰ τὸν τῶν ἀλιτηρίων ἐκείνων | |
| λῃστῶν καιρόν, ὅτε ἐξ Ἰσαυρίας ὁρμώμενοι τῆς ἕω τὰ πλεῖστα ἐμπρήσαντες ἐληΐσαντο, δεδιέναι σφόδρα οὐ τὴν σφαγήν—οὐ γὰρ οὕτω φιλοσώματος ἦν—, ἀλλὰ τὸν | 110 in vol. 2 | |
| 5 | ἀνδραποδισμὸν καὶ τὴν αἰχμαλωσίαν καὶ τῆς ἀσεβείας καὶ παρανομίας τὴν θεωρίαν. Τούτου δὲ τοῦ δέους αἰσθόμενος ὁ διάβολος—ἤκουσε γὰρ αὐτοῦ πολλάκις πρὸς τοὺς γνωρί‐ μους ἐκφήναντος—μιμεῖται νύκτωρ ὀλολυγὴν γυναικῶν. «Ἐγὼ δέ, ἔφη, ἀκούειν ἐδόκουν ὡς ἥκοιεν οἱ πολέμιοι | |
| 10 | καὶ ὡς πῦρ ταῖς κώμαις ἐμβάλλοιεν. Εὐθὺς τοίνυν δίχα τῆς κεφαλῆς διακρίνας τὰς κόμας, καὶ τὰς μὲν ἐκ δεξιῶν, τὰς δὲ ἐξ εὐωνύμων διὰ τῶν ὤμων ἐπὶ τὸ στῆθος μετενεγ‐ κὼν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν τοῦ ξίφους τομὴν τὸν αὐχένα ἐποίουν ἵνα σύντομον δεξάμενος τὴν πληγὴν τῆς ἀπευκτῆς ἐκείνης | |
| 15 | ἀπαλλαγῶ θεωρίας. Οὕτω πᾶσαν ἐκείνην διατελέσας τὴν νύκτα καὶ διηνεκῶς τὴν ἐκείνων ἔφοδον προσδεχόμενος, ἐπειδὴ ἡμέρα ἐγένετο καὶ ἧκόν τινες, ἐπυθόμην τί περὶ τῶν Ἰσαύρων εἶεν ἀκηκοότες. Οἱ δὲ ἔλεγον μηδὲν ἐν ταύταις ἐγνωκέναι ταῖς ἡμέραις. Καὶ οὕτω, φησίν, ἐπέγνων διαβο‐ | |
| 20 | λικὴν κἀκείνην εἶναι τὴν φαντασίαν.» | |
21.28 | «Ἄλλοτε δέ, ἔφη, νέῳ σφριγῶντι ἀπεικασθεὶς ὥρᾳ λάμποντι καὶ κόμῃ ξανθῇ κεκοσμημένῳ, προσῄει μειδιῶν ἅμα καὶ παίζων. Ἐγὼ δέ, ἔφη, τῷ θυμῷ καθοπλι‐ σθεὶς ἐξήλαυνον λοιδορούμενος. Ὁ δὲ ἐπέμενεν ἑταιρικὸν | |
| 5 | βλέπων καὶ τῷ τε μειδιάματι τῷ τε φθέγματι ἡδονὴν ἀναβλύζων. Τότε τοίνυν πλεῖον τὸν θυμὸν παραθήξας· | |
| ‘Πῶς ἰσχύεις, ἔλεγον, πᾶσαν τὴν οἰκουμένην περινοστεῖν καὶ πᾶσι τοιαύτας προσφέρειν ἐπιβουλάς;‘ Ὁ δὲ ἔλεγε μὴ μόνος εἶναι, ἀλλὰ πλῆθος δαιμόνων κατὰ πᾶσαν ἐσκεδάσθαι | 112 in vol. 2 | |
| 10 | τὴν οἰκουμένην τοιαῦτα παιζόντων ὁμοῦ καὶ σπουδαζόντων. Τῇ γὰρ δοκούσῃ παιδιᾷ σπουδάζουσιν ἅπασαν ἀφανίσαι τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν. ‘Ἀλλὰ σύ γε ἄπιθι, ἔφην, τοῦ Χριστοῦ σοι κελεύοντος τοῦ λεγεῶνα ὅλην διὰ τῶν χοίρων τῷ βυθῷ παραπέμψαντος.‘ Ἤκουσεν ἅμα καὶ ἔφυγεν, οὔ‐ | |
| 15 | τε τῆς δεσποτικῆς προσηγορίας τὴν δύναμιν φέρων οὔτε τῆς οἰκετικῆς φιλοσοφίας τὴν αἴγλην βλέπειν δυνάμενος.» | |
21.29 | Καὶ ἄλλα δὲ πλείονα τούτων εἰδὼς διηγήματα, συγγράφειν οὐ βούλομαι μὴ τοῖς ἀσθενεστέροις τὸ πλῆθος ἀπιστίας γένηται πρόφασις. Τοῖς μὲν γὰρ ὁρῶσι τὸν θεῖον ἄνθρωπον οὐδὲν τοιοῦτον λεγόμενον ἀπίθανον καταφαίνεται, | |
| 5 | τῆς ὁρωμένης ἀρετῆς τὰ λεγόμενα βεβαιούσης. Ἐπειδὴ δὲ καὶ εἰς τοὺς ὕστερον ἐσομένους τὸ τοῦ διηγήματος διαβήσεται σύγγραμμα, ἀπιστότερα δὲ τοῖς πολλοῖς τὰ ὦτα τῶν ὀφθαλμῶν, τῇ ἀσθενείᾳ τῶν ἀκουόντων μετρήσωμεν τὴν διήγησιν. | |
21.30 | Τούτῳ τοίνυν ᾠκοδόμησαν μὲν καὶ ἄλλοι σηκὸν μέγιστον ἐν τῇ πελαζούσῃ κώμῃ οὐ πολλοὺς ἀφεστῶτα | |
| σταδίους· κατεσκεύασα δὲ κἀγὼ θήκην ἐν τῷ τῶν καλλι‐ νίκων ἀποστόλων σηκῷ. Ἀλλὰ τοῦτο μαθὼν ὁ θεῖος | 114 in vol. 2 | |
| 5 | ἄνθρωπος πολλά με πολλάκις ἐλιπάρησεν ἐν ἐκείνῳ τῷ ὄρει ταφῇ παραδοῦναι τὸ σῶμα. Ἐγὼ δὲ εἶπον πολλάκις ὡς οὐ προσήκει τὸν τῆς παρούσης ζωῆς ἀμελήσαντα ταφῆς ποιήσασθαι πρόνοιαν. Ὡς δὲ τοῦτο αὐτῷ καταθύμιον εἶδον, ἐπένευσά τε καὶ συνεθέμην καὶ τὴν λάρνακα τμηθῆναί | |
| 10 | τε καὶ κομισθῆναι ἄνω πεποίηκα. Ἐπεὶ δὲ τὸν λίθον ὑπὸ τῆς πάχνης διαφθειρόμενον εἶδον, μικρὸν οἰκίσκον ἐπέτρεψα γενέσθαι τῇ λάρνακι. Ἐπειδὴ δὲ ἐκέλευσε καὶ τὴν οἰκοδομὴν συμπεράναντες τὸν ὄροφον ἐπεθήκαμεν· «Οὐκ ἀνέξομαι, ἔφη, τοῦτον Ἰακώβου καλεῖσθαι τάφον, ἀλλὰ βούλομαι | |
| 15 | τῶν καλλινίκων μαρτύρων τοῦτον γενέσθαι σηκόν, ἐμὲ δὲ οἷά τινα μέτοικον εἰς ἑτέραν κεῖσθαι θήκην, παροικεῖν αὐτοῖς ἠξιωμένον». Καὶ ταῦτα οὐ μόνον εἶπεν ἀλλὰ καὶ ἔδρασε. Καὶ πολλοὺς μὲν προφήτας, πολλοὺς δὲ ἀποστόλους, πλείστους δὲ ὅτι μάλιστα μάρτυρας πανταχόθεν συναγαγὼν | |
| 20 | ἐν μιᾷ τέθηκε λάρνακι, τῷ τῶν ἁγίων δήμῳ συνοικεῖν ἐθελήσας καὶ σὺν αὐτοῖς ἀναστῆναι καὶ τῆς θείας θεωρίας ἀξιωθῆναι ποθήσας. | |
21.31 | Ἱκανὸν δὲ τοῦτο τεκμηριῶσαι τὴν τοῦ φρονήματος μετριότητα. Ὁ γὰρ τοσοῦτον πλοῦτον ἀρετῆς συνειλοχὼς καὶ ἐσχάτῃ πενίᾳ συζῶν τῇ τῶν εὐπόρων συμμορίᾳ παροικεῖν | |
| ἐπεθύμησεν. Ὁποῖοι μὲν οὖν τῆς σεβασμίας ἐμοὶ κεφαλῆς | 116 in vol. 2 | |
| 5 | οἱ πόνοι καὶ οἱ ἀγῶνες ἡλίκοι καὶ ὅσης θεόθεν ἀπέλαυσε χάριτος καὶ ὅσας νίκας νενίκηκε καὶ οἵοις στεφάνοις κατα‐ κεκόσμηται, ἀπόχρη καὶ ταῦτα διδάξαι. | |
21.32 | Ἐπειδὴ δέ τινες δυσκολίαν ἤθους ἐπαιτιῶνται καὶ δυσχεραίνουσι τὸ φιλέρημον καὶ ἡσύχιον, ὀλίγα περὶ τούτου εἰπὼν πέρας ἐπιθήσω τῷ διηγήματι. Πρόκειται πᾶσιν, ὡς ἤδη ἔφην, εἰς θεωρίαν οὔτε θριγκίῳ | |
| 5 | πεφραγμένος οὔτε καλύβῃ τινὶ ἢ σκηνῇ καλυπτόμενος. Ἕκαστος δὲ τῶν ἀφικνουμένων, ὑπ’ οὐδενὸς ἑρκίου κωλυό‐ μενος, εὐθὺς παραγινόμενος προσδιαλέγεσθαι βούλεται. Τοῖς δὲ ἄλλοις ταυτησὶ τῆς φιλοσοφίας ἐρασταῖς καὶ θριγκία καὶ θύραι εἰσὶ καὶ ἡσυχίας ἀπόλαυσις, καὶ ἀνοίγνυσιν | |
| 10 | ἐθελήσας ὁ καθειργμένος καὶ ἀναβάλλεται ὅσον βούλεται καὶ τῆς θείας ἐμφορεῖται θεωρίας ὅσον ἐθέλει· ἐνταῦθα δὲ τούτων οὐδέν· διὸ μάλιστα δυσχεραίνει τοὺς παρ’ αὐτὸν τῆς προσευχῆς τὸν καιρὸν ἐνοχλοῦντας. Εἰ μὲν κελεύσαντος εὐθὺς ἀπίοιεν, πάλιν ἔχεται τῆς εὐχῆς. Εἰ δὲ ἐπιμένοιεν | |
| 15 | ἐνοχλοῦντες καὶ ἅπαξ καὶ δὶς παρεγγυήσας μὴ πείσειε, τηνικαῦτα δυσχεράνας, ἐπιτιμῶν ἀποπέμπεται. | |
21.33 | Ἐμοὶ δὲ καὶ περὶ τούτου πρὸς αὐτὸν γεγένηνται λόγοι καί τινας ἔφην ἀσχάλλειν ἐξελαθέντας καὶ εὐλογίας | |
| μὴ μετασχόντας, καὶ ὅτι πρέπον εἴη τοὺς τούτου χάριν ἀφικνουμένους καὶ πολλῶν ἡμερῶν ὁδὸν ἐξανύοντας μὴ | 118 in vol. 2 | |
| 5 | ἀχθομένους ἐπανιέναι, ἀλλὰ θυμηδίας ἐμφορουμένους καὶ τοῖς τῆς σῆς φιλοσοφίας διηγήμασιν ἑστιῶντας τοὺς ἀγνο‐ οῦντας. Ὁ δέ· «Οὐκ ἄλλου του χάριν, ἔφη, ἀλλ’ ἐμαυτοῦ τὸ ὄρος κατείληφα. Καὶ πολλὰ λίαν ἁμαρτημάτων περι‐ κείμενος ἕλκη πολλῆς δέομαι θεραπείας καὶ τούτου εἵνεκα | |
| 10 | τὸν ἡμέτερον ἱκετεύω δεσπότην ὀρέξαι μοι τὰ τῆς κακίας ἀλεξιφάρμακα. Πῶς τοίνυν οὐκ ἄτοπον καὶ λίαν ἀνόητον, διακόψαι μὲν τὸν τῆς ἱκετείας εἱρμόν, μεταξὺ δὲ διάλεξιν πρὸς ἀνθρώπους ποιήσασθαι; Εἰ γὰρ οἰκέτης ἀνθρώπου ὁμοφυοῦς ἐτύγχανον ὤν, ἐν δὲ τῷ τῆς δεσποτικῆς διακονίας | |
| 15 | καιρῷ καταλιπὼν τὸ προσενεγκεῖν εἰς καιρὸν ἢ τὰ σιτία ἢ τὰ ποτὰ πρός τινα τῶν ὁμοδούλων ἐποιησάμην διάλεξιν, πόσας οὐκ ἂν δικαίως ἐδεξάμην πληγάς; Εἰ δὲ καὶ ἄρχοντι προσελ‐ θὼν καὶ ἣν ὑπομένω παρά τινος διηγούμενος ἀδικίαν, διέκοψα μὲν ἐν μέσῳ τὴν διάλεξιν, ἄλλους δὲ λόγους τινὰς | |
| 20 | πρός τινα τῶν παρόντων ἐποιησάμην, οὔ σοι δοκεῖ δυσχεράναι τὸν δικαστὴν καὶ τῆς μὲν ἐπικουρίας ἀποστερῆσαι, προσθεῖναι δὲ καὶ μάστιγας καὶ τῶν κιγκλίδων ἀπελάσαι; Πῶς τοίνυν ὅσιον δεσπότῃ μὲν τὸν οἰκέτην καὶ δικαστῇ τὸν ἱκέτην προσηκόντως προσφέρεσθαι, ἐμὲ δὲ τῷ θεῷ τῷ καὶ αἰωνίῳ | |
| 25 | δεσπότῃ καὶ δικαστῇ δικαιοτάτῳ καὶ βασιλεῖ τῶν ἁπάντων | |
| προσιόντα μηδὲ τούτοις παραπλησίως ποιεῖσθαι τὴν πρόσ‐ οδον, ἀλλὰ μεταξὺ προσευχόμενον πρὸς τοὺς ὁμοδούλους τρέπεσθαι καὶ μακρὰν ποιεῖσθαι διάλεξιν;» | 120 in vol. 2 | |
21.34 | Ταῦτα καὶ ἤκουσα καὶ πρὸς τοὺς δυσχεράναντας διεπόρθμευσα. Καὶ εὖ μοι καὶ καλῶς εἰρηκέναι δοκεῖ. Πρὸς γὰρ αὖ τοῖς εἰρημένοις καὶ ἴδιον τῶν ἐρώντων πάντων μὲν τῶν ἄλλων ὑπερορᾶν, ἐκείνῳ δὲ προστετηκέναι ὃν | |
| 5 | φιλοῦσι καὶ στέργουσι καὶ τοῦτον καὶ νύκτωρ ὀνειροπολεῖν καὶ μεθ’ ἡμέραν φαντάζεσθαι. Διὰ τοῦτό μοι δυσχεραίνειν δοκεῖ, ἐν τῇ ποθουμένῃ μὲν θεωρίᾳ γιγνόμενος, ἐμπλησθῆναι δὲ τοῦ ἐπεράστου κωλυόμενος κάλλους. | |
21.35 | Ταῦτα διηγηματικῶς οὐκ ἐγκωμιαστικῶς συνεγρά‐ ψαμεν, κομιδῇ τῆς συντομίας φροντίσαντες ἵνα μὴ τῷ μήκει τοὺς ἐντυγχάνοντας ἀποκναίσωμεν. Εἰ δὲ καὶ ἐπιβιῴη τῷδε τῷ διηγήματι χρόνον, καὶ ἄλλα μυρία δήπουθεν | |
| 5 | κατορθώματα τοῖς προτέροις προσθήσει καὶ συγγράψουσι κἀκεῖνα ἕτεροι. Ἡμῖν γὰρ τῆς ἐντεῦθεν ἐκδημίας πόθος πολύς. Ὁ δὲ τῶν τῆς εὐσεβείας ἀθλητῶν ἀγωνοθέτης καὶ τούτῳ δοίη τέλος τῶν ἀγώνων ἐπάξιον καὶ τοῦ δρόμου τὸ λειπόμενον παράσχοι τῷ προτέρῳ συμβαῖνον ἵνα νικηφόρος | |
| 10 | καταλάβῃ τὴν νύσσαν· καὶ τὴν ἡμετέραν ἀσθένειαν ταῖς τούτου προσευχαῖς ὑπερείσειεν ὅπως ἀναρρωσθέντες τὰς πολλὰς ἡμῶν ἀναπαλαίσωμεν ἥττας καὶ μετὰ νίκης τὸν | |
| βίον ἐξέλθωμεν. | 122 in vol. 2 | |
22t | ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ Η ΛΙΜΝΑΙΟΣ | |
22.1 | Τιλλίμα κώμη τίς ἐστι παρ’ ἡμῖν, πάλαι μὲν τῆς Μαρκίωνος ἀσεβείας δεξαμένη τὰ σπέρματα, νῦν δὲ τῆς εὐαγγελικῆς ἀπολαύουσα γεωργίας. Ταύτης πρὸς μεσημβρίαν λόφος τίς ἐστιν οὔτε λίαν τραχὺς οὔτε μάλα προσάντης. | |
| 5 | Ἐν τούτῳ τὸ ἀσκητικὸν ἐδείματο καταγώγιον Θαλάσσιος ὁ θαυμάσιος, ἀνὴρ πολλοῖς μὲν καὶ ἄλλοις κατακοσμηθεὶς ἀγαθοῖς, ἁπλότητι δὲ ἤθους καὶ πρᾳότητι καὶ φρονήματος μετριότητι τοὺς ἐπ’ αὐτοῦ γε ἀνθρώπους ὑπερβαλλόμενος. Καὶ τοῦτο λέγω οὐκ ἀκοῇ μόνῃ πειθόμενος ἀλλὰ καὶ πείρᾳ | |
| 10 | χρησάμενος· κατέλαβον γὰρ τὸν ἄνδρα καὶ πολλάκις αὐτοῦ | |
| τῆς γλυκείας ἀπήλαυσα συνουσίας. | 124 in vol. 2 | |
22.2 | Εἰς τοῦδε χορὸν ἐτέλεσεν ὁ νῦν παρὰ πάντων ᾀδόμενος Λιμναῖος· καὶ κομιδῇ νέος τὴν παλαίστραν ἐκείνην κατα‐ λαβὼν τὴν ἄκραν ταύτην ἐπαιδεύετο φιλοσοφίαν καλῶς. Καὶ πρῶτον μὲν τῆς γλώττης εἰδὼς τὸ εὐόλισθον, μειράκιον ὢν | |
| 5 | ἔτι σιγὴν ἐνομοθέτησε ταύτῃ καὶ πλεῖστον ὅτι μάλιστα διετέλεσε χρόνον μηδὲν πρὸς μηδένα φθεγγόμενος. Ἐπειδὴ δὲ ἀποχρώντως τῆς τοῦ θείου πρεσβύτου διδασκαλίας μετέ‐ λαχε καὶ ἐκμαγεῖον ἑαυτὸν τῆς ἐκείνου γε ἀπέφηνεν ἀρετῆς, παρὰ τὸν μέγαν ἀφίκετο Μάρωνα οὗ καὶ πρόσθεν ἐμνήσθημεν. | |
| 10 | Ἀφίκετο δὲ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον καθ’ ὃν καὶ ὁ θεῖος Ἰάκωβος· πολλὴν δὲ κἀντεῦθεν πάλιν ὠφέλειαν τρυγήσας καὶ τὸν ὕπαιθρον βίον ζηλώσας κορυφὴν ἑτέραν κατέλαβε κώμης τινὸς ὑπερκειμένην ἣν ὀνομάζουσι Τάργαλλαν. | |
22.3 | Ἐν ταύτῃ μέχρι καὶ τήμερον διετέλεσεν, οὐκ οἰκίσκον ἔχων, οὐ σκηνήν, οὐ καλύβην, ἀλλὰ γυμνῷ θριγκίῳ περι‐ ειργόμενος ἐκ λίθων ᾠκοδομημένῳ οὐδὲ πηλῷ συνηρμοσμένῳ. Θύραν δὲ σμικράν τινα ἔχει πηλῷ διηνεκῶς κεχρισμένην | |
| 5 | ἣν οὔ ποτε μὲν ἀνοίγνυσι τῶν ἄλλων ἀφικνουμένων, ἐμοὶ δὲ | |
| μόνῳ παραγινομένῳ τοῦτο ποιεῖν ἐπιτρέπει. Τούτου χάριν συναγείρονται πάμπολλοι πάντοθεν, τῆς ἐμῆς ἀφίξεως αἰσθόμενοι, κοινωνῆσαί μοι τῆς εἰσόδου ποθοῦντες. Τοῖς δὲ ἄλλοτέ ποτε πρὸς αὐτὸν φοιτῶσι διὰ σμικρᾶς τινος | 126 in vol. 2 | |
| 10 | θυρίδος διαλεγόμενος, μεταδίδωσι τῆς εὐλογίας πλείστοις διὰ ταύτης ὑγίειαν δωρούμενος· τῷ γὰρ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ὀνόματι κεχρημένος, καὶ νόσους παύει καὶ δαίμονας ἐξελαύνει καὶ τὴν ἀποστολικὴν μιμεῖται θαυματουργίαν. | |
22.4 | Οὐ μόνον δὲ τοῖς ὡς αὐτὸν ἀφικνουμένοις ἀναβλύζει τὴν ἴασιν, ἀλλὰ καὶ τῷ οἰκείῳ ταύτην πολλάκις προσενήνοχε σώματι. Ἐπανέστη γὰρ αὐτῷ πάλαι ποτὲ τοῦ κόλου τὸ πάθος. Τὰς δὲ ἐντεῦθεν γιγνομένας ὀδύνας καὶ ἀλγηδόνας | |
| 5 | ἴσασι μὲν ἀκριβῶς οἱ τὴν πείραν δεξάμενοι, ἴσασι δὲ καὶ οἱ τούτου γενόμενοι θεαταί· καλινδοῦνται γὰρ τοῖς λυττῶσι παραπλησίως, τῇδε κἀκεῖσε μεταστρεφόμενοι καὶ ἅμα τοὺς πόδας ἐκτείνοντες καὶ συστέλλοντες· ἔστι δὲ ὅτε καὶ κάθηνται καὶ ἀνίστανται καὶ βαδίζουσιν, ἀναπαύλης τινὸς | |
| 10 | πόρον εὑρεῖν μηχανώμενοι· διὰ τοῦτο καὶ βαλανείοις προσεδρεύουσι καὶ πολλάκις εἰσίασι, ψυχαγωγίας τινὸς ἀπολαύοντες. Καὶ τί δεῖ μηκύνειν τὰ πᾶσι δῆλα καὶ σαφῆ καταλέγοντα; Τοιούτῳ πάθει προσπαλαίων καὶ τοσαύταις καὶ τηλικαύταις ὀδύναις βαλλόμενος οὐκ ἰατρικῆς ἐπικουρίας | |
| 15 | ἀπέλαυσεν, οὐ κλίνης ἠνέσχετο, οὐ τὴν ἀπὸ φαρμάκων ἢ | |
| σιτίων ψυχαγωγίαν ἐδέξατο, ἀλλ’ ἐπὶ σανίδος χαμαὶ κειμένης καθήμενος, προσευχῇ καὶ σφραγῖδι τὴν θεραπείαν ἐδέξατο καὶ τῇ τῆς θείας προσηγορίας ἐπῳδῇ τὰς ὀδύνας ἐκοίμισεν. | 128 in vol. 2 | |
22.5 | Καὶ ἄλλοτε δὲ νύκτωρ βαδίζων ἔχεως ἐπέβη τῇ πτέρνῃ καθεύδοντος· ὁ δὲ τοῦ ταρσοῦ ἐπιλαβόμενος τοὺς ὀδόντας ἐπήγνυ. Ἐπαμύναι δὲ τῷ ποδὶ πειραθεὶς κατέκυπτε μὲν καὶ τὴν χεῖρα τούτῳ προσέφερε, μετέφερε δὲ εἰς ταύτην | |
| 5 | τοῦ θηρίου τὸ στόμα· πάλιν δὲ τῇ εὐωνύμῳ χρησάμενος εἰς βοήθειαν τῆς ἑτέρας, εἷλκε καὶ κατὰ ταύτης τὸν τοῦ θηρίου θυμόν. Ἐπεὶ δὲ κόρον ἔλαβε τῆς μανίας—πλείονα γὰρ αὐτῷ ἢ δέκα προσενήνοχε δήγματα—, τὸ μὲν ἀπέστη καὶ τὸν χηραμὸν τὸν οἰκεῖον κατέλαβεν, ὁ δὲ πάντοθεν | |
| 10 | πικραῖς ὀδύναις ἐβάλλετο. Ἀλλ’ οὐδὲ τότε τῆς ἰατρικῆς ἠνέσχετο τέχνης, ἀλλὰ τοῖς ἕλκεσι προσέφερε μόνα τὰ τῆς πίστεως φάρμακα, σφραγῖδα καὶ προσευχὴν καὶ τοῦ θεοῦ τὴν ἐπίκλησιν. | |
22.6 | Διὰ τοῦτο δὲ οἶμαι καὶ ὁ τῶν ὅλων θεὸς εἴασε κατὰ τοῦ ἱεροῦ σώματος τὸ θηρίον ἐκεῖνο λυττῆσαι ἵνα γυμνὴν ἅπασι τῆς θείας ἐκείνης ψυχῆς ἐπιδείξῃ τὴν καρτερίαν. Ταύτην γὰρ αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τοῦ γενναίου Ἰὼβ τὴν οἰκονομίαν | |
| 5 | ὁρῶμεν· πολλαῖς γὰρ αὐτὸν καὶ παντοδαπαῖς εἴασε τρικυ‐ μίαις περικλυσθῆναι, δεῖξαι τοῦ κυβερνήτου τὴν σοφίαν ἅπασιν ἐθελήσας. Πόθεν γὰρ ἂν ἄλλοθεν ἔγνωμεν ἢ τὴν ἐκείνου ἀνδρείαν ἢ τὴν τούτου γε καρτερίαν εἰ μὴ χώραν | |
| ἔλαβεν ἀφεῖναι βέλη παντοδαπὰ κατ’ αὐτῶν ὁ τῆς εὐσεβείας | 130 in vol. 2 | |
| 10 | ἀντίπαλος; Τὴν μὲν οὖν τοῦ ἀνδρὸς καρτερίαν ἱκανὰ καὶ ταῦτα διδάξαι. | |
22.7 | Τὴν δὲ φιλανθρωπίαν ἑτέρωθεν ἐπιδείξωμεν· πολλοὺς γὰρ τὸ βλέπειν ἀφῃρημένους καὶ προσαιτεῖν ἠναγκασμένους συναγαγὼν καὶ ἑκατέρωθεν πρὸς ἕω καὶ πρὸς ἑσπέραν δειμάμενος καταγώγια, διάγειν ἐν τούτοις καὶ τὸν θεὸν | |
| 5 | ὑμνεῖν παρηγγύησε, τὴν ἀναγκαίαν αὐτοῖς τροφὴν παρὰ τῶν ὡς αὐτὸν ἀφικνουμένων χορηγεῖσθαι κελεύων. Μέσος δὲ αὐτὸς καθειργμένος καὶ τούτους κἀκείνους εἰς ὑμνῳδίαν διεγείρει καὶ ἔστιν ἀκούειν αὐτῶν διηνεκῶς τὸν δεσπότην ὑμνούντων. Τοσαύτῃ περὶ τοὺς ὁμοφυεῖς φιλανθρωπίᾳ | |
| 10 | κεχρημένος διατελεῖ· τῶν δὲ ὑπαιθρίων ἀγώνων αὐτῷ τε καὶ τῷ μεγάλῳ Ἰακώβῳ ὁ αὐτός ἐστι χρόνος· ὄγδοον γὰρ | |
| καὶ τριακοστὸν ἤδη συνεπλήρωσαν ἔτος. | 132 in vol. 2 | |
23t | ΙΩΑΝΝΗΣ | |
23.1 | Ταύτην ἐζήλωσε τὴν πολιτείαν καὶ Ἰωάννης, ἀνὴρ πρὸς τοῖς ἄλλοις ἡμερότητι καὶ πρᾳότητι λάμπων· ῥαχίαν δὲ τραχεῖαν μάλα καταλαβὼν δυσχείμερον καὶ προσάρκτιον, ἐν ἐκείνῃ τέως πέντε καὶ εἴκοσι διετέλεσεν ἔτη, τὰς ἐναντίας | |
| 5 | τοῦ ἀέρος δεχόμενος προσβολάς. Τἄλλα δὲ πάντα, ἵνα μὴ καθ’ ἕκαστον διεξέρχωμαι, τροφὴ καὶ ἐσθὴς καὶ τὰ τοῦ σιδήρου φορτία τοῖς προειρημένοις ἐστὶ παραπλήσια. Οὕτω δέ ἐστι τῶν ἀνθρωπίνων ἁπάντων ὑπέρτερος ὡς μηδεμίαν ἐκ τούτων καρποῦσθαι παραψυχήν. Καὶ τούτου τεκμήριον | |
| 10 | ἐναργὲς αὐτίκα παρέξομαι. Ἐπειδὴ γάρ τις τῶν σπουδαίων ἀμυγδάλην παρ’ αὐτὴν ἐφύτευσε τὴν στιβάδα, εἶτα τῷ χρόνῳ δένδρον γενομένη σκιάν τε αὐτῷ παρεῖχε καὶ τὴν ὄψιν εἱστία, ἀποτμηθῆναι | |
| ἐκέλευσεν, ἵνα μηδεμιᾶς ἐκεῖθεν ἀπολαύοι ψυχαγωγίας. | 134 in vol. 2 | |
23.2 | Τοῦτον ἠσπάσατο τὸν βίον καὶ Μωϋσῆς, ἐν ὑψηλῇ τινι κορυφῇ Ῥαμᾶς ὑπερκειμένῃ τῆς κώμης ἀγωνιζόμενος, καὶ Ἀντίοχος, ἀνὴρ πρεσβύτης ἐν ἐρημοτάτῳ ὄρει τὸ θριγκίον δειμάμενος, καὶ Ἀντωνῖνος ἐν γεγηρακότι σώματι | |
| 5 | τοῖς νέοις παραπλησίως ἀγωνιζόμενος. Καί ἐστιν αὐτοῖς ἐσθὴς ἡ αὐτὴ καὶ τροφὴ καὶ στάσις καὶ προσευχὴ καὶ παννύχιοι πόνοι καὶ πανημέριοι· καὶ οὔτε χρόνου μῆκος, οὐ γῆρας, οὐκ ἀσθένεια φύσεως ἐλέγχει τὴν καρτερίαν, ἀλλ’ ἀκμάζοντα ἐν ἑαυτοῖς ἔχουσι τὸν ἔρωτα τοῦ πονεῖν. | |
| 10 | Καὶ ἄλλους δὲ πλείστους ἀγωνιστὰς ἐν τοῖς ἡμετέροις ὄρεσι καὶ πεδίοις ὁ τῆς ἀρετῆς ἀγωνοθέτης ἔχει θεὸς οὓς καὶ ἀριθμῆσαι μόνον οὐκ εὐπετές, μή τί γε δὴ τὸν ἑκάστου βίον συγγράψαι. Ἀρκοῦσαν τοίνυν καὶ ἐκ τούτων ὠφέλειαν τοῖς κερδαίνειν βουλομένοις προτεθηκότες, ἐφ’ ἕτερον εἶδος | |
| 15 | διηγήσεως τρέψομαι καὶ τῆς τούτων εὐλογίας μεταλαχεῖν | |
| ἀξιῶν. | 136 in vol. 2 | |
24t | ΖΕΒΙΝΑΣ Η ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΣ | |
24.1 | Ζεβινᾶν ᾄδουσι μέχρι καὶ τήμερον οἱ τῆς ἐκείνου θέας ἠξιωμένοι. Φασὶ δὲ αὐτὸν εἰς γῆρας ἐλάσαντα βαθὺ καὶ τοῖς αὐτοῖς πόνοις μέχρις αὐτῆς χρησάμενον τῆς τελευτῆς μηδὲν τῶν τῆς νεότητος ἀμεῖψαι τῷ βαρυτάτῳ | |
| 5 | βιαζόμενον γήρᾳ. Ἐπλεονέκτει δέ, ὡς ἔφασαν, τοὺς ἐπ’ αὐτοῦ πάντας ἀνθρώπους τῇ τῆς προσευχῆς προσεδρείᾳ. Ἐν ταύτῃ γὰρ διημερεύων τε καὶ διανυκτερεύων οὐ μόνον οὐκ ἐλάμβανε κόρον, ἀλλὰ καὶ θερμότερον τὸν πόθον εἰργά‐ ζετο. Καὶ τοῖς πρὸς αὐτὸν δέ γε ἀφικνουμένοις ὀλίγα ἄττα | |
| 10 | διαλεγόμενος κατάγειν ἐκ τῶν οὐρανῶν οὐκ ἠνείχετο τὴν διάνοιαν, ἀλλ’ εὐθὺς ἐκείνων ἀπαλλαττόμενος, ὡς μηδὲ πρὸς βραχὺ χωρισθεὶς τοῦ τῶν ὅλων θεοῦ, πάλιν τὴν ἱκετείαν προσέφερεν. Ἐπειδὴ δὲ τὴν διηνεκῆ στάσιν τὸ | |
| γῆρας ἀλύπως φέρειν οὐκ εἴα, ἔρεισμα τούτῳ τὴν βακτηρίαν | 138 in vol. 2 | |
| 15 | προσέφερε καὶ ταύτῃ προσκλινόμενος καὶ ὕμνει τὸν δεσπότην καὶ ηὔχετο. | |
24.2 | Φιλοξενίᾳ δὲ πρὸς τοῖς ἄλλοις κοσμούμενος ἀγαθοῖς μένειν τὴν ἑσπέραν πολλοὺς τῶν ὡς αὐτὸν ἀφικνουμένων ἐκέλευεν. Οἱ δὲ τὴν παννύχιον αὐτοῦ δειμαίνοντες στάσιν, ἀσχολίας τινὰς σκηπτόμενοι, τῶν πόνων ἐκείνων σφᾶς | |
| 5 | αὐτοὺς ὑπεξῆγον. Τοῦτον καὶ ὁ μέγας ἐκεῖνος ὑπερηγάσθη Μάρων καὶ τοῖς φοιτῶσι πρὸς αὐτὸν ἅπασι παρηγγύα τρέχειν καὶ τοῦ πρεσβύτου τὴν εὐλογίαν τρυγᾶν, πατέρα καὶ διδάσκαλον ὀνομάζων καὶ πάσης ἀρχέτυπον ἀποκαλῶν ἀρετῆς. Καὶ | |
| 10 | τούτῳ κοινωνῆσαι καὶ ταφῆς παρεκάλεσεν· ἀλλ’ οὐκ εἴασαν οἱ τὸ ἱερὸν ἐκεῖνο σῶμα διαρπάσαντες καὶ εἰς τὸ προειρημένον χωρίον ἀποκομίσαντες. Ὁ δὲ θεσπέσιος Ζεβινᾶς προτελευτήσας εἰς τὴν πελά‐ ζουσαν αὐτῷ κώμην—Κίττικα δὲ αὕτη καλεῖται—τῶν | |
| 15 | νομιζομένων ἀπέλαυσε· καὶ σηκὸν δὲ τῇ θήκῃ μέγιστον ᾠκοδόμησαν. Ἴασιν γὰρ ἀναβλύζει τοῖς μετὰ πίστεως προσιοῦσι παντοδαπήν. Ἔχει δὲ νῦν καὶ μάρτυρας ὁμορόφους παρὰ Πέρσαις μὲν ἠγωνισμένους, ἐτησίοις δὲ πανηγύρεσι | |
| παρ’ ἡμῖν τιμωμένους. | 140 in vol. 2 | |
24.3 | Τῆς τούτου διδασκαλίας ὁ μέγας ἀπέλαυσε Πολυχρό‐ νιος. Καὶ ὁ θειότατος Ἰάκωβος τοῦτον ἔφη πρῶτον τρίχινον αὐτῷ δεδωκέναι χιτῶνα. Ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον μὴ θεασάμενος πώποτε—πρὸ γὰρ τῆς ἐμῆς ἀφίξεως τοῦ βίου κατειλήφει | |
| 5 | τὸ τέρμα—, ἐν Πολυχρονίῳ τούτῳ τῷ πάνυ τὴν τοῦ θείου Ζεβινᾶ φιλοσοφίαν ὁρῶ. Οὐ γὰρ οὕτως ὁ κηρὸς τῶν δακτυλίων τοὺς τύπους ἐκμάττεται ὡς οὗτος ἐκείνου περιφέρει τοὺς χαρακτῆρας. Καὶ τοῦτο οἶδα σαφῶς, τὰ περὶ ἐκείνου διηγήματα τοῖς ὑπὸ τούτου γιγνομένοις παρα‐ | |
| 10 | τιθείς. Ὁμοίως γὰρ τῷ θείῳ πυρπολεῖται πόθῳ καὶ τῶν γηΐνων ἐστὶν ἁπάντων ὑπέρτερος. Καὶ τῷ σώματι προσδε‐ δεμένος ὑπόπτερον ἔχει ψυχὴν καὶ διαπερᾷ καὶ τὸν ἀέρα καὶ τὸν αἰθέρα, καὶ τῶν οὐρανῶν ὑψηλότερος γίνεται καὶ τὴν θείαν διηνεκῶς θεωρίαν φαντάζεται. Καὶ οὔποτε | |
| 15 | καθέλκειν ἐκεῖθεν ἀνέχεται τὴν διάνοιαν, ἀλλὰ καὶ προσ‐ διαλεγόμενος τοῖς ἀφικνουμένοις τὰ ἄνω περιπολεῖ. | |
24.4 | Τὴν δὲ παννύχιον αὐτοῦ ἀγρυπνίαν καὶ στάσιν ἐντεῦθεν μεμάθηκα· ὁρῶν αὐτὸν καὶ γήρᾳ κατὰ ταὐτὸν καὶ ἀσθενείᾳ παλαίοντα καὶ θεραπείας οὐδεμιᾶς ἀπολαύοντα, ἔπεισα λιπαρήσας πολλάκις δύο συνοίκους λαβεῖν καὶ τῆς | |
| 5 | παρὰ τούτων παραψυχῆς ἀπολαύειν. Ἐπειδὴ δὲ ἄνδρας ἀρετῇ λάμποντας ᾔτησε καθ’ ἑαυτοὺς ἐν ἑτέρῳ ἰδιάζοντας | |
| φροντιστηρίῳ, ἔπεισα καὶ τοὺς θαυμασίους ἐκείνους πάντων προελέσθαι τοῦ θείου ἀνθρώπου τὴν θεραπείαν. Οὗτοι βραχὺν αὐτῷ συγγενόμενοι χρόνον φυγεῖν ἐπειράθησαν, τὴν | 142 in vol. 2 | |
| 10 | παννύχιον στάσιν οὐκ ἐνεγκόντες. Ἐπεὶ δὲ τὸν θεῖον ἄνδρα ἱκέτευον τῇ τοῦ σώματος ἀσθενείᾳ μετρῆσαι τὸν πόνον· «Οὐ μόνον, ἔφη, αὐτοὺς οὐ βιάζομαι διηνεκῶς κοινωνεῖν μοι τῆς στάσεως, ἀλλὰ καὶ κατακλίνεσθαι πολλάκις παρεγ‐ γυῶ». Οἱ δέ· «Καὶ πῶς ἂν δυναίμεθα, ἔλεγον, τοῦ ἐν | |
| 15 | πόνοις γεγηρακότος ἑστῶτος καὶ τῆς τοῦ σώματος ἀσθενείας καταφρονοῦντος, κατακλίνεσθαι ἄνδρες καὶ ὑγιαίνοντες καὶ μεσοῦντες τῷ χρόνῳ.» Ἀλλὰ τῆς μὲν σεβασμίας ἐμοὶ κεφαλῆς οὕτω τοὺς νυκτερινοὺς κατέμαθον πόνους. | |
24.5 | Οἱ δὲ ἄνδρες οὗτοι τοσαύτην τῷ χρόνῳ προσέλαβον ἀρετὴν ὡς τὴν αὐτὴν τῷ μεγάλῳ τούτῳ μετιέναι φιλοσοφίαν. Καὶ ὁ μὲν Μωϋσῆς—τοῦτο γὰρ αὐτῷ ὄνομα—μέχρι τοῦ παρόντος διέμεινε, πᾶσαν ὡς πατρὶ καὶ δεσπότῃ θεραπείαν | |
| 5 | προσφέρων καὶ τὴν ἀστράπτουσαν ἐκ τῆς ἱερᾶς ἐκείνης ψυχῆς ἀρετὴν ἀκριβῶς ἐκματτόμενος. Ὁ δὲ Δαμιανός— τοῦτο γὰρ ὄνομα τῷ ἑτέρῳ—κώμην τινὰ καταλαβὼν οὐ πόρρω διακειμένην—Νιαρὰ δὲ ὄνομα ταύτῃ—καὶ παρὰ τὰς ἅλως μικρόν τινα οἰκίσκον εὑρὼν ἐν ἐκείνῳ διάγει, | |
| 10 | τὴν αὐτὴν μετιὼν πολιτείαν, ὡς τοὺς ἀκριβῶς τοῦτον κἀκεῖνον ἐπισταμένους, θεωμένους αὐτόν, τὴν τοῦ μεγάλου | |
| Πολυχρονίου ψυχὴν ὑπολαμβάνειν ἐν ἑτέρῳ σώματι θεωρεῖν. Ἡ γὰρ αὐτὴ καὶ ἁπλότης καὶ πρᾳότης καὶ μετριότης καὶ τοῦ φθέγματος ἡμερότης καὶ συνουσίας γλυκύτης, ἐγρήγορσίς | 144 in vol. 2 | |
| 15 | τε ψυχῆς καὶ τοῦ θεοῦ κατανόησις καὶ στάσις καὶ πόνος καὶ ἀγρυπνία καὶ τροφὴ καὶ ἡ κατὰ τὴν θείαν νομοθεσίαν ἀκτημοσύνη· πλὴν γὰρ σπυρίδος μικρᾶς τὸν βρεκτὸν ἐχούσης φακὸν οὐδὲν ἔχει τὸ καταγώγιον. Τοσαύτην ὠφέλειαν ἐκ τῆς τοῦ μεγάλου Πολυχρονίου συνουσίας | |
| 20 | ἀπώνατο. | |
24.6 | Ἐγὼ δὲ τὸν μαθητὴν καταλιπὼν ἐπὶ τὸν διδάσκαλον ἐπανήξω. Ἀπὸ γὰρ τῆς πηγῆς ὁ κρουνὸς ἐκχέει τὰ νάματα. Οὗτος τοίνυν μετὰ τῶν ἄλλων παθῶν καὶ τὴν φιλοτιμίαν τῆς ψυχῆς ἀπελάσας καὶ τῆς κενῆς δόξης τὴν τυραννίδα | |
| 5 | πατήσας κατακρύπτειν ἀεὶ τοὺς πόνους ἐσπούδασε. Καὶ σίδηρον μὲν οὐκ ἠνέσχετο φορεῖν, δείσας μή τινα βλάβην ἐντεῦθεν ἀρύσηται, τύφου φλεγμονὴν τῆς ψυχῆς δεξαμένης. Δρυὸς δὲ ῥίζαν βαρυτάτην κομίσαι αὐτῷ τινα κελεύσας, ὡς εἰς ἑτέραν δῆθεν χρείαν δεόμενος, ταύτην καὶ νύκτωρ | |
| 10 | ἐπετίθει τοῖς ὤμοις καὶ ἐπικειμένης προσηύχετο καὶ μεθ’ ἡμέραν ἀπολαύων σχολῆς. Ἀφικνουμένου δέ τινος καὶ τὴν θύραν πατάσσοντος ἔν τινι χωρίῳ ταύτην κατέ‐ κρυπτε. Ταύτην μοί τις ὑπέδειξε θεασάμενος· καὶ γνῶναι βουληθεὶς τὸ φορτίον ὁπόσον, μόγις ἀμφοτέραις ᾐώρησα | |
| 15 | ταῖς χερσίν. Ὁ δέ με θεασάμενος ἀφεῖναι ἐκέλευεν· ἐγὼ | |
| δὲ ἀντελιπάρουν λαβεῖν ἵνα κλέψω τοῦ πόνου τὴν πρόφασιν. Ὡς δὲ ἀνιώμενον εἶδον, παρεχώρησα τῷ πόθῳ τῆς νίκης. | 146 in vol. 2 | |
24.7 | Ἐκ τούτων αὐτῷ τῶν πόνων ἐπανθεῖ καὶ θεόσδοτος χάρις καὶ πόλλα θαύματα ταῖς ἐκείνου προσευχαῖς ἐνεργεῖται. Καὶ γὰρ ἡνίκα ὁ χαλεπὸς ἐκεῖνος αὐχμὸς τρύχων τοὺς ἀνθρώπους εἰς ἱκετείαν διήγειρεν, ἀφίκετο πρὸς αὐτὸν | |
| 5 | ἱερέων πλῆθος· συνῆν δὲ τούτοις καὶ τῆς Ἀντιοχέων τις χώρας, κώμας πολλὰς ποιμαίνειν τεταγμένος· οὗτος τῶν παρόντων τοὺς γεραιτέρους ἱκέτευε πεῖσαι τὸν ἄνδρα ληκυθίῳ τινὶ ἐπιθεῖναι τὴν δεξιάν. Τῶν δὲ εἰρηκότων ὡς οὐκ ἀνέξεται, εὐχῆς μετὰ ταῦτα γινομένης καὶ τῆς θεσπεσίας | |
| 10 | μοι κεφαλῆς προσευχομένης, ὄπισθεν ἐκεῖνος ἑστὼς προὔ‐ τεινε ταῖν χεροῖν τὸ ληκύθιον· τὸ δὲ ἀνέβλυσεν ὡς δύο καὶ τρεῖς τῶν παρόντων ἐκτεῖναι τὰς χεῖρας καὶ πεπληρω‐ μένας ταύτας τοῦ ἐλαίου λαβεῖν. | |
24.8 | Ἀλλ’ ὅμως καὶ τῆς χάριτος ἀφιεὶς τὰς ἀκτῖνας καὶ παντοδαποῖς κατορθώμασι βρίθων καὶ ὁσημέραι συλλέγων τῆς φιλοσοφίας τὸν πλοῦτον, οὕτως ἐστὶ τὸ φρόνημα μέτριος ὡς ἑκάστου τῶν ὡς αὐτὸν ἀφικνουμένων ἄμφω τὼ πόδε | |
| 5 | περιπτύσσεσθαι καὶ τὸ μέτωπον ἐπιτιθέναι τῇ γῇ εἴτε στρατιώτης εἴτε χειροτέχνης εἴτε ἄγροικος εἴη. Διηγήσομαι δέ τι καὶ τὴν ἁπλότητα αὐτοῦ καὶ τὴν | |
| μετριότητα διδάξαι δυνάμενον. Ἀνήρ τις σπουδαῖος τοῦδε τοῦ ἔθνους τὴν ἡγεμονίαν λαχὼν καὶ τὴν Κύρρον καταλαβὼν | 148 in vol. 2 | |
| 10 | σὺν ἐμοὶ τῆς τῶν μεγάλων τούτων ἀθλητῶν ἀπολαῦσαι θεωρίας ἠθέλησε. Τοὺς ἄλλους τοίνυν περινοστήσαντες ἀφικόμεθα καὶ παρὰ τοῦτον οὗ νῦν τὴν ἀρετὴν διηγούμεθα. Ἐμοῦ τοίνυν εἰρηκότος ὡς ἡγεμών ἐστιν ὁ σὺν ἐμοὶ παρα‐ γενόμενος καὶ τοῦ δικαίου φροντιστὴς καὶ τῶν εὐσεβῶν | |
| 15 | ἐραστής, ὁ θεσπέσιος ἄνθρωπος ἄμφω τὼ χεῖρε προτείνας καὶ ἀμφοῖν τοῖν ποδοῖν λαβόμενος· «Αἴτησίν τινα, ἔφη, ἐπαγγεῖλαί σοι θέλω». Τοῦ δὲ λίαν δυσχεράναντος καὶ ἀνίστασθαι ἱκετεύοντος καὶ ποιήσειν ὅ τι ἂν κελεύσειεν ὑπισχνουμένου—ἐτόπαζε γὰρ αὐτὸν περί τινος τῶν ὑπηκόων | |
| 20 | παρακαλεῖν—, ἔφη ὁ θεσπέσιος ἄνθρωπος· «Οὐκοῦν, ἐπειδήπερ ὑπέσχου καὶ ὅρκῳ τὴν ὑπόσχεσιν ἐβεβαίωσας, σπουδαίως τὰς ὑπὲρ ἐμοῦ τῷ θεῷ προσένεγκε προσευχάς». Ὁ δὲ τὰ μέτωπα τύπτων ἱκέτευε λῦσαι τὸν ὅρκον ὡς οὐκ ἀξιόχρεως ὢν οὐδὲ τὰς ὑπὲρ αὑτοῦ ἱκετείας τῷ δεσπότῃ | |
| 25 | προσφέρειν. Τὸν ἐν τοσούτῳ τοίνυν ὕψει φιλοσοφίας τοσαύτην ἔχοντα φρονήματος μετριότητα ποῖος ἂν λόγος εἰς ἀξίαν | |
| εὐφημίαν ἀρκέσειεν; | 150 in vol. 2 | |
24.9 | Τούτου τὴν φιλοπονίαν οὐδὲ παντοδαπὰ προσπεσόντα διήλεγξε πάθη, ἀλλ’ ὑπὸ νόσου ποικίλης πολιορκούμενος τῶν αὐτῶν πόνων ἀνέχεται. Πολλοῖς δὲ πολλάκις χρησάμενοι λόγοις, μόγις τουτονὶ τὸν οἰκίσκον ᾠκοδομησάμεθα, θάλπος | |
| 5 | ὀλίγον τῷ σώματι πάμπαν κατεψυγμένῳ μηχανησάμενοι. Τούτῳ πολλοὶ μὲν πολλάκις χρυσίον περιόντες προσήνεγκαν, κατέλιπον δὲ καὶ τελευτήσαντες· ἐδέξατο δὲ οὐδὲν παρ’ οὐδε‐ νὸς οὐδεπώποτε, ἀλλ’ αὐτοὺς οἰκονόμους γενέσθαι τῶν προσφερομένων ἐκέλευσε. Καὶ σισύραν δὲ αὐτῷ ὁ μέγας | |
| 10 | Ἰάκωβος ὑπό τινος αὐτῷ κομισθεῖσαν ἀπέστειλεν· ἀλλὰ καὶ ταύτην ἀντέπεμψε στεγανωτέραν αὐτὴν καὶ εὐεργεστέραν ἰδών· εὐτελέσι γὰρ λίαν καὶ εὐώνοις ἱματίοις κεχρημένος διατελεῖ. Οὕτω δὲ τὴν πενίαν πάσης ἐρασμιωτέραν βασιλείας ἡγεῖται ὡς μηδὲ τὴν ἀναγκαίαν ἔχειν ἀεὶ τροφήν. Οἶδα γὰρ | |
| 15 | πολλάκις ἀφικόμενος καὶ εὐλογίαν αἰτήσας καὶ μηδὲν ἕτερον εὑρὼν ἢ δύο μόνας ἰσχάδας. Τούτου τὸ μέλι καὶ τοῖς ὁρῶσι τριπόθητον καὶ τοῖς ἀκούουσι λίαν ἐπέραστον. Οὐδένα γὰρ οἶδα ἀνθρώπων, οὐδὲ τῶν κομιδῇ φιλοσκωμμόνων, τούτῳ μῶμον ἐπιτεθηκότα | |
| 20 | πώποτε· ἀλλὰ πάντες ᾄδουσι καὶ εὐφημοῦσι καὶ παρ’ αὐτὸν | |
| φοιτῶντες οὐ θέλουσιν ἀπαλλάττεσθαι. | 152 in vol. 2 | |
25t | ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ | |
25.1 | Ταύτης ἐστὶ τῆς συμμορίας καὶ Ἀσκληπιὸς ὁ θαυμά‐ σιος, δέκα μὲν σταδίους ἀφεστηκώς, τὴν αὐτὴν δὲ πολιτείαν ἐζηλωκώς. Καὶ τροφὴ γὰρ αὐτῷ ἡ αὐτὴ καὶ ἐσθὴς καὶ ἤθους μετριότης καὶ φιλοξενία καὶ φιλαδελφία, ἡμερότης | |
| 5 | τε καὶ πρᾳότης καὶ ἡ πρὸς τὸν θεὸν ὁμιλία καὶ ἡ ἀκροτάτη πενία καὶ ἡ τῆς ἀρετῆς περιουσία καὶ τῆς φιλοσοφίας ὁ πλοῦτος καὶ τἄλλα πάντα ὅσα περὶ τῆς ἱερᾶς ἐκείνης διεξήλθομεν κεφαλῆς. Φασὶ δὲ αὐτόν, ἡνίκα τοῖς τὴν κώμην οἰκοῦσιν ἀδελφοῖς συγκατείλεκτο, τὸν ἀσκητικὸν καὶ κόσμιον | |
| 10 | ἀσπάσασθαι βίον καὶ μηδεμίαν ἐκ τῆς τῶν πολλῶν ἐπιμιξίας λώβην ἑλκῦσαι. Ἐν ἑκατέρῳ τοίνυν διαπρέψας βίῳ, τῷ τε πολιτικῷ καὶ ἀναχωρητικῷ, διπλῶν εἰκότως καὶ τῶν στεφάνων ἀξιωθήσεται. | |
25.2 | Πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τὴν τούτου ἐζήλωσαν ἀρετήν, καὶ πλήρης οὐχ ἡ ἡμετέρα μόνη, ἀλλὰ καὶ αἱ γειτονεύουσαι | |
| πόλεις καὶ κῶμαι τῆς τοιᾶσδε φιλοσοφίας. Εἷς δὲ τούτων ἐστὶ καὶ ὁ θειότατος Ἰάκωβος ἐν οἰκίσκῳ τινὶ καθειργμένος | 154 in vol. 2 | |
| 5 | παρὰ κώμῃ Νιμουζᾶν καλουμένῃ, ὃς καὶ παρ’ αὐτὸ ὢν τοῦ βίου τὸ τέρμα—ἐτῶν γάρ ἐστι πλειόνων ἢ ἐνενήκοντα—, μόνος καθεῖρκται, διά τινος βραχέος ὀρύγματος ἑλικοειδῶς ὀρωρυγμένου τὰς ἀποκρίσεις ποιούμενος μέν, οὐχ ὁρώμενος δὲ καὶ οὔτε πυρὶ χρώμενος οὔτε λυχνιαίου φωτὸς ἀπολαύων. | |
| 10 | Ἐμὲ δὲ δὶς τὴν θύραν διορύξας εἴσω γενέσθαι προσέταξε, ταύτῃ με τιμήσας καὶ ἣν ἔχει περὶ ἐμὲ στοργὴν ἐπιδείξας. Οἱ μὲν οὖν ἔτι περιόντες τῶν παρ’ ἐμοῦ λόγων οὐ δέονται· δύνανται γάρ, ἢν ἐθελήσωσιν, αὐτόπται τῆς τούτων γενέσθαι φιλοσοφίας· τοῖς δ’ ἐσομένοις καὶ τῆς | |
| 15 | τούτων οὐ μεταλαγχάνουσι θέας ἀρκεῖ καὶ ταῦτα εἰς ὠφέλειαν τῆς τούτων φιλοσοφίας τὸν χαρακτῆρα δεικνύντα. Ἐνταῦθα τοίνυν καὶ τὸν περὶ τούτων συμπεράνας λόγον καὶ τῆς εὐλογίας τὴν ἀντίδοσιν ἐπαγγείλας ἐφ’ ἕτερον | |
| διήγημα μεταβήσομαι. | 156 in vol. 2 | |
26t | ΣΥΜΕΩΝΗΣ | |
26.1 | Συμεώνην τὸν πάνυ, τὸ μέγα θαῦμα τῆς οἰκουμένης, ἴσασι μὲν ἅπαντες οἱ τῆς Ῥωμαίων ἡγεμονίας ὑπήκοοι, ἔγνωσαν δὲ καὶ Πέρσαι καὶ Μῆδοι καὶ Αἰθίοπες, καὶ πρὸς Σκύθας δὲ τοὺς νομάδας ἡ φήμη δραμοῦσα τὴν τοῦδε | |
| 5 | φιλοπονίαν καὶ φιλοσοφίαν ἐδίδαξεν. Ἐγὼ δὲ καὶ πάντας, ὡς ἔπος εἰπεῖν, ἀνθρώπους μάρτυρας ἔχων τῶν ὑπὲρ λόγον ἀγώνων δέδοικα τὸ διήγημα μὴ τοῖς ἐσομένοις μῦθος εἶναι δόξῃ πάμπαν τῆς ἀληθείας γεγυμνωμένος. Ὑψηλότερα γὰρ τῆς ἀνθρωπείας φύσεως τὰ γιγνόμενα· φιλοῦσι δὲ οἱ | |
| 10 | ἄνθρωποι τῇ φύσει μετρεῖν τὰ λεγόμενα. Εἰ δέ τι τῶν | |
| ταύτης ὅρων ἐπέκεινα λέγοιτο, ψευδὴς τοῖς τῶν θείων ἀμυήτοις ὁ λόγος νομίζεται. Ἐπειδὴ δὲ τῶν εὐσεβούντων γῆ καὶ θάλαττα πλήρης, οἵ τε τὰ θεῖα πεπαιδευμένοι καὶ τοῦ παναγίου πνεύματος τὴν χάριν δεδιδαγμένοι τοῖς | 158 in vol. 2 | |
| 15 | λεχθησομένοις οὐκ ἀπιστήσουσιν, ἀλλὰ καὶ μάλα πιστεύ‐ σουσι, προθύμως καὶ θαρσαλέως ποιήσομαι τὴν διήγησιν. Ἄρξομαι δὲ ἐκεῖθεν, ὅθεν καὶ τῆς ἄνωθεν κλήσεως ἠξιώθη. | |
26.2 | Κώμη τίς ἐστιν ἐν μεθορίῳ τῆς ἡμετέρας καὶ τῆς Κιλίκων χώρας διακειμένη· Σισὰν δὲ αὐτὴν ὀνομάζουσιν. Ἐκ ταύτης ὁρμώμενος ποιμαίνειν τὸ πρῶτον ὑπὸ τῶν γεγεννηκότων ἐδιδάσκετο θρέμματα ἵνα καὶ κατὰ τοῦτο | |
| 5 | τοῖς μεγάλοις ἀνδράσι συμφέρηται, Ἰακὼβ τῷ πατριάρχῃ καὶ Ἰωσὴφ τῷ σώφρονι καὶ Μωϋσῇ τῷ νομοθέτῃ καὶ Δαβὶδ τῷ βασιλεῖ καὶ προφήτῃ καὶ Μιχαίᾳ τῷ προφήτῃ καὶ τοῖς κατ’ ἐκείνους θεσπεσίοις ἀνδράσι. Νιφετοῦ δέ ποτε πολλοῦ γενομένου καὶ τῶν προβάτων ἔνδον μένειν | |
| 10 | ἠναγκασμένων, ἀνακωχῆς ἀπολαύσας εἰς τὸν θεῖον νεὼν μετὰ τῶν φυσάντων ἀφίκετο. Ταῦτα δὲ τῆς ἱερᾶς αὐτοῦ | |
| διηγουμένης ἀκήκοα γλώττης. Ἔφη τοίνυν τῆς εὐαγγελικῆς ἀκηκοέναι φωνῆς μακαριζούσης μὲν τοὺς κλαίοντας καὶ πενθοῦντας, ἀθλίους δὲ τοὺς γελῶντας ἀποκαλούσης καὶ | 160 in vol. 2 | |
| 15 | ζηλωτοὺς ὀνομαζούσης τοὺς τὴν ψυχὴν καθαρὰν κεκτημένους καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τούτοις συνέζευκται· εἶτα ἐρέσθαι τινὰ τῶν παρόντων τί ἄν τις ποιήσας τούτων ἕκαστον κτήσαιτο· τὸν δὲ τὸν μοναδικὸν αὐτῷ βίον ὑπαγορεῦσαι καὶ τὴν ἄκραν ἐκείνην ὑποδεῖξαι φιλοσοφίαν. | |
26.3 | Δεξάμενος τοίνυν τοῦ θείου λόγου τὰ σπέρματα καὶ ταῖς βαθείαις τῆς ψυχῆς αὔλαξι ταῦτα καλῶς κατακρύψας εἰς τὸν πελάζοντα τῶν ἁγίων μαρτύρων ἔφη δεδραμηκέναι σηκόν. Ἐν τούτῳ δὲ τῇ γῇ τὰ γόνατα καὶ τὸ μέτωπον | |
| 5 | προσερεῖσαί τε καὶ ἱκετεῦσαι τὸν πάντας ἀνθρώπους σῴζειν ἐθέλοντα ποδηγῆσαι αὐτὸν πρὸς τὴν τελείαν τῆς εὐσεβείας ὁδόν. Ἐπὶ πολὺ δὲ τοῦτον διατρίψαντι τὸν τρόπον ὕπνον μὲν αὐτῷ προσγενέσθαι τινὰ γλυκύν, ὄναρ δὲ τοιόνδε θεάσασθαι· «Ὀρύττειν, φησίν, ἐδόκουν θεμέλια, εἶτά | |
| 10 | τινος ἑστῶτος ἀκούειν, ὡς ἔτι με βαθύνειν τὸ ὄρυγμα δεῖ. Προστεθεικὼς τοίνυν ὡς ἐκέλευσε βάθος πάλιν ἐπειρώμην | |
| διαναπαύεσθαι. Ἀλλὰ καὶ αὖθίς μοι ὀρύττειν προσέταττε καὶ μὴ λήγειν τοῦ πόνου. Τρὶς δέ μοι τοῦτο καὶ τετράκις ποιῆσαι παρεγγυήσας τέλος ἀποχρώντως ἔχειν ἔφη τὸ | 162 in vol. 2 | |
| 15 | βάθος καὶ οἰκοδομεῖν ἀπόνως ἐκέλευσε τὸ λοιπὸν ὡς τοῦ πόνου λωφήσαντος καὶ τῆς οἰκοδομίας ἐσομένης ἀπόνως». Ταύτῃ τῇ προρρήσει τὰ πράγματα μαρτυρεῖ· πέρα γὰρ τῆς φύσεως τὰ γιγνόμενα. | |
26.4 | Ἐκεῖθεν ἀναστὰς ἀσκητῶν τινων γειτονευόντων κατέ‐ λαβε καταγώγιον. Δύο δὲ αὐτοῖς συνδιαγαγὼν ἔτη καὶ τῆς τελειοτέρας ἀρετῆς ἐρασθεὶς Τελεδὰν ἐκείνην τὴν κώμην κατέλαβεν, ἧς καὶ πρόσθεν ἐμνήσθημεν, παρ’ ἣν οἱ μεγάλοι | |
| 5 | καὶ θεῖοι ἄνδρες Ἀμμιανὸς καὶ Εὐσέβιος τὴν ἀσκητικὴν παλαίστραν ἐπήξαντο· ἀλλ’ οὐκ εἰς ταύτην ὁ θεσπέσιος Συμεώνης ἀφίκετο, ἀλλ’ εἰς τὴν ἑτέραν τὴν ἐκ ταύτης βλαστήσασαν. Εὐσεβωνᾶς γὰρ καὶ Ἀβιβίων τῆς Εὐσεβίου τοῦ μεγάλου διδασκαλίας ἱκανῶς ἀπολαύσαντες τόδε τὸ | |
| 10 | τῆς φιλοσοφίας ᾠκοδομήσαντο φροντιστήριον. Ὁμογνώμονες δὲ διὰ βίου καὶ ὁμότροποι γεγονότες καὶ οἱονεὶ μίαν ψυχὴν ἐν δύο σώμασιν ἐπιδείξαντες πολλοὺς ἔσχον τοῦ βίου | |
| συνεραστάς. Τούτων δὲ μετ’ εὐκλείας ὑπεξελθόντων τὸν βίον, Ἡλιόδωρος ὁ θαυμάσιος τὴν τῶν συνοίκων ἡγεμονίαν | 164 in vol. 2 | |
| 15 | ἐδέξατο, ὃς πέντε καὶ ἑξήκοντα ἔτη διαβιώσας δύο καὶ ἑξήκοντα ἔνδον καθειργμένος διετέλεσεν ἔτη· τρία γὰρ ἔτη παρὰ τοῖς γεγεννηκόσι τραφεὶς εἰς τὴν ἀγέλην εἰσελήλυθε ταύτην, οὐδὲν τῶν ἐν τῷ βίῳ γιγνομένων θεασάμενος πώποτε. Ἔφασκε δὲ μηδὲ αὐτὸ εἰδέναι τῶν χοίρων ἢ τῶν ἀλεκτρυόνων | |
| 20 | ἢ τῶν ἄλλων τῶν τοιούτων τὸ εἶδος. Τούτου κἀγὼ πολλάκις τῆς θέας ἀπέλαυσα καὶ τῶν τρόπων ἐθαύμασα τὴν ἁπλότητα καὶ ὑπερηγάσθην μάλα τὴν τῆς ψυχῆς καθαρότητα. | |
26.5 | Πρὸς τοῦτον ἀφικόμενος ὁ πένταθλος οὗτος τῆς εὐσεβείας ἀγωνιστὴς δέκα μὲν διετέλεσεν ἀγωνιζόμενος ἔτη· ὀγδοήκοντα δὲ συναγωνιστὰς ἔχων, ὑπερηκόντισεν | |
| ἅπαντας· καὶ τῶν ἄλλων διὰ δύο ἡμερῶν ἀπολαυόντων | 166 in vol. 2 | |
| 5 | τροφῆς, πᾶσαν αὐτὸς ἄσιτος τὴν ἑβδομάδα διέμενε, δυσα‐ νασχετούντων μὲν τῶν προστατευόντων καὶ ζυγομαχούντων ἀεὶ καὶ ἀταξίαν τὸ πρᾶγμα καλούντων, οὐ πειθόντων δὲ τοῖς λεγομένοις οὐδὲ χαλινοῦν δυναμένων τὴν προθυμίαν. Ἤκουσα δὲ αὐτοῦ ἐκείνου διηγουμένου καὶ τοῦ νῦν | |
| 10 | τῆς αὐτῆς ἀγέλης ἡγεμονεύοντος ὡς σχοῖνόν ποτε ἀπὸ φοινίκων κατεσκευασμένην λαβών—τραχυτάτη δὲ αὕτη λίαν καὶ χερσὶ προσψαυούσαις—, ταύτῃ διέζωσε τὴν ὀσφύν, οὐκ ἔξωθεν περιθείς, ἀλλ’ αὐτῷ προσφύσας τῷ δέρματι· καὶ οὕτω λίαν συνέσφιγξεν ὡς ἅπαν ἐκεῖνο ἐν | |
| 15 | κύκλῳ τὸ μέρος ἑλκῶσαι, ᾧ περιέκειτο. Ὡς δὲ πλείους ἢ δέκα ἡμέρας τοῦτον διετέλεσε τὸν τρόπον καὶ τὸ ἕλκος χαλεπώτερον γιγνόμενον αἵματος ἠφίει σταγόνας, ἤρετό τις αὐτὸν θεασάμενος τίς ἡ αἰτία τοῦ αἵματος. Τοῦ δὲ μηδὲν ἔχειν ἀνιαρὸν λέγοντος, βιασάμενος ὁ συναγωνιστὴς | |
| 20 | καὶ τὴν χεῖρα ἐνέβαλε καὶ τὴν αἰτίαν κατέμαθε καὶ ταύτην τῷ προστατεύοντι κατεμήνυσεν. Αὐτίκα τοίνυν καὶ ἐπιτιμῶν καὶ παρακαλῶν καὶ τοῦ πράγματος τὴν ὠμότητα διαβάλλων μόλις ἐκεῖνον διέλυσε τὸν δεσμόν. Ἀλλ’ οὐδ’ οὕτως ἔπεισε | |
| θεραπείαν τινὰ ἐκείνῳ τῷ ἕλκει προσενεγκεῖν. Καὶ ἄλλα | 168 in vol. 2 | |
| 25 | δὲ τοιαῦτα δρῶντα ὁρῶντες ἀναχωρεῖν τῆς παλαίστρας ἐκείνης ἐκέλευον, ὡς ἂν μὴ τοῖς ἀσθενέστερον τὸ σῶμα διακειμένοις ζηλοῦν τὰ ὑπὲρ δύναμιν πειρωμένοις βλάβης αἴτιος γένοιτο. | |
26.6 | Ἐξελθὼν τοίνυν καὶ τὰ ἐρημότερα τοῦ ὄρους κατα‐ λαβὼν καὶ λάκκον τινὰ εὑρὼν ἄνυδρον καὶ οὐ λίαν βαθὺν καθῆκεν εἰς τοῦτον ἑαυτὸν καὶ τῷ θεῷ τὴν ὑμνῳδίαν προσέφερε. Πέντε δὲ διαγενομένων ἡμερῶν μεταμεληθέντες | |
| 5 | οἱ τῆς παλαίστρας ἐκείνης ἡγεμόνες δύο τινὰς ἐξέπεμψαν ἐπιζητῆσαί τε αὐτὸν καὶ ἀγαγεῖν ἐπιτρέψαντες. Τοιγάρτοι τὸ ὄρος οὗτοι περινοστήσαντες ἤροντό τινας ἐκεῖ θρέμματα νέμοντας, εἴ τινα ἐθεάσαντο τοιόνδε χρῶμα ἔχοντα καὶ σχῆμα περικείμενον. Ὡς δὲ τὸν λάκκον οἱ ποιμένες ὑπέδειξαν, | |
| 10 | πολλὰ μὲν εὐθὺς κατεβόησαν· σχοινίον δὲ κομίσαντες σὺν πολλῷ αὐτὸν ἀνιμήσαντο πόνῳ· οὐδὲ γὰρ τῇ καθόδῳ παραπλησίως ἡ ἄνοδός ἐστιν εὐπετής. | |
26.7 | Ὀλίγον τοίνυν παρ’ ἐκείνοις διατρίψας χρόνον εἰς | |
| Τελάνισσον ἀφίκετο κώμην, τῇ κορυφῇ ἐφ’ ἧς νῦν ἕστηκεν ὑποκειμένην. Ἐν ταύτῃ μικρὸν οἰκίσκον εὑρὼν τρία καθειργμένος διετέλεσεν ἔτη· αὔξειν δὲ ἀεὶ τῆς ἀρετῆς | 170 in vol. 2 | |
| 5 | τὸν πλοῦτον φιλονεικῶν ἐπεθύμησε Μωϋσῇ καὶ Ἠλίᾳ τοῖς θείοις ἀνθρώποις παραπλησίως τεσσαράκοντα ἡμέρας ἄσιτος διαμεῖναι. Καὶ πείθει τὸν θαυμάσιον Βάσσον, ὃς τηνικαῦτα πολλὰς περιώδευε κώμας τοῖς κατὰ κώμην ἱερεῦσιν ἐπιστατῶν, μηδὲν μὲν ἔνδον καταλιπεῖν, πηλῷ | |
| 10 | δὲ καταχρῖσαι τὴν θύραν. Τοῦ δὲ καὶ τὴν δυσκολίαν τοῦ πράγματος ὑπαγορεύοντος καὶ παραινοῦντος μὴ νομίζειν ἀρετὴν εἶναι τὸν βίαιον θάνατον—κατηγορία γὰρ αὕτη καὶ μεγίστη καὶ πρώτη· «Ἀλλὰ σύ γε, ἔφη, ὦ πάτερ, δέκα μοι ἄρτους καὶ στάμνον ὕδατος ἀπόθου, κἂν ἴδω τὸ | |
| 15 | σῶμα τροφῆς δεόμενον, μεταλήψομαι τούτων». Ἐγένετο ὡς ἐκέλευσε· καὶ τὰ μὲν ἀπετίθετο, ἡ δὲ θύρα τὸν πηλὸν ὑπεδέχετο. Μετὰ δὲ τὸ τέλος τῶν ἡμερῶν ἧκε μὲν ὁ | |
| θαυμάσιος ἐκεῖνος καὶ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος Βάσσος, τὸν δὲ πηλὸν ἀφελὼν καὶ τῆς θύρας εἴσω γενόμενος ηὗρε μὲν τῶν | 172 in vol. 2 | |
| 20 | ἄρτων τὸν ἀριθμόν, ηὗρε δὲ πλῆρες τὸ σταμνίον τοῦ ὕδατος, αὐτὸν δὲ ἄπνουν ἐρριμμένον καὶ οὔτε φθέγγεσθαι οὔτε κινεῖσθαι δυνάμενον. Σπογγιὰν τοίνυν αἰτήσας καὶ ταύτῃ τὸ στόμα διαβρέξας καὶ ἀποκλύσας προσήνεγκεν αὐτῷ τῶν θείων μυστηρίων τὰ σύμβολα. Καὶ οὕτω διὰ τούτων | |
| 25 | ἀναρρωσθεὶς ἀνέστησέ τε ἑαυτὸν καὶ τροφῆς τινος μετρίας μετέλαβε, θριδακίνας καὶ σέρεις καὶ τὰ τούτοις παραπλήσια κατὰ βραχὺ διαμασώμενος καὶ τῇ γαστρὶ παραπέμπων. | |
26.8 | Ὑπεραγασθεὶς τοίνυν ὁ μέγας ἐκεῖνος Βάσσος τὴν οἰκείαν ἀγέλην κατέλαβε τὸ μέγα τοῦτο διηγούμενος θαῦμα. Πλείοσι γὰρ ἢ διακοσίοις θιασώταις ἐχρῆτο μήτε κτῆνος ἔχειν μήτε μύλην ἐπιτρέψας, μήτε χρυσίον προσφερόμενον | |
| 5 | ὑποδέχεσθαι μήτε τινὰ ἔξω τῆς θύρας ἰέναι ἤ τι τῶν ἀναγ‐ καίων ὠνησόμενον ἤ τινα τῶν γνωρίμων ὀψόμενον, ἀλλ’ ἔνδον διάγειν καὶ τὴν ἀπὸ τῆς θείας χάριτος πεμπομένην τροφὴν ὑποδέχεσθαι. Τοῦτον μέχρι καὶ τήμερον τὸν νόμον οἱ θιασῶται φυλάττουσι καὶ πλείους γενόμενοι τὰς δοθείσας | 174 in vol. 2 |
| 10 | οὐ παρέβησαν ἐντολάς. | |
26.9 | Ἐγὼ δὲ ἐπὶ τὸν μέγαν μεταβήσομαι Συμεώνην. Ἐξ ἐκείνου τοίνυν μέχρις καὶ τήμερον—ὀκτὼ δὲ καὶ εἴκοσι διελήλυθεν ἔτη—, τὰς τετταράκοντα ἄσιτος διαμένει ἡμέρας. Ὁ δὲ χρόνος καὶ ἡ μελέτη τοῦ πόνου τὸ πλέον | |
| 5 | ἐσύλησεν. Εἰώθει μὲν γὰρ τὰς πρώτας ἡμέρας ἑστάναι καὶ τὸν θεὸν ἀνυμνεῖν, εἶτα τοῦ σώματος διὰ τὴν ἀπαστίαν φέρειν οὐκ ἔτι τὴν στάσιν ἰσχύοντος καθῆσθαι λοιπὸν καὶ τὴν θείαν λειτουργίαν ἐπιτελεῖν, τὰς δὲ τελευταίας ἡμέρας καὶ προσκλίνεσθαι· δαπανωμένης γὰρ κατὰ βραχὺ τῆς | |
| 10 | ἰσχύος καὶ ἀποσβεννυμένης, κεῖσθαι ἡμιθανὴς ἠναγκάζετο. Ἐπειδὴ δὲ ἐπὶ τοῦ κίονος ἔστη, κατιέναι μὲν οὐκ ἠνείχετο, | |
| ἐμηχανήσατο δὲ τὴν στάσιν ἑτέρως. Δοκὸν γάρ τινα προσδήσας τῷ κίονι καὶ σχοινίοις πάλιν ἑαυτὸν τῇ δοκῷ προσαρμόσας τὰς τετταράκοντα οὕτω διετέλεσεν ἡμέρας. | 176 in vol. 2 | |
| 15 | Μετὰ δὲ ταῦτα πλείονος λοιπὸν τῆς ἄνωθεν χάριτος ἀπολαύσας οὐδὲ ταύτης ἐδεήθη τῆς βοηθείας, ἀλλ’ ἕστηκε τὰς τεττα‐ ράκοντα ἡμέρας σιτίων μὲν οὐκ ἀπολαύων, προθυμίᾳ δὲ καὶ θείᾳ ῥωννύμενος χάριτι. | |
26.10 | Τρία τοίνυν, ὡς ἔφην, ἐν ἐκείνῳ τῷ οἰκίσκῳ διατε‐ λέσας ἔτη τὴν πολυθρύλητον ταύτην κατέλαβε κορυφὴν θριγκίον ἐν κύκλῳ γενέσθαι παρεγγυήσας, ἄλυσιν δὲ ἐκ σιδήρου πήχεων εἴκοσι κατασκευάσας καὶ ταύτης θατέραν | |
| 5 | μὲν ἀρχὴν πέτρᾳ τινὶ μεγίστῃ προσηλώσας, θατέραν δὲ τῷ δεξιῷ ποδὶ προσαρμόσας, ὡς ἂν μηδὲ βουλόμενος ἔξω τῶν ὅρων ἐκείνων ἀπίοι, ἔνδον διῆγεν διηνεκῶς τὸν οὐρανὸν φανταζόμενος καὶ τὰ ἄνω τῶν οὐρανῶν θεωρεῖν βιαζόμενος· οὐ γὰρ ἐκώλυε τῆς διανοίας τὴν πτῆσιν ὁ τοῦ σιδήρου | |
| 10 | δεσμός. Ἐπειδὴ δὲ Μελέτιος ὁ θαυμάσιος ἐπισκοπεῖν τηνικαῦτα τῆς Ἀντιόχου πόλεως τεταγμένος τὴν χώραν, ἀνὴρ φρενήρης καὶ συνέσει λάμπων καὶ ἀγχινοίᾳ κεκοσμη‐ μένος, περιττὸν ἔφη τὸν σίδηρον, ἀρκούσης τῆς γνώμης λογικὰ τῷ σώματι περιθεῖναι δεσμά, εἶξε μὲν καὶ τὴν | 178 in vol. 2 |
| 15 | παραίνεσιν εὐπειθῶς εἰσεδέξατο, χαλκέα δὲ κληθῆναι κελεύ‐ σας λῦσαι προσέταξε τὸν δεσμόν. Ἐπειδὴ δὲ καὶ δέρμα τῷ σκέλει προσήρμοστο, ὡς ἂν μὴ λωβηθείη ὑπὸ τοῦ σιδήρου τὸ σῶμα, καὶ ἔδει καὶ τοῦτο—συνερραμμένον γὰρ ἦν—διαρραγῆναι, πλείους ἢ εἴκοσι μεγίστους κόρεις | |
| 20 | ἔφασαν ἐν ἐκείνῳ κατιδεῖν ἐμφωλεύοντας. Καὶ τοῦτο ἔφη ὁ θαυμάσιος τεθεᾶσθαι Μελέτιος. Ἐγὼ δὲ ἀπεμνημόνευσα τὴν πολλὴν κἀντεῦθεν τοῦ ἀνδρὸς καρτερίαν ἐπιδεικνύς· πιλῆσαι γὰρ τῇ χειρὶ τὸ δέρμα καὶ διαφθεῖραι πάντας ῥᾳδίως δυνάμενος τῶν ἀνιαρῶν δηγμάτων ἠνείχετο καρτερῶν | |
| 25 | ἐν τοῖς μικροῖς τὴν τῶν μειζόνων ἀγώνων ἀσπαζόμενος γυμνασίαν. | |
26.11 | Τῆς τοίνυν φήμης πάντοσε διαθεούσης συνέθεον ἅπαντες, οὐχ οἱ γειτονεύοντες μόνοι, ἀλλὰ καὶ οἱ πολλῶν | |
| ἡμερῶν ἀφεστηκότες ὁδόν· οἱ μὲν παρειμένους τὸ σῶμα προσφέροντες, οἱ δὲ ἀρρώστοις ὑγιείαν αἰτοῦντες, οἱ δὲ | 180 in vol. 2 | |
| 5 | πατέρες γενέσθαι παρακαλοῦντες καί, ὃ παρὰ τῆς φύσεως οὐκ ἔλαβον, ἱκέτευον δι’ ἐκείνου λαβεῖν. Λαμβάνοντες δὲ καὶ τῶν αἰτήσεων ἀπολαύοντες μετ’ εὐφροσύνης μὲν ἐπανῄ‐ εσαν, κηρύττοντες δὲ τὰς εὐεργεσίας, ὧν ἔτυχον, πολλα‐ πλασίους τῶν αὐτῶν δεησομένους ἐξέπεμπον. Οὕτω δὲ | |
| 10 | πάντων πανταχόθεν ἀφικνουμένων καὶ πάσης ὁδοῦ ποταμὸν μιμουμένης πέλαγος ἀνθρώπων ἔστιν ἰδεῖν ἐν ἐκείνῳ συνιστάμενον τῷ χωρίῳ τοὺς πανταχόθεν δεχόμενον ποτά‐ μους. Οὐ γὰρ μόνον οἱ τὴν καθ’ ἡμᾶς οἰκουμένην οἰκοῦντες συρρέουσιν, ἀλλὰ καὶ Ἰσμαηλῖται καὶ Πέρσαι καὶ Ἀρμένιοι | |
| 15 | οἱ τούτων ὑποχείριοι καὶ Ἴβηρες καὶ Ὁμηρῖται καὶ οἱ ἐκείνων ἐνδότεροι. Ἀφίκοντο δὲ πολλοὶ τὰς τῆς ἑσπέρας οἰκοῦντες ἐσχατιάς, Σπάνοι τε καὶ Βρεττανοὶ καὶ Γαλάται οἱ τὸ μέσον τούτων κατέχοντες. Περὶ γὰρ Ἰταλίας περιττὸν καὶ λέγειν. Φασὶ γὰρ οὕτως ἐν Ῥώμῃ τῇ μεγίστῃ πολυθρύ‐ | |
| 20 | λητον γενέσθαι τὸν ἄνδρα, ὡς ἐν ἅπασι τοῖς τῶν ἐργαστηρίων προπυλαίοις εἰκόνας αὐτῷ βραχείας ἀναστηλῶσαι, φυλακήν | |
| τινα σφίσιν αὐτοῖς καὶ ἀσφάλειαν ἐντεῦθεν πορίζοντας. | 182 in vol. 2 | |
26.12 | Ἐπειδὴ τοίνυν ἀριθμοῦ κρείττους οἱ ἀφικνούμενοι προσψαύειν δὲ ἅπαντες ἐπεχείρουν καί τινα εὐλογίαν ἀπὸ τῶν δερματίνων ἐκείνων ἱματίων τρυγᾶν, πρῶτον μὲν τῆς τιμῆς τὸ ὑπερβάλλον ἄτοπον εἶναι νομίζων, ἔπειτα καὶ | |
| 5 | τοῦ πράγματος τὸ ἐπίπονον δυσχεραίνων τὴν ἐπὶ τοῦ κίονος ἐμηχανήσατο στάσιν, πρῶτον μὲν ἓξ πήχεων τμηθῆναι κελεύσας, εἶτα δύο καὶ δέκα, μετὰ δὲ ταῦτα δύο καὶ εἴκοσι, νῦν δὲ ἓξ καὶ τριάκοντα· ἀναπτῆναι γὰρ εἰς οὐρανὸν ἐφίεται | |
| καὶ τῆς ἐπιγείου ταύτης ἀπαλλαγῆναι διατριβῆς. | 184 in vol. 2 | |
| 10 | Ἐγὼ δὲ οὐδὲ τῆς θείας ἄνευ οἰκονομίας ταύτην ὑπολαμ‐ βάνω γεγενῆσθαι τὴν στάσιν, οὗπερ εἵνεκα τοὺς μεμψιμοίρους παρακαλῶ χαλινῶσαι τὴν γλῶτταν καὶ μὴ ἐπιτρέπειν ὡς ἔτυχε φέρεσθαι, σκοπεῖν δὲ ὡς πολλάκις τοιαῦτα ὁ δεσπότης τῶν ῥᾳθυμοτέρων εἵνεκεν ὠφελείας ἐμηχανήσατο. Καὶ γὰρ | |
| 15 | τὸν Ἡσαΐαν γυμνὸν καὶ ἀνυπόδητον βαδίσαι προσέταξε, καὶ τὸν Ἱερεμίαν περίζωμα τῇ ὀσφύϊ περιθεῖναι καὶ οὕτω τοῖς ἀπειθέσι προσφέρειν τὴν προφητείαν, καὶ ἄλλοτε δὲ κλοιοὺς ξυλίνους καὶ σιδηροῦς μετὰ ταῦτα τῷ τραχήλῳ περιβαλεῖν· καὶ τῷ Ὠσηὲ γυναῖκα πόρνην λαβεῖν, καὶ | |
| 20 | αὖθις ἀγαπῆσαι γυναῖκα πονηρὰν καὶ μοιχαλίδα· καὶ τῷ Ἰεζεκιὴλ ἐπὶ τοῦ δεξιοῦ πλευροῦ τεσσαράκοντα κατα‐ κλιθῆναι ἡμέρας καὶ ἐπὶ τοῦ εὐωνύμου πεντήκοντα καὶ ἑκατόν· καὶ πάλιν, διορύξαι τοῖχον καὶ φεύγοντα ἐξελθεῖν, καὶ αἰχμαλωσίαν ἐν ἑαυτῷ διαγράψαι· καὶ ἄλλοτε δὲ | |
| 25 | ξίφος εἰς ἀκμὴν παραθῆξαι καὶ ξυρᾶσθαι τούτῳ τὴν κεφαλὴν καὶ τετραχῇ τὰς τρίχας διελεῖν καὶ ἀπονεῖμαι τὰς μὲν εἰς τόδε, τὰς δὲ εἰς τόδε, ἵνα μὴ ἅπαντα καταλέγω. Γίνεσθαι δὲ τούτων ἕκαστον προσέταττε τῶν ὅλων ὁ πρύτανις, τοὺς λόγῳ μὴ πειθομένους μηδὲ τῆς προφητείας ἐπαΐειν ἀνεχο‐ | |
| 30 | μένους τῷ τῆς θεωρίας παραδόξῳ συλλέγων καὶ τῶν θεσπισμάτων ἀκούειν παρασκευάζων. Τίς γὰρ οὐκ ἂν ἐξεπλάγη θεῖον ἄνθρωπον γυμνὸν βαδίζοντα θεωρῶν; Τίς δαὶ οὐκ ἂν τοῦ γιγνομένου μαθεῖν τὴν αἰτίαν ἐπόθησε; Τίς δαὶ οὐκ ἂν ἤρετο τί δήποτε πόρνῃ συνοικεῖν ὁ προφήτης | 186 in vol. 2 |
| 35 | ἀνέχεται; Καθάπερ τοίνυν ἐκείνων ἕκαστον ὁ τῶν ὅλων θεὸς γενέσθαι προσέταξε τῆς τῶν ῥᾳστώνῃ συζώντων προμηθούμενος ὠφελείας, οὕτω καὶ τὸ καινὸν τοῦτο καὶ παράδοξον ἐπρυτάνευσε θέαμα τῷ ξένῳ πάντας ἕλκων εἰς θεωρίαν καὶ πιθανὴν τοῖς ἀφικνουμένοις παρασκευάζων | |
| 40 | τὴν προσφερομένην παραίνεσιν· τὸ γὰρ καινὸν τοῦ θεάματος ἐνέχυρον ἀξιόχρεων γίνεται τοῦ διδάγματος, καὶ ὁ εἰς θεωρίαν ἀφικνούμενος τὰ θεῖα παιδευθεὶς ἐπανέρχεται. Καὶ ὥσπερ οἱ βασιλεύειν τῶν ἀνθρώπων λαχόντες ἀμείβουσι κατά τινα χρόνου περίοδον τὰς τῶν νομισμάτων εἰκόνας, | |
| 45 | ποτὲ μὲν λεόντων ἐκτυποῦντες ἰνδάλματα, ποτὲ δὲ ἀστέρων καὶ ἀγγέλων, ἄλλοτε τῷ ξένῳ χαρακτῆρι τιμιώτερον ἀποφαί‐ νειν πειρώμενοι τὸν χρυσόν, οὕτως ὁ τῶν ὅλων παμβασιλεὺς οἷόν τινας χαρακτῆρας τὰς καινὰς ταύτας καὶ παντοδαπὰς | |
| πολιτείας τῇ εὐσεβείᾳ περιτιθεὶς οὐ μόνον τῶν τροφίμων | 188 in vol. 2 | |
26.12(50) | τῆς πίστεως, ἀλλὰ καὶ τῶν τὴν ἀπιστίαν νοσούντων εἰς εὐφημίαν τὰς γλώττας κινεῖ. | |
26.13 | Καὶ ὅτι ταῦτα τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον, οὐ λόγοι μάρτυρες, ἀλλ’ ἡ τῶν πραγμάτων βοή. Τοὺς γὰρ Ἰσμαηλίτας, πολλὰς μυριάδας τῷ ζόφῳ τῆς ἀσεβείας δουλευούσας ἡ ἐπὶ τοῦ κίονος ἐφώτισε στάσις. | |
| 5 | Ὥσπερ γὰρ ἐπί τινος λυχνίας τεθεὶς ὁ φανότατος οὗτος λύχνος ἡλίου δίκην πάντοσε τὰς ἀκτῖνας ἐξέπεμψε. Καὶ ἔστιν ἰδεῖν καὶ Ἴβηρας, ὡς ἔφην, καὶ Ἀρμενίους καὶ Πέρσας ἀφικνουμένους καὶ τοῦ θείου βαπτίσματος ἀπολαύοντας. Ἰσμαηλῖται δὲ κατὰ συμμορίας ἀφικνούμενοι, διακόσιοι κατὰ ταὐτὸν καὶ τριακόσιοι, ἔστι δ’ ὅτε καὶ | |
| 10 | χίλιοι, ἀρνοῦνται μὲν τὴν πατρῴαν ἐξαπάτην μετὰ βοῆς, τὰ δὲ ὑπ’ ἐκείνων σεβασθέντα εἴδωλα πρὸ τοῦ μεγάλου ἐκείνου φωστῆρος συντρίβοντες καὶ τοῖς τῆς Ἀφροδίτης ὀργίοις ἀποταττόμενοι— τούτου γὰρ ἀνέκαθεν τοῦ δαίμονος κατεδέξαντο τὴν λατρείαν—τῶν θείων ἀπολαύουσι μυστηρίων, νόμους παρὰ τῆς ἱερᾶς ἐκείνης δεχόμενοι | |
| 15 | γλώττης καὶ τοῖς ἔθεσι τοῖς πατρῴοις χαίρειν φράζοντες, καὶ τῶν τε | |
| ὄνων τῶν ἀγρίων τῶν τε καμήλων τὴν ἐδωδὴν ἀπαρνούμενοι. | 190 in vol. 2 | |
26.14 | Καὶ τούτων αὐτόπτης ἐγενόμην ἐγὼ καὶ ἀκήκοα καὶ τὴν πατρῴαν ἀσέβειαν ἀρνουμένων καὶ τῇ εὐαγγελικῇ διδασκαλίᾳ συντιθεμένων. Καὶ κίνδυνον δὲ ἅπαξ ὑπέμεινα μέγιστον· αὐτὸς μὲν γὰρ αὐτοῖς προσελθεῖν ἐκέλευσε καὶ | |
| 5 | παρ’ ἐμοῦ τὴν ἱερατικὴν εὐλογίαν λαβεῖν, μέγιστον φήσας αὐτοὺς ἐντεῦθεν καρπώσασθαι κέρδος. Βαρβαρικώτερον δὲ συνδραμόντες ἐκεῖνοι, οἱ μὲν ἔμπροσθεν εἷλκον, οἱ δὲ ὄπισθεν, ἄλλοι ἐκ πλαγίων, οἱ δὲ ἀφεστῶτες τῶν ἄλλων ἐπιβαίνοντες καὶ τὰς χεῖρας προτείνοντες, οἱ μὲν τὸ γένειον | |
| 10 | εἷλκον, οἱ δὲ τῶν ἱματίων ἐπελαμβάνοντο. Κἂν ἀπεπνίγην ὑπὸ τῆς ἐκείνων θερμοτέρας προσόδου, εἰ μὴ βοῇ χρησά‐ μενος ἀπεσκέδασεν ἅπαντας. Τοιαύτην ὁ ὑπὸ τῶν φιλο‐ σκωμμόνων σκωπτόμενος κίων ὠφέλειαν ἀνέβλυσε καὶ τοσαύτην ἀκτῖνα θεογνωσίας εἰς τὰς τῶν βαρβάρων διανοίας | |
| 15 | κατέπεμψεν. | |
26.15 | Οἶδα δὲ καὶ ἄλλο ὑπὸ τούτων τοιόνδε γεγενημένον. Ἱκέτευε μία φυλὴ τὸν θεῖον ἄνθρωπον εὐχήν τινα καὶ εὐλογίαν ἐκπέμψαι τῷ σφετέρῳ φυλάρχῳ· ἄλλη δὲ παροῦσα φυλὴ ἀντέλεγε, μὴ δεῖν ἐκείνῳ τὴν εὐλογίαν ἐκπεμφθῆναι | |
| 5 | λέγουσα, ἀλλὰ τῷ ἑαυτῆς ἡγεμόνι· τὸν μὲν γὰρ ἀδικώτατον εἶναι, τὸν δὲ ἀδικίας ἀλλότριον. Μακρᾶς δὲ φιλονεικίας γενομένης καὶ διαμάχης βαρβαρικῆς, τὸ τελευταῖον κατ’ ἀλλή‐ λων ἐχώρησαν. Ἐγὼ δὲ πολλοῖς χρησάμενος λόγοις ἡσυχίαν ἔχειν παρῄνουν, ὡς ἀποχρῶντος τοῦ θείου ἀνδρὸς καὶ | 192 in vol. 2 |
| 10 | τούτῳ κἀκείνῳ μεταδοῦναι τῆς εὐλογίας. Ἀλλὰ καὶ οὗτοι ἔλεγον μὴ δεῖν ἐκεῖνον ταύτης τυχεῖν, κἀκεῖνοι ταύτης ἀποστερεῖν ἐπειρῶντο τὸν ἕτερον. Ἀπειλήσας δὲ αὐτοῖς ἄνωθεν καὶ κύνας καλέσας μόγις τὴν φιλονεικίαν κατέσβεσε. Ταῦτα δὲ ἔφην ἐπιδεῖξαι αὐτῶν τῆς διανοίας ἐθελήσας τὴν | |
| 15 | πίστιν. Οὐ γὰρ ἂν οὕτω κατ’ ἀλλήλων ἐμάνησαν, εἰ μὴ μεγίστην ἔχειν δύναμιν τοῦ θεσπεσίου ἀνθρώπου τὴν εὐλογίαν ἐπίστευον. | |
26.16 | Εἶδον δὲ καὶ ἄλλοτε θαῦμα γεγενημένον ἀοίδιμον. Εἰσελθὼν γάρ τις—Σαρακηνῶν δὲ καὶ οὗτος φύλαρχος ἦν—τὴν θείαν ἱκέτευσε κεφαλὴν ἐπαμῦναι ἀνδρὶ κατὰ τὴν ὁδὸν παρεθέντι τὰ μέλη τοῦ σώματος. Ἔλεγε δὲ τοῦτο | |
| 5 | κατὰ τὴν Καλλίνικον—φρούριον δὲ αὕτη μέγιστον— ὑπομεμενηκέναι τὸ πάθος. Κομισθέντα τοίνυν εἰς μέσον ἀρνηθῆναι ἐκέλευσε τὴν τῶν προγόνων ἀσέβειαν. Ἐπειδὴ δὲ ἀσμένως ὑπήκουσέ τε καὶ τὸ κελευσθὲν ἐξεπλήρωσεν, | |
| ἤρετο εἰ πιστεύοι τῷ πατρὶ καὶ τῷ μονογενεῖ υἱῷ καὶ | 194 in vol. 2 | |
| 10 | τῷ ἁγίῳ πνεύματι. Τοῦ δὲ πιστεύειν ὁμολογήσαντος· «Ταύταις, ἔφη, ταῖς προσηγορίαις πιστεύων ἀνάστηθι». Ὡς δὲ ἀνέστη, προσέταξεν ἐπ’ ὤμων φέρειν τὸν φύλαρχον μέχρις αὐτῆς τῆς σκηνῆς—μέγιστον δὲ εἶχε τὸ σῶμα— καὶ ὁ μὲν λαβὼν παραυτίκα ᾤχετο, οἱ δὲ παρόντες εἰς | |
| 15 | ὑμνῳδίαν τοῦ θεοῦ τὰς γλώττας ἐκίνησαν. | |
26.17 | Τοῦτο δὲ προσέταξε τὸν δεσπότην μιμούμενος, ὃς τῷ παραλύτῳ φέρειν τὴν κλίνην ἐκέλευσεν. Ἀλλὰ μηδεὶς τυραννίδα καλείτω τὴν μίμησιν. Αὐτοῦ γάρ ἐστι φωνή· «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ τὰ ἔργα, ἃ ἐγὼ ποιῶ, κἀκεῖνος | |
| 5 | ποιήσει, καὶ μείζονα τούτων ποιήσει.» Καὶ ταύτης δὲ τῆς ἐπαγγελίας τὸ τέλος ἐθεασάμεθα. Τῆς γὰρ τοῦ κυρίου σκιᾶς οὐδαμοῦ θαῦμα ἐργασαμένης ἡ τοῦ μεγάλου Πέτρου σκιὰ καὶ θάνατον ἔλυσε καὶ νόσους ἐξήλασε καὶ δαίμονας ἐφυγάδευσεν. Ἀλλ’ ὁ δεσπότης καὶ ταῦτα διὰ τῶν δούλων | |
| 10 | ἐνήργει τὰ θαύματα, καὶ νῦν δὲ ὡσαύτως τῇ τούτου κεχρη‐ μένος προσηγορίᾳ τὰ μυρία ὁ θεῖος Συμεώνης ἐργάζεται | |
| θαύματα. | 196 in vol. 2 | |
26.18 | Συνέβη γὰρ καὶ ἕτερον θαῦμα γενέσθαι ὑπὸ τούτου τοῦ προτέρου μηδαμῶς ἐλαττούμενον. Τῶν γὰρ εἰς τὸ σωτήριον ὄνομα τοῦ δεσπότου Χριστοῦ πεπιστευκότων τις Ἰσμαηλίτης οὐκ ἄσημος εὐχὴν ἐποιήσατο πρὸς τὸν θεὸν ὑπ’ αὐτῷ μάρτυρι καὶ ὑπόσχεσιν. Ἡ δὲ ὑπόσχεσις | |
| 5 | ἦν πάσης ἀφέξεσθαι τοῦ λοιποῦ μέχρι τέλους ἐμψύχου τροφῆς. Ταύτην οὐκ οἶδ’ ὅπως χρόνῳ τινὶ τὴν ἐπαγγελίαν παραδραμών, ὄρνιν καταθύσας ἐσθίειν ἐτόλμησε. Τοῦ δὲ θεοῦ αὐτὸν δι’ ἐλέγχου πρὸς ἐπιστροφὴν ἐνεγκεῖν ἐθελήσαντος καὶ τὸν ἑαυτοῦ τιμῆσαι θεράποντα μάρτυρα τῆς παραβαθείσης γενόμενον ὑποσχέσεως, εἰς | |
| 10 | λίθου φύσιν ἡ σὰρξ τῆς ὄρνιθος μετεβάλετο, ὥστε μηδὲ βουλόμενον δύνασθαι λοιπὸν ἐσθίειν αὐτόν. Πῶς γὰρ οἷόν τε ἦν ἀποπετρωθέντος οὗπερ εἰς βρῶσιν ἐπείληπτο σώματος ἐσθίειν δύνασθαι; Ταύτῃ καταπλαγεὶς ὁ βάρβαρος τῇ παραδόξῳ θέᾳ σὺν πολλῷ τάχει τὸν ὅσιον κατελάμβανε, τὸ κεκρυμμένον εἰς φῶς προφέρων ἁμάρτημα καὶ τὴν | |
| 15 | παράβασιν ἀνακηρύττων πᾶσι καὶ τοῦ πταίσματος ἐκ θεοῦ συγγνώμην αἰτούμενος καὶ τὸν ἅγιον εἰς ἐπικουρίαν καλῶν, ὡς ἂν ταῖς παντο‐ δυνάμοις αὐτοῦ εὐχαῖς τῶν δεσμῶν αὐτὸν τῆς ἁμαρτίας ἐκλύσειε. Καὶ πολλοὶ τοῦδε τοῦ θαύματος αὐτόπται γεγόνασι τὸ πρὸς τῷ στήθει μέρος τῆς ὄρνιθος ἐξ ὀστέου καὶ λίθου συγκείμενον ψηλαφήσαντες. | |
26.19 | Οὐ μόνον δὲ τῶν θαυμάτων αὐτόπτης, ἀλλὰ καὶ τῆς τῶν ἐσομένων προρρήσεως ἐγενόμην ἀκροατής. Καὶ γὰρ τὸν γενόμενον αὐχμὸν καὶ τὴν πολλὴν ἐκείνου τοῦ ἔτους ἀκαρπίαν καὶ τὸν ἀκολουθήσαντα λιμὸν ὁμοῦ καὶ | |
| 5 | λοιμὸν πρὸ δύο προεῖπεν ἐνιαυτῶν, ῥάβδον εἰρηκὼς τεθεᾶσθαι | |
| τοῖς ἀνθρώποις ἐπιφερομένην καὶ τὰς δι’ αὐτῆς προμη‐ νύουσαν μάστιγας. Καὶ ἄλλοτε δὲ τῆς καλουμένης κάμπης τὴν προσβολὴν προεδήλωσε, καὶ ὡς οὐδὲν μέγα λυμανεῖται, τῆς θείας φιλανθρωπίας ἀκολουθούσης τῇ τιμωρίᾳ. Τριάκοντα | 198 in vol. 2 | |
| 10 | δὲ διελθουσῶν ἡμερῶν ἐπέπτη μὲν πλῆθος ἄπειρον, ὡς καὶ διατεμεῖν τὴν ἀκτῖνα καὶ σχεδιάσαι σκίαν, καὶ τοῦτο ἀκριβῶς ἐθεασάμεθα πάντες. Μόνον δὲ τὸν τῶν ἀλόγων χιλὸν ἐλυμήνατο οὐδεμίαν λώβην τῇ τῶν ἀνθρώπων προσε‐ νεγκοῦσα τροφῇ. Καὶ ἐμοὶ δὲ ὑπό τινος πολεμουμένῳ πρὸ | |
| 15 | πεντεκαίδεκα ἐμήνυσεν ἡμερῶν τὴν τοῦ πολεμίου κατάλυσιν, καὶ τῇ πείρᾳ τῆς προρρήσεως τὴν ἀλήθειαν ἔμαθον. Ὤφθησαν δὲ αὐτῷ καὶ δύο ῥάβδοι ποτὲ φερόμεναι μὲν ἐξ οὐρανοῦ, πρὸς δὲ τὴν ἑῴαν τε καὶ δυτικὴν ἐκπίπτουσαι γῆν· ἐθνῶν δὲ ἄρα περσικοῦ τε καὶ σκυθικοῦ κατὰ ἀρχῆς τῆς Ῥωμαίων ἐπανάστασιν | |
| 20 | ἐδήλου ταύτην ὁ θεῖος ἀνήρ· ἐξεῖπέν τε τοῖς παροῦσι τὴν ὀπτασίαν καὶ δάκρυσι πολλοῖς καὶ ἀπαύστοις λιταῖς τὰς ἀπειλουμένας ἔστησε κατὰ τῆς οἰκουμένης πληγάς· τό γε τῶν Περσῶν ἔθνος ἐξωπλισμένον ἤδη καὶ πρὸς τὴν Ῥωμαίων ὑπάρχον ἔφοδον εὐτρεπὲς θείας ἀντιπρα‐ ξάσης ῥοπῆς ἀνεκόπτετό τε τῆς προκειμένης ὁρμῆς καὶ οἰκείοις | |
| 25 | ἔνδοθεν ἐναπησχολεῖτο δεινοῖς. | |
26.20 | Καὶ ἄλλα δὲ τοιαῦτα πάμπολλα ἐπιστάμενος παρήσω, φεύγων τοῦ λόγου τὸ μῆκος. Ἀπόχρη δέ γε καὶ ταῦτα δεῖξαι τῆς διανοίας αὐτοῦ τὴν πνευματικὴν θεωρίαν. | |
| Τούτου πολὺ τὸ κλέος καὶ παρὰ τῷ Περσῶν βασιλεῖ. | 200 in vol. 2 | |
| 5 | Ὡς γὰρ οἱ πρὸς ἐκεῖνον ἀφικόμενοι διηγήσαντο πρέσβεις, ἐπιμελῶς ἐπυνθάνετο τίς τε εἴη τοῦ ἀνδρὸς ὁ βίος καὶ ὁποῖα τὰ θαύματα. Τὴν δὲ ὁμόζυγα τὴν τούτου φασὶ καὶ ἔλαιον αἰτῆσαι τῆς τούτου εὐλογίας ἠξιωμένον καὶ ὡς μέγιστον δῶρον κομίσασθαι. Καὶ οἱ περὶ βασιλέα δὲ ἅπαντες | |
| 10 | ὑπὸ τῆς φήμης βαλλόμενοι καὶ πολλὰς παρὰ τῶν μάγων κατ’ αὐτοῦ συκοφαντίας δεχόμενοι καὶ ἀκριβῶς ἐπυνθάνοντο καὶ διδασκόμενοι θεῖον ἄνδρα ὠνόμαζον. Ὁ δὲ λοιπὸς ὅμιλος τοῖς ὀρεωκόμοις προσιόντες καὶ οἰκέταις καὶ στρα‐ τιώταις καὶ χρήματα προσέφερον καὶ τῆς τοῦ ἐλαίου | |
| 15 | εὐλογίας μεταλαχεῖν ἱκέτευον. | |
26.21 | Ἡ δὲ τῶν Ἰσμαηλιτῶν βασιλὶς στερίφη οὖσα καὶ παίδων ἐφιεμένη πρῶτον μέν τινας τῶν ἀξιωτάτων ἀποστεί‐ λασα γενέσθαι μήτηρ ἱκέτευσεν. Ἐπειδὴ δὲ ἔτυχε τῆς αἰτήσεως καὶ ἔτεκεν ὡς ἐπόθησε, τὸν γεννηθέντα βασιλέα | |
| 5 | λαβοῦσα πρὸς τὸν θεῖον ἔδραμε πρεσβύτην· καὶ ἐπειδὴ γυναιξὶν οὐκ εἰσιτητὸν ἦν, πρὸς αὐτὸν πέμψασα τὸ βρέφος τῆς παρ’ αὐτοῦ τυχεῖν εὐλογίας ἱκέτευσε· «Σὸν γάρ, ἔφη, τόδε τὸ δράγμα· ἐγὼ μὲν γὰρ μετὰ δακρύων τὸ τῆς εὐχῆς προσενήνοχα σπέρμα, σὺ δὲ τὸ σπέρμα πεποίηκας | 202 in vol. 2 |
| 10 | δράγμα, τῆς θείας χάριτος διὰ προσευχῆς ἑλκύσας τὸν ὑετόν». Ἀλλὰ μέχρι πότε φιλονεικῶ μετρῆσαι τοῦ ἀτλαντικοῦ πελάγους τὸ βάθος; Ὥσπερ γὰρ ἐκεῖνο τοῖς ἀνθρώποις ἀμέτρητον, οὕτως ὑπερβαίνει διήγησιν τὰ καθ’ ἡμέραν | |
| 15 | ὑπ’ ἐκείνου γιγνόμενα. | |
26.22 | Ἐγὼ δὲ αὐτοῦ πρὸ τούτων ἁπάντων τὴν καρτερίαν θαυμάζω. Νύκτωρ γὰρ καὶ μεθ’ ἡμέραν ἕστηκεν ὑπὸ πάντων ὁρώμενος· τὰς θύρας γὰρ ἀφελὼν καὶ τοῦ περιβόλου μέρος οὐκ ἐλάχιστον καταλύσας, πρόκειται πᾶσι θέαμα | |
| 5 | καινὸν καὶ παράδοξον, νῦν μὲν ἑστὼς μέχρι πολλοῦ, νῦν δὲ θαμὰ κατακαμπτόμενος καὶ τῷ θεῷ προσφέρων προσ‐ κύνησιν. Πολλοὶ δὲ καὶ ἀριθμοῦσι τῶν ἑστώτων ταυτασὶ τὰς προσκυνήσεις. Ἅπαξ δέ τις τῶν σὺν ἐμοὶ χιλίας καὶ διακοσίας πρὸς τέτταρσι καὶ τεσσαράκοντα ἀριθμήσας, | |
| 10 | εἶτα ὀκλάσας ἀφῆκε τὴν ψῆφον. Κατακύπτων δὲ ἀεὶ τοῖς τῶν ποδῶν δακτύλοις προσπελάζει τὸ μέτωπον· ἅπαξ γὰρ τῆς ἑβδομάδος τροφὴν ἡ γαστὴρ ὑποδεχομένη καὶ ταύτην βραχεῖαν εὐπετῶς ἐπικάμπτεσθαι τῷ νώτῳ παραχωρεῖ. | 204 in vol. 2 |
26.23 | Φασὶ δὲ ἀπὸ τῆς στάσεως καὶ χειρώνειον ἕλκος ἐν θατέρῳ γενέσθαι ποδὶ καὶ διηνεκῶς πλεῖστον ἐκεῖθεν ἰχῶρα ἐκκρίνεσθαι. Ἀλλ’ ὅμως οὐδὲν τουτωνὶ τῶν παθῶν τὴν φιλοσοφίαν ἐξήλεγξεν, ἀλλὰ φέρει γενναίως καὶ τὰ ἑκούσια | |
| 5 | καὶ τὰ ἀκούσια, καὶ τούτων κἀκείνων τῇ προθυμίᾳ περι‐ γινόμενος. Τοῦτο δὲ τὸ ἕλκος καὶ ὑποδεῖξαί τινι ἠναγκάσθη ποτέ. Διηγήσομαι δὲ καὶ τὴν αἰτίαν. Ἀφίκετό τις ἀπὸ Ῥαβαίνης, ἀνὴρ σπουδαῖος καὶ τῇ τοῦ Χριστοῦ διακονίᾳ τετιμημένος. Οὗτος τὴν κορυφὴν | |
| 10 | ἐκείνην καταλαβών· «Εἰπέ μοι, ἔφη, πρὸς τῆς ἀληθείας | |
| αὐτῆς τῆς τὸ τῶν ἀνθρώπων πρὸς ἑαυτὴν ἐπιστρεψάσης γένος, ἄνθρωπος εἶ ἢ ἀσώματος φύσις;». Δυσχερανάντων δὲ πρὸς τὴν ἐρώτησιν τῶν παρόντων σιγὴν μὲν ἄγειν ἐκέλευσεν ἅπαντας, πρὸς ἐκεῖνον δὲ ἔφη· «Τί δήποτε | 206 in vol. 2 | |
| 15 | ταύτην τὴν πεῦσιν προσήνεγκας;». Τοῦ δὲ εἰρηκότος ὡς «πάντων θρυλούντων ἀκούω ὡς οὔτε ἐσθίεις οὔτε καθεύδεις, ἀνθρώπων δὲ ἑκάτερον ἴδιον· οὐ γὰρ ἄν τις ταύτην ἔχων τὴν φύσιν τροφῆς δίχα καὶ ὕπνου διαβιώσειεν», ἐπιτεθῆναι μὲν τῷ κίονι κλίμακα προσέταξεν, ἀναβῆναι δὲ | |
| 20 | ἐκεῖνον ἐκέλευσε καὶ πρῶτον μὲν τὰς χεῖρας καταμαθεῖν, εἶτα εἴσω τοῦ δερματίνου περιβολαίου τὴν χεῖρα βαλεῖν καὶ ἰδεῖν μὴ τοὺς πόδας μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ χαλεπώτατον ἕλκος. Ἰδὼν δὲ καὶ θαυμάσας ὁ ἄνθρωπος τὴν τοῦ ἕλκους ὑπερβολὴν καὶ παρ’ αὐτοῦ μαθὼν ὡς ἀπολαύει τροφῆς, | |
| 25 | κατελήλυθεν μὲν ἐκεῖθεν, πρὸς ἐμὲ δὲ ἀφικόμενος διηγήσατο ἅπαντα. | |
26.24 | Ἐν δὲ ταῖς δημοτελέσι πανηγύρεσι καὶ ἄλλην ἐπι‐ δείκνυται καρτερίαν. Μετὰ γὰρ ἡλίου δυσμὰς ἕως ἂν οὗτος πάλιν εἰς τὸν ἑῷον ὁρίζοντα γένηται, τὰς χεῖρας ἀνατείνων εἰς οὐρανὸν παννύχιον ἕστηκεν οὔτε ὑπὸ ὕπνου θελγόμενος | |
| 5 | οὔτε ὑπὸ πόνου νικώμενος. | |
26.25 | Ἐν τοσούτοις δὲ πόνοις καὶ κατορθωμάτων ὄγκῳ καὶ πλήθει θαυμάτων οὕτως ἐστὶ τὸ φρόνημα μέτριος | |
| ὡς πάντων ἀνθρώπων κατὰ τὴν ἀξίαν ὕστατος. Πρὸς δὲ τῷ μετρίῳ φρονήματι καὶ εὐπρόσοδος λίαν ἐστὶ καὶ γλυκὺς | 208 in vol. 2 | |
| 5 | καὶ ἐπίχαρις καὶ πρὸς ἕκαστον τῶν διαλεγομένων ἀποκρι‐ νόμενος, εἴτε χειροτέχνης εἴτε προσαίτης εἴτε ἄγροικος εἴη. Ἔλαβε δὲ καὶ τῆς διδασκαλίας παρὰ τοῦ μεγαλοδώρου δεσπότου τὸ δῶρον· καὶ δὶς ἑκάστης ἡμέρας τὰς παραι‐ νέσεις ποιούμενος ἐπικλύζει τῶν ἀκουόντων τὰς ἀκοὰς | |
| 10 | ἐπιχαρίτως μάλα διαλεγόμενος, καὶ τὰ τοῦ θείου πνεύματος προσφέρων παιδεύματα καὶ ἀνανεύειν εἰς οὐρανὸν καὶ πέτεσθαι παρεγγυῶν καὶ τῆς γῆς ἀπαλλάττεσθαι καὶ τὴν προσδοκωμένην φαντάζεσθαι βασιλείαν καὶ τῆς γεέννης δεδιέναι τὴν ἀπειλὴν καὶ καταφρονεῖν τῶν γηΐνων καὶ | |
| 15 | προσμένειν τὰ μέλλοντα. | |
26.26 | Ἔστι δὲ αὐτὸν ἰδεῖν καὶ δικάζοντα καὶ ὀρθὰς καὶ δικαίας τὰς ψήφους ἐκφέροντα. Ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοιαῦτα μετὰ τὴν ἐνάτην διαπράττεται ὥραν· τὴν γὰρ νύκτα ἅπασαν καὶ τὴν ἡμέραν μέχρις ἐνάτης διατελεῖ προσευ‐ | |
| 5 | χόμενος. Μετὰ δὲ τὴν ἐνάτην πρῶτον μὲν τὴν θείαν διδα‐ σκαλίαν τοῖς παροῦσι προσφέρει, εἶτα τὴν ἑκάστου δεξάμενος αἴτησιν καί τινας ἰάσεις ἐργασάμενος τῶν ἀμφισβητούντων διαλύει τὰς ἔριδας. Περὶ δὲ ἡλίου δυσμὰς τῆς πρὸς τὸν θεὸν λοιπὸν διαλέξεως ἄρχεται. | |
26.27 | Ἀλλ’ ἐν τούτοις ὢν καὶ ταῦτα ἅπαντα δρῶν οὐδὲ | |
| τῆς τῶν ἁγίων ἐκκλησιῶν ἀμελεῖ προμηθείας, νῦν μὲν ἑλληνικῇ δυσσεβείᾳ μαχόμενος, νῦν δὲ τὴν Ἰουδαίων κατα‐ λύων θρασύτητα, ἄλλοτε δὲ τὰς τῶν αἱρετικῶν συμμορίας | 210 in vol. 2 | |
| 5 | σκεδαννύς, καί ποτε μὲν βασιλεῖ περὶ τούτων ἐπιστέλλων, ποτὲ δὲ τοὺς ἄρχοντας εἰς τὸν θεῖον ζῆλον ἐγείρων, ἄλλοτε δὲ καὶ αὐτοῖς τῶν ἐκκλησιῶν τοῖς ποιμέσι πλείονα ποιεῖσθαι τῶν ποιμνίων παρεγγυῶν τὴν ἐπιμέλειαν. | |
26.28 | Ταῦτα δὲ διεξῆλθον ἀπὸ ψεκάδος δεῖξαι τὸν ὑετὸν πειραθεὶς καὶ τῷ λιχανῷ δακτύλῳ τοὺς ἐντυγχάνοντας τῷ συγγράμματι τῆς γλυκύτητος ἀπογεύων τοῦ μέλιτος. Τὰ δὲ παρὰ πάντων ᾀδόμενα τούτων ἐστὶ πολλαπλάσια, ἀλλ’ οὐ | |
| 5 | πάντα ἔγωγε συγγράφειν ἐπήγγελμαι, ἀλλὰ δι’ ὀλίγων τῆς ἑκάστου πολιτείας ἐπιδεῖξαι τὸν χαρακτῆρα. Συγγράψουσι δὲ ὡς εἰκὸς καὶ ἄλλοι τουτωνὶ πολλῷ πλείονα· εἰ δὲ καὶ ἐπιβιῴη, καὶ μείζονα τυχὸν προσθήσουσι θαύματα. Ἐγὼ δὲ καὶ αὐτὸν ταῖς οἰκείαις προσευχαῖς βοηθούμενον | |
| 10 | τοῖς ἀγαθοῖς τούτοις πόνοις ἐπιμεῖναι καὶ ποθῶ καὶ τὸν θεὸν ἱκετεύω, κόσμον ὄντα κοινὸν καὶ τῆς εὐσεβείας ἀγλάϊσμα καὶ τὸν ἐμαυτοῦ ῥυθμισθῆναι βίον καὶ πρὸς τὴν εὐαγγελικὴν πολιτείαν κατευθυνθῆναι. Πολλοῖς δὲ καὶ ἐπιβιοὺς θαύμασί τε καὶ πόνοις ἡλίου τε φλοξὶ | |
| 15 | καὶ χειμερίοις κρυμοῖς καὶ ἀνέμων σφοδραῖς ἐμβολαῖς καὶ τῇ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ἀσθενείᾳ μόνος τῶν πώποτε μείνας ἀκαταγώ‐ νιστος, ἐπειδὴ λοιπὸν αὐτὸν ἔδει συνεῖναι Χριστῷ καὶ τοὺς τῶν ἀμετρήτων ἀγώνων στεφάνους κομίσασθαι, τὸ μὲν ἄνθρωπος εἶναι τῷ θανάτῳ τοῖς οὐ πιστεύουσιν ἐβεβαίωσεν, ἔμεινε δὲ καὶ μετὰ | 212 in vol. 2 |
| 20 | τελευτὴν ἀκλινής, καὶ τὸν μὲν οὐρανὸν ἡ ψυχὴ κατειλήφει, τὸ δὲ σῶμα πεσεῖν οὐδ’ οὕτως ἠνείχετο, ἀλλ’ ὄρθιον ἐν τῷ τῶν ἀγωνισμάτων εἱστήκει τόπῳ, ὥσπερ ἀήττητος ἀθλητὴς μηδενὶ τῶν μελῶν μέρει τῇ γῇ προσψαῦσαι φιλονεικῶν. Οὕτως τοῖς κατὰ Χριστὸν ἀγωνισταῖς μένει συνοῦσα καὶ ἀποθανοῦσιν ἡ νίκη. Ἰάσεις γοῦν παντοίων παθῶν | |
| 25 | καὶ θαύματα καὶ θείων δύναμις ἐνεργείων, ὥσπερ ἡνίκα περιῆν, ἐπιτελοῦνται καὶ νῦν οὐ παρὰ τὰς θήκας τῶν ἁγίων λειψάνων μόνον, ἀλλὰ καὶ παρὰ τὸ τῆς ἀριστείας αὐτοῦ καὶ ἀθλήσεως τῆς πολυχρονίου μνημόσυνον, τὸν μέγαν λέγω καὶ ἀοίδιμον κίονα τούτου δὴ τοῦ δικαίου καὶ πολυϋμνήτου Συμεών, οὗ ταῖς ἁγίαις πρεσβείαις εὐχόμεθα | |
| 30 | αὐτοί τε ἡμεῖς διασῴζεσθαι καὶ τῇ ὀρθῇ ἐπιστηρίζεσθαι πίστει καὶ πᾶσαν πόλιν τε καὶ χώραν ἐφ’ ἣν τὸ ὄνομα τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπικέκληται παντοίας ἐπηρείας τε καὶ βλάβης ἀπείραστον ἐξ οὐρανοῦ τε καὶ πολεμίων φυλάττεσθαι· αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς | |
| αἰῶνας τῶν αἰώνων. | 214 in vol. 2 | |
27t | ΒΑΡΑΔΑΤΟΣ | |
27.1 | Καὶ ὁ κοινὸς τῶν ἀνθρώπων ἀλάστωρ πολλὰς τῆς κακίας ἐξεῦρεν ὁδοὺς πανωλεθρίᾳ φιλονεικῶν παραδοῦναι πᾶσαν τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν, καὶ τῆς εὐσεβείας οἱ τρόφιμοι τῆς εἰς οὐρανὸν ἀνόδου πολλὰς καὶ διαφόρους | |
| 5 | ἐμηχανήσαντο κλίμακας. Οἱ μὲν γὰρ κατὰ συμμορίας ἀγωνιζόμενοι—μυρία δὲ τοιαῦτα συστήματα καὶ ἀριθμὸν νικῶντα—, τῶν ἀγηράτων στεφάνων ἀπολαύουσι καὶ τῆς ποθουμένης ἀνόδου τυγχάνουσιν. Οἱ δὲ τὸν μοναδικὸν ἀσπαζόμενοι βίον καὶ μόνῳ προσλαλεῖν τῷ θεῷ μελετῶντες | |
| 10 | καὶ παραψυχῆς ἀνθρωπίνης οὐδεμιᾶς μεταλαγχάνοντες οὕτω τῆς ἀναρρήσεως ἀπολαύουσιν. Ἄλλοι δὲ ἐν σκηναῖς καὶ ἕτεροι ἐν καλύβαις διάγοντες τὸν θεὸν ἀνυμνοῦσιν. | |
| Οἱ δὲ τὸν ἐν ἄντροις καὶ σπηλαίοις ἀσπάζονται βίον. Πολλοὶ δέ, ὧν ἐνίων ἐμνήσθημεν, οὐκ ἄντρον ἔχειν, οὐ σπήλαιον, | 216 in vol. 2 | |
| 15 | οὐ σκηνήν, οὐ καλύβην ἐπείσθησαν, ἀλλὰ γυμνῷ τῷ ἀέρι τὰ σφέτερα σώματα δεδωκότες τῶν ἐναντίων ποιοτήτων ἀνέχονται, ποτὲ μὲν τῷ κρυμῷ τῷ ἀκράτῳ πηγνύμενοι, ποτὲ δὲ τῷ πυρὶ τῆς ἀκτῖνος φλεγόμενοι. Καὶ τούτων δὲ αὖ πάλιν ὁ βίος διάφορος· οἱ μὲν γὰρ ἑστᾶσι διηνεκῶς, | |
| 20 | οἱ δὲ εἰς καθέδραν καὶ στάσιν τὴν ἡμέραν μερίζουσι. Καὶ οἱ μὲν ἐν θριγκίοις τισὶ καθειργμένοι τῶν πολλῶν τὰς συνουσίας ἐκκλίνουσιν, οἱ δὲ οὐδενὶ τοιούτῳ καλύμματι χρώμενοι πρόκεινται πᾶσι τοῖς βουλομένοις εἰς θεωρίαν. | |
27.2 | Τούτων δὲ ἕκαστον ἐπὶ τοῦ παρόντος διεξελθεῖν ἠναγκάσθην, τοῦ θαυμασίου Βαραδάτου τὸν βίον ἐθελήσας συγγράψαι· καινὰ γὰρ καὶ οὗτος ἐπενόησε καρτερίας ἐπιτηδεύματα. Πρῶτον μὲν γὰρ ἐν οἰκίσκῳ χρόνον πολὺν | |
| 5 | ἑαυτὸν καθείρξας τῆς θείας μόνης ψυχαγωγίας ἀπέλαυεν. Ἐκεῖθεν τὴν ὑπερκειμένην καταλαβὼν ῥαχίαν καὶ κιβωτόν τινα βραχεῖαν οὐδὲ τῷ σώματι σύμμετρον ἐκ ξύλων κατα‐ σκευάσας ἐν αὐτῇ διῆγε, κατακύπτειν διηνεκῶς ἠναγκασμένος· οὐ γὰρ εἶχεν ὕψος ἰσόμετρον τῷ μήκει τοῦ σώματος. Οὐ | |
| 10 | σανίσι δέ γε αὕτη συνήρμοστο, ἀλλὰ ταῖς κιγκλίσι παρα‐ πλησίως διήνοικτο καὶ ταῖς φωταγωγοῖς ἐῴκει ταῖς εὐρυτέρας ἐχούσαις τοῦ φωτὸς τὰς εἰσόδους· οὗ χάριν οὔτε τῆς τῶν ὑετῶν ἀπηλλάττετο προσβολῆς οὔτε τῆς ἡλιακῆς ἠλευθεροῦτο φλογός, ἀλλ’ ἀμφότερα τοῖς ἄλλοις | 218 in vol. 2 |
| 15 | ὑπαιθρίοις παραπλησίως ἐδέχετο· ἐπλεονέκτει δὲ μόνῳ τῷ τῆς καθείρξεως πόνῳ. | |
27.3 | Πολὺν δὲ χρόνον τοῦτον διατελέσας τὸν τρόπον, ὕστερον ἐξελήλυθε, ταῖς τοῦ θεσπεσίου Θεοδότου, ὃς τὴν ἀρχιερατικὴν τῆς Ἀντιοχέων ἔλαχε προεδρίαν, παραινέσεσιν εἴξας. Ἕστηκε μέντοι διηνεκῶς εἰς οὐρανὸν τὰς χεῖρας | |
| 5 | ἐκτείνων καὶ τὸν τῶν ὅλων θεὸν ἀνυμνῶν, ἅπαν τὸ σῶμα τῷ δερματίνῳ συγκαλύπτων χιτῶνι· περὶ τὴν ῥῖνα δὲ μόνον καὶ τὸ στόμα βραχεῖαν τῷ πνεύματι παρείσδυσιν κατα‐ λέλοιπεν ἵνα ἀναπνέῃ τὸν κοινὸν ἀέρα δεχόμενος, ἐπειδήπερ ἄλλως ζῆν οὐχ οἵα τε τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις. Καὶ τοῦτον | |
| 10 | ἅπαντα ὑπομένει τὸν πόνον, οὐκ εὔρωστον σῶμα λαχών, ἀλλὰ καὶ λίαν πολλοῖς βαλλόμενον πάθεσι. Ζέουσα δὲ ἡ προθυμία καὶ τῷ θείῳ ἔρωτι πυρπολουμένη βιάζεται | |
| πονεῖν τὸν πονεῖν οὐ δυνάμενον. | 220 in vol. 2 | |
27.4 | Καὶ τὰς φρένας δὲ συνέσει κεκοσμημένος ἄριστα καὶ τὰς πεύσεις καὶ τὰς ἀποκρίσεις ποιεῖται· καὶ συλλο‐ γίζεται ἔστιν ὅτε τῶν τοὺς ἀριστοτελικοὺς λαβυρίνθους ἀνεγνωκότων ἄμεινόν τε καὶ δυνατώτερον. Ἐν αὐτῷ δὲ | |
| 5 | ὢν τῷ ὕψει τῆς ἀρετῆς οὐκ ἐᾷ συναναβῆναι τὸ φρόνημα, ἀλλὰ κάτω ἕρπειν κελεύει περὶ αὐτὰ τοῦ ὄρους τὰ κράσπεδα. Οἶδε γὰρ ὅσην ἕλκει βλάβην φλεγμαίνουσα τῷ τύφῳ διάνοια. Τοιαύτη ἐν κεφαλαίῳ καὶ ἡ τοῦδε φιλοσοφία, ἣν αὐξομένην γένοιτο τοῦ δρόμου τὴν νύσσαν καταλαβεῖν· κοινὴ γὰρ | |
| 10 | εὐφροσύνη τῶν εὐσεβῶν τῶν νικηφόρων τούτων ἡ εὔκλεια. Ἐμὲ δὲ εἴη ταῖς τούτων ὑπερειδόμενον προσευχαῖς μὴ πόρρω τοῦδε γένεσθαι τοῦ ὄρους, ἀλλὰ κατὰ μικρὸν ἀναβῆναι | |
| καὶ ταῖς τούτων ἐντρυφᾶν θεωρίαις. | 222 in vol. 2 | |
28t | ΘΑΛΕΛΑΙΟΣ | |
28.1 | Οὐδὲ τὸ Θαλελαίου σιγήσω διήγημα· μεστὸν γὰρ τὸ θέαμα θαύματος. Οὐκ ἄλλων δὲ μόνον διηγησαμένων ἀκήκοα, ἀλλὰ καὶ αὐτόπτης ἐγενόμην τοῦ παραδόξου θεάματος. | |
| 5 | Ἀπὸ σταδίων γὰρ εἴκοσι Γαβάλων—πόλις δὲ αὕτη σμικρὰ καὶ χαρίεσσα—γήλοφόν τινα καταλαβὼν ἐν ᾧ τέμενος ἦν δαίμοσιν ἀνακείμενον καὶ ὑπὸ τῶν πάλαι δυσσεβῶν πολλαῖς θυσίαις τιμώμενον, σμικράν τινα καλύβην ἐπήξατο. Ἐθεράπευον δὲ ἀεὶ τοὺς ἀλιτηρίους ἐκείνους, ὡς ἔφασαν, | |
| 10 | τὴν πολλὴν αὐτῶν ὠμότητα θεραπείᾳ πραΰνειν πειρώμενοι. Πολλοῖς γὰρ ἐλυμαίνοντο καὶ παριοῦσι καὶ γειτονεύουσιν, οὐκ ἀνθρώποις μόνοις, ἀλλὰ καὶ ὄνοις καὶ ἡμιόνοις καὶ βουσὶ καὶ προβάτοις, οὐ τοῖς ἀλόγοις πολεμοῦντες, ἀλλὰ καὶ διὰ τούτων τοῖς ἀνθρώποις ἐπιβουλεύοντες. Τότε τοίνυν | |
| 15 | ἀφικόμενον τοῦτον ἰδόντες, καταπλήττειν ἐπειρῶντο μέν, | |
| οὐκ ἠδύναντο δὲ καὶ τῆς πίστεως περιφραττούσης καὶ ὑπερμαχούσης τῆς χάριτος. Τοιγάρτοι λύττης καὶ μανίας ἀναπλησθέντες, κατὰ τῶν ἐκεῖ πεφυτευμένων ἐχώρησαν δένδρων. Πολλαὶ δὲ περὶ τὸν λόφον ἐκεῖνον συκαῖ τε καὶ | 224 in vol. 2 | |
| 20 | ἐλαῖαι τεθηλυῖαι ἐτύγχανον οὖσαι. Ἐκ τούτων πλείους ἢ πεντακοσίας ἐξαπιναίως ἀνασπασθῆναί φασι. Καὶ τοῦτο τῶν γειτονευόντων ἀγροίκων διηγουμένων ἀκήκοα, οἳ πάλαι τῷ τῆς ἀσεβείας κατεχόμενοι ζόφῳ διὰ τῆς τούτου διδασ‐ καλίας τε καὶ θαυματουργίας τὸ τῆς θεογνωσίας ὑπεδέξαντο | |
| 25 | φῶς. | |
28.2 | Ἐπειδὴ δὲ καὶ τοῦτο δράσαντες οἱ ἀλιτήριοι δαίμονες οὐκ ἐδεδίξαντο τῆς φιλοσοφίας τὸν ἀθλητήν, καὶ ἕτερα αὖθις προσέφερον μηχανήματα. Νύκτωρ γὰρ ὀλολυγῇ χρώμενοι καὶ λαμπάδας ἐπιδεικνύντες ἐκδειματοῦν ἐπει‐ | |
| 5 | ρῶντο καὶ θόρυβον ἐμβάλλειν τῷ λογισμῷ. Ὡς δὲ πάσας αὐτῶν τὰς ἐφόδους κατεγέλασεν, ὕστερον καταλιπόντες ἀπέδρασαν. | |
28.3 | Ὁ δὲ δύο τροχοὺς κατασκευάσας δύο πήχεων διάμετρον ἔχοντας, σανίσιν οὐ συνηρμοσμέναις ἀλλήλαις ἀλλὰ δίχα διεστηκυίαις ἄμφω συνέζευξε τὼ τροχώ· εἶτα ἔνδον καθίσας καὶ γόμφοις καὶ ἥλοις τὰς διεστηκυίας ἐκείνας | |
| 5 | καταπήξας σανίδας, ὕπαιθρον ἐξήρτησε τὸν τροχόν· τρία ἕτερα ξύλα ὑψηλὰ εἰς τὴν γῆν καταπήξας, καὶ τὰς ἄνω τούτων ἀρχὰς ξύλοις ἑτέροις συνάψας, καὶ τούτων ἐν μέσῳ προσδήσας τὸν διπλοῦν ἐκεῖνον τροχὸν καὶ αἰωρήσας— τούτου δὲ τὸ ἐντὸς δύο μὲν πήχεων ἔχει τὸ ὕψος, πήχεως | 226 in vol. 2 |
| 10 | δὲ τὸ εὖρος—, ἐν τούτῳ καθήμενος, μᾶλλον δὲ κρεμάμενος, δέκα τέως διετέλεσεν ἔτη. Σῶμα δὲ μέγιστον ἔχων, οὐδὲ καθήμενος ἀνορθοῦν δύναται τὸν αὐχένα, ἀλλὰ συγκεκυφὼς ἀεὶ κάθηται, τοῖς γόνασι προσηλωμένον τὸ πρόσωπον ἔχων. | |
28.4 | Πρὸς τοῦτον ἀφικόμενος ηὗρον μὲν αὐτὸν τῶν θείων εὐαγγελίων τὴν ὠφέλειαν καρπούμενον καὶ λίαν ἐπιμελῶς τὴν ἐκεῖθεν ὠφέλειαν συλλέγοντα. Ἠρόμην δὲ μαθεῖν τῆς καινῆς ἐκείνης πολιτείας τὴν αἰτίαν ποθῶν. Ὁ δὲ τῇ | |
| 5 | ἑλλάδι χρησάμενος φωνῇ—Κίλιξ γὰρ τὸ γένος ἐτύγχανεν ὤν· «Ἐγώ, ἔφη, πολλαῖς ὑποκείμενος ἁμαρτίαις καὶ ταῖς ἠπειλημέναις τιμωρίαις πιστεύων τόδε τοῦ βίου τὸ εἶδος ἐπινενόηκα, κολάσεις μετρίας τῷ σώματι μηχανώμενος, ἵν’ ἐκείνων τῶν προσδοκωμένων ὑποσυλήσω τὸν ὄγκον· | |
| 10 | χαλεπώτεραι γὰρ ἐκεῖναι οὐ τῇ ποσότητι μόνον, ἀλλὰ καὶ αὐτῇ τῇ ποιότητι· ἀκούσιοι γάρ· τὸ δὲ παρὰ γνώμην γιγνόμενον λίαν ἀνιαρόν· τὸ δὲ ἐθελούσιον, κἂν ἐπίπονον ᾖ, ἧττόν ἐστιν ἀλγεινόν. Αὐθαίτερος γάρ, ἀλλ’ οὐ βίαιος ὁ πόνος. Ἢν τοίνυν, ἔφη, ταῖς μικραῖς ταύταις ἀνίαις | |
| 15 | ἐλαττώσω τὰ προσδοκώμενα, μέγα ἐντεῦθεν ἀποίσω τὸ | |
| κέρδος.» Τούτων ἀκούσας λίαν αὐτὸν τῆς ἀγχινοίας ὑπερ‐ ηγάσθην ὅτι οὐ μόνον ὑπὲρ τὰ κείμενα ἠγωνίζετο σκάμματα καὶ ἄλλα οἴκοθεν ἐπενόει ἀγωνίσματα, ἀλλ’ ὅτι καὶ τούτων τὰς αἰτίας ἐγίγνωσκέ τε καὶ τοὺς ἄλλους ἐδίδασκεν. | 228 in vol. 2 | |
28.5 | Καὶ θαύματα δὲ διὰ τῆς τούτου προσευχῆς πολλὰ γίνεσθαι ἔφασαν οἱ περίοικοι, οὐκ ἀνθρώπων μόνον, ἀλλὰ καὶ καμήλων καὶ ὄνων καὶ ἡμιόνων θεραπείας ἀπολαυόντων. Ἐντεῦθεν ἀσεβείᾳ πάλαι κατεχόμενον ἅπαν ἐκεῖνο τὸ | |
| 5 | ἔθνος τὴν μὲν πατρῴαν ἐξαπάτην ἠρνήθη, τοῦ θείου δὲ φωτὸς τὴν αἴγλην ἐδέξατο. Τούτοις χρώμενος ὑπουργοῖς καὶ τὸ τῶν δαιμόνων κατέλυσε τέμενος καὶ σηκὸν μέγιστον τοῖς καλλινίκοις ἀνήγειρε μάρτυσι, τοῖς ψευδωνύμοις θεοῖς τοὺς θείους ἀντιτάξας νεκρούς. | |
| 10 | Ταῖς δὲ τούτων εἴη πρεσβείαις καὶ τοῦτον μετὰ τῆς αὐτῆς νίκης τῶν ἀγώνων τὸ τέρμα καταλαβεῖν καὶ ἡμᾶς, ὑπὸ τούτων κἀκείνου βοηθουμένους, ἐραστὰς γενέσθαι | |
| θερμοὺς τῶν τῆς φιλοσοφίας ἀγωνισμάτων. | 230 in vol. 2 | |
29t | ΜΑΡΑΝΑ ΚΑΙ ΚΥΡΑ | |
29.1 | Τῶν ἀρίστων ἀνδρῶν τὴν πολιτείαν συγγράψας προὔργου νομίζω καὶ γυναικῶν οὐδὲν ἧττον εἰ μὴ καὶ μᾶλλον ἠγωνισμένων ἐπιμνησθῆναι. Αὗται γὰρ εὐφημίας μείζονός εἰσιν ἀξιώτεραι, φύσιν μὲν ἀσθενεστέραν λαχοῦσαι, | |
| 5 | τὴν αὐτὴν δὲ τοῖς ἀνδράσι προθυμίαν ἐπιδεικνύμεναι, καὶ τῆς προγονικῆς αἰσχύνης τὸ γένος ἐλευθεροῦσαι. | |
29.2 | Μαράνας δὲ καὶ Κύρας ἐπὶ τοῦ παρόντος μνησθήσομαι αἳ τὰς ἄλλας ἁπάσας τοῖς τῆς καρτερίας νενικήκασιν ἄθλοις. Ταύταις πατρὶς μὲν ἡ Βέροια, γένος δὲ τὸ τῆς πατρίδος ἐπίσημον, τροφὴ δὲ τῷ γένει συμβαίνουσα· ἀλλὰ τούτων | 232 in vol. 2 |
| 5 | ἁπάντων ὑπεριδοῦσαι, καὶ βραχύ τι πρὸ τοῦ ἄστεως χωρίον περιλαβοῦσαι, καὶ εἴσω τούτου γενόμεναι, πηλῷ καὶ λίθοις τὴν θύραν ἀνῳκοδόμησαν. Κοινωνῆσαι δὲ αὐταῖς τοῦδε τοῦ βίου τὰς παρθένους προθυμηθείσας, ἔξω τοῦδε τοῦ περιβόλου σμικρὸν δειμάμεναι καταγώγιον, ἐν ἐκείνῳ διάγειν | |
| 10 | ἐκέλευσαν. Ἐφορῶσι δὲ αὗται διὰ σμικρᾶς τινος θυρίδος τὰ ὑπ’ ἐκείνων γιγνόμενα· καὶ εἴς τε προσευχὴν θαμὰ διανιστᾶσι, καὶ εἰς τὸν θεῖον ἔρωτα πυρπολοῦσιν. Αὗται δὲ οὔτε οἶκον οὔτε καλύβην ἔχουσαι, τὸν ὑπαίθριον ἀσπά‐ ζονται βίον. | |
29.3 | Ἀντὶ δὲ τῆς θύρας βραχεῖά τις αὐταῖς θυρὶς κατε‐ σκεύασται δι’ ἧς τήν τε ἀναγκαίαν τροφὴν εἰσδέχονται καὶ ταῖς πρὸς αὐτὰς ἀφικνουμέναις προσδιαλέγονται γυναιξίν. Εἰς δὲ ταύτην ὥρισται τὴν συνουσίαν τῆς Πεντηκοστῆς | |
| 5 | ὁ καιρός. Κατὰ γὰρ τὸν ἄλλον χρόνον τὸν ἡσύχιον ἀσπάζονται βίον. Ἡ Μαράνα δὲ μόνη ταῖς ἀφικνουμέναις προσδια‐ λέγεται· τῆς γὰρ ἑτέρας οὐδεὶς ἀκήκοε πώποτε φθεγγομένης. | |
29.4 | Σιδηροφοροῦσι δὲ καὶ τοσοῦτον φέρουσι φορτίον ὡς τὴν Κύραν, ἀσθενέστερον σῶμα λαχοῦσαν, μέχρι τῆς γῆς κατακάμπτεσθαι καὶ ἀνορθοῦν τὸ σῶμα ἥκιστα δύνασθαι. | |
| Τὰ δὲ περιβόλαια μέγιστα ἔχουσιν ὡς ὄπισθεν μὲν ἀποσύ‐ | 234 in vol. 2 | |
| 5 | ρεσθαι καὶ ἀκριβῶς συγκαλύπτειν τὼ πόδε, ἔμπροσθεν δὲ μέχρις αὐτῆς τῆς ζώνης καθίεσθαι, τὸ πρόσωπον ὁμοῦ καὶ τὸν αὐχένα καὶ τὰ στήθη καὶ τὰς χεῖρας ἀκριβῶς κατακρύπτοντα. | |
29.5 | Ταύτας δὲ πολλάκις ἐθεασάμην εἴσω τῆς θύρας ἐκείνης γενόμενος. Διορύξαι γάρ μοι παρεκελεύσαντο τῆς ἱερωσύνης τὴν προεδρίαν τιμῶσαι. Εἶδον τοίνυν οὐδὲ ἀνδρὶ γενναίῳ φορητὸν τὸν ἐκείνου τοῦ σιδήρου σταθμόν· καὶ | |
| 5 | πολλὰ λιπαρήσας παραυτίκα μὲν ἀφελεῖν ἠδυνήθην, μετὰ δὲ τὴν ἡμετέραν ἀναχώρησιν, πάλιν αὐτὸν τοῖς οἰκείοις περιέθεσαν μέλεσιν, αὐχενὶ μὲν τὸν περιαυχένιον, ἰξύϊ δὲ τὴν ζώνην, χερσὶ δὲ καὶ ποσὶ τὰ τούτοις ἀπονενεμημένα. | |
29.6 | Καὶ τοῦτον βιοτεύουσι τὸν τρόπον, οὐ πέντε ἢ δέκα ἢ πεντεκαίδεκα μόνα ἐξανύσασαι ἔτη, ἀλλὰ δύο καὶ τεσσα‐ ράκοντα. Καὶ τοσοῦτον ἀγωνισάμενοι χρόνον ὡς ἄρτι τῶν ἀγώνων ἁψάμεναι τῶν ἱδρώτων ἐρῶσι. Τὸ γὰρ τοῦ νυμφίου | |
| 5 | φανταζόμεναι κάλλος εὐπετῶς μάλα καὶ ῥᾳδίως φέρουσι τοῦ δρόμου τὸν πόνον καὶ καταλαβεῖν ἐπείγονται τῶν ἀγώνων τὸ τέλος, ἐν ἐκείνῳ τὸν ἐρώμενον ἑστῶτα βλέπουσαι καὶ τῆς νίκης ὑποδεικνύντα τὸν στέφανον. Τούτου εἵνεκα καὶ ὑετοῦ καὶ νιφετοῦ καὶ ἡλίου δεχόμεναι προσβολὴν οὐκ | |
| 10 | ἀνιῶνται, οὐδὲ ἀλγύνονται, ἀλλ’ ἐκ τῶν δοκούντων ἀνιαρῶν | |
| θυμηδίαν καρποῦνται. | 236 in vol. 2 | |
29.7 | Καὶ τοῦ μὲν θεσπεσίου Μωϋσέως τὴν νηστείαν ζηλώσασαι τρὶς ἄσιτοι τοσοῦτον διετέλεσαν χρόνον. Διὰ τεσσαράκοντα γὰρ ἡμερῶν τροφῆς βραχείας μετέλαβον. Τρὶς δὲ καὶ τοῦ θείου Δανιὴλ τὴν ἀπαστίαν ἐζήλωσαν, | |
| 5 | τρεῖς ἑβδομάδας ἡμερῶν ἐξανύουσαι καὶ τότε τροφὴν χορηγοῦσαι τῷ σώματι. Ποθήσασαι δέ ποτε τῶν σωτηρίων τοῦ Χριστοῦ παθημάτων τοὺς ἱεροὺς θεάσασθαι τόπους ἔδραμον εἰς τὴν Αἰλίαν, οὐδεμιᾶς κατὰ τὴν ὁδὸν ἐδωδῆς ἀπολαύσασαι, ἀλλ’ εἰς ἐκείνην ἀφικόμεναι τὴν πόλιν καὶ | |
| 10 | τὴν προσκύνησιν ἐκπληρώσασαι, τροφῆς μετέλαβον καὶ πάλιν ἐπανῆλθον ἄσιτοι τὴν πορείαν ἀνύσασαι· σταθμοὶ δέ εἰσιν οὐκ ἐλάττους τῶν εἴκοσι. Καὶ τῆς καλλινίκου δὲ Θέκλης ἐπιθυμήσασαι θεάσασθαι τὸν ἐν Ἰσαυρίᾳ σηκὸν ἵνα τῆς περὶ τὸν θεὸν ἀγάπης πανταχόθεν ἐξάψωσι τὸν | |
| 15 | πυρσὸν ὡς ἀπῆλθον, οὕτως ἐπανῆλθον ἄσιτοι, τοσοῦτον αὐτὰς τὸ θεῖον ἐξεβάκχευσε φίλτρον, οὕτως αὐτὰς ὁ θεῖος ἔρως περὶ τὸν νυμφίον ἐξέμηνεν. Αὗται μὲν οὖν τοιαύτῃ πολιτείᾳ τὸ θῆλυ κατακοσμήσασαι γένος ὡς ἀρχέτυπα καὶ ταῖς ἄλλαις γενόμεναι, τοῖς ἐπινι‐ | |
| 20 | κίοις στεφάνοις ὑπὸ τοῦ δεσπότου ταινιωθήσονται. Ἐγὼ δὲ καὶ τὴν ἐντεῦθεν ὠφέλειαν προθεὶς καὶ τὴν εὐλογίαν δρεψά‐ | |
| μενος ἐφ’ ἕτερον βαδιοῦμαι διήγημα. | 238 in vol. 2 | |
30t | ΔΟΜΝΙΝΑ | |
30.1 | Τοῦ θεσπεσίου Μάρωνος, οὗ καὶ πρώην ἐμνήσθημεν, ἡ θαυμασία Δομνίνα τὸν βίον ζηλώσασα ἐν τῷ κήπῳ τῆς μητρῴας οἰκίας σμικράν τινα καλύβην ἐπήξατο· ποιεῖ δὲ αὐτῇ τὴν καλύβην τῶν μελίνων ἡ καλάμη· καὶ ἐν ἐκείνῃ | |
| 5 | διημερεύουσα δάκρυσι διηνεκέσιν οὐ μόνας καταβρέχει τὰς παρειάς, ἀλλὰ καὶ τὰ ἐκ τριχῶν περιβόλαια· τοιοῖσδε γὰρ ἐσθήμασι συγκαλύπτει τὸ σῶμα. Περὶ δὲ ἀλεκτρυόνων ᾠδὰς εἰς τὸν θεῖον νεὼν οὐ πόρρω ὄντα ἰοῦσα, μετὰ τῶν ἄλλων καὶ γυναικῶν καὶ ἀνδρῶν τῷ δεσπότῃ τῶν ὅλων | |
| 10 | προσφέρει τὴν ὑμνῳδίαν. Τοῦτο δὲ οὐκ ἀρχομένης μόνον ἡμέρας, ἀλλὰ καὶ τελευτώσης ποιεῖ, παντὸς ἑτέρου χωρίου τὸν ἀφιερωμένον τῷ θεῷ χῶρον σεβασμιώτερον εἶναι καὶ ὑπολαμβάνουσα καὶ τοὺς ἄλλους διδάσκουσα. Τούτου εἵνεκα καὶ πολλῆς αὐτὸν ἐπιμελείας ἠξίωσε, τὴν μητέρα πείσασα | |
| 15 | καὶ τοὺς ἀδελφοὺς εἰς τοῦτον δαπανῆσαι τὰ ὄντα. | 240 in vol. 2 |
30.2 | Τροφὴν δὲ ἔχει τὸν φακὸν ἀποβεβρεγμένον ὕδατι. Καὶ τοῦτον ἅπαντα ὑπομένει τὸν πόνον σώματι κατε‐ σκελετευμένῳ καὶ ἡμιθνῆτι χρωμένη. Λεπτότατον γὰρ τὸ δέρμα καὶ ὑμενῶδες λεπτοῖς τοῖς ὀστέοις περίκειται καὶ | |
| 5 | πιμελῆς καὶ σαρκῶν ὑπὸ τῶν πόνων δαπανηθεισῶν. Πρόκειται δὲ πᾶσι τοῖς ὁρᾶν αὐτὴν βουλομένοις, καὶ ἀνδράσι καὶ γυναιξίν, οὔτε ὁρῶσα πρόσωπον οὔτε ἑτέρῳ προτιθεῖσα τὸ πρόσωπον, ἀλλ’ ἀκριβῶς μὲν τῷ περιβολαίῳ κατακαλυ‐ πτομένη, μέχρι δὲ τῶν γονάτων κατακαμπτομένη, λεπτὰ δὲ | |
| 10 | λίαν καὶ ἄσημα φθεγγομένη, μετὰ δακρύων δὲ ἀεὶ καὶ ταῦτα προφέρουσα. Πολλάκις γάρ μου λαβοῦσα τὴν δεξιὰν καὶ τοῖς ὀφθαλμοῖς ἐπιθεῖσα οὕτω διάβροχον γενομένην ἀφῆκεν ὡς αὐτὴν ἀποστάξαι τὴν χεῖρα τὸ δάκρυον. Τὴν οὖν ἐν τοσούτῳ πλούτῳ φιλοσοφίας τοῖς ἐν ἐσχάτῃ | |
| 15 | ζῶσι πενίᾳ παραπλησίως δακρύουσαν καὶ ὀλοφυρομένην καὶ στενάζουσαν, ποῖος ἂν ἀξίως ἐπαινέσειε λόγος; Ὁ γὰρ θερμὸς περὶ τὸν θεὸν ἔρως ἐκεῖνο τίκτει τὸ δάκρυον, εἰς τὴν θείαν θεωρίαν πυρσεύων τὸν νοῦν καὶ ταῖς ἀκίσι νύττων καὶ εἰς τὴν ἐντεῦθεν κατεπείγων μετάβασιν. | |
30.3 | Καὶ ἐν τούτοις δὲ διημερεύουσά τε καὶ διανυκτερεύουσα, οὐδὲ τῶν ἄλλων τῆς ἀρετῆς εἰδῶν ἀμελεῖ, ἀλλὰ θεραπεύει | |
| μὲν εἰς δύναμιν τοὺς ἀρίστους ἀγωνιστὰς ὧν ἐμνήσθημεν καὶ οὓς παρελίπομεν. Θεραπεύει δὲ καὶ τοὺς πρὸς αὐτὴν | 242 in vol. 2 | |
| 5 | ἀφικνουμένους, κατάγεσθαι μὲν παρὰ τῷ τῆς κώμης ποιμένι κελεύουσα, αὐτὴ δὲ τὰς χρείας ἁπάσας ἐκπέμπουσα. Πρόκειται γὰρ αὐτῇ τὰ τῆς μητρὸς καὶ τῶν ἀδελφῶν εἰς δαπάνην, τὴν δι’ αὐτῆς εὐλογίαν καρπούμενα. Κἀμοὶ δὲ εἰς ἐκεῖνο τὸ μέρος ἀφικνουμένῳ—τὸ νότιον δὲ τῆς | |
| 10 | ἡμετέρας χώρας ἐστί—καὶ ἄρτους καὶ ὀπώρας καὶ τὸν διάβροχον πέμπει φακόν. | |
30.4 | Ἀλλὰ μέχρι πότε μηκύνω καὶ ταύτης τὴν ἀρετὴν ἅπασαν διηγεῖσθαι φιλονεικῶν, δέον καὶ τῶν ἄλλων εἰς μέσον προτιθέναι τὸν βίον αἳ καὶ ταύτην κἀκείνας, ὧν πρόσθεν ἐμνήσθημεν, ἐμιμήσαντο; Πολλαὶ γὰρ καὶ ἄλλαι, αἳ μὲν | |
| 5 | τὸν μοναδικὸν ἠσπάσαντο βίον, αἳ δὲ τὴν μετὰ πλειόνων ἠγάπησαν πολιτείαν ὡς καὶ πεντήκοντα καὶ διακοσίας καὶ πλείους καὶ ἐλάττους κατὰ ταὐτὸν βιοτεύειν, μιᾶς ἀνεχομένας τροφῆς, ἐπὶ ψιάθων μόνον καθεύδειν αἱρουμένας καὶ τὰς μὲν χεῖρας ἀπονεμούσας ἐρίῳ, ὕμνοις δὲ τὴν γλῶτταν | |
| 10 | ἀφιερούσας. | |
30.5 | Μυρία δὲ τοιαῦτα καὶ ἀριθμὸν νικῶντα φιλοσοφίας ἐστὶ φροντιστήρια οὐκ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ μόνον, ἀλλὰ καὶ κατὰ πᾶσαν τὴν ἕω. Πλήρης δὲ τούτων καὶ Παλαιστίνη | |
| καὶ Αἴγυπτος καὶ Ἀσία καὶ Πόντος καὶ Εὐρώπη πᾶσα. | 244 in vol. 2 | |
| 5 | Ἐξ οὗ γὰρ ὁ δεσπότης Χριστὸς τὴν παρθενίαν ἐτίμησεν ὑπὸ παρθένου τεχθείς, τοὺς τῆς παρθενίας λειμῶνας ἡ φύσις ἐβλάστησε καὶ τὰ εὐώδη ταῦτα καὶ ἀμάραντα ἄνθη προσφέρει τῷ ποιητῇ, οὐκ εἰς ἄρρεν καὶ θῆλυ τὴν ἀρετὴν διακρίνουσα, οὐδὲ εἰς δύο διαφορὰς τὴν φιλοσοφίαν μερί‐ | |
| 10 | ζουσα· σωμάτων γάρ, ἀλλ’ οὐ ψυχῶν τὸ διάφορον. «Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ, κατὰ τὸν θεῖον ἀπόστολον, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ»· μία δὲ καὶ ἀνδράσι καὶ γυναιξὶ κεχο‐ ρήγηται πίστις· «Εἷς γὰρ κύριος, μία πίστις, ἓν βάπτισμα, εἷς θεὸς καὶ πατὴρ πάντων, ὁ ἐπὶ πάντων καὶ διὰ πάντων, | |
| 15 | καὶ ἐν πᾶσιν ἡμῖν». Μίαν δὲ καὶ βασιλείαν οὐρανῶν ὁ ἀγωνοθέτης τοῖς νικηφόροις προτέθηκεν, ἆθλον τοῦτο κοινὸν τοῖς ἀγῶσιν ὁρίσας. | |
30.6 | Πολλαὶ τοίνυν, ὡς ἔφην, καὶ ἀνδρῶν εἰσι καὶ γυναικῶν εὐσεβείας παλαίστραι οὐ παρ’ ἡμῖν μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐν Συρίᾳ πάσῃ καὶ Παλαιστίνῃ καὶ Κιλικίᾳ καὶ ἐν τῇ μέσῃ τῶν ποταμῶν. Ἐν Αἰγύπτῳ δέ φασι καὶ ἀνὰ πέντε χιλιάδας | |
| 5 | ἀνδρῶν ἔχειν ἔνια φροντιστήρια ἐργαζομένων καὶ μεταξὺ τὸν δεσπότην ἀνυμνούντων, καὶ οὐ μόνον τὴν ἀναγκαίαν ἐκ τῶν ἔργων ποριζομένων τροφήν, ἀλλὰ καὶ ξένοις ἀφικνου‐ | |
| μένοις καὶ πενομένοις ἐπικουρούντων. | 246 in vol. 2 | |
30.7 | Ἀλλὰ πάντα διηγεῖσθαι οὐκ ἐμοὶ μόνῳ, ἀλλὰ καὶ πᾶσι συγγραφεῦσιν ἀδύνατον. Εἰ δὲ καὶ δυνατὸν ἦν, παρέλκον εἶναι νομίζω καὶ φιλοτιμίαν οὐδὲν ἔχουσαν κέρδος. Τοῖς γὰρ ὄνησίν τινα δρέπεσθαι βουλομένοις ἀπόχρη καὶ τὰ | |
| 5 | εἰρημένα παρασχεῖν τὸ ποθούμενον. Τούτου γὰρ εἵνεκα καὶ διαφόρων ἐμνημονεύσαμεν βίων καὶ γυναικῶν διηγήματα τοῖς τῶν ἀνδρῶν προστεθήκαμεν ἵν’ ἔχωσι καὶ πρεσβύται καὶ νέοι καὶ γυναῖκες φιλοσοφίας ἀρχέτυπα, καὶ τὸν καταθύμιον ἕκαστος ἐκματτόμενος βίον ἔχῃ κανόνα τινὰ | |
| 10 | καὶ γνώμονα τοῦ οἰκείου τὸν ἐν τῷ διηγήματι κείμενον. Καὶ καθάπερ οἱ ζωγράφοι εἰς τὸ ἀρχέτυπον ἀφορῶντες καὶ ὀφθαλμοὺς ἀπομιμοῦνται καὶ ῥῖνα καὶ στόμα καὶ παρειὰς καὶ ὦτα καὶ μέτωπα καὶ αὐτὰς τῆς κεφαλῆς καὶ τοῦ γενείου τὰς τρίχας καὶ πρὸς τούτοις καὶ καθέδραν καὶ | |
| 15 | στάσιν καὶ αὐτὰ μέντοι τῶν ὀφθαλμῶν τὰ ἤθη, εἴτε χαροποιὰ εἴτε βλοσυρὰ εἴη, οὕτω προσήκει καὶ τῶν ἐντυγχανόντων ἕκαστον τῇδε τῇ συγγραφῇ βίον τινὰ μιμεῖσθαι προαιρού‐ μενον πρὸς ἐκεῖνον ὃν προαιρεῖται τὸν οἰκεῖον ῥυθμίζειν. Καὶ ὥσπερ οἱ τέκτονες τῇ σπάρτῃ τὰς σανίδας ἀπευθύνοντες, | |
| 20 | μέχρι τοσούτου τὸ περιττὸν ἀφαιροῦσιν, ἕως ἂν τὸν κανόνα παραθέντες ἴσην γενομένην τὴν σανίδα θεάσωνται, οὕτω δεῖ τὸν ζηλοῦν τινα βίον βουλόμενον ἑαυτῷ τοῦτον ἀντὶ κανόνος παρατιθέναι καὶ τῆς τε κακίας ἀποκόπτειν τὰ περιττὰ καὶ τῆς ἀρετῆς ἀναπληροῦν τὰ ἐλλείποντα. Τούτου | |
| 25 | γὰρ εἵνεκα καὶ τὸν τῆς συγγραφῆς ἀναδεξάμεθα πόνον, | |
| ὠφελείας ἀφορμὴν προτιθέντες τοῖς βουλομένοις. Ἀξιῶ δὲ τοὺς ἐντευξομένους τοῖς ἑτέρων πόνοις ἀπόνως ἐντρυ‐ φῶντας προσευχῇ τοὺς πόνους ἀμείψασθαι. | 248 in vol. 2 | |
30.8 | Ἱκετεύω δὲ καὶ τούτους ὧν τὸν βίον συνέγραψα μὴ περιϊδεῖν με πόρρω τῆς πνευματικῆς αὐτῶν χορείας διάγοντα, ἀλλ’ ἀνελκῦσαι κάτω κείμενον καὶ πρὸς τὸ ὕψος τῆς ἀρετῆς ἀναγαγεῖν καὶ τῷ ἰδίῳ χορῷ συνάψαι ὡς ἂν μὴ μόνον | |
| 5 | εὐφημοίην τὸν ἀλλότριον πλοῦτον, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς σχοίην τινὰς ἀφορμὰς εὐφημίας, ἔργῳ καὶ λόγῳ καὶ διανοίᾳ δοξάζων τὸν σωτῆρα τῶν ὅλων, μεθ’ οὗ τῷ πατρὶ ἡ δόξα σὺν τῷ ἁγίῳ πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας | |
| τῶν αἰώνων· ἀμήν. | 250 in vol. 2 | |
31t | ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΑΓΑΠΗΣ | |
31.1 | Ἡλίκοι μὲν οἱ τῆς ἀρετῆς ἀθληταί, καὶ ὅσοι καὶ οἵοις στεφάνοις λαμπρύνονται, σαφῶς διδάσκει τὰ περὶ αὐτῶν συγγραφέντα ἡμῖν διηγήματα. Εἰ γὰρ καὶ μὴ πάντας αὐτῶν περιέχει τοὺς ἄθλους, ἀλλ’ ἀπόχρη καὶ τὰ ὀλίγα | |
| 5 | παντὸς τοῦ βίου δεῖξαι τὸν χαρακτῆρα. Καὶ γὰρ τὸν χρυσὸν οὐχ ἅπαντα τὸν προσφερόμενον δαπανῶσα ἡ λίθος, ἀλλ’ ὀλίγῳ τινὶ προστριβομένη δόκιμον ἢ ἀδόκιμον δείκνυσι· καὶ τὸν τοξότην δὲ ὡσαύτως ἐξ ὀλίγων ἀφιεμένων βελῶν καταμάθοι ἄν τις ἀκριβῶς εἴτε ἄριστα τοξεύοι κατὰ σκοπὸν | |
| 10 | βάλλων, εἴτε ἔξω φέροιτο, τὴν τέχνην οὐκ ἠσκήμενος. Οὕτω καὶ τοὺς ἄλλους τεχνίτας, ἵνα μὴ καθ’ ἕκαστον λέγω, δυνατὸν διαγνῶναι, καὶ ἀθλητὰς καὶ δρομέας καὶ τραγῳδίας ὑποκριτὰς καὶ κυβερνήτας καὶ ναυπηγοὺς καὶ ἰατροὺς καὶ γηπόνους καὶ τοὺς ἄλλους ἁπαξαπλῶς, ὅσοι | |
| 15 | τινὰ μεταχειρίζουσι τέχνην· ἱκανὴ γὰρ ὀλίγη πεῖρα καὶ τῶν ἐπιστημόνων ἐπιδεῖξαι τὴν τέχνην, καὶ τῶν ὀνόματι μόνῳ χρωμένων ἐλέγξαι τὴν ἀμαθίαν. Ἀπόχρη τοίνυν, | |
| ὡς ἔφην, καὶ τὰ ὀλίγα συγγραφέντα τῶν ἑκάστῳ κατωρ‐ θωμένων, πᾶσαν διδάξαι τὴν τοῦ βίου προαίρεσιν. Προσήκει | 254 in vol. 2 | |
| 20 | δὲ ἡμᾶς ἐπὶ τοῦ παρόντος ἐρευνῆσαι, καὶ ζητῆσαι, καὶ καταμαθεῖν ἀκριβῶς πόθεν ὁρμώμενοι τήνδε τὴν πολιτείαν ἠσπάσαντο, καὶ ποίοις χρώμενοι λογισμοῖς αὐτὴν κατέλαβον τῆς φιλοσοφίας τὴν κορυφήν· ὅτι γὰρ οὐ τῇ ῥώμῃ θαρροῦντες τοῦ σώματος, τῶν ὑπὲρ τὴν φύσιν τὴν ἀνθρωπείαν ἠράσθησαν, | |
| 25 | καὶ τοὺς ταύτῃ κειμένους ὑπερέβησαν ὅρους, καὶ τὰ παγέντα τοῖς τῆς εὐσεβείας ἀγωνισταῖς ὑπερεπήδησαν σκάμματα, σαφὴς ἡ πεῖρα διδάσκαλος. | |
31.2 | Οὐδεὶς γὰρ τῶν τῆς φιλοσοφίας ταύτης ἀμοίρων τὴν τούτων καρτερίαν ἐπεδείξατο πώποτε. Εἰ γὰρ καὶ νίφονται ποιμένες, ἀλλ’ οὐκ ἀεί· καὶ ἄντροις γὰρ χρῶνται, καὶ εἰς | |
| τὰς οἰκίας ἐπανίασι, καὶ ὑποδήμασι δὲ τοὺς πόδας καλύ‐ | 256 in vol. 2 | |
| 5 | πτουσι, καὶ ἐσθήμασι θερμοτέροις τὰ ἄλλα μέρη τοῦ σώματος περιβάλλουσι· καὶ δίς, καὶ τρὶς τῆς ἡμέρας, τάχα δὲ καὶ τετράκις τροφῆς ἀπολαύουσι. Καὶ κρεοφαγία δὲ καὶ οἰνοπο‐ σία πάσης ἐσχάρας ἄμεινον διαθερμαίνει τὰ σώματα· ὅταν γὰρ ἡ τοιαύτη τροφὴ τὴν ἀλλοίωσιν δέξηται, καὶ οἷον | |
| 10 | ἠθμῷ τινι διακριθεῖσα, καὶ τὸ ἧπαρ καταλαβοῦσα, τὴν εἰς αἷμα μεταβολὴν ὑπομείνῃ, χωρεῖ μὲν εἰς τὴν καρδίαν διὰ τῆς κοίλης φλεβός· ἐκθερμανθεῖσα δέ, ἐκεῖθεν, οἷον διά τινων ὀχετῶν τῶν διεσπαρμένων φλεβῶν, εἰς ἅπαντα διατρέχει τὰ τοῦ σώματος μόρια· οὗ δ’ ἂν ἀφίκηται, οὐκ | |
| 15 | ἄρδει μόνον, ἀλλὰ καὶ πυρὸς δίκην ἐκθερμαίνει, καὶ τῶν μαλακῶν ἱματίων ἄμεινον περιθάλπει τὸ σῶμα. Οὐ γάρ, ὥς τινες ὑπολαμβάνουσι, χιτῶνες καὶ ἀμπεχόναι καὶ ἐφεστρίδες τῷ σώματι τὸ θάλπος παρέχουσιν· ἢ γὰρ ἂν καὶ ξύλα καὶ λίθους ἐθέρμαναν, οἷς ἂν ἐπέλασαν· ἀλλ’ οὐδεὶς | |
| 20 | ἐθεάσατο πώποτε ξύλον ἢ λίθον θερμότερον ὑπὸ ἱματίων γεγενημένον. Οὐκοῦν οὐδὲ τῷ σώματι ταῦτα παρέχει τὴν θέρμην· ἀλλὰ τοῦ σώματος ταῦτα φυλάττει τὴν θέρμην· καὶ ἀπείργει μὲν τοῦ ψυχροῦ ἀέρος τὴν προσβολήν· ὑποδε‐ χόμενα δὲ τοὺς ἐκ τοῦ σώματος ἐξιόντας ἀτμούς, καὶ | |
| 25 | θερμαίνεται τούτοις, καὶ θερμότερα προσβάλλει τῷ σώματι. Καὶ μάρτυς ἡ πεῖρα· ψυχρᾷ γὰρ πολλάκις τῇ κλίνῃ προσ‐ βαλόντες, τῇ τοῦ σώματος ὁμιλίᾳ θερμὴν τὴν πρὸ βραχέος | |
| ψυχρὰν ἀποτελοῦμεν στρωμνήν. Οὐκοῦν ἡ τροφὴ παντὸς ἱματίου πλέον διαθερμαίνει τὸ σῶμα· οἱ δὲ ταύτης εἰς | 258 in vol. 2 | |
| 30 | κόρον μεταλαμβάνοντες, ἔρυμα ἔχουσιν ἀρκοῦν πρὸς τὴν τοῦ κρυμοῦ προσβολήν. Καθοπλίζουσι γὰρ ταύτῃ τὸ σῶμα, καὶ ἀντέχειν πρὸς τὴν τοιαύτην τοῦ ἔτους παρασκευάζουσιν ὥραν. Οἱ δὲ μήτε σιτίων, μήτε ποτῶν καθ’ ἑκάστην ἀπο‐ λαύοντες ἡμέραν, καὶ ἡνίκα δ’ ἂν ἀπολαύσωσιν, οὐ τὸν | |
| 35 | κόρον ἀναμένοντες, ἀλλὰ τὴν ὄρεξιν ἀκμάζουσαν χαλι‐ νοῦντες, καὶ μεταλαμβάνοντες οὐ τῶν θερμᾶναι δυναμένων τὸ σῶμα, ἀλλ’ ἢ ποηφαγοῦντες τοῖς ἀλόγοις παραπλησίως, ἢ διαβρόχοις ὀσπρίοις χρώμενοι μόνοις, ποῖον ἂν ἐκ τῆς τοιαύτης τροφῆς ἀρύσαιντο θάλπος; πόση δ’ ἂν ἐντεῦθεν, | |
| 40 | ἢ ποία λιβὰς αἵματος γένοιτο; | |
31.3 | Κατ’ οὐδὲν τοίνυν ἔοικε τὰ τῶν ἄλλων τοῖς τούτων ἐπιτηδεύμασιν. Οὔτε γὰρ ἐσθὴς ἡ αὐτὴ τούτων κἀκείνων· τραχυτάτη γὰρ αὕτη, καὶ ἥκιστα θερμᾶναι δυναμένη· οὔτε τροφὴ ὁμοία, ἀλλ’ ἐναντία ἐκ διαμέτρου. Ποιμέσι | |
| 5 | μὲν γὰρ καὶ τοῖς ἄλλοις τοῖς τοιούτοις, τροφῆς καιρὸς ἅπας καιρός· τῇ ὀρέξει γὰρ ὁρίζονται τὸν καιρόν, κἂν ἕωθεν ἡ πείνη προσβάλῃ, παραυτίκα προσφέρουσι τὴν τροφήν· καὶ προσφέρουσιν ὅτι ἂν τύχῃ· οὐ γὰρ ὥρισται τοῦτο μὲν ἐσθίειν, ἐκεῖνο δὲ ἥκιστα, ἀλλὰ πάντων ὧν ἂν | |
| 10 | ἐθέλωσιν, ἀδεῶς ἀπολαύουσιν. Ἐνταῦθα δὲ καὶ ἡμέραι καὶ | |
| καιροὶ καὶ εἴδη τροφῆς καὶ μέτρα, καὶ κόρος ταύτης κεχω‐ ρισμένος. Μηδεὶς τοίνυν ἡμῖν τῶν μεμψιμοίρων, γηπόνους καὶ ποιμένας καὶ ναύτας προφέρων εἰς μέσον, σμικρύνειν ἐπιχειρείτω τῶν μεγίστων τούτων ἀθλητῶν τοὺς ἀγῶνας. | 260 in vol. 2 | |
| 15 | Ὅ τε γὰρ γηπόνος, μεθ’ ἡμέραν κάμνων, οἴκοι θεραπεύεται νύκτωρ, πᾶσαν αὐτῷ θεραπείαν τῆς ὁμοζύγου ποριζούσης. Καὶ ὁ ποιμὴν δὲ ὡσαύτως μεταλαγχάνει πάντων ἐκείνων, ὧν προειρήκαμεν· ὁ δὲ ναύτης δέχεται μὲν τὴν ἀκτῖνα κατὰ τοῦ σώματος, ἀλλὰ τὴν ἀπὸ τῶν ὑδάτων θεραπείαν | |
| 20 | προσφέρει τῷ σώματι· ἐπινήχεται γὰρ ὅσον βούλεται, καὶ τῇ φλογὶ τῆς ἀκτῖνος ἀλεξιφάρμακον προσφέρει τὴν τῶν ὑδάτων ψυχρότητα. Οὗτοι δὲ θεραπείας μὲν οὐδεμιᾶς παρ’ οὐδενὸς ἀπολαύουσιν. Οὐ γὰρ συνοικοῦσι γυναῖκες, αἳ τοῖς ἀνδράσι παντοδαπὴν μηχανῶνται παραψυχήν. Οὔτε | |
| 25 | δὲ τῆς ἀκτῖνος θερμότερον προσβαλλούσης, τὴν ἀπὸ τῶν ὑδάτων ψυχαγωγίαν προσφέρονται· οὔτε χειμῶνος ὥρᾳ τὴν τροφὴν ἀντιτάττουσι τῷ κρυμῷ, οὔτε τῆς νυκτὸς τὴν ἀνάπαυλαν, οἷόν τι φάρμακον, τοῖς μεθημερινοῖς προσφέ‐ ρουσι πόνοις· καὶ μείζους γὰρ καὶ πλείους οἱ ταύτης | |
| 30 | τῶν ἐν ἡμέρᾳ γιγνομένων ἱδρώτων. Ἐν ταύτῃ γάρ, καὶ τὴν πρὸς τὸν ὕπνον ἀναδέχονται πάλην, καὶ τῆς γλυκείας ἐκείνης οὐκ ἀνέχονται ἥττης· ἀλλὰ τῆς ἡδίστης περιγί‐ νονται τυραννίδος, καὶ παννύχιοι διατελοῦσι τὸν δεσπότην ὑμνοῦντες. Οὐδεὶς τοίνυν τῶν ἔξω τῆς τούτων φιλοσοφίας, | |
| 35 | τὴν τούτων ἐπιδέδεικται καρτερίαν. | |
31.4 | Εἰ δὲ μηδεὶς τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἀντισχεῖν πρὸς τοὺς τοιούτους πόνους δεδύνηται, δῆλον ὡς ὁ περὶ τὸν | |
| θεὸν ἔρως ὑπερβῆναι τοὺς τῆς φύσεως παρεσκεύασεν ὅρους· καὶ τῷ ἄνωθεν πυρσῷ πυρπολούμενοι, φέρουσιν ἀσπασίως | 262 in vol. 2 | |
| 5 | τὴν τοῦ κρυμοῦ προσβολήν, καὶ τῇ ἐντεῦθεν δρόσῳ, τὴν τῆς ἀκτῖνος καταπραΰνουσι φλόγα. Οὗτος αὐτοὺς καὶ τρέφει, καὶ ἄρδει, καὶ περιβάλλει, καὶ πτερὰ δίδωσι, καὶ πέτεσθαι διδάσκει, καὶ τὸν οὐρανὸν ὑπερβαίνειν παρα‐ σκευάζει, καὶ τὸν ἐρώμενον ὡς δυνατὸν ἐπιδείκνυσι, καὶ τῇ | |
| 10 | φαντασίᾳ τῆς θεωρίας πυρσεύει τὸν πόθον, καὶ διεγείρει τὸ φίλτρον, καὶ σφοδροτέραν ἐξάπτει τὴν φλόγα. Καθάπερ γὰρ οἱ τῶν σωμάτων ἐρῶντες ὕλην ἀπὸ τῆς θέας τῶν ἐρωμένων τῷ φίλτρῳ πορίζουσι καὶ τὸν οἶστρον ἐκεῖνον χαλεπώτερον ἀπεργάζονται, οὕτως οἱ τῆς θείας ἀγάπης | |
| 15 | τὰ κέντρα δεχόμενοι, τὸ θεῖον ἐκεῖνο καὶ ἀκήρατον φαντα‐ ζόμενοι κάλλος, ὀξυτέρας τῆς ἀγάπης τὰς ἀκίδας ἐργάζονται καὶ ὅσῳ πλέον ἀπολαῦσαι ποθοῦσι, τοσούτῳ μᾶλλον τὸν | |
| κόρον ἐλαύνουσι. Τῇ μὲν γὰρ ἡδονῇ τῶν σωμάτων ἀκο‐ λουθεῖ πλησμονή, ὁ δὲ θεῖος ἔρως τοῦ κόρου τοὺς νόμους | 264 in vol. 2 | |
| 20 | οὐ δέχεται. | |
31.5 | Τοιοῦτος ἦν Μωϋσῆς ὁ μέγας νομοθέτης· ὃς πολλάκις, ὡς ἐφικτὸν ἀνθρώπῳ, τῆς θείας θεωρίας ἀξιωθείς, καὶ πολλάκις τῆς μακαρίας ἀπολαύσας φωνῆς, καὶ τεσσαράκοντα κατὰ ταὐτὸν ἡμέρας εἴσω τοῦ γνόφου γενόμενος, καὶ τὴν | |
| 5 | θείαν νομοθεσίαν δεξάμενος, οὐ μόνον κόρον οὐκ ἔλαβεν, ἀλλὰ καὶ σφοδροτέραν καὶ θερμοτέραν τὴν ἐπιθυμίαν ἐκτή‐ σατο. Καθάπερ γάρ τινα κάρον ὑπὸ τῆς τοῦ ἔρωτος ἐκείνου δεξάμενος μέθης, καὶ τῷ φίλτρῳ λίαν ἐκβακχευθείς, τὴν μὲν οἰκείαν ἠγνόησε φύσιν, ἐπεθύμησε δὲ ἰδεῖν ἃ μὴ θέμις | |
| 10 | ἰδεῖν· ὥσπερ γὰρ ἐπιλαθόμενος τῆς δεσποτείας καὶ τὸ φίλτρον λογιζόμενος μόνον, ἔφη πρὸς τὸν τῶν ὅλων θεόν· «Ἰδού, σὺ λέγεις μοι· ‘Εὗρες χάριν παρ’ ἐμοί, καὶ οἶδά σε | |
| παρὰ πάντας. ‘Εἰ τοίνυν εὗρον χάριν ἐναντίον σου, ἐμφά‐ νισόν μοι σαυτόν· γνωστῶς ἴδω σε.» Τοσαύτην ἀπὸ τῆς | 266 in vol. 2 | |
| 15 | θείας ἀγάπης ἐδέξατο μέθην, καὶ ἡ μέθη τὸ δίψος οὐκ ἔσβεσεν, ἀλλὰ σφοδρότερον ἀπειργάσατο. Καὶ ἡ προσθήκη τῆς πόσεως ἐπίτασις ἐγένετο τῆς ἐφέσεως, καὶ τὴν ὄρεξιν ηὔξησεν ἡ ἀπόλαυσις. Καὶ καθάπερ τὸ πῦρ, ὅσῳ πλείονα τροφὴν ὑποδέχεται, τοσούτῳ μείζονα τὴν ἐνέργειαν δείκ‐ | |
| 20 | νυσιν—αὔξεται γὰρ αὕτη τῇ προσθήκῃ τῆς ὕλης, ἀλλ’ οὐκ ἀμβλύνεται—, οὕτως ἡ περὶ τὸν θεὸν ἀγάπη τῇ θεωρίᾳ τῶν θείων πυρσεύεται, καὶ σφοδροτέραν ἐκεῖθεν καὶ θερμο‐ τέραν τὴν ἐνέργειαν ὑποδέχεται. Καὶ ὅσῳ ἄν τις πλέον τοῖς θείοις ἐνδιατρίψῃ, τοσούτῳ μᾶλλον ἐξάπτει τῆς ἀγάπης | |
| 25 | τὴν φλόγα. Καὶ τοῦτο ἡμᾶς οὐ μόνον ὁ μέγας ἐδίδαξε Μωϋσῆς, ἀλλὰ καὶ ἡ ἁγία νύμφη, περὶ ἧς ὁ θεσπέσιος λέγει Παῦλος· «Ἡρμοσάμην ὑμᾶς ἑνὶ ἀνδρὶ παρθένον ἁγνὴν παραστῆσαι | |
| τῷ θεῷ.» Αὕτη γὰρ ἐν τῷ ᾌσματι τῶν ᾀσμάτων πρὸς | 268 in vol. 2 | |
| 30 | τὸν νυμφίον βοᾷ· «Δεῖξόν μοι τὴν ὄψιν σου, καὶ ἀκούτισόν με τῆς φωνῆς σου, ὅτι ἡ φωνή σου ἡδεῖα, καὶ ἡ ὄψις σου ὡραῖα.» Ἐκ γὰρ τῶν περὶ αὐτοῦ λόγων δεξαμένη τὸν ἔρωτα, οὐκ ἀρκεῖται τοῖς λόγοις, ἀλλὰ καὶ αὐτῆς ἐπακοῦσαι ποθεῖ τῆς φωνῆς. Καὶ πτερωθεῖσα τοῖς περὶ τῆς ὥρας | |
| 35 | αὐτοῦ διηγήμασι, καὶ αὐτῆς ἐφίεται τῆς θεωρίας, ταῖς εἰρημέναις εὐφημίαις τὸ φίλτρον σημαίνουσα· «Δεῖξόν μοι, φησί, τὴν ὄψιν σου, καὶ ἀκούτισόν με τῆς φωνῆς σου, ὅτι ἡ φωνή σου ἡδεῖα, καὶ ἡ ὄψις σου ὡραῖα.» | |
31.6 | Τούτου τοῦ κάλλους καὶ ὁ ταύτης προμνήστωρ καὶ νυμφοστόλος ἐρασθείς, ὁ θεσπέσιος φημὶ Παῦλος, τὴν ἐρωτικὴν ἐκείνην ἀφῆκε φωνήν· «Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ θεοῦ; θλῖψις, ἢ στενοχωρία, ἢ διωγμός, | |
| 5 | ἢ λιμός, ἢ γυμνότης, ἢ κίνδυνος, ἢ μάχαιρα; καθὼς γέγραπται ὅτι Ἕνεκά σου θανατούμεθα ὅλην τὴν ἡμέραν, ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς.» Εἶτα καὶ τῆς καρτερίας ὑποδείκνυσι τὴν αἰτίαν· «Ἐν τούτοις γάρ, φησί, πᾶσι ὑπερνικῶμεν διὰ τοῦ ἀγαπήσαντος ἡμᾶς θεοῦ.» Σκοπού‐ | |
| 10 | μενοι γὰρ τίνες ὄντες τίνων ἀπηλαύσαμεν ἀγαθῶν, καὶ ὡς οὐχ ἡμεῖς ἠγαπήσαμεν πρότεροι, ἀλλ’ ἀγαπηθέντες ἀντηγα‐ | |
| πήσαμεν· καὶ μισοῦντες ἠγαπήθημεν, καὶ «ἐχθροὶ ὄντες κατηλλάγημεν»· οὐκ αὐτοὶ τυχεῖν τῶν διαλλαγῶν ἱκετεύ‐ σαντες, ἀλλὰ τὸν μονογενῆ δεξάμενοι πρεσβευτήν· καὶ οἱ | 270 in vol. 2 | |
| 15 | ἠδικηκότες ὑπὸ τοῦ ἠδικημένου παρακληθέντες· καὶ πρὸς τούτοις λογιζόμενοι τὸν ὑπὲρ ἡμῶν σταυρώμενον, τὰ σωτήρια πάθη, τοῦ θανάτου τὴν παῦλαν, τὴν δοθεῖσαν ἡμῖν τῆς ἀναστάσεως ἐλπίδα. | |
31.7 | Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα σκοπούμενοι τῶν προσπιπτόντων ἡμῖν περιγινόμεθα σκυθρωπῶν, καὶ τῶν εὐεργεσιῶν τὴν μνήμην παρατιθέντες τῇ προσκαίρῳ κακοπαθείᾳ τοῦ σώμα‐ τος, φέρομεν ἀσπασίως τὴν τῶν ἀνιαρῶν προσβολήν. | |
| 5 | Ἀντιταλαντεύοντες γὰρ τῷ περὶ τὸν δεσπότην φίλτρῳ πάντα τοῦ βίου τὰ λυπηρά, κοῦφα λίαν εὑρίσκομεν. Κἂν τὰ τερπνὰ δὲ ἅπαντα καὶ θυμήρη δοκοῦντα κατὰ ταὐτὸν συναγάγωμεν, ἀντισταθμώμενος ὁ θεῖος πόθος σκιᾶς ἀδρα‐ νέστερα καὶ εἰαρινῶν ἀνθέων εὐφθαρτότερα δείκνυσι. Ταῦτα | |
| 10 | καὶ διὰ τῶν εἰρημένων, καὶ διὰ τῶν λεχθησομένων σημαίνει σαφῶς· «Πέπεισμαι γάρ, φησίν, ὅτι οὔτε θάνατος, οὔτε ζωή, οὔτε ἄγγελοι, οὔτε ἀρχαί, οὔτε δυνάμεις, οὔτε ἐνεστῶτα, | |
| οὔτε μέλλοντα, οὔτε ὕψωμα, οὔτε βάθος, οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ θεοῦ, | 272 in vol. 2 | |
| 15 | τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν.» Ἐπειδὴ γὰρ ἄνω τὰ σκυθρωπὰ μόνα τεθεικώς, παρεξήτασε θλῖψιν, καὶ στενοχωρίαν, καὶ διωγμόν, καὶ λιμόν, καὶ γυμνότητα, καὶ κίνδυνον, καὶ μάχαιραν, τουτέστι τὴν βιαίαν σφαγήν, εἰκότως ἐνταῦθα καὶ τὰ θυμήρη προστίθησι τοῖς ἀλγεινοῖς, | |
| 20 | τῷ θανάτῳ τὴν ζωήν, τὰ νοητὰ τοῖς αἰσθητοῖς, τοῖς ὁρω‐ μένοις τὰς ἀοράτους δυνάμεις, τοῖς παροῦσι καὶ παριοῦσι τὰ μέλλοντά τε καὶ τὰ μένοντα, καὶ πρὸς τούτοις, τῆς γεέννης τὸ βάθος, καὶ τῆς βασιλείας τὸ ὕψος. Ταῦτα δὲ πάντα παρεξετάσας, καὶ εὑρὼν ἅπαντα τῷ φίλτρῳ παραχω‐ | |
| 25 | ροῦντα, καὶ τὰ λυπηρὰ καὶ τὰ θυμήρη, καὶ τῆς ἀγάπης τὴν στέρησιν τῆς ἐν γεέννῃ κολάσεως πικροτέραν, καὶ δείξας ὡς, εἴπερ οἷόν τε ἦν, εἵλετο ἂν μετὰ τῆς θείας ἀγάπης τὴν ἠπειλημένην κόλασιν, ἢ δίχα ταύτης τὴν ἐπηγγελμένην τῶν οὐρανῶν βασιλείαν, μεθύων τῷ πόθῳ τὰ μὴ ὑφεστῶτα | |
| 30 | ζητεῖ, καὶ ταῦτα συγκρῖναι τῷ θείῳ φίλτρῳ φιλονεικεῖ. «Οὔτε ὕψωμα γάρ, φησίν, οὔτε βάθος, οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ θεοῦ, τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν.» | |
31.8 | Οὐ γὰρ μόνον, φησί, πάντων ὁμοῦ τῶν ὁρωμένων καὶ ἀοράτων τὸ περὶ τὸν σωτῆρα καὶ ποιητὴν προτίθημι | |
| φίλτρον, ἀλλὰ καὶ εἴ τις ἑτέρα κτίσις ταύτης καὶ μείζων καὶ καλλίων ἀναφανείη, οὐ πείσει με τὴν ἀγάπην ἀλλάξα‐ | 274 in vol. 2 | |
| 5 | σθαι· ἀλλὰ κἂν τὰ θυμήρη τις παράσχῃ δίχα ταύτης, οὐ δέξομαι· κἂν ἐπαγάγῃ διὰ ταύτην τὰ σκυθρωπά, ἐπέρα‐ στά μοι φανεῖται, καὶ λίαν ἐράσμια· καὶ ὁ διὰ ταύτην λιμὸς πάσης μοι τρυφῆς θυμηρέστερος, καὶ εἰρήνης ἡδίων ὁ διωγμός, καὶ ἡ γυμνότης ἁλουργίδος καὶ χρυσοπάστων | |
| 10 | ἱματίων χαριεστέρα, καὶ ὁ κίνδυνος πάσης ἀδείας γλυκύ‐ τερος, καὶ ἡ βιαία σφαγὴ πάσης αἱρετωτέρα ζωῆς. Ἡ γὰρ αἰτία τῶν παθῶν, ψυχαγωγία μοι γίνεται. Διὰ γὰρ τὸν ἐραστὴν ὁμοῦ καὶ ἐρώμενον δέχομαι τὰς τούτων νιφάδας. «Τὸν γὰρ μὴ γνόντα ἁμαρτίαν δι’ ἡμᾶς ἁμαρτίαν ἐποίησεν, | |
| 15 | ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα δικαιοσύνη θεοῦ ἐν αὐτῷ», ὃς πλούσιος ὢν δι’ ἡμᾶς ἐπτώχευσεν, ἵνα ἡμεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ | |
| πλουτήσωμεν. Καί· «Ἐξηγόρασεν ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου, γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα.» Καί· «Ἐτα‐ πείνωσεν ἑαυτόν, ὑπήκοος γενόμενος μέχρι θανάτου, θανάτου | 276 in vol. 2 | |
| 20 | δὲ σταυροῦ.» Καί· «Ἔτι ἁμαρτωλῶν ἡμῶν ὄντων, Χριστὸς ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανεν.» Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα λογιζόμενος, οὐκ ἂν δεξαίμην τῶν οὐρανῶν τὴν βασιλείαν, δίχα τῆς περὶ τούτων ἀγάπης· οὐκ ἂν φύγοιμι τὴν ἐν γεέννῃ τιμωρίαν, εἴπερ εἰκὸς ἦν τὸν ταύτην ἔχοντα κόλασιν | |
| 25 | ὑπομένειν. Τοῦτο καὶ ἀλλαχοῦ διδάσκει σαφῶς· «Ἡ γὰρ ἀγάπη τοῦ θεοῦ συνέχει ἡμᾶς, κρίναντας τοῦτο ὅτι εἷς ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν, ἵνα οἱ ζῶντες μηκέτι ἑαυτοῖς ζῶσιν, ἀλλὰ τῷ ὑπὲρ αὐτῶν ἀποθανόντι καὶ ἀναστάντι.» Οἱ τοίνυν μὴ ἑαυτοῖς ζῶντες, ἀλλὰ τῷ ὑπὲρ αὐτῶν ἀποθα‐ | |
| 30 | νόντι καὶ ἀναστάντι, πάντα ὑπὲρ αὐτοῦ καὶ δρᾶσαι καὶ παθεῖν ἀσμένως ἀνέχονται. | |
31.9 | Καὶ τὰ τῇ φύσει δὲ μέγαλα καὶ χαλεπὰ παθήματα, τῷ φίλτρῳ συγκρίνων, μικρὰ λέγει καὶ εὔφορα. «Τὸ γὰρ παραυτίκα, φησίν, ἐλαφρὸν τῆς θλίψεως ἡμῶν, καθ’ ὑπερ‐ | |
| βολὴν εἰς ὑπερβολὴν αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζεται | 278 in vol. 2 | |
| 5 | ἡμῖν.» Εἶτα καὶ πῶς δεῖ συγκρίνειν διδάσκει· «Μὴ σκοπούντων ἡμῶν τὰ βλεπόμενα, ἀλλὰ τὰ μὴ βλεπόμενα· τὰ γὰρ βλεπόμενα πρόσκαιρα· τὰ δὲ μὴ βλεπόμενα αἰώνια.» Προσήκει γάρ, φησί, παρατιθέναι τοῖς μὲν παροῦσι τὰ μέλλοντα, τοῖς δὲ προσκαίροις τὰ αἰώνια, τῇ δὲ θλίψει | |
| 10 | τὴν δόξαν· ἡ μὲν γὰρ ἔχει τὸ παραυτίκα, ἡ δὲ τὸ αἰώνιον· τούτου χάριν αὕτη μὲν κούφη καὶ εὔφορος, ἐκείνη δὲ πολυ‐ τελής τε καὶ βαρύτιμος. Ταύτῃ τοι καὶ τὸ καθ’ ὑπερβολὴν ἀμφοτέροις προστέθεικε, καὶ τῷ ἐλαφρῷ τῆς θλίψεως, καὶ τῷ βάρει τῆς δόξης. Καὶ ταῦτα γάρ, φησίν, ὑπερβαλ‐ | |
| 15 | λόντως καὶ σμικρά, καὶ κοῦφα, καὶ πρόσκαιρα· κἀκεῖνα ὡσαύτως μεθ’ ὑπερβολῆς ἔνδοξα, καὶ πολυτελῆ, καὶ βαρύ‐ τιμα, καὶ αἰώνια. Καὶ ἑτέρωθι ὁμοίως βοᾷ· «Εὐδοκῶ ἐν ἀσθενείαις, ἐν ὕβρεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν διωγμοῖς, ἐν ἀκαταστασίαις ὑπὲρ Χριστοῦ. Ὅταν γὰρ ἀσθενῶ, τότε | |
| 20 | δυνατός εἰμι.» | |
31.10 | Τούτῳ καὶ ὁ μέγας Πέτρος τετρωμένος τῷ πόθῳ, οὐδὲ προμαθὼν τὴν ἐσομένην ἄρνησιν λαθεῖν κατεδέξατο· ἀλλ’ ἄμεινον ὑπέλαβεν ἑπόμενος ἀρνηθῆναι, ἢ φεύγων | |
| ὁμολογῆσαι. Ὅτι γὰρ ἔρωτος ἦν καὶ οὐ θρασύτητος ἡ | 280 in vol. 2 | |
| 5 | ἀκολούθησις ἔκγονος, τὰ πράγματα μαρτυρεῖ. Οὐδὲ γὰρ μετὰ τὴν ἄρνησιν καταλιπεῖν ἠνέσχετο τὸν διδάσκαλον· ἀλλ’ ἔκλαυσε μὲν πικρῶς, ὡς ἡ ἱστορία διδάσκει, καὶ τὴν ἧτταν καὶ ἀσθενείαν ἀπωδύρατο· προσήδρευσε δὲ τοῖς τοῦ φίλτρου δεσμοῖς κατεχόμενος. Καὶ μέντοι καὶ τὰ τῆς | |
| 10 | ἀναστάσεως δεξάμενος εὐαγγέλια, πρῶτος τὸν τάφον κατέ‐ λαβε· καὶ ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ δὲ πάλιν ἁλιεύων, εἶτα μαθὼν αὐτὸν εἶναι τὸν κύριον τὸν ἐπὶ τῆς ἠϊόνος ἑστῶτα καὶ προσδιαλεγόμενον, οὐκ ἠνέσχετο μὲν τοῦ πορθμίου σχολαιό‐ τερον διατέμνοντος τῆς θαλάττης τὰ νῶτα· ἐπόθησε δὲ | |
| 15 | ὑπόπτερος γενόμενος διὰ τοῦ ἀέρος ὅτι τάχιστα καταλαβεῖν τὴν ἀκτήν. Ἐπειδὴ δὲ πτερῶν ἡ φύσις ἐστέρητο, χρῆται μὲν ἀντὶ τοῦ ἀέρος τοῖς ὕδασιν, ἀντὶ δὲ πτερῶν ταῖς χερσίν. | |
| Διανηχόμενος δὲ καταλαμβάνει τὸν ἀγαπώμενον, καὶ ἆθλον λαμβάνει τοῦ δρόμου, τὴν τῶν ἄλλων προτίμησιν· ἐπειδὴ | 282 in vol. 2 | |
| 20 | γὰρ καθίσαι προσέταξε, καὶ τὰ εὑρεθέντα σιτία διένειμε, τῆς πρὸς αὐτὸν εὐθὺς ἤρξατο διαλέξεως, ἐρόμενος μὲν δῆθεν, καὶ πυθόμενος πόσον ἔχοι τὸ φίλτρον, ἀποκαλύπτων δὲ τοῖς ἄλλοις τοῦ μεγάλου Πέτρου τὸν ἔρωτα· «Σίμων γὰρ Πέτρε, ἔφη, φιλεῖς με πλέον τούτων;» Ὁ δὲ αὐτὸν | |
| 25 | εἰς μαρτυρίαν ἐκάλεσε τοῦ φίλτρου· «Κύριε, γάρ, εἶπε, σὺ οἶδας ὅτι φιλῶ σε»· ἐμβατεύεις γὰρ εἰς τὰς τῶν ἀνθρώπων ψυχάς, καὶ σαφῶς ἐπίστασαι τὰ τῆς διανοίας κινήματα, καὶ οὐ λανθάνει σε τῶν ἀνθρωπίνων οὐδέν. «Γινώσκεις γὰρ πάντα, τὰ ἔσχατα, καὶ τὰ ἀρχαῖα.» | |
| 30 | Τούτοις ὁ δεσπότης ἐπήγαγε· «Ποίμαινέ μου τὰ πρό‐ βατα.» Ἐγὼ μὲν γάρ, φησίν, ἀνενδεής· εὐεργεσίαν δὲ μεγίστην ἡγοῦμαι τῶν ἐμῶν προβάτων τὴν ἐπιμέλειαν, καὶ τὴν εἰς ἐκεῖνα κηδεμονίαν εἰς ἐμαυτὸν ἀναδέχομαι. Προσήκει τοίνυν σε ἧς ἀπολαύεις προμηθείας μεταδιδόναι τοῖς | |
| 35 | ὁμοδούλοις, καὶ βόσκειν ὡς βόσκῃ, καὶ ὡς ποιμαίνῃ ποι‐ | |
| μαίνειν, καὶ ἣν ὀφείλεις μοι χάριν, δι’ ἐκείνων ἐκτιννύειν. | 284 in vol. 2 | |
31.11 | Ταῦτα πάλιν καὶ δὶς ὁ δεσπότης ἤρετο, καὶ δὶς ὁ μέγας ἀπεκρίνατο Πέτρος, καὶ δὶς τοῦ ποιμένος τὴν χειρο‐ τονίαν ἐδέξατο. Ἐπειδὴ δὲ καὶ τρίτῃ προσηνέχθη πεῦσις, οὐκ ἔθ’ ὁμοίως θαρραλέως καὶ ἀδεῶς ὁ μακάριος ἀποκρίνεται | |
| 5 | Πέτρος, ἀλλὰ δέους ἐμπίπλαται, καὶ θόρυβον εἰσδέχεται τῇ ψυχῇ, καὶ ἀγωνιᾷ τῇ ψήφῳ, καὶ δέδοικεν, ὑφορώμενος μὴ ἑτέραν ἄρνησιν ὁ δεσπότης προθεωρῶν, τῶν τῆς ἀγάπης ῥημάτων καταγελᾷ· ἀνέδραμε γὰρ ὁ νοῦς εἰς τὰ πρότερα, καὶ ἀνέμνησεν αὐτὸν ὡς καὶ ἤδη πρότερον πολλάκις μὲν | |
| 10 | μέχρι θανάτου μὴ καταλιπεῖν ἰσχυρίσατο τὸν διδάσκαλον, ἤκουσε δὲ ὡς πρὶν ἀλέκτορα φωνῆσαι, τρὶς ἀπαρνήσεται. Καὶ εὗρεν οὐ τὴν οἰκείαν ὑπόσχεσιν περατουμένην, ἀλλὰ τοῦ δεσπότου βεβαιουμένην τὴν πρόρρησιν. Ἡ τούτων αὐτὸν ἐδεδίττετο μνήμη, καὶ οὐκ εἴα θαρραλέως τὴν ἁρμο‐ | |
| 15 | δίαν προσφέρειν ἀπόκρισιν. Ἀλλ’ ὀξείας μὲν καὶ πικρὰς ἐδέξατο τὰς ἀκίδας· παρεχώρησε δὲ ὅμως τῷ δεσπότῃ τῆς γνώσεως, οὐκ ἀντιτείνων, ὡς τὸ πρότερον, οὐδὲ λέγων· | |
| «Κἂν δέῃ με σύν σοι ἀποθανεῖν, οὐ μή σε καταλίπω.» Ἀλλὰ τῆς μὲν ἀγάπης αὐτὸν ἔχειν τὸν δεσπότην συνίστορα | 286 in vol. 2 | |
| 20 | φάσκων, τὴν ἀκριβῆ δὲ τῶν ὅλων γνῶσιν παρ’ αὐτῷ εἶναι μόνῳ τῷ ποιητῇ τῶν ὅλων ὁμολογῶν· «Κύριε γάρ, ἔφη, σὺ πάντα οἶδας, σὺ πάντα γινώσκεις, σὺ οἶδας ὅτι φιλῶ σε.» Ὅτι μὲν γὰρ φιλῶ, καὶ οἶδας, καὶ μαρτυρεῖς. Εἰ δὲ καὶ διαμενῶ φιλῶν, σαφέστερον οἶδας αὐτός. Οὐδὲν γὰρ | |
| 25 | ἐγὼ περὶ τῶν ἐσομένων ἐρῶ, οὐδὲ ζυγομαχήσω περὶ ὧν οὐκ ἐπίσταμαι· ἔμαθον τῇ πείρᾳ μὴ ἀντιλέγειν δεσπότῃ. Σὺ τῆς ἀληθείας πηγή, σὺ τῆς γνώσεως ἄβυσσος, τοῖς σοῖς ὅροις ἐμμένειν δεδίδαγμαι. | |
31.12 | Τοῦτο τὸ δέος αὐτοῦ θεασάμενος ὁ δεσπότης, καὶ τὸ φίλτρον δὲ ἀκριβῶς ἐπιστάμενος, τῇ προαγορεύσει τῆς τελευτῆς λύει τὸν φόβον, καὶ δίδωσι τῇ ἀγάπῃ τὴν μαρτυ‐ ρίαν, καὶ τοῦ Πέτρου τὴν ὁμολογίαν κυροῖ, καὶ τῷ ἕλκει | |
| 5 | τῆς ἀρνήσεως προσφέρει τῆς ὁμολογίας τὸ φάρμακον. Διὰ τοῦτο γὰρ οἶμαι καὶ τριπλῆν ταύτην ἀπῄτησεν· ἵν’ ἰσάριθμα τοῖς ἕλκεσιν ἐπιθῇ τὰ φάρμακα, καὶ γυμνώσῃ τοῖς παροῦσι | |
| τῶν μαθητῶν τῆς ἀγάπης τὴν φλόγα. Ἡ τοίνυν πρόρρησις τῆς τελευτῆς καὶ τὸν Πέτρον ἐψυχαγώγει, καὶ τοὺς ἄλλους | 288 in vol. 2 | |
| 10 | ἐδίδασκεν ὡς οἰκονομίας ἦν, ἀλλ’ οὐ γνώμης ἡ ἄρνησις. Καὶ τοῦτο αὐτὸς ὁ σωτὴρ καὶ κύριος ἡμῶν ᾐνίξατο, πρὸς αὐτὸν εἰρηκώς· «Σίμων, Σίμων, ἐξῃτήσατο ὁ Σατανᾶς σινιᾶσαι ὑμᾶς ὡς τὸν σῖτον, κἀγὼ ἐδεήθην περὶ σοῦ, ἵνα μὴ ἐκλείπῃ ἡ πίστις σου· ἀλλὰ καὶ σύ ποτε ἐπιστρέψας, | |
| 15 | στήριξον τοὺς ἀδελφούς σου.» Ὥσπερ γάρ, φησίν, ἐγὼ σαλευόμενον ὑπερείδω σε, οὕτως ἔρεισμα γενοῦ καὶ σὺ τοῖς δονουμένοις τῶν ἀδελφῶν σου, καὶ ἧς ἀπολαύεις ἐπικουρίας μετάδος· καὶ μὴ ὠθήσῃς τοὺς ὀλισθαίνοντας, ἀλλ’ ἀνά‐ στησον κινδυνεύοντας. Τούτου γάρ σε χάριν καὶ προσπταῖσαι | |
| 20 | συγχωρῶ, καὶ πεσεῖν οὐκ ἐῶ, στάσιν τοῖς σαλευομένοις διὰ σοῦ μηχανώμενος. | |
31.13 | Οὕτω τὴν οἰκουμένην σαλευομένην ὁ μέγας οὗτος στῦλος ὑπήρεισε, καὶ καταπεσεῖν οὐκ εἴασε παντελῶς, ἀλλ’ ἀνώρθωσε, καὶ ἑδραίαν ἀπέφηνε, καὶ ποιμᾶναι τὰ θεῖα πρόβατα κελευσθεὶς καὶ παροινούμενος ὑπὲρ τούτων | |
| 5 | ἠνείχετο, καὶ αἰκιζόμενος ἥδετο. Καὶ ἐξιὼν ἐκ τοῦ πονηροῦ | |
| συνεδρίου σὺν τῷ ὁμόζυγι ἔχαιρεν, «ὅτι κατηξιώθη ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ δεσπότου ἀτιμασθῆναι». Καὶ εἰς δεσμω‐ τήρια δὲ βαλλόμενος, ἐγάνυτο καὶ εὐφραίνετο. Καὶ ἐπειδὴ ὑπὸ Νέρωνος τὴν διὰ σταυροῦ ὑπὲρ τοῦ σταυρωμένου | 290 in vol. 2 | |
| 10 | κατεδικάσθη σφαγήν, παρεκάλει τοὺς δημίους μὴ τῷ δεσπότῃ παραπλησίως τῷ ἰκρίῳ προσηλωθῆναι, ἀλλ’ ἔμπα‐ λιν ἢ ἐκεῖνος ἀνασκολοπισθῆναι, δείσας, ὡς εἰκός, μὴ ἡ τοῦ πάθους ταὐτότης ἴσον αὐτῷ παρὰ τῶν ἀνοήτων προσε‐ νέγκῃ τὸ γέρας. Διὰ τοῦτο κάτω προσηλωθῆναι τὰς χεῖρας, | |
| 15 | καὶ ἄνω τοὺς πόδας ἱκέτευε. Τὸ γὰρ ἔσχατον αἱρεῖσθαι, οὐκ ἐν τῇ τιμῇ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ ἀτιμίᾳ μεμάθηκεν. Εἰ δὲ καὶ δεκάκις καὶ πεντηκοντάκις τοῦτον ὑπομεῖναι τὸν θάνατον οἷόν τε ἦν, ἐδέξατο ἂν μετὰ πάσης ἡδονῆς, τῷ θείῳ πυρπολούμενος πόθῳ. Τοῦτο δὲ καὶ ὁ θεῖος Παῦλος | |
| 20 | βοᾷ, νῦν μὲν λέγων· «Καθ’ ἡμέραν ἀποθνῄσκω, νὴ τὴν ὑμετέραν καύχησιν, ἣν ἔχω ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ», νῦν δέ· «Χριστῷ συνεσταύρωμαι. Ζῶ δὲ οὐκ ἔτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός.» | |
31.14 | Οὐκοῦν ὁ τὸν ἔρωτα τὸν θεῖον δεξάμενος πάντων μὲν ὁμοῦ τῶν γηΐνων καταφρονεῖ, πατεῖ δὲ ἁπάσας τὰς | |
| τοῦ σώματος ἡδονάς· ὑπερορᾷ πλούτου καὶ δόξης καὶ τῆς παρὰ ἀνθρώπων τιμῆς· ἀραχνίων οὐδὲν διαφέρειν ὑπολαμ‐ | 292 in vol. 2 | |
| 5 | βάνει τὴν βασιλικὴν ἁλουργίδα· τοὺς πολυτελεῖς τῶν λίθων ταῖς παρὰ τὰς ὄχθας ἀπεικάζει ψηφίσιν· οὐ μακαριστὴν ἡγεῖται τὴν ὑγίειαν τοῦ σώματος, οὐδὲ συμφορὰν τὴν νόσον ἀποκαλεῖ, οὐδὲ δυσπραξίαν τὴν πενίαν προσαγορεύει, οὐδὲ πλούτῳ καὶ τρυφῇ τὴν εὐδαιμονίαν ὁρίζεται· ἀλλὰ | |
| 10 | ποταμίοις ῥεύμασι, τὰ παραπεφυτευμένα ταῖς ὄχθαις παραρ‐ ρέουσι δένδρα, καὶ πρὸς οὐδένα τούτων ἱσταμένοις, ἀεὶ ἐοικέναι τούτων ἕκαστον ἡγοῦνται καλῶς. Ὁμοίως γὰρ κάλλος καὶ πενία καὶ πλοῦτος, καὶ ὑγίεια καὶ νόσος, τιμή τε καὶ ἀτιμία, καὶ τἄλλα, ὅσα τῶν ἀνθρώπων παρατρέχει | |
| 15 | τὴν φύσιν, οὐ παρὰ τοῖς αὐτοῖς ἀεὶ μένοντα θεωρεῖται, ἀλλὰ τοὺς κεκτημένους ἀμείβοντα, καὶ ἐξ ἄλλων εἰς ἄλλους διηνεκῶς μεταβαίνοντα. Πολλοὶ μὲν γὰρ ἐξ εὐπορίας μετα‐ πίπτουσιν εἰς πενίαν ἐσχάτην· πολλοὶ δὲ ἐκ πενήτων εἰς τὸν τῶν πλουσίων κατάλογον ἀναβαίνουσι. Καὶ νόσος δέ, | |
| 20 | καὶ ὑγίεια διὰ πάντων, ὡς ἔπος εἰπεῖν, σωμάτων, καὶ | |
| πεινώντων καὶ τρυφώντων, ὁδεύει. | 294 in vol. 2 | |
31.15 | Ἀρετὴ δὲ καὶ φιλοσοφία, μόνιμον ἀγαθόν· νικᾷ γὰρ καὶ λῃστοῦ χεῖρας, καὶ συκοφάντου γλῶτταν, καὶ πολεμικῶν βελῶν καὶ δορατῶν νιφάδας· οὐ γίνεται πυρετοῦ παρανάλωμα, οὐδὲ κλύδωνος πάρεργον, οὐδὲ ναυαγίου | |
| 5 | ζημία. Ταύτης ὁ χρόνος οὐκ ἀφαιρεῖται τὴν δύναμιν, ἀλλ’ αὔξει τὴν δύναμιν. Ὕλη δὲ ταύτης ἡ περὶ τὸν θεὸν ἀγάπη. Ἀδύνατον γὰρ κατορθῶσαι φιλοσοφίαν τὸν μὴ θερμὸν τοῦ θεοῦ γενόμενον ἐραστήν· μᾶλλον δὲ αὐτὸ τοῦτο φιλοσοφία καλεῖται. Σοφία γὰρ ὁ θεὸς καὶ ἔστι καὶ καλεῖται. | |
| 10 | Περὶ μὲν γὰρ τοῦ θεοῦ τῶν ὅλων ὁ μακάριος λέγει Παῦλος· «Ἀφθάρτῳ, ἀοράτῳ, μόνῳ, σοφῷ θεῷ»· περὶ δὲ τοῦ μονογενοῦς φησι· «Χριστός, θεοῦ δύναμις καὶ θεοῦ σοφία». Καὶ πάλιν· «Ἐδόθη ἡμῖν σοφία ἀπὸ θεοῦ, δικαιοσύνη τε καὶ ἁγιασμὸς καὶ ἀπολύτρωσις.» Ὁ τοίνυν τῷ ὄντι | |
| 15 | φιλόσοφος καὶ φιλόθεος ἂν εἰκότως καλοῖτο. Ὁ δὲ φιλόθεος τῶν ἄλλων ἁπάντων ὑπερφρονῶν καὶ τὸν ἐρώμενον μόνον ὁρῶν, πάντων ὁμοῦ τὴν ἐκείνου προτίθησι θεραπείαν, ἐκεῖνα μόνα καὶ λέγων καὶ πράττων καὶ λογιζόμενος ἃ τὸν ἀγαπώμενον ἀρέσκει καὶ θεραπεύει, καὶ μυσαττόμενος | |
| 20 | ἅπαντα ὅσα ἐκεῖνος ἀπαγορεύει. | 296 in vol. 2 |
31.16 | Ταύτης Ἀδὰμ τῆς ἀγάπης ὀλιγωρήσας, καὶ περὶ τὸν εὐεργέτην ἀγνώμων γενόμενος, ἀκάνθας καὶ πόνους καὶ ταλαιπωρίας ἐδρέψατο τῆς ἀχαριστίας μισθόν. Ταύτην Ἄβελ τῷ χορηγῷ τῶν ἀγαθῶν βεβαίαν διαφυλάξας, καὶ | |
| 5 | τῶν μὲν τῆς γαστρὸς ἡδονῶν καταφρονήσας, τὴν δὲ τοῦ θεοῦ προελόμενος θεραπείαν, τοῖς ἀκηρατοῖς κατεκοσμήθη στεφάνοις, καὶ διὰ πάσης γενεᾶς ὁδεύει, τὴν εὐφημίαν διὰ τῆς μνήμης καρπούμενος. Ταύτην Ἐνὼχ ἀληθῆ καὶ γνησίαν κτησάμενος, καὶ ἔσπειρε καλῶς, καὶ ἐθέρισεν | |
| 10 | ἄμεινον, καὶ τῆς τοῦ θεοῦ θεραπείας μισθὸν ἐκομίσατο τὴν μετάθεσιν, καὶ τὴν ἀθάνατον τέως ζωήν, καὶ τὴν διὰ τοῦ βίου παντὸς εὐκλεᾶ καὶ ἀοίδιμον μνήμην. Τί ἄν τις εἴποι περὶ τῆς τοῦ Νῶε φιλοθεΐας, ἣν οὐδὲ τῶν παρανόμων διήλεγξεν ἡ φορά; Ἀλλὰ πάντων ἐκκλινάντων, καὶ τὴν | |
| 15 | ἐναντίαν προελομένων, μόνος τὴν εὐθεῖαν ὥδευσε, πάντων ὁμοῦ τὸν ποιητὴν προτιθείς· οὗ χάριν, καὶ μόνος μετὰ τῶν παίδων τῆς σωτηρίας τετύχηκε, καὶ σπέρμα κατε‐ λείφθη τῇ φύσει, καὶ σπινθὴρ ἐφυλάχθη τῷ γένει. Οὕτω Μελχισεδὲκ ὁ μέγας ἀρχιερεύς, τῶν τὰ εἴδωλα σέβειν | |
| 20 | προελομένων τὴν ἄνοιαν βδελυξάμενος, τῷ ποιητῇ τῶν ὅλων τὴν οἰκείαν ἱερωσύνην ἀνέθηκεν· οὗ χάριν, τὸν μέγαν | |
| ἐκεῖνον μισθὸν ἐκομίσατο, τύπος γενόμενος καὶ σκιὰ τοῦ κατὰ ἀλήθειαν ἀπάτορος καὶ ἀμήτορος καὶ ἀγενεαλογήτου, μήτε ἀρχὴν ἡμερῶν, μήτε ζωῆς τέλος ἔχοντος. | 298 in vol. 2 | |
31.17 | Ἀλλὰ γὰρ ὁδῷ βαδίζων ὁ λόγος πρὸς αὐτὸν ἀφίκετο τὸν χρηματίσαντα τοῦ θεοῦ φίλον, τὸν ἀκριβῶς τῆς φιλίας τοὺς νόμους καὶ φυλάξαντα καὶ διδάξαντα. Τίς γὰρ ἀγνοεῖ τῶν οὕτω πως τὰ θεῖα πεπαιδευμένων, ὅπως ὑπήκουσεν | |
| 5 | Ἀβραὰμ ὁ μέγας πατριάρχης καλέσαντι τῷ θεῷ, ὅπως τὴν πατρῴαν κατέλιπεν οἰκίαν, καὶ τῆς πατρίδος τὴν ξένην προείλετο; Ἐπειδήπερ ἅπαξ ἠράσθη τοῦ κεκληκότος, καὶ τὰ ἄλλα πάντα δεύτερα τῆς ἐκείνου φιλίας ἐδοκίμασε θέσθαι, καὶ πολλαῖς πολλάκις δυσκολίαις περιπεσών, οὐ | |
| 10 | κατέλιπε τὸν ἐρώμενον, ὡς ταῖς ἐπαγγελίαις οὐκ ἐπιθέντα τὸ πέρας· ἀλλὰ καὶ δίψει πιεζόμενος, καὶ πιεῖν ὕδωρ ἀφ’ ὧν ὤρυξε φρεάτων εἰργόμενος, οὔτε κατὰ τοῦ καλέ‐ σαντος ἐδυσχέρανεν, οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας ἠμύνατο. Ἐδέξατο καὶ λιμοῦ προσβολήν, καὶ οὐκ ἔσβεσε τὸν τῆς ἀγάπης | |
| 15 | πυρσόν· ἀφῃρέθη καὶ τὴν ὁμόζυγα, καὶ ὥρᾳ λάμπουσαν, καὶ σωφροσύνῃ κοσμουμένην, καὶ διὰ πάντων αὐτῷ θυμήρη τὸν βίον παρέχουσαν· καὶ οὐ συναφῃρέθη τὴν περὶ τὸν | |
| θεὸν ἀγάπην τῇ γυναικί. Ἀλλὰ καὶ ἐπαμύνοντος τοῦ θεοῦ, καὶ τῇ μακροθυμίᾳ γυμνάζοντος, καὶ συγχωροῦντος δέχεσθαι | 300 in vol. 2 | |
| 20 | τῆς ἀδικίας τὰς προσβολάς, ὁμοίως διέμεινεν ἀγαπῶν. Καὶ πρεσβύτης ἐγένετο, καὶ πατὴρ οὐκ ἐγένετο, καὶ περὶ αὐτὸν πατέρα ποιήσειν ἐπαγγειλάμενον μέν, οὐ πεποιηκότα δὲ τέως, ὁμοίως διέκειτο. Ἐπειδὴ δὲ ὀψέ ποτε καὶ τὴν ἐπαγγελίαν ἔλαβε, καὶ τῆς Σάρρας τὴν φύσιν ἐνίκησε, καὶ | |
| 25 | τοῦ γήρους ὑπερέβη τοὺς ὅρους, καὶ τοῦ Ἰσαὰκ ἀπεφάνθη πατήρ, ὀλίγον μὲν χρόνον τῆς ἐντεῦθεν θυμηδίας ἀπήλαυσε· μειράκιον δὲ τὸ παιδίον γενόμενον προσενεγκεῖν εἰς θυσίαν προσετάχθη τῷ δεδωκότι, καὶ τὸ δῶρον ἀντιδοῦναι τῷ χορηγῷ, καὶ ἱερεὺς γενέσθαι τοῦ τῆς ἐπαγγελίας καρποῦ, | |
| 30 | καὶ προσαγαγεῖν εἰς θυσίαν τῶν ἐθνῶν τὴν μεγάλην πηγήν, καὶ αἵματι μονογενοῦς παιδὸς καταφοινίξαι τὰς χεῖρας. Ἀλλ’ ὅμως ταῦτα πάντα, καὶ ἔτι τούτων πολλῷ πλείονα τῆς θυσίας ἐχούσης, οὐκ ἀντέτεινεν ὁ πατριάρχης, οὐδὲ τὰ τῆς φύσεως προὐβάλετο δίκαια, οὐδὲ τὰς ὑποσχέσεις | |
| 35 | εἰς μέσον παρήγαγεν, οὐδὲ γηρωκομίας καὶ ταφῆς ἀνε‐ μνήσθη· ἀλλὰ πάντα λογισμὸν ἀνθρώπινον ῥίψας, καὶ πόθῳ πόθον ἀντιτάξας, καὶ νόμῳ νόμον ἀντιστήσας, τῷ τῆς φύσεως τὸν θεῖον, ἔδραμεν εἰς τὴν ἱερουργίαν, ἀνενδοιάστως καὶ ἂν ἐπήνεγκε τὴν πληγήν, εἰ μὴ ταχέως ὁ μεγαλόδωρος, | |
| 40 | τὴν προθυμίαν δεξάμενος, ἐκώλυσε τὴν σφαγήν. Ἀλλὰ γὰρ οὐκ οἶδα εἴ τις ἂν ἀρκέσειε λόγος εἰς τὴν τοῦ ἔρωτος τοῦδε διήγησιν. Ὁ γὰρ μηδὲ μονογενοῦς φεισάμενος παιδός, ἐπειδὴ τοῦτο προσέταξεν ὁ ἐρώμενος, τίνος οὐκ ἂν διὰ τοῦτον ὑπερεφρόνησε; | 302 in vol. 2 |
31.18 | Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ μέγας Ἰσαὰκ τὴν αὐτὴν ἀγάπην περὶ τὸν δεσπότην ἐκτήσατο. Καὶ ὁ τούτου δὲ υἱός, Ἰακὼβ ὁ πατριάρχης. Ἄιδουσι δὲ ἀμφοτέρων τὸ φιλόθεον αἱ θεῖαι γραφαί· καὶ αὐτὸς δὲ ὁ τῶν ὅλων θεὸς οὐδαμοῦ τῆς ῥίζης | |
| 5 | διαχωρίζει τοὺς κλάδους, ἀλλὰ «θεὸν ἑαυτὸν Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ» ὀνομάζει. Τούτων ἐστὶ καρπὸς εὐσεβὴς καὶ Ἰωσήφ, ὁ ἐν νέοις πρεσβύτης καὶ ἐν πρεσβύταις γενναῖος· οὗ τὸ φιλόθεον οὔτε φθόνος ἀνήλωσεν, οὔτε δουλεία κατέσβεσεν, οὐ δεσ‐ | |
| 10 | ποίνης ἐσύλησε κολακεία, οὐκ ἀπειλὴ καὶ δέος ἐμάρανεν· οὐ συκοφαντία καὶ δεσμωτήριον καὶ χρόνος μακρὸς κατε‐ πάλαισεν· οὐκ ἐξουσία καὶ δυναστεία καὶ τρυφὴ καὶ πλοῦτος τῆς διανοίας ἐξέβαλεν· ἀλλ’ ἔμεινεν ὁμοίως καὶ βλέπων | |
| τὸν ἐρώμενον, καὶ τοὺς ἐκείνου νόμους πληρῶν. Ταύτην | 304 in vol. 2 | |
| 15 | Μωϋσῆς τὴν ἀγάπην κτησάμενος, τῆς ἐν βασιλείοις διαίτης καταφρονήσας, «μᾶλλον εἵλετο συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ θεοῦ ἢ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν». Καὶ τί δεῖ μηκύνειν καὶ πέρα τοῦ μέτρου τὸν λόγον ἐκτείνειν; Τῇ θείᾳ γὰρ ἀγάπῃ πᾶσα τῶν προφητῶν ἡ | |
| 20 | συμμορία κεχρημένη καὶ κοσμουμένη, καὶ τὴν τελεωτάτην κατώρθωσεν ἀρετήν, καὶ ἀείμνηστον τὸ κλέος κατέλιπε. Καὶ μέντοι καὶ τῶν ἀποστόλων ὁ χορὸς καὶ τῶν μαρτύρων οἱ δῆμοι, τοῦτο τὸ πῦρ εἰσδεξάμενοι, πάντων μὲν ὑπερεῖδον τῶν ὁρωμένων, πάσης δὲ ζωῆς ἡδίστης τὰ μυρία τῶν | |
| 25 | θανάτων εἴδη προείλοντο. Ἐρασθέντες γὰρ τοῦ θείου κάλλους, καὶ τὸ περὶ ἡμᾶς τοῦ θεοῦ λογισάμενοι φίλτρον, καὶ τὰς μυρίας ἐνθυμηθέντες εὐεργεσίας, αἰσχρὸν ἡγήσαντο μήτε τὸ κάλλος ἐκεῖνο ποθῆσαι τὸ ἄφραστον, καὶ ἀχάριστοι περὶ τὸν εὐεργέτην γενέσθαι. Τούτου χάριν, μέχρι θανάτου | |
| 30 | τὰς πρὸς αὐτὸν συνθήκας ἐφύλαξαν. | |
31.19 | Τούτου τοῦ κάλλους ἐρασθέντες καὶ οἱ νέοι τῆς ἀρετῆς ἀθληταί, ὧν συνεγράψαμεν ἐν συντόμῳ τὸν βίον, εἰς τοὺς μεγάλους ἐκείνους καὶ τὴν ἀνθρωπείαν φύσιν νικῶντας εἰσεπήδησαν ἄθλους. Τοῦτο δὲ σαφῶς αὐτοὺς | |
| 5 | ἐξεπαίδευσαν αἱ θεῖαι γραφαί. Ψάλλουσι γὰρ μετὰ τοῦ μεγάλου Δαβίδ· «Κύριε ὁ θεός μου, ὡς ἐμεγαλύνθης σφόδρα. Ἐξομολόγησιν καὶ μεγαλοπρέπειαν ἐνεδύσω, ἀνα‐ βαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον, ἐκτείνων τὸν οὐρανόν, ὡσεὶ | |
| δέρριν»· καὶ τὰ ἄλλα ὅσα τὴν σοφίαν αὐτοῦ διδάσκει | 306 in vol. 2 | |
| 10 | καὶ δύναμιν. Καὶ πάλιν· «Ὁ κύριος ἐβασίλευσεν, εὐπρέ‐ πειαν ἐνεδύσατο· ἐνεδύσατο κύριος δύναμιν καὶ περιε‐ ζώσατο»· καὶ γὰρ «κατώρθωσε τὴν οἰκουμένην, ἥτις οὐ σαλευθήσεται». Κἀνταῦθα δὲ ὡσαύτως καὶ σοφία καὶ κάλλος ἐκηρύχθη, καὶ δύναμις. Καὶ ἑτέρωθι· «Ὡραῖος | |
| 15 | κάλλει παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων.» Ἐνταῦθα δέ, καὶ τὸ ἀνθρώπινον τοῦ Θεοῦ Λόγου εὐφήμησε κάλλος. Ὑμνεῖ δὲ καὶ τὴν σοφίαν· «Ἐξεχύθη γάρ, φησί, χάρις ἐν χείλεσί σου.» Ὑποδείκνυσι καὶ τὴν δύναμιν· «Περί‐ ζωσαι τὴν ῥομφαίαν σου ἐπὶ τὸν μηρόν σου, δυνατέ· τῇ | |
| 20 | ὡραιότητί σου, καὶ τῷ κάλλει σου, καὶ ἔντεινον, καὶ κατευοδοῦ, καὶ βασίλευε, ἕνεκεν ἀληθείας, καὶ πρᾳότητος, καὶ δικαιοσύνης.» Ταῦτα γὰρ αὐτοῦ καὶ πλοῦτος, καὶ κάλλος, καὶ δύναμις. Καὶ Ἡσαΐας δὲ βοᾷ· «Τίς οὗτος ὁ παραγενόμενος ἐξ Ἐδώμ; ἐρύθημα ἱματίων αὐτοῦ ἐκ | |
| 25 | Βοσόρ; Οὗτος ὡραῖος ἐν στολῇ αὐτοῦ, βία μετὰ ἰσχύος.» Οὐδὲ γὰρ ἡ ἀνθρωπεία στολὴ τὸ θεῖον κατεκάλυψε κάλλος· ἀλλὰ καὶ ταύτην περιβεβλημένος, μαρμαρυγὰς ἀπὸ τῆς ὥρας ἀφίησιν, ὡς τοὺς ὁρῶντας βιάζεσθαι καὶ καταθέλγειν εἰς ἔρωτα. Τοῦτο καὶ ἡ ἁγία νύμφη πρὸς αὐτὸν ἐν τῷ | |
| 30 | Ἄισματι τῶν ᾀσμάτων διαλεγομένη φησί· «Μύρον ἐκκενωθὲν ὄνομά σοι. Διὰ τοῦτο νεάνιδες ἠγάπησάν σε, εἵλκυσάν σε, ὀπίσω σου εἰς ὀσμὴν μύρων σου ἔδραμον.» Αἱ γὰρ νεανικαὶ ψυχαί, τῆς σῆς εὐωδίας μεταλαμβάνουσαι, θέουσι κατα‐ λαβεῖν σε ποθοῦσαι· καὶ οἷον ἁλύσει τινὶ τῇ ὀσμῇ κατε‐ | 308 in vol. 2 |
| 35 | χόμεναι, διαρρῆξαι τὸν δεσμὸν οὐκ ἀνέχονται· γλυκὺς γὰρ οὗτος καὶ ἐθελουσίως αὐταῖς περικείμενος. Τούτοις συμφωνεῖ καὶ τοῦ θεσπεσίου Παύλου τὰ ῥήματα· «Χριστοῦ εὐωδία ἐσμὲν ἐν τοῖς σῳζομένοις καὶ ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις, οἷς μὲν ὀσμὴ θανάτου εἰς θάνατον, οἷς δὲ ὀσμὴ ζωῆς εἰς | |
| 40 | ζωήν.» | |
31.20 | Καὶ καλὸν τοίνυν αὐτὸν ὑπὸ τῆς θείας γραφῆς διδασκόμενος, καὶ πλοῦτον ἄφραστον ἔχοντα, καὶ σοφίας ὄντα πηγήν, καὶ τοσαῦτα δυνάμενον ὅσα βούλεται, καὶ φιλανθρωπίᾳ χρώμενον ἀμετρήτῳ, καὶ ἡμερότητος ποταμοὺς | |
| 5 | ἀναβλύζοντα, καὶ διὰ πάντων εὐεργετεῖν μόνον τοὺς ἀνθρώ‐ πους ἐθέλοντα. Καὶ τὰ μυρία καὶ ἀριθμοῦ κρείττονα τῶν εὐεργεσίων | |
| εἴδη ὑπὸ τῶν θεοφόρων ἀνδρῶν διδασκόμενοι, τοῖς γλυκέσι τῆς ἀγάπης ἐτρώθησαν βέλεσι, καὶ μέλη τῆς νύμφης ὄντες, | 310 in vol. 2 | |
| 10 | μετ’ ἐκείνης βοῶσι· «Τετρωμένοι ἀγάπης ἡμεῖς.» Ὁ μὲν γὰρ μέγας Ἰωάννης βοᾷ· «Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.» Ὁ δὲ προφήτης Ἡσαΐας ὡς γεγενημένα τὰ ἐσόμενα προεθέσπισε λέγων· «Αὐτὸς ἐτραυματίσθη διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν καὶ μεμαλάκισται διὰ | |
| 15 | τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν· παιδεία εἰρήνης ἡμῶν ἐπ’ αὐτόν· τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν», καὶ τὰ ἄλλα ὅσα περὶ τῶν σωτηρίων παθῶν διεξέρχεται. Κηρύττει καὶ Παῦλος βοῶν· «Ὅς γε τοῦ ἰδίου υἱοῦ οὐκ ἐφείσατο, ἀλλ’ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωκεν αὐτόν, πῶς οὐχὶ καὶ σὺν αὐτῷ | |
| 20 | τὰ πάντα ἡμῖν χαρίσηται;» Καὶ πάλιν· «Ὑπὲρ Χριστοῦ πρεσβεύομεν, ὡς τοῦ θεοῦ παρακαλοῦντος δι’ ἡμῶν· δεόμεθα ὑπὲρ Χριστοῦ, καταλλάγητε τῷ θεῷ· τὸν γὰρ μὴ γνόντα ἁμαρτίαν ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν ἐποίησεν, ἵνα ἡμεῖς γενώμεθα θεοῦ δικαιοσύνη ἐν αὐτῷ.» | |
31.21 | Ταῦτα καὶ ὅσα τοιαῦτα παρὰ τοῖς ὑπηρέταις τοῦ θείου λόγου γεγενημένοις εὑρίσκοντες, δέχονται πανταχόθεν τῆς θείας ἀγάπης τὰ κέντρα, καὶ πάντων ὑπερφρονοῦντες φαντάζονται τὸν ἐρώμενον, καὶ πρὸ τῆς ἐλπιζομένης ἀφθαρ‐ | |
| 5 | σίας τὸ σῶμα πνευματικὸν ἀπετέλεσαν. Τοῦτο καὶ ἡμεῖς τὸ φίλτρον δεξώμεθα, καὶ τῷ κάλλει τοῦ νυμφίου κατα‐ θελγόμενοι, καὶ τῶν ἐπηγγελμένων ἀγαθῶν ἐφιέμενοι, καὶ τὸ τῶν εὐεργεσιῶν ἐντρεπόμενοι πλῆθος, καὶ τὰς τῆς ἀχαριστίας δεδιότες εὐθύνας, ἀγαπῶντες δὲ φύλακες αὐτοῦ | 312 in vol. 2 |
| 10 | τῶν νόμων γενώμεθα. Οὗτος γὰρ ὅρος φιλίας, τὸ ταὐτὰ φιλεῖν, καὶ ταὐτὰ μισεῖν· διὰ τοῦτο καὶ τῷ Ἀβραὰμ ἔλεγεν· «Εὐλογήσω τοὺς εὐλογοῦντάς σε, καὶ τοὺς κατα‐ ρωμένους σε καταράσομαι.» Καὶ ὁ Δαβὶδ πρὸς αὐτόν· «Ἐμοὶ δὲ λίαν ἐτιμήθησαν οἱ φίλοι σου, ὁ θεός.» Καὶ | |
| 15 | πάλιν· «Οὐχὶ τοὺς μισοῦντάς σε, κύριε, ἐμίσησα, καὶ ἐπὶ τοὺς ἐχθρούς σου ἐξετηκόμην; Τέλειον μῖσος ἐμίσουν αὐτούς, εἰς ἐχθροὺς ἐγένοντό μοι.» Καὶ ἑτέρωθι· «Παρα‐ νόμους ἐμίσησα, τὸν δὲ νόμον σου ἠγάπησα.» Καὶ ἀλλαχοῦ· «Ὡς ἠγάπησα τὸν νόμον σου, κύριε, ὅλην τὴν ἡμέραν | |
| 20 | μελέτη μού ἐστιν.» Ἐναργὲς οὖν τεκμήριον τῆς περὶ τὸν θεὸν ἀγάπης, τῶν θείων αὐτοῦ νόμων ἡ τήρησις· «Ὁ γὰρ ἀγαπῶν με τὰς ἐντολάς μου φυλάξει», εἶπεν ὁ δεσπότης Χριστός, μεθ’ οὗ τῷ πατρὶ ἡ δόξα σὺν τῷ ἁγίῳ πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς | |
| 25 | τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. | 314 in vol. 2 |