TLG 2115 045 :: HIPPOLYTUS :: Fragmenta in Proverbia (e Pseudo–Anastasio Sinaïta)

HIPPOLYTUS Scr. Eccl.
(Romanus: A.D. 3)

Fragmenta in Proverbia (e Pseudo–Anastasio Sinaïta)

Source: Richard, M. (ed.), “Les fragments du commentaire de S. Hippolyte sur les proverbes de Salomon” [Muséon 79] 1966: 82–94.

frr. 37–61, 65, 67–72, 74–76

Cf. et 2115 013

Citation: Fragment — (line)

37

Τί ἐστιν ἡ σοφία ἡ οἰκοδομήσασα ἑαυτῇ οἶκον; Ἱππολύτου. [Χριστὸς ἡ τοῦ θεοῦ καὶ πατρὸς σοφία καὶ δύναμις, τὴν ἑαυτοῦ σάρκα. «Ὁ λόγος» γὰρ «σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν»].

38

«Καὶ ὑπήρεισε στύλους ἑπτά». Τὴν τοῦ ἁγίου πνεύματος ἑβδομάδα, ὥς φησιν Ἠσαΐας· «Καὶ ἀναπαύσεται ἐπ’ αὐτὸν ἑπτὰ πνεύματα τοῦ θεοῦ».

39

«Ἔσφαξε δὲ τὰ ἑαυτῆς θύματα». Τοὺς προφήτας κατὰ καιρὸν
ἀναιρουμένους παρὰ τῶν ἀπίστων ὑπὲρ τῆς ἀληθείας καὶ βοῶντας. «Ἕνεκά σου θανατούμεθα ὅλην τὴν ἡμέραν· ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς».82

40

«Ἐκέρασεν εἰς κρατῆρα τὸν ἑαυτῆς οἶνον». [Εἰς τὴν παρθένον τὴν ἑαυτοῦ θεότητα ἑνώσας τῇ σαρκί, ὡς οἶνον ἄκρατον, ὁ σωτὴρ ἐγεννήθη ἐξ αὐτῆς ἀσυγχύτως θεὸς καὶ ἄνθρωπος].

41

«Καὶ ἡτοιμάσατο τὴν ἑαυτῆς τράπεζαν». [Τὴν ἐπίγνωσιν τῆς τριάδος καταγγελλομένην].

42

«Ἀπέστειλε τοὺς ἑαυτῆς δούλους, συγκαλοῦσα μετὰ ὑψηλοῦ κηρύγματος· Ὅς ἐστιν ἄφρων, ἐκκλινάτω πρός με». Τοὺς ἀποστό‐ λους εἰς τὸν σύμπαντα κόσμον, προσκαλουμένους πάντα τὰ ἔθνη εἰς τὴν ἐπίγνωσιν τοῦ θεοῦ.

43

«Καὶ τοῖς ἐνδεέσι φρενῶν εἶπεν». Τοῖς μήπω κεκτημένοις
τὴν δύναμιν τοῦ ἁγίου πνεύματος.83

44

«Ἔλθετε, φάγετε τῶν ἐμῶν ἄρτων καὶ πίετε οἶνον ὃν κεκέρακα ὑμῖν». [Τὴν θείαν αὐτοῦ σάρκα καὶ τὸ ἅγιον αὐτοῦ αἷμα δέδωκεν ἡμῖν ἐσθίειν καὶ πίνειν εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν].

46

«Τῇ βδέλλῃ τρεῖς θυγατέρες ἦσαν ἀγαπήσει ἀγαπώμεναι». Τῇ ἁμαρτίᾳ· πορνεία, φθόνος, εἰδωλολατρεία.

47

«Καὶ αὗται αἱ τρεῖς οὐκ ἐνεπίμπλασαν αὐτήν». Οὐ γὰρ ἐμπίπλαται, ἀεὶ διὰ τῶν πράξεων τούτων νεκροῦσα ἡ ἁμαρτία τὸν
ἄνθρωπον.84

48

«Ἡ δὲ τετάρτη οὐκ ἠρκέσθη εἰπεῖν ἱκανόν». Ἡ κατὰ πάντων πονηρὰ ἐπιθυμία. Ὥσπερ γὰρ «ἓν μέν ἐστι τὸ σῶμα, ἔχει δὲ μέλη πολλά», οὕτω καὶ ἡ ἁμαρτία, μία οὖσα, πολλὰς καὶ ποικίλας ἐπιθυμίας ἔχει. Ὅθεν τοῦτο διδάξαι βουλόμενος διὰ παραδειγμάτων
5ἐπάγει λέγων· «Ἅιδης καὶ ἔρως γυναικὸς καὶ τάρταρος καὶ γῆ μὴ ἐμπιπλαμένη ὕδατος καὶ ὕδωρ καὶ πῦρ οὐ μὴ εἴπωσιν Ἀρκεῖ». Ὃν γὰρ τρόπον ὁ ᾅδης οὐ διαλείπει δεχόμενος ψυχὰς ἀνθρώπων, οὐδὲ ὁ ἔρως τῆς ἁμαρτίας παύσεται ἐκπορνεύων καὶ τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώπων διαφθείρων. Τῆς δὲ αὐτῆς ἐννοίας ἔχονται ὅ τε
10τάρταρος καὶ τὰ λοιπά.85

49

«Ὀφθαλμὸν καταγελῶντα πατρὸς καὶ ἀτιμάζοντα γῆρας μητρός». Βλασφημοῦντα τὸν θεὸν καὶ πατέρα καὶ ἐξουθενοῦντα Χριστόν, τὴν τοῦ θεοῦ σοφίαν.

50

«Ἐκκόψαισαν αὐτὸν κόρακες ἐκ τῶν φαράγγων». Τὰ ἀκάθαρτα καὶ πονηρὰ πνεύματα, τὸ διορατικὸν τῆς ἀφροσύνης ὄμμα.

51

«Καὶ καταφάγοισαν αὐτὸν νεοσσοὶ ἀετῶν». Καταπάτημα ἔσονται τοῖς ποσὶ τῶν ἁγίων.

52

«Τρία ἐστὶν ἀδύνατά μοι νοῆσαι καὶ τὸ τέταρτον οὐκ ἐπι‐ γινώσκω· ἴχνη ἀετοῦ πετομένου». Τοῦ Χριστοῦ τὴν ἀνάληψιν.

53

«Καὶ ὁδοὺς ὄφεως ἐπὶ πέτρας». Ὁ διάβολος οὐχ εὗρεν
ἴχνος ἁμαρτίας ἐν τῷ σώματι τοῦ Χριστοῦ.86

54

«Καὶ τρίβους νηὸς ποντοπορούσης». Τῆς ἐκκλησίας ὡς ἐν πελάγει τῷ βίῳ τούτῳ, τῇ εἰς Χριστὸν ἐλπίδι διὰ τοῦ σταυροῦ κυ‐ βερνωμένης.

55

«Καὶ ὁδοὺς ἀνδρὸς ἐν νεότητι». Τοῦ ἐκ πνεύματος ἁγίου καὶ τῆς παρθένου γεγεννημένου. «Ἰδοὺ» γὰρ, φησίν, «ἀνὴρ ἀνατολὴ ὄνομα αὐτῷ».

56

«Τοιαύτη ὁδὸς μοιχαλίδος, ἥ, ὅταν πράξῃ, ἀπονιψαμένη οὐδέν φησι πεπραχέναι ἄτοπον». Τοιαύτη ἐστὶν ἡ ἀναστροφὴ τῆς ἐκκλησίας πιστευούσης Χριστῷ, ἥ, μετὰ τὸ πορνεῦσαι ἐν τοῖς εἰδώλοις, ἀποταξαμένη τούτοις καὶ τῷ διαβόλῳ καὶ ἀπολουσαμένη τὰς ἁμαρ‐87
5τίας καὶ λαβοῦσα ἄφεσιν «οὐδέν φησι πεπραχέναι ἄτοπον».

57

«Διὰ τριῶν σείεται ἡ γῆ». [Διὰ πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος]. «Καὶ τὸ τέταρτον οὐ δύναται φέρειν».

58

Τὴν ἐσχάτην ἐπιφάνειαν τοῦ σωτῆρος.88

59

«Ἐὰν οἰκέτης βασιλεύσῃ». Ὁ Ἰσραὴλ ἐν Αἰγύπτῳ δοῦλος γενόμενος καὶ ἐν τῇ γῇ τῆς ἐπαγγελίας βασιλεύσας.

60

«Καὶ ἄφρων πλησθῇ σιτίων». Τὴν γῆν ἐξ ἑτοίμου λαβὼν καὶ φαγὼν καὶ ἐμπλησθεὶς ἀπελάκτισεν.

61

«Καὶ παιδίσκη ἐὰν ἐκβάλῃ τὴν ἑαυτῆς κυρίαν». Ἡ κυριοκ‐
τόνος συναγωγὴ σταυρώσασα τὴν σάρκα τοῦ Χριστοῦ ἔξω τῆς πύλης.89

65

«Καὶ γυνὴ μισητὴ ἐὰν τύχῃ ἀνδρὸς ἀγαθοῦ». Ἡ ἐξ ἐθνῶν ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

67

«Τέσσαρά ἐστιν ἐλάχιστα ἐπὶ τῆς γῆς, ταῦτα δέ ἐστι σοφώτερα τῶν σοφῶν· οἱ μύρμηκες, οἷς οὐκ ἔστιν ἰσχύς, ἑτοιμάζονται θέρους τὴν τροφήν». Τὰ ἔθνη διὰ τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως ἑτοιμάζουσιν
ἑαυτοῖς τὴν αἰώνιον ζωὴν δι’ ἔργων ἀγαθῶν.90

68

«Καὶ οἱ χοιρογρύλλιοι, ἔθνος οὐκ ἰσχυρόν, ἐποίησαν ἐν πέτραις τοὺς ἑαυτῶν οἴκους». Τὰ ἔθνη ἐπὶ τῇ πνευματικῇ πέτρᾳ Χριστῷ ᾠκοδόμηνται, ἥτις «ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας».

69

«Ἀβασίλευτον ἡ ἀκρὶς καὶ ἐκστρατεύει ἀφ’ ἑνὸς κελεύσματος εὐτάκτως». Ἀβασίλευτα ἦσαν τὰ ἔθνη· ὑπὸ τῆς ἁμαρτίας γὰρ ἐβασιλεύοντο· νῦν δὲ πιστεύσαντα τῷ θεῷ στρατεύονται τὴν ἐπου‐ ράνιον στρατείαν.

70

«Ἀσκαλαβώτης χερσὶν ἐρειδόμενος καὶ εὐάλωτος ὤν, οὗτος οἰκεῖ ἐν ὀχυρώμασι βασιλέων». Ὁ λῃστὴς ἐν τῇ ἐκτάσει τῶν χειρῶν τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ ἐπερειδόμενος οἰκεῖ ἐν τῷ παρα‐ δείσῳ, τῷ ὀχυρώματι τῶν δύο βασιλέων [πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ91
5ἁγίου πνεύματος].

71

«Τρία ἐστὶν ἃ εὐόδως πορεύεται καὶ τὸ τέταρτον ὃ καλῶς διαβαίνει». Ἄγγελοι ἐν οὐρανοῖς, ἅγιοι ἐπὶ τῆς γῆς, ψυχαὶ δικαίων ὑπὸ γῆν.

72

«Καὶ τὸ τέταρτον», ὁ θεὸς λόγος σαρκωθείς· διέβη καλῶς μήτραν παρθένου, ἀνάπλασιν τοῦ Ἀδὰμ ποιούμενος· διέβη ἐν κόσμῳ,
κῆρυξ ἀληθείας γενόμενος· διέβη ἐν ᾅδῃ, τὰς ψυχὰς τῶν πεπεδη‐ μένων λῦσαι τοῦ δεσμοῦ βουλόμενος· διέβη πύλας οὐρανῶν,92
5ἀπαρχὴ ἀναστάσεως καὶ ἀναλήψεως πᾶσι γενόμενος. «Σκύμνος λέοντος ἰσχυρότερος κτηνῶν». Χριστὸς ὁ ὑπὸ Ἰακὼβ ἐν τῷ Ἰούδᾳ προφητευόμενος.

74

«Ἀλέκτωρ περιπατῶν ἐν θηλείαις εὔψυχος». Παῦλος ἐν ταῖς
ἐκκλησίαις προθύμως κηρύσσων τὸν λόγον τοῦ θεοῦ.93

75

«Τράγος ἡγούμενος αἰπολίου». Ὁ ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ κόσμου σφαγιασθείς.

76

«Καὶ βασιλεὺς δημηγορῶν ἐν ἔθνει». Χριστὸς βασιλεύσας ἐπὶ τὰ ἔθνη, δημηγορεῖ διὰ προφητῶν καὶ ἀποστόλων τὸν λόγον
τῆς ἀληθείας.94