DIDYMUS CAECUS :: Commentarii in Psalmos 35–39

TLG 2102 019 :: DIDYMUS CAECUS :: Commentarii in Psalmos 35–39 DIDYMUS CAECUS Scr. Eccl. (Alexandrinus: A.D. 4) Commentarii in Psalmos 35–39 Source: Gronewald, M. (ed.), Didymos der Blinde. Psalmenkommentar, pt. 4 [Papyrologische Texte und Abhandlungen 6] Bonn: Habelt, 1969: 2–314. Citation: Codex page — (line)

	1—2 εἰς τὸ τ[έλο]ς· τῷ δούλῳ κυρίου τῷ Δαυίδ. φησὶν ὁ
23	παράνομος τοῦ ἁμαρτάνειν ἐν ἑαυτῷ. \| περὶ τέλους πολλάκις ἐλέχ[θη, ὅτ]ι ἐκεῖνο τέλος ἐστίν,
24	οὗ τὰ ἄλλα πάντα χάριν γίνεται, αὐτὸ δὲ οὐδενὸς ἕνεκα, ὃ
25	καλεῖται ἔσχατον \| ὀρεκτόν. ὀρεγόμεθά τινων ἄλλου ἕνεκα.
25	οὐδὲν ἐκείνων τέλος ἐστίν, ποιητικὰ δὲ τοῦ τέλους. τέλος δέ ἐστιν, ὃ οὐκ ἄλλου \| χάριν γίνεται, ἀλλ’ αὐτοῦ πάντα
26	τὰ ἄλλα. βούλεταί τις γραμματικὴν μαθεῖν· ἐκμανθάνει, μελε‐ τᾷ, ἀκούει διδασκάλου, καὶ \| οὐδὲν τούτων τέλος ἐστίν. αὐ‐
27	τὴ δὲ ἡ ἀνάλημψις τῆς ἐπιστήμης τῆς τελείας τὸ τέλος ἐστίν. ἐστὶν οὖν ἔσχατον ὀρε\|κτὸν ἡ τελεία ἀρετή, μεθ’ ἣν οὐκ
28	ἔστιν ἕτερόν τι τελεστικὸν ζητῆσαι. νόμοις χρώμεθα τῆς ἀρε‐ τῆς ἕνεκα· ἡ τῶν νό\|μων δόσις οὔκ ἐστιν τέλος. παραινέσε‐
29	σιν πειθόμεθα, διδασκαλίαις τοῦ ἠθικὴν παίδευσιν προσάγον‐
30	τος· πάντα δὲ \| ταῦτα ἄλλου χάριν γίνεται. αὐτὴ δὲ ἡ τελεία
30	ἀρετὴ 〈ἡ〉 ἀνυπέρβλητος ἡ μετὰ πᾶσαν προκοπὴν συνισταμένη{ν}
30	τέλος ἐστίν. \| τοῦτο τὸ τέλος μεταδιώκει πᾶς ὁ τοῦ θεοῦ δοῦλος. δ̣[ιὰ
31	τ]οῦτο· “τῷ δούλῳ κυρίου τῷ Δαυίδ”. ἐὰν λέγῃ “τῷ δούλῳ”, οὐ μόνου τούτου τοῦ Δαυὶδ \| τοῦ υἱοῦ τοῦ Ἰεσσαὶ τὸ τέλος ἐστὶν
32	τοῦτο, ἀλλ[ὰ πα]ντὸς τ〈οῦ〉 δουλεύσαντος θε〈ῷ〉. ἐὰν γοῦν ἐπ‐
32	αινῶμέν τινα ἐπὶ γραμματικῇ \| καὶ λέγωμεν, ὅτι ἱκανός ἐστιν	2
33	καὶ γράψαι ὡς δεῖ καὶ ἀναγνῶναι ὡς προσῆκεν καὶ ἐξηγήσασθαι ὡς ἔχει ἁρμονίας, \| οὐ περὶ ἐκείνου μόνου λέγομεν, ἀλλὰ περὶ
34	παντὸς γραμματικοῦ.
231	ὅμως δὲ τὴν δουλείαν αὐτοῦ θεασώμεθα, \| ἵν’ οὕτω καὶ τοὺς
1	ἄλλους τοὺς ὁμοδούλους ἴδωμεν. “εὗρον”, φησίν, “Δαυὶδ τὸν τοῦ Ἰεσσαί, ἄνδρα κατὰ τὴν καρδίαν μου, ὃς ποιήσει \| πάντα
2	τὰ θελήματά μου”. θελήματα τοῦ θεοῦ αἱ κατ’ εἶδός εἰσιν ἀρε‐ ταί. ἡ δὲ γενικὴ ἓν θέλημα λέγεται· λέγει γὰρ ὅτι· \| “οὐ
3	πᾶς ὁ λέγων με κύριε κύριε, εἰσελεύσεται, ἀλλ’ ὁ ποιῶν τὸ
3	θέλημα τοῦ πατρός μου”. ὧδε τὴν γενικὴν ἀρετὴν ἑνικῶς θέλη‐ μα \| ὠνόμασεν. ποιεῖ δὲ τὰς κατ’ εἶδος ἀρετὰς κατὰ πάντα
4	τὰ θελήματα τοῦ θεοῦ ποιῶν, εἴ τι[ς] ποιητής ἐστιν τῶν θε‐
5	οῦ \| θελημάτων, εἴ τις τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ εἰς ἔργα μεταβάλλει,
5	εἴ τις τὰ φρονητέα ἀποβάλλει, 〈εἰ〉 ἡ ἀλήθεια τοῦ θεοῦ δέ‐ δεικται. \| οὗτός ἐστιν δοῦλος θεοῦ.
6	καὶ ὅρα γε, βασιλεὺς ἦν ὁ ταῦτα λέγων καὶ προέκρινεν τὴν θεοῦ δουλείαν τῆς βασιλείας· μεγάλη γὰρ εὐγέ\|νειά ἐσ‐
7	τιν τὸ εἶναι θεοῦ δοῦλον. αὐτίκα γοῦν πολλάκις εἴρηται,
7	ὅτι τάττουσιν ἑαυτοὺς ἐν ταῖς προγραφ[αῖς οὕ]τως οἱ ἅγιοι· “Ἰάκωβος \| κυρίου τοῦ θεοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ δοῦλος”, καί·
8	“Παῦλος δοῦλος Χριστοῦ”, καὶ Ἰωνᾶς ἐρωτώμενος· “ἐκ ποίας χώρας καὶ ποί[ου λαο]ῦ̣”, εἶτα λέγει· “ἐγὼ δοῦλος \| θεοῦ
9	εἰμι”. καὶ ὥσπερ οἱ διὰ ἀξίωμα προταττόμενοι τῶν συνταγ‐
9	μάτων ἑαυτῶν τὴν ἀξίαν καὶ τὸ ἀξ[ίω]μα, οὗτοι οἱ ἅγιοι \|
10	ὥσπερ μεγίστην εὐγένειαν καὶ ὑπερβάλλουσαν εὔκλειαν καὶ
10	ἀξίωμα μέγα τὴν θεοῦ δουλείαν ὁμολογοῦσιν. ὁ θεοῦ δοῦλος \| εἰδὼς τὸ τοῦ θεοῦ θέλημα οἶδεν καὶ τὰ	4
11	ἐναντιούμενα τῷ θελήματι τοῦ θεοῦ. ἐναντιοῦται δὲ τῷ θε‐ λήματι τοῦ θεοῦ ἀσέ\|βεια, παρανομία, πᾶν εἶδος κακίας. ἐγνω‐
12	κὼς οὖν ὁ δοῦλος τοῦ κυρίου τὸ τέλος, τὴν ἐπὶ πᾶσιν ἀρετήν, ἔγνω καὶ τὴν παρανομίαν· \| τῶν γὰρ ἐναντίων ἡ αὐτή ἐστιν
13	ἐπιστήμη. ὁ ἰατρικὴν ἔχων οὐ μόνον τὰ ὑγιεινὰ οἶδεν τῶν βοηθημάτων, ἀλλὰ καὶ τὰ βλα\|πτικά, ἵνα τοῖς μὲν χρᾶται, τὰ
14	δὲ ἀποστρέφηται. λέγει οὖν ὁ δοῦλος τοῦ κυρίου ὁ εἰς τὸ τέ‐
14	λος ἀναφερόμενος τὴν ᾠδήν.
15	“φησὶν \| ὁ παράνομος τοῦ ἁμαρτάνειν ἐν ἑαυτῷ”.
15	ἀμφίβολός ἐστιν ἡ λέξις. σημαίνει ἓν οὕτως· “ὁ παράνο‐ μος ἐν ἑαυτῷ \| φησιν τοῦ ἁμαρτάνειν”. “ἐν ἑαυτῷ φησιν τοῦ
16	ἁμαρτάνειν”. πρῶτον δὲ συνκατατίθεται τῇ παρανομίᾳ καὶ τῇ ἁμαρτίᾳ \| καὶ οὕτως ἐπὶ τὸ πράττειν αὐτὴν ἔρχεται. ἀδύνατόν
17	ἐστιν μὴ προδιατεθέντα κατὰ ἁμαρτίαν ἁμαρτῆσαι. “φησὶν” οὖν \| “ὁ παράνομος τοῦ ἁμαρτάνειν ἐν ἑαυτῷ”. “ἐν ἑαυτῷ φησιν”. οὕ‐ τω γὰρ αὐτὸ ἀναγνωστέον, ὡς “ἐν ἑαυτῷ φησιν ὁ παρά\|νομος
19	τοῦ ἁμαρτάνειν”.
19	δυνατὸν δὲ καὶ τὸ ἕτερον τῆς ἀμφιβολίας οὕτω λαβεῖν· “ὁ
20	παράνομος ἐν ἑαυτῷ λέγει τοῦ ἁμαρτάνειν”· \| οἶδεν γὰρ ὅτι
20	οὐκ ἔχει παρρησίαν ἐπὶ τῷ ἁμαρτάνειν. πᾶς ἁμαρτάνων ὅτε παρ‐ ακολουθεῖ, κρύπτει τὸ κακόν· οὐδεὶς γοῦν \| φανεροῖ ἑαυτὸν
21	ὅστις ἐστίν. κἂν πόρνος ᾖ{ν} καὶ θέλῃ συνσταθῆναί τισιν,
21	οὐ θέλει ἵνα ὁ συνιστῶν αὐτὸν εἴπῃ αὐτὸ̣[ν πόρ]νον. \| ἔτι	6
22	οὖν πλέον κατακρίνονται, ὅτι ὃ πράττουσιν, κρύπτειν θέλου‐
22	σιν. οὐδεὶς δὲ πράττων τὸ καλὸν θέλει ἀγνοεῖσθ[αι—κ]ἄ̣ν \| ποτε τοῦτο ποιῇ ἀτυφίας ἕνεκα—, ἀλλὰ σπουδάζει τοιαῦτα ἔρ‐
23	γα ἔχειν φωτιζόμενα ἐπίπροσθεν 〈τῶν ἀνθρώπων〉, ἵνα δοξασθῇ ὁ [πατὴρ] \| ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς· “λαμψάτω” γὰρ “τὸ φῶς ὑμῶν
24	ἔνπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ
25	δοξάσωσιν τὸν \| πατέρα τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς”.
25	2 οὐκ ἔστιν φόβος θεοῦ ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ. οὐδεὶς πρὸ ὀφθαλμῶν ἔχων \| τὸν θεῖον φόβον ἁμαρτάνει· ὁ
26	γὰρ θεῖος φόβος ἀναιρετικός ἐστιν τῆς ἁμαρτίας. καταφρο[νούν‐ τω]ν ἐστὶν τὸ ἁμαρτάνειν, \| ἔξω γενομένων τοῦ θείου φόβου.
27	οὕτω γοῦν καὶ ἡ θεία τῶν παροιμιῶν γραφὴ εἰσάγει τὴν σοφίαν λέγουσαν· “φόβος \| κυρίου μισεῖ ἀδικίαν, ὕβριν τε καὶ ὑπερ‐
28	ηφανίαν καὶ ὁδοὺς πονηρῶν”. εἰ ὁ φόβος τοῦ θεοῦ ταῦτα μισεῖ, οὐδεὶς ἔχων αὐτὸν \| ἀδικεῖ· “φόβος” γὰρ “κυρίου μισεῖ ἀδι‐
29	κίαν”. οὔκ ἐστιν ὑβριστής, οὔκ ἐστιν λοίδορος, οὔκ ἐστιν
30	αὐθάδης. τὸ δὲ τῆς ὕβρεως \| ὄνομα ὁτὲ μὲν τὴν λοιδορίαν
30	σημαίνει, ὁτὲ δὲ τὴν ὑψαυχενίαν καὶ ἀλαζονείαν. “καὶ τὰς ὁ‐ δοὺς τῶν πονηρῶν μισεῖ \| ὁ τοῦ θεοῦ φόβος”. “ὁδοὶ” δὲ “τῶν
31	πονηρῶν” εἰσιν τὰ ἀσεβῆ φρονήματα, αἱ πράξεις αἱ παράνομοι. ἐπεὶ τοίνυν οὐκ ἔχει τὸν φόβον \| τοῦ θεοῦ ἀπέναντι τῶν
32	ὀφθαλμῶν, διὰ τοῦτο ἐν ἑαυτῷ λέγει τοῦ ἁμαρτάνειν. “τῷ δὲ
32	φόβῳ κυρίου ἐκκλίνει πᾶς ἀπὸ κακοῦ”. \|
32	3 ὅτι ἐδόλωσεν ἐνώπιον αὐτοῦ τοῦ εὑρεῖν τὴν ἀνομίαν αὐ‐	8
33	τοῦ καὶ μ[ισ]ῆ[σ]αι. ἐνώπιον ἑαυτοῦ ἐδόλωσεν. κρύπτει \| τὸ κακὸν διὰ δόλου
34	εἰδὼς ὅτι, ἐὰν μὴ κρύφῃ τὴν παρανομίαν δόλῳ, [εὑρε]θεῖσα
35	μῖσος ἐνεργάζεται τῷ εὑρηκότι καὶ ἐγνω\|κότι αὐτήν. ἵν’
35	οὖν μὴ μισηθῇ διὰ τὴν παρανομίαν, κρύπτει αὐτὴν δόλῳ̣· ὁ
35	γὰρ εὑρὼν αὐτὴν μισεῖ.
232	οἶδας ὅτι καὶ \| ἐπισκιάζουσιν πολλάκις τοῖς κακοῖς ἔργοις
1	πιθανότητας, ἵνα λανθάν〈ω〉σιν. οἷον οἱ ψευδοπροφῆται “λύ‐ κοι ἅρπα\|γες” κατὰ τὴν γνώμην ὄντες ἐπιφέρονται δορὰν προ‐
2	βάτου, ἵνα πρόβατα νομισθῶσιν. ἐξ οὗ δὲ θέλουσιν πρόβατα γνω\|σθῆναι, φανερόν, ὅτι μισοῦσιν τὸν λύκειον τρόπον· ἀλλὰ
3	κρύπτουσιν αὐτόν· ἐὰν γὰρ εὑρεθῇ, μῖσος ἐνεργάζεται. οὐδεὶς δὲ οὕτως \| ἠλίθιός ἐστιν ὥστε λέγε̣[ι]ν̣· “φιλῶ τὴν ἀνομίαν
4	καὶ μισῶ τὴν εὐσέβειαν”—ἐχόμενος γὰρ αὐτῆς καὶ ἡδόμενος
5	ἐνεργεῖν αὐτὴν \| οὐ θέλει αὐτὴν μισῆσαι—· ἐὰν γὰρ φανερωθῇ,
5	δείκνυται ὅτι καὶ κόλασιν ἐπιφέρει. 4 τὰ ῥήματα τοῦ στόματος αὐτοῦ ἀνο\|μία καὶ δόλος.
6	τὰ ῥήματα ἃ προφέρει, ἄνομα καὶ δόλιά ἐστιν. εἰ δὲ ἠ‐ θικῶς ἁμαρτάνει ἀκολασταίνων, ὀργιζόμενος, \| ἀδικῶν, ἀνο‐
7	μί[αν] ἔ̣χ̣ει τὰ ῥήματα. εἰ δὲ ψευδοδοξεῖ, δόλον αὐτὰ ἔχει· δολιοῖ γάρ, ἵνα μὴ φανῇ τὸ ἀσεβὲς τῶν ῥημάτων αὐτοῦ \| καὶ
8	καταπατηθ̣[ῇ αὐτὰ] καὶ ἀποστραφῇ τις αὐτά.
8	ἐπερ( )· οὐκ εἶπεν τὴν “παρανομίαν”; —ἡ παρανομία καὶ ἀνομία ἐστίν, οὐ πάντως \| δὲ ἡ ἀνομία κ[α]ὶ [πα]ρανομία
9	ἐστίν. εἰ παρὰ τὸν νόμον γίνεται, ἔξω τούτου γίνεται ὁ ἐν‐	10
10	εργῶν αὐτήν, ἀνομία ἐστίν. εἰ δὲ \| λαβὼν τὸν νόμον παρα‐
10	νομεῖ, παρὰ τὸν νόμον πράττει, παρανομία ἐστίν. ἡ παρανομία οὖν καὶ ἀνομία ἐστίν, οὐ πάντως \| δὲ ἡ ἀνομία καὶ παρανομί‐
11	α ἐστιν.
11	ἐκ τῆς ἕξεως κρίνεται ὁ παρὰ τὸν νόμον ποιῶν καὶ μαχόμενα τῷ νόμῳ \| πράττων, ὅσον ἧκεν εἰς τὰς πράξεις. ἐὰν μέντοι
12	τὴν διάθεσιν τοῦ ἐνεργοῦντος ἴδωμεν, καὶ ὁ μὲν νόμον εἰλη\|‐ φὼς μὴ πράττῃ κατ’ αὐτόν, παρανομεῖ. ἐὰν δὲ πάλιν νόμου πεῖ‐
13	ραν—γραπτοῦ λέγω—〈 〉, ἀνομεῖ μόνον. “ὅσοι”, φη‐ σίν, “ἐν νό\|μῳ ἥμαρτον”· οἱ ἐν νόμῳ ἁμαρτάνοντες παράνομοί
15	εἰσιν. “ἀνόμως ἁμαρτάνουσιν” οἱ νόμον μὴ ἐσχηκότες. \| ὅμως
15	τὸ πραττόμενον ἓν καὶ ταὐτόν ἐστιν. ἐκ τῆς προαιρέσεως καὶ διαθέσεως τοῦ ἐνεργοῦντος τὴν διαφορὰν \| λαμβάνω ὥστε ὁτὲ
16	μὲν ἀνομίαν, ὁτὲ δὲ παρανομίαν καλεῖσθαι.
16	4 οὐκ ἠβουλήθη συνιέναι τοῦ ἀγαθῦναι. ἵνα μή \| τις νομίσῃ, ὅτι φύσις ἐστὶν ἡ διαστέλλουσα δοῦ‐
17	λον θεοῦ ἀπὸ παρανόμου καὶ τὸν σπουδαῖον ἀπὸ τοῦ φαύλου, τῇ προαιρέσει ἀνέθη\|κεν ἀμφότερα καὶ λέγει, ὅτι ἐπὶ τῆς
18	ἑαυτοῦ βουλήσεως ἢ κακὸς ἢ σπουδαῖός ἐστιν· “οὐκ ἐβουλήθη”. ἄλλος δὲ βούλεται συν\|ιέναι τοῦ ἀγαθῦναι. ὁ σπουδαῖος βού‐
19	λεται αὐτὸ τοῦτο ἀγαθὰ πράττειν. πάλιν ὁ μὴ ἐν τούτοις ὢν
20	βουλήσει τῇ ἑαυτοῦ ἔξω τού\|των γέγονεν. τὸ αὐτεξούσιον οὖν
20	κατασκευάζει ὁ λόγος καὶ τὸ αὐτόνομον καὶ ἐλεύθερον τῆς προαιρέσεως, \| ὅτι οὐδεὶς ἐκ κατασκευῆς παράνομός ἐστιν,	12
21	οὐδεὶς ἀγαθὸς κατ’ οὐσίαν ἐστίν· πάντες γὰρ ὁμοούσιοί ἐσμεν οἱ ἄνθρωποι. \| [π]αρὰ δὲ τὴν ἡμετέραν αἵρεσιν ἢ φυγὴν ἢ
22	φαῦλοι ἢ σπουδαῖοί ἐσμεν. 5 ἀνομίαν ἐλογίσατο ἐπὶ τῆς \| [κοί]της αὐτοῦ.
23	τοῦτο λέγει ὅτι οὐ μόνον, ὅτε πρόεισιν καὶ ἐνεργεῖ, τὰ ἄνομα ἐργάζεται, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τῆς εὐνῆς \| ῥεριμμένος ἀνο‐
24	μίαν λογίζεται, δέον μιμήσασθαι ἐκεῖνον τὸν ἄνδρα τὸν μα‐
25	καριζόμενον τὸν ἡμέρας καὶ \| νυκτὸς μελετῶντα τὸν νόμον
25	τοῦ κυρίου· “ἀλλ’ ἢ{η} ἐν τῷ νόμῳ κυρίου τὸ θέλημα αὐτοῦ, καὶ ἐν τῷ νόμῳ αὐτοῦ μελετήσει ἡ\|μέρας καὶ νυκτός”. ὁ ἡμέ‐
26	[ρα]ς̣ καὶ νυκτὸς μελετῶν τὸν νόμον κυρίου οὐ λογίζεται ἀ‐ νομίαν ἐπὶ τῆς κοίτης αὐτοῦ \| ἀλλὰ τὸν νόμον. εἴρηται ὑ̣‐
27	[πὸ τοῦ ἱ]εροφάντου Μωσέως ἐκ προσώπου τοῦ θεοῦ· “καὶ ἔσται πάντα τὰ ῥήματα ταῦτα, \| ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον,
28	ἐν τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν τῇ ψυχῇ σου”. εἶτα· “πορευόμενος ἐν ὁδῷ, κοιταζόμενος, διανι\|στάμενος”. εἰ λαλεῖ τὰ τοῦ θεοῦ
29	ῥήματα καὶ κοιταζόμενος, οὐ λογίζεται ἀνομίαν ἐπὶ τῆς κοί‐
29	της αὐτοῦ.
30	δυνατὸν καὶ τὸ σῶμα \| κοίτην εἰπεῖν τῆς ψυχῆς. κἂν ἐν
30	σώματι ᾖ{ν} ἡ ψυχή, ἀλλὰ μελετᾷ ἤδη ἐκτὸς αὐτοῦ γενέσθαι, ὑπωπιάζουσα τὸ \| σῶμα καὶ δουλαγωγοῦσα. οὕτω γοῦν περὶ 〈τ〉ῶν
31	οὕτως γνώμης ἐχόντων λέγεται· “οὐκ ἐστὲ ἐν σαρκί”. καίτοι εἶχαν σάρκα, \| ἀλλ’ οὐκ ἦσαν ἐν τῷ φρονήματι τῆς σαρκός.
32	{καὶ ἔτι} “τὸ φρόνημα τῆς σαρκὸς ἔχθρα εἰς θεόν”. 〈καὶ ἔ‐ τι〉· “οἱ δὲ ἐν σαρκὶ ὄντες \| θεῷ ἀρέσαι οὐ δύνανται”. ἐὰν	14
33	περὶ ταύτης τῆς σαρκὸς λέγῃ, πάντες οἱ ἅγιοι ἐν αὐτῇ ὄντες ἤρεσαν θεῷ. ἀλλ’ ἐν τῷ \| φρονήματι τὸ φρονεῖν κατὰ σάρκα,
34	τὸ ὅλος 〈ἐκ〉 σαρκ〈ὸ〉ς ἠρτῆσθαι, λοιπὸν σάρκινος γενέσθαι.
35	τίς δέ ἐστιν ὁ σάρκινος \| γινόμενος ἢ ὁ πωλῶν ἑαυτὸν τῇ
35	ἁμαρ[τί]ᾳ̣; “ἐγὼ δὲ σάρκινός εἰμι πεπραμένος ὑπὸ τὴν ἁμαρτί‐
35	αν”. “ἀνομίαν \| διελογίσατο ἐπὶ τῆς κοίτης αὐτ〈οῦ〉”. κατὰ τὴ[ν
36	ἀν]αγωγήν· ὥσπερ ἐν κοίτῃ τῷ σώματι ἀνομίαν ἐλογίσατο. ἔδει δὲ ἐπὶ \| τῆς κοίτης ταύτης μένοντα ἀποδύρεσθαι ἑαυτὸν καὶ
233	οἰκτίζεσθαι, ὅτι ἐν τῷ λογίζεσθαί ἐστιν παρανομία, \| ὥστ’
1	ἀνειπεῖν· “ἐν δάκρυσίν μου τὴν στρωμνήν μου βρέξω”. μετα‐ νοοῦντος ἡ φωνή· ὁ δὲ μετανοῶν οὐ λογίζεται \| ἀνομίαν. καὶ
2	περὶ ἄλλων εἴρηται ἐν τῷ Μιχαίᾳ τῷ προφήτῃ· ”〈ἐγένετ〉ο λο‐ γιζόμενος κακὰ ἐπὶ τῆς κοίτης αὐτοῦ καὶ ἅμα τῇ ἡ\|μέρᾳ συν‐
3	ετέλει αὐτά”. διασκέπτονται ἐν ταῖς νυξὶν πολλάκις περὶ παρανομημάτων καὶ ἅμα τῇ ἡμέρᾳ συντελοῦσιν \| αὐτά. δέον δέ,
4	εἰ καὶ γέγονέν ποτε ἐπὶ τῆς κοίτης παρανομία, κατανυγῆναι·
5	τοῦτο γὰρ ὁ λόγος προστάττ[ει· “ὀρ]γίζεσθε καὶ μὴ ἁμαρτά\|νε‐
5	τε· ἃ λέγετε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν, ἐπὶ τῆς κοίτης ὑμῶν κατανύγητε”. ἐὰν γὰρ κατανυγῆτε, οὐκ εὑρίσκει τόπον ὁ \| δι‐
6	άβολος.
6	5 παρέστη ὁδῷ πάσῃ οὐκ ἀγαθῇ, κακίᾳ δὲ οὐ προσώχθισεν.
6	πᾶσαν ἀγαθὴν ὁδὸν ἐξετράπη. ὁδοὶ δέ εἰσιν \| αἱ ἀρεταί.	16
7	ἀμέλει γοῦν πρὸς τὸν Ἐλύμαν τὸν μάγον ὁ ἀπόστολος λέγει·
7	“οὐ παύσῃ διαστρέφων τὰς ὁδοὺς κυρίου τὰς εὐθεία[ς]”; εὐ‐ θεῖαι καὶ ἀγαθαί \| εἰσ〈ιν〉. εὐθεῖαι δὲ λέγονται αἱ ἀρεταὶ
8	τῷ μεσότητες εἶναι· ἐν εὐθείᾳ γὰρ οὐκ ἔνι παρέκκλισις. “ὁ‐ δοὺς τὰς ἐκ [δεξι]ῶν οἶδεν ὁ θεός, \| διεστραμμέναι δὲ αἱ
9	ἐξ ἀριστερῶν”.
9	εὖ δὲ καὶ τὸ φάναι “οὐκ ἀγαθῇ”· οὐ γὰρ εἶπεν “πονηρᾷ”.
10	οὐ πάντω[ς τὸ οὐ]κ ἀγαθὸν κακόν \| ἐστιν. ἀδύνατόν ἐστιν
10	παραστῆναί τινα πάσῃ ὁδῷ κακῇ τ〈ῷ〉 ἐναντιότητας εἶναι καὶ περὶ κακίας. οὐ δύναται ὁ δειλὸς \| καὶ θρασὺς εἶναι οὐδὲ
11	ὁ ἀσεβὴς δεισιδαίμων. οὐκ ἀγαθὰ οὖν εἰσιν ταῦτα. τῇ ἀπο‐ φάσει τὰ αὐτά εἰσιν, τῇ δὲ καταφάσει οὐ τὰ αὐτά. \| “τῇ
12	κακίᾳ οὐ προσώχθισεν”.
12	6 κύριε, ἐν τῷ οὐρανῷ τὸ ἔλεός σου, καὶ ἡ ἀλήθειά σου
12	ἕως τῶν νεφελῶν. περὶ τῶν τὴν γῆν \| οἰκούντων κατὰ τὸ φρόνημα λέγομεν,
13	“τῶν τὰ ἐπίγεια φρονούντων”, οὓς αἰτιώμενος ὁ θεὸς λόγος ἐν τῷ προφήτῃ \| Ἰ〈ερεμ〉ίᾳ λέγει· “ἐβαθύνατε εἰς τὴν γῆν
14	κάθισιν”, εἰ οἷόν τέ ἐστιν, καὶ κατωτέρω τῆς γῆς θέλετε
15	εἶναι, οὐδὲν ἀνηγμέ\|νον διανοούμενοι, οὐκ ἔχοντες “τὸ πο‐
15	λίτευμα ἐν οὐρανοῖς”, οὐκ ἐκεῖ τὴν καρδίαν ἔχοντες πρὸς τοὺς λέγοντας· \| “ἀναλάβωμεν καρδίαν ἡμῶν πρὸς ὑψηλὸν ἐν
16	τῷ οὐρανῷ”. λέγεται οὖν περί τινων πάλιν καὶ τοῦτο· “αὐ‐
16	τοὶ δὲ \| εἰς μάτην ἐζήτησαν τὴν ψυχήν μου, εἰσελεύσονται	18
17	εἰς τὰ κατώτατα τῆς γῆς”. καὶ Μωυσῆς δὲ ἐν ἐπινικί〈ῳ〉 ᾠ‐ δῇ \| τῇ κατὰ Φαραὼθ καὶ τ〈ῶν〉 μετ’ αὐτοῦ ἔλεγεν· “ἐξέτει‐
18	νας τὴν δεξιάν σου, καὶ κατέπιεν αὐτοὺς γῆ”. καίτοι οὐ γῆ αὐτοὺς κατα\|πεπώκει κατὰ τὴν ἱστορίαν ἀλλὰ ὕδωρ. εἴρη‐
19	ται γοῦν· “εὐθὺς ἔδυσαν ὡσεὶ μόλιβος ἐν ὕδατι σφοδρῷ”.
20	κἂν γοῦν ἐκτείνῃ \| ὁ θεὸς κατὰ τῶν φαύλων τὴν δεξιάν, κα‐
20	ταπίνονται ἐκ τῆς γῆς, ὅλοι γήινοι γίνονται, παραδίδονται “εἰς πάθη ἀτιμίας”, \| “ταῖς ἐπιθυμίαις τῶν καρδιῶν αὐτῶν
21	εἰς ἀκαθαρσίαν” παραδίδονται, λατρεύειν “τῇ κτίσει παρὰ τὸν
21	κτίσαντα”. “ἐν τῷ \| οὐρανῷ” οὖν ἐστιν “τὸ ἔλεος” αὐτοῦ· “ποιεῖς”
22	γὰρ “ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσίν σε”. ὥσπερ διά τινος κλίμα\|κος τοῦ ἐλέου εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβαίνει· ἡ φύσις γὰρ
23	τοῦ ἐλέους τοῦ θεοῦ οὔκ ἐστιν τῶν κάτω ἀλλὰ ἄνω ἐστίν. \| κἄν ποτε οὖν γίνηται ἐν τῇ γῇ, τουτέστιν ἐν τοῖς ἀνθρώποις,
24	ἡ ἀγαθότης τοῦ θεοῦ—εἴρηται γάρ· “τοῦ ἐλέους κυρίου πλή‐
25	ρης ἡ γῆ”—, ἀνα\|βιβάζονται οἱ ἐλεώμενοι ὑπ’ αὐτοῦ τοῦ ἐ‐
25	λέου εἰς τὸν οὐρανόν. “καὶ ἕως τῶν νεφελῶν”, φησίν, “ἡ ἀλήθειά σου”. \| οὐ προσ‐
26	εκτέον τοῖς αἴρουσιν τὴν πρόνοιαν ἀπὸ τῆς γῆς καὶ λέγουσιν αὐτὴν περιορίζεσθαι μέχρι τῶν σελήνης ὅρων \| διὰ τοῦ εἰπεῖν·
27	“ἡ ἀλήθειά σου ἕως τῶν νεφελῶν”. νεφέλαι εἰσὶν οἱ προφῆται διακονοῦντ[ες ἡ]μῖν πνευματικὸν \| ὑετόν, ἀφ’ οὗ πνευματικοῦ
28	ὑετοῦ ἀρδεύεται ὁ τοῦ θεοῦ παράδεισος, ὁ σπόρος ὁ πεσὼν εἰ[ς καλὴν γῆ]ν, ὃν ἔβαλεν Ἰησοῦς \| ὥστε ἑκατονταπλασίονα γε‐
29	νέσθαι καὶ ἑκατὸν καὶ ἑξήκοντα καὶ τριάκοντα. ἕως οὖν τού‐	20
30	των τῶν νεφελῶν τῶν \| διακονουσῶν τὸν πνευματικὸν ὑετόν,
30	περὶ ὧν εἴρηται· “αἱ νεφέλαι ῥανάτωσαν δικαιοσύνην”, ἡ ἀλήθεια τοῦ \| θεοῦ ἐστιν. εἴ τίς ἐστιν νεφέλη δυνάμενος
31	πνευματικὸν ὑετὸν καὶ δικαιοσύνην ῥεῖν, ἐκεῖνος ἔχει τὴ̣ν
31	θεοῦ ἀλήθειαν. \| 7 ἡ δικαιοσύνη σου ὡς ὄρη θεοῦ.
32	πολυτρόπως τὰ ὄρη τοῦ θεοῦ ἑρμηνεύεται κατὰ τὴν γραφήν. ὅταν λέγῃ· “φωτίζει〈σ〉 σὺ \| θαυμαστῶς ἀπὸ ὀρέων αἰωνίων”,
33	“ὄρη αἰώνια” λέγει τοὺς ἁγίους τοὺς σκοποῦντας οὐκέτι τὰ βλεπόμενα πρός\|καιρα ὄντα, ἀλλὰ τὰ μὴ βλεπόμενα τυγχάνοντα
34	αἰώνια.
35	“ἐγγίσα[τε ὄ]ρεσιν αἰωνίοις”. τὰ ὄρη ταῦτα τὰ αἰς\|θητὰ
35	οὔκ εἰσιν αἰώνια. εἰ δὲ παράγει ἡ γῆ καὶ ὁ οὐρανός, ἐκ‐ βρά〈σ〉ματ[α] καὶ μέρη τῆς γῆς, τὰ ὄρη, σὺν αὐτῇ ἀπέρ\|χον‐
36	ται, παράγουσιν σὺν αὐτῇ, ὥστε οὔκ εἰσιν ἐκεῖνα αἰώνια. ὅ‐
234	σοι δὲ σκοποῦσιν τὰ αἰώνι̣α̣, τὰ μὴ βλεπόμενα, \| τὰ ὑπέρτερα,
1	τὰ ἀνωτάτω, ἐκεῖνοι ὄρη εἰσὶν δίαρμα πολιτείας ἔχοντες,
1	ὕψος ἔχοντες φρονήματος εὐσεβοῦς. 〈“ἐνγίσατε” οὖν “ὄρεσιν
1	αἰωνίοις”, τῇ διαθέσει ἐνγίσατε, τὸ αὐτὸ ὑψηλὸν φρόνημα
1	ἐκείνοις ἀναλάβετε.〉 {“ἡ δικαιοσύνη” \| οὖν “ἡ σὴ ὡς τὰ ὄρη” εἰσὶν “τοῦ θεοῦ”.
2	ἡ δικαιοσύνη ἡ ἐν ἀνθρώποις ὅταν αὐξήσῃ τοὺς ἔχοντας αὐτήν, ὁμοιοῖ αὐτοὺς τοῖς ὄρεσιν \| τοῦ θεοῦ.}
3	δύναται δὲ ὄρη θεο[ῦ] εἰπεῖν κατὰ ἄλλην διάνοιαν τὰ ὑ‐
3	πέρτερα πάντα, εἰς ἃ ἀπέμεινεν τὰ ἐνενήκοντα ἐννέα πρόβα‐ τα, ὅτε \| ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς σῶσαι τὸ ἀ̣π̣οσφαλὲν ἀπὸ τῶν ὀρῶν,	22
4	τὸ καταπεσὸν ἐκεῖθεν καὶ ἐν πλάνῃ καὶ διώξει καὶ θανάτῳ \|
5	γεγενημέν〈ον〉. {“ἐνγίσατε” οὖν “ὄρεσιν αἰωνίοις”, τῇ δια‐ θέσει ἐνγίσατε, τὸ αὐτὸ ὑψηλὸν φρόνημα ἐκείνοις \| ἀναλά‐
6	βετε.}
6	〈“ἡ δικαιοσύνη” οὖν “ἡ σὴ ὡς τὰ ὄρη” ἐ〈στ〉ὶν “τοῦ θεοῦ”.
6	ἡ δικαιοσύνη ἡ ἐν ἀνθρώποις ὅταν αὐξήσῃ τοὺς ἔχοντας αὐτήν,
6	ὁμοιοῖ αὐτοὺς τοῖς ὄρεσιν τοῦ θεοῦ.〉
6	[δυν]ατὸν δικαιοσύνην τοῦ ἐπιδημήσαντος σωτῆρος κατ’ ἄλ‐ λον λόγον εἰπεῖν οὓς ἔσωσεν. “τὸν μὴ \| γνόντα” γὰρ “ἁμ[αρ‐
7	τί]αν ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτίαν ἐποίησεν, ἵν’ ἡμεῖς γενώμεθα δι‐ καιοσύνη θεοῦ ἐν αὐτῷ”. οἱ γενάμενοι \| δικαιοσύνη θεοῦ ἐ̣[ν]
8	τῷ γεναμένῳ ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτία ὡς τὰ ὄρη εἰσὶν τοῦ θεοῦ, ὡς οἱ ἄγγελοι, ὡς οἱ ἀρχάγγελοι· ἡνώ\|θησαν γὰρ τῇ ἄνω κτίσει.
9	“κύριε, ἐν τῷ οὐρανῷ τὸ ἔλεός σου, καὶ ἡ ἀλήθειά σου
9	ἕως τῶν νεφελῶν”.
10	ἑτέρως ὁ θεὸς ἐλεᾷ καὶ \| ἑτέρως ἄνθρωποι. τὸ ἔλεος γ̣ο̣ῦν
10	τὸ ὑπ’ ἀνθρώπων γινόμενον καὶ ἡ εἰς τὸν πλησίον εὐεργεσία ἀνθρωπίνη ἐστίν· ἴσασιν γὰρ \| ἀνθρωπίνως βοηθεῖν καὶ τρέ‐
11	φειν καὶ τὰ ἄλλα ποιεῖν, καί ἐστίν γε ὁ ἔλεος οὗτος πλησι‐ άζων τῇ γῇ, τουτέστιν τοῖς ἀνθρω\|πίνοις. ἐλεῶν δὲ θεὸς μετε‐
12	ωρίζει τοὺς μετεωριζομένους ὥστε εἰς οὐρανὸν ἀναφέρειν. “ἐν
12	τῷ οὐρανῷ” γοῦν “τὸ ἔλεός σου”. \| δύναται δὲ καὶ τοῦτο ὅτι· ἐλεῶν οὐκ ἀνθρωπίνως ἐλεᾷς·
13	εἰ γὰρ καὶ “δίδως τροφὴν πάσῃ σαρκί”, εἰ καὶ ὑγίειαν τοῖς
13	νοσοῦσιν \| παρέχεις, ἄλλ’ ἐστιν αὕτη ἡ δικαιοσύνη 〈οὐ τοῦ〉 οὐρα‐	24
14	νοῦ ἁπτομένη. καὶ ἵνα σαφέστερον φράσω· τὰ ἁπτόμενα δωρεᾷ
15	θεοῦ οὐ μόνον \| δικαίων, ἀλλὰ καὶ φαύλων, καὶ λογικῶν καὶ
15	ἀλόγων, οὔκ ἐστιν οὐράνια. ἐκεῖνα δὲ μόνα τοῦ οὐρανοῦ εἰσιν καὶ εἰς τὸν οὐρανὸν \| ξεναγοῦσιν, ἅ ἐστιν ἀγαθὰ ἀληθῶς ☩⟦ου‐
16	ρ ⟧ ανιοσπουδη☩. καὶ ἐν ἑτέρῳ ψαλμῷ ἔχεις· “τοῦ ἐλέους κυ‐ ρίου πλήρης ἡ γῆ”. ἐλεᾷ \| τὴν γῆν ἐκεῖνον καταπέμπων τὸν
17	ἔλεον, ὃ〈σ〉 ἁρ̣[μ]όζει τοῖς ἐπὶ γῆς. ὃν δὲ “ποιεῖ εἰς χιλι‐ άδας τοῖς ἀγαπῶσιν” τὸν ἔλεον, \| οὐράνιός ἐστιν καὶ εἰς
18	οὐρανὸν ἀναβιβάζει.
18	δυνατὸν δὲ οὐρανὸν ἐνταῦθα εἰπεῖν τὴν λογικὴν οὐσίαν, τὴν νοερὰν \| ὕπαρξιν· οὕτω γὰρ ἐξειλήφασίν τινες καὶ τό·
19	“ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν”, τῆς γῆς
20	σημαινούσης τὴν \| [σ]ω̣ματικωτέραν ὕπαρξιν καὶ οὐσίαν, τοῦ
20	δὲ οὐρανοῦ τὴν λογικήν. λέγεται γοῦν καὶ ἐν ἄλλοις· “ὁ οὐ‐ ρανὸς τοῦ οὐρανοῦ \| [τῷ] κυρίῳ”. καὶ δύναται οὐρανὸς εἶναι
21	〈οὐχ〉 οὗτος ὁ φαινόμενος {οὐκ} ὁ ἐν ὄψει ἡμῶν μόνος ἀλλὰ πᾶς. ὁ ἑπτὰ δὲ σχιζόμενος \| “οὐρανὸς 〈τ〉οῦ{ν} οὐρανοῦ” ἡ
22	θεικὴ κατάστασις· λέγεται γὰρ ἐν οὐρανῷ ὁ θεὸς εἶναι οὐχ ὅτι ἐν τόπῳ ἐστίν. λέγεται γοῦν ἐν \| εὐαγγελίῳ· “οὐδεὶς
23	ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου”. κατέβη δὲ μόνος Ἰησοῦς ἐκ τοῦ \| ἀληθῶς
24	οὐρανοῦ, τουτέστιν τῆς καταστάσεως τῆς ἁρμοζούσης θεῷ, τῆς
24	ὡσανεὶ περι〈ωπ〉ῆς τοῦ θεοῦ.
25	ἀμέλει γοῦν ὁ διάβολος \| ἐν οὐρανῷ τυγχάν[ων ἦν]· ἐκεῖ‐	26
25	θεν γὰρ ἐξέπεσεν μετὰ τῶν βλασφημησάντων καὶ ἐπαρθ〈έντων〉. λέγεται γοῦν πρὸς \| αὐτόν· “σὺ εἶπας· εἰς τὸν [οὐ]ρ[α]νὸν
26	ἀναβήσομαι”. ἐν τῷ οὐρανῷ ὤν, πῶς ἐν τῷ οὐρανῷ ἀναβαίνει; ἐν τῷ οὐρα\|νῷ ἦν, ἐν ᾧ καὶ ἄλλαι θεῖαι καὶ μακάριαι οὐσίαι
27	εἰσίν. φαντασίαν δὲ καὶ ἐπιθυμίαν ἔλαβεν τοῦ θεὸς εἶναι. \| δοκῶν “ὅμοιος τῷ ὑψίστῳ” γενήσεσθαι τὴν πρὸς τὸν ὕψιστον ὁμοίωσιν οὐρανὸν ὠνόμασεν. μόνος οὖν ὁ θεὸς ἐν αὐτῷ \| τῷ
29	λεγομένῳ οὐρανῷ ἐστιν, οὐχ ὅτι τόπος ἐστὶν ἢ σῶμά τι ἢ
30	ποίημα, ἀλλὰ κατάστασις, ὡσανεὶ κατάστασις \| θεοῦ, περιω‐
30	πὴ θεοῦ.
30	ὁ ἐπιθυμίαν οὖν λαβὼν τοῦ ἔσεσθαι θεὸς ματαίαν ἔδοξεν, ὅτι οἷός τέ ἐστιν “ἀναβῆναι ἐπάνω \| τῶν νεφελῶν καὶ θεῖ‐
31	ναι τὸν θρόνον αὐτοῦ ἐπάνω τῶν ἄστρων καὶ γενήσεσθαι ὡς ὁ ὕψιστος”. διὰ τοῦ ὅλως \| εἰπεῖν· “ἔσομαι ὅμοιος τῷ ὑψίστῳ”,
32	ἔδει αὐτὸν ἔννοιαν λαβεῖν ὅτι ἡ τοῦ ὑψίστου ὁμοίωσις οὐκ ἐπὶ μέλλοντί \| ἐστιν. ἄπειρ〈ο〉ν δὲ φέρει τὴν αὐτὴν ὕ[παρ‐
33	ξι]ν, ἐξ ἀπείρου καὶ ἐπ’ ἄπειρον ὁ αὐτός ἐστιν, ἄναρχος καὶ ἀτελεύτητός ἐστιν. \| ὁ δὲ λέγων “ἔσομαι” ἔδειξεν ὅτι τέως
34	οὐκ ἔ̣σ̣τ̣ιν. ὁ δὲ μὴ ὢν τὸ οὕτω θεὸς οὐδὲ γενήσεταί ποτε.
35	μέχρις οὖν ἐπιθυμίας \| ἔστη αὐτῷ τὸ πρᾶγ[μ]α̣, καὶ ἐξέπεσεν
35	καὶ τοῦ παρόντος· ἦν γὰρ ἄλλως ἐν οὐρανῷ, καὶ εἰπών· “εἰς
235	τὸν οὐρανὸν \| ἀναβήσομαι”, ἐξέπεσεν ἐκ τοῦ εἶχεν οὐρανοῦ·
1	“πῶς” γὰρ “ἐξέπεσεν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ὁ ἑωσφόρος ὁ πρωὶ ἀνα‐ τέλλων”; \| διὰ τοῦ εἰπεῖν· “πῶς ἐξέπεσεν”; ἔδειξεν ἐν οὐ‐
2	ρανῷ εἶναι αὐτόν, τῷ δὲ λέγειν· “εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβήσομαι καὶ ἔσομαι”, ἔδειξεν ὅτι \| ἐν οὐρανῷ ἄλλῳ ἐπόθησεν γενέσθαι.	28
3	καταλλήλως τῷ οὐρανῷ καὶ τὰς νεφέλας ἐκλαβεῖν προσήκει. ἐ‐ λέγομεν χθές, \| ὅτι θείας φύσεις σημαίνει πολλάκις 〈τ〉ὸ τῶν
4	νεφελῶν ὄνομα· ὅταν γὰρ λέγῃ θεὸς περὶ τοῦ Ἰσρα̣ὴλ ὡς ὄντος
5	ἀμπελῶνος, \| καὶ ὅτι ἀντὶ σταφυλῆς ἤγαγεν ἀκάνθας—ἀντὶ τοῦ
5	καταλλήλου καρποῦ ἤνεγκεν ἐπιθυμίας [αἰσ]χράς· ταύτας δὲ ἀ‐ κάνθας \| εἶπεν ὁ σωτήρ—, λέγει ὅτι· “ἐντελοῦμαι ταῖς νεφέλαις
6	τοῦ μὴ βρέξαι εἰς αὐτὸν ὑετόν”. ὁ ὑετὸς δὲ οὗτος οὐκ αἰσθη‐ τός ἐστιν, ὅθεν \| οὐδὲ αἱ ῥέουσαι εἰς αὐτὸν νεφέλαι. εἴρη‐
7	ται γοῦν· “αἱ νεφέλαι ῥανάτωσαν δικαιοσύνην”. δικαιοσύνη δὲ ῥεῖ καὶ κατέρχεται \| οὐκ ἀπὸ αἰσθητῶν νεφῶν.
8	καὶ παράδοξον ἐρῶ· ἔστιν τις ἀλήθεια, ἥτις οὐ προηγουμέ‐ νως οἰ[κεῖ παρ]ὰ θεῷ. λέγει Παῦλος· \| “ἔστιν ἀλήθεια τοῦ
9	Ἰησοῦ ἐν ἐμοί”, ὡς οὔσης ἄλλης ἀληθείας, ἥτις οὐ κυρίως
10	τοῦ Ἰησοῦ λέγεται· πάντα̣ [μὲν] γ̣ὰρ αὐτοῦ ἐστιν, πάν\|των
10	δημιουργός ἐστιν. τὰ δὲ δημιουργήματα αὐτοῦ ἐπιστητὰ ὄντα ἔχουσιν ἐπιστήμην ἐνκ̣ε̣ι̣[μ]ένην καὶ ἀλήθειαν, \| ἥν τις δύ‐
11	ναται λαμβάνειν ἀπὸ τῶν ἐπιστητῶν. ἔστιν οὖν ἀλήθεια, φέρε, ἐν γραμματικῇ καὶ ἐν γεωμετρίᾳ καὶ \| ἐν ταῖς ἄλλαις ἐπιστή‐
12	μαις. οὐκ ἐκείνην τὴν ἀλήθειαν τέως τοῦ Ἰησοῦ λέγει, οὐχ ὅτι οὔκ ἐστιν καὶ αὐτὴ αὐτοῦ· τὰ γὰρ ἐπιστητά, \| ἐν οἷς ἡ
13	ἐπιστήμη καὶ ἡ ἀλήθεια, αὐτοῦ δημιουργήματά ἐστιν.
13	καὶ λέγω· κατασκευαζέτω μηχανικός τις ὡρολόγιον. ἔστιν \| πάντως ἐν τῷ κατασκευασθέντι ἐπιστήμη καθ’ ἣν γέγονεν· σχὼν
15	γὰρ ἐπιστήμην μηχανικὴν κατεσκεύασεν αὐτό. καὶ \| ἔστιν ἀ‐	30
15	λήθεια ἐν τῇ κατασκευῇ, ὅταν οὕτως ἔχῃ τὰς ἀναλογίας, καθ’ ἃς γίνεται ἄμεμπτον ὡρολόγιον. ἐάν τις τοίνυν \| ἐκείνην
16	λάβῃ τὴν ἐπιστήμην ἀπὸ τοῦ φαινομένου ὡρολογίου ἐκείνου, τοῦ κατασκευάσαντος τὴν ἐπιστήμην ἔσχεν. \| καὶ ἔστιν γε
17	μέσον τὸ ὡρολόγιον τῶν δύο τούτων ἕξεων τοῦ τε πεποιηκότος
17	καὶ τοῦ ἐξ αὐτοῦ γεναμένου ἐγνωκότος αὐτόν. \| δῶμεν διὰ παραδείγματος· οἱ ἐπιστήμονες ὄντες, ἃ γι‐
18	γνώσκουσιν, οὐχ ᾗ τοιοῦτοί εἰσιν, ἀλλ’ ᾗ σπεύδουσιν εἶναι τοιοῦτοι, \| καὶ ὡς ταὐτὰ γιγνώσκουσιν, ὅταν εἰς αὐτὸ τὸ
19	τέρμα καὶ τέλος τῆς ἐπιστήμης ἀναβῶσιν. ἐκείνη οὖν ἡ ἐπὶ
20	πᾶσιν προκοπὴ \| γνῶσις καὶ ἀλήθεια τοῦ ἐπιστήμονος ῥηθείη,
20	οὐχ ὅτι οὔκ ἐστιν [θεοῦ] καὶ εἰσαγωγική· αὐτῆς γὰρ ἕνεκα αὕτη παραλαμ\|βάνεται. ἡ πρωτότυπος καὶ πᾶσα ἰδέα τῆς ἀλη‐
21	θείας ὁ σωτήρ ἐστ̣ι̣ν. μετέχειν δὲ τῆς ἀληθείας ταύτης δυνα‐ τόν. ὁ μετασχὼν \| ἕξιν ἔλαβεν καλουμένην ἀλήθειαν, περὶ
22	ἧς ὁ ἅγιος εἶπεν· “ἔστιν [ἀ]λήθεια ἐν ἐμοί”, καί· “οὐκ ἔ‐ κρυψα ἐν τῇ καρδίᾳ μου τὴν ἀλή\|θειάν σου”. αὕτη ἡ ἀλήθεια
23	γέγονεν διὰ 〈τοῦ〉 τῆς ἀληθείας {διὰ} τοῦ πρωτοτύπου σφρα‐ γιστῆρος γενέσθαι τὴν ἐν κηρῷ ἢ [ἄλ]λῳ \| τινὶ σφραγῖδα γενο‐
24	μένην.
24	ἀμέλει γοῦν καὶ περὶ ἄλλης ποιότητος τῆς, ἵν’ οὕτως εἴ‐
25	πω, ἀνθρωπικωτέρας διαφ̣[ορά τ]ις \| ἔτι εὑρίσκεται. ἡ ποιότης
25	αὐτὴ καθ’ ἑαυτὴν οὐ δέχεται τὸ μᾶλλον [καὶ] τὸ ἧττον. ἡ δὲ ἐν τῷ ποιῷ δέχεται. οὐ ταὐτὸν δὲ τὸ ἐ̣πιδε\|χόμενον καὶ τὸ
26	μὴ ἐπιδεχόμενον. ἄλλη πως καὶ οὐκ ἄλλη ἐστίν. εἰ δὲ ἐν ἕξει
26	καὶ διαθέσει γέγονεν, δέχεται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ \| ἧττον. αὐ‐	32
27	τὴ δὲ δύναται καθ’ ἑαυτὴν θεωρεῖσθαι· οὐδὲ γὰρ ὁ ἀκριβῶς θέλων ἰδεῖν ποιότη̣τα ἐκ τοῦ ποιοῦ λαμβάνει αὐτὴν \| ταύτην,
28	ἀλλ’ ἐξ αὐτῆς τὸ ποιὸν γιγνώσκει οὕτω πεποιωμένον.
28	7 τὰ κρίματά σου ἄβ[υσσος π]ολλή. ἐν τοῖς ἀνθρώποις πολλὴ \| εὑρίσκεται ἡ διαφορὰ καὶ τῶν
29	ἔξω̣θεν προσπιπτόντων καὶ τῶν ἀπὸ διαθέσεως τῆς αὐτῶν. ἔστιν
30	εὑρεῖν ἐκ τῶν ἔξωθεν \| διαφοράν. οἱ μέν εἰσιν πλούσιοι, οἱ
30	δ̣ὲ πένητες, ἕτεροι ἄρχοντες, ἄλλοι ὑπήκοοι, ὑγιαίνοντες, νοσώδεις. λοιπὸν καὶ περὶ τὰ ἐπι\|τηδεύματα ταὐτά· ὡσανεὶ
31	ψυχικ[ῶ]ς εἰσιν ὀξεῖς καὶ βραδεῖς τὴν φύσιν, καὶ ἕτεροι ἐπιτρεπῶς ἔχοντες πρὸς ἀρετὴν καὶ ἄλλοι πρὸς \| κακίαν. καὶ
32	τούτων πολλή ἐστιν διαφορά· οὐδεὶς γὰρ ἀνθρώπων ἐν τελείᾳ ἀρετῇ ἐστιν, κἄν τις ἐπὶ ταύτην σπεύδῃ, κἂν \| προκόπτῃ κατ’
33	αὐτήν. ἔνθα δὲ τὸ [μ]ᾶλλον καὶ τὸ ἧττον, ἀπειρία πολλή. ὡσ‐ αύτως καὶ ἡ κακία. καὶ καλὸν εἰπεῖν, ἡ ἀρετὴ δεχο\|μένη τὸ
34	μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον ἐλεύσεταί ποτε εἰς τὸ τέλος, ὅτε οὔκ
35	ἐστιν σπουδαῖος σπουδαίου μᾶλλον, σοφὸς σοφοῦ μᾶλλον. \| ἡ
35	δὲ κακία ἀεὶ ἐν ἀπειρίᾳ ἐστίν. οὐκ ἔχει τέλος ὅλως· πῶς
35	γὰρ οἷόν [τε] ἓ̣ν̣ τέλος εἶναι τῆς κακίας αὐτῆς ἀσυμφώνου \| καὶ διαφόρου οὔσης; ἐν ὑπερβολῇ καὶ ἐνλείψει ἀπειρία ἐστίν,
36	ἐν δὲ μ[εσό]τητι λαμβάνεταί τι τέλος ὡρισμένον. ἐπεὶ τοί\|νυν οὐκ ἔχομεν εἰπεῖν ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι, κἂν
37	—μὴ γὰρ δοκοῦσιν ἔχειν γνῶσιν—, ἱνατί ὅσδε πένης ἐστὶν
236	καὶ ἄλλος πλουτεῖ· \| οἷον γὰρ ἐὰν εἴπῃς· ἔχει ἀκαταλημψίαν
1	τινά. πολλάκις λέγομεν, ὅτι ὁ θεὸς θεωρῶν ὅτι ὅσδε πλούτου τυχὼν ἢ ἀξιώματος \| ὑπεραίρεται καὶ καταπατεῖ πάντας, οὐ	34
2	δίδωσιν αὐτοῖς, καὶ εὑρίσκομεν τοιούτους πατοῦντας ἐξανιστα‐ μένους \| κατὰ πάντα ἔχοντας πλοῦτον. ὁμοίως καὶ ἐπὶ ὑγιεί‐ ας καὶ ἐπὶ τῶν τῆς ψυχῆς κινημάτων τὴν τούτων δια\|φορ〈ὰ〉ν
4	λέγομεν [ὅτι] κρίσει θεοῦ γίνεται. καὶ ὅτι κρίσει θεοῦ γί‐
5	νεται, ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου λάβωμεν τὴν λέξιν καὶ σαφη\|νίσω‐
5	μεν, εἰ οἷόν τέ ἐστιν χειραγωγηθέντα ἐπὶ τὴν ἱστορίαν ταύ‐ την· ἐν τῷ εὐαγγελίῳ ὁ σωτήρ φησιν· “οὐαί σοι, \| Χοραζίν·
6	οὐαί σοι, Βησσαιδά· ὅτι εἰ ἐν Τύρῳ καὶ Σιδῶνι ἐγένοντο αἱ δυνάμεις αἱ γενόμεναι ἐν ὑμῖν, πάλαι ἂν ἐν σάκκῳ \| καὶ σπο‐
7	δῷ κ[αθήμ]ενοι μετενόησαν”. εἰ αἱ δυνάμεις αἱ τεράστιοι Σιδωνίοις καὶ Τυρίοις γενόμεναι ἦσαν, ἐξεκαλοῦν\|το εἰς μετά‐
8	ν[οια]ν̣. [τ]ούτων δὲ πειραθεῖσαι αἱ εἰρημέναι πόλεις ἡ Βησσαιδὰ καὶ ἡ Χοραζίν—διὰ τί ἐκεῖ γέγοναν αἱ τεράς\|τιοι
9	δυνάμεις, ἔνθα οὐ μετενόησαν; ῥῆμά ἐστιν ἀβύσσῳ ἐοικός.
9	“ἀνεξερεύνητα” εἶπεν ὁ ἀπόστολος τὰ κρίματα τοῦ θεοῦ. \|
10	οὐδεὶς ἐξερευν〈ᾷ αὐ〉τά, οὐδεὶς τὸ βάθος αὐτῶν καταλαβεῖν δύναται. μόλις δὲ ἐπιστάνοντες τοῖς πραττομένοις \| καὶ
11	ὡσανεὶ κρινομένοις λαμβάνομεν φαντασίαν ὅτι θεός ἐστιν ὁ κρίνων καὶ διατάττων ἕκαστα. τὸ καθ’ ἓν \| δὲ οὐ δυνάμεθα
12	εἰπεῖν, διὰ τί ὅσδε, φέρε, ἰσχυρός ἐστιν, ἄλλος δὲ ἀσθενής.
12	οὐκ ἔχομεν τὰ καθέκαστα εἰπεῖν. καὶ ὡς \| εἶπόν ποτε, ὅτι ἔστιν κυκλικὴ θεραπεία, καὶ ἐ‐
13	άν τις ἕκαστον βοήθημα καθ’ ἑαυτὸ λάβῃ, δοκεῖ καταλαμβάνειν αὐτὸ \| σφαλλόμενος ἐνίοτε καὶ αἰτιᾶται τὸν ἰατρόν. τότε
14	δὲ αὐτὸ καλῶς ἐνόει, εἰ ἐγίγνωσκεν, διὰ τί τάδε πρὸ αὐτοῦ
15	γέγονεν \| καὶ τάδε μετ’ αὐτὸ ἔσται, καὶ ἕως ποτέ ἐστιν ἵν’	36
15	ὑγίεια ὑπαρχθῇ. ἀνίατρος δὲ οὐ δύναται τοῦτο καταλαβεῖν. φα〈ν〉\|τασίαν οὖν λαμβάνομεν περὶ αὐτῶν ὅπως ποτὲ καὶ
16	γιγνώσκομεν ὅτι θεοῦ κρίσει γίνεται τὰ κρίματα ταῦτα. “τὰ κρί\|ματά σου” οὖν οὐχ ἁπλῶς “ἄβυσσος”, ἀλλὰ “πολ‐
17	λή”. καὶ ἡ ἁπλῶς “ἄβυσσος” πάνυ βάθος ἔχει καὶ ἀπεριόριστον ἔχει τὸν βυσσόν, \| πολλῷ δὲ πλέον ἡ “πολλή”. τὴν δὲ ἐπίτα‐
18	σιν σημαίνει διὰ τοῦ “πολλή”, ὡς καὶ τὸ “ἀνεξερεύνητον” τῶν κριμάτων. ἐν \| ἄλλοις ψαλμοῖς περὶ τούτου ἐλέχθ〈η〉· θεολο‐
19	γῶν ὁ ὑμνῳδὸς ἔλεγεν· “ἄβυσσος ὡς ἱμάτιον τὸ περιβόλαιον
20	αὐτοῦ”. \| καὶ ἐν ἄλλῳ· “ἔθετο σκότος ἀποκρυφὴν αὐτοῦ”. τὴν
20	ἀσάφειαν καὶ τὴν ἀκαταλημψίαν λέγει. κρυπτὸν ὂν τὸ σκό\|‐ [το]ς τοῦτο τὸ τῆς ἀσαφείας, τὸ τῆς ἀκαταλημψίας, καὶ ἱ‐
21	μάτιόν ἐστιν ἀβύσσῳ ἐοικός. 7 ἀνθρώπους καὶ κτήνη \| [σ]ώσεις, κύριε.
22	σῴζει ἀνθρώπους καὶ κτήνη. καὶ ἐὰν κατὰ τὸ πρόχειρον τὰ κτήνη λάβωμεν, καὶ τοὺς ἐν αἰσθήσει ἀνθρώπους \| λαμβά‐
23	νομεν. διοικεῖ δὲ πάντα καὶ τὰ λογικὰ καὶ τὰ ἄλογα ζῷα, τὰ μὲν λογικὰ κατ’ αὐτά, τὰ δὲ ἄλογα ὡς διὰ τὰ \| λογικὰ
24	γενόμενα· τὰς χρείας γὰρ ἀποπληροῖ τὰ ἄλογα τῶν λογικῶν.
25	τὰ μ̣ὲν ἀχθοφορεῖ αὐτοῖς, τὰ δὲ ἄροτρον \| ἕλκει, τὰ δὲ ἄλλως	38
25	ὑπηρ̣[εσία]ν παρέχει. εἶτ’, ἐπεὶ καὶ ταῦτα δύναται ὑποπε‐ σεῖν βλάβῃ καὶ θανάτῳ, σῴζει καὶ ταῦτα. σώζει καὶ \| τὸν ἄν‐
26	θρωπον. “ἀνθρώπους” οὖν “κ[αὶ κτ]ήνη σώσεις, κύριε”. τὸ αὐ‐
26	τὸ πάλιν τῶν κριμάτων ἀνεξερεύνητον καὶ ἐν τούτοις εὑρίσκε‐ ται, \| ὅτι πάντας μὲν ἀνθρώπους σῴζει, διαφόρως δέ, τοὺς μὲν
27	μετὰ πολλὴν κάκωσιν, τοὺς δὲ μετὰ ἀναπαύσεώς τινος καὶ \| ἡδονῆς.
28	ἐὰν δὲ τὴν ἀληθῶς σωτηρίαν λέγῃ σῴζεσθαι ἀνθρώπους καὶ
28	εὔχηται περὶ ἧ[ς] ε̣ἴ̣ρηται, ὅτι “ἐγένετο ὁ σωτὴρ 〈πᾶσιν〉 \| τοῖς ὑπακούουσιν αἴτιος σωτηρίας αἰωνίου”, πρὸς ὃ σημαινό‐
30	μενον ἀφορῶν ὁ ἅγιος ἔλεγεν· “ὁ θεὸς ἡμῶν, θεὸς τοῦ \| σῴ‐
30	ζειν”, ἀλληγορητέον ἐνταῦθα τὰ κτήνη· τῶν γὰρ προσεληλυθό‐ των τῇ θε[ο]σεβείᾳ καὶ αὐτῇ τῇ τοῦ εὐαγγελίου \| διδασκα‐
31	λίᾳ οἱ μὲν μαθηταί, οἱ δὲ πρόβατα λέγονται· “τὰ πρόβατα τὰ ἐμὰ τῆς ἐμῆς φωνῆς ἀκούουσιν”. φω\|νῆς μόνης ἀκούουσιν.
32	ἐστὶν δὲ ἡ φωνὴ ἡ πρόχειρος ἀπόδοσις τῶν γραφῶν ἡ φθάνουσα καὶ κρούουσα τὴν \| ψυχὴν καὶ τὴν ἀκοὴν αὐτῆς, οὐ μὴν τ̣[ὸν
33	νο]ῦ̣ν. τῆς φωνῆς οὖν τοῦ Ἰησοῦ τὰ πρόβατα αὐτοῦ ἀκούου‐ σιν ὡς ἀρίστου \| καὶ ἀληθοῦς ποιμένος.
34	ὅταν δὲ λέγ[ῃ τι]σίν. “ὑμεῖς φωνεῖτέ με· ὁ κύριος καὶ
35	ὁ διδάσκαλος, καὶ καλῶς λέγετε· εἰμὶ γάρ”, \| εἰμὶ ἀληθῶς
35	διδάσκαλος. καί εἰμι κύριος ὑμῶν· δουλεύετε γάρ μοι τηροῦν‐
237	τές μου τοὺς νόμους—, οὗτοι οὔκ εἰσιν πρόβατα, \| ἀλλὰ μαθη‐
1	ταί, μαθηταὶ σοφίας, μαθηταὶ τῆς ἀληθείας. τὰ δὲ πρόβατα ποι‐ μένος εἰσὶν πρόβατα. ἄλλη δέ ἐστιν ἐπίνοια συν\|καταβατικὴ
2	τοῦ σωτῆρος τὸ εἶναι αὐτὸν ποιμένα. ἐπεὶ δὲ πάντας σῶσαι καὶ βελτιῶσαι βούλεται, τότε δὲ ἡ σωτηρία καὶ ἡ βελτί\|ωσις	40
3	ἀνύεται, ὅταν πρὸς τὴν ἕξιν τοῦ δυναμένου ὠφεληθῆναι πρὸς ἃ δύναται, τοὺς μὲν μέ̣[χ]ρι τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκροατὰς \| κα‐
4	λεῖ, τοὺς δὲ τοῦ λόγου αὐτοῦ, τῆς διδασκαλίας αὐτοῦ. τοὺς
4	οὕτως οὖν καλουμένους ἀνθρώπους καὶ κτ[ήν]η σῴζει. καὶ τὰ
5	πρόβατα δὲ σῴζει, \| ἵνα μηκέτι πρόβατα ὦσιν, ἀλλ’ ἐκ προ‐
5	βάτων ἄνθρωποι γένωνται. τοῦτο γοῦν αἰνίττεται ὁ εἰκοστὸς δεύτερος ψαλμός· “κύριος”, φησίν, \| “ποιμαίνει με, καὶ οὐ‐
6	δέν με ὑστερήσει. εἰς τόπον χλοῆς, ἐκεῖ με κατεσκήνωσεν, ἐπὶ ὕδατος ἀναπαύσεω[ς] ἐξέθρεψέν με”. ὡς \| πρόβατον λα‐
7	λεῖ· τὰ ὑπάρξαντα παρὰ ποιμένος ἀπαγγέλλει εὐχαριστητικῶς. εἶτα λέγει· “τὴν ψυχή[ν μο]υ ἐπέστρεψεν. \| ὡδήγησέν με”.
8	καὶ μεθ’ ὁλίγον ἐπιφέρει· “ἑτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν”. οὐκέτι τόπος χλο[ῆς ἐ]στιν, οὐκέτι νομή, \| οὐκέτι βόσκεται,
9	ἀλλὰ τράπεζα, ἐν ᾗ ἐπίκειται “ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς”, “ὁ ἄρτος
9	ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς”, ἡ σὰρξ Ἰησοῦ, ἡ ἀληθινὴ τροφή. \|
10	μετὰ δὲ τὴν προκοπὴν τῆς τραπέζης μεταλαμβάνει καὶ ποτηρί‐ ου, οὗ προπίνει ἡ σοφία “ἡ κεράσασα τὸν ἑαυτῆς οἶνον”. \| σὸν
11	ποτήριόν ἐστιν, εἰ σύ μοι προπίνεις, ἐμὸν δὲ ποτήριον, εἰ
11	μεμέτρηκάς μοι, ὃ δύναμαι πιεῖν. 8 ὡς ἐπλήθυνας τὸ ἔλεός \| σου, ὁ θεός.
12	ἐλέῳ θεοῦ καὶ οἱ ἄνθρωποι σῴζονται. τότε δὲ πληθύνεται
12	τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ καὶ ἡ δαψίλεια αὐτοῦ φαίνεται, ὅταν καὶ κτήνη σῴζῃ. \| ὡς εἰ καὶ περὶ διδασκάλ{ι}ου τελείου λέγῃς,	42
13	ὅτι ἡ ἀγαθότης αὐτοῦ γνωρίζεται, ὅταν σοφοὺς καὶ τελείους ἀκροατὰς παιδεύῃ· τότε \| δὲ πληθύνεται αὐτοῦ ἡ ἀγαθότης,
14	ὅταν καὶ τοῖς ἀνοήτοις συνκ[α]ταβαίνῃ, πειρᾶται εἰσάγειν
15	αὐτοὺς εἰς μείζονα κατάστασιν. \| αὐτίκα γοῦν ὁ διδάσκαλος
15	τοῦ χριστιανισμοῦ “σοφοῖς καὶ ἀνοήτοις, Ἕλλησιν καὶ βαρ‐ βάροις ὀφειλέτης ἐστίν”. οὐ μόνον σοφοῖς \| ὀφειλέτης ἐστίν,
16	ἀλλὰ καὶ ἀνοήτοις. καὶ τοῖς μὲν σοφοῖς “λαλεῖ ἐν τοῖς τελεί‐ οις σοφίαν”, τοῖς δὲ ἀνοήτοις οὐ τὴν σοφί\|αν λαλεῖ, ἀλλ’
17	ἐκεῖνα προτείνει τὰ μαθήματα τὰ ἀφιστῶντα αὐτοὺς ἀνοησίας, ἵνα μηκέτι ἀνόητοι ὄντες δέχωται λοιπὸν \| τὴν σοφίαν. πά‐
18	λιν Ἕλλησιν, τοῖς Ἕλληνα νοῦν ἔχουσιν ἠκριβωμένον καὶ δυ‐ νάμενον παρακολουθεῖν ὡς Ἕλλησιν λαλεῖ. \| τοῖς δὲ βαρβά‐
19	ροις οὖσιν κατὰ τὴν ψυχὴν ἐκεῖνα λέγει τὰ ἀφιστῶντα τοῦ
20	βαρβάρου ἔθνους, τῆς γνώμης τῆς τοιαύ\|τ〈η〉ς τῆς ἀγριωτέρας.
20	8 οἱ δὲ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων ἐν σκέπῃ τῶν πτερύγων σου ἐλ‐ πιοῦσιν.
21	οἱ τῶν ἀνθρώπων τούτων υ[ἱοί]. \| ἐὰν μὲν οὖν καὶ κατὰ
21	τὴν προτέραν ἐξήγησιν λέγωνται ἄνθρωποι τὰ θνητὰ λογικὰ ζῷα καὶ 〈κτήνη〉 τὰ 〈αὐ〉τοῖς ὑπηρετοῦν[τα], \| τούτων τῶν
22	ἀνθρώπων οἱ υἱοὶ ἐν σκέπῃ τῶν θεοῦ πτερύγων τὴν ἐλπίδα ἔ‐
22	χουσιν. πτέρυγες αὗται νοηταί εἰσιν μ̣[ετε]\|ωρίζουσαι τὸν νοῦν.
23	οὕτω γοῦν ὁ ἅγιος λέγει· “τίς δώσει μοι πτέρυγας ὡσεὶ πε‐
23	ριστερᾶς”; οὐχ οὕτω λέγομεν ὅτι αἰσθητοῦ ζῴου δοθῆ\|ναι	44
24	αὐτῷ πτέρυγας 〈εὔχεται〉· τοῦτο γὰρ ἀδύνατον. ἀδυνάτων δὲ
24	οὐδὲ ἔρως ἐστὶν οὔτε εὐχή. “ὡς ἀετὸς ἐπὶ τοῖς νεοσσοῖς αὐ‐
25	τοῦ ἐπε\|πόθησ〈ε〉ν”. τότε ἐπτερώθησαν, ἠδυνήθησαν “ἐπὶ τῶν
25	μεταφρένων” τοῦ θεοῦ ληφθῆν[αι]. τί δὲ ἐφ’ ἡμῖν ἐστιν τὸ \| οὕτω πτερωθῆναι; ἄκουε τί φησιν ὁ προφήτης Ἰσαίας· “οἱ ὑπομένοντες τὸν [θεὸν ἀλ]λάξουσιν ἰσχύν, πτεροποι\|ήσουσιν
27	ὡς ἀετοί, δραμοῦνται καὶ οὐ κοπιάσ〈ου〉σιν”. καὶ ἄλλος ἐπ‐ εύχεται λέγων· “ἀνακαινισθήσεται ὡς ἀετοῦ \| ἡ νεότης σου”.
28	ὅταν γοῦν ὁ ἅγιος λ[έ]γῃ ἐπτερῶσθαι, τὰ πτερὰ τούτου ἀρετὴν καὶ σύνεσιν καὶ σοφίαν ἐκλημπτέον· \| ταῦτα γὰρ μετάρσιον
29	μετεωρίζει τὸν̣ ἄνθρωπον.
29	{σκεπασθήσονται ἀπὸ τῆς πιότητος τοῦ οἴκου σου} σκεπά\|‐
30	ζονται ὑπὸ τὰς πτέρυγας τοῦ θεοῦ. σκέπη αὐτῶν γίνεται 〈τῶν
30	πτερύγων τοῦ θεοῦ〉. τότε δὲ σκεπάζονται, ἵνα πτεροποιή〈σ〉ω‐ σιν, ἵνα νοσσο\|ποιηθῶσιν, ὡς ᾠὰ γένωνται ὑπὸ τὰς πτέρυγας
31	τοῦ θεοῦ. ⟦σκέπη αὐτῶν γίνεται τῶν πτερύγων τοῦ θεοῦ. τότε δὲ \| σκεπάζονται, ἵνα πτεροποιήσουσιν ⟧ ᾠὰ δέ εἰσιν αἱ ἄπλαστοι ψυχαὶ [αἱ μ]ήπω μόρφωσιν Χριστοῦ λαβοῦσαι. ὅταν οὖν ὑ\|πὸ
33	τὰς πτέρυγας αὐτοῦ γε〈γό〉νωσιν, τό[τ]ε μορφοῦνται καὶ ζῷα
33	γίνονται κα̣[τὰ ἀλ]λ̣ηγορίαν κατὰ τὸν ἔσω ἄνθρωπον. οὐ τοῦτο λέγει· \| “υἱοὶ τῶν θνητῶν ζῴων”, ἀλλὰ τῶν φυ‐
34	λαττόντων ἀληθῶς τὸν ἄνθρωπον τ[ὸν] “κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοί‐
35	ωσιν” θεοῦ. δύναται δὲ καὶ \| παραφραστικῶς εἰρῆσθαι “υἱοὶ
35	ἀνθρώπων” ἀντὶ τοῦ “οἱ ἄνθρωποι”.
35	9 μεθυσθήσονται ἀπὸ πιότητος τοῦ οἴκου σου. \|	46
238	οὐ πᾶσα μέθη ψέγεται. “μὴ μεθυσθήσεσθε”, φησίν, “οἴνῳ, ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία”. καὶ κατὰ τὸ πρόχειρον μὲν δύναται \| τὴν
2	πολυοινίαν εἰρῆσθαι ἀσωτίας οἶνον· βλάπτει γὰρ τὰς φρένας,
2	παραπεσεῖν ἔσθ’ ὅτε ποιεῖ. ψέγεται οὖν αὕτη ἡ μέθη. \| καὶ περὶ τῶν ἑτερογνωμονούντων καὶ δόγματα ἄ[θ]εα εἰσ‐
3	αγόντων ὥσπερ τροφὴ〈ν〉 καὶ οἶνο〈ν〉 αὐτὰ προτεινόντ〈ων〉 λέ‐ γεται· \| “οἵδε δὲ σιτοῦνται σῖτα [ἀσε]βείας”. καὶ τὰ σῖτα
4	τῆς ἀσεβείας ἐσθίοντες καὶ ζητοῦντες ἐκεῖνοί εἰσιν περὶ ὧν
5	εἴρηται· “ἔδωκας \| αὐτὸν βρῶμα λαοῖς τοῖς Αἰθίοψιν”· ὡς
5	γὰρ τρέφονται τῷ σώματι Χριστοῦ οἱ τὰ δόγματα τῆς εὐσεβεί‐ ας προσηκ〈ά〉μενοι, οὕτως \| τὰς σάρκας τοῦ δράκοντος, τοῦ
6	διαβόλου αὐτοῦ, ἐσθίουσιν οἱ ἀθέοις δόγμασιν σιτούμενοι καὶ πίνοντες τὸν κατάλ\|ληλον οἶνον, οἶ[νον ἀ]σ̣ωτίας. “μὴ
7	μεθυσθήσεσθε” οὖν “οἴνῳ, ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία”. ἀσεβῶν δέ ἐσ‐ τιν τὸ τοῦτον πίνειν \| τὸν οἶνον· “ο[ἴνῳ γὰ]ρ παρανόμῳ με‐
8	θυσθήσονται”.
8	ἡ δὲ καὶ ἐπαινετὴ μέθη καί, ἵνα ὥς τινες εἶπον, εἴπω, νηφάλιος \| μέθη νήφειν π[οιο]ῦσα τοὺς πεπωκότας. ἐν τῷ
9	ᾄσματι γοῦν τῶν ᾀσμάτων ὁ Ἰησοῦς πρὸς τοὺς ἑταίρους ἑαυ‐
10	τοῦ ἔλεγεν· \| “φάγετε, πίετε, μεθύσθητε, ἀδελφοί”. τοῖς
10	ἀδελφοῖς ἑαυτοῦ ὁ θεὸς λόγος λέγει ταῦτα· ἐνανθρωπήσας γὰρ ἔσχεν ἀδελφοὺς τοὺς \| κατ’ αὐτὸν πολιτευομένους, τοὺς τὰ
11	μαθήματα αὐτοῦ δεχομένους καὶ υἱοποιουμένους. “φάγετε” οὖν, “πίετε, μεθύσθητε”. \| φάγετε τῆς πνευματικῆς τροφῆς ἧς εὐ‐
12	τρέπισεν ὑμῖν ἡ σοφία· “ἡτοιμάσατο” γὰρ “τὴν ἑαυτῆς τρά‐ πεζαν”. \| καὶ πίετε ἐκεῖνον τὸν οἶνον τὸν εἰς μέθην νή̣‐
13	φ̣ουσαν ἄγοντα. καὶ ἐνταῦθα οὖν οὐ καθάπαξ εἶπεν, ἀλλὰ “μεθυσθή\|σονται	48
14	ἀπὸ πιότητος τοῦ οἴκου σου”. κατὰ μίαν ἀπόδοσιν ἡ ἐκκλησία
15	“οἶκος θεοῦ” λέγεται· εἴρηται γὰρ Τιμοθέῳ ὑπὸ Παύλου· \| “ἐ‐
15	ὰν βραδύνω, ἔγραψά σοι, πῶς δεῖ σε ἐν οἴκῳ θεοῦ ἀ[ν]αστρέ‐
15	φεσθαι, ἥτις ἐστὶν ἐκκλησία θεοῦ ζῶντος”. ἡ πιότης τοῦ οἴ‐ κου \| τούτου ἡ τελεία ἐστὶν διδασκαλία, ἡ σοφία ἡ λαλου‐
16	μένη ἐν τοῖς τελείοις, “ἡ στερεὰ τροφή”, ἧς μετέχουσιν οἱ “τὰ αἰσθητήρια” τοῦ \| ἔσω ἀνθρώπου “γεγυμνασμένα ἔχοντες
17	πρὸς διάκρισιν καλοῦ καὶ κα〈κ〉οῦ”. καὶ πίν〈ου〉σιν οὗτοι τὸν οἶνον τὸν ἀπὸ “τῆς ἀληθινῆς \| ἀμπέλου” τρυγώμενον. οὗ‐
18	τοι οὖν ἀπὸ τῆς πιότητος τοῦ οἴκου τοῦ θεοῦ μεθύσκονται. πιότη{το}ς τοῦ οἴκου τοῦ θεοῦ τούτου ἡ τελεία \| ἐστὶν δι‐
19	δασκαλία, ἡ ἀνενλιπὴς γνῶσις τῆς ἀλη[θ]είας.
19	ἐὰν δὲ καὶ τὸν ἄνθρωπον τοῦ σωτῆρος οἶκον καλῇς, ἐπεὶ
20	λέγει \| ὅτι· “λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον”. “τοῦτο δὲ ἔλεγεν
20	περὶ τοῦ ναοῦ τοῦ σώματος”, οὐχ ὅτι μόνον σῶμα ναὸν εἶχεν, ἀλλ’ ὅτι τὸ μέρος \| [τοῦ]το τοῦ 〈ναοῦ〉 λυθῆναι ὑπὸ ἀνθρώ‐
21	πων ἠδύνατο. ἀμέλει γοῦν τὴν λύσιν τοῦ ναοῦ ἐπὶ τοῦ σώματος μόνου \| [ἔλαβ]εν. ὅταν δὲ λέγῃ· “τιθῶ τὴν ψυχήν μου, ἵνα
22	πάλιν λάβω αὐτήν”, οὐ λέγει· “λύσατε τὴν ψυχήν μου”. ἔλεγον οὖν παρά\|[δο]ξ̣όν ποτε τοιοῦτο, εἰ τίθησιν τὴν
23	ψυχὴν αὐτοῦ, ἵνα πάλιν λάβῃ αὐτήν, “καὶ οὐδεὶς αἴρει αὐτὴν ἀπ’ αὐτοῦ, ἀλλ’ αὐτὸς ἐξουσίαν \| ἔχει θεῖναι καὶ λαβεῖν
24	αὐτήν”. σκόπει διὰ τί· οὐ κοινῷ θανάτῳ ἠ〈έ〉ρθη αὐτῷ ἡ ζω‐
25	ή. ἀμέλει γοῦν οἱ συνσταυρωθέντες \| αὐτῷ ὑπετμήθησαν τὰ
25	σκέλη, ἵνα ἀποθάνωσιν. τοῦτο οὖν μὴ παθόντος τοῦ σωτῆρος εὑρέθη τεθνηκώς. “κλίνας” γοῦν \| “τὴν κεφαλὴν παρέδωκεν	50
26	τὸ πνεῦμα”. εἰ δὲ οὐδεὶς ἦρεν τὴν ψυχήν, ἀλλ’ αὐτὸς ἀφ’ ἑ‐ αυτοῦ αὐτὴν ἔθηκεν, ἵνα πάλιν λάβῃ \| αὐτήν, τούτῳ τῷ τρό‐
27	πῳ, [ὡς] ἐν ἑνὶ τῶν ψαλμῶν λέγει· “ἐγενήθην ὡς ἄνθρωπος ἀβοήθητος ἐν νεκροῖς ἐλεύθερο{ι}ς” \| γέγονεν.
28	καὶ κατὰ μὲν τὸ πρόχε̣ιρον ἐροῦμεν, ὅτι οἱ ἀπαλλαττόμενοι μετὰ ἁμαρτιῶν καὶ “σειραῖς τῶν ἑαυτῶν ἁμαρτιῶν \| σφινγόμε‐
29	νοι” οὔκ εἰσιν ἐλεύθεροι νεκροί. ἐπεὶ τοίνυν Ἰησοῦς ἁμαρτί‐
30	αν οὐκ ἐποίησεν οὐδὲ ἔγνω αὐτήν, ἐλεύθερος ἦν ἐν \| νεκροῖς.
30	μόνη αὕτη ἡ ψυχὴ ἐκεῖ ἐλευθέρα ὤφθη. ἀμέλει γοῦν ἔπτηξαν
30	αὐτὴν οἱ πυλωροὶ τοῦ ᾅδου. κατὰ δεύ\|τερον λόγον “ἐν νεκροῖς ἐλεύθερος” οὕτω γέγο‐
31	νεν· πάντες οἱ ἐξερχόμενοι τοῦ [β]ίου καὶ ἀπολείποντες τὸ σῶμα \| ἐὰν σπουδαῖοι ὦσιν, χειραγωγοῦνται ὑπὸ φ〈ω〉ταγωγῶν
32	〈ἀγγέλων〉, ἄλλοι δὲ ὑπὸ κολασ[τ]ῶ̣ν τινων. εἴρηται γοῦν ὅ‐ τι· “ἀπέθανεν \| δὲ ὁ πτωχὸς καὶ ἀπηνέχθη ὑπὸ τῶν ἀγγέλων
33	εἰς κόλπους Ἀβραάμ”. οὐχ ἑαυτῇ ἐκεῖ γέ̣[γ]ονεν, ἀλλὰ ἄγγελοι αὐτὴν ἀπηγίοχαν. \| πρὸς ἄλλον δὲ φιλόζωον λέγεται· “ἄφρων,
34	[ταύ]τῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσ[ι]ν ἀπὸ σοῦ”. εἰ
35	ἀπαιτεῖται αὐτοῦ ἡ ψυχὴ \| καὶ αὐτὴ ὑπό τινων κολαστῶν ἀπο‐
35	φέ[ρεται] εἰς τὸν ᾅδην, μόνη ἡ Ἰησοῦ ψυχὴ ἐλε[υ]θέρα ἐξ‐
35	ῆλθεν· οὐδὲ ἀγγέλων ἐδεήθη, \| ἵνα ξεναγ〈ῶ〉σιν αὐτήν, οὐδὲ	52
36	εἱλκύ〈σ〉θη οὐκ ἔχουσα τὰ αἴτια τοῦ ἑλκυσθῆναι. τοῦτο [ο]ὖν ἐστιν τὸ θεῖναι καὶ λαβεῖν τὴν \| ψυχήν, καὶ “οὐδεὶς ἦρεν
37	αὐτήν”, λέγει, “ἀπ’ ἐμοῦ· ἐγὼ ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτήν,
37	ἵνα πάλιν λάβω αὐτήν”.
239	ἡ θεία παίδευσις \| ὑπ’ ἐνανθρωπήσαντος τοῦ σωτῆρος πι‐ ότης ἐστὶν τοῦ οἴκου. καὶ τὸ παράδοξον· ἐκ τῶν πνευμα\|τι‐
2	κῶν, νοητῶν λεγόμενα οὔκ εἰσιν παράδοξα. τὰ αἰσθητῶς ὄν‐
2	τα τι ἕτερον οὔκ εἰσιν αἰσθητά. τὸ δὲ ὂν νοητὸν δύναται \| καὶ αἰσθητῶς νοηθῆναι. ἀδύνατον οὖν ἐπὶ αἰσθήσεως ἀρχιερέα
3	καὶ ἀμνὸν τὸν αὐτὸν λαβεῖν. Ἰησοῦς δὲ καὶ ἀμνός ἐστιν καὶ \| ἀρχιερεύς. ἀδύνατόν ἐστιν θύραν καὶ οἶκον ἐπὶ αἰσθητοῦ λα‐
4	βεῖν τὸ αὐτό. Ἰησοῦς δὲ ἀμφότερά [ἐστι]ν, καὶ θύρα εἰσά‐
5	γουσα εἰς τὸν \| οἶκον καὶ ὁ οἶκος ἐκεῖνος, εἰς ὃν εἰσάγει
5	ἡ θύρα. καὶ ἁπαξαπλῶς τὰ νοητὰ πάντα τοιαῦτά ἐστιν. καὶ πε‐ ρὶ τῆς τοῦ ἀνθρώπου γοῦν \| ψυχῆς λέγομεν, ὅτι γεωργεῖ ἑαυ‐
6	τήν, αὖ τὸ φυτόν ἐστιν, καὶ ὅτι γῆ ἐστιν δεχομένη σπέρματα καὶ καρποφοροῦσα, καὶ ὅτι \| νύμφη γίνεται τοῦ θεοῦ λόγου
7	καὶ τίκτει τέκνα σωτηρίας. καὶ γίνεται καὶ πρόβατον. καὶ πρὸς τὰς δ[ιαφ]όρους ἐπινοίας \| καὶ ὀνομασίας καὶ τὰς ὠφε‐
8	λείας λαμβάνομεν. ὅταν ἡ ψυχὴ γῆ καλῆται, τὰ δυνάμενά [τι μ]αθήματα σπέρμα\|τά ἐστιν, ἐὰν δὲ νύμφη λέγηται, αἱ γοναὶ
9	αἱ καταβαλλόμεναι εἰς αὐτήν, καὶ τὰ κόσμια τὰ περὶ [αὐ]‐
10	τὴν αἱ πρακτικαὶ \| καὶ ἠθικαὶ ἀρεταί εἰσιν καὶ αἱ διανοη‐
10	τικαὶ καὶ τέλειαι. πάλιν ὅταν πρόβατον λέγηται, νομὴ λέγεται
10	τὰ μαθήματα, \| χλοὴ λέγεται τὰ παιδεύματα. πάντα οὖν δύναται	54
11	ἅμα εἶναι ἄλλοις καὶ ἄλλοις. καὶ τοῦτο δὲ ἰστέον· ὁ λεγόμενος οἶκος καὶ ἄμ\|πελός ἐστιν
12	φέρων οἶνον· καὶ πάλιν σάρξ ἐστιν τρέφουσα· καὶ γεωργός ἐσ‐ τιν ἐπιμελόμενος φυτῶν, ἵνα καρπο\|φορήσουσιν. καὶ ὅρα, ὅτι
13	αὐτὸς καὶ γεωργὸς καὶ ἄμπελος καὶ ποιμ[ὴ]ν καὶ πρόβατον. κατὰ διαφόρους δὲ ἐπινοίας λαμβα\|νόμενα δείκνυσιν ὅτι οὐ‐
14	σία νοητή ἐστιν, περὶ ἧς ταῦτα λέγεται. [π]οτὲ γοῦν Ἕλλη‐
15	νος ἀπαιτοῦντος ὅτι· “πόθεν ἔχετε δεῖξαι \| ἐκ τῆς γραφῆς
15	ὑμῶν ὅτι, φέρε, ἡ ψυχὴ νοητή ἐστιν; πάντα γὰρ τὰ ἀπαγγελλό‐ μενα περὶ αὐτ〈ῆσ〉 καὶ σωμάτων ἴδια \| σημαίνει”, ἔλεγον αὐ‐
16	τὸ τοῦτο· ἦ ἕκαστον τῶν σωμάτων ἓν ἔχει εἶδος ἐκεῖνο καθ’ ὅ ἐστιν· ὅταν δὲ μετουσίᾳ \| λέγηται πάντα εἶναι, οὐδὲν
17	αἰσθητῶς λέγεται. θεὸς λέγεται, πνεῦμα λέγεται, φῶς λέγε‐ ται ὡς ἄνθρωπος ἐσχηματις\|μένος καὶ μέλη ἔχων· οὐκ ἔχει γὰρ
18	πνεῦμα μέλη· 〈θεὸσ〉 οὐκ ἔχει κάθισιν καὶ ἀνάστασιν καὶ πόδας καὶ τὰ ἄλλα· ἐξ οὗ \| παρίσταται, ὅτι αἱ οὐσίαι, περὶ ὧν
19	ταῦτα λέγονται, νοηταί τινές εἰσιν.
20	9 καὶ τὸν χειμάρρουν τῆς τρυφῆς σου ποτι\|εῖς αὐτούς.
20	δύναται ἡ ῥέουσα πιότης τοῦ οἴκου πρὸς τῷ ποτίσαι καὶ εἰς μέθην νηφάλιον ἀγαγεῖν. “χειμάρ[ρου]ν̣ \| τρυφῆς” ὀνομά‐
21	ζει, ὥσπερ λέγεται “ποταμὸς τρυφῆς ἐκπορεύεσθαι ἐξ Ἐδὲμ καὶ ποτίζ〈ει〉ν τὸν παράδεισον”. ἡ̣ [δὲ] \| χορηγία τῆς δι‐
22	δασκαλίας, τῆς μετουσίας τῆς παιδεύσεως “χειμάρρους” λέγεται “τρυφῆς”. “ποτιεῖ〈σ〉 {ἐπ’} αὐτού[ς]”. \| εὖ δὲ καὶ τὸ φάναι·	56
23	“ποτιεῖ〈σ〉 {ἐπ’} αὐτούς”, ἐπεὶ μετὰ τὸν χειμάρρουν τοῦτον γίνονται καὶ ἐν αὐτῇ τῇ πηγῇ. ὡς \| νήπιοι ποτίζονται, καὶ
24	ἵνα ἀπὸ λέξεως ἀποστολικῆς εἴπω· τοῖς εἰσαγομένοις ὁ Παῦ‐
25	λος γράφει· “γάλα ὑμᾶς \| ἐπότισα”. ποτίζονται δὲ οἱ μὴ δυ‐
25	νάμενοι ἑαυτοῖς πιεῖν, ποτίζονται οἱ παιδ̣[ευόμ]ενοι. ὅταν ποτισθῶσιν \| τοῦτον τὸν τῆς τρυφῆς ποταμόν, λοιπὸν ἐπ’ αὐ‐
26	τὴν τὴν ζωὴν ἔρχονται, ἀφ’ ἧς ῥ̣[εῖ οὗτο]ς ὁ ποταμός, “ὅτι παρὰ \| σοὶ πηγὴ ζωῆς”. ἐπεὶ παρὰ σοὶ πηγὴ ζωῆς ἔστιν. οὐκ
27	εἶπεν· “ὅτι παρὰ σοὶ πηγὴ ζωῆς γέγονεν” ἢ “πηγὴ ζωῆς ὑπ‐ άρ\|ξεται”, ἀλλὰ “παρὰ σοὶ πηγὴ ζωῆς”. ἀεὶ ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς αὕτη ἐστίν. ὅτε μέντοι οἱ ποτιζόμενοι πλησιά\|σουσιν, ῥεῖ
29	καὶ ῥεῦμα γίνεται ἀπὸ τῆς πηγῆς καλούμενος “τρυφῆς χειμάρ‐
29	ρους”.
30	10 ὅτι παρὰ σοὶ πηγὴ \| ζωῆς, ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα
30	φῶς.
30	θεώρει ὧδε πάλιν τὴν πηγήν· δι̣χῶς εἴρηκεν· καὶ τὸ φῶς εἴρηται \| πηγή. ἐπ’ ἱστορίας δὲ καὶ σωματικῆς διαλή〈μ〉ψεως
31	οὐ δυνατὰ ταῦτα. εἰ δὲ οὖν ἐξ αὐτοῦ ῥεῖ τὰ ἀγαθὰ καὶ οὐ δέ‐ χεταί ποθεν \| αὐτὰ ὡς λάκκος, κ〈ε〉φ〈α〉λή{ν}, πηγή ἐστιν ζω‐
32	ῆς. καὶ τί λέγω; αὐτ[ὸς ἔλεγ]εν· “ἐγώ εἰμι ἡ ζωή”. ταὐτὸν δέ ἐστιν \| εἰπεῖν “ζωὴν” καὶ “πηγὴν ζωῆς”. ζ̣ωὴ μέν, ἐπεὶ
33	ζωοποιεῖ καὶ εἰς ἀ[θα]νασίαν ἄγει, πηγὴ δέ, ὅτι οὐκ ἄλλοθεν \|
33	δέχεται τὰ ζωοποιοῦντα, ἀλλὰ αὐτ̣ὴ αὐτὰ ἔχει ἐν ἑαυτῇ.	58
34	“ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς”·
240	εἰ δὲ πρὸς τὸν πατέρα \| λέγοιτο ἡ φωνὴ αὕτη, λέγει ὅτι·
1	ἐπεὶ ὁ ἑωρακὼς τὸν υἱόν σου, φῶς ὄντα ἀληθινόν, ὁρᾷ σὲ φῶς ὑπάρχοντα, \| ἐν τῷ σῷ φωτὶ ὀψόμεθα σὲ φῶς ὄντα· “ὁ” γὰρ “ἑ‐
2	ωρακὼς τὸν υἱὸν ἑώρακεν τὸν πατέρα”. καὶ “εἰκὼν τοῦ θεοῦ τοῦ \| ἀοράτου ἐστὶν” δεικ[νύου]σα τὸν οὗ ἐστιν εἰκών, καὶ “χαρακτήρ ἐστιν τῆς θεοῦ ὑποστάσεως” φανερ〈ῶν〉 \| τὴν 〈ὑπό〉‐
4	στασιν τοῦ θεοῦ. “ἐν τῷ” οὖν “φωτί σου ὀψόμεθα φῶς”. εἰ δὲ
5	καὶ πρὸς τὸν υἱὸν λέγοιτο τοῦτο, ἐν τῇ φωτει\|νῇ σου παιδεύ‐
5	σει καὶ διδασκαλίᾳ ὀψόμεθα σὲ ὄντα φῶς.
5	οὗ λέγει· “παράτεινον, ὁ θεός, τὸ ἔλεός σου τοῖς γιγνώς\|‐ κουσίν σε”, γν[ῶσι]ν̣ ἐκείνην λέγει, περὶ ἧς λέγεται· “αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γιγνώσκουσίν σε τὸν μό\|νον ἀλη‐
7	θινὸν [θεόν]”. οὗτοι οἱ γνῶσιν ἔχοντες ἀγαπῶνται ὑπὸ τοῦ θεοῦ. “ποιεῖ” δὲ ὁ θεὸς “ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγα\|πῶσιν”
8	αὐτόν. τὸ “εἰ[ς] χιλιάδας” οὕτω λαμβάνομεν· ὁ ἀριθμὸς ἔχει οὗτος συνγένειαν πρὸς τὴν μονάδα. οἱ πλησιάζον\|τες οὖν τῷ
9	θεῷ τῷ ἑνὶ {ἀκολούθως} καὶ ἓν πνεῦμα πρὸς αὐτὸν γινόμενοι,
9	〈ἀκολούθωσ〉 χιλιάδες καὶ μυριάδες γίνονται. ἀλλὰ τοῦτο λέγε‐
10	ται \| κατὰ τοῦτο· “τὸ ἅρμα τοῦ θεοῦ μυριοπλάσιον, χιλιάδες
10	εὐθηνούντων”· οὐδὲ γὰρ οὕτως λαμβάνομεν χιλιάδα, τὴν δεκά\|‐ κις ἑκατόν, ἀλλὰ διὰ τὴν οἰκειότητα τὴν πρὸς τὴν μονάδα. καὶ γίνεται ἔλεος εἰς αὐτούς. εἰ οὖν παρατείνει εἰς χιλιάδα \| ἡ
12	τοῦ θεοῦ ἐλεημοσύνη, ὡς λέγεσθαι· “ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα τὸ ἔλε‐
12	ος αὐτοῦ”, εἰκότως λέγει ἐνταῦθα· “παράτει\|νον τὸ ἔλεός σου	60
13	τοῖς γιγνώσκουσίν σε”. ἄλλως ἐλεᾷ τοὺς προσερχομένους με‐ τανοίας τρόπῳ, τοὺς ἄφεσιν \| ἁμαρτιῶν αἰτοῦντας. ἐλεᾷ τοὺς
14	γιγνώσκοντας 〈αὐτὸν〉 ὥστε βεβαιωθῆναι καὶ εἰς τὸ τέλος τὸ
14	ὑπὲρ πάντα ἀνελθεῖν. \|
15	11 καὶ τὴν δικαιοσύνην σου τοῖς εὐθέσι τῇ καρδίᾳ.
15	εὐθεῖς δὲ καρδίᾳ καὶ καθαροὶ καρδίᾳ οἱ αὐτοί. ἐστὶν ἀ‐ γαθὸν οὖν \| τῶν καθαρῶν τῇ καρδίᾳ{ν} τὸ βλέπειν τὸν θεόν·
16	“μακάριοι” γὰρ “οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν
16	ὄψονται”. \| 12 μὴ ἐλθάτω μοι ποὺς ὑπερηφανίας, καὶ χεὶρ ἁμαρτωλῶν
17	μὴ σαλεύσῃ με. μὴ ἐπιβῇ τῇ διανοίᾳ μου \| “ὑπερηφανίας πούς”, τουτέστιν,
18	μὴ πορεία τ〈ῆ〉ς ὑπερηφανίας ἐν ἐμοὶ γένηται· λέγονται γὰρ πολλάκις μέλη καὶ τῶν \| ὁ̣[δῶ]ν τῶν βελτίστων καὶ τῶν χειρίσ‐
19	των. ἐν παροιμίαις γοῦν λέγεται· “τῆς δὲ ἀφροσύνης οἱ πόδες
20	κατάγουσιν \| τ[οὺς χ]ρωμένους αὐτῇ μετὰ θανάτου εἰς τὸν ᾅ‐
20	δην”. ὅσοι κατὰ ἀφροσύνην πορεύονται τοῖς ποσὶν τῆς ἀφροσύ‐ νης \| χ̣ρ̣ώμενοι, εἰς τὸν ᾅδην καταβιβάζονται. ὥσπερ οὖν εἰσιν ἀφροσύνης πόδες, οὕτω καὶ ὑπερηφανίας. \| “μὴ ἐλθάτω” οὖν
22	“μοι ποὺς ὑπερηφανίας”, μὴ πορεία τῆς ὑπερηφανίας ἐν τῇ
22	ψυχῇ μου καὶ τῇ διανοίᾳ. “μηδὲ \| χεὶρ ἁμαρτωλῶν σαλεύσῃ με”. χεὶρ δὲ ἡ πρᾶξις
23	πολλάκις εἴρηται, ὡς ἐὰν λέγῃ· “ἄκανθαι φύονται ἐν χειρὶ τοῦ \| μεθύσου”, αἱ αἰσ〈χρ〉αὶ ἐ[πιθυμί]α̣ι̣, αἱ ἀκόλαστοι ἡ‐	62
24	δοναί.
24	13 ἐκεῖ ἔπεσαν οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν.
25	ἔνθα \| ὁ ποὺς τῆς ὑπερηφαν[ία]ς κ̣αὶ ἡ χεὶρ τοῦ ἁμαρτω‐
25	λοῦ, “ἔπεσαν οἱ τὴν ἀνομίαν ἐργαζόμενοι”. οὐ φύσις αὐτοὺς εἰς τὸ \| πτῶμα ἤγαγεν, ἀλλ’ ἐνέργεια καὶ ἐργασία ἀνομίας.
26	13 ἐξώσθησαν καὶ οὐ μὴ δύνωνται στῆναι. ἐπεὶ γὰρ αὐ\|τοὶ ἑαυτοὺς κατεβίβασαν εἰς τὸν πόδα τῆς
27	ὑπερηφανίας, καὶ τῇ χειρὶ τοῦ ἁμαρτωλοῦ παραδίδονται, ἣν εἵλαντο \| ἔχειν, καὶ ἡ παράδοσις αὕτη ἔξωσις αὐτῶν λέγεται. καὶ εὐεργετῶν ὁ θεὸς ἐξωθεῖ αὐτούς, ἵνα μὴ δυνηθῶ\|σιν στῆ‐
29	ναι ἐν τῷ κακῷ. οὐ φύσεως οὖν ἤ τινος βίας ἔξωθεν καταβαλλού‐
30	σης αὐτόν, ἀλλ’ ἡ ἐργασία αὐτοῦ οὖσα \| ἀνομία καὶ κακία.
30	ἐξωθεῖ οὖν αὐτόν, ἵ[ν]α̣ μὴ παραμένῃ, ἵνα μὴ ἀκινήτως ἔχῃ
30	στάσιν ἐν αὐτῇ. καὶ \| μειζόνως μὲν σαφηνίζειν δεῖ τὰς γρα[φά]ς. ποιεῖ δὲ τοῦτο ὁ ἀληθῶς θεόσοφος. ὅμως, εἰ μὴ οὕτως σαφηνί\|ζοιντο,
32	ἀλλ’ ὑποδεεστέρως, οὐδὲ αὐτῶ[ν] τ̣ὸ μέγεθος δείκνυται οὐδὲ τ〈οῦ〉 δεδωκότος. Ἰουδαῖοι γοῦν κατὰ τὸ πρόχειρον \| καὶ τὸ
33	ἀνθρώπινον ἐκλαμβάνοντες αὐτὰς λέγονται “μὴ νοεῖν μηδὲ ἃ
33	λέγουσιν μηδὲ περὶ ὧν διαβεβαιοῦνται”.	64
245 (n1)	〈9 ὅτι οἱ πονηρευόμενοι ἐξολεθρευθήσονται.〉
n2	———————————————————————————
n3	—————————————————————————————
1	καταστραφῆναι, ἀλλ’ ὀλεθρεύονται ᾗ πονηροί εἰσιν, ἵνα μη‐
1	κέτι ὦσιν̣ [τοιοῦτοι. ση]μαίνει δὲ καὶ τὴν κόλασιν. ἡ κόλα‐ σις δὲ πάλιν ἐμ\|ποδιστικὴ κακίας ἐστίν.
2	9 οἱ δὲ ὑπομένοντες τὸν κύριον αὐτ[οὶ κληρονομήσο]υ̣σιν
2	γῆν.
2	οἱ ὑπομένοντες τὸν κύριον κληρονο\|μοῦσιν τὴν ἤδη ἑρμηνευ‐	66
3	θεῖσαν γῆν τὴν ἐν ὕψει, τῷ οὐρανῷ κειμ̣[ένην. καὶ οὗτο]ς ὁ
3	Δαυὶδ ἔλεγε[ν· “πι]στεύω τοῦ ἰδεῖν τὰ ἀγαθὰ κυρίου ἐν γῇ \| ζώντων”. βασιλεὺς ἦν. βασιλέως δέ ἐστιν τὸ ἔχειν τὰ ἀγαθὰ
4	[τῆς ἑαυτοῦ γῆς] καὶ τὸ κατακ̣υριεύειν αὐτῆς. οὐδεὶς δὲ
5	πιστεύει \| λαβεῖν ὃ ἤδη ἔχει, ἀλλὰ πιστεύει εἰληφέναι.
5	οὗτος δὲ λέγει· “πιστε[ύω τοῦ ἰδεῖν”, ο]ὐ “ἑωρακέναι τὰ ἀγαθὰ” ἐκεῖνα, ἃ δίδωσιν ὁ θεὸς \| “τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν”,
6	ὅταν γνησίως εὔχωνται περὶ αὐτῶν.
6	“οἱ ὑπομένοντε̣[ς” οὖν] “τ̣ὸν κύριον κληρονο[μήσ]ουσιν τὴν γῆν”. ἆθλον μέ\|γιστόν ἐστιν ἀρετῆς ἡ ὑπομονή· “ἡ θλῖ‐
7	ψις ὑπομονὴν κατεργάζεται”. θεωρ[εῖ]ς ὅτι μετὰ θλῖψιν ἡ̣ [ὑπομον]ή. ἐκεῖνος οὖν ὑπομένει \| τὸν κύριον ὡς δεῖ ὁ μὴ
8	ἄλλον ἢ αὐτὸν ἔχων ὑπομονήν. καὶ ὥσπερ σοφία γίνεταί τι‐ σιν καὶ δικαιοσύνη καὶ [ἁγιασ]μ̣ός, οὕτω καὶ ὑπομονή. \| αὐ‐
9	τὸς γοῦν οὗτος ὁ Δαυὶδ ἐν ἄλλῳ ψαλμῷ λέγει· “καὶ νῦν τίς ἡ
9	ὑπομονή μου; οὐχὶ κύριος”; ταύτην τὴν ὑπομονὴν ἀεὶ σπου‐
10	δάζουσιν ἔχειν οἱ ὑπὲρ ἀρετῆς \| καὶ εὐσεβείας ἀγωνιζόμενοι.
10	αὐτὸς πάλιν ὁ ὑμνῳδός που λέγει· “ὑπομένων ὑπέμεινα τὸν κύ‐ ριον”. οὐχ ἁπλῶς ”〈ὑπέμεινα〉”, ἀλλ’ ”〈ὑπο\|μένων〉”, ὡς τό·
11	“δικαίως τὸ δίκαιον διώκειν”.
11	οἱ θεραπευταὶ τοῦ θεοῦ ἔχουσιν κληρονομίαν. καὶ τό γε παράδοξον ἄκουε· τέκνων ἐστὶν \| τὸ κληρονομεῖν, οὐ θεραπόν‐
12	των. ἡ ὑπερβολὴ οὖν τῆς ἀγαθότητος το[ῦ κ]λ̣ηρονομουμένου, ὡς ὅσον ἧκεν εἰς τὴν αὐτῶν κατάστασιν \| καὶ φύσιν, θεράπον‐
13	τας ὄντας εἰς κληρονομίαν ἄγει. καὶ ἔλεγον πα[ρά]δειγμά πο‐
13	τε εἰς τό· “τῇ χάριτί ἐστε σεσωσμένοι 〈διὰ τῆς πίστεωσ〉, οὐκ ἐξ ἔργων”. \| καὶ ἔλεγον, ὅτι ἀδύνατόν ἐστιν ὅλως πίστιν	68
14	ἔχειν ἄνευ ἔργων· “νεκρὰ” γάρ “ἐσ̣[τι]ν̣ χωρὶς ἔργων”. λέγει
14	οὖν· “διὰ τῆς πίστεως, οὐκ ἐξ ἔργων”. καὶ ἔλεγον τοιαύτην
14	εἰκόνα· ὅταν φιλάνθρωπος ᾖ{ν}, ἀν̣[θ’ ο]ὗ ἐργάζονταί τινες
15	καὶ ὃν θεραπεύ〈ου〉σιν, δίδωσιν μισθὸν ὑπερ\|αίροντα τὴν ἀξί‐
15	αν τοῦ μισθοῦ. καὶ ἔλαβον τοιαύτην εἰκόνα ὅτι· ἔστω τις κτήτωρ καὶ πεπιστευκέτω γεώργιόν τινι καὶ λεγέτω αὐτῷ \| ὅτι·
16	“ἐὰν ἐπιμεληθῇς αὐτοῦ ὡς δεῖ καὶ ἐργάσῃ αὐτὸ ὡς προσῆκεν,
16	χάρισμά σοι αὐτὸ δίδω· κληρονομίαν αὐτὸ ἔχε”. λέγομεν ἐκεῖ‐ νον \| ὅτι οὐκ ἐξ ἔργων ἔλαβε τὴν κληρονομίαν, ἀλλ’ ἐκ χάρι‐
17	τος τοῦ ὀρέξαντος. “ἔστιν κληρονομία τοῖς θεραπεύουσιν κύ‐
17	ριον”. \| 10 καὶ ἔτι ὀλίγον καὶ οὐ μὴ ὑπάρξῃ ὁ ἁμαρτωλός.
18	τοῦτο λέγει· “μὴ παραζήλου ἐν πονηρευομένοις μηδὲ ζή‐ λου τοὺς ποιοῦντας \| τὴν ἀνομίαν”. φιλάγαθόν σε ζῷον ὁ θεὸς
19	κατεσκεύασεν. φιλαγάθων δέ ἐστιν μὴ τὰ πρόσκαιρα καὶ παρόντα
20	ἐπιθυμεῖν· τὰ γὰρ πρόσκαιρα \| καὶ παρόντα ὑπάρχει καὶ τοῖς
20	ἁμαρτωλοῖς. μὴ τοίνυν παραζήλου αὐ[τ]ό̣ν, ἐὰν πλουτῇ, ἐὰν ὑγιαίνῃ· οὐ γὰρ ἀεὶ μένει. ἐὰν δὲ .[... (.)]., οὐ τὴν \| οὐ‐
21	σίαν φημί, ἀλλὰ τὸν ποιόν.
21	ἐπερ( )· τὸ “πρόσκαιρον”; —ἐὰν προχείρως αὐτὸ θέλῃς λα‐ βεῖν, τῷ μηκέτι ἁμαρτάνειν δοκεῖ μὴ [ἁμαρτ]ωλὸς \| εἶναι. οὐκ
22	ἐνεργεῖ δὲ τότε τὰ τῆς ἁμαρτίας. “πρόσκαιρον” δὲ “ἀπόλαυσιν
22	ἔχει ἡ ἁμαρτία”, ὡς Παῦλος γράφει. ἡ ἀπόλαυσις τῆς ἁμαρ[τί‐
22	ας ο]ὐκέτι \| ὑπάρχει. πρὸς τοὺς πολλοὺς οὖν λέγομεν ὅτι τῷ	70
23	μηκέτι ἁμαρτάνειν δοκεῖ οὐκέτι εἶναι ἁμαρτωλός, πρὸς δὲ τὸν ἀληθῆ λόγον· ἡ ἁμαρτία οὔτε ἦν \| ἐξ ἀρχῆς οὐδὲ εἰς
24	τὸν αἰῶνα ἔσται· περὶ γὰρ τοῦ κορυφαιοτάτου εἴδους αὐτῆς
24	τῆς εἰδωλολατρίας εἴρηται τοῦτο ὅτι· “οὔτε ἀπ’ ἀρχῆς οὔτε \|
25	εἰς τὸν αἰῶνα”. εἰ δὲ αὐτὴ ἡ ὑπερέχουσα τῶν κακιῶν οὐδὲ ἀρ‐
25	χὴν ἔσχεν, οὕτως ὥστε ἄπαυστος̣ [εἶναι, ο]ὐδὲ οὐ λήμψει ποτὲ
25	δηλονότι. \| “ἔτι ὀλίγον καὶ οὐχ ὑπάρξει ὁ ἁμαρτωλός”. ἔχεις οὖν καὶ
26	ἐν τῷ ἐνάτῳ ψαλμῷ· “σύντριψον τὸν βρ[α]χ[ίονα] τοῦ ἁμαρτω‐ λοῦ καὶ πονηροῦ”. \| οὐκ εἶπεν “ἁμαρτωλοῦ”, ἀλλὰ “τοῦ”. εἰ
27	δὲ “τοῦ ἁμαρτωλοῦ” συντρίβεται ὁ βραχίων, πολλῷ πλέον τῶν
27	ὑποδεεστέρων. 10 “καὶ ζητήσεις \| τὸν τόπον αὐτοῦ καὶ οὐ μὴ εὕρῃς.
28	προχείρως πάλιν· δεῖ γὰρ καὶ τὰς δημωδεστέρας ἐξηγήσεις λέ‐ γειν. δοκεῖ τόπος εἶναι τοῦ ἁμαρτω\|λοῦ ὁ περὶ γῆν τόπος· ὧδε γὰρ
29	ἡ ἀνομία γίνεται, ὧδε αἱ ἁμαρτίαι τελοῦνται. παρελεύσεται
30	οὖν ἡ γῆ μετὰ τοῦ οὐρανοῦ. “ζητήσεις” οὖν “τὸν τόπον \| αὐ‐
30	τοῦ καὶ οὐ μὴ εὕρῃς”.
30	τόπος δὲ κυρίως λέγεται ἡ θέσις ἑκάστου. ἀμέλει γοῦν καὶ περὶ τοῦ Ἰούδα λέγεται ὅτι παρέβη τὸν τόπον τῆς δια\|κονί‐
31	ας· “ἀφ’ ἧς παρέβη Ἰούδας”. τόπος τις διακονίας ἐστὶν ἡ
31	θέσις ἡ κατὰ τὴν διακονίαν· ὅταν γὰρ λέγῃ ὁ Παῦλος ὅτι· “τί‐
31	θενται πρῶ\|τον ἀπόστολοι, δεύτερον προφῆται, τρίτον”, βαθ‐	72
32	μοί εἰσιν διὰ τῆς θέσεω̣[ς δη]λ̣ούμενοι. ἀμέλει γοῦν καὶ ἐν ταῖς στρατιωτι\|καῖς τάξεσιν λέγουσιν ὅτι· τόπον ἔχει βενε‐
33	φικιαρίου, βοηθοῦ, καὶ ἐν [ταῖς ἐ]κ̣κλησίαις ὁμοίως. οὐκ εὑ‐ ρεθήσεται ἡ θέσις \| τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἐὰν μηκέτι ἁμαρτωλὸς ᾖ.
34	τόπος δὲ ἦν αὐτοῦ ἡ ἁμαρτία.
34	11 οἱ δὲ πραεῖς κληρονομήσ〈ου〉σιν γῆν. \|
35	τοῦ ἁμαρτωλοῦ μεθ’ ὁλίγον οὐκέτι ἐσομένου οὐδὲ τοῦ τό‐
35	που αὐτοῦ εὑρισκομένου, κἂν ζητηθῇ, ὁ τόπος τῶν πράων \|
246	μένει εἰς τὸν αἰῶνα· αἰώνιος γάρ ἐστιν ἡ [..... ..... ...]ω̣η,
1	ἀθάνατός ἐστιν. καὶ περὶ τοῦ σπουδαίου λέγεται ὅτι· “ἡ δι‐ καιοσύνη αὐτοῦ \| μένει εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος”.
2	οἱ πραεῖ[ς οὖν, τουτέστι]ν̣ οἱ πραότητα ἔχοντες, οἱ ἀορ‐ γησίαν κατορθοῦντες, κληρονομήσουσιν \| τὴν γῆν· πρᾶος γάρ ἐσ‐
3	τιν ὁ ἀό̣[ργ]η̣τος· οὐ γὰρ [προσεκτέον ἄλ]λοις τισὶν λέγουσιν ὅτι ἐκεῖνος πρᾶός ἐστιν, κἂν ὀργίζηται οἷς \| δεῖ ὀργισθῆ‐
4	ναι. πολιτικωτέρα δ̣έ̣ ἐστιν αὕτη ἡ [πραότης καὶ ῥη]τορική.
4	τί ποτε; ἀόργητος γάρ ἐστιν ὁ σπουδαῖος· καὶ γὰρ ἐν τοῖς
5	φθάσασιν \| στίχοις εἴρηται· “παῦσαι ἀπὸ ὀργῆς καὶ ἐνκατά‐
5	λ[ιπε θυμόν]”.
5	11 καὶ κατατρυφήσουσιν ἐπὶ πλήθει εἰρήνης. πότε δὲ τὸ πλῆθος \| τῆς εἰρήνης ταύτης [γίν]ε̣[τ]αι; ὅ‐
6	ταν ἡ ἐπευχὴ [εἰσακούη]ται τῶν λεγόντων· “χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη πληθυνθείη”. ὁ δυνάμενος εἰ\|πεῖν ὅτι· “μετὰ τῶ[ν	74
7	μισού]ντων τὴν εἰρήν[η]ν ἤμην εἰρηνικός”, πλῆθος εἰρήνης ἔχει, κατατρυφᾷ ἐπὶ τῷ πλήθει τῆς εἰρή\|νης ταύτης. δυν[ατὸν
8	δ]ὲ̣ εἰπεῖν ὅτι· μετοικισθέντες ἀπὸ τοῦ χωρίου τούτου, ἔνθα πόλεμοι καὶ τάραχοι τυγχάνουσιν, γίνονται ἐν γῇ \| τῶν πρα‐
9	έων, ἔνθα εἰρήνη πολιτεύεται.
9	εἶπον καὶ ἄλλοτε τοῦτο ὅτι τόπος παραδίδοται τοιοῦτος
10	ἐν τοῖς ἐπιχειρηματικοῖς τόποις· \| “ποία ἀρετὴ ποίας δεῖ‐
10	ται”; καὶ λέγει ὅτι· δικαίων ὄντων πάντων οὐ χρεία ἀνδρεί‐ ας. ἀνδρείαν δὲ λέγει τὴν πολιτικωτέραν τὴν ἐν πολέ\|μοις
11	συνισταμένην. πάντων δικαίων ὄντων οὔκ ἐστιν χρεία ἀνδρεί‐
11	ας. ἀνδρείας δὲ παρούσης χρεία δικαιοσύνης. καὶ ἐνταῦθα \| οὖν κατατρυφῶσιν ἐπὶ πλήθει εἰρήνης, ὅταν
12	ὦσιν π[ρᾶ]οι. ὁ δὲ πρᾶος, ὡς εἴρηται ἡμῖν, ἀταράχως πρὸς ὀργὰς ἔχει. καὶ ἐκ τοῦ διδάξαν\|τος καὶ παρασκευάσαντος πρὸς
13	μίμησιν ἑαυτοῦ τὸ μέ̣γεθος τῆς ἀρετῆς σκόπει· “μάθετε”, φη‐ σίν, “ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πραύς εἰμι καὶ \| ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ”.
14	οὐχ ἁπλῶς εἶπεν “ταπεινός”, ἀλλ̣[ὰ] “τῇ καρδίᾳ”. κατὰ δι‐
15	άθεσιν πρᾶός εἰμι, κατὰ τὴν καρδίαν. ὁ \| ἀτυφίαν ἔχων “τα‐
15	πεινὸς τῇ καρδίᾳ” ἐστίν.
15	ἐπειδὴ δὲ ἐνέπεσεν ἡ λέξις ἡ εὐαγγελική, ἐλεγκτέον τοὺς λέγοντας ὅτι νοῦν \| οὐκ ἔσχεν Ἰησοῦς, ἀλλὰ ἄλογον ψυχήν.
16	ἐν πάσαις ταῖς γραφαῖς καὶ καιναῖς καὶ παλαιαῖς ἡ καρδία
16	ἀντὶ νοῦ λέγεται· ὅταν γὰρ λέγῃ· “ἀκού\|σατέ μου οἱ ἀπολω‐	76
17	λεκότες τὴν καρδίαν”, οἱ ἀπολωλεκότες τὸ νοεῖν. καὶ “λι‐
17	θίνη καρδία” ἡ ἠλίθιος νόησις. εἰ τοίνυν ἔχει καρδίαν \| καὶ αὕτη ἀρετὴν ἔχει—πραὺς γάρ ἐστιν τῇ καρδίᾳ καὶ ταπει‐
18	νός—, τέλειον ἄνθρωπον ἀνείληφεν. 12 παρατηρήσεται ὁ ἁμαρ\|τωλὸς τὸν δίκαιον καὶ βρύξει
19	ἐπ’ αὐτὸν τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ.
19	τοῦτο λέγει ὅτι· ὁ ἁμαρτωλὸς ἀεὶ ἐχθρὸς εἶναι θέλει τοῦ
20	δικαίου, καὶ οὐ μόνον \| ἐ̣χ̣θρός, ἀλλὰ καὶ φονικὸς θέλει κατ’
20	αὐτοῦ εἶναι.
20	καὶ ὅρα γε τὸ “παρατηρήσεται”, πῶς κεῖται· κυρίως τὸ παρατηρεῖσθαι τοῦτο σημαίνει \| π̣[αρα]τηρεῖν πῶς βλάψῃ τίς
21	τινα. ὡπλισμένος τίς ἐστιν· ὁ βαλεῖν αὐτὸν βέλεσιν θέλων παρατηρεῖται, ποῖον αὐτοῦ μέλος \| [γυμνό]ν̣ ἐστιν, καὶ ἐκεῖ
22	πέμπει τὸ βέλος. ἐπεὶ οὖν πεφραγμένος ἐστὶν ὁ δίκαιος, οὔκ ἐστιν γυμνός, ἀλλὰ “τὴν πανοπλίαν τοῦ \| θ[εοῦ]” ἐνδέδυται
23	καὶ “τὸν θώρακα τῆς πίστεως ἀνείληφεν” καὶ ὅλος ἐστὶν ἠσ‐
23	φαλισμένος. ἐὰν δὲ τὸ “παρατηρήσεται” ἀντὶ τοῦ “τηρήσει” \|—πολλά‐
24	κις γὰρ τὰ μετὰ προθέσεως λεγόμενα ῥήματα τὸ αὐτὸ σημαίνου‐
25	σιν, οἷον “βαίνων” καὶ “καταβαίνων”· ὁ κα\|ταβαίνων βαίνει
25	κάτω—ἐὰν τὸ “τηρήσει” οὖν, δύο σημαίνει, ἤτοι τὸ παρα‐
25	τηρήσειν εἴρηται ἢ τὸ φυλάξαι. ἐὰν γοῦν λέγῃ ἐν τῷ εὐαγγε‐ λίῳ \| ὁ σωτήρ· “πάτερ ἅγιε, τήρ[ησον αὐτο]ύς”, “φύλαξον αὐ‐
26	τοὺς” λέγει. “ὅτε ἤμην μετ’ αὐτῶν, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτούς”, ἀν‐ τὶ τοῦ “ἐφύλαττον”. καὶ οἱ \| λέγοντες· “διατηρήσεις ἡμᾶς	78
27	[ἀπὸ τῆς] γενεᾶς ταύτης”, “διαφυλάξεις” λέγουσιν.
27	σημαίνει δέ, ὡς εἶπον, τὸ “τηρῆσαι” τὸ “παρατηρήσασθαι”. \| λέγεται γοῦν· “αὐτός σου κεφαλὴν τηρήσει, καὶ σὺ αὐτοῦ πτέρ‐
28	ναν”. τὴν κεφαλὴν τοῦ ὄφεως̣ ἐπιτηρεῖ ὁ ἅγιος, ἵνα τὸ κεφά‐ λαιον \| τῆς κακίας αὐτοῦ ἀνελὼν ὅλον αὐτὸν σχῇ νενεκρωμέ‐
29	νον. ὁ δὲ ὄφις οὐ δύναται τοῦ ἀνδρ̣[ὸ]ς τὴν κεφαλὴν τηρεῖν,
30	ἀλλὰ τὴν \| πτέρναν, τὰς ἐσχατίας αὐτοῦ δυνάμεις τὰς τῇ γῇ
30	πλησιαζούσας τηρεῖ. οὐ γίνεται δὲ καίριος τρῶσις οὐδὲ βλάβη ἐπὶ τὴν πτέρναν. \| εἴρηται γοῦν καὶ ἐν ἄλλοις· “ἡ ἀνομία
31	τῆς πτέρνης μου κυκλώσει με· τότε ἐφοβούμην ἐν τῇ πονηρᾷ ἡμέρᾳ”. εἰ τὴν κεφαλήν \| μου ἐτήρει {η} ἡ ἀνομία, ἥπτετο
32	τῆς κεφαλῆς μου 〈ὡσ〉 ἐκείνου, περὶ οὗ γέγραπται· “ἐπιστρέ‐ ψει ὁ πόνος αὐτοῦ εἰς κεφαλὴν αὐτοῦ”. \| καὶ πάλιν· “τὰς ὁ‐
33	δοὺς αὐτῶν ἔδωκα εἰς κεφα[λὰς α]ὐτῶν”, ἀντὶ τοῦ· “εἰς τὸν
33	νοῦν αὐτῶν”. εὖ δὲ καὶ τὸ φάναι “τὸν δίκαιον”, οὐ “δίκαιον” \| ἁπλῶς,
34	ἀλλὰ τὸν τέλειον δίκαιον, τὸν ἀνέλε̣[γκτο]ν̣· λέγεται γὰρ
35	πολλάκις καὶ ἐπὶ τῶν προκοπτόντων τῷ ὀνόματι \| τῷ κατὰ τῶν
35	τελείων κατηγορουμένῳ, οἷον· “σοφοὶ οὐκ ἐκκλίνουσιν ἐκ στόματος κυρίου”. οὐδεὶς τῶν σοφῶν \| ἔξω γίνεται τοῦ λόγου
36	τοῦ κυρίου πάντα σὺν λ[όγ]ῳ ἐνεργῶν. λέγεται δέ· “ἔλεγχε
36	σοφὸν καὶ ἀγαπήσει σε”. ἰδοὺ σοφός.	80
251 (n1)	〈21 δανείζεται ὁ ἁμαρτωλὸς καὶ οὐκ ἀποτείσει, ὁ δὲ δί‐
n2	καιος οἰκτίρει καὶ διδοῖ.〉
n3	———————————————————————————
n4	—————————————————————————————
1	οὐ μόνον ἀποδίδωσιν ἃ ἐδανείσατο, ἀλλὰ καὶ εὐεργέτης ἄλλων
1	γίνε̣[ται. ἐλεῶ]ν κερδαίνει. “ὁ” δὲ “ἐλεῶν πτωχὸν θεῷ δανεί‐ ζει”. ὁ δανει\|ζόμενος παρὰ θεοῦ δίκαιος καὶ πλῆθος συναγα‐
2	γὼν ἔργων καὶ ἀργυ[ρίων λο]γ̣ικῶν, καὶ ἄλλον εὐεργετεῖ· οἱ γὰρ κακοὶ βλάπτουσιν \| τοὺς συνόντας, οἱ δὲ δίκαιοι ὠφελοῦ‐
3	σιν. καὶ ὅτι ὁ κακὸς βλαπτικός ἐστ[ιν, φαν]ερόν. εἴρηται
3	γοῦν ἐν παροιμίαις, ὅτι ὁ σοφὸς ὠφελεῖ καὶ \| βελτιοῖ· “ἔ‐	82
4	λεγχε σοφὸν καὶ ἀγαπήσει σε”. ἐλεγχόμενος καλῶς δέχεται
4	τ̣[οὺς ἐλέγ]χους ὡς ἀγαπῆσαι τὸν ἐλ[έγξαν]τα. ἀγαπήσας δὲ
5	τὸν ἐλέγξαν\|τα οὐκέτι ἐργάζεται τὰ ἐφ’ οἷς ὁ ἔλεγχος γέ‐
5	γονεν. ὥσπερ “ἀδελφός ἐ[στιν τοῦ] λυμαινομένου ἑαυτὸν” ὁ πρ[ά]ττων τὸ κακόν. ἑαυτὸν οὖν \| πρὸ πάντων βλάπτει ὁ κα‐
6	κός.
6	“ὁ δίκαιος” οὖν “οἰκτίρει καὶ δίδει” καὶ χαρ[ιστικό]ς ἐστιν καὶ ἁπαξαπλῶς κοινωνεῖ ἐν καλοῖς τῷ πλη\|σίον. οἱ λέγον‐
7	τες {ὅτι}, “ἐὰν ἀδελφὸς ἢ ἀδελφὴ γυμνοὶ ὑπάρχ〈ω〉σιν [καὶ λ]ε[ι]‐
7	πόμενοι τῆς ἐφημέρου τροφῆ[ς”, ὅτι· “ὑ]πάγετε ἐν εἰρήνῃ, \| χορτάζεσθε”, μὴ διδοῖ δὲ αὐτοῖς τὰ ἐπιτήδεια, οὐδὲν ὠφέλη‐
8	σεν αὐτού[ς, ἐπεὶ ο]ὐ̣κ “οἰκτίρει καὶ δίδωσιν”. δυνα̣[τὸν δ]ὲ καὶ οὕτως ἐκλαβεῖν· \| ὁ μὲν ἁμαρτωλὸς θεό‐
9	θεν δανειζόμενος τὰς διδομένας αὐτῷ ἐννοία[ς κοινὰ]ς̣ καὶ
9	τὰς ἐντολὰς “οὐκ ἀποτείσει” οὐ̣[δὲ ὃ ἔ]χει οὐδὲ ὃ ἔλαβεν, \|
10	οὐδὲ τὸ κέρδος οὐδὲ τὸν τόκον. “ὁ δὲ δίκαιος” θεὸς ἔτι
10	μᾶλλον “οἰκτίρει καὶ διδο[ῖ”. ἐκεῖνο]ς δεχόμενος οὐκ ἀπο‐ δίδωσιν, ἀλλὰ αὐτὸς ἔτι μᾶλλον “οἰ\|κτίρει καὶ δίδωσιν”. καὶ
11	λέγω· τότε ὁ οἰκτιρμὸς φαίνεται καὶ ἡ εὐεργε[σία, ἐὰ]ν ὁ λαμ‐ βάνων ἀχάριστος ᾖ. “χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίς\|τους καὶ
12	πονηρούς”, δίδωσιν. ἀχαριστοῦσιν οἱ λαμβάνοντες—τῷ γὰρ
12	[μὴ ἀπο]διδόναι ἃ δεῖ ἀποδιδόναι, ἀχάριστοι εὑρίσκονται καὶ πονηροί—, \| ἀλλ’ ὁ θεὸς ἔτι χρηστός ἐστιν καὶ ἐπὶ τού‐
13	τους.
13	ὅθεν ὁ δίκαιος ἔτι μᾶλλον ο̣[ἰκτίρε]ι καὶ παρέχει. ὁ μιμητὴς τοίνυν τοῦ θεοῦ, “ὁ ἐλεῶν πτω\|χὸν καὶ τῷ θεῷ δα‐	84
14	νείζων”, κἂν ὁ δανειζόμενος μὴ παρέχῃ ἃ ὀφείλε[ι παρ]έχειν,
14	ἔτι οἰκτίρμων ἐστίν, ἔτι παρέχει.
15	καὶ λάβε μοι \| τὴν παραβολὴν τοῦ εὐαγγελίου τὴν περὶ
15	τῶν ταλάντων· “ἑκάστῳ [κ]ατὰ τὴν ἰδίαν δύναμιν” δέδωκεν τὰ λογικὰ αὐτοῦ \| ὑπάρχοντα, οὐχ ἑκάστῳ κατὰ τὴν φύσιν, ἀλ‐
16	λὰ κατὰ τὴν δύναμ[ιν], ἣν ἐκ προαιρέσεως ἑαυτῷ κατεσκεύα‐ σεν. “καὶ τῷ μὲν \| δέδωκεν πέντε, τῷ δὲ δύο, τῷ δὲ ἕν”. “ὁ
17	τὰ πέντε λαβὼν τάλαντα εἰργάσατο ἐν αὐτοῖς” καὶ ἐδιπλασί‐ ασεν αὐτά. δανεισάμενος ἀποδέδωκεν. \| ὁ τὰ δύο ὡσαύτως. ὁ
18	τὸ ἓν λαβὼν καὶ εἰς τὴν γῆν αὐτὸ κατακρύψας οὐδὲ εἰργάσατο ἐν αὐτῷ οὐδὲ ἀπέδωκεν τόκους, αὐτὸ εἰς τὴν γῆν κατέ\|κρυψεν.
19	ὅταν ἴδῃς ἄνθρωπον δύναμιν ἔχοντα τοῦ εὐεργετῆσαι ἢ φιλαν‐
19	θρωπεύσασθαι καὶ μὴ ποιοῦντα, ὃ ἔλαβεν εἰς τὴν γῆν κατέ\|‐
20	κρυψεν, εἰς τὴν ὑλικὴν αὐτοῦ προαίρεσιν αὐτὸ κατέκρυψεν.
20	καὶ ἀπαιτηθεὶς αὐτό, ὅτε λοιπὸν καιρὸς τοῦ “σύναγε” πρὸς τοὺς εἰληφότας \| τὰ λογικὰ ἀργύρια, λέγει ὅτι· “ἴδε ἔχεις τὸ
21	〈σ〉όν”. καὶ ᾐτιάσατό γε τὸν θεόν, τὴν ἑαυτοῦ βραδύτητα ἄλλῳ θέλων ἐπιγράψαι· “ᾔδειν σε”, λέγε[ι], “ᾔ̣δ̣[ει]ν̣, \| ὅτι ἄνθρω‐
22	πος αὐστηρὸς εἶ αἴρων ὃ οὐκ ἔθηκας, θερίζων ὃ οὐκ ἔσπειρας·
22	καὶ φοβηθεὶς ἔκρυψά σου τὸ ἀργύριον εἰς τὴν γῆν” καὶ οὐδενὶ αὐτ̣[ὸ ἔδω]\|κα. ἐξ ὧν εἴρηκεν, τὸν ἔλεγχον καὶ τὴν κατάκρι‐
23	σιν ἔσχεν· “ἄνθρωπε δοῦλε πονηρέ, ἦ ᾔδεις ὅτι αἴρω ὃ οὐκ ἔθηκα”, εἰ τὰ μὴ ἐμαυτοῦ κ[αλ]ὰ̣ \| αἴρω, τὸ ἐμὸν ὑπερέπραξα
24	{οὐ} τοὺς εἰληφότας, εἰ “θερίζω ὅπου οὐκ ἔσπειρα”; πάντως	86
25	ἐλάμβανον τὸ ἐμόν, εἰ ἦς αὐτὸ δεδωκὼς ἐπὶ τρα\|πέζης, ἵνα
25	πολυπλασιασθῇ. ἐστερήθη γοῦν καὶ τούτου.
25	καὶ ὁ ἁμαρτωλὸς οὖν πολλάκις δανειζόμενος ἐὰν μὴ ἀποδι‐ δῷ ὃ ὀφείλει ἀποδίδει〈ν〉, ἀφαι\|ρεθήσεταί ποτε ἐκείνων τῶν
26	εὐεργ̣εσιῶν. οὐκέτι αὐτὸς λήμψεται τοῦ δικαίου ἔτι μᾶλλον
26	οἰκτίρο̣[ντος κα]ὶ παρέχοντος. 22 ὅτι οἱ εὐλο\|γοῦντες αὐτὸν κληρονομήσουσιν γῆν.
27	οἱ εὐλογοῦντες τὸν δίκαιον. κατὰ ἀμφοτέρας τὰς ἀποδόσεις λημπ̣τ̣[έο]ν̣· ἤτοι τὸν δίκαιον ἄνθρωπον ἢ τὸν θεόν. \| εὐλο‐
28	γεῖ τὸν θεὸν ὁ ἐκεῖνα ποιῶν ἃ ἀπ[α]ιτεῖ αὐτόν, ὥστ’ εἰπεῖν·
28	“εὐλογήσω τὸν κύριον ἐν παντὶ καιρῷ”. καὶ ὁ δίκαιος δὲ ἄνθρωπος εὐλογεῖται· “εὐλογία” \| γὰρ
29	“κυρίου ἐπὶ κεφαλὴν δικαίου”. καί· “οὗτος λήμψεται εὐλογί‐
29	αν παρὰ κυρίου”.
29	“γῆν” ἐκείνην, περὶ ἧς εἴρη〈ται〉· “καὶ ὑψώσει σε τοῦ
29	κατακληρονομῆσαι τὴν γῆν”. \|
30	〈22 οἱ δὲ καταρώμενοι αὐτὸν ἐξολεθρευθήσονται.〉
30	καταρᾶται οὖν τὸν δίκαιον ὁ ἀσεβῆ περὶ αὐτ[ο]ῦ λέγων,
30	περὶ ὧν ἢ πρὸς οὓς λέγει· “οὐαὶ αὐτοῖς, ὅτι ἀπεπήδησαν 〈ἀπ’ ἐμοῦ〉· δείλαιοί εἰσιν, ὅτι ἠσέβησαν εἰς \| ἐμὲ {κακά}· ἐλυ‐
31	τρωσάμην αὐτούς, αὐτοὶ δὲ κατελάλουν κατ’ ἐμοῦ ψεύδη”. “ἐ‐
31	γώ”, φησίν, “ἐλυτρωσάμην αὐτούς”, ἤγαγον αὐτοὺς εἰς τὸ τῆς \|
31	παλινγενεσίας λουτρὸν ἄφεσιν ἁμαρτιῶν παντελῆ δωρησάμενος,	88
32	ἀπαλείψας αὐτῶν τὰς ἀνομίας. αὐτοὶ δὲ καταλαλοῦσιν κατ’ ἐ\|μοῦ ψεύδη μὴ πράττοντες ἐκεῖνα τὰ ἐφ’ οἷς ἐκλήθησαν.
33	καὶ ἄφεσιν ἁμαρτιῶν [ἔσχο]ν· οὐ γὰρ διὰ τοῦτο ἐλυτρωσάμην αὐτούς, ἵνα ἁμαρ\|τάν〈ω〉σιν, ἀλλ’ ἵν’ ἔξω ἁμαρτίας γένωνται.
34	ἐὰν οὖν μετὰ τὰ λύτρα καὶ σῶστρ[α ἄτο]π̣α ποιῇ τις, καταλα‐
35	λεῖ τοῦ λαλῆσαι τρόπον τινὰ \| {λέγει}· “οὐδέν με ὠφέλησεν”,
35	ψεύδη κατ’ αὐτοῦ λέγει.
35	23 παρὰ κυρίου τὰ διαβήματα ἀνθρώπο[υ] κατευθύνεται,
35	καὶ τὴν ὁδὸν αὐτοῦ θελήσει. \| ὁ ἄνθρωπος προαιρετικῶς διαβαίνει ἀπὸ τῶν χειρόνων ἐπὶ
36	τὰ κρείττονα, ἀπὸ τῶν προσκαίρων ἐπὶ τὰ αἰώνια. καὶ αὐτοῦ
252	ἐστιν \| τὸ θελῆσαι τὸ καλόν, ἐπεὶ “οὐ τοῦ τρέχοντος οὐδὲ
1	τοῦ θέ[λοντος, ἀλ]λὰ τοῦ ἐλεῶντος θεοῦ” ἐστιν τὸ ἀνύσαι
1	ἀμέμπτως τὴν ὁδόν. “παρὰ κυρίου \| τὰ διαβήματα ἀνθρώπου κατευθύνεται”.
2	οὐ δίδοται τὰ δ[ιαβήματ]α̣· ἡμῶν γάρ ἐστιν θελῆσαι δια‐ βῆναι ἀπὸ τῶν φαύλων ἐπὶ τὰ καλά. αὐτί\|κα γοῦν ἐν τῇ κατ’
3	αὐτὸν καθόλου ἐπιστολῇ ὁ Ἰωάννη[ς γράφει· “ἡ]μεῖς οἴδαμεν ὅτι μεταβεβήκαμεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν”. “δια\|βε‐
4	βήκαμεν”, οὐκ “ἤχθη[μεν]”. οὐ βία ἡμᾶς εἰς τοῦτο τί̣[θησι]ν̣
4	θεοῦ κατευθύναντος τὰ διαβήματα, τέλος ἐπιτιθέντος τοῖς \|
5	οὕτω γινομένοις ὀρθοῖς δ̣ι̣αβήμασιν. ἔχεις δὲ π̣[ολλὰ ἐν] τῇ	90
5	γραφῇ τοιαῦτα· “ὁδὸν ἐντολῶν σου ἔδραμον, ὅταν ἐπλά〈τυ〉‐ νας τὴν \| καρδίαν μου”. θεοῦ πλατύνοντος τὴν καρδίαν, εὖ‐
6	ρος τ[ῇ νοήσε]ι δεδωκότος, ἀνύει τις τὴν τῶν ἐντολῶν ὁ‐ δόν. οὐχ ὅτι ἔδραμεν, \| ἐπλατύνθη αὐτοῦ [ἡ κα]ρ̣δία, ἀλλ’
7	ὅτι ἐπλάτυνεν αὐτὴν [ὁ θεὸς π]ᾶσαν στενοχωρίαν τὴν ἐκ φαύ‐ λων λογισμῶν καὶ θλίψεων \| ἐκβάλλων, δι[ὰ τοῦτο ἔ]δ̣ραμεν
8	τὴν ὁδὸν τοῦ θεοῦ.
8	πά[λιν δὲ] ἐὰν λέγηται ἐν τῷ Ἰηρεμίᾳ, μὴ ὡς ἐναντίωμα νομίσῃς· “οἶδα ὅτι \| οὐ τοῦ ἀνθρώπου ἡ ὁδὸ[ς αὐτοῦ] οὐδὲ
9	ἀνὴρ πορεύσεται κατευ[..... ..]ιαν αὐτοῦ”. σὺ εἶ ὁ 〈
10	〉. διττῶς δὲ δύναται διάνοιαν ἔχειν τὸ τοῦ προ\|φήτου
10	ῥητόν· ἀπειλεῖ ὁ Ναβουχοδονοσσὸρ καθαί[ρεσιν τῆ]ς̣ Ἰερου‐
10	σαλὴμ καὶ μετοικισμὸν ὅλου τοῦ Ἑβραικοῦ γένους. ἔλεγεν ὁ \| προφήτης ὅτι· εἰ καὶ ἠπείλει καὶ τὰ αἴτια τοῦ τοῦτο παθ̣ε̣ῖ̣ν̣
11	[ἡμεῖ]ς παρέσχομεν, “οἶδα ὅτι οὐ τοῦ ἀνθρώπου ἡ ὁδὸς αὐτοῦ”. δύνῃ κωλῦσαι αὐτοῦ \| τὴν ἐφ’ ἡμᾶς ὁδόν· κἂν γὰρ ἀνὴρ νο‐
12	μίζῃ εἶναι καὶ μέ[γας, ἀλ]λ’ οὐ κατορθοῦται ἡ πορεία αὐ‐
12	τοῦ σοῦ κωλύοντος. δυνατὸν καὶ οὕτω λαβεῖν \| κατὰ τὴν ἀποδοθεῖσαν ἤδη δι‐
13	άνοιαν εἰς τό· “οὐ τοῦ θέλο[ντος οὐ]δὲ τοῦ τρέχοντος, ἀλλὰ τοῦ ἐλεῶντος θεοῦ”. προτίθεσθε δραμεῖν τὴν \| σωτηριώδη ὁ‐
14	δόν. οὐκ ἔστιν ἡμῶν ἀνύσαι τὴν ὁδόν, ἀλλ[ὰ θελ]ῆσαι εἰς
14	τὸ τέλος τῆς ὁδοῦ ἐλθεῖν, ὥστ’ ἀνειπεῖν· “τὸν δρόμον τε‐
15	τέλ〈ε〉κα”. \| ἐξ αὐτοῦ δὲ τὸ κατευθῦναι, ἐ〈ξ〉 αὐτοῦ τὸ ξε‐
15	ναγῆσαι. “ὁδήγησόν με [ἐπὶ τ]ὴ̣ν ἀλήθειάν σου”. ὁ ὁδηγούμε‐
15	νος ὑπὸ θεοῦ οὐχ ἑαυτῷ κατορθοῖ. ποθεῖ δὲ \| κατορθῶσαι καὶ	92
16	δέδωκεν ἑαυτὸν τῷ δυναμένῳ αὐτὸν [εἰς τε]λειότητα ἀγαγεῖν.
16	τὰ τοιαῦτα τὰ κατὰ θεόν, λέγω, καὶ πρὸς αὐτὸν ὁρῶντα \| πλουσίως ἐπιτελεῖται καὶ οὐκ ἔστιν μερίσαι ἕκαστο[ν ἀ]φ’
17	ἑκάστου. ἐπόθησέν τις τὸ καλόν, μιμητὴς εἶναι θεοῦ σπου‐ δάζει, προ\|θέσθαι ἀναλαβεῖν τὴν ἀρετήν· προθέμενος οὐχ
18	ἵστα[ται] μέχρι τῆς προθέσεως, ἀλλ’ ἐνεργεῖ, μελετᾷ, σπου‐ δάζει, ἐθίζει ἑαυτὸν \| πράττειν τὰ καλά. “εἰ ἀνηγγέλη σοι,
19	ὦ ἄνθρωπε, τί κύριος αἰτεῖ παρ[ὰ σο]ῦ ἢ τοῦ ἀγαπᾶν ἔλεον
20	καὶ ποιεῖν κρίμα καὶ ἕτοιμον εἶναι τοῦ πορεύεσθαι \| μετὰ
20	κυρίου τοῦ θεοῦ”; ὁ ἑτοιμάζων ἑαυτὸν εἰς τὸ ἀεὶ μετὰ τοῦ
20	κυρίου το[ῦ θεοῦ π]ορεύεσθαι πάντῃ ἀνεμπόδιστός ἐστιν. μό‐ νον ἑτοιμαζέτω ἑαυτὸν \| εἰς τοῦτο λέγων· “ἑτοίμη ἡ καρδία
21	μου, ὁ θεός, ἑτοίμη ἡ καρ[δία μο]υ”. οὐδεὶς δὲ τῶν ἐνπο‐ διζομένων ὑπὸ λογισμῶν αἰσχρῶν \| [ἢ] ἐν̣θυμήσεώς τινος εἰ‐
22	πεῖν δύναται· “ἑτοίμη ἡ καρδία μου, [ὁ] θ̣ε̣ό̣ς̣, ἑτοίμη ἡ καρ‐
22	δία μου”· ἔχει γὰρ δεσμά, “σειραῖς τῶν ἑαυτοῦ ἁμαρτιῶν \| [σφ]ίνγεται”.
23	τὴν ὁδὸν τοῦ κατευθυνομένου ἐν τοῖς δ̣ιαβήμασιν ὁ θεὸς θέλει. θελητῶς δὲ βαδίζει, τὴν ὁδὸν τῆς ζωῆς τρέχει \| [α]ὐ‐
24	τὸν τὸν εἰρηκότα· “ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός”. πατεῖ καὶ τρέχει ἐπ’
24	αὐτοῦ.
24	“καὶ τὴν ὁδὸν αὐτοῦ θελήσει”. δυνατὸν δὲ καὶ τοῦτο εἰ‐
25	πεῖν ὅτι· οὗ τὰ δια\|βήματα κατευθύνεται ὑπὸ τοῦ θεοῦ, τὴν
25	τοῦ θεοῦ ὁδὸν θέλει, εἰς ἣν ἄγει αὐτόν, ἐφ’ ἣν ὁδηγεῖ καὶ ξεναγεῖ αὐτόν. κἄν ποτε οὖν συμβῇ \| πεσεῖν, οὐ καταρήγνυ‐
26	ται.	94
26	24 ὅταν πέσῃ, οὐ καταραχθήσεται.
26	λάβε μοι παράδειγμα τοιοῦτο· δρομεύς τις ἔστω ἄριστος \| καὶ ποδῶν ὠκύτητα κ[ατὰ] φ̣ύσιν ἔχων καὶ τὴν τέχνην τὴν
27	δρομικὴν ἄκρως παρασκευασθείς. οὗτος ὀξέως περὶ τὸ τρέ\|‐ χειν ἔχων καὶ γεγυμν[α]σ̣μ̣ένους ἔχων τοῦ ἔσω ἀνθρώπου τοὺς
28	πόδας ἄν ποτε προσπταίσῃ ἐν τῷ τρέχειν, τρόπον τινὰ βρα\|‐ χεῖαν αἴσθησιν λαμβάνει τοῦ προσπταίσματος· οὐδὲ γὰρ κατα‐
29	στρέφεται οὐδὲ αὐτὸς ὥσπε[ρ] πληγεὶς ὀκλᾷ, παύεται τοῦ
30	δρόμου. \| κἄν ποτε οὖν συμβῇ γενέσθαι τινὰ ὄλισθον, οὐ
30	καταρήγνυται. ὠλίσθησεν Ἰούδας ἀπὸ τῆς ὁδοῦ τῆς ἀληθείας καὶ κατέπεσεν· \| εἴρηται γάρ· “πρηνὴς γενάμενος ἐλάκησεν
31	μέσος”. πρηνὴς δὲ οὐκ ἂν ἐγένετο, εἰ μὴ καταραχθεὶς ἦν. εὖ δὲ καὶ τό· “ὅταν πέσῃ, οὐ \| καταραχθήσεται”. κἂν
32	π[τ]αῖσμά τι γένηται, οὐ παρέχει “τῷ διαβόλῳ τόπον”, ὥστε
32	πάντῃ αὐ̣[τ]ὸν καταστρέψαι καὶ καταράξαι. \| εἶδέν τις γυναῖκα πρὸς 〈ἐπιθυμίαν〉 μέ̣[χρι] τῆς̣ προπαθεί‐
33	ας· ἔδοξεν πίπτειν, ἀλλ’ οὐ κατερράγη· ὅταν γὰρ εἴξῃ ἀκο‐ λουθῆσαι τῷ λογισμῷ \| καὶ νικήσῃ αὐτὸν τοῦ κάλλους ἡ ἐπι‐
34	θυμ[ία], κατερράγη, κατέπεσεν. οἷοί εἰσιν οἱ πρεσβύτεροι
35	οἱ μανέντες κατὰ Σωσάν\|νης.
35	24 ὅτι κύριος ἀντιστηρίζει χεῖρα [αὐτοῦ].
35	“χεὶρ” πολλάκις ἡ πρᾶξις λέγεται, ἡ ἐνεργητικὴ δύναμις.
35	ἀντιστηρί\|ζων τὴν ἐνεργητικὴν αὐτοῦ δύναμιν ο[ὐκ ἐ]ᾷ̣ αὐτὸν	96
36	τέλεον καταπεσεῖν. εὑρίσκει ποῦ τὴν χεῖρα ἐρείσῃ. καὶ γί‐ νεται αὐτοῦ ὁ κύριος \| ἀντιστήριγμα κατὰ τὰ λεχθέντα πρὸ
37	τούτου· “καὶ ἐγένετο κύριος ἀντιστήριγμά μου”. τὴν ποιητι‐ κὴν αὐτοῦ δύναμιν \| κρατεῖ ὥστ’ ἀνειπεῖν· “ἐκράτησας [τῆς]
38	χειρὸς τῆς δεξιᾶς μου, καὶ ἐν τῇ βουλήσει σου ὡδήγησάς με”.
38	ἰδοὺ τὴν κράτησιν	98
255 (n1)	〈28 καὶ σπέρμα ἀσεβῶν ἐξολεθρευθήσεται.〉
n2	———————————————————————————
n3	—————————————————————————————
1	ἐστὶν ἡ ἀσέβεια. εἰς θεὸν δέ ἐστιν γινομένη.
1	τὸ “σπέρμα” ἀντὶ το[ῦ “τὰ γεννή]ματα τῶν ἀσεβῶν”. δύνα‐ ται δὲ καὶ τὸ “σπέρμα” οἷον \| ἡ διάθεσις τῶν ἀσεβῶν. ἐξο‐
2	λεθρεύεται δὲ συμφερόντως. ἵνα μή̣ [τινα προε]ν̣έγκῃ ἔτι μένον‐
2	τα, σπέρμα ἐξολεθρεύεται. \|
2	29 δίκαιοι κληρονομήσουσιν γῆν καὶ κατασκηνώσουσιν εἰς	100
3	αἰῶ[να αἰῶ]νος ἐπ’ αὐτῆς.
3	ἐπὶ τῆς γ̣ῆς τῆς εἰρημένης. 30—31 στόμα \| δικαίου μελετήσει σοφίαν, καὶ ἡ γλῶσσα
4	αὐτοῦ λαλεῖ κρίσιν· ὁ νόμος [αὐτοῦ ἐν] καρδίᾳ αὐτοῦ, καὶ
5	οὐχ ὑ[πο]σκελισθήσεται τὰ διαβήματα \| αὐτοῦ.
5	λαλεῖ σοφίαν τὸ στόμα τοῦ δικαίου. ὅταν πεφωτισμένος
5	ᾖ [ὁ σοφό]ς̣, φωτεινοὺς προφέρει λόγους· εἴρηται γάρ· “σο‐ φία ἀνθρώπου \| φωτιεῖ πρόσωπον αὐτοῦ”. ὁ ταύτην λαλῶν τὴν
6	σοφίαν πεφωτισμ̣[ένον ἔχ]ει τὸ πρόσωπον τοῦ νοῦ· “διήγησις” γὰρ “εὐσεβοῦς διὰ \| παντὸς σοφία”. καὶ πάλιν {ὁ λέγων} ὁ
7	πειθόμενος τῷ λέγοντι [ὅτι· “ἄν]οιξον στόμα σου λόγῳ θε‐ 〈οῦ〉”, λ[έγων]· “τὸ στόμα μου ἤ\|νοιξα καὶ εἵλκυσα πνεῦμα”,
8	σοφίαν λαλεῖ. “στόμα” οὖν “δικαίου μελετή[σει σοφίαν]”. ἀεὶ τὰ σοφὰ μελετᾷ, οὐ μ̣[όνον] τὰ θεωρήματα \| τῆς εὐσεβεί‐
9	ας, ἀλλὰ καὶ τὰ τῆς πράξεως σοφά.
9	“ἡ γλῶσσα 〈α〉ὐτοῦ λαλεῖ̣ [κρίσιν”. κ]εκριμένως πάντα
10	φθέγγε̣τ̣[ται], “ἀργὸν ῥῆμα” οὐ προ\|φέρεται· οἶδεν γάρ, ὅτι
10	“ἐκ τῶν λόγων ἑαυτοῦ δικαιοῦταί τις, καὶ ἐκ [τῶν λό]γ̣ων αὐτοῦ καταδικάζεται”. διὰ τοῦτο κεκριμένως \| φθέγγεται. καὶ
11	ὥσπερ οἱ λογισμοὶ τοῦ δικαίου κρίματά εἰσιν—“λογ[ισμοὶ” γὰρ] “δικαίων κρίματα”· οὐκ ἔχουσιν ἁπλῶς λογισμοὺς \| ῥε‐
12	ριμμένους, ἀλλὰ κεκριμένους καὶ ἐξητασμένους καὶ κεκ̣[α‐
12	νονισ]μένους—. ἀπὸ τῶν τοιούτων κριμάτων καὶ λόγος \| κε‐	102
13	κριμένος προφέρεται. καὶ διὰ τοῦτο “ἡ γλῶσσα τοῦ δικαίου
13	λαλεῖ [κρίσιν]”. εἰ γὰρ ἃ λογίζεται, ταῦτα λαλεῖ, λογίζε‐ ται δὲ κεκριμένους \| καὶ ἐξητασμένους λογισμούς, καὶ ὁ λό‐
14	γος αὐτοῦ τοιοῦτός ἐστιν.
14	καὶ [λοιπὸν τ]ὴν αἰτίαν ἀποδίδωσιν· “ὁ νόμος αὐτοῦ”
15	οὐκ ἐν τοῖς \| ὠσίν ἐστιν μόνοις, ἀλλ’ “ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ”.
15	“δίδωσιν” γὰρ “ὁ θεὸς νό[μους αὐτο]ῦ εἰς 〈καρδ〉ίαν καὶ ἐπὶ τὴν διάνοιαν ἐπιγρά\|φει αὐτούς”. οὗ οὖν πεπλήρωται ἡ καρδί‐
16	α αὐτοῦ τοῦ θεοῦ νόμου, διὰ το[ῦτο καὶ] σοφίαν μελετᾷ καὶ κρίσιν λαλεῖ. τούτου δὲ ὑπαρχθέν\|τος καὶ κατορθωθέντος
17	“οὐχ ὑποσκελίζεται τὰ διαβήματ[α αὐτοῦ]”. κατ’ εὐθὺ βαίνει, οὐ προσκόπτει, ἵν’ οὕτως εἴπω, ὑπο\|πτέρους ἔχει πόδας. ὁ
18	δὲ ὑποπτέρους ἔχων πόδας οὐκ ὀλισθ[αίνει, οὐ] διαπταίει. ὑποδέδεται γοῦν ὁ σοφὸς “τὴν ἑτοιμα\|σίαν τοῦ εὐαγγελίου
19	τῆς εἰρήνης”. “ἡ 〈ἑ〉τοιμασία τοῦ εὐαγγελ[ίου” ὑ]π̣οδήματα
20	γίνεται τῶν ποδῶν τοῦ δικαίου· ταύτα γὰρ \| τὰ ὑποδήματα
20	ὑπόπτερά εἰσιν ἄνω φέροντα. λέγει γοῦν [καὶ ὁ θεὸ]ς̣ τῇ ψυ‐ χῇ· “ὑπέδησά σε ὑάκινθον”. οὐκ ἄλλῳ τοῦτο \| τὸ ὑπόδημα περι‐
21	θεῖναι ἐπέτρεψεν, ἀλλ’ αὐτὸς αὐτὸ ὑπέδη[σεν. φιλε]ῖ δὲ ὁ ὑάκινθος μιμεῖσθαι τοῦ αἰθέρος τὸ χρῶμα. \| αἰθέριον οὖν
22	ὑπόδημα ὑπέδησά σε.
22	32 κατανοεῖ ὁ ἁμαρτωλ[ὸς τ]ὸν δίκαιον 〈καὶ ζητεῖ τοῦ
22	θανατῶσαι αὐτόν〉.
22	κατανοεῖ οὐχ ἵνα μιμήσηται αὐτό[ν]. \| Παῦλος γράφει	104
23	τοῖς ἐν Χριστῷ ἀνθρώποις· “κατανοοῦντες αὐτοὺς εἰς παρ‐ οξυνμὸν ἀγάπης καὶ καλῶν ἔργων” καὶ τἆλλ[α]. \| κατανοοῦσιν,
24	ἵνα μιμήσωνται αὐτούς· “πείθεσθε” γὰρ “τ[οῖ]ς ἡγουμένοις
24	ὑμῶν”, “οἵτινες 〈ἐλάλησαν ὑμῖν τὸν λόγον τοῦ θεοῦ, ὧν〉 ἀνα‐
25	θεωροῦντες τὴν ἔκβασιν \| τῆς ἀναστροφῆς μιμεῖσθε τὴν πί‐
25	σ[τ]ιν”. ὧδε τὸ κατανοεῖν ἐπαινετόν ἐστιν. ὁ δὲ ἁμ̣[αρτωλ]ὸς κατανοεῖ τὸν δίκαιον, \| οὐχ ἵνα μιμή‐
26	σηται, οὐχ ἵνα ἀποδέξηται, ἀλλ’ ἵνα θανατώσῃ. ἀμφοτέρως δὲ θ[ανατ]οῖ ὁ ἁμαρτωλὸς τὸν δίκαιον· \| ἐὰν ἀποστήσῃ αὐ‐
27	τὸν ἀπὸ τῆς δικαιοσύνης, θανατοῖ αὐτόν, ἢ θανατοῖ αὐτὸν ἐπιβουλευτικῶς ἐπιφέρων κατ’ αὐτοῦ \| θάνατον, ὡς διενόησαν
28	ποιεῖν κατὰ Σωσάννης οἱ πρεσβύτεροι. 33 καὶ οὐ μὴ ἐνκαταλείψει αὐτὸν εἰς τὰς χεῖρας \| αὐτοῦ
29	οὐδὲ μὴ καταδικάσει αὐτόν, ὅταν κρίνηται αὐτῷ.
29	κἂν ἐπιθῆται, οὐκ ἐνκαταλείψει αὐτὸν εἰς τὰς χεῖρας αὐ‐
30	τοῦ. \| ἐλέγομεν δὲ διαφορὰν τῆς λέξεως τῆς ἐνκαταλείψεως. εἰ καὶ ἀνῃρέθη ὁ Ναβ[ουθ]ὲμ ὑπὸ τῶν ἐπιβουλευσάντων, \| οὐκ
31	ἐνκατελεί〈φθ〉η εἰς τὰς χεῖρας αὐτῶν· τότε γὰρ ἐνκατελείπε‐ το, εἰ ὅπερ ἠβούλον[το] πεποιήκει. οἱ μάρτυρες ἀνῃρέ\|θησαν
32	ὑπό τινων, ἀλλ’ οὐκ ἐνκατελείφθησαν εἰς τὰς χεῖρας αὐτῶν.
32	[τότε δὲ] ἐνκατελείποντο, εἰ ἦσαν θύσαντες. \| ὅταν κρίνεται ὁ ἁμαρτωλὸς δικαίῳ, οὐ καταδικάζεται ὁ
33	δίκαιος. ἐκρίνοντο ο[ἱ πρ]ε̣σβύ[τε]ροι μετὰ Σωσάννης, καὶ
33	οὐ κατε\|δικάσθη ἐκείνη ἐν τῷ κρίνεσθαι ἐκείνους· ἐκεῖνοι	106
34	γὰρ συκοφάνται ἀπεδείχ[θ]η[σ]αν ψευδεῖς. \|
256	34 ὑπόμεινον τὸν κύριον καὶ φύλαξον τὴν [ὁδὸν αὐτο]ῦ,
1	καὶ ὑψώσει σε τοῦ κατακληρονομῆσαι γῆν.
1	λοιπὸν προτρέπει· εἰ καὶ πολλά ἐστιν τὰ ἐνοχλοῦντα, εἰ καὶ πολλοὶ \| οἱ πολέμ〈ι〉οί εἰσιν καὶ βλάψαι καὶ ἀναιρῆσ[αι
2	θέλοντες], ἀλλὰ “ὑπόμεινον τὸν κύριον καὶ φύλαξον τὴν ὁδὸν αὐτοῦ”, ὥστ’ ἀνειπεῖν· \| “τὸν δρόμον τετέλεκα”· τότε γὰρ
3	ὑψώσει σε κα̣ὶ̣ [κατακληρ]ονομήσεις τὴν γῆν. τὸ ἆθλον τῆς ὑπομονῆς ἐδήλωσεν ὅτι· ὑψηλόν σε \| ποιήσει, μετάρσιόν [σε]
4	λήμψεται, εἰς αὐτὸν τ̣[ὸν οὐρανὸ]ν ξεναγήσει σε.
4	34 ἐν τῷ ἐξολεθρεύεσθαι τοὺς ἁμαρτωλοὺς ὄψῃ. \|
5	τοῦτο λέγει ὅτι· ὀλεθρε̣υ̣ομένους τοὺς ἁμαρτω[λοὺς ὄψῃ]
5	καὶ σεαυτὸν γνώσει ὅτι ἐκληρονόμησας τὴν γῆν. ὅτι ὑπέμει‐ νας τὸν \| κύριον καὶ τὴν ὁδὸν αὐτοῦ ἐφύλαξας, οὐχ ὑπέ‐
6	πεσας α̣[ὐτοῖς].
6	35—36 εἶδον τὸν ἀσεβῆ ὑπερυψούμενον καὶ ἐπαιρόμενον ὡς τὰς \| κέδρους τοῦ [Λι]βάνου· καὶ παρῆλθον, καὶ ἰδοὺ [οὐκ
7	ἦν], 〈καὶ ἐζήτησα αὐτόν, καὶ οὐχ εὑρέθη ὁ τόπος αὐτοῦ〉.
7	πολλάκις ἑαυτοὺς οἱ ἀσεβεῖς μεγάλους νομίζουσιν καὶ μετεωρίζουσιν \| ἑαυτοὺς κ[ατὰ τὴ]ν̣ 〈κέδρον〉 τὴν ἐν τῷ Λι‐
8	β[άνῳ. δυν]ατὸν δὲ καί, ἐπειδὴ μετὰ ἄρθρου λέγεται, καὶ αὐτὸν τὸν διάβολον λαβεῖν \| ὅτι· εἶδον αὐ[τὸν κα]τὰ πάν‐	108
9	των ἐπαιρόμενον [τῶν ἄλλω]ν λέγοντα· “τὴν οἰκουμένην ὅλην
10	καταλήμψομαι τῇ χειρί μου, ὡς ᾠὰ \| καταλελειμμ[έν]α ἀρῶ”,
10	ὡς νοσσιὰν λήμψομαι, οἶ[δας, ὅτι εὐ]κ̣όλως ὁ περιτυγχάνων καλιᾷ τὰ ᾠὰ λαμβάνει. κἂν ἄρτι οὖν \| νεοττοὶ γενάμενοι ἦσαν,
11	πάλιν αὐτῶν περιγ[έγονεν μὴ] δυναμέν〈ων〉 πτῆσιν ἔχειν ἰσχυ‐ ρὰν καὶ μετεωρίζουσαν. ἀπὸ ἀλαζονείας \| πολλῆς θρασύτητος
12	οὕτως ἐνόμιζεν ἔχειν τὴ̣[ν οἰκουμ]ένην, τουτέστιν πάντας τοὺς ἀνθρώπους, πρὸς αὐτὸν κατὰ τὰ ᾠὰ τὰ \| ἄψυχα, κατὰ τὰ
13	νοσσία ποιηθέντα ἐπαρθῆν̣[αι μὴ δυ]ν̣άμενα, ἀλλ’ ἔτι ἐν τῇ
13	καλιᾷ μένοντα. “εἶδον” οὖν “τὸν ἀσεβῆ” \| τοῦτον τὸν λέγοντα· “τῇ ἰσχύι
14	ποιήσω καὶ τῇ [συνέσει τῆς] σοφίας, ἀφελῶ ὅρια ἐθνῶν καὶ
15	τὴν ἰσχὺν αὐτῶν προνομεύσω”, \| εἶδον αὐτὸν ὑπερυψούμενον.
15	διέβην τῷ λογι̣[σμῷ εἰς τὸ]ν̣ μετὰ ταῦτα βίον, εἰς τὸν τῆς προνοίας λόγον, καὶ οὐκέτι αὐτὸν εἶδον, \| οὐδὲ ὁ τόπος αὐ‐
16	τοῦ ἔτι ζητηθεὶς ηὑρέθη. πεπαύσε̣[ται ἡ ἀσέβε]ια, οὐκ ἔνι
16	ἔτι ἀσέβεια. οὔκ ἐστιν τῶν ἀθανάτων, ὥσπερ περὶ τῆς δι‐ και\|οσύνης λέγει· “δικαιοσύνη ἀθάνατός ἐστιν”.
17	ἐπερ( )· “ὡς [τὰς κέ]δρους τοῦ Λιβάνου”; —πολλάκις τοὺς ὑπερηφάνους τῷ ξύλῳ τούτῳ σημαίνει· \| “καὶ συντρίψει
18	κύριος τὰς κέδρους τοῦ Λιβάνου”. εἰσὶν καὶ ἐπαι[νεταὶ] κέ‐
18	δροι. τοὺς μεγάλους δὲ ἐν τῷ βίῳ τούτῳ τῷ ὀνόματι τούτῳ σημαίνει· \| “διάνοιξον, ὁ Λίβανος, τὰς θύρας σου, καταφά‐
19	γεται πῦρ [τὰς κ]έδρους σου”. εἶτα ἑρμηνεύει· “διότι με‐	110
20	γιστᾶνες μεγάλως ἐταλαιπώρησαν”. \| τοὺς μεγιστᾶνας κέδρους
20	εἶπεν. εἰσὶν οὖν καὶ ἐπαινεταὶ [κέδ]ρ̣ο̣ι̣, ἀλλ’ οὐ περὶ τού‐
20	των νῦν ὁ λόγος.
20	“καὶ παρῆλθον, καὶ ἰδοὺ οὐκ ἦν”. \| παρῆλθον τῇ διανοίᾳ καὶ εἶδον αὐτὸν οὐκ ὄντα. εἶδον
21	[αὐτὸν θρα]συνόμενον διὰ πλοῦτον, διὰ ἀρχὴν ἀνθρώπινον. παρ‐ ῆλθον τῷ \| λογισμῷ καὶ εἶδον ὅτι οὐ τῶν μενόντων ἐστὶν ὁ̣
22	[ἀσεβή]ς. ἔτι ὑπερυψοῦται κατὰ τὸν Λίβανον καὶ τὰς κέδρους αὐτοῦ· ἐζήτησα \| [γ]ὰ̣ρ ἐν τοῖς οὖσιν τὸν τόπον αὐτοῦ καὶ
23	οὐχ εὗρον.
23	πάν[τα “κα]λ[ὰ] λίαν” ὁ θεὸς πεποίηκεν. “ἐκ στόματος κυρίου οὐκ ἐξελεύσεται τὸ ἀγαθὸν \| καὶ τὰ κακά”. οὐ τοῦτο
24	λέγει ὅτι οὐδὲ τὸ ἀγαθὸν οὐδὲ τὸ κ̣[ακό]ν, ἀλλὰ τὸ ἀγαθὸν
24	μὲν ἐκ στόματος κυρίου ἐξελεύσεται, τὰ κακὰ δὲ οὔ. πλη\|‐
25	θυντικῶς οὖν τὰ ἀγαθά. διὰ τοῦτο τοῖς κακοῖς οὔκ ἐστιν
25	ἐν τοῖς οὖσιν τόπος· πάντα γὰρ “καλὰ λίαν” ὁ θεὸς πεποίη‐ κεν. καὶ “οὐ τέρπεται ἐπὶ ἀπω\|λείᾳ ζώντων. σωτή[ριοί] εἰσιν
26	αἱ γενέσεις τοῦ κόσμου· οὐκ ἔστ[ι]ν ἐν [αὐταῖ]ς φάρμακ[ο]ν
26	ὀλέθρου οὐδὲ ᾅδου βασίλειον ἐπὶ γῆς”. \| 37 φύλασσε ἀκακίαν [καὶ ἰδὲ] ε[ὐ]θύτητα, ὅτι ἔστιν ἐν‐
27	κατάλειμμα ἀνθρώπῳ εἰρηνικῷ. λ[ο]ιπὸν τ̣αῦτα λέγει· “ἔκκλινον ἀπὸ κακοῦ καὶ ποίη\|σον
28	ἀγαθὸν καὶ κατασκή[νου] εἰς αἰῶνα αἰῶνος”. λέγει· “φύλασσε
28	ἀκακίαν, ἰδὲ εὐθύτητα” ἔξ̣ω̣ πάσης κακίας γενόμενος. ἐκεῖνος δὲ \| ἄκα[κ]ό̣ς̣ ἐσ[τ]ι̣ν̣ κατὰ τὸ νῦν σημαινόμενον. ὁ ἀρετὴν	112
29	ἔχων ὁρᾷ καὶ τὴν εὐθύτητα.
29	“ὅτι ἔστιν ἐνκ[ατ]άλειμμα ἀνθρώπῳ εἰρηνικῷ”.
30	τοῦτο λέγει ὅτι· ἀδύνα\|τόν ἐστιν τὸν εἰρηνικὸν ἄνθρωπον
30	ἐξ ὅλων ἀφανισθῆναι. κἂν ἐνκαταλειφθῇ, ἀλλ’ ἐνκατάλειμμα
30	ἔχει. 38 οἱ δὲ παρά\|νομοι ἐξολεθρευθήσονται ἐπὶ τὸ αὐτό.
31	ἅμα οἱ παράνομοι ἐξολεθρεύονται· τοῦτο γάρ ἐστιν̣ τὸ “ἐ‐
31	πὶ τὸ αὐτὸ” ὀλέθρῳ περιπεσεῖν αὐτούς. \| 38 τὰ ἐνκαταλείμματα τῶν ἀ[σεβῶ]ν ἐξολεθρευθήσονται.
32	ἔστιν δὲ ἐνκατάλειμμα [τ]ῷ εἰρηνικῷ. τῶν ἀσεβῶν τὰ ἐνκα‐ ταλείμ\|ματα ὀλέθρῳ ὑ̣π̣ο̣[πε]σ̣εῖται.
33	39 σω[τ]ηρία δὲ τῶν δικαίων παρὰ κυρίου.
33	τοῦτο λέγει· κἂν δόξωσίν ποτε οἱ δίκαιοι ἐπιβουλευόμενοι μὴ \| τετυχηκέναι τῆς̣ [π]α̣ρ̣ὰ ἀνθρώπ[ω]ν̣ σω̣[τ]ηρίας, [οἷον
34	ὁ] Ἅβελ καὶ ὅσοι ἄλλοι ἐπεβουλεύθησαν δίκαιοι, ἀλλ’ ἡ σω‐
35	τηρία αὐτῶν παρὰ κυρί〈ου〉 ἐστίν, \| ἡ αἰώνιος σωτηρ[ί]α,
35	[οὐ]χ ἡ π̣ρ̣[ό]σκ[αι]ρος.
35	39 [κα]ὶ ὑπερασπιστὴς αὐτῶν ἐστιν ἐν καιρῷ θλίψεως.
35	κἂν θλίψεως καιρὸς κα\|ταλάβῃ, ὑπερασ[πιστὴς αὐτῶν ἐσ‐	114
36	τι]ν. τὴ̣[ν ἀσ]πίδα τὴν ἑαυτοῦ ὑπὲρ αὐτῶν προβάλλεται, ὅ̣‐ π̣ως ἄτρωτοι οὐ πάντως τῷ σώματι δια\|μείνωσιν, ἀλλὰ τῇ ψυ‐
37	χῇ. 40 [καὶ βο]ηθήσει [αὐ]τοῖς κύριος καὶ ῥύσεται αὐτούς.
257	βοηθῶν [αὐ]τ̣ο̣ῖ̣ς ῥύεται αὐτούς. κἂν μὴ ὧδε, ἀλλὰ \| [ῥ]υ̣‐
1	σθήσονταί ποτε· ἐὰν γὰρ ἐπιβουλευθῶσιν δι’ εὐσεβείας καὶ
1	δόξωσιν ἀποθνῄσκειν, ἀλλ’ οὐ .[..... ..... ..... ..... ...] \| [..]νι κολάσει. τοῦτο δέ ἐστιν ἀληθῶς τὸ βοηθηθῆναι ὑπὸ θε‐
2	οῦ, τὸ ῥυσθῆναι ὑπὸ θεοῦ. καὶ .[..... ..... ..... ..... ...] ἀμφότερα ἔχει, βοηθῶν ῥύεται. ῥύεται αὐτοὺς ἀ[π]ὸ τῶν περι‐
3	εστηκότων ἀνιαρῶν .[..... ..... ..... ..... ...] \| 40 καὶ ἐξελεῖται αὐτοὺς ἐξ ἁμαρτωλῶν καὶ σώσει αὐ[το]ύς,
4	ὅτι ἤλπισαν ἐπ’ αὐτόν.
5	ἐπεὶ ἤλ[πισαν ..... ..... ..... ...] \| [σ]ωτηρίας ἢ αὐ‐
5	τόν, ἐξελεῖται αὐτοὺς ἐκ τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ἔξω ποιήσει αὐ‐ τοὺς πάσης [..... ..... ..... ..... ...]\|[..]υσιν. καὶ ἐν‐
6	ταῦθα ὁ βλάπτων τοὺς δικαίους, ὡς οἴετα̣[ι], ἑαυτὸν βλάπτει. τοῦτο γοῦν ὁ θεὸς .[..... ..... ..... ..... ...] \| “ὁ ἁπτό‐
7	μενος ὑμῶν ὡς ὁ ἁπτόμενος τῆς κόρης τοῦ ὀφθαλμοῦ αὐτοῦ”· μὴ
7	γὰρ ὁ ἐπιβου[..... ..... ..... ..... ...] \| ἑαυτοῦ βλάπτει.	116
8	ἔλαβεν δὲ τὸ παράδειγμα πρὸς τὸ δεῖξαι, ὅτι ἑαυτοῦ βλαπτι‐ κός ἐστιν ὁ [..... ..... ..... ..... ...] \| οὐκ ἐκεῖνον
9	διατίθησιν, ἀλλ’ ἑαυτόν.
9	〈ἐπερ( )·〉 τὸ “τόξον” πῶς λαμβάνομεν; —τὸ τεταμένον
9	ἡγεμ[ονικὸν ..... ..... ..... ..] \|	118
10	1—2 Ψαλμὸς τοῦ Δαυίδ· εἰς ἀνάμνησιν περὶ σαββάτου. κύ‐
10	ριε, μὴ τῷ θυμῷ σου [ἐλέγξῃς με. ..... ..... .....] \| διαφέρει ἀνάμνησις ὑπομνήσεως· τό‐
11	τε γάρ τις ὑπομιμνήσκεται, ὅταν ἄλλος ἄλλῳ [..... ..... ..... ..... ....]\|αυτοῦ ἀναπολῇ τὰ πρῶτα, ἀναμιμνήσκεται.
12	οὕτω γοῦν τινες εἴρηκαν τὰς μαθ[..... ..... ..... ..... ....] \| οἱ σωθῆναι βουλόμενοι ἔρχονται “εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθεί‐
13	ας”. ταὐτόν ἐστιν τὸ εἰς ἐπί[γνωσιν τῷ εἰς ἀνάμνησιν. ἀνα‐ μι]\|μνήσκεται γάρ τις οὗ οἶδεν. οὐδεὶς λέγεται ἀναμιμνή‐
14	σκεσθαι οὗ ☩λέγεται☩· πρότερον γ[..... ..... ..... ..... ....]
15	τοῦ Ἰωσὴφ ἀνεγνώρισαν αὐτόν, καὶ αὐτὸς αὐτοὺς ἀνεπόλησεν· ᾔδεσαν γὰρ αὐ[τὸν ..... ..... ..... ... ἀνά]\|μνησιν περὶ
16	σαββάτου λάβῃ, ἀρχὴν ἀγαθοῦ ἔχει τινός. τὸ σάββατον κατά‐ παυσιν σημ[αίνει ..... ..... ..... ...]\|ζεσθαι σαββατίζει.
17	οὐκ ἐν ταῖς ἓξ ἡμέραις σαββατίζει, ἀλλ’ ὅταν ὑπερβῇ ταύτας καὶ λ[..... ..... ..... ..... ...] \| οὗτος, ἐν ᾧ διατρί‐
18	βομεν, τὰ βλεπόμενα καὶ πρόσκαιρα, ἐν ἑξάδι ἡμερῶν γεγένη‐ τ[αι ..... ..... ..... ..... .] \| ὅταν δὲ ὑπερβῇ ταῦτα καὶ
19	λοιπὸν ὑπερκοσμίως καὶ ὑπερουρανίως διάγῃ α[..... .....
20	..... ..... ...] \| τῷ οὐρανῷ, τὸ τηνικάδε σαββατίζει. ὁ κυ‐	120
20	ρίως σαββατισμὸς οὗτός ἐστιν. καὶ γη̣[..... ..... ..... ..... ..... .]\|ζειν· ὁ γὰρ ἐπὶ γῆς περιπατῶν καὶ ἐν οὐ‐
21	ρανοῖς ἔχων τὸ πολίτευμα, οὗτ̣[ος ..... ..... ..... ..... ...] \| κόσμῳ ἔχει ἐν οὐρανῷ τὴν διάνοιαν σαββατίζουσαν.
22	ὑπάρξεται δέ ποτ̣ε̣ κ̣α̣[ὶ] η̣[..... ..... ..... ..... ..... .] \| ἐκεῖ τὴν καρδίαν ἔχουσιν καὶ ἤδη σαββατίζουσιν “τὸ τρυφε‐
23	ρόν, ἅγιον [τῷ θεῷ σάββατον”, ..... ..... ..... ..... .] \| τῷ λέγοντι· “δεῦτε πρὸς ἐμὲ πάντες οἱ κεκοπωμέ[νοι .....
25	..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ...] \| εἰμι καὶ
25	ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυ[σιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν”· ..... ..... ..... ..... ..... .....] \| τροπολογίαν
26	σαββατίζομεν, ἀλλὰ ἀληθινῶς .[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..] \| οὔκ εἰσιν πρωτότυποι, φανερόν·
27	“μή τις” γάρ, φη[σίν, ”..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....] \| μελλόντων”. εἰ δὲ αἱ ἑορταὶ καὶ αἱ
28	νουμηνίαι κα[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... αὐ]\|τοῖς καὶ τὰ σάββατα, σκιώδη εἰσὶν ταῦτα τὰ σάβ[βα‐
29	τα. ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ...] \|
30	“τῷ λαῷ τοῦ θεοῦ” γενόμενον ἀνάπαυσιν ἔχειν.
30	[“εἰς ἀνάμνησιν περὶ σαββάτου. κύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐ‐
30	λέγξῃς με”.] \| ἀνεμνήσθη οὖν τὸ σάββατον, ἐν ᾧ οὐδὲν λατρε.[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..] \| εἰσαχθῇ ἐ‐	122
32	κεῖ, ἀναμιμνήσκεται τῆς ἐκεῖ καλλίσ[της ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....]\|γέλλον τὸν ψαλμόν. ὁ
33	γνησίως μετανοῶν [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .] \| οὕτω γὰρ ἡ μετάνοια γνησία δειχθήσεται· ε̣[
34	..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .] \|
35	ἐπιπλάστως τοῦτο δοκεῖ ποιεῖν. δεῖ οὖν ὑποθέσθαι τὴ̣[ν γνη‐ σίαν μετάνοιαν ..... ..... ..... ..... ..... .. ἵν’] \| οἵ‐
36	ου μεγέθους καὶ οἵας καλλονῆς ἐστιν, ὀφθῇ.
36	2 κ[ύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξῃς με μηδὲ τῇ ὀργῇ σου παι‐
36	δεύσῃς με.] \|
258	[..... ..... ..... ..... ...]α τότε προσφέρει ὑπὲρ ἁμαρ‐ τίας. τοῦτο οὖν ἐστιν ὃ λέγει· “μεριμνήσω περὶ \| [τῆς ἁμαρ‐
2	τίας μου”. διὰ τί ἁμα]ρτωλός εἰμι, παίδευσόν με. ἀνάμνησιν λαβὼν περὶ τῆς ἁμαρτίας ἑαυτοῦ ταῦτα λέγει. \| [..... .....
3	..... . τὴν ἁμαρ]τίαν ἑτέρως μὲν γιγνώσκει, ἑτέρως [δ]ὲ οὐκ ἐπίσταται· ᾗ μὲν γὰρ πεῖραν αὐτῆς ἔχει, γιγνώσκει \| [αὐτήν,
4	οὐκ ἐπίσταται δέ. εἰ δ]ὲ ἦν ἐπιστήσας, ὅτι ἐπιβλαβὴς καὶ
5	καὶ ὀλέθριός ἐστιν καὶ μεγίστην ἀπώλειαν ἐπιφέρει, \| [ἠ‐
5	πίστατο αὐτήν. δύναται οὖν γ]ν̣ῶναι αὐτὴν καὶ ἄλλως μὴ ἐ‐
5	πίστ[α]σθαι ὁ πεῖραν αὐτῆς λαμβάνων. δι’ αὐτοῦ τοῦ πεπι\|– [..... ..... ..... ..... ....] τῆς πείρας ἐκτὸς ὤν. ὁ κα‐	124
6	τ[ὰ] τὸν Ἰησοῦν ἄνθρωπος εἴρηται μὴ ἐγνωκέναι ἁμαρτίαν \| [μηδὲ πεποιηκέναι αὐτήν. κατὰ τὸ] ἕτερον σημαινόμενον τοῦ
7	γιγνώσκειν οὐδεὶς μᾶλλον αὐτοῦ αὐτὴν οἶδεν· πῶς γὰρ ἐλή‐ λυ\|[θεν ..... ..... ..... ..... .] ἐ̣[γ]ίγνωσκεν αὐτήν;
8	“κύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξῃς με μηδὲ τῇ ὀργῇ σου παι‐
8	δεύσῃς με”. \| [..... ..... ..... ..... .....]ν ἔχειν ἡ λέξις· πολλά‐
9	κις ἐπελθοῦσά τις ὀργὴ καὶ πληγὴ δείκνυσιν τόνδε τινὰ
10	ἁμαρ\|[..... ..... ..... ..... .....]ς πολλὴν ἀσέβειαν ὑπ‐
10	εσύρη, παρεδόθη τοῖς Ἀσσυρίοις, τοῖς Βαβυλωνίοις ὑπὸ χεῖ‐ ρα \| [..... ..... ..... .. ὅτι δὲ οὐχ] ὡς ἔτυχεν ἡ παράδοσις
11	γέγονεν τοῦ Ἰσραήλ, ἀλλὰ διὰ προλαβούσας ἁμαρτίας· “ἁμαρ\|‐ [τίαν ἥμαρτεν Ἰερουσαλήμ”, ἐγεν]ήθη εἰς αἶσχος. πολλὴν
12	ἁμαρτίαν ἥμαρτεν, καὶ οὐχ ἁπλῶς γε ἥμαρτεν, ἀλλὰ καὶ “ἁμαρ\|‐ [τίαν”· “ἁμαρτίαν ἥμαρτεν Ἰερουσ]αλήμ”. ὅταν τις οὖν διὰ προλαβόντα ἁμαρτήματα ὑποπέσῃ ἀνιαροῖς τοῖς ἐλεγ\|[.....
14	..... ..... ..... .....]ης. οὐκ εἶπεν οὖν ὅτι· “μὴ καθάπαξ
15	ἐλέγξῃς με” μηδὲ “καθάπαξ μὴ παιδεύσῃς με”, \| [..... .....
15	..... ..... .....] “τὰ πάντα ἐλεγχόμενα ὑπὸ τοῦ φωτὸς φανε‐ ροῦται”. ὁ ἔλεγχος 〈ὁ〉 διὰ φωτὸς διὰ διδας\|[καλίας .....
16	..... ..... ... γ]ίνεται. οὐ παραιτεῖται τὸν τοιοῦτον ἔλεγ‐
16	χον ὁ ἅγιος. πάλιν παιδεύεταί τις ἐν ὀργῇ, \| [..... .....	126
17	..... ..... .....] ἀγνοῶν κακῶς ἔπραξεν καὶ ἐφρόνησεν. βού‐ λεται οὕτως ἐλεγχθῆναι ὡς εἴρη\|[ται ..... ..... ..... .....
18	οὗ]τ̣ος δὲ ὁ ἔλεγχος οὐ θυμῷ, ἀλλὰ αἰσθήσει εἴρηται. ☩φανε‐ ρούσης☩ τῆς ἁμαρτίας καὶ \| [..... ..... ..... ..... .....]ω̣ν.
19	ἧττον δέ ἐστιν τὸ τοῦ θυμοῦ, ὥσπερ καὶ τῆς παιδεύσεως τῆς
20	ἐπιπόνου ὁ ἔλεγχος \| [ἥττων ἐστίν.
20	..... ..... ..... .]κ̣ προσώπου τῶν ἁλόντων τῇ κα〈κ〉ίᾳ λέγει· παιδεύσαι 〈ἡ〉μᾶς κύριος πρὶν ἐν \| [..... ..... .....
21	..... ..... ..]ν ἡμῖν τὴν κρίσιν, δήλωσον ἡμῖν τὴν διαδε‐ χομένην κόλασιν τοὺς \| [..... ..... ..... ..... ..... .....]
22	ε̣[.]ν̣, ἀπείλησον ἡμῖν—μὴ τὰ τῆς ἀπειλῆς κατ’ ἐνέργειαν ἐπαγάγῃς—καὶ \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ...]ς
23	ἐν κρίσει, φανέρωσον ἡμῖν καὶ κεκριμένως τί τὸ πρακτέον. \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... οἱ
25	ἱ]ε[ρεῖ]ς ἐν τῷ ἱερῷ τὸ σάββατον βεβηλοῦσιν καὶ ἀ\|[ναίτι‐
25	οί εἰσιν”; ..... ..... ..... ..... ..... ..... ... τ]ρ̣όπον βεβηλοῦται αὐτό, λέγονται διὰ τὸ ἐργάζε\|[σθαι ..... .....
26	..... ..... ..... ..... ..... ..... ..]λην ἱερουργίαν ποι‐ οῦντες δοκοῦσιν βε\|[βηλοῦν τὸ σάββατον ..... ..... .....
27	..... ..... . βεβη]λοῦσιν. ἢ τάχα κατὰ τὴν ὑπόλημψιν τῶν \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .] λέγοντες ὅτι· ἐν τῷ σαββάτῳ τίλλοντες στά\|[χυας “οἱ μαθη‐
29	ταί σου ποιοῦσιν ὃ οὐκ ἔξεστιν ποιεῖν ἐν τῷ] σαββάτῳ”, εἶ‐	128
30	πεν τὴν λέξιν ταύτην δεικνὺς ὅτι \| [..... ..... ..... .....
30	..... ..... ..... ..... ..... .] τὰ ἱερατι〈κ〉ά, καὶ οὔκ εἰσιν ὑπεύθυνοι παραβάσει \| [..... ..... ..... ..... .....
31	..... ..... ..... ..... .]το νομίζοντας, ἀναίτιοι δέ εἰ‐ σιν· οὐ γὰρ κατὰ \| [..... ..... ..... ..... ..... .....
32	..... ..... ..... .] ὥστε ὁ ποιῶν αὐτὰ οὐ παραβαίνει τὸ σάββατον. \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .].ενος τῷ κόσμῳ καὶ τῇ ἐνεργείᾳ καὶ ἐπιθυμίᾳ \| [.....
34	..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ]άπαυσιν
35	εὕρῃ· “δεῦτε” γὰρ “πρὸς ἐμὲ πάντες οἱ κοπι\|[ῶντες καὶ πε‐
35	φορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς”. ..... ...]ν ὑψηλοτέραν ἀναγωγήν, ἣν καλοῦσιν οἱ θεῖοι \| [..... ..... ..... .....
36	..... ..... ..... ..... ..] κ̣αὶ ὁ σαββατισμὸς ὁ ῥηθησόμενος.
259	ὥσπερ ἐπὶ γῆς \| τις περιπατῶν ἐν οὐρανῷ ἔχει τὸ πολίτευ‐
1	μα, οὕτως τις ἐν τῷ κόσμῳ ἔτι ὢν ἄνω τῶ̣ν̣ [ἔ]ρ̣γ̣ω̣ν αὐτοῦ γίνεται καὶ σαββατίζει. \| τὸ σάββατον οὐχ ἁπλῶς ἔργον παρ‐
2	αιτήσατο, ἀλλὰ λατρευτόν. ἡ δὲ ἔπαρσις ἡ ἱερατικὴ [οὖσα] ὑπερκόσμιος ἐλευθέρους ποιεῖ. \| οὐχ ὡς ἔργα λατρευτὰ θεοῦ
3	ἔργα εἰσίν, οὐχ ἃ ἐργάζεται ὁ θεός, ἀλλ’ 〈ἃ〉 προστάττει
3	ἐργάζεσθ[αι τ]ο[ῖ]ς πειθομένοις αὐτῷ. λήμψεται δὲ \| οὐκ ἄλλο ἀντὶ τοῦ φθαρτοῦ, ἀλλ’ αὐτὸ τὸ
4	φθαρτὸν εἰς ἀφθαρσίαν μεταβαλ{λ}ὸν κ̣α̣ὶ̣ [α]ὐ̣τ̣ὸ τὸ ψυχικὸν
5	γενόμενον π[ν]ευμα\|τικόν. ὅρα γοῦν τί λέγει· τὸ ἕτερον τοῦ
5	σώματος ἀσώματόν ἐστιν. εἴ τις οὖν λέγοι, ὅτ̣ι ἕτερον σώμα‐ τός ἐστιν [ὃ ἀ]π̣ο\|λημψόμεθα, οὐκ οἶδεν τί λέγει· ἐπ’ ἀμ‐	130
6	φοτέρων γὰρ ἔταξεν τὸ “σῶμα”· “σπείρεται σῶμα φθαρτόν, ἐ‐ γείρεται σῶμα ἄφθαρτον, \| σπείρεται σῶμα ἀσθενὲς καὶ ἄτι‐
7	μον, ἐγείρεται σῶμα ἰσχυρὸν καὶ ἔνδοξον, σπείρεται σῶμα ψ[υχι]κόν, ἐγείρεται σῶμα πνευματικό[ν]”. \| τρόπον τινὰ
8	οὖν καὶ ἕτερόν ἐστιν καὶ αὐτὸ τὸ ἐγειρόμενον τῷ πεπτωκό‐ τι̣. [ἐὰν λέ]γῃ δὲ ὅτι, εἰ ἔστιν σῶμα ψυχ[ικόν], \| ἔστιν
9	καὶ σῶμα πνευματικόν, τῇ ἐπινοίᾳ λέγει τὴ〈ν〉 διαφορὰ〈ν〉
9	καὶ λέγει· “οὐ πρῶτο[ν τὸ] πνευματικὸν ἀλλὰ τὸ ψυχικόν, \|
10	ἔπειτα τὸ πνευματικόν”. τὸ πρῶτον καὶ τὸ ἔπειτα δοκεῖ δύο
10	εἶναι, ἀλλ’ οὕτω λ[έγω δύο] ὡς ἐὰν λέγω τὸν ἄνθρωπον πρῶ\|‐ τον βρέφος, εἶτα παῖ〈δα〉, καὶ οὐ πρῶτον τὸ παῖς ἀλλὰ τὸ
11	βρέφος, καὶ οὐ δήπου δύο ὑ[ποστάσει]ς λέγω, οὐ δύο ἀνθρώ‐ πους λέγω ἀλλὰ \| ἕνα· ἡλικίας δὲ δύο. ὅνπερ οὖν τρόπον
12	αἱ ἡλικίαι οὐχ ἑτεροούσιον τὸ ἀφη̣[λικιού]μ̣ενον ποιοῦ〈σι〉ν, ἀλλὰ τρόπῳ καὶ \| γνώμῃ {καὶ} μεταβολὴ γίνεται ἢ ἐξ̣αλλαγή,
13	οὕτω καὶ ἐκ τοῦ παιδὸς ἀνὴρ γίν[εται κα]ὶ οὐχ ἕτερος ἄνθρω‐ πός ἐστιν ὁ ἀνὴρ \| παρὰ τὸν παῖδα, ἀλλ’ ὁ αὐτὸς ἄνθρωπος.
14	γίνεταί τις οὖν τότε ἀληθῶς καὶ 〈σωματ〉ικῶς ἐν τ̣ῷ οὐρανῷ
15	καὶ σαββατίζει, οὐκέτι \| ἐπὶ γῆς περιπατῶν καὶ ἐν οὐρανοῖς
15	ἔχων τὸ πολίτευμα, ἀλλ’ ἤδη ἐν τοῖ̣ς̣ [ἐ]π̣ο̣υρανίοις καθεσθείς, ἤδη ἐκεῖ διατρί\|βων ὑπὸ τὸν “μέγα〈ν〉 ἀρχιερέα τὸν τοὺς οὐ‐
16	ρανοὺς διεληλυθότα”.
16	καὶ ὅτι οὐκ ἀπὸ κακίας ἤρξατο τὰ κατὰ τοὺς ἀνθρώπους,
16	ἀλλὰ \| ἀπὸ ἀρετῆς, “εἰς ἀνάμνησιν” λέγει “περὶ σαββάτου”.	132
17	ὅτε τις γίνεται ἐν τῇ ἀρετῇ, ἀναμιμνήσκεται ὅτι ἦν ποτε ἐν αὐτῇ. λοιπὸν \| αἰνίξασθαι βαθὺ〈ν〉 λόγον βούλομαι. ἐὰν
18	ἡ ἀρχὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῆς ψυχῆς ἀπὸ τοῦδε τοῦ ζῆν ᾖ{ν}, ἡ κακία πρὸ ἀρετῆς ἐστιν, ἀνα\|λημπτὴ δὲ ἡ ἀρετή. ἔχομεν
19	ζωὴν τὴν μετὰ σώματος, ἔχομεν ζωὴν καὶ τὴν ἄνευ τούτου.
20	καὶ ὅτι ἀποβαλόντες τὸ \| σῶμα γινόμεθα ἐν ἀσωμάτῳ ζωῇ,
20	παντί που δῆλον. ζητείσθω δέ, εἰ καὶ πρὸ σώματος αὕτη ἦν. οὔκ ἐστιν δὲ φα\|νερόν, ἀλλὰ ζητείσθω καὶ ἐξεταζέσθω. ἐὰν
21	οὖν ἡ ζωὴ τοῦ λογικοῦ ἀπὸ τῆς ἐνύλου ζωῆς ᾖ{ν}, ἡ κακία πρὸ ἀρετῆς \| ἐστιν· ὁρῶμεν γὰρ ὅτι ἐκ κακίας συνπληρωθεὶς
22	ὁ λόγος ἄρχεται. ἐὰν δέ, ὡς ἔχει ἀληθείας, πρὸ κακίας ᾖ{ν} \| ἡ ἀρετή—“πεποίηκεν” γὰρ “ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον εὐθῆ, αὐτοὶ
23	δὲ ἐξεζήτησαν διαλογισμοὺς πονηρούς”. καὶ ὅρα ὅτι ἡ ζήτη\|‐ σις τῶν διαλογισμῶν τῶν πονηρῶν μ[ετ]ὰ τὴν εὐθύτητά ἐστιν.
25	εὐθύτητα δὲ παρασκευάζει ἡ ἀρετή. \| “ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὢν
25	οὐ συνῆκεν, παρ〈α〉συνεβ[λήθ]η τοῖς κτήνεσιν τοῖς ἀνοήτοις”. οὐκ ἀπὸ κτηνώδους τρόπου εἰς \| τὸν ἄνθρωπον ἐλήλυθεν, ἀλλὰ
26	ἀπὸ τοῦ ἀνθρωπίν[ου εἰ]ς τὸν κτηνώδη{ν} ἐλήλυθεν. καὶ ὅλως γε ἀεὶ τὰ καλὰ π̣[ρὸ] τῶν \| ψεγομένων ἐστίν. δεῖ τέχνην πρὸ
27	κακο[τεχνί]ας εἶναι, τὸ ἐσφαλμένως εἰδέναι τι μετὰ τὸ ὀρ‐ θῶ[ς εἰδέ]ν̣αι ἐστίν· \| πῶς γὰρ δυνάμεθα ὅλως εἰπεῖν ὅτι
28	ἐσφαλ̣[μένο]ς οὗτός ἐστιν, εἰ μὴ τὸ εὐθὲς εἰδ{υ}είημεν; διὰ τοῦτο οὖν̣ “εἰς ἀνάμνη\|σιν περὶ σαββάτου”. καὶ ἐπει‐
29	δὴ τὸ σαββατίζειν̣ [ἐστὶ]ν̣ τὸ ἐν ἀρετῇ διάγειν καὶ τὸ εὐ‐
30	αρέστως τῷ θεῷ ζῆν καὶ λειτουρ\|γεῖν ποιοῦντα ἃ βούλεται	134
30	θεός, ἀπὸ ἀρετῆς ἤ̣[ρξατ]ο̣ ἡ τῶν ἀνθρώπων ζωή· ἀλλ’ οὐ φαί‐ νεται ἐν τῇ σωματικωτέρᾳ ζωῇ τοῦτο· \| ἀναλημπτὴ γὰρ ἡ ἀρετή
31	ἐστιν τῶν μετὰ σώμ[ατο]ς, διδακτή ἐστιν. ὅθεν ἀναμιμνήσκεται
31	ὁ γινόμενος ἐν τῷ καλῷ. \| ἐπερ( )· ὁ τριάκοντα ἑπτὰ τί ἐστιν; —οὐ παντὶ ἐπιβάλλειν
32	δύνῃ. [νῦν] ἄρα τις τοῦτο εἴποι, ὅτι σύνκειται ὁ τριάκοντα ἑπτὰ ἐκ δύο ἁγίων \| ἀριθμῶν· καὶ ὁ τρία γὰρ ἐπαινεῖται ἐν
33	τῇ γραφ[ῇ]. ἀμέλει γοῦν δεδεδεκάτας φέρει [μόν]ον ἕνα τῶν καρπῶν \| τῆς γῆς τῆς ἁγίας φέρων· “ὃ μὲν” γὰρ “ἑκατόν, ὃ
34	[δὲ ἑξήκοντα], ὃ δὲ τριάκοντα”. καὶ ἵνα μὴ ἀεὶ τὰ αὐτὰ λέ‐
35	γω[μεν], π̣άντα ἐν πᾶσιν ἀρκεστέον \| εἰπεῖν ὅτι ἅγιός ἐστιν
35	ὁ τρία ἀριθμός, κἂν [ἐν] μονάσιν, κἂν ἐν δεκάσιν, κἂν ἐν
260	[ἑκα]τοντάσιν λαμβάνεται. \| ἅγιος δὲ καὶ ὁ ἑπτά· πολλάκις
1	γὰρ καὶ περὶ τούτου ἐλέχθη ὅτι ἀδιάφθορός ἐστιν, παρθένος
1	ἐστίν, ἀπάτωρ, ἀμήτωρ ἐστίν. \| “κύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξῃς με μηδὲ τῇ ὀργῇ σου παι‐
2	δεύσῃς με”.
2	οὐ καθάπαξ ἐλεγχθῆναι ἢ παιδευθῆναι παραιτεῖται, ἀλλ’ ἐν \| θυμῷ καὶ ὀργῇ. ἔστιν δὲ παιδευθῆναί τ̣ινα λογικῶς καὶ
3	ἐπιστημονικῶς, καθ’ ὃ σημαινόμενον ὁ ἅγιος εὔχεται λέγων \| —ἢ ἐπαινεῖ καὶ μακαρίζει—· “μακάριος ἄνθρωπος, ὃν ἂν σὺ
4	παιδεύσῃς, κύριε, καὶ ἐκ τοῦ νόμου σου διδάξῃς αὐτόν”. ἔ‐
5	δειξεν ὅτι ἡ παίδευσις \| αὕτη κ[α]τὰ διδασκαλίαν γίνεται.
5	γίνεται δὲ καὶ πολλάκις ἔλεγχος καὶ παίδευσις διὰ θυμοῦ καὶ ὀργῆς, διὰ ἀνιαρῶν, \| διὰ πι[κ]ρ̣[ῶ]ν. γίνεται δὲ καὶ	136
6	ἔλεγχος πολλάκις, ὅταν λόγῳ παραδειχθῇ τῷ ὑπευθύνῳ τὸ ἐν ᾧ ἐστιν σφάλματι· \| τοῦτο γὰρ λέγει· “ἔλεγχε σοφόν, καὶ ἀ‐
7	γαπήσει σε”. ἐλέγχει ὁ σοφὸς τὸν ἐλάττονα σοφὸν καὶ αὐτὸν ὄντα ὡς εἰσαγόμενον. καὶ \| [π]ά̣λιν· “τὰ δὲ πάντα ἐλεγχόμενα
8	ὑ[πὸ τ]οῦ φωτὸς φανεροῦται”.
8	καὶ λέγουσιν πολλοὶ περὶ ἐλέγχου τοιαῦτα, ὅτι ἔλεγχός ἐστιν \| [οἷ]ο̣ν συλλογισμὸς ἀντιφάσ̣ε̣[ως. φ]έρε εἰπεῖν, ἐν
9	κακίᾳ τίς ἐστιν. τὸν διαιροῦντα τὴν κακίαν ἀπὸ τῆς ἀρετῆς
10	λόγον \| [συλ]λ̣ογιστικῶς ἐπιφέρων καὶ γιγνώ̣[σκ]ω̣ν τὸ ἀγαθὸν
10	ἐνθύμησιν λαμβάνει τοῦ κακοῦ. καὶ ὁ ἔλεγχος οὗτος οὔκ ἐστιν ἐν θυμῷ \| γινόμενος, ἀλλ’ ἐν παιδεύσει· ἐπεὶ γὰρ [τῶν]
11	ἐναντίων ἡ αὐτή ἐστιν ἐπιστήμη, ἐὰν γνῶμεν τὸ ἀγαθόν, ἔσχο‐
11	μεν γνῶσιν τοῦ κακοῦ. \| καὶ ἀπὸ γραφῶν ἔστιν λαβεῖν τὰ παρα[δείγ]μ̣ατα· οἱ Νι‐
12	νευῖται γεγόνασιν ἐν πολλῇ κακίᾳ, ὡς “τὴν κραυγὴν τῆς κα‐ κίας \| αὐτῶν ἀναβῆνα̣[ι]” πρὸς τὸν θεὸν τι[μω]ρίαν καὶ ἀντ‐
13	απόδοσιν ἐκκαλουμένην. ἀλλ’ ὁ θεὸς κήρυγμα ἀπέστειλεν μετα\|‐ νοίας. προσήκαντο τὸ κήρυγμα. ἐπαιδεύθησαν, ἠλέγχθησαν οὐκ
15	ἐν ὀργῇ ἢ θυμῷ. οἷον Σοδομῖται ἠλέγχθησαν \| καὶ ἐπαιδεύθη‐
15	σαν ἐν θυμῷ καὶ ὀργῇ. οὐ βούλεται οὖν τούτοις ἐλεγχθῆναι
15	οὐκ ἂν παραιτησάμενος ἐπιστημονικῶς ἐλεγχθῆναι. \| 3 ὅτι τὰ βέλη σου ἐνεπάγησάν μοι.
16	διὰ τοῦτο παραιτοῦμαι τὸν ἔλεγχον τὸν ἐν θυμῷ καὶ τὴν ἐν ὀργῇ παίδευσιν, ἐπεὶ “τὰ \| βέλη σου ἐνεπάγη ἐν ἐμοί”.	138
17	ἔλαβον γνῶσιν τῶν κολάσ{τ}εων τῶν ἐπιφερομένων κατὰ τῶν ἀπαιδεύτων, κατὰ τῶν ἀνελέγ\|κτων. πολλαχοῦ δὲ τῆς θείας
18	παιδεύσεως τὰ βέλη τὰς κολάσεις σημαίνει· ὡς ἐὰν λέγῃ ὁ Ἰὼβ ἐν ἀνιαροῖς πολλοῖς γενόμενος \| ὅτι· “βέλη τοῦ κυρί‐
19	ου ἐν τῷ σώματί μού ἐστιν”. τὴν ἕλκωσιν ἐκείνην τὴν φοβε‐
19	ρὰν “βέλη κυρίου” εἶπεν ἐν τῷ σώματι αὐτοῦ τυγχάνοντα. \|
20	καὶ τό γε παράδοξον· καὶ πρόνοιαν εἰσηγεῖται διὰ τῆς λέξε‐
20	ως ταύτης. ταῦτα τὰ ἐπίπονα τὰ οἷα βέλη τιτρώσκοντά με οὐκ ἄνευ \| ψήφου τοῦ θεοῦ ὑπῆρκταί μοι· “βέλη γάρ εἰσιν κυρίου,
21	ὧν ὁ θυμὸς αὐτῶν ἐκπίνει μου τὸ αἷμα· ὅταν ἄρξωμαι λαλεῖν, κεντ〈οῦ〉σίν \| με”. καὶ ὅρα γε, ὅτι τὸ ἐπίπονον καὶ τὸ ἕλ‐
22	κο[ς] ἐκεῖνο τὸ πονηρὸν εἶπεν “βέλη κυρίου”. καὶ πάλιν ἐν ᾠδῇ μεγάλῃ τοῦ Δευτερονομίου \| ὁ θεὸς λέγει ὅτι· “μεθύ‐
23	σω τὰ βέλη μου ἀφ’ αἵματος, καὶ ἡ μάχαιρά μου καταφάγεται αἷμα τραυματιῶν”. πολλαχοῦ πάλιν ἡ \| μάχαιρα τὴν κόλασιν
24	σημαίνει· “ἐὰν γάρ”, φησίν, “μὴ θελήσητε μη[δὲ] εἰσακού‐
25	σ〈η〉τε, μάχαιρα ὑμᾶς κατέδεται”. τοιοῦτόν \| ἐστιν καὶ τὸ
25	ἐν Ἰσαίᾳ λεγόμενον· “ἐμεθύσθη ἡ μάχαιρά μου ἐν τῷ ο[ὐρ]α‐ νῷ”, ἀντὶ τοῦ· ἡ κόλασις καὶ οὐρανίων τινῶν ἥψατο. \| εἰ δὲ
26	“ἀγγέλους τοὺς μὴ τηρήσαντας τὴν ἑαυτῶν ἀρχὴν” ὁ θεὸς ὑπ‐
26	έβαλ[εν] “δεσμοῖς ἀιδίοις”, μεμέθυσται ἡ μάχαιρα τοῦ θεοῦ, \| τουτέσ[τιν ἡ τι]μωρὸς δύναμις, καὶ ἐν τῷ οὐρανῷ. καὶ τὰ αὐ‐
27	τὰ καὶ ὧδ[ε νόει· ἐ]ά̣ν τις δοκῶν τὸ πολίτευμα ἔχειν ἐν οὐ‐
27	ρανῷ \| τυγχάνων [οὐ]ρανὸς ὥστε “διηγήσασθαι τὴν θεοῦ δόξαν”,	140
28	ὅταν ἐξ ἀπροσ[δοκήτου ὑ]ποπέσῃ κολάσει, τότε ἐν τῷ οὐρανῷ ἡ μάχαιρα \| μεμέθυσται, ἐν τοῖς ἐπαγγελ〈λ〉ομένοις ἔχειν
29	οὐράνιον πολιτείαν. το[ιοῦτόν] ἐστιν τό· “οἱ υἱοὶ τῆς βα‐
30	σιλείας, ἐκβληθήσεσθε \| εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον”· μὴ γὰρ
30	οἱ ὄντες.
30	λαμβάνεται δὲ καὶ ἐπαινετῶ̣[ς· “τ]ὰ βέλη σου ἠκονημένα, δυνατέ, λαοὶ ὑποκάτω \| σου πεσοῦνται”. οἱ λόγοι σου οἱ τι‐
31	τρώσκοντες εἰς ἔρωτα καὶ ἀγάπην [ἠκο]νημένοι εἰσίν· δυνατὸς γὰρ εἶ καὶ δυνατῶς \| πέμπεις σου τοὺς λόγους καὶ τιτρώσκεις
32	εἰς ἀγάπην τοὺς βαλλομέν[ου]ς. αὐτίκα γοῦν ἡ τοῦτο παθοῦ‐ σα ψυχὴ ἤτοι ἐκκλη\|σία λέγει· “τετρωμένη ἀγά[πης] εἰμὶ ἐ‐
33	γώ”. εἰσὶν οὖν καὶ ἐπαινετὰ β[έ]λ̣[η], εἰσὶν οὖν καὶ ψεκτά. ἐπειδὴ δὲ ταῦτα μετὰ ὀργῆς \| καὶ θυμοῦ ὠνομάσθησαν, ο[ὔκ
34	εἰσ]ιν εἰς ἔρωτα καὶ ἀγάπην τιτρώσ[κο]ντα, ἀλλ’ αἴσθησιν
34	ποιοῦντα, οἷ κακῶν τίς ἐστιν. \|
35	3 καὶ ἐπεστήρισας ἐπ’ [ἐμὲ τ]ὴν χεῖρά σου.
35	πολλαχοῦ πάλ[ι]ν ἡ τιμωρὸς δύναμις τῷ ὀνόματι τῆς \|
261	χειρὸς τοῦ θεοῦ σημαίνεται· ὡς ἐὰν λέγῃ πρὸς τὸν Φαραώθ·
1	“νῦν ἀποστείλας τὴν χεῖρα πατάξω σε”. καί· “ἰδοὺ χεὶρ κυ‐ ρίου \| ἐπέσται ἐν τοῖς κτήνεσίν σου τοῖς ἐν τοῖς πεδίοις”·
2	οὕτω γὰρ ὀλέθρῳ ὑπεβλήθη ἐκεῖνα τὰ κτήνη. καὶ πάλιν λέγε‐ ται· \| “ἡ χείρ σου ἔθνη ἐξωλέθρευσεν”. ὅτε ἡ δραστήριος
3	καὶ ποιητικὴ καὶ σκεπαστικὴ χεὶρ τοῦ θεοῦ ὀνομάζεται, “δε‐
3	ξιὰ” προσαγορεύ\|εται. αὕτη γοῦν εἰς σωτηρίαν ξεναγεῖ. λέγει	142
4	γοῦν ὁ πεῖραν τοῦ χειραγωγεῖσθαι ὑπ’ αὐτῆς εἰληφώς· “ἐκρά‐
5	τησας τῆς χειρὸς τῆς \| δεξιᾶς μου”, τῆς πρακτικῆς δυνάμεως
5	τῶν καλῶν.
5	4 καὶ οὐκ ἔστιν ἴασις τῇ σαρκί μου ἀπὸ προσώπου τῆς ὀρ\|‐ γῆς σου.
6	τὸ τῆς σαρκὸς ὄνομα ὁμώνυμον ὂν κατὰ τὴν γραφὴν διάφορα σημαίνει. λέγεταί ποτε ἡ σὰρξ σημ[αίνο]υ̣σα \| τὴν αἰσθητικὴν
7	ἡμῶν προαίρεσιν· ὅταν γὰρ λέγηται ὅτι· “ἐκσπάσω ἀπ’ αὐτῶν τὴν λιθίνην αὐτῶν καρδίαν καὶ ἐνθήσω \| σαρκίνην”, “λιθίνην
8	καρδίαν” λέγει τὴν ἠλίθιον νόησιν τὴν πάσης αἰσθήσεως ἀφῃ‐ ρημένην. ἀντὶ ταύτης ἐντίθεται σαρκίνη, \| αἰσθητικὴ καὶ εὔ‐
9	εικτος πρὸς τοὺς θεοῦ νόμους.
9	λέγεται οὖν τὸ εὔεικτον πολλάκις καὶ αἰσθητικὸν σάρξ.
10	λέγεται δὲ καὶ σὰρξ δια̣\|στελλομένη πρὸς πνεῦμα. πνεῦμα δὲ
10	λέγει τὴν γνώμην, σάρκα δὲ τὴν πρὸ〈σ〉 γνώμη〈ν〉 διαστελλο‐ μένην. ὅταν τις οὖν τὰ σαρ\|κὸς διανοῆται καὶ πράττῃ καὶ
11	ζῇ κατ’ αὐτά, μακράν ἐστιν τοῦ πνεύματος. ὅταν δὲ ἀκολου‐ θήσῃ τῷ πνεύματι, τῇ ὀρθῇ γνώμῃ καὶ \| μάλιστα τῇ μετασχού‐
12	σῃ τοῦ ἁγίου πνεύματος, τότε καταργεῖ τὴν σάρκα. περὶ τῆς τοιαύτης σαρκὸς καὶ τοῦ πρὸς αὐτὴν διαστελλομένου \| πνεύ‐
13	ματος λέγει· “ὑμεῖς δὲ οὐκ ἐστὲ ἐν σαρκὶ ἀλλ’ ἐν πνεύματι”.
13	καίτοι ἦσαν ἐν σαρκί, ἐπηχθισμένοι ἔτι ἦ[σαν] τὸ σῶμα. \| τῇ διαθέσει ἔξω αὐτῆς ἐγεγόνεσαν. καὶ 〈ὥσπερ〉 ἐπὶ γῆς τις
14	περιπατῶν δύναται ἐν οὐρανῷ ἔχειν τὸ πολίτευμα̣, οὕτως ἐν	144
15	σαρκί \| τις ἔτι τυγχάνων γίνεται ἔξω αὐτῆς, ὅταν τῷ πνεύ‐
15	ματι ἀκολουθήσῃ. καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ λεγομένη εὔλογος ἐξαγω̣‐ γ̣ή. τινὲς δὲ \| ἀγνοήσαντες, πῶς οἱ σοφοὶ εἴρηκαν εὔλογον
16	ἐξαγωγήν, πολλάκις ἐρωτηθέντες λέγ〈ουσιν〉· ἢ ὑπὸ λογισμῶν ἢ παθημάτων \| σαρκὸς ἐξηγίοχαν ἑαυτοὺς τοῦ βίου. —οὔκ
17	ἐστιν δὲ αὕτη εὔλογος ἐξαγωγή, ἀλλ’ ὅταν τις ἅγιος ὢν τὸ σῶμα {καὶ τὴν σάρκα} ἔξω \| αὐτοῦ γένηται τῇ σπουδῇ καὶ
18	διαθέσει ὥστε εἰπεῖν· “οὐκ ἐσμὲν ἐν σαρκὶ ἀλλ’ ἐν πνεύματι”. καὶ πάλιν· “τὸ φρόνημα τῆς σαρ\|κὸς ἔχθρα εἰς θεόν”. “οἱ
19	δὲ ἐν σαρκὶ ὄντες θεῷ ἀρέσαι οὐ δύνανται”. παρίσταται δὲ
20	ὅτι οὐ περὶ ταύτης τῆς σαρκὸς 〈λέγει〉· πάντες \| γὰρ οἱ ἅ‐
20	γιοι ἔτι ἐν τῇ σαρκὶ ὄντες ἤρεσαν θεῷ. ἐστὶν τοίνυν σὰρξ ἧς ὁ ἐκτὸς γινόμενος ἀρέσκει θεῷ ἡ γνώμη ἡ ὑλικὴ ἡ \| φιλο‐
21	παθής.
21	καὶ τάχα ἐάν τις ἐν πνεύματι γενόμενος ἀφῇ τὴν σάρκα, οὐδὲ ταράττεται ὀργῆς ἐπικειμένης. ὁ δὲ ἔτι ἀν\|τιποιούμε‐
22	νος τοῦ ζῆν τούτου ταράττεται, ὅταν ἐπίπονόν τι προσδοκη‐
22	θῇ καὶ ἐπέλθῃ. πολλάκις τὸ σύνθετον ἐξ ἑνὸς \| τῶν ἐν τῇ συνθέσει σημαί‐
23	νεται. ὅταν λέγῃ ὁ ἅγιος· “ἱνατί περίλυπος εἶ, ἡ ψυχή μου, καὶ ἱνατί συνταράσσεις με”; \| τότε περὶ τοῦ τιμιωτέρου ποι‐
24	εῖται τὴν σημασίαν. ὅταν λέγῃ πάλιν ὅτι· “ὑπωπιάζω μου τὸ
25	σῶμα καὶ δουλαγωγῶ”. —μὴ γὰρ \| ἀπηλλαγμένον τῆς ψυχῆς λέ‐
25	γει, ἀλλ’ ἐπεὶ ὑποτάκτικόν ἐστιν τὸ σῶμα, ἀρχικὴ δὲ ἡ ψυχή,
25	τὸ σῶμα ὅτε ὑπόκειται τῇ \| ψυχῇ ἀρχόμενον καὶ ἀρχόμενόν γε	146
26	σὺν λόγῳ καὶ σὺν νόμῳ θεοῦ, ὑπωπιάζεται καὶ δουλαγωγεῖται. ἐπεὶ τοίνυν \| ὀργὴν ἐπικειμένην ὁρῶ—τὰ γὰρ βέλη σου
27	ἤδη̣ [ἔτρ]ωσάν με—καὶ ᾐσθήθην τούτου, διὰ τοῦτο καὶ ἡ σάρξ μου τετ̣[άρα]κ̣[τ]αι. \| διὰ τοῦτο οἱ ἅγιοι οὐ δεδίασιν
28	θάνατον ἐπίτρ̣[οχόν] τ̣ινα. ἐν λήθῃ τοῦ σάρκα φορεῖν γέγονεν. ὅταν δὲ ἐπ’ αὐτ̣ὸ̣ τ̣[οῦτ]ο σκοπῇ, \| ὅτι σαρκὶ ἐνδέδεται καὶ
29	δυνατὴν [σάρ]κα διαιρε[ῖ]σθαι ἀπὸ τῆς ψυχῆς λαβών, ἐναντία
29	θανάτου ταράττεται. \|
30	“πᾶσα σὰρξ χόρτος, καὶ πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄν[θος χ]όρ‐
30	του”. πάλιν λέγει ὅτι· “πρὸς σὲ πᾶσα σὰρξ ἥξει”, τουτέστιν πᾶς ἄνθρωπος. \| “ὄψεται πᾶσα σὰρξ τὸ σωτήριον το〈ῦ〉 θεοῦ
31	ἡμῶν”. [πάντα] τὰ ὁμωνυμοῦντα ἐκ προσθηκῶν τινων διαιροῦν‐ ται ἀπὸ τῶν τὸ αὐτὸ \| ὄνομα ἐχόντων. ἐὰν λέγηται ἐν τῇ γρα‐
32	φ̣[ῇ]· “ὁ διδοὺς τροφὴν πάσῃ σαρκί”, πᾶν ζῷον ἀκούομεν πε‐ φυκός. \| ἐὰν δὲ λέγω· “ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ πνεύματός μου ἐπὶ πᾶ‐
33	σ[αν] σάρκα”, τὴν πεφυκυῖαν δόσιν πνεύματος δέχεσθαι λέγω. 4 οὐκ ἔστιν \| εἰρήνη τοῖς ὀστέοις μου ἀπὸ προσώπου τῶ[ν]
34	ἁμαρτιῶν μου.
35	ἐπεὶ ὁρῶ τὰς ἁμ[αρτί]ας μου παρούσας. οὐ πᾶς \| δὲ τοῦ
35	προσώπου αὐτῶν 〈ἔν〉νοιαν λαμβάνει ἢ [ὁ] μ̣ετανοῶν καὶ φυγεῖν
262	αὐτὰς βουλόμ̣[εν]ο̣ς. ὁ ἁμαρτάνων καὶ αὐτὸ \| τοῦτο ἀγνοῶν
1	ὅτι ἁμαρτάνει, οὐχ ὁρᾷ τὸ πρόσωπον τῶν ἁμαρτιῶν ἑαυτοῦ, οὐχ ὁρᾷ αὐτῶν τὸ αἶσχος. ὁ δὲ ἐπιστάνων \| οἷς πράττει καὶ ὁρῶν
2	ὅτι κατὰ παράβασιν θείων ἐντολῶν ἐπιτελεῖ 〈αὐ〉τά, ἐπιφαινό‐ μενον ἔχει τῶν ἁμαρτ\|ιῶν τὸ πρόσωπον.	148
3	ὀστέα δὲ οὐ τὰ τοῦ σώματος πάντως λέγει, εἰ μὴ κατὰ τὴν χαμαιζηλοτέραν διάνοιαν, ὡς \| καὶ περὶ σαρκὸς ἐλέχθη.
4	καὶ εἴρηται ἐν τοῖς προλαβοῦσιν τό· “πάντα τὰ ὀστᾶ μου ἐ‐
5	ροῦσιν· κύριε, τίς ὅμοιός σοι”; \| ε̣ἰ̣ [τὰ ὀ]στᾶ λέγουσιν·
5	“κύριε, τίς ὅμοιός σοι”, καὶ κυρίου ἔννοιαν ἐδέξαντο καὶ τῆς, ἵν’ οὕτως εἴπω, μορφῆς αὐτοῦ, ὥστε εἰδέ\|[ναι] ὅτι οὐ‐
6	δεὶς ὅμοιος αὐτῷ ἐστιν. ἡ ὁμοιότης δὲ ἡ πρὸς θεὸν καὶ ἀνο‐ μοιότης ἐπίγνωσιν θεοῦ καὶ θεολογί〈α〉ν \| φανεροῖ· ὥστε οὐ
7	περὶ τῶν ὀστέων τοῦ σώματος λέγει, ἀλλὰ περὶ τῶν ἰσχυρῶν καὶ καὶ εὐτόνων δογμά\|των τῆς ψυχῆς καὶ δυνάμεων αὐτῆς· τότε
8	γὰρ τὰ αἰσθητὰ σώματα διακρατεῖται ὑπὸ τῶν ὀστέων· οὐκ ἠ‐ δύνατο \| γὰρ νεῦρα καὶ φλέβας ἔχειν καὶ τὰ ἄλλα, εἰ μὴ
9	ὀστέα εἶχεν.
9	ἐπερ( )· “οὐκ ἔστιν εἰρήνη τοῖς ὀστέοις μου”; —ὅταν \|
10	αἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς ἀντακολουθοῦσιν, εἰρηνεύουσιν. ὅταν μὴ διαστασιάζῃ τὸ θυμικὸν πρὸς τὸ λογιστι\|κόν, τὸ ἐπιθυ‐
11	μ〈ητ〉ικὸν πρὸς τὸν νοῦν, τότε εἰρήνη ἐστίν. πάλιν ἐὰν δόγ‐ ματά τις ἔχῃ διάφωνα—οἱ πολλοὶ \| δὲ τοιαῦτα ἔχουσιν· τί‐
12	θενταί τι καὶ ἐπιφέρουσιν ἄλλο, ὃ ἀνατρέπει {τ}ὃ πρῶτον 〈τ〉εθήκασιν. καὶ σχεδὸν \| ὅλοι οἱ συν[κε]χυμένην διάνοιαν
13	ἔχοντες τοῦτο πάσχουσιν. δεῖ δὲ τὸν σοφὸν καὶ μάλιστα θεό‐ σοφον \| συνφωνία̣ς̣ ἔχειν ἐν ταῖς δυνάμεσιν τοῦ ἔσω ἀνθρώ‐
15	που καὶ ἐν τοῖς φρονητέοις· οὕτω γὰρ εἰρήνη \| ἔστιν ἐν τοῖς
15	ὀστέοις αὐτοῦ.
15	5 ὅτι αἱ ἀνομίαι μου ὑπερῆραν τὴν κεφαλήν μου. τοῦτο λέγει· αἱ ἀνο\|μίαι μου, 〈αἳ〉 ὀφείλουσιν ὑπὸ πόδας	150
16	εἶναι καὶ πατεῖσθαι, ὑπὲρ ἐμὲ γέγοναν, τοῦ νοῦ μου κρατοῦ‐ σιν. ἐν πολλοῖς δὲ \| ἡ κεφαλὴ τὸν νοῦν σημαίνει· ὡς καὶ ἐν
17	τῷ· “τοῦ σοφοῦ οἱ ὀφθαλμοὶ ἐν κεφαλῇ αὐτοῦ”, τουτέστιν ἐν τῷ νῷ. \| αὐτὸ γοῦν τοῦτο ὁ εἰρηκώς· “τοῦ σοφοῦ οἱ ὀφθαλμοί”, εἰς ἕτερα λέγων σαφηνίζει· “σοφία ἀνθρώπου φωτιεῖ πρό\|σω‐
19	πον αὐτοῦ”, πρόσωπον πάντως λέγων τὸν ἔσω ἄνθρωπον, τὸν
19	νοῦν.
20	φορτίον βαρὺ γεγένηνται, \| καθέλκουσίν με κάτω, δέον
20	ἐκεῖνο ὃ Ἰησοῦς ἐπιτίθησιν φορτίον καὶ τὸ ζυγὸν ὃ ἐπιβάλ‐ λει, φέρειν· \| ἐστὶν γὰρ φορτίον φαῦλον, ὡς αὐτὸ τοῦτο τὸ
21	ῥητὸν λέγει· “φορτίον βαρὺ αἱ ἀνομίαι ἐβαρύνθησαν ἐπ’ ἐμέ”. “δεῦτε” οὖν, φησίν, \| “πρὸς ἐμέ, ἀναπαύσω γὰρ ὑμᾶς”, αἴρω
22	τὰ φορτία ἀφ’ ὑμῶν καὶ τὰ ἐπικείμενα ἄχθη· “ὁ γὰρ ζυγός μου χρηστός ἐστιν καὶ τὸ \| φορτί〈ο〉ν μου ἐλαφρόν”. τὸ φορτίον
23	τοῦτο μετεωρίζει τὸν βαστάζοντα, ἄνω αὐτὸν φέρει, ὑπόπτερόν ἐστιν τὸ φορτίον \| τοῦτο. τὸ δὲ τῆς κακίας κάτω βρίθει, κά‐
24	τω καταβάλλει. περὶ φαύλων γοῦν λέγει· “δύσεσθε ὡσεὶ μόλι‐
24	βος ἐν ὕδατι σφοδρῷ”. \|
25	5 ὡσεὶ φορτίον βαρὺ ἐβαρύνθησαν ἐπ’ ἐμέ.
25	καὶ τοῦτο δὲ οὐ παντός ἐστιν εἰδέναι ὅτι βαρὺ φορτίον ἐστὶν ἡ \| κακ[ί]α̣ ἢ τοῦ αἴσθησιν λαβόντος τοῦ ἐπαχθοῦς αὐ‐
26	τῆς. τότε γοῦ[ν] κ̣οπιᾷ τις τῶν φερόντων τὸ φορτίον τοῦτο,
26	ὅταν \| αἴσθη̣[σιν λά]βῃ τοῦ βάρους τῆς κακίας. καὶ τότε ἔρ‐	152
27	χεται πρὸς τὸ[ν Ἰησοῦν]. ὁ δὲ ἡδόμενος ἐπὶ τῷ φορτίῳ τῆς κακίας \| μᾶλλον κ̣αὶ μακρύνεται τοῦ Ἰησοῦ. διὰ τοῦτο καὶ
28	ἐν Ἰσαίᾳ λέγεται· “ἐκοπ[ίασ]εν Αἴγυπτος, ἐνπορία Αἰθιό‐ πων, καὶ οἱ Σαβαῖται \| ἄνδρες ὑψηλοὶ ἐπὶ σὲ διαβήσονται
29	καὶ ἔσονται δοῦλοί σου καὶ [πρ]οσκυνήσουσίν σοι ὅτι ὁ θεὸς
30	ἐνδυναμοῖ καὶ \| οὐκ ἔστιν θεὸς πλὴν σοῦ”. τότε “ἐκοπίασεν
30	Αἴγυπτος”, ὅτε αἴσθησιν̣ [ἔλ]αβεν οἷ κακῶν ἐστιν εἰδωλολα‐ τροῦσα \| καὶ ἔχουσα περὶ τὰς περιέργους φλυαρίας, περὶ οἰω‐
31	νοσκοπικῶν, περὶ [νεκυο]μ̣αντείᾳ καὶ τοῖς ἐπικειμένοις αὐ‐ τοῖς δαίμοσιν. \| ὅτε δὲ οὐκ ἔχει αἴσθησιν αὐτῶν, οὐ κοπι‐
32	ᾷ. “ἡ ἐμπορία” οὖν “τῶν Αἰ[θιό]πων” ἢ “τὰ ἐμπόρια τῶν Αἰ‐ θιόπων” τότε κοπιᾷ. \| Αἰθίοπας δὲ λέγει τοὺς μεμ̣[ε]λ̣ανω‐
33	μένους κατὰ τὸν ἔσω ἄνθρωπον̣. οὕτω γοῦν καὶ ὁ διάβολος ἐν τῇ ἐπιστολῇ τοῦ \| Βαρναβᾶ καὶ τῷ Ποιμ[ένι] λέγεται “ὁ μέ‐
34	λας” οὐ κατὰ σῶμα, ἀλλὰ κ̣[α]τὰ τὴν διάνοιαν ἐσκοτισμένος,
263	ἔξω \| τῆς λαμπρότητος τῶν ἁγίων γ〈ε〉νόμενος. οὗτοι οὖν οἱ
1	Αἰθίοπες ἔχουσιν ἐνπορίαν ἢ ἐνπόρια, ἔνθα ἡ ἐμπορία αὐτῶν. \| καὶ τότε {σ}κοπ〈ι〉ῶσιν, ὅταν αἴσθησιν λάβωσιν οἷ κακῶν εἰ‐
2	σιν· ὅσον γὰρ ἥδεταί τις τῷ ἁμαρτάνειν, οὐ κοπιᾷ. 6 προς\|ώζεσαν καὶ ἐσάπησαν οἱ μώλωπές μου ἀπὸ προσώπου
3	τῆς ἀφροσύνης μου. μώλωπας ἔσχον ἀπὸ τῶν βελῶν \| τῆς κολάσεως ἢ καὶ ἀπὸ τῶν
4	πεπυρακτωμένων βελῶν τοῦ πονηροῦ· εἴρηται γὰρ καὶ αὐτὸς
5	βέλη ἔχειν π̣ε̣[π]υρ〈ω〉\|μένα. ὅταν τις οὖν ἀμυχὰς λάβῃ, τουτ‐	154
5	έστιν λογισμοὺς καὶ ἐνθυμήματα τῶν κακῶν καὶ ἀσεβημάτω[ν], \| ἐν μώλωψίν ἐστιν. ὅταν δὲ αὐξηθέντες οὗτοι καὶ 〈ἀ〉ποφορὰν ἐσχηκότες προσόζουσιν, λοιπὸν καὶ σῆψιν \| ὑφίστανται. “προσ‐
7	ώζεσαν” οὖν “καὶ ἐσάπησαν οἱ μώλωπές μου”. πόθεν δὲ ἔσχον τοὺς μώλωπας, πόθεν ἡ σῆψις \| αὐτῶν γέγονεν; —“ἀπὸ προσ‐
8	ώπου τῆς ἀφροσύνης μου”. δέον ἐλέγξαι με [τ]ὴν ἀφροσύνην, ἀποστῆναι αὐτῆ[ς]. \| ὑφίσταται δέ τις ἀφροσύνην, ὅταν φρόνη‐
9	σιν 〈μὴ〉 κτήσηται. τὰ κεντώματα τῶν λογισμῶν καὶ τῶν ἐπι‐
10	θυμη\|μάτων, ταῦτα μώλωπας ἐνποιεῖ. δέον τούτους ταχὺ θερα‐ πεύειν. εἶδέν τις γυναῖκα πρὸς ἐπιθυμίαν. μώ\|λωπα ἔσχεν.
11	θεραπευσάτω, μέχρι τῆς προπαθείας στησάτω τὴν ὀργήν· οὕτω γὰρ οὐδὲ προσοζέσῃ ἡ ἐπιθυμία \| οὐδὲ σῆψιν ἐπενέγκῃ. ἐνμέ‐
12	νουσα δὲ ἡ διάνοια, ταῦτα ἐπιφέρει καὶ σῆψιν καὶ ὀσμὴν
12	κ̣[αὶ ἀη]δῆ. ὅταν μὴ \| ἔχῃ ταύτην τὴν φρόνησιν ὥστε εἰδέναι τὰ ποι‐
13	ητέα καὶ μή, τὰ μικτῶς ἔχοντα τὰ λεγόμενα ἀδιάφορα, ἐν ἀφρο‐ σύ\|νῃ ἐστίν. καὶ ἡ ἀφροσύνη τὰ δόξαντα εἶναι μικρὰ ἁμαρτή‐
15	ματα ὥστε μώλωψιν αὐτὰ παραβάλλεσθαι, τρέφει καὶ κρα\|τύνει,
15	καὶ γίνεται δυσωδία καὶ σῆψις. καταλλήλως δὲ τῆς οὐσίας
15	τῆς περὶ ἧς ὁ λόγος, λάμβανε τὴν προσόζεσιν καὶ τὴν σῆψιν· \| οὐδὲν σωματικὸν γὰρ φαίνεται· πολλοὶ γὰρ ἄφρονες καὶ ὑγι‐
16	αίνουσιν καὶ ἰσχυρὰ ἔχουσιν σώματα. 7 ἐταλαιπώρη\|σα καὶ κατεκάμφθην ἕως τέλους.
17	ταλαιπωρίαν ἐπιφέρει πολλάκις τὰ ἀηδῆ καὶ ἐπίπονα. καὶ
17	αὐτὸ γοῦν τὸ \|σῶμα {καὶ} ταλαίπωρον ποιεῖ τὸν ἐπηχθισμένον.	156
18	ταύτην τὴν ἔννοιαν ὑποβάλλει ἡ ἀποστολικὴ λέξις ἡ οὕτως \| ἔχουσα· “ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος· τίς με ῥύσεται ἐκ τοῦ σώ‐
19	ματος τοῦ θανάτου τούτου”; ἐπεὶ γὰρ ἐν τῷ σώματι τοῦ θα\|‐
20	νάτου εἰμί, ταλαίπωρός εἰμι, καὶ οὐχ ὁ τυχών με ἔξω ποιή‐ σει τῆς τοι̣αύτης ταλαιπωρίας ἢ ὁ σωτήρ· εὐθέ\|ως γὰρ ἐπή‐
21	γαγεν· “εὐχαριστῶ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ”, ὃς ἐλευθέρωσέν με ἀπὸ τοῦ σώματος. ταλαιπωρίαν οὖν λέγομεν \| ἐνγενέσθαι τῇ
22	ψυχῇ ἀπὸ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου. οὐ καθάπαξ λαμβάνομεν τὸ σῶμα θανάτου εἶναι, \| ἀλλὰ τὸ τοιό〈ν〉δε σῶμα. ὅταν τις
23	τούτῳ τῷ σώματι χρᾶται ὡς τὰς πρὸς θάνατον ποιεῖν ἁμαρτί‐ ας, σῶμα θα\|νάτου λοιπὸν περίκειται. δυνατὸν δὲ αὐτὸ ποι‐
24	ῆσαι μὴ σῶμα θανάτου· ὅταν γὰρ χωρ〈ί〉σω ἀπ’ αὐτοῦ τ̣[ὰ
25	ποιο]ῦ̣ν\|τα αὐτὸ θανάτου σῶμα, οὐκέτι θανάτου σ[ῶ]μά ἐσ‐
25	τιν.
25	καὶ ὥσπερ τὸ σῶμα τοῦτο τὸ αἰσθητὸν ἔχε̣ι̣ [κα]ὶ ὕλην \| ὑποκειμένην καὶ εἶδος σώματος, καὶ [ἔ]στιν χωρ〈ί〉σαι τὸ σῶμα τοῦτο ἀπὸ τοῦ παχέως σώματος. ὅταν \| μόνας τὰς τρεῖς
27	διαστάσεις λάβῃ ἄνευ ὕλ̣[ης], τοῦτο τὸ σῶμα οὔκ ἐστιν ο̣[ὐ]‐ σ̣[ί]α̣. ἐν τοῖς οὖν προχείροις τούτοις ὅταν \| λέγηται ὅτι
28	οἷον· “χρῶμα ἐν σώματι”, οὐκ[οῦν] καὶ ἐν τινὶ σώματι, διὰ τοῦ “χρῶμα” εἰπεῖν “ἐν σώματι” ἔδειξεν ὅτι \| τοῦτο τὸ σῶ‐
29	μα σημαίνει τὸ ὁρώμενον, οὗ ἁπ[τό]μεθα. ὅταν δὲ λέγῃ ἓν
30	εἶδος εἶναι τοῦ ποσοῦ τὸ σῶμα, οὐ τοῦτο \| λέγει· πῶς γὰρ
30	οὐσία δύναται εἶναι γένους οὐσ̣[ία]ς; ὥστε ὁμωνυμεῖ τὸ σῶμα· τὸ μὲν γὰρ κατὰ τὰς τρεῖς διαστάσεις \| λαμβάνεται ἄνευ ὕ‐
31	λης. τοῦτο δέ ἐστιν̣ τὸ ποσὸν σῶμα· τὸ γὰρ μετὰ τῆ[ς ὕ]λης οὐ μόνας τὰς δια\|στάσεις χωρὶς τῆς ὑποκειμένης λαμβ[ά]νομεν	158
32	οὐσίας ἀλλὰ σὺν αὐτῇ. ἄλλ̣[ο ἐ]στὶν τοῦτο τὸ σῶμα. \| τὸ σῶμα οὖν τότε θανάτου ἐστίν, ὅταν τὰ ἐνεργοῦντα αὐ‐
264	τοῦ καὶ τὰ κ̣ινήματ̣[α] ἁμαρτητικῶς γίνηται. \| δυνατὸν οὖν
1	τοῦτο χωρ〈ί〉σαι ἀπὸ τοῦ σώματος. ὅταν λάβω ὀφθαλμὸν μὴ ὁ‐ ρῶντα ἐπιβλαβῶς, μὴ \| μοιχικῶς ὁρῶντα, ἀπέστησα τὸν ὀφθαλ‐
2	μὸν τὸν τοῦ θανάτου ἀπὸ τῆς οὐσίας. καὶ ἐφ’ ἑκάστης μέλους \| καὶ ἐφ’ ἑκάστης αἰσθήσεως ἐὰν τοῦτο γίνηται, ἀποβάλλεται τὸ τοῦ θανάτου σῶμα. οὐ τὸ σῶμα ἀποβάλλομεν \| ἀλλὰ τὸ τοῦ
4	θανάτου. καὶ τὸν φαῦλον ἄνθρωπον ἐὰν εἰς σπουδαῖον μεταβα‐
5	λόντα ἴδωμεν, λέγομεν ὅτι ἐφθάρη ὁ φαῦλος ἄνθρωπος, \| [οὐ]χ̣
5	ὁ ἄνθρωπος.
5	“καὶ κατεκάμφθην”.
5	ἡ κακία κατωφερής ἐστιν, κατακάμπτει τὸν ἔχοντα· ἀεὶ γὰρ ἐπικείμενα \| τὰ μεγάλα ἄχθη κατασπᾷ καὶ κατακάμπτει
6	τὸν βαστάζοντα. αὐτίκα γοῦν ἐκείνην τὴν ἔχουσαν “πνεῦμα ἀσθενείας” \| ὀκτωκαίδεκα ἔτεσιν λέγει ὅτι· “συνκύψασα ἦν
7	καὶ μὴ ἀνανεύουσα εἰς τὸ παντελές”. οὐδέποτε ἄνω ἑαυτὴν ἐπῆρεν. \| ὁ ἁμαρτάνων οὖν συνκύπτει καὶ κάτω βλέπει. λέ‐
8	γει γοῦν· “τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν ἔθεντο ἐκκλῖναι ἐν τῇ γῇ”· καὶ \| πάλιν ἐν Ἰηρεμίᾳ λέγεται· “ἀφεστηκότες ἐπὶ τῆς γῆς
10	γραφήτωσαν”. οἱ ἀφεστηκότες τῆς θείας πηγῆς \| γράφονται,
10	ἐνπολιτογραφοῦνται τῇ γῇ, ὡς τὸ πολίτευμα κάτω ἔχοντες καὶ
10	“τὴν εἰκόνα τοῦ χοικοῦ” φέροντες. \| τῶν δὲ μαθητῶν “τὰ ὀ‐	160
11	νόματα ἐνγέγραπται ἐν τοῖς οὐρανοῖς”. οὐ τὰς προσηγορίας ταύτας τὰς ἐκ συλλαβῶν συν\|κειμένας λ[έγ]ει, ἀλλὰ τὰς ἰ‐
12	δίας ποιότητας τὰς σημαινούσας αὐτῶν τὴν ψυχὴν καὶ τὸν νοῦ ἀποδίδοται γὰρ \| ὁρισμὸς ὀνό̣[ματο]ς οὕτως· ὄνομά ἐστιν κε‐
13	φαλαιώδης προσηγορία παραστατικὴ τῆς ποιότητος τοῦ ὀνομα‐ ζομένου. \| αὕτη δέ ἐστιν ἡ προσηγορικὴ ὀνομασία, ἄνθρωπος,
14	οὐρανός. “ἐνγέγραπται” οὖν, τουτέστιν κατετάχθη.
15	7 ὅλην τὴν \| ἡμέραν σκυθρωπάζων ἐπορευόμην.
15	εἰ καὶ “κατεκάμφθην ἕως τέλους” ἐκ τῆς προσούσης ταλαι‐ πωρίας, \| ἀλλ’ οὐκ ἀναισθητῶ τοῦτο. σκυθρωπάζων γοῦν πο‐
16	ρεύομαι τὴν “κατὰ θεὸν λύπην τὴν μετάνοιαν εἰς σωτη‐ ρίαν ἀμετα\|μέλητον ἐργαζομένην”. καὶ οὕτω σκυθρωπάζων πο‐
17	ρεύομαι ὅλην τὴν ἡμέραν. εὖ δὲ καὶ τὸ “πορεύομαι”. οὐ ῥι‐ φεὶς \| πρηνὴς μένει ἀλλὰ πορεύεται. οὐκ “ἐβάθυνεν εἰς γῆν
18	κάθισιν”, οὐ τὰ μετάφρενα ἔθηκεν τῇ γῇ ἀλλὰ πορεύεται. “σκυ\|θρωπάζων” οὖν “ἐπορευόμην”. ἐνή̣ργουν ἐκεῖνα ἃ μετε‐
20	βίβαζέν με ἐκ τῆς ταλαιπωρίας. τότε δὲ ἐκ τῆς ταλαι\|πωρίας
20	μεταβιβάζομαι, ἐὰν τὰ αἴτι[α] τῆς ταλαιπωρίας ἀπόθωμαι.
20	8 ὅτι ἡ ψυχή μου ἐνεπλήσθη ἐνπαιγμάτων.\| ἡ ψυχή μου ἐπλήσθη ἁμαρτημάτων. ἐνπαιγμοὶ δέ εἰσιν τὰ
20	ἁμαρτήματα. ὁ ἀπατῶν ἐνπαίζει τῷ ἀπατωμένῳ, \| καὶ οὕτως	162
22	πληροῦται ἡ ψυχὴ ἐνπαιγμάτων.
22	κεῖται δὲ ἔν τισιν ἀντιγράφοις “αἱ ψόαι μου”. λέγονται περὶ ταύτας συνίστασθαι \| τὰ σπέρματα. ὅταν τις τοίνυν ὑ‐
23	ποσυρῇ εἰς ἀκολασίαν καὶ φιλήδονος μᾶλλον σπεύδῃ ἢ φιλόθε‐ ος εἶναι, τὰς ψόας \| ἐνπαιγμῶν ἔχει πεπλησμένας.
24	8 καὶ οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τῇ σαρκί μου.
25	ὅσον εἰμὶ πεπληρωμένος τούτων τῶν \| ἐνπαιγμάτων, 〈οὐ
25	μόνον οὐχ〉 ὑγιαίνει μου ἡ σάρξ, ἀλλὰ καὶ νοσήσασα οὕτω δι‐ ακειμένη οὐ δέχεται ἴασιν. ὥσπερ ἀδύνατόν ἐστιν τὸν \| αἰσθ̣η̣‐
26	[τ]ῶ̣ς νοσοῦντα ἔτι ἐν τῷ νοσεῖν ὄντα ὑγείαν ἀναλαβεῖν, οὕ‐ τως ὁ πληρωθεὶς ἐνπαιγμάτων οὐ δύναται εἰρηνεύ\|ουσ[αν ποι]‐
27	ή̣σασθαι τὴν σάρκα, τουτέστι̣ν σώφρονα, ἢ 〈μὴ〉 διαστασιάζου‐
27	σα̣ν̣ πρὸς ἑαυτήν. 9 ἐκακώθην καὶ ἐταπεινώθην \| ἕως σφόδρα.
28	δύναται κάκωσιν καὶ ταπείνωσιν ἑκούσιον λέ[γ]ειν. ἐπεὶ ἐν αἰσθήσει γέγονα τοῦ ἐπάρματος \| τῆς κακίας καὶ τῆς βλά‐
29	βης καὶ το[ῦ τύ]φου, προαιρετικῶς εἰς ταπεί[νω]σιν ἐμαυτὸν
30	περιήγαγον, ἵνα ὑψωθῶ· “πᾶς” γὰρ \| “ὁ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψω‐
30	θήσεται”.
30	ἐ̣κ παραλλήλου τὴν κάκωσι[ν δεῖ] κ̣αὶ τὴν ταπείνωσιν λα‐ βεῖν. τότε δὲ ἑκουσίως \| γίνεται, ὅταν, ὡς εἶπον, τὸ ὑψωθὲν
31	ταπεινώσ〈ῃ〉 ἑαυτόν, ἵν’ ὑψω̣[θ]ῇ ὑπὸ τοῦ θεοῦ.
31	δυνατὸν καὶ οὕτως· ἐκ τῶν περιεστη\|κότων ἐπιπόνων καὶ	164
32	φορτίων β̣αρ[έ]ων “ἐταπεινώθην, ἐκακ[ώ]θην ἕως σφόδρα”. ἐ‐ πιτεταμένην ἔσχον τὴν \| κάκωσιν.
33	9 ὠρυόμην [ἀπ]ὸ στεναγμοῦ τῆς καρδίας μου. οὐκ ἐπιπλάστως ἀποκλαιόμενος τὰ κακὰ τὰ περι\|εστηκότα
34	μοι, ἀλλὰ “ἀπὸ στε[ναγμ]οῦ τῆς καρδίας μου”· νοῶν ἐν τίνι
34	στένειν δεῖ, ἔστενον.
265	10 καὶ ἐναντίον σου \| πᾶσα ἡ ἐπιθυμία μου.
1	ὁ δίκαιος ἔρωτα καὶ πόθον ἔχει ἀεὶ τῶν ἀρετῶν καὶ τῶν ἐπαινετῶς πραττομένων. \| λέγεται γοῦν περὶ τοῦ δικαίου·
2	“ἐπιθυμία δικαίου πᾶσα ἀγαθή”. τὰ δὲ ἀγαθὰ παρρησίαν ἔχει ἐπίπροσθεν εἶναι θεοῦ. “ἐναντίον σου” \| οὖν, τουτέστιν ἔν‐
3	προσθέν σου, ἐστὶν “πᾶσα ἡ ἐπιθυμία μου”. ἐπαινετὴν οὖν ἐνταῦ‐ θα λημπτέον “τὴν ἐπιθυμίαν \| μ̣ου”, οἵα ἐστὶν καὶ περὶ ἧς
4	αὐτὸς οὗτος λέγει· “εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν κύριον, τὸν
5	ἐνπιμπλῶντα ἐν ἀγαθοῖς τὴν ἐπιθυμίαν σου”. \| αἱ τοιαῦται
5	οὖν ἐπιθυμίαι πᾶσαι τοῦ δικαίου εὐπαρρησίαστοι οὖσαι ἐπί‐
5	προσθέν εἰσιν θεοῦ. δυνατὸν δὲ καὶ εἰς τὸ \| ἕτερον σημαινόμενον τῆς ἐπιθυ‐
6	μίας ἐκλαβεῖν τὴν λέξιν. διὰ τοῦτο ἐταπεινώθην καὶ ἕως σφόδρα κατε\|κάμφθην, διὰ τοῦτο ὀλοφύρομαι καὶ ὁ στεναγμός
7	μου ἀπὸ ψυχῆς καὶ καρδίας γίνεται, ἐπεὶ ἔγνων, ὅτι πᾶ[σ]α̣ \| ἐπιθυμία ἣν ἔσχον φαύλην, φανερά σοί ἐστιν, οὐδεμία ἐπι‐
8	θυμία ἔξω τοῦ προσώπου σού ἐστιν. τὸ δὲ “ἔνπροσθεν” \| εὐπρεπέστερόν ἐστιν μᾶλλον.	166
9	10 καὶ ὁ στεναγμός μου ἀπὸ σοῦ οὐκ ἀπεκρύβη.
10	ἐπιθυμίαν ἀγαθὴν ἔχων καὶ ποθῶν \| εἶναι ἐν ἀγαθοῖς καὶ
10	ἀρετῇ ὅσον ὁρῶ ἐμαυτὸν ἀπολειπόμενον, στενάζω. ὁ στεναγμὸς δὲ οὗτος ἀπὸ ἐπιθυμίας \| κάλλους γίνεται, ἀπὸ προσδοκίας
11	ἀμείνονος. εἰ καὶ τοὺς πολλοὺς πολλάκις λανθάνω στενάζων, ὅπως μὴ \| δοκῶ περιαυτίζεσθαι καὶ δῆθεν μετανοῶν φαίνεσθαι, ἀλλ’ ἐπίπροσθεν σοῦ ἐστιν ὁ στεναγμός μου, οὐκ ἀ\|πεκρύβη ἀπὸ σοῦ.
13	οἱ Αἰγύπτιοι γοῦν κατεπόνουν τοὺς Ἑβραίους. ὅτε ἥδοντο ἐπὶ τοῖς Αἰγυπτίοις ἔργοις “οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ”, \| κέκρυπτο
14	ὁ στεναγμὸς αὐτῶν ἀπὸ προσώπου τοῦ θεοῦ. ὅτε δὲ ἤρξαντο
15	στενάζειν ἐπὶ τοῖς ἔργοις, ὅτε α[ἴσθ]η̣σιν ἔλαβον \| τῶν
15	Φαραωτικῶν ἔργων ὅτι κατασπῶντά εἰσιν καὶ γήινα καὶ μᾶλλον ἔξω τοῦ θεοῦ ποιο̣[ῦ]ν̣τα, τότε ἐστέ\|ναξαν, καὶ οὐκ ἐκρύβη
16	ὁ στεναγμὸς ἀπὸ τοῦ θεοῦ· εὐθέως γὰρ αὐτοὺς ἐλευθέρωσεν. ὅτε δὲ ἥδοντο, ἐκρατοῦντο ἐκεῖ, \| ἐλευθερίας οὐκ ἐτύγχανον.
17	ὁ στεναγμὸς οὗτος καταλλήλως ἔχει “τῇ λύπῃ τῇ μετάνοιαν εἰς σωτηρίαν κατ\|εργαζομένῃ”. ἄλλη δέ ἐστιν αὕτη ἡ λύπη
18	παρὰ τὴν τοῦ κόσμου, ἥτις θάνατον κατεργάζεται. ἐὰν γοῦν ἴδῃς ἄνθρωπον στε\|νάζοντα ὅτι μὴ τυγχάνει ὧν ἐπιθυμεῖ,
19	κἂν φαῦλα ὦσιν, ὁ στεναγμὸς οὗτος ὀλέθριός ἐστιν.
20	11 ἡ καρδία μου ἐ\|ταράχθη, ἐνκατέλιπέν με ἡ ἰσχύς μου.
20	ὅτε ταράττεται ἡ καρδία, τουτέστιν ὁ νοῦς, τότε ἡ ἰσ‐ χὺς μακρὰν \| γίνεται. ἡ ἰσχὺς δὲ ἡ κατάλληλος τῇ εἰρήνῃ	168
21	καὶ τῇ εὐσταθείᾳ τῆς καρδίας. ὁ μαθὼν παρὰ Ἰησοῦ “ὅτι πρα‐ ύς ἐστιν \| καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ”, οὐκ ἔχει τεταραγμένην
22	τὴν καρδίαν· μιμεῖται γὰρ τὸν Ἰησοῦν. ὁ δὲ μιμούμενος τὸν Ἰησοῦν ἔξω πάσης \| ἐστὶν ταραχῆς. ἕως δὲ οὐκ ἔχει τὴν τα‐
23	ραχὴν ταύτην, παραμένει αὐτῷ ἡ ἰσχὺς, ὥστε λέγειν· “πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐν\|δυναμοῦντί με”, καί· “ἀγαπήσω σε, κύριε, ἡ
24	ἰσχύς μου”.
24	11 καὶ τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου καὶ αὐτὸ οὐκ ἔστιν μετ’
24	ἐμοῦ. \|
25	τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου μακράν μου γέγονεν. φῶς δὲ τῶν ἀληθινῶν ὀφθαλμῶν τῶν ὀξὺ καθορών\|των ἡ γνῶσις τῆς ἀληθεί‐
26	ας ἐστίν· εἴρηται γ̣[ά]ρ̣· “φωτίσατε ἑαυτοῖς φῶς γνώσεως”. ὅτι οὐ περὶ τούτων τῶν ὀφθαλ\|μῶν οὐδὲ τοῦ αἰσθητοῦ φωτὸς
27	ὁ λόγος, ἄκουε [το]ῦ λέγοντος· “ἡ ἐντολὴ κυρίου τηλαυγής, φωτίζουσα ὀφθαλ[μού]ς”. [π]άντως \| ἡ τήρησις τῆς τηλαυγοῦς
28	ἐντολῆς τοὺς τοῦ ἔσ[ω ἀ]νθρώπου φωτίζει ὀφθαλμούς· πολλοὶ γάρ εἰσιν ὀξὺ καθορῶντε̣[ς καὶ] π̣αρα\|βάται τῆς ἐντολῆς εἰ‐
29	σιν τοῦ κυρίου, καὶ ἄλλως φυλάττ[ουσι]ν αὐτὴν καὶ περιεχό‐
30	μενο̣[ι] αὐτὴν ἀμβλεῖς εἰσιν κατὰ τὴν ὄψιν. οὐ \| πάντως οὖν
30	περὶ τῶν ὀφθαλμῶν λέγετα[ι ὅτ]ι· “καὶ τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου οὐκ ἔστιν μετ’ ἐμοῦ”. ἀφῆκέν \| με δέ, ἐπεὶ ἐγὼ αὐτὸ
31	ἀπεστράφην, ἐπεὶ αὐτὸ ἐγὼ̣ [οὐ]κ ἐφύλαξα παράμονόν μοι. \|
266	“ἡ καρδία μου ἐταράχθη, ἐνκατέλιπέν με ἡ ἰσχύς μου”. ὅταν τάραχον τὸ διανοητικὸν ὑπομείνῃ, ἡ ἰσχὺς \| μακρὰν	170
2	γίνεται· ἐρρωμένης γὰρ τῆς διανοίας καὶ τοῦ νοῦ ἠκριβωμένου ἰσχὺς πρόσεστιν τῷ οὕτω δι̣α̣τεθέντι, \| ὡς εἰπεῖν· “πάντα ἰσ‐
3	χύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με”. “ἀγαπήσω σε, κύριε, ἡ ἰσχύς μου”. ἐνκαταλείπεται δέ τις ὑπὸ ταύ\|της τῆς ἰσχύος, ἐὰν τάραχον
4	ὑπομείνῃ ἐν τῇ καρδίᾳ, ἐὰν λογισμοὺς σχῇ ταραχώδεις. διὸ
5	φυλακτέον μὴ διδόναι \| “τόπον τῷ διαβόλῳ” τῷ ὑποβάλλοντι
5	τὰς ταραχάς, ἵνα ἰσχὺς ἡμῶν παραμείνῃ καὶ δυνηθῶμεν εἰπεῖν· “ἰσχύς \| [μο]υ καὶ ὕμνησίς μου κύριος καὶ ἐγένετό μοι εἰς
6	σωτηρίαν”.
6	“καὶ τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου οὐκ ἔστιν μετ’ ἐμοῦ”. \| ὅταν ἡ καρδία ταραχθῇ, καὶ ἡ κατάλληλος τῇ καρδίᾳ ἰσχὺς ἐνκαταλείπει, καὶ αὐτὸ τὸ φῶς οὐκ ἔστιν μετὰ τοῦ \| ταῦτα
8	παθόντος· δεῖ γὰρ “σπεῖραι εἰς δικαιοσύνην καὶ τρυγῆσαι εἰς καρπὸν ζωῆ〈σ〉”, ἵνα “φωτίσαντες ἑαυτοῖς φῶς \| γνώσεως”
9	〈 〉. ὅταν τοίνυν ταραχθῇ ἡ καρδία, καὶ ἡ ἰσχὺς ἡ ἐν‐
10	δυναμοῦσα τὸν ἔσω ἄνθρωπον πόρρω γίνεται, καὶ αὐτὸ \| τὸ
10	τῶν ὀφθαλμῶν φῶς τὸ φωτίζον τὸν ἔσω ἄνθρωπον ἐνκαταλείπει τοῦτον ἑαυτὸν σκότῳ καὶ ἀγνοίᾳ παραδεδω\|κότα.
11	12 οἱ φίλοι μου καὶ οἱ πλησίον μου ἐξ ἐναντίας ἤγγισαν
11	καὶ ἔστησαν. συμβαίνει τοιαῦτα γίνεσθαι \| ἐν τοῖς περιστατικοῖς και‐
12	ροῖς. καὶ ὁ Ἰὼβ γοῦν γενάμενος ἐν περιστάσει ἔλεγεν τοι‐
12	αῦτα· “φίλοι δέ μου ἀνελεήμο\|νες γεγόν[ασι]ν, ἔγνωσαν ἀλλο‐	172
13	τρίους ἢ ἐμέ”. καὶ ἐν ταῖς σοφίαις γέγραπται ὅτι οἱ φίλοι τό‐ τε μόνον πάρεισιν καὶ \| τὰ φίλων ἐπιδείκνυνται καὶ ἀπαι‐
14	τοῦσιν, ὅταν ἐν εὐετηρίᾳ ᾖ{ν} ὃν δῆθεν φιλοῦσιν. ὅταν δὲ
15	γένηται ἔν τινι δια\|στροφῇ τὰ κατ’ αὐτόν, τὰ ἐκτός, τότε
15	ἐκεῖνοι πόρρω γίνονται.
15	τρία γὰρ εἴδη φιλίας ἐστίν. ἔστιν φιλία ἡ κατ’ αὐτό, \| ὅταν μηδενὸς ἄλλου μεταδιώκηται ἢ καλλονῆς ἢ ἀρετῆς. ἐὰν δὲ διά τι ᾖ{ν}, τὸ πλοῦτος. {αὕτη ἡ φιλία} ἐκείνων \| ἀπόντων
17	πεπαύσεται καὶ ἡ φιλία. λέγεται δὲ αὕτη ἡ φιλία δεύτερον εἶδος οὖσα. τοῦ χρησίμου ἕνεκα γίνεται. \| καὶ τρίτον εἶδος
18	φιλίας, τὸ ἡδύ. πολλοὶ ἥδοντο φίλοι εἶναι μοναχῶν, οὐχ ἵ‐ να μοναχοὶ ὦσιν, ἀλλ’ ἵνα λέγ[ω]σιν \| ὅτι· “οἱ μονάζοντές
19	με φιλοῦσιν”. καὶ ἄλλοι πλουσί〈ων〉 οὐδὲν παρ’ αὐτῶν προσ‐
20	δοκῶντες, ἀλλ’ ἐνίοτε καὶ προσεπιδι\|δόντες αὐτοῖς.
20	δύναται ἐκ παραλλήλου τὸν πλησίον φίλον λέγειν ἢ τὸν φίλον πλησίον. καὶ οὕτως οἱ πλησίον \| κατ’ ἀνχιστείαν, κα‐
21	τὰ συγγένειαν οἱ ἀδελφοί μου.
21	ἐπερ( )· καὶ ἐπὶ σωματικῶν λημπτέον τοῦτο; —εἰ δὲ λέ‐ γοις \| αὐτὸ πνευματικῶς—εἰσὶν δὲ καὶ κατὰ πνεῦμα φίλοι
22	καὶ συγγενεῖς—, σκόπει· ὅταν τις ἐλαττώσῃ ἑαυτὸν καὶ μη‐ κέτι ᾖ{ν} \| τοιοῦτος, οὓς εἶχεν πρότερον φίλους ἀλλοτριοῦν‐
23	ται αὐτοῦ, ὅτι ἐλάττ〈ων〉 ἑαυτο〈ῦ〉, ἵνα μὴ εἴπω, ὅτι φαῦ‐ λος γέγονεν· \| τὰ γὰρ ἑξῆς οὐκέτι ὡς περὶ φαύλου ἢ ὑπὸ
24	φαύλου ἀπαγγέλλεται. ὅλως ταράξας τὴν καρδίαν οὔκ ἐστιν
25	ἐξώβλητος· \| ἄλλος γάρ ἐστιν ὁ ἀπόλλων ταύτην. εἴρηται γοῦν
25	ἐν Ἰσαίᾳ· “οἱ ἀπολω[λ]εκότες τὴν καρδίαν”. ἀπόλλυται δὲ ἡ καρδία, ὅταν \| ἡ ν[όησις] ἔξ̣ω τῆς καταλλήλου καταστάσε‐	174
26	ως γένηται. ταράττεται δ[έ], ἐ̣ὰν ἔχῃ τινὰ σύνχυσιν. ὑπάρχει με ταράττε\|〈σθ〉αι δὲ ἐκ̣ τοῦ λογισμοὺς καὶ ἐνθυμήματα λαμ‐
27	βάνειν μὴ προσή[κον]τα.
27	“ἐξ ἐναντίας ἤγγισαν καὶ ἔστησαν”. οὐχ ὡς \| ἑταῖροι, οὐχ ὡς φίλ〈οι〉, οὐκ ἐπὶ τῷ ἑνωθῆναί
28	μοι, ἀλλ’ “ἐξ ἐναντία[ς”, ἵ]να παρόντες ἐναντιῶνται. τοι‐ αύτην παρατή\|ρησιν ἔσχον καὶ ἐν τῷ Ζαχαρίᾳ καὶ ἐν τῷ ἑκα‐
29	τοστῷ ὀγδόῳ ψαλμῷ. λέγεται π[ερὶ] τοῦ Ἰούδα ὅτι· “διάβο‐
30	λος στήτω ἐκ δεξιῶν \| αὐτοῦ”. περὶ δὲ “Ἰησοῦ τοῦ ἱερέως
30	τοῦ μεγάλου τοῦ Ἰωσεδέχ”· “ὁ διάβο[λο]ς εἱστήκει ἐκ δεξι‐ ῶν αὐτοῦ τῷ ἀντικεῖσθαι αὐτῷ”. \| καὶ ὅρα ὅτι καὶ τοῦ Ἰού‐
31	δα 〈καὶ〉 τοῦ Ἰησοῦ τοῦ ἱερέως τοῦ μεγάλου τοῦ καθ[αρ]ωτά‐ του καὶ ἁγίου ἐκ δεξιῶν ὁ διάβολος \| εἱστήκει. ἀλλ’ ἐπὶ
32	τοῦ Ἰησοῦ εἴρη̣τ̣αι· “τοῦ ἐναντιοῦσθαι αὐτῷ”. ἔστη ἵνα τ[ο]ῖς δεξιοῖς αὐτοῦ ἀντικείμενος ᾖ, πολεμῇ αὐτήν, \| ὅτι δεξιῶς
33	ἐπιτελεῖ τ̣[ὰ πρ]ακτέα καὶ τὴν διάθεσιν ἔχει τοιαύτην. ἐπὶ
267	δὲ τοῦ Ἰούδα οὔ. τὰ δεξιὰ τοῦ Ἰούδα \| προκατείληφεν. στά‐
1	σιν αὐτῷ δέδωκεν τῷ διαβόλῳ ἐν τούτοις.
1	καὶ ὧδε “ἐξ ἐναντίας ἔστησαν”. διὰ τοῦτο ἤνγισαν, ἵνα \| πορθήσωσιν καὶ ταράξωσιν.
2	12 καὶ οἱ ἔγγιστά μου ἀπὸ μακρόθεν ἔστησαν.
2	δύο γένη φίλων εἰσίν, δύο εἰσὶν δια\|θέσεις πλησί〈ω〉ν.	176
3	ὅταν οἱ πάλαι ἐχθροὶ γένωνται προσποιητοὶ φίλοι καὶ αἰνιττό‐ μενοι, ἵν’ ἐναντιωθῶσιν τοῦτο ποιοῦσιν. \| καὶ ἵνα ἀπὸ τῆς
4	Ποιμενικῆς διδασκαλίας λάβω τῆς κατηχητικῆς, λέγω· δύο ἄγ‐
5	γελοί εἰσιν μετὰ τοῦ ἀνθρώπου, καὶ ὁ εἷς \| πονηρὰ ὑποβάλ‐
5	λει, ὁ δὲ ἕτερος ἀγαθά, καὶ ὁ μὲν τῆς δικαιοσύνης, ὁ δὲ τῆς ἀδικίας ἐστίν. ἐὰν οὖν πλησίον γένη[ται ὁ] τ̣ῆς \| ἀδικί‐
6	ας, ὁ κακὰ ὑποβάλλων, μακρύνεται ὁ ἀγαθὸς ἄγγελος, ὡς αὖ ἐκείνου συνεγγίσαντος οὗτος ὁ πονηρὸς ἐνα̣ντιοῦται· \| ὡς
7	γὰρ ἀσυνύπαρκτά ἐστιν τὰ ἐναντία, τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ κακόν·
7	ἐνεργεῖ γὰρ τὸ κακόν, ὅταν ὁ ἀγαθὸς ᾖ πόρρω. ἐὰν δὲ καὶ πρόσωπον \| ᾖ{ν} τοῦ σωτῆρος τὸ ταῦτα λέγον,
8	δύναται λέγειν ὅτι· μακρὰν γέγοναν οἱ ποτέ μου φίλοι, οἱ υἱοί μου, οὓς ἐγέννησα καὶ ὕψωσα. \| ἀθετήσαντές με πόρρω
9	γεγένηνται. οἱ δὲ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν πιστεύσαντες φίλοι γενόμενοι
10	λοιπὸν ἐγγύς εἰσι[ν] \| καὶ “ἐξ ἐναντίας μου”, ἀντὶ τοῦ “κατὰ
10	πρόσωπόν μου”· ο〈ὐ〉κέτι γὰρ τὸ “ἐναντίον” “ἀντικείμενον” λαμβάνομεν, ἀλλὰ τὸ ἐπιπρόσωπον, \| ἐπίπροσθεν.
11	13 καὶ ἐξεβιάζοντο οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχήν, καὶ ζητοῦντες
11	τὰ κακά μοι ἐλάλησαν ματαιότητας.\| οὐδεὶς τῶν ἀγαπώντων τὴν ψυχήν μου ἐκβιάζεται αὐτήν, ἀλλὰ
12	συνεγγίζει ἢ ἓν πρὸς αὐτὴν γίνεται. οἱ δὲ [ἄ]λλοι ἐκβιά‐ ζονται \| καὶ ζητοῦντες τὰ κακὰ κατ’ ἐκείνου οὗ ἐκβιάζονται,
13	ματαιότητα λαλοῦσιν, οὐδὲν ἐπωφελές̣, [οὐδ]ὲν συντελοῦν \| πρὸς τὴν γνῶσιν τῆς ἀληθείας, ἀλλὰ περὶ ματαίων· μάταια	178
14	γὰρ πάντα ἐστὶν τὰ πονηρά, τὰ φαῦλα, καὶ τὰ πρόσκαιρα \|
15	δὲ ἅ ἐστιν βλεπόμενα καὶ εὐκαταφρόνητα καὶ ῥᾷστα περιγρα‐
15	φόμενα καὶ ἀπολλύμενα. δεῖ ζητῆσαι τὴν ψυχὴν \| ἐπωφελῶς. τῷ δὲ προσκεῖσθαι
16	“τοῖς ζητοῦσιν τὴν ψυχήν μου καὶ ἐκβιαζομένοις” “τὰ κακά”, φα‐ νερόν, ὅτι φαῦλοί εἰσιν. \| ὁ τὴν ἁμαρτάνουσαν ψυχὴν εἰς μετά‐
17	νοιαν προσηκάμενος καὶ τὴν ἀπεσφαλμένην τῆς ἀληθείας ἄγων εἰς ταύτην, \| ἐπαινετῶς ζητεῖ καὶ ἐπωφελῶς τὴν ψυχήν. ὁ σω‐
18	τὴρ γοῦν “ἐλήλυθεν ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός”. οὗτος ζη\|τῶν τὴν ψυχὴν ζητεῖ, ἵνα εἰς σωτηρίαν αὐτὴν ἀγάγῃ, ἵνα
20	κατὰ τὴν προτέραν αὐτῆ〈σ〉 κατάστασιν ἐνέγκῃ. ὥσπερ \| οὖν
20	ὁ σωτὴρ τοῦτο ποιεῖ διὰ παιδεύσεως καὶ διὰ συντελείας τῆς
20	εἰς τὸ καλόν, οὕτω καὶ οἱ τοῦ σωτῆρος μαθηταὶ καὶ ἄγγελοί \| γε καὶ ἄνθρωποι τοῦτο ποιοῦσιν. οὐδεὶς δὲ τούτων ζητῶν τὴν
21	ψυχὴν ματαιότητα λαλεῖ, οὐδεὶς ζητεῖ αὐτῇ κακά, ἀλλὰ ἀγα‐
21	θὰ καὶ ἐπωφελῆ. \| 13 καὶ δολιότητας ὅλην τὴν ἡμέραν ἐμελέτησαν.
22	πάντα τὸν βίον ἑαυτῶν σκολιότητας ἐμελέτων· πῶς γὰρ \| οὐκ ἤμελλον; “σκολιοὺς” εἶχον “λογισμοὺς τοὺς χωρίζοντας
23	ἀπὸ τοῦ θεοῦ”, καὶ ἡ καρδία αὐτῶν σκολιὰ γεγόνει καὶ σκαμ‐ βή, \| ἣν ἀπεύχεται ὁ ἅγιος ἔχειν λέγων· “οὐκ ἐκολλήθη μοι
24	καρδία σκαμβή”. ὁ ἔχων οὖν σκολιοὺς λογισμοὺς σκολιότητας \|
25	ὅλην τὴν ἡμέραν μελετᾷ, ἔργα σύμφωνα καὶ ν̣οήματα τοῖς σκο‐	180
25	λιοῖς αὐτοῦ λογισμοῖς. οὗτοι γοῦν οἱ σκολιοὶ λογισμοὶ \| ὑπὸ διαβόλου ἐντίθενται τῇ ψυχῇ· εἴρηται γάρ· ”[ὄ]φις δρά‐
26	κων σκολιός”. σκολιεύεται. ἀμέλει γοῦν εἴρηται [καὶ ἐν] ἄλλοις· \| “ἔσται πάντα τὰ σκολιὰ εἰς εὐθεῖαν”. τὰ σκολιὰ
27	εὐθύτητα λαμβάνει, ὅταν ἀποβάλῃ τὴν σκολιότητα. ὁ δὲ μελε‐ τῶν \| ταύτην ὅλην τὴν ἡμέραν ἔχει καὶ ἔργα σκολ[ι]ὰ̣ καὶ
28	προαίρεσιν σκολιὰν καὶ διάθεσιν διεστραμμένην. 14 ἐγὼ δὲ \| ὡσεὶ κωφὸς οὐκ ἤκουον καὶ ὡσεὶ ἄλαλος οὐκ
29	ἀνοίγων τὸ στόμα αὐτοῦ.
30	ἔπαινον ἑαυτοῦ διεξέρχεται. ὁ μετανοῶν, \| ἐὰν ὑποβάλῃ
30	διάβολος λογισμοὺς πονηροὺς ἢ σκολιούς, ὡς κωφός τις μὴ ἀ‐ κουέτω, μὴ ἐπιστανέτω αὐτοῖς, μὴ παρε\|χέτω {αὐτῷ} αὐτοῖς
31	τὴν τοῦ ἔσω ἀνθρώπου ἀκοήν, ἀλλὰ οὕτως ἔστω ὡς ἄλαλος, ὡς κωφὸς οὐκ ἀνοίγων τὸ στόμα. κωφὸν δὲ \| ἐνταῦθα λέγει οὐ
32	τὸν τὰς ἀκοὰς ἀποβαλόντα, ἀλλὰ τὸν μὴ φθεγγόμενον· πολλά‐ κις γάρ, μάλισ[τ]α κατὰ τὴν γραφήν, τὸ σημαι\|νόμενον τοῦ‐
33	το ἐπὶ τοῦ λάλου κεῖται· “ἐκβληθέντος”, φησίν, “τοῦ δαι‐ μονίου ἐλάλησεν [ὁ] κωφός”. οὐκ εἶπεν· “ἤκουσεν \| ὁ κωφός”.
34	οὐ τοῦτο δέ φημι ὅτι οὐ σημαίνει καὶ τὸν στερηθέντα τὴν ἀ‐
35	κοὴν ἡ λέξις α[ὕτη]. ἀμφότερα δηλοῖ. πάλιν \| ὁ θεὸς τῷ Μω‐
35	υσῇ εἰπόντι· “ἰσχνόφωνος καὶ βραδύγλωσσός εἰμι”, εἶπ[εν]·
268	“τίς ἔδωκ[εν] στόμα ἀνθρώπῳ λαλεῖν, \| καὶ τίς ἐποίησεν δύσ‐
1	κωφον ἢ κωφόν, βλέποντα καὶ 〈τυφλ〉όν”; δύναται ὧδε {καὶ}
1	κωφὸν καὶ ἐπὶ τοῦ λάλου καὶ ἐπὶ τοῦ \| ἀφαιρεθέντος τὴν ἀ‐	182
2	κοὴν κεῖσθαι. τὸ δέ· “ἐκβάντος τοῦ δαιμονίου ἐλάλησεν ὁ κωφός”, κωφὸν σημαίνει τὸν μὴ \| ἔχοντα φωνητήρια, τὸν μὴ
3	ἔχοντα ἐνεργοῦσαν γλῶσσαν. 15 ἐγενήθην ὡσεὶ ἄνθρωπος οὐκ ἀκούων καὶ οὐκ ἔχων \| ἐν
4	στόματι αὐτοῦ ἐλεγμούς.
4	τοῦτο λέγει· οὐ γέγονα ἄνθρωπος οὐκ ἀκούων, ἀλλ’ “ὡς
5	οὐκ ἀκούων ἄνθρωπος”. οὐκ ἐδεχόμην τοὺς \| [λό]γους καὶ
5	τὰς ἀπαγγελίας τῶν δολιευομένων καίτοι δυνάμενος αὐτοὺς ἐλέγχειν. εἰδὼς ὅτι οὐ καιρίως οἱ ἔλεγχοι προ\|φέρονται πρὸς
6	τὸν τοιοῦτον, ὡς οὐκ ἔχων αὐτὸν ἐλέγξαι 〈ἐ〉σιώπων{τα}. δείκ‐ νυσιν ὁ λόγος ὅτι καὶ αἱ ἐπιπλήξεις καὶ αἱ ἀντιρ\|ρήσεις
7	καιρίως ὀφείλουσιν γίνεσθαι. τὸ καίριον δὲ ἐκ τοῦ ἀντικει‐ μένου καὶ προσδιαλεγομένου λαμβάνομεν. ὥσπερ τροφὴ \| και‐
8	ρίως διδομένη ὠφελεῖ καὶ ἀνύει, ἀκαίρως δὲ προσφερομένη βλάπτει μᾶλλον. “μὴ ἔλεγχε κακούς, ἵνα μή σε μισήσω\|σιν”.
9	{τ}οὐ παραιτεῖσθαι τὸ μισεῖσθαι ὑπὸ φαύλων ὁ λόγος διδάσκει,
9	ἀλλὰ τοῦτο λέγει· ἐλέγχεις, ἵν’ ὠφελήσῃς. τὸ{υ} ἐλέγξαι \|
10	οὐ καιρίως προσαγόμενος—“ἔστιν” γὰρ “ἔλεγχος, ὃς οὔκ ἐσ‐
10	τιν ὡραῖοσ”—οὐκ ὠφελεῖ ἐκεῖνον τὸν ἐλεγχόμενον, ἀλλὰ μᾶλ‐ λον ἔτι \| φαυλότερον αὐτὸν ποιεῖ, ὡς καὶ μισεῖν τὸν ἐλέγχον‐
11	τα. “ἔλεγχε” γοῦν “σοφόν, καὶ ἀγαπήσει σε”. εἰ ὁ σοφὸς ἐ‐ λεγχόμενος \| ἀγαπᾷ τὸν προσφερόμενον τοὺς ἐλέγχ{ομεν}ους,
12	φανερὸν ὁ μισῶν τὸν ἔλεγχον ὅτι φαῦλός ἐστιν. εἴρηται γοῦν
12	καὶ \| ἐν ἄλλοις· “ο[ὐκ ἀγ]απήσει ἀπαίδευτος τοὺς ἐλέγχοντας	184
13	αὐτόν, μετὰ δὲ σοφῶν οὐχ ὁμιλήσει”. ὁ ἀπαίδευτος ὅλως οὐκ ἀγαπᾷ \| τοὺς ἐλέγχοντας, ὁ δὲ σοφὸς τοῦτο βούλεται. οὐδὲν
14	ὧν λέγει ὁ σοφός, πρόσεστιν τῷ κακῷ τῷ μισοῦντι τοὺς ἐλέγ‐
14	χοντας. \|
15	ἐπερ( )· “καὶ οὐκ ἔχων ἐν στόματι ἐλεγμούς”; —διττῶς
15	λέγεται τὸ ἐλέγξαι· πολλάκις τις ἐλέγξαι οὐ δύναται. οὐκ ἔχει τοσαύτην παρρησί\|αν οὐδὲ δύναμιν τοσαύτην λόγου ὥστε
16	ἐλέγχειν, καὶ προσποιεῖται μὴ ἀκούειν. οἷον αἱρεθικός τις πάρεστιν. λέγει ἄθεα δόγματα, \| αἱρεθικὰς γνώμας. ἐὰν μὴ
17	δυνώμεθα ἐλέγξαι τὰ παρ’ ἐκείνου λεγόμενα, “ὡς ἄνθρωποι οὐκ ἀκούοντες” λεγόμεθα· ταράττει γὰρ \| μᾶλλον τὸ ἀκοῦσαι
18	τοιούτων ὁμιλιῶν ἢ ὠφελεῖ. εἴρηται γοῦν· “φθείρουσιν ἤθη χρηστὰ ὁμιλίαι κακαί”. εἴ τις χρηστὸν ἦθος ἔχων \| οἶδεν
19	αὐτὸ τοῦτο ὅτι πρὸς κακὰς ὁμιλίας προστῆναι οὐ δύναται,
19	οὐκ ὀφείλει παρέχειν τὴν ἀκοήν, ἀλλ’ ὡς κωφὸς γενέσθαι. \|
20	ἄλλος δὲ ἔχων τὸ ἐλέγξαι τὰς αἰσχίστας ὁμιλίας οὐ ποι‐
20	εῖ τοῦτο, ὅταν εἰδῇ ὅτι οὐ λυσιτελεῖ τέως ἐκείνῳ ἐλεγχθῆ‐ ναι· ἔλεγον \| γὰρ ὅτι ὡς αἱ τροφαὶ ἰατρικῶς καιρίως προσάγον‐
21	ται, οὕτω καὶ τὰ βοηθήματα τῇ ψυχῇ. βοηθήματα δέ πώς εἰσιν τῆς ψυχῆς \| τὰ τοιαῦτα, οἷον· “ἔλεγξον, ἐπιτίμησον, παρακάλεσον”. ὅταν φανερώσῃς διὰ τοῦ ἐλέγξαι τὸν ἁμαρτάνοντα, \| ἐπιτί‐
23	μησον. ὅταν ἐπιτιμήσῃς πάλιν αὐτάρκως τὴν ἐπιτιμίαν ποιη‐ σάμενος, παρακάλεσον. βοηθήματα ψυχῆς \| βοηθήματα διαδε‐
24	χέσθω. οὐ τοῦ τυχόντος δέ ἐστιν ταῦτα εἰδέναι, ἀλλὰ τ〈οῦ〉
24	ἐπισταμέν〈ου〉 ψυχῆς ἰατρείαν.
25	16 ὅτι ἐπὶ σοί, \| κύριε, ἤλπισα· σὺ εἰσακούσῃ, κύριε ὁ	186
25	θεός μου.
25	ἐπεὶ ἤλπισα ἐπὶ σέ, σὺ εἰσάκουσόν μου. θαρρῶ ὅτι πάντα τὰ παρ’ ἐμοῦ ὑπαρ\|χ̣θ̣ῆ̣ν̣αι ἐκείνῳ δυνάμενα, ὑπαρχθήσεται.
26	διὰ τοῦτο θαρρῶν σ̣[οὶ] τῷ μείζονι καὶ τῷ εἰδότι πῶς ἐλέγ‐ χ〈ειν〉 καὶ τίνα \| δ̣[εῖ, ἐσι]ώ̣πησα, ὡσεὶ κωφὸς γέγονα οὐκ ἔ‐
27	χων ἐν τῷ στόματί μο̣υ ἐλέγχους. καὶ οὕτω δὲ στικτέ〈ον〉· ἐπεὶ ἐπὶ σοὶ ἤλπισα, \| σὺ εἰσ‐
28	άκουσόν μου· κωφὸς γὰρ πρὸς ἐκεῖνον καὶ ἄλαλος γεγονὼς καὶ οὐκ ἔχων ἐν τῷ στόματι ἐλέγχους, κατὰ διάνοιαν \| πρὸς σὲ
29	ἐβόων.
29	οὕτω φαίνεται γενόμενον καὶ ἐν τῇ ἐξόδῳ ἐπὶ τοῦ Μ̣ωυσέ‐
30	ως, ὁπηνίκα κατεδίωξεν Φαραὼθ \| μετὰ πάσης αὐτοῦ τῆς δυνά‐
30	μεως καὶ τῆς στρατιᾶς, καὶ τρόπον τινὰ συνεκλείσθησαν οἱ Ἑβραῖοι ὥστε περαιτέρω μὴ \| δύνασθαι διαβῆναι. ἐδίωκεν
31	ἡ στρατιὰ τοῦ Φαραὼθ καὶ αὐτὸς ὁ τύραννος, ἐδιώκοντο οἱ Ἑβραῖοι, “οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ”. \| καὶ οἱ μὲν ἦσαν ὡπλισμένοι
32	καὶ παντευχίαν πᾶσαν ἐπιφερόμενοι καὶ δύναμιν στρατιωτικὴν καὶ ἱππικὴν \| καὶ πεζικήν. οἱ δὲ αὐτ̣ὸ̣ τοῦτο γυμνοὶ ταῖς
33	χερσὶν ἦσαν βακτηρίας κατέχοντες. συνεκλείσθησαν καὶ οὐκ‐ έτι ἠδύ\|ναντο περαιτέρω χ[ωρ]ῆ̣σαι· οὐδὲ γὰρ πόρρω ἠδύναντο
34	δραμεῖν κωλυούσης τῆς θαλάσσης οὐδὲ ἐπὶ δεξιὰ ἢ ἐπὶ θάτερα \|
35	ὑποστρέψαι. πάλιν [ὑποπ]εσεῖν ἦν τοῖς ἐχθροῖς. ὥσπερ οὖν
269	ἔν τινι γαλεάγρᾳ καὶ ἐντὸς ἀ〈ρ〉κύων ληφθέντες \| οἱ Ἑβραῖ‐
1	οι ἐσφάδαζον καὶ ☩ηγωντο☩ Μωσέα ὅτι· “οὐ τοῦτο ἦν τὸ ῥῆμα
1	ὃ εἴπομέν σοι ἐν Αἰγύπτῳ· πάρες ἡμᾶς, ὅπως δου\|λεύσωμεν	188
2	τοῖς Αἰγυπτίοις”; καὶ ἰδοὺ φθαρῶμεν ἐν τῇ ἐρήμῳ ταύτῃ. ὁ στρατηγὸς ἐλάλει παρακλητικοὺς λόγους \| αὐτὸς Μωυσῆς· “θαρ‐
3	σεῖτε καὶ στῆτε καὶ ὁρᾶτε τὴν σωτηρίαν τὴν παρὰ τοῦ κυρίου ἣν ποιήσει ὑμῖν σήμερον· ὃν τρόπον \| γὰρ ἑωράκατε τοὺς Αἰ‐
4	γυπτίους, {ἔτι} 〈οὐ〉 προσθήσεσθε 〈ἔτι〉 ἰδεῖν αὐτοὺς εἰς
5	τὸν αἰῶνα χρόνον”. τοιαῦτα ἔδει τὸν στρατηγὸν μὴ \| λιπο‐
5	θυμίας τῷ λαῷ λέγειν· οὐδὲ γὰρ τὴν εὐχὴν ἀναπέμπειν ἐκ τοῦ φανεροῦ. ἐνόμιζον ἐκεῖνοι ὅτι καὶ αὐτὸς ἀπέγ[ν]ω̣ \| τὴν
6	σωτηρίαν. ἀλλ’ ἔλεγεν μὲν τὰ παραθαρσύνοντα, πρὸς τὸν θεὸν δὲ
6	τὰ πρὸς διάνοιαν ἐβόα. καὶ ἵνα δείξῃ ὁ θεὸς ὅτι οὐ συν[τυ‐ χι]\|κῶς, ἐὰν γένηται βοήθεια, λέγει· “τί βοᾷς πρός με”;
7	πρὸς μὲν θεὸν κατὰ τὸ σιωπώμενον ἐβόα, ἔλεγε δὲ παραθαρσύνον‐ τας \| λόγους. μέγα δὲ κακόν ἐστιν δεινοῦ τινος ἐφεστηκό‐
8	τος καὶ τὸν στρατηγὸν ὥσπερ σφαδάσαι. εἰς ἀπόγνωσιν ἄγει. \| 17 ὅτι εἶπα· μήποτε ἐπιχαρῶσίν μοι οἱ ἐχθροί μου”.
9	εἶπον τοῦτο· διὰ τοῦτο ἐσιώπησα καὶ ὡσεὶ κωφὸς γέγονα
10	καὶ ὡς οὐ\|κ ἔχων ἐλεγμούς, μήποτε τολμήσαντός μου ταῦτα
10	ἐπικρατέστεροι γενόμενοι ἐπιχαρῶσίν μοι, ἐπικερτομήσουσιν κατ’ ἐ\|μοῦ. διὰ τοῦτο καὶ ὁ ἀπόστολος λέγει ὅτι· μὴ τόδε
11	ποιεῖτε, “ἵνα μὴ ἐπιχαρῇ ὑμᾶς ὁ σατανᾶς διὰ τὴν ἀκακίαν ὑμῶν”. οὐκοῦν \| ἐπὶ τοῦ βλαπτομένου χαίρει ἐκεῖνος. “ὑψώ‐
12	σω σε, κύριε, ὅτι ὑπέλαβές με καὶ οὐκ ηὔφρανας τοὺς ἐχθρούς μου ἐπ’ ἐμοί”. \| εἰ γὰρ μὴ ἦς ὑπολαβών με μὴ ὀρθῶς μη‐
13	δὲ ὃν δεῖ τρόπον ὑψώσαντά σε, ἐπέχαιρον ἐκεῖνοι. καὶ ἐν ἄλλοις λέγει· “μὴ ἐπίχαιρέ \| μοι, ἡ ἐχθρά μου, ὅτι πέπτω‐	190
14	κα· καὶ ἀναστήσομαι”. ἐπὶ τῷ πτώματί μου ἐπιχαίρεις, ἀλλ’
15	ἴσ〈θ〉ι ὅτι ἀν[αστή]σομαι. ὅταν \| οὖν στήσω, ἡ χαρά 〈σ〉ου
15	εἰς πένθος μεταβάλλει καὶ 〈αἱ〉 ἐπικερτομ〈οῦ〉σαι ᾠδαὶ εἰς
15	θρήνους τρέπονται. 17 καὶ ἐν τῷ σαλευ\|θῆναι πόδας μου ἐπ’ ἐμὲ ἐμεγαλορημό‐
16	νησαν.
16	ἐὰν κἂν κλόνος γένηται τῶν ποδῶν μου, ἐπ’ ἐμὲ μεγαλο‐
16	ρημονοῦσιν. \| δύναται δὲ ταῦτα λέγειν· ἐπεὶ “ἐταράχθη ἡ καρδία μου
17	ἐντός μου καὶ ἐνκατέλειψέν με ἡ ἰσχύς μου καὶ τὸ φῶς τῶν ὀφθαλ\|μῶν μου οὐκ ἔστιν μετ’ ἐμοῦ”, ἐκλονήθησαν οἱ πόδες
18	μου, οὐ μέντοι ἔπεσαν. ὅτι δὲ συμβαίνει τοιαῦτα τοῖς μάλιστα μετα\|νοοῦσιν, καὶ ἐξ ἄλλου ψαλμοῦ ἔστιν μαθεῖν· “ὡς ἀγα‐
19	θὸς τῷ Ἰσραὴλ ὁ θεός, τοῖς εὐθέσι τῇ καρδίᾳ. ἐμοῦ δὲ παρὰ
20	μικρὸν \| ἐσαλεύθησαν οἱ πόδες, παρ’ ὀλίγον ἐξεχύθη τὰ δια‐
20	βήματά μου, ὅτι ἐζήλωσα ἐπὶ τοῖς ἀνόμοις”. πρόσωπόν ἐστιν με\|τανοῦντος. οὐχ ἃ λέγει τὸ μετανοοῦν πρόσωπον ἀπὸ τῆς διαθέ‐ σεως τοῦ προσποιησαμένου μετανοεῖν ἀπαγγέλ\|λεται· ἔγνων ὅτι “ὡς
22	ἀγαθὸς ὁ θεὸς τοῦ Ἰσραὴλ τοῖς εὐθέσι τῇ καρδίᾳ” ποιεῖ ἃ ποιεῖ. ἐγὼ δὲ ὁ ἀκμὴν ἀβέβαιος—τὸν με\|τανοοῦντα λοιπὸν
23	εἰσάγει—μικροῦ δεῖν ἐκλονήθην καὶ ἔπεσα. καὶ λέγω ἀποστολικὸν τούτῳ συνῳδόν· “οἴδαμεν ὅτι \| ὁ
24	νόμος πνευματικός ἐστιν”—ἡμεῖς οἱ τέλειοι, οἱ τοῦ πνεύ‐	192
25	ματος μαθηταί, οἱ τὸν θεῖον καὶ πνευματικὸν νόμον δεξά\|με‐
25	νοι—. “ἐγὼ δὲ σάρκινός εἰμι, πεπραμένος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν”. οὐχ ὁ εἰδὼς ὅτι ὁ νόμος πνευματικός ἐστιν, \| σάρκινός ἐστιν
26	ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν πεπραμένος· διέστελλεν γὰρ ἑαυτὸν ἀπ’ ἐ‐ κείνων. “οἴδαμεν ὅτι ὁ 〈νόμοσ〉 πνευματικός 〈ἐστιν〉”, \| καθό‐
27	λου λέγει περὶ τῶν ἁγίων. “ἐγὼ δὲ σάρκινός εἰμι, πεπραμέ‐ νος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν”. καὶ πολλά γε δόγματα ὑπο\|βάλλει αὕ‐
28	τη ἡ βραχυτάτη λέξις· “σάρκινός εἰμι”· οὐ κατὰ φύσιν, οὐκ ἐκ κατασκευῆς εἰμι τοιοῦτος, ἀλλὰ “πραθεὶς ὑπὸ τὴν \| ἁμαρ‐
29	τίαν”. ὁ δὲ πραθεὶς ὑπό τινα δεσπότην ἵνα γένηται, οὔκ ἐσ‐
30	τιν κατὰ φύσιν σάρκινος· ἐκ πράσεως̣ [γὰ]ρ̣ [γεγένη]ται \| αὐ‐
30	τῷ ἡ κατάστασις ἡ οὕτω.
30	καὶ ἐνταῦθα· “ὡς ἀγαθὸς τῷ Ἰσραὴλ ὁ θεός, τοῖς εὐθέσι τῇ καρδίᾳ. ἐμοῦ δὲ παρὰ μικρὸν ἐσα\|λεύθησαν οἱ πόδες”, τῆς
31	ψυχῆς δηλονότι. τό τ[ε] “παρὰ μικρὸν” τοῦτο δηλοῖ ὅτι ὅλως οὐ κεκλόνηται· ὁ γὰρ λέγων ὅτι· \| “παρὰ μικρὸν ἐσφάγην”, δείκ‐
32	νυσιν ὅτι οὐκ ἐσφάγη{ν}. “παρ’ ὀλίγον ἐξεχύθη τὰ διαβήματά μου”. καλῶς ἔτρεχον, ἐβάδιζον \| ὡς δεῖ, ἔβαινον εὐθεῖα δια‐
33	βήματα. μικροῦ δὲ δεῖ〈ν〉 ἐξε̣χύθη ταῦτα. ἐκχύννεται δέ, ὅ‐ ταν ἀναχαιτίσῃ καὶ εἰς τὰ ὀπίσω ὁ τρέχων \| στραφῇ. καὶ ἐξ
34	αὐτῆς γοῦν τῆς λέξεως σκόπει· λάβε μοί τινα ἀνιόντα εἰς ὑψη‐
34	λὸν τόπον ἀμμώδη 〈 〉.
35	τὸν κλόνον οὖν \| τῶν ποδῶν μου ἑωρακότες καὶ οὔπω [π]τῶ‐
35	μα ἐπ’ ἐμὲ ἐμεγαλορημόνησαν, ὑ[π]ε̣[ρ]ηφανίας λόγους εἰρή‐
270	κασιν. \| εἴποι ἂν ἐν ἄλλῳ ῥητῷ· “μὴ ἐπίχαιρέ μοι, ἡ ἐχθρά μου, ὅτι πέπτωκα· ἀναστήσομαι”. ὁ δὲ νῦν λέγων οὐδὲ \| ἔπεσεν
2	ὅλως, ἀλλὰ μόνον ἐκλονήθησαν οἱ πόδες· εἰ γὰρ ὁ πεσὼν ἀν‐ ίσταται καὶ τὴν ἐπίχαριν τῆς ἐχθρᾶς \| καταλείπει, πολλῷ	194
3	πλέον ὁ μηδὲ πεσών. εὐκολώτερόν ἐστιν στῆσαι καὶ ἐρεῖσαι τοὺς πόδας ὅταν \| κλονηθῇ τις ἢ ἀναστῆναι πεπτωκότα. εἰ
5	τοίνυν τὸ δυσχερὲς γίνεται, πολλῷ πλέον τὸ εὔκολον τα\|χέως
5	κατορθοῦται.
5	18 ὅτι ἐγὼ εἰς μάστιγας ἕτοιμος. ἐγὼ κἂν ἐν κινήσει γέγονα καὶ ἡ ἰσχύς μου \| ἐνκατέλιπέν
6	με καὶ τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν οὐκ ᾖ{ν} μετ’ ἐμοῦ καὶ ἐκλονή‐ θησαν οἱ πόδες μου, \| εἰς μάστιγάς εἰμι ἕτοιμος· μὴ γὰρ
7	παραιτοῦμαι ὑπὸ σοῦ μαστιχθῆναι, ὡς υἱὸν ἀγαπώμενον παι‐ δεύεις. \| “μὴ ὀλιγώρει παιδείας κυρίου· ὃν γὰρ ἀγαπᾷ κύ‐
8	ριος παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται”. ἐ‐ πεὶ τοίνυν υἱός \| εἰμι, εἰ καὶ μαστιγῶν αἴτια ἐμαυτῷ συν‐
10	ηγίοχα, παραιτοῦμαι δὲ τὸ ὑπ’ ἐκείνων μεγαλορημονη\|θῆναι,
10	τὸ ἐκείνων ὡς ἀνατρεπόντων. ἕτοιμος δέ εἰμι εἰς τὸ ὑπὸ σοῦ
10	μαστιχθῆναι. 18 καὶ ἡ ἀλγηδών \| μου ἐνώπιόν μού ἐστιν διὰ παντός. ἀλγῶ ὅτι ὅλως γέγονα ἐν τοῖς ἐπιτιμίαν φέρουσιν, \| ἐν
12	τοῖς φέρουσιν μάστιγας.
12	ὁ λυπούμενος τὴν “κατὰ θεὸν λύπην τὴν μετάνοιαν εἰς σω‐ τη\|ρίαν” ἐπ̣[ιφ]έρουσαν ἔχει τὴν ἀλγηδόνα ἐπίπροσθεν ἑαυ‐ τοῦ ἀεί. ὥσπερ ὁ ἔχων νεκρὸν καὶ ὀλοφυρόμε\|νος αὐτὸν ὅσον
14	ὁρᾷ αὐτὸν κλαίει, οὕτως ὁ γενόμενος ἐν τοῖς φέρουσιν ἀλγη‐	196
15	δόνα ὅσον ὁρᾷ αὐτὰ ὀλοφύρεται καὶ \| κλαίει καὶ ἐπίπροσθεν
15	ἑαυτοῦ ἔχει διὰ παντὸς τὴν ἀλγηδόνα. φέρε εἰπεῖν, οἷον γέ‐ γονέν τις ἐν νόσῳ ἀνιάτῳ· \| ἐκ τοῦ πόνου ταύτης τῆς νόσου
16	ἔχει ἀλγηδόνα ἐπίπροσθεν. ἐὰν ἰατρός τις ἢ θεοῦ βοήθεια περιγράψῃ τὸ αἴτιον \| τῆς ἀλγηδόνος νόσημα, εὐθέως ἀποβάλ‐
17	λει τὴν ἀλγηδόνα καὶ λέγει· “ἔστρεψας τὸν κοπετόν μου εἰς χαρὰν ἐμοί”. \| καὶ λέγει ὅτι· “ἤκουσεν κύριος καὶ ἐλέησέν
18	με”. καὶ ἵνα σαφέστερον εἴπω· Λάζαρος ὁ ἀδελφὸς τῶν περὶ τὴν Μαρίαν \| καὶ Μάρθαν τεθνήκει, καὶ ἐν ὅσῳ ἐν τῷ τεθνάναι
19	ἦν, ἐλυποῦντο ἐκεῖναι καὶ εἰς τοσοῦτόν γε ὠλοφύροντο ὡς \|
20	τοὺς ἐληλυθότας ἐπὶ τῷ παρακαλέσαι κλαίειν μετ’ αὐτῶν. ὅτε δὲ εἶπεν· “Λάζαρε, δεῦρο ἔξω”, καὶ ἀπεβλήθη τὸ \| πένθος,
21	οὐκέτι ὠδυνῶντο. ἀμέλει γοῦν καὶ συνπόσια ἐπετελοῦντο χαρισ‐ τήρια ὅτε εἶπεν, καὶ “Λάζαρος \| εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων”.
22	ἐς ὅσον ἔχω τὰ αἴτια τῆς ἀλγηδόνος, διὰ παντὸς αὐτὴν ἐ‐ πίπροσθεν ἔχω. ἐὰν οὖν σὺ \| ἐπακούσας καὶ τὰς μάστιγας
23	συμφερόντως οἷα βοήθημα ἐπίπονον προσαγάγῃς, θεραπευθεὶς
23	οὐκέτι ἀλγῶ. \| 19 ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἀναγγελῶ.
24	τοῦτο λέγει· ἀναγγέλ〈λ〉ων τὴν ἀνομίαν μου οὐ κρύπτω τὴν
25	ἀλγηδόνα· \| ἀεὶ γὰρ μνημονεύων καὶ διεξερχόμενος τὴν ὀδύ‐
25	νην ἔχω{ν} ὅτι γέγονα ἐν αὐτῇ. καὶ οὐ τοσοῦτόν γε ἀναγγε‐ λῶ αὐτὴν \| ὥστε θελῆσαι εὑρεῖν τὸν θεραπεύοντα αὐτήν. “με‐
26	ριμνήσω” γ̣οῦν “περὶ τῆς ἁμαρτίας μου”. οὐ πᾶς ἁμαρτάνων \|
26	[μεριμ]νᾷ περὶ τῆς ἁμαρτίας αὐτοῦ. ἥμαρτεν ὁ Κάιν καὶ ἤ‐	198
27	κουσεν· “ἥμαρτες; ἡσύχασον”. εἰ ἦν ἡσυχάσας, ἐμερίμνα \| περὶ τῆς ἁμαρτίας αὐτοῦ, πῶς αὐτὴν ἀπ[ο]βάλῃ καὶ μηκέτι αὐτὴν ἐνεργήσῃ τῷ μηκέτι πεποιωμένος εἶναι κατ’ \| αὐτήν.
29	19 καὶ μεριμνήσω περὶ τῆς ἁμαρτίας μου.
30	ἐκ παραλλήλου δύναται ὧδε ἡ ἀνομία καὶ ἁμαρτία \| εἰ‐
30	ρῆσθαι. περὶ τούτου δὲ ὁ Ἰωάννης ἐν τῇ κατ’ αὐτὸν ἐπιστο‐ λῇ γ[ρ]άφει λέγων· “πᾶς ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν καὶ \| τὴν
31	ἀνομίαν ποιεῖ, καὶ ἡ ἁμαρτία ἐστὶν ἡ ἀνομία”. “μεριμνήσω” οὖν “περὶ τῆς ἀνομίας μου” οὔσης ἁμαρτίας. ἀπαγγελῶ \| γοῦν
32	αὐτήν, 〈οὐ〉 κρύπτω, οὐ περιμένω ὃ ἔξωθεν ἐλέγξαι, οὐ περι‐ μένω ἵνα ἄλλος μοι εἴπῃ ὅτι· “ἐν ἁμαρτίᾳ καὶ ἀνομίᾳ \| εἶ”.
33	ἐλέγετο ἡμῖν ὅτι· “δ[ίκαι]ος αὐτοῦ”, φησίν, “κατήγορος ἐν πρωτολογίᾳ· ὡς ὅταν ἐπιβάλῃ ὁ ἀντίδικος, ἐλέγχεται”. \| καὶ
34	ἐλάβομεν ἐκεῖνο· [λ]έ̣γει· “λέγε σὺ τὰς ἁμαρτίας πρῶτος, ἵνα
35	δικαιωθῇς”. μὴ περίμενε τὸν κατήγορον. ἐν πρω\|τολογίᾳ ἑαυ‐
35	τοῦ κατηγορ[ητέο]ν· ἐὰ̣ν̣ γὰρ [το]ῦτο γένηται, λοιπὸν κατ‐
271	αισχύνεται ἐκεῖνος, ἐπεὶ σὺ ἐμερίμνησας περὶ τῆς \| ἁμαρτί‐
1	ας 〈σ〉ου, πῶς μηκέτι αὐτὴν ἐνεργῇς.
1	20 οἱ δὲ ἐχθροί μου ζῶσιν καὶ κεκραταίωνται ὑπὲρ ἐμέ. διὰ τοῦτό σε \| βοηθὸν ἐπικαλοῦμαι, διὰ τοῦτο εὐτρεπῆ
2	ἐμαυτὸν πεποίηκα πρὸς τὸ ὑπὸ σοῦ μαστιχθῆναι. ἐπειδὴ οὖν ἐκ τοῦ ἁμαρ\|τάνειν με καὶ ἔχειν ἀνομίαν “ζῶσιν καὶ κεκρα‐
3	ταίωνται ὑπὲρ ἐμέ”—τρέφονται γὰρ τὴν ἐμὴν κακίαν—, διὰ τοῦτο \| ἃ αἰτῶ ποίησόν μοι· “μεριμνῶ” γὰρ “περὶ τῆς ἁμαρ‐	200
4	τίας μου”. μάστιξον οὖν με, ἐπίπονα βοηθήματα προσάγαγε,
5	ἵνα ἰαθῶ· \| τότε γὰρ λοιπὸν ἐκεῖνοι ἀσθενέστεροί μου γί‐
5	νονται, συντρίβονται ὑπὸ τοὺς πόδας μου· Ἰησοῦς γὰρ μό‐ νος δύναται συν\|τρῖψαι ὑπὸ τοὺς πόδας τῶν ἁγίων τὸν σατα‐
6	νᾶν. καὶ πάλιν· “ὁ δὲ θεὸς τῆς εἰρήνης συντρίψει τὸν σατα‐ νᾶν ὑπὸ τοὺς πόδας ὑμῶν \| ἐν τάχει”. ὅσον οὖν οὔπω συντέ‐
7	τριπται οὐδὲ αὐτὸς οὐδὲ οἱ ἀνφ’ αὐτόν, ζῶσιν. 20 καὶ ἐπληθύνθησαν οἱ μισοῦν\|τές με ἀδίκως.
8	ὅμως ἔπαινος μέγας ὅτι ἐμισεῖτο οὐ δικαίως. οἷον εἴ τις μισήσειέν τινα ὡς ὑπερήφανον οὐκ ὄν\|τα ὑπερήφανον, ἀλλὰ καὶ
9	πάνυ γε ἄτυφον, ἀδίκως αὐτὸν μισεῖ. ἐμίσησαν τὴν Σωσάνναν
10	οἱ κατ’ αὐτῆς ἐπιβάντες \| πρεσβύτεροι ὅτι οὐκ εἷλ〈ο〉ν αὐ‐
10	τήν. τοῦτο τὸ μῖσος ἄδικόν ἐστιν. ἐμίσησεν ἡ Αἰγυπτία τὸν Ἰωσήφ. τοῦτο τὸ μῖσος \| ἄδικόν ἐστιν.
11	21 ἐνδιέβαλλόν με, ἐπεὶ κατεδίωκον δικαιοσύνην. οὐκ ἔβλαπτον αὐτούς· οὐδεὶς γὰρ “δικαίως \| τὸ δίκαιον
12	διώκων” καὶ καταδιώκων τὴν δικαιοσύνην—τὸ “κατεδίωκον” ὧδε οὐ τὸ μισητικῶς διώκειν, τὸ με\|ταδιώκειν {ω} σημαίνει.
13	ὡς ἐὰν λέγῃ· “ζήτησον εἰρήνην καὶ δίωξον αὐτήν”. 21 καὶ ἀπέριψάν [με τὸ]ν ἀγαπη\|τὸν ὡσεὶ νεκρὸν ἐβδελυγ‐
14	μένον.	202
14	ἀγαθὰ ἐγὼ εἰς αὐτοὺς ἐνήργησα καὶ ἔδει ἀντὶ ἀγαθῶν ἀγα‐
15	θά με λ̣[αβεῖ]ν παρ’ αὐ\|τῶν. “κακὰ” δὲ “ἀντὶ ἀγαθῶν” μοι
15	παρέσχον ἀναισθητοῦντες οἷ κακῶν εἰσιν, καὶ ποίᾳ διαθέσει ἐγὼ πρὸς αὐ\|τούς εἰμι τοιοῦτος οὐ συνχαίρων τοῖς κακοῖς
16	αὐτῶν, ἀλλὰ ἀγαπῶν αὐτοὺς καὶ ἐκτὸς τῶν κακῶν αὐτ[ο]ὺς θέλων \| ποιῆσαι. τὸν ἀγαπητόν μ〈ε〉, ὃν ἔδει ἀγαπᾶσθαι, ὡς νεκρὸν ἐβδελυγμένον παραιτήσαντο, ὡς τὸν 〈ὀ〉δωδό\|τα νεκρὸν
18	ἔφυγον ἀπ’ ἐμοῦ.
18	εὖ δὲ καὶ τὸ φάναι “τὸν ἀγαπητόν”, οὐ “τὸν ἀγαπώμενον”·
18	ἐμισεῖτο γάρ. 22 μὴ ἐνκα\|ταλίπῃς με, κύριε· ὁ θεός μου, μὴ ἀποστῇς ἀπ’
19	ἐμοῦ.
19	εἰ καὶ αὐτοὶ ἐνκατέλειψάν με ὅτι “κατεδίωκον δικαιοσύ‐
20	νην”, \| ἀλλὰ σὺ μὴ ἐνκαταλίπῃς με, μὴ μακράν μου γένῃ. ἐν‐
20	καταλείπει δὲ θεός τινα, ὅταν ἄξιος ᾖ τοῦ παθεῖν τὰ ἐπίπο‐ να. \| οὐ τοῦτο δὲ λέγω, ὅτι οὕτως πεῖραν λαμβάνει τῶν ἐπι‐
21	πόνων· οὐ καταλέλειπται, ἀλλ’ ὅτε τὰ ἐπίπονα ἔχων ἡττᾶται \| καὶ καταβάλλεται. τότε οὐκ ἐνκαταλεί〈πει〉ς με, ὅταν μὴ ἀ‐ ποστῇς ἀπ’ ἐμοῦ. ἐκολλήθην σοι, ἓν πνεῦμα πρός σε \| γέγονα.
23	ὅτε οὕτω διαμένω, ἔχω σε παρόντα. εἰ προσκολληθῇ τις τῷ κυ‐ ρίῳ, καὶ ὁ κύριος αὐτῷ. “ἐκολλήθη ἡ ψυχή μου \| ὀπίσω σου”.
24	23 πρόσχες εἰς τὴν βοήθειάν μου, κύριε τῆς σωτηρίας
24	μου.
25	ἀφίστασαι ἀπ’ ἐ\|μοῦ, ἐὰν ἁμαρτήσω, οὐκ ἐὰν μισῶμαι ἀδί‐	204
25	κως οὐδ̣ὲ ἐὰν μεγαλορημον〈ῶ〉σίν τινες ἐπ’ ἐμέ. καὶ κύριος καὶ θεὸς \| τῆς σωτηρίας μου εἶ. σωτηρία δὲ
26	οὐ σαρκῶν ἅπτετ[αι], οὐ περὶ τὰ ἐκτὸς εὑρίσκεται, ἀλλὰ περὶ αὐτὴν τὴν ψυχή̣[ν. αὕτ]η̣ \| ἐστὶν ἡ λεγομένη σωτηρία αἰώνιος·
27	“ἐγένετ[ο” γὰ]ρ̣ “πᾶσιν τοῖς ὑπακούουσιν αὐτῷ”—ὁ Χριστὸς δηλονότι—“σωτηρία αἰώ\|νιος”. οὔκ ἐστιν “αἰώνιος σωτηρία”
28	ἡ σαρκῶ[ν], ἣ̣[ν ἰατ]ροὶ προσάγουσιν, ἣν σῴζει κυβερνήτης τοὺς ἐνπλέοντας· \| μεθ’ ὁλίγον γὰρ πάλιν τεθνήξονται οὗτοι.
29	ἡ̣ [τοῦ θεοῦ δὲ] σωτηρία αἰώνιός ἐστιν, αὐτός ἐστιν αὐτῶν ἡ
29	σωτηρία. \|	206
30	1—2 εἰς τὸ τέλος, τῷ Ἰδιθούμ. [εἶπα]· φυλάξω τὰς ὁδούς
30	μου τοῦ μὴ ἁμαρτάνειν ἐν γλώσσῃ μου.\| εἷς τῶν ἱεροψαλτῶν ἐστιν. ἐν τῷ Ἔσδρᾳ [κ]α̣ὶ̣ ἐ̣ν̣ τῷ Ἀ‐ πολειπομένῳ μνήμη γίνεται ἑ̣κάστου ὀνόματος τῶν \| ὑποβαλ‐
32	λόντων. καὶ οὗτος οὖν εἷς ἐστιν αὐτῶν καὶ ἤτοι αὐτὸς πεποί‐ ηκεν τὸν ψαλμ̣[ὸ]ν εἰς τὸν Δαυίδ, ἢ γενάμε\|νον παρὰ Δαυὶδ
33	λαβὼν ἀπήγγειλεν. ἔργον δέ ἐστιν̣ τῶν ἱεροψαλτῶν λέγειν τοὺ̣[ς ψα]λμοὺς καὶ οὓς αὐτοὶ \| πεποιήκασιν καὶ οὓς ἄλλοι συνέ‐
34	θηκαν.
34	ᾠδὴ οὖν ἐστιν αὕτη ἐπινίκι[ος. πλ]ει[στά]κις̣ [ἐνοχ]λοῦν‐
272	τα ἔχει τὸν ἁμαρτωλόν, \| ἀλλὰ μετὰ τὸ νικῆσαι καὶ πατῆσαι
1	αὐτὸν καὶ ὑπὸ χεῖρα λαβεῖν ἀναπέμπει τὴν ᾠδήν· οὐδεὶς γὰρ ἔτι ἐν τῷ πολεμεῖν \| καὶ πολεμεῖσθαι ἐπινίκιον ᾄδει, ἀλλ’ ἐν
2	τῷ νενικηκέναι. αὐτίκα γοῦν καὶ Μωυσῆς καὶ πᾶσα ἡ Ἰουδαι‐ κὴ πλη\|θὺς οὐχ ὅτε εἶχαν πρὸς τὸν Φαραώ, τὴν ἐπινίκιον εἶ‐ πον ᾠδήν, ἀλλ’ ὅτε εἶδον αὐτὸν ὑποβρύχιον γεγενημέ\|νον·
4	“ᾄσωμεν τῷ κυρίῳ, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται· ἵππον καὶ ἀναβά‐
5	την ἔριψεν εἰς θάλασσαν”. ὅτε ἐρίφη ὁ ἵππος καὶ \| ὁ ἐπι‐
5	βάτης αὐτοῦ εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἅρματα Φαραὼθ καὶ τὴν δύ‐ ναμιν ὁ θεὸς ἔριψεν εἰς θάλασσαν τὴν ἐρυθράν, \| τότε ἡ ἐπι‐
6	νίκιος καιρίως ἀνεπέμφθη ᾠδή. καὶ Δαυὶδ ἐν τῷ δεκάτῳ ἑβδό‐ μῳ ψαλμῷ· “ἐν ἡμέρᾳ, ᾗ ἐρύσατο αὐτὸν ἐκ χειρὸς πάν\|των τῶν
7	ἐχθρῶν αὐτοῦ καὶ ἐκ χειρὸς Σαούλ, τότε εἶπεν· ἀγαπήσω σε, κύριε ἡ ἰσχύς μου”, καὶ τὰ ἄλλα ὅσα περιέχει ἡ ᾠδή. \| προσ‐	208
8	ευχὴ πρὸ τοῦ πολέμου καὶ ἐν τῷ πολέμῳ, ἐπινίκιος δὲ ὕμνος καὶ ᾠδὴ μετὰ τὴν καθαίρεσιν τοῦ πολέμου, \| μετὰ τὸ ἁλῶναι
9	τοὺς πολεμίους.
9	“εἶπα· φυλάξω τὰς ὁδούς μου τοῦ μὴ ἁμαρτάνειν ἐν γλώσσῃ
9	μου”.
10	σχεδὸν \| πάσης ἁμαρτίας π〈ρ〉α〈κ〉τικῆς ἐκ λόγου ἀρχὴ γί‐
10	νεται. πρὸς τὸν ἁλόντα νεανίαν ἡ πόρνη ἡ ἐν ταῖς παροιμί‐ αις \| προσωποποιουμένη ἤτοι γυνὴ οὖσα ἢ δόξα ψευδὴς ἢ ἀπάτη τις ἀπὸ λόγων ἀρξαμένη ἑλεῖν αὐτὸν δε\|δύνηται. εἴρηται γοῦν·
12	“ἀπεπλάνησεν αὐτὸν πολλῇ ὁμιλίᾳ” ἢ 〈αἱ〉μυλίᾳ. “βρόχοι〈σ〉 δὲ τ〈οῖσ〉 διὰ χειλέων ἐξώκειλεν αὐτόν”. \| καὶ ὅρ[α γε, ὅτι]
13	ἀρχὴ τῆς ἁμαρτίας γέγονε λόγος. καὶ οἱ πρεσβύτεροι γοῦν οἱ κατὰ Σωσάννης μανέντες λόγον \| ἐκίνησαν πρὸς αὐτήν.
14	ὅταν τις οὖν μὴ ἁμαρτήσῃ ἐν γλώσσῃ, καλῶς ἀνύει τὰς ὁ‐
15	δούς· εἶπον γὰρ ὅτι ἀρχὴ \| τῶν ὁδῶν τούτων λόγος ἐστίν.
15	καὶ ἐκ τοῦ ἐναντίου πάλιν πάντων τῶν καλῶν ἔργων ἀρχὴ λό‐ γος \| ἐστίν. ἀλλὰ οὐ περὶ ἐκείνων τῶν ὁδῶν τέως λέγει. προσ‐ έθηκεν δέ· “τοῦ μὴ ἁμαρτάνειν ἐν γλώσσῃ μου”. \| οὐ ταὐτὸν
17	δὲ τὸ ἁμαρτάνειν ἐν γλώττῃ καὶ τὸ λέγειν· “ἡ γλῶττά μου μελετήσει τὴν δικαιοσύνην σου”. “ἀρχὴ τῶν \| λόγων σου ἀλή‐
18	θεια”. ἡ αἰτία τοῦ λέγειν με τοὺς λόγους σου ἡ ἀλήθειά σού ἐστιν. ταύτην φανερώσω 〈ἐὰν〉 \| γνῶ αὐτήν. ἐπὶ τῶν ἀρετῶν
19	οὖν καὶ τῶν εὖ ἐχο̣υσῶν ὁδῶν ἡ ἀλήθεια ἀρχή ἐστιν, αἰτία.
20	ἐπὶ δὲ \| τῶν ἀπηγορευμένων ὁδῶν, ἀφ’ ὧν δεῖ φυλάττεσθαι, ἀφ’ ὧν ἐκκλίνειν προσήκει, λόγος ἀρχή ἐστιν, ὡς \| ἤδη εἴ‐	210
21	ρηται.
21	2 ἐθέμην τῷ στόματί μου φυλακήν. μνημονεύει, πῶς εἶπεν “μὴ ἁμαρτάνειν ἐν γλώς\|σῃ”· “ἐθέ‐
22	μην ἐν τῷ στόματί μου φυλακήν”. ἐπεὶ γὰρ “ἐκ τῶν λόγων τις ἑαυτοῦ δικαιοῦται καὶ ἐκ τῶν λόγων αὐτοῦ \| κατακρίνεται”,
23	δεῖ τῷ στόματι περιθεῖναι φυλακήν, ἵν’ οὕτω τὰ μὲν εἴπω, τὰ δὲ μή, τὰ ὠφέλιμα λέγωμεν, \| τὰ βλάπτοντα σιωπῶμεν· οὐ‐
24	δὲ γὰρ ἅμα τις δύναται τοὺς λόγους προφέρειν τοὺς δικαιοῦν‐
25	τας καὶ καταδικάζον\|τας.
25	τοιοῦτόν τι μετ’ αἰνιγμοῦ ἐν ταῖς παροιμίαις εἴρη[τ]αι· “θάνατος καὶ ζωὴ ἐν χειρὶ γλώσσης”. “χεὶρ” δὲ \| [“γλώ]σσης”
26	ὁ λόγος ἐστίν, ἐνέργεια γλώσ〈σ〉ης. ὁ λαλῶν τὰ ὠ[φ]ε̣λοῦντα καὶ εἰς βασιλείαν εἰσάγοντα ζωὴν ἔχει \| ἐν τῇ γλώσσῃ. ὁ δὲ
27	τὰ ἐναντία καὶ ἀπηγορευμένα, θάν̣[ατ]ο̣ν ἔχει ἐν τῷ λόγῳ ἑ‐ αυτοῦ “γλῶσσα{ν}” ὀνομαζομέ\|ν〈ῳ〉. καὶ ἐν ἄλλῃ γραφῇ λέγει
28	ὅτι· “τοῖς λόγοις σου ποί[ησον ζυγὸ]ν καὶ σταθμόν”. ἐσταθμισ‐ μένως δεῖ λέγειν, \| ζυγὸν δεῖ ἔχειν καὶ βάλλειν ἐφ’ ἑκάστης
29	τρυτάνης το[ὺς λόγου]ς̣. καὶ ἐὰν καταταλαντεύωσιν οἱ ὀρθοὶ \|
30	λόγοι, ἐκείνους αἱρεῖσθαι καὶ ἀπαγγέλλειν προσήκει, τοὺ[ς δὲ φαύ]λους ἀποστρέφεσθαι. πάλιν λέγεται· “χείλη \| σοφῶν
31	δέδεται αἰσθήσει”. ὅταν ᾐσθημένως λέγ[ῃ τις, δ]έδεται τὰ χείλη, οὐ παντὶ λόγῳ αὐτὰ ἀνοί〈γ〉ει, \| ἀλλὰ τῷ ὠφελ̣[οῦ]ν̣‐
32	τι. “τὰ χείλη μου ἀνοίξω καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴ‐ νεσίν σου”. 〈ὁ〉 δεδεμένα τὰ χείλη 〈ἔχων〉 \| αἰσθήσει αἰσ̣[θη‐	212
33	θ]εὶς ὅτι ὠφελοῦντά ἐστιν ἃ μέ̣λ̣λει λέγειν, ἤνοιξεν αὐτά.
273	ὅταν δὲ βλάπτωσιν τὰ \| προφερόμενα, κλείει καὶ δεσμεῖ τὰ
1	χείλη τῇ αἰσθήσει, δεσμεῖ τὸν λόγον. 2—3 ἐν τῷ συνστῆναι τὸν ἁμαρτωλὸν \| ἐναντίον μου ἐκω‐
2	φώθην καὶ ἐταπεινώθην καὶ ἐσίγησα ἐξ ἀγαθῶν. πολλάκις ἐπιφαινόμενος ὁ ἁμαρτω\|λὸς ἐρεθίζει καὶ ἐκκα‐
3	λεῖται εἰς τὰ φίλα αὐτῷ. ἄν ποτε οὖν συνστῇ, παρ’ ἡμᾶς δὲ γίνεται αὐτὸν τὸ συνστῆναι· \| εἰ μὴ γὰρ δῶμεν αὐτῷ τόπον,
4	οὐ δύναται συνστῆναι. τὸ συνστῆναι δὲ οὕτως συνστάδην πολε‐
5	μῆσ̣αι. δεῖ σιω\|πῆσαι· ἐρεθίζει γὰρ πολλάκις· διὰ τοῦτο γὰρ
5	συνστὰς ὁ ὄφις κατέναντι τῆς Εὕας ἠρέθιζεν αὐτῆ[ς τὸν λ]ό‐ γον καὶ \| ἔβλαψεν αὐτήν. ἔδει δὲ σιωπῆσαι καὶ αἴσθησιν λα‐
6	βόντα τῆς ἑαυτοῦ ἀσθενείας ἢ τῆς προλαβούση[ς ἁμ]αρτίας \| μὴ λαλῆσαί τι πρὸς αὐτόν, ἀλλὰ σιγῆσαι ἐξ ἀγαθῶν. τὸ δὲ
7	“σιγᾶν ἐξ ἀγαθῶν” οὐ τοῦτο λ〈έγ〉ει “μὴ λέγειν τὰ ἀγαθά”, ἀλλ’ ἐκ \| τῶν ἀγαθῶν σιωπὴν ἔχειν νενοημένην. οἷον ἀρετὴν ἀναλαβὼν σώφρονο〈σ〉 ἔγνων ὅτι οὐ δεῖ ἀ̣[πο]\|κριθῆναι ἐκ τοῦ
9	ἀγαθοῦ, τουτέστιν τῆς σωφροσύνης. ἐσιώπησα πρὸς τὴν συνστά‐
10	δην φανεῖσαν κ[αὶ] \| ἐρεθίζουσαν εἰς ἁμαρτίαν. εἰ τοίνυν
10	ὁ νεανίας ἐκεῖνος μηδὲν ἦν ἀποκρινόμενος ἀπὸ νοήσεως ὀρ‐ θῆς \| πρὸς τὴν πόρνην, οὐκ “ἀπεπλανᾶτο πολλῇ ὁμιλίᾳ” οὐ‐ δὲ “ἡλίσκετο βρόχοις τῶν χειλέων ἑαυτοῦ”. ἐσίγησα \| οὖν
12	ἐπελθόντων μοι τῶν ἀγαθῶν τῶν πειθόντων με μὴ ἀποκρίνασθαι	214
12	ἐκείνῳ. οὐ λέγ̣ε̣[ι]· “ἐ̣σίγησα, ἵνα μὴ \| λαλῶ τὰ ἀγαθά”, ἀλλ’ “ἵ‐
13	να μὴ λαλῶ τὰ ἐρεθίζοντα”. γέγονέν μοι δὲ αὕτη ἡ σιωπὴ ἐκ νοή̣[σεως τ]ῶν ἀγαθῶν \| τῶν κωλυόντων τὴν τοιαύτην ὁμιλίαν.
15	“ἔστιν σιωπῶν εὑρισκόμενος σοφός”. ὁ οὕτω σιωπῶν εὑρίς\|κεται
15	σοφός. καὶ σοφόν γέ ἐστιν τὸ γνῶναι τίνι λαλῆσαι δεῖ καὶ τίνι μὴ καὶ πότε προενεγκεῖν λόγους \| καὶ πότε μή. “ἔστιν”
16	οὖν “σιωπῶν εὑρισκόμενος σοφός, καὶ ἔστιν σιωπῶν, οὐ γὰρ ἔχει ἀπόκρισιν”. \| καὶ οὗτος ἔχει ἠρέμα τινὰ φρόνησιν· γνοὺς
17	γὰρ ὅτι οὐκ ἔχει ἀπόκρισιν, ἡσυχάζει. “καὶ ἔστιν σιωπῶν \| εἰδὼς καιρόν”. οὗτος τέλειός ἐστιν.
18	3 καὶ τὸ ἄλγημά μου ἀνεκαινίσθη. τότε τὸ ἄλγημα ἀνακαι\|νίζεται συνστάντος τοῦ ἁμαρτωλοῦ.
19	ἐν ἀναπολήσει γέγονεν ὧν ἔπραξεν, ἐφ’ οἷς ἀλγεῖν δεῖ. καὶ
20	ὥς\|περ 〈ἀνα〉καινισμὸν ἔλαβεν τὸ ἄλγημα. ἐνκαινισμὸς δέ ἐσ‐ τιν τὸ οἰκῆσαι ἐν οἴκῳ πρώτως. ἀνα\|καινισμὸς οὖν ἐστιν τὸ
21	ἤδη μαρανθὲν καὶ ἡσυχάζον ἀγαγεῖν εἰς τὸ ἀνθεῖν. “τὸ ἄλγη‐ μά μου” οὖν \| “ἀνεκαινίσθη”. εἰρηκὼς ὅτι· “ἐφύλαξα τὰς ὁδούς μου τοῦ μὴ ἁμαρτάνειν ἐν γλώσσῃ μου”, ἔγνων \| ὅτι ἥμαρτον.
23	“ἀνεκαινίσθη” οὖν “τὸ ἄλγημά μου”. μακάριον δέ ἐστιν τὸν ἡμαρτηκότα ἐν ἀνακαι\|νισμῷ τοῦ ἀλγήματος γενέσθαι καὶ μὴ
24	τῆς ἡδονῆς· ὁ γὰρ χαίρων ἐφ’ οἷς ἔπραξεν καὶ αὖθις αὐτὰ
25	εἰς μέσον \| φέρων ἀνακαινίζει. ὁ δὲ ἀλγῶν αἰσθηθεὶς ὅτι
25	δεῖ φυλάττειν τὰς ὁδοὺς καὶ μὴ δεῖ{ν} ἐν γλώττῃ 〈ἁμαρτάνειν〉, \| ἀνακαινίζει{ν} τὸ ἄλγημα κλαίων καὶ λυπούμενος “τὴν κατὰ θεὸν λύπην τὴν μ[ετάνοι]αν ἐργα\|ζομένην”. ἐν αὐτῷ ὅλως	216
27	τῷ μεταγιγνώσκειν ἀλγεῖ ὅτι ὅλως γέγονεν ἐν τοιούτοις. 4 ἐθερμάνθη ἡ κ[αρ]\|δία μου ἐντός μου.
28	δύναται λέγειν ὅ̣τ̣ι· ἡ καρδία μου ὥσπερ θέρμην προσέλα‐ βεν καὶ ἐκ τοῦ ἀνακαινισμ[οῦ] \| τοῦ ἀλγήματος.
29	δύναται δὲ καὶ τοῦτο εἰπεῖν· ἐπεὶ σφοδρῶς καθηψάμην ἐμαυ‐
30	τοῦ καὶ ὀλοφύρομαι καὶ ἀπο\|κλαίομαι τὸ ἄλγημα, “ἐθερμάνθη
30	ἡ καρδία μου”, διάπυρος γέγονεν. “ἐν” αὐτῇ γοῦν “τῇ μελέτῃ μου ἐξεκάη πῦρ” \| ἀναλίσκον καὶ ☩φλουρουντα☩ με· ἦσαν γὰρ
31	χόρτος καὶ ξύλα καὶ τὰ ἄλλα. οὐ μόνον ἐν τῷ τελειοῦσθαι ἔχω τὸ πῦρ \| τοῦτο τὸ ἀναλωτικὸν τῶν χορτώδων, ἀλλὰ καὶ
32	τῷ μελετᾶν μου τὸ [ἄλγ]ημα. εὖ δὲ καὶ τὸ “ἐντός μου”. \| ἐνίων ἡ καρδία θερμαίνεται
33	ὥστε τὴν θέρμην καὶ ἐπὶ τὰ ἔξω χωρῆσαι. ο[ἱ γοῦ]ν̣ γαμοῦντες καὶ πυρούμενοι \| οὐκ ἔχουσιν ἐντὸς τὴν καρδίαν θερμανθεῖσαν,
274	ἀλλ’ ἐπὶ τὰ ἔξω χωρήσασα ἔχει τὸν ἐνπρησμόν. \| ὥσπερ ἐὰν
1	λέγηται· “ἐταράχθην καὶ οὐκ ἐλάλησα”. ὁ σχὼν κατὰ διάνοιαν τάραχόν τινα ἢ ἐν λογισμοῖς καὶ μη\|δὲν ἐνεργήσας κατὰ τὴν
2	ταραχὴν τῶν λογισμῶν μηδὲ εἰπών, ἔχει τὸ τεταράχθαι καὶ μὴ λελαληκέναι. ὁ τοιοῦτος \| ἐντὸς ἔχ̣ει τὴν καρδίαν τεθερμαν‐
3	μ̣ένην.
3	4 καὶ ἐν τῇ μελέτῃ μου ἐκκαυθήσεται πῦρ. τὸ ἐντός μου. καὶ οὕτω \| καθ’ ἕκ̣[ασ]τ̣ον ἡμῶν ἄνθρωποι	218
4	δύο συνεστήκασιν, ὧν ὁ μὲν ἔξω, ὁ δὲ ἔσω. ὅταν τοίνυν ταρα‐
5	χὴ γένηται τῇ ψυχῇ καὶ μὴ ἐπὶ τὸν \| ἔξω ἄνθρωπ[ο]ν τὴν τα‐
5	ραχὴν μεταγάγῃ, ἀλλὰ τηρήσῃ αὐτὴν ἔνδον ὥστε καταγνῶναι αὐ‐ τῆς καὶ ἀποδακρύσασθαι αὐτή〈ν〉, \| ἐντὸς ἔχει τὴν καρδίαν
6	θερμανθεῖσαν, οὐχ ἵνα πράξῃ, ἀλλ’ ἵνα μὴ πράξῃ. ἐν τῇ ἐμῇ μελέτῃ ἐκκαίεται τὸ πῦρ. ἐν τῇ \| [ἄλ]λ̣ων φωνῇ
7	καὶ πράξει καὶ διανοίᾳ ἐκκαίεται πῦρ ψαῦον αὐτῶν, πυρ〈οῦ〉ν αὐτούς. “ἀνεκαύθη ἡ καρδία αὐτῶν ὡς κλί\|[βα]νος πυρός”. ὧ‐
8	δε ἡ μελέτη ὡς πῦρ ἐξεκάη ἔχουσα ὕλην ὑποκειμένην καυστήν. ἡ δὲ μελέτη καὶ ἡ θέρμη τοῦ ἁγίου \| ἡ δ̣ιάπυρος, ἡ γινομένη
9	ὑπὸ τοῦ ζέοντος πνεύματος. ἐκκαίεται οὖν τὸ πῦρ, ἵν’ ἐν‐
10	εργήσῃ τι, οὐχ ἵνα βλάψῃ καὶ ἀναλώσῃ. \| “οὐχὶ ἡ καρδία ἡ‐
10	μῶν ἦν καιομένη ἐν τῇ ὁδῷ, ἡνίκα διήνοιγεν ἡμῖν τὰς γραφάς”; ἡ καῦσις αὕτη ἐπαινετή ἐστιν. \| καὶ ἐπὶ τῶν τεχνητῶν δὲ
11	σκόπει· ἔνια θερμαίνεται, ἵνα μεταρυθμισθῇ καὶ εἰς σκεῦος μεταβῇ, χρυσός, ἄργυρος. \| ἐὰν δὲ πυρωθῇ ξ[ύλα] ἢ̣ ἄλλο τι,
12	ἡ θέρμη βλαβερά ἐστιν.
12	4 ἐλάλησα ἐν γλώσσῃ. εἰ καὶ οὐκ ἔασα αὐτὴν ἔξω γενέσθαι, \| ἀλλ’ ἐντός μου
13	μείνασα πύρωσιν ἐκ μελέτης μοι περιεποιήσατο, τῇ δὲ γλώττῃ ἐλάλησα λοιπόν· “γνώρισόν μοι, κύριε, τὸ πέρας \| μου”. ἀπὸ
14	γλώττης τῆς ἐμῆς εἶπον τοῦτο· γλῶσσα γὰρ ἡ κατὰ φύσιν τοῦ
15	ἔχοντος αὕτη ἐστίν· οἷον ὁ σώφρων τὰ σω\|φροσύνης λαλῶν ἐν
15	γλώττῃ τῇ ἑαυτοῦ λαλεῖ, τοῦ σώφρονος, οὐκ ἐν γλώττῃ τοῦ ἀν‐ θρώπου. καὶ ὁ 〈θ〉ηρῶν μὲν τὸ πέρας \| ἑαυτοῦ μαθεῖν καὶ τῷ	220
16	θεῷ προσάγων τὴν πεῦσιν, τῇ ἐμῇ γλώττῃ, οὐ τῇ δολίου ἀν‐ θρώπου, ἀλλ’ ἐμοῦ τοῦ θέλοντος γνῶναι τὸ \| πέρας μου ἐν
17	γλώττῃ ἐλάλησα. ὁ λόγος μου οὗτος οὐκ ἐπίπλαστός ἐστιν. ὅταν τις ὑποκριτὴς λέγῃ περὶ σωφρο\|σύνης οὐκ ὢν σώφρων, οὐ
18	τῇ ἑαυτοῦ γλώττῃ λαλεῖ. ὁ δὲ σώφρων ὅτε περὶ σωφροσύνης διεξέρχεται λόγους, τῇ τοῦ \| σώφρονος γλώττῃ λαλεῖ. οὐδεὶς
19	οὖν ὑποκριτὴς τῇ κατὰ φύσιν γλώττῃ λαλεῖ, ἀλλὰ τῇ ἐπιπλάσ‐
20	τῳ. ὁ λύκος \| ὅτε δορὰν περικείμενος προβάτου πρόσεισιν
20	τῇ Χριστοῦ ποίμνῃ, λαλεῖ οὐ τῇ 〈γλώττῃ〉 τῇ ἑαυτοῦ, ἀλλὰ μιμεῖται τὴν τοῦ προ\|βάτου φωνήν, ἵν’ ὡς ὅμοιος ὁμοίοις
21	συντυχὼν βλάψῃ.
21	5 γνώρισόν μοι, κύριε, τὸ πέρας μου καὶ τὸν ἀριθμὸν τῶν \| ἡμερῶν μου, τίς ἐστιν.
22	θεώρει ὡς μετανοοῦντός ἐστιν πρόσωπον τὸ ταῦτα λέγ〈ο〉ν. παρέστη μοι φυλάξαι τὰς ὁδούς \| μου, θεῖναι τῷ στόματί μου
23	φυλακήν. συνστάντος τοῦ ἁμαρτωλοῦ κατεναντίον μου καὶ ἐρε‐ θίζοντος, ἀγαθὰ ἔλαβον \| ἐν διανοίᾳ τὰ πείσαντά με μὴ λα‐
24	λῆσαι αὐτῷ. τοῦτο οὖν λέγω· ἐπεὶ πολλῶν ἐμαυτὸν ἐθεώρησα
25	λειπόμενον—μόλις γὰρ ἠρ\|ξάμην [προκοπῆ]ς̣—, “γνώρισόν
25	μοι, κύριε, τὸ πέρας μου”, ἵνα γνῶ, πόσος μοι λείπεται χρό‐ νος τῆς ζωῆς, εἰ αὐτάρκης ἐστὶν \| π̣ρὸς τὸ τελειωθῆναι καὶ
26	πληρωθῆναι. οὕτω γοῦν καὶ ἄλλος ἔλεγεν· “τὴν ὀλιγότητα
26	τῶν ἡμερῶν ἀπάγγειλόν μοι· \| μὴ ἀναγάγῃς με ἐν ἡμίσει ἡμε‐	222
27	ρῶν μου”. τρόπον τινὰ ἐν τῇ ἡμισείᾳ̣ τῶν ἡμερῶν τῶν ἀπὸ τοῦ ἁγίου φωτὸς \| γινομένων εἰμί. μή με οὖν ἀναγάγῃς οὕ‐
28	τως. πλήρωσον οὖν τὰς ἡμέρας μου. πληροῖ δὲ ὁ θεὸς τάς τι‐ νων ἡμέρας \| 〈οὐκ〉 αὔξησιν αὐτῶ〈ν〉 παρέχων· ὅταν γὰρ λέγῃ
29	ὅτι· “μακρότητι ἡμερῶν ἐνπλήσω αὐτὸν” περὶ τοῦ δικαίου, οὐ
30	τοῦτο λέ\|γομεν ὅτι πολυετῆ{ν} αὐτὸν ποιεῖ. εἰσὶν καὶ ἀσεβεῖς
30	πολλὰ ἔτη ζήσαντες.
30	“καὶ τὸν ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν μου”. \| δύναται καὶ “τὸν ἀριθμὸν τ[ῶ]ν ἡμερῶν μου” εἰπεῖν ὅτι· πολλά με ἐφώτισας, ἐν ἡμέραις γέγονα· ἕκαστος \| γὰρ φωτισ‐
32	μὸς ἡμέρα ἐστί̣[ν]. τὸν ἀριθμὸν οὖν τῶν φωτισμῶν μου δήλω‐
275	σόν μοι, ἵνα γνῶ, τί μοι λείπει. \| ὡς εἰ ἔλεγέν τις πόθον
1	λαβὼν τέχνης ἢ ἐπιστήμης, μήπω δὲ τελείαν γνῶσιν ἐσχηκὼς τῆς παιδεύσεως—λέγει· “φανέ\|ρωσόν μοι, τίνα ἐστὶν τὰ φω‐
2	τεινὰ τῆς ἐπιστήμης, ἵνα γνῶ, ποῖα ἔχω καὶ ποῖα λείπομαι”. μακάριόν ἐστιν τὸ ἀριθμητὰ \| ἔχειν πράγματα καὶ ἔργα
3	καὶ νοήματα, τὰ ἄξια τοῦ ἀριθμεῖσθαι. ἀμέλει γοῦν περὶ τῆς πόρνης λέγεται· “ἀναρίθμητοί εἰσιν, \| οὓς πεφόνευκας”. οὐ
4	τοῦτο λέγει πάντως ὅτι ἄπειροί εἰσιν, ἀλλ’ οὐκ ἄξιοι τοῦ
5	ἀριθμεῖσθαι. ἐν οὐδενὶ λόγῳ ἢ ἀριθμῷ \| κεῖνται.
5	5 ἵνα γνῶ τί ὑστερῶ ἐγώ.
5	ἐὰν μάθω τὸν ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν μου καὶ τὸ πέρας μου, μέχρι πό[τ]ε̣ [π]αραγίνεται, \| γιγνώσκω, ἐν τίσιν ὑστερῶ,
6	τίνα ἐστὶν ἃ οὔπω ἔμαθον. οἱ πόθον οὖν ἐνποιοῦντες ἐπιστή‐ μης [ὁ]λοσχ[ερέ]σ̣τερον \| ἅμα τῷ ἄρξασθαι λέγουσιν αὐτοῖς	224
7	τὰ θεωρήματα τὰ καταλ〈η〉φθέντα αὐτοῖς, ἵνα καὶ γνῶσιν, ὅ‐ σων λείποντ[α]ι, καὶ πό\|θον λάβωσιν τοῦ κατορθῶσαι καὶ ἀνα‐
8	λαβεῖν.
8	6 ἰδοὺ παλαιστὰς ἔθου τὰς ἡμέρας μου. ἡ προτέρα ἀνάγνωσις ἡ δ̣η\|μω〈δε〉στέρα αὕτη ἐστίν· “παλαι‐
9	ὰς ἔθου τὰς ἡμέρας μου”. οὔκ εἰμι νέος ἢ νεοπαγής, οὐ νῦν
10	τοῦ ζῆν ἀρξάμενος, ἀλλὰ “παλαι[ὰς] \| ἔθου τὰς ἡμέρας μου”.
10	καὶ τοῦτο δὲ ῥητέον· ἀεὶ τὸ ἐπερχόμενον παλαιοῖ τὸ φθά‐ σαν. οὕτω γοῦν νόμοι παλαιοῦ̣[νται]. \| τοῦτο οὖν λέγει· τὰς
11	παλαιὰς ἃς εἶχον ἡμέρας, ὅτε κατὰ τὸν παλαιὸν ἔζων ἄνθρω‐ πον, πεπαλαίωνται, ἀπῆλθαν· τὸν \| νέον ἐνεδυσάμην.
12	ὁ μέντοι πρόχειρος ἐρεῖ ὅτι· “ἰδοὺ γέρων γέγονα. γνώ‐
12	ρισόν μοι τὸ πέρας, πότε ἀποθνῄσκω”. “ἰδοὺ παλαις\|τὰς ἔθου τὰς ἡμέρας μου”. ἐπεὶ ὁμώνυμόν
13	ἐστιν τὸ ὄνομα τὸ “παλαιστήσ”—σημαίνει δὲ καὶ τὸν ἀ̣[θλοῦ]ν‐ τα ἐν πάλῃ, δηλοῖ \| δὲ καὶ μέτρον τι—, ἀμφοτέρως αὐτὸ ἐκ‐
14	λαβεῖν ἔστιν. λέγει ὅτι· “τὰς ἡμέρας μου ἐν πάλῃ κ̣[α]ὶ̣ [ἀ‐
15	γ]ω̣νίζεσθαι ἔθου”· ἀεὶ γὰρ \| ἔχομεν τοὺς πολεμοῦντας. καὶ
15	ὁτὲ μὲν πειρασμὸς ἀνθρώπινος λαμβάνει καὶ τὰ ἀνθρώπινα πά‐ θη πολεμεῖ καὶ παλαίει, \| ποτὲ πονηραὶ δυνάμεις· “οὐκ ἔστιν”
16	γὰρ “ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα”—ἡμῖν, ἄλλοις δὲ ναί—, “ἀλλὰ πρὸς ἀρχάς, πρὸς τὰς \| ἐξουσίας”. ἵνα ᾖ τοῦτο, “ἀγῶνας
17	ἔθου τὰς ἡμέρας μου”.
17	δύναται δὲ καὶ ἐπὶ μέτρου λεχθῆναι· ὡς πρὸς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος αἱ \| ἡμέραι ἃς ζῶ, παλαιστοῦ λόγον ἐπέχουσιν.	226
18	καὶ ὥσπερ πάντα τὰ ἔθνη λέγει πολλὰ ὄντα “σταγόνα ἀπὸ κά‐ δου”—ὡς πρὸς τὸν κάδον \| τῶν λογικῶν σταγὼν ὅλα τὰ ἔθνη
19	εἰσίν—καὶ “ῥοπὴ〈ν〉 ζυγοῦ”—μέχρι τοῦ ῥέψαι καταταλαντεύ‐
20	ει τὸ βάρος, οὐχ ὥστε κάτω \| καθελκύσαι τὴν πλάστινγα—,
20	ὡς πρὸς τὸ μέγεθος τῶν {παλ}αἰών〈ων〉 καὶ τὴν μακρότητα τῶν ἡμερῶν, ἣν ὑφίσταται ὁ δυ\|νάμενος εὖ διάγειν· “ὁ φιλῶν”,
21	λέγει, “τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα μακροχρόνιος ἔσται”. καὶ οὐκ ἤδη κατὰ τὸ ῥητὸν τοῦτο εὑ\|ρίσκεται.
22	6 καὶ ἡ ὑπόστασίς μου ὡσεὶ οὐδὲν ἐναντίον σου.
22	τὸ τῆς ὑποστάσεως ὄνομα πολλὰ σημαίνει. ἐπὶ τοῦ παρόν\|‐ τος δὲ δύο σημαινομένων χρεία. λέγεταί ποτε ἡ οὐσία ὑπό‐
23	στασις· ὡς ὅταν λέγηται ὁ υἱὸς “χαρακτὴρ τῆς θεοῦ ὑποστά‐ σεως”, \| τῆς θεοῦ οὐσίας καὶ ὑπάρξεως. λέγεται δὲ ὑπόστασις
24	καὶ ἡ τελεία ὑπομονὴ καθ’ ἣν ὑφίσταταί τις τὰ ἐπίπονα. λέ‐
25	γει οὖν ἀμ\|φοτέρως· “ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς μου ἐναντίον σου
25	ὡς οὐδέν ἐστιν”, ὡς πρὸς σὲ μεγάλην τινὰ οὐσ〈ί〉αν. καὶ ὀ‐ φείλουσα εἶναι \| τελεία κατὰ σὲ τὸν πατέρα, ἠλάττωσα αὐτήν.
26	καὶ ὅτι τοῦτο οὕτως ἔχει, λέγει περί τινων· “υἱοὶ Σιὼν οἱ τίμιο[ι οἱ ἐπηρ]μένοι χ[ρυ]\|σίῳ καὶ ἀργυρίῳ πῶς ἐγενήθησαν
27	εἰς ἀγγεῖα ὀστράκινα”; ἰδοὺ ἠλαττώθη αὐτῶν ἡ οὐσία. νοη‐ τῶς δε̣ῖ̣ τ̣[ο]ῦ̣τ̣[ο] λ̣αβεῖν· \| ὀστράκινα σκεύη γεγένηνται. λοι‐
28	δορούμενον τὸ χρυσίον ἐλαττοῦται καὶ τῆς τιμῆς ἑαυτοῦ πολὺ ἀπολείπεται. ὁ μὴ συ̣[νιεὶς] \| τὴν προσοῦσαν αὐτῷ τιμὴν θε‐
29	όθεν, “συνπαραβάλλεται τοῖς κτήνεσιν τοῖς ἀνοήτοις”, καὶ	228
30	ἡ ὑπόστασις αὐτοῦ δι’ εὐτέλε̣ι̣[αν] \| οὐδὲν ἐνομίσθη.
30	ἐπειδὴ δὲ καὶ τὴν ὑπομονὴν σημαίνει, λέγει ὅτι· εἰ καὶ ὑπέμεινα ποθῶν ἰδεῖν τὸ πέρας μου καὶ \| παρακαλῶ ἵνα γνω‐
31	ρίσῃς μοι τοῦτο, ἀλλ’ οὖ̣ν γε ἡ ὑπομονή μου αὕτη ἡ οὕτως
31	〈ὡσ〉 πρὸς σὲ βραχεῖά τίς ἐστιν. 6 πλὴν τὰ σύν\|παντα ματαιότης, πᾶς ἄνθρωπος ζῶν.
32	διχῶς τοῦτο γνῶναι δεῖ· τὰ μὲν πάντα τὰ διὰ τὸν ἄνθρωπον ματαιότης ἐστίν, \| ὡς ἀρτίως ἑρμήνευσεν ὁ ἐκκλησιαστής. πρὸς τὰ ὑπεραναβεβηκότα καὶ τέλ[ει]α̣ καὶ τὰ ἀληθῶς αἰώνια \| ἡ
34	ὑπόστασις ματαία ἐστίν, πλὴν “πᾶς ἄνθρωπος ζῶν”. οὕτω οὖν
276	δυνατὸν εἰπεῖν· κα[ὶ ἂν] π̣άντα ματαιότης ἐστὶν \| τὰ ἄλλα
1	παρὰ τὸν ἄνθρωπον, οἷον τὰ θνητὰ ζῷα, τὰ πρόσκαιρα, καὶ ἂν ἄψυχα ὦσιν, ἀλλ’ ὁ ἄνθρωπος μόνος ζῶν ἐστιν, \| ζῶν κατὰ τὴν
2	ζωὴν ἐκείνην ἣν ζῶσιν κατὰ τὸν Ἀβραάμ· “οὐκ ἔστιν” γὰρ “ὁ
2	θεὸς νεκρῶν, ἀλλὰ ζώντων”. καὶ ὁ ἄνθρωπος \| ὁ ζῶν κατὰ τὴν ἀνθρωπίνην καὶ αὐτὸς
3	μάταιός ἐστιν. διαστατέον οὖν οὕτως· τάδε πάντα ματαιότης \| ἐστίν̣· κἂν γὰρ θνητὰ ὦσιν, τεθνηκότα οὐκέτι εἰσίν. ὁ δὲ ἄν‐
5	θρωπος ζῶν ἐστιν. κἂν ἀποθάνῃ δέ, ἔτι ζῇ. ἢ οὕτως· \| [ζ]ῶ[ν
5	ἄν]θρωπος ὁ̣ μὴ ἔξω γινόμενος τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς καὶ αὐ‐ τὸς ματαιότης ἐστίν, ἵν’ ᾖ{ν} οὖν οὕτως· \| “πλὴν τὰ σύν‐
6	παντα ματαιότης καὶ πᾶς ἄνθρωπος ζῶν”. ἢ οὕτως· “πλὴν τὰ σύνπαντα ματαιότης, ὁ δὲ ἄνθρωπος \| [ζ]ῶν 〈ἐστιν〉”.
7	ἐπερ( )· ἡ οὐσία; —κἂν ζῇ ὁ ἄνθρωπος ἑτέρως ἢ ὡς ἂν
7	ζήσαιεν θνητός, ὡς πρὸς τὴν ὑπεροχὴν καὶ τὸ μέγεθος \| [τ]ῆς	230
8	θείας ζωῆς καὶ αὐτοῦ τοῦ θεοῦ, τῆς πηγῆς τῆς ζωῆς, οὐθέν ἐστιν. τὰ μικρὰ καὶ τὰ οὐθὲν μικρότερα λεγόμενα \| τ̣ῶν πρός
9	τί ἐστιν. οὐκ ἔχει δὲ περιωρισμένον ποσὸν τὸ μικρόν· ἀνα‐
10	φορᾷ γὰρ τῇ{ς} πρὸς τὸ μεῖζον λέγεται. λέγο\|μεν οὖν μεῖζον
10	ἐνίοτε τὸ παλαιστ〈ι〉αῖον τοῦ δακτυλιαίου. ἀμέλει γοῦν ἔχεις
10	ἐν κατηγορίαις μικρὸν ὄρος καὶ μεγάλην κέγχρον. \| 〈7 μέντοιγε ἐν εἰκόνι διαπορεύεται ἄνθρωπος.〉
11	εἶπον ὅτι περὶ τῶν ἄλλων παρὰ τὸν ἄνθρωπον λέγει, ὅτι “πάντα \| ματαιότης ἐστίν”. [μόνος] ὁ̣ ἄνθρωπος ζῶν ἐστιν.
12	ἔχει δὲ πλέον τι τῶν ἄλλων. ἀθάνατον ψυχὴν ἔχει. ὅμως εἰ καὶ ζῶν ἐστιν, \| ἀλλ’ οὐκ ἀεὶ ταύτην [τὴν] κ̣ίνησιν ἔχει·
13	“μέντοιγε”, γάρ, φησίν, “ἐν εἰκόνι διαπορεύεται ἄνθρωπος”. οὐκ εἶπεν εἰ ἐπαινετῇ ἢ ψεκτῇ· \| ἀλλ’ οἵως ἐάν τις διαπο‐
14	ρεύηται, οἵως ἐὰν ἐνεργῇ, ἐν εἰκόνι τινί ἐστιν. καὶ γενι‐
15	κώτερον λαμβάνοντι λεκτέον, ὅτι \| ἢ τῇ τοῦ ἐπουρανίου ἢ
15	τῇ τοῦ χοικοῦ. παρίσταται δὲ ἐκ τῆς τοιαύτης λέξεως ὅτι αὐτεξούσιός ἐστιν ὁ ἄνθρωπος· εἰ γὰρ ἐκ κατα\|σκευῆς ἦν ἀ‐
16	γαθός, ἐν τῇ τοῦ ἐπουρανίου ἀεὶ ἐπορεύετο, εἰ κατ’ οὐσίαν
16	ἦν κακός, ἐν τῇ τοῦ χοικοῦ. δυνατὸν δὲ ταύτας \| τὰς γενικὰς εἰκόνας εἰς εἴδη διαι‐
17	ρῆσαι. καὶ λέγω ὅτι ὁ μὲν ἐν εἰκόνι ἀλώπε〈κ〉ος, ἄλλος ἐν εἰκόνι λέοντος, καὶ ἵππος \| θηλυμανής τις γινόμενος ἄλλην
18	φέρων εἰκόνα, καὶ ἕτερος ἐν εἰκόνι περιστερᾶς, πλὴν “ἐν
18	εἰκόνι διαπορεύεται πᾶς ἄνθρωπος”. \| 7 {μέντοιγε ἐν εἰκόνι διαπορεύεται ἄνθρωπος,} πλὴν μά‐	232
19	την ταράσσονται.
20	ἀλλ’ οἱ φαῦλοι μάτην ταράσσονται. \| “πλὴν μάτην ταράσσον‐
20	ται”. καὶ λέγει λοιπὸν τὴν ταραχὴν τὴν ματαίαν, ὅτι ἡ περὶ τὰ ἀνθρώπινα σπουδὴ αὕτη ἐστίν. \| “θησαυρίζει” γοῦν “καὶ
21	οὐ γιγνώσκει τίνι συνάγει αὐτά”.
21	7 θησαυρίζει καὶ οὐ γιγνώσκει τίνι συνάγει αὐτά. ἐν τῷ ἐκκλησιαστῇ \| φανερῶς ἐλέχθη ὅτι· “οὐκ οἶδεν εἰ
22	σοφὸς ἔσται” ὁ διάδοχος τῶν ὑπαρχόντων αὐτοῦ “ἢ ἄφρων”. καὶ πολλάκις ἃ ἐθησαύρι\|σέν τις, καταλιμπάνει. ἐνίοτε δὲ
23	καὶ ἐνιαυτοῦ περιόντος εἰς ἄλλους ἐκεῖνα μεταπίπτει. διὸ οὐ δεῖ σπουδάζειν περὶ τὸ οὕ\|τω θησαυρίζειν· “οὐκ ὠφελή‐
24	σ〈ου〉σιν” γὰρ “θησαυροὶ ἀνόμους, δικαιοσύνη δὲ ῥύεται ἐκ
25	θανάτου”. δικαιοσύνην ἄρα τὴν ῥυομέ\|νην ἐκ θανάτου καὶ παν‐
25	τὸς ἄλλου κακοῦ θησαυριστέον. θησαυρίζεται δὲ ἐν οὐρανῷ ὁ πλοῦτος οὗτος. “μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν \| [θ]ησαυροὺ[ς ἐπὶ τῆ]ς
26	γῆς, ἀλλὰ θησαυρίζετε θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ”· ἐπεὶ γὰρ ὅπου ὁ θησαυρός, ἐκεῖ καὶ ὁ νοῦς ἐστιν “καρδία” ὀνο\|[μα]ζόμενος,
27	ἐν οὐρανῷ θησαυριστέον, ἵν’ ἐκεῖ τὸν νοῦν ἔχωμεν, καὶ παρ‐ αιτητέον ἐν τῇ γῇ θησαυρίζειν, ἵνα μὴ ἐκεῖ τὴν \| [δι]άνοιαν
28	σχῶμεν. λέγεται περί τινων· “οἱ θησαυρίζοντες ἀδικίαν καὶ
28	τ[α]λαιπωρίαν ἐν ταῖς χώραις αὐτῶν”. ὁ ἐν εἰ\|κόνι οὖν διαπορευόμενος ἄνθρωπος θησαυρίζων οὐκ
29	οἶδεν τίνι συνάγει αὐτά· ἄδηλον γάρ ἐστιν αὐτῷ ὅ, τι μετε‐
30	λεύσεται. \| διὸ ὁ σπουδαῖος ἀκούει θησαυρίζειν ἐν οὐρανοῖς.
30	ἔχει ἀποκείμενον τὸν πλοῦτον ἐν ἔργοις ἀγαθοῖς. τοῦτό τοι καὶ Παῦ\|λος ἐπιστέλλει Τιμοθέῳ· “τοῖς πλουσίοις τοῦ αἰῶ‐ νος τούτου παράγγελλε μὴ ὑψηλὰ φρονεῖν ἐπὶ πλούτῳ, \| ἀλλὰ	234
32	ἐπὶ τῷ θεῷ τῷ παρέχ[ο]ντι πάντα”.
32	λεκτέον καὶ περὶ ψεκτοῦ πλούτου, οἷον τῆς αἱρεθικῆς γνώ‐ μης τῶν \| δογμάτων τῶν ἀθέων. κα[ὶ ὁ τα]ῦτα θησαυρίζων οὐκ
33	οἶδεν τίνι συνάγει αὐτά. ἄλλῳ δὲ αὐτὸν καταλιμπάνει· μέχρι \| γὰρ τῆς παρούσης ζωῆς ἔχει [τὴν] ἐπαγγελίαν “ἡ ψευδώνυμος
277	γνῶσις”· ἐπιλαμψάσης γὰρ τῆς ἀληθείας λύεται καὶ \| ἀφανί‐
1	ζεται.
1	ἐπερ( )· “μέντοιγε ἐν εἰκόνι”; —εἰ καὶ πᾶς ἄνθρωπος
1	ζῶν ἐστιν, ἀλλ’ οὐκ ἀπαραβάτως ἐν τῷ ζῆν τῷ ἐπαινετῷ ἐστιν· \| εἰ γὰρ ἔμενεν ἐν τῇ ἀληθινῇ εἰκόνι τῇ πρώτῃ καθ’ ἣν ἐδημι‐ ουργήθη, οὐκ ἐταράττετο, οὐ μάτην ἐθησαύριζεν. μέντοι\|γε,
3	εἰ καὶ γέγονεν ζῶν, ἐν εἰκόνι διαπορεύεται· οὐ πάντως δὲ
3	τῇ πρώτῃ, ἀλλὰ ἁπαξαπλῶς ἐν εἰκόνι· οὐδέποτε γὰρ τὸ λογι\|‐ κὸν ζῷον δύναται ἔξω τοῦ κατὰ λόγον ἐνεργεῖν γενέσθαι. ἐν‐
4	εργῶν δὲ πάντως ἢ ἐπαινετῶς ἢ ψεκτῶς ἐνεργεῖ, κ[αὶ] τάδε \|
5	τινὰ φρονῶν καὶ πράττων καὶ τάδε τινά.
5	ἐπερ( )· “πλὴν μάτην ταράσσονται”; —πολλάκις ἤδη ἐλέχθη ἡμῖν ὅτι αἱ [μ]ετα[βολ]α̣ὶ \| οὕτως γινόμεναι ἔχουσίν τινα
6	διαφοράν. τότε ὅταν μὴ ταύτην τὴν εἰκόνα φυλάττωσιν καθ’ ἣν γεγόνασιν, [π]λῆθός \| εἰσιν οἱ μάτην ταραττόμενοι. ὅτε
7	δὲ τὴν ζωὴν τοῦ ἀνθρώπου σημαίνει, ὅτι “πᾶς ἄνθρωπος ζῶν”, καὶ “μέντοιγε ἐν εἰκόνι διαπο\|ρεύεται ἄνθρωποσ”—οὐ τῇ αὐ‐
8	τῇ, ἀλλ’ ἐπειδὴ διάφοροί εἰσιν αἱ εἰκόνες, καὶ μάλιστα δὲ
8	ψεκταὶ καὶ ὑποβεβηκυῖαι, πολλοί εἰσιν οἱ ταραττό\|μενοι.	236
9	8 καὶ νῦν τίς ἡ ὑπομονή μου; οὐχὶ κύριος;
9	περὶ τῶν ἄλλων ἐλέχθη τὰ εἰρημένα. ἐγὼ δὲ περὶ ἐμαυτοῦ
10	λέγω· “τίς ἡ ὑπομ[ονή] \| μου; οὐχὶ κύριος”; μὴ ἄλλον ὑπο‐
10	μένω. καὶ ὥσπερ “γίνεται σοφία καὶ δικαιοσύνη καὶ ἁγιασμὸς” τοῖς μετέχουσιν, οὕτω καὶ ὑπομονὴ \| γίνεται τῷ ὑπομένοντι
11	αὐτὸς ὁ κύριος.
11	8 καὶ ἡ ὑπόστασίς μου παρὰ σοῦ ἐστιν.
11	περὶ τοῦ κυρίου λέγει ὅτι ὑπομονὴ αὐτοῦ ἐστιν. πρὸς \| αὐτὸν δὲ τὸν κύριον τὸν ὄντα αὐτοῦ ὑπομονὴν λέγει· “καὶ ἡ
12	ὑπόστασίς μου παρὰ σοῦ ἐστιν”. δύναται ὑπόσ̣[τα]σιν ἐνταῦ‐ θα λέγειν \| τὴν ἰσχὺν καθ’ ἣν ὑποστῆναί τις δύναται, ὅτι σοῦ
13	συνεργοῦντος καὶ ὄντος μου ὑπομονῆς ὑφ[ίσταμαι] π̣άντα. ἡ δὲ “παρὰ \| σοῦ ὑπόστασις” ἐπαινετή μοί ἐστιν.
14	δυνατὸν δὲ ὑπόστασιν λέγειν ἀντὶ οὐσίας. καὶ ἡ ὑπόστα‐
15	σίς μου τῆς λογικῆς ψυχῆς, \| τοῦ λογικοῦ ζῴου παρὰ σοῦ ἐστιν·
15	σὺ γὰρ δέδωκάς μοι ψυχήν, παρὰ σοῦ ἔχω τὴν ψυχὴν οὐκ ἀπὸ σπερμάτων ἀρχο\|μένην, οὐ κατὰ ἔμφασιν συνισταμένη〈ν〉 κατὰ
16	τὴν Στρατιωτικὴν αἵρεσιν, ἀλλὰ “παρὰ σοῦ ἐστιν ἡ ὑπόστασίς
16	μου”. \| 9 ἀπὸ πασῶν τῶν ἀνομιῶν μου ῥῦσαί με.
17	οὐκ ἀπὸ τινῶν, ἀλλὰ “ἀπὸ πασῶν”, ἵνα πάσης εἰκόνος ἔξω ψεκτῆς \| γένωμαι.
18	9 ὄνειδος ἄφροσιν ἔδωκάς με.	238
18	ἐξ ἀρχῆς εἴπομεν ὅτι μετανοῦντος καὶ προκόπτοντος πρόσ‐ ω\|πον φέρει ὅλος ὁ ψαλμός. φαῦλον πρᾶγμά ἐστιν ὀνειδίζεσθαι
20	ὑπὸ δικαίου, ὑπὸ δὲ ἄφρονος ἐπαινετόν. ὀνειδίζει \| γοῦν
20	ἐπὶ ἀγαθοῖς ἔργοις καὶ ἐπὶ σπουδῇ ὁ ἄφρων. διὰ τοῦτο καὶ ἐν παροιμίαις ὡς διαφορᾶς οὔσης ὀνειδισμῶν λέγεται· \| “μὴ
21	κτήσῃ κακῶν ἀνδρῶν ὀνείδη”· μὴ γὰρ εἶπεν καθόλου· “μὴ κτή‐ σῃ ὀνείδη”, ἀλλὰ “κακῶν ἀνδρῶν”. μὴ ἐπὶ φαυ\|λότητι ὀνειδί‐
22	ζου· εἰσὶν γὰρ ὀνειδιζόμενοι ἐπὶ καλοῖς. τοῖς γοῦν γνωρίμοις Ἰησοῦς λέγει· “χαίρετε καὶ ἀγαλλιᾶτε ὅταν \| ὀνειδίζωσιν
23	ὑμᾶς”. οὐ τοῦτον τὸν ὀνειδισμὸν παραιτητέον· ἀγαθὸς γάρ ἐστιν καὶ ξεναγεῖ εἰς τὴν βασιλείαν τῶν \| οὐρανῶν. τοὺς
24	δὲ τῶν κακῶν ἀνδρῶν ὀνειδισμοὺς φευκτέον.
24	10 ἐκωφώθην καὶ οὐκ ἤνοιξα τὸ στόμα μου.\|
25	τίς ἐστιν ὁ ὀνειδίζων ἄφρων ἢ ἐκεῖνος ὁ ἁμαρτωλὸς ὁ συν‐ στὰς κατεναντίον αὐτοῦ, ὅσον “ἐκω[φώθ]η καὶ \| οὐκ ἤνοιξεν
26	τὸ στόμα αὐτοῦ”; καὶ ἐνταῦθα πάλιν τὸ αὐτὸ σημαίνει· “ἐκω‐ φώθην καὶ οὐκ ἤνοιξα τὸ στό[μα μο]υ”. \| οὐκ ἀπεκρίθην αὐτῷ
27	πρὸς ἃ ὀνειδίζει. ἔλεγον δὲ τοῦτο πολλάκις ὅτι ἄλλῃ δυνάμει ὁ ἀπόστολος τοῦτο διδάσκει λέγων· \| “αἱρεθικὸν ἄνθρωπον ἀ‐
28	πὸ μιᾶς νουθεσίας παραιτοῦ”. μὴ ἄνοιγε αὐτῷ ὅλως τὸ στόμα. ὅπως δὲ ἂν ἀπολογητ〈ικ〉ὸν ἔχῃς καὶ \| σοὶ λόγον περὶ σεαυτοῦ
29	εἰπεῖν ὅτι· “τὸ παρ’ ἐμαυτοῦ πεποίηκα”, νουθέτησον αὐτόν.
30	ἐὰν τῆς νουθεσίας μὴ ἀνάς\|χηται ἢ “καὶ δευτέρασ”—ἔνια
30	γὰρ τῶν ἀντιγράφων ἔχει “καὶ δευτέρασ”—, ἀνάτραπε αὐτὸν
30	“εἰδὼς ὅτι ἁμαρτάνει”. τὸν \| “αὐτοκατάκριτον” οὐ δεῖ νου‐	240
31	θετεῖν.
31	10—11 ὅτι σὺ εἶ ὁ ποιήσας με, ἀπόστησον ἀπ’ ἐμοῦ τὰς
31	μάστιγάς σου. μὴ μάστι\|ζέ με· ποίημα γὰρ σοῦ εἰμι. “μαστιγοῖ δὲ πάντα
32	υἱὸν ὃν παραδέχεται” ἔχοντα δηλο[νότ]ι δι’ ἃ μαστίζεται. ταῦτα \| οὖν ἄφες μοι· ἄφεσιν μοι δώρησαι· οὕτω γὰρ οὐκέτι
33	μαστιχθήσομα[ι. νῦν] δ̣ὲ̣ ἔ̣[τ]ι ὑ̣[π]ε̣ύ̣[θυνο]ς μάστιξίν εἰμι. \|
278	ἀμέλει γοῦν ὁ τὸν ὕψιστον θέμενος καταφυγὴν ἑαυτοῦ οὐκ ἔ‐ χει προσεγγίζοντα κακὰ οὐδὲ μάστιγα{ν} \| ἐγγίζουσαν τοῦ
2	σκηνώματος αὐτοῦ. ποίησόν με οὖν τοιοῦτον ὥστε μηκέτι ὑπεύ‐ θυνον εἶναι μάστιξιν, \| τὸ κ̣ολαστέον μου ἀπόστησον. ἐπεὶ
3	τοίνυν λέγ〈ω〉 ὅτι· “ἀπὸ πασῶν τῶν ἀνομιῶν μου ῥῦσαί με”, ὅταν ῥύσῃ με, \| οὐ̣[κέτ]ι κολαστέος εἰμί.
4	τρόπον οὖν τινα ἐμάστιζεν αὐτὸν καὶ διὰ τοῦ ἄφρονος, καὶ
5	λέγει τοὺς ὀνειδισμοὺς \| τοῦ [ἄ]φρονος μάστιγας εἶναι. εἰ
5	μὴ ὁ θεὸς παραδῷ, οὐκ ἰσχύ〈ει〉 οὐδὲ ἐναντιούμενος τῷ μήπω
5	παραδοθέντι. \| 11 ἀπὸ τῆς ἰσχύος τῆς χειρός σου ἐγὼ ἐξέλιπον.
6	ἐπίκειταί μοι ἡ ἰσχὺς τῆς χειρός σου ἡ παιδευτική, ἡ \| πλήττουσα, ἡ πόνοις ὑποβάλλουσα. ἐπεὶ οὖν ἰσχυρὰ γέγονεν ἐπ’ ἐμοί, ἐξέλιπον. ἀπέβαλον τὴν προτέραν \| μου ζωήν, ἀπ‐
8	έλιπον τὴν προτέραν κατάστασιν· οὐ γὰρ ἐξέλιπον ὥστε μη‐
8	κέτι εἶναι, ὥστε ἀσθενὴς \| γενέσθαι, ἀλλ’ ὥστε ἐκλιπεῖν	242
9	τὴν κατάστασιν τὴν κολαστέον με παρασκευάζουσαν.
9	“ἐγὼ ἐξέλιπον”.
10	ἐγὼ \| ὁ ταῦτα λέγων, ὁ ἐξομολογούμενος, ὁ λέγων· “ὄνει‐
10	δος ἄφροσιν ἔδωκάς με”, ἐξέλιπον ἔξω γενόμενος τῆς προ\|‐ τέρας μου κ[αταστά]σεως. ἔστιν ἐπαινετῶς ἐκλιπεῖν, ἔστιν δὲ καὶ ψεκτῶς. “ἦλθεν δὲ Ἠσαῦ ἐκ τοῦ πεδίου \| ἐκλείπων”,
12	[ὅτε ἠθέλ]η̣σ̣εν ἕψημα φαγεῖν. τὸ ὧδε “ἐκλείπων” ἀντὶ τοῦ “ἀσθενήσας” καὶ “ὀρεγόμενος τροφῆς”. λέγεται \| πολλάκις
13	καὶ ἐπαινετῶς. “ἐξέλιπον καὶ ἀπήλθοσαν” ἢ “ἐ〈ξέ〉κλιν〈αν〉”
13	—καὶ οὕτω γὰρ φέρεται—. ἡ ἔκλειψις αὕτη ψεκτή ἐστιν. \| “ἐξέλιπεν ἡ πίστις ἐκ τοῦ στόματος αὐτῶν”. καὶ αὕτη ψεκτή
14	ἐστιν. ἐὰν δὲ ἐκλείψῃ τις ἀπιστίαν καὶ κακίαν, οὔκ ἐστιν \|
15	ψεκτὴ ἡ ἔκλειψις αὕτη. λέγεται γοῦν· “ἐπιποθεῖ καὶ ἐκλεί‐
15	πει ἡ ψυχή μου εἰς τὰς αὐλὰς τοῦ θεοῦ μου”. ὅταν πόθον \| λάβῃ τῶν αὐλῶν τοῦ κυρίου τῶν “ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ πατρός”,
16	ἐκλείπει καθὸ ψυχή ἐστιν, ἀποβάλλει τὸ ψυχικὸν εἶναι, \| πνευματικὸς γίνεται.
17	12 ἐν ἐλεγμοῖς ὑπὲρ ἀνομίας ἐπαίδευσας ἄνθρωπον. οὐκ ἐλέγχεις εἰ μὴ ἀνομήσω. ὑπὲρ \| ἀνομίας ἐλέγχων παι‐
18	δεύεις ἄνθρωπον. ποιεῖς αὐτὸν γνῶναι ὅτι ἄνθρωπός ἐστιν, ὅτι λογικός ἐστιν, ὅτι κατ’ εἰκόνα τοῦ \| θεοῦ ἐστιν. καὶ
19	οὕτω παιδεύεται ἐλεγχθείς. μακάριόν γέ ἐστιν μὴ ὀργῇ παι‐
20	δευθῆναι, ἀλλ’ ἐν ἐλεγμοῖς· ἐλέγαμεν \| γάρ· “τὰ πάντα ἐ‐
20	λεγχόμενα ὑπὸ τοῦ φωτὸς φανεροῦται”. ὁ ἔλεγχος δὲ οὗτος ἀπόδειξίς ἐστιν καὶ φανέρωσις. \| οὐ πάνυ τι ἐν τῇ γραφῇ	244
21	κεῖται ἐπαινετῶς ὁ ἔλεγχος ἢ σπανίως, ἰδοὺ ὡς τό· “τὰ πάν‐ τα ἐλεγχόμενα ὑπὸ τοῦ φω\|τὸς φανεροῦται”. οἱ ἐκτὸς δὲ τὴν
22	ἀπόδειξιν ἔλεγχον λέγουσιν· “ἐλέγχει τὴν ἐναντιότητα”. ἀ‐ μέλει λέγουσιν \| ὅτι ἔλεγχός ἐστιν συλλογισμὸς ἀντιφάσε‐
23	ως. φέρε εἰπεῖν, τιθέσθω τις ὅτι· “τὸ πράττειν φαῦλόν ἐστιν” λέγο\|μεν̣ ὅ̣τι· “ὁ̣ σ̣ώφρων πράττει. πᾶν δὲ ὃ πράττει ὁ σώφρων,
25	ἀγαθόν ἐστιν”. καὶ γέγονεν ἔλεγχος ἀντιφάσεως. πάλιν \| λ[ε‐
25	γέτω τ]ι̣ς̣ ὅτι· “τὸ ἀδικεῖν ἐπωφελές ἐστιν”· εἰσὶν γὰρ δόξαν τοιαύτην ἔχοντες, ὅτι ὠφελητική ἐστιν ἡ ἀδικία, \| μᾶλλον
26	ἡ δικαιοσύνη βλαπτική ἐστιν. “ὁ δὲ δίκαιος”, φησίν, “οὐκ
26	αὐξάνει πλοῦτον, ὁ δὲ ἄδικος πληθύνει χρήματα”. ποιοῦμεν οὖν \| ἔλεγχον ἀντιφάσεως τοιοῦτον ὅτι· “ἡ ἀδικία ἀπαγορευ‐
27	τέα ἐστίν. πᾶν τὸ ἀπαγορευτέον βλαβερόν. ἡ ἄρα ἀδικία \| βλαβερά. τὸ βλαβερὸν οὐκ ἐπωφελές. ἡ ἄρα ἀδικία οὐκ ἐπω‐ φελής”. γέγονεν ἀντιφάσεως συλλογισμός, \| καὶ οὗτος ὁ συλ‐
29	λογισμὸς ὁ τῆς ἀντιφάσεως καλεῖται ἔλεγχος.
30	οὐχ ὡς νῦν γὰρ διαλέγονται, οἱ διαλεγόμενοι \| οἱ πρό‐
30	τερον ἐποίουν τοῦτο. διὸ σοφισταὶ μᾶλλόν εἰσιν ἢ διαλεκτι‐ κοί. σκοπὸν ἔχουσιν νεικῆσαι καὶ τίθενται \| ἐριστικὰς προ‐
31	τάσεις, ἃς κ̣ρατοῦσιν καὶ ἐνμένουσιν ἐν αὐταῖς. ὁ δὲ ἀληθῶς διαλεκτικὸς ἐπεὶ εἰς ἑκάτερα \| ἐπιχειρεῖ—ἐστὶν δὲ τ̣[ὸ ἕ‐
32	τ]ερον ἀληθές, τὸ δὲ ἕτερον ψευδές—, ἐκ τῆς εἰς ἄλληλα ἐπιχειρήσεως οἶδεν, \| ποῖον τὸ ἀληθὲς κα[ὶ ποῖ]ον τ̣ὸ ψ̣ευ‐
33	δέ̣ς̣. καὶ αὐτὸ δὲ τὸ ἀληθὲς φαίνεται ἐκ τοῦ δειχθῆναι 〈τὸ
33	ψευδέσ〉, ὅτι τῶν ἐναν\|τίων ἡ αὐτή ἐστιν ἐπιστή[μη].	246
34	12 καὶ ἐξέτηξας ὡς ἀράχνην τὴν ψυχὴν αὐτοῦ.
279	ὡς ἀράχνην \| τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἐξέτηξας, τὴν ψυχὴν αὐτοῦ
1	καθ’ ἣν ψυχικός ἐστιν. περί τινος φαύλου λέγεται ἢ φαύλης· “ἐν ἐπι\|θυμίαις ψυχῆς αὐτῆς ἐπνευματοφορεῖτ〈ο〉”. ὅταν τις ἀπὸ ψυχῆς ἀναπλάσῃ, φέρε, ἑαυτῇ προφητείας ἢ ὡσανεὶ \| δόγ‐
3	ματα εὐσεβείας, “ἐν ἐπιθυμίαις ψυχῆς πνευματοφορεῖται”. οὐκ
3	ἐν πνεύματι ἁγίῳ πνευματοφορεῖται. ἐν ἄλλῳ γοῦν βιβλί\|ῳ τὴν διαφορὰν εἶπον ὅτι· σάρκινός
4	ἐστιν ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ὁ κατὰ σάρκα στρατευόμενος, ὁ ταῖς
5	ἐπιθυμίαις εἴ[κω]ν \| τῆς σαρκός, ὁ πεπραμένος ὑπὸ τὴν σάρ̣‐
5	κα, ὁ γενόμενος σάρκινος καὶ πεπραμένος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν. πνευματι̣[κὸς] δ̣ὲ \| ἄνθρωπός ἐστιν ὁ ὑπεραναβὰς τὴν τοῦ ψυ‐
6	χικοῦ κατάστασιν, ὅταν τὰ πάντα ὑπὸ ἁγίου πνεύματος καὶ θεο‐ φορῆται καὶ π̣οιῶν \| καὶ πράττῃ. ψυχικὸς δέ ἐστιν ὁ μηδὲ
7	σάρκινος ὢν μηδὲ πνευματικός. καὶ τάχα οἱ τοῦ κόσμου σο‐ φοὶ πάντες εἰσὶν \| τοιοῦτοι. νομίζουσιν αὐθέκαστοι εἶναι
8	κατὰ τὰ τῆς ψυχῆς ἑαυτῶν κινήματα καὶ νοήματα. καὶ διὰ τοῦ‐ το οὐ \| δέχονται τὰ τοῦ πνεύματος· ἐπεὶ γὰρ τὰ ἑαυτῶν προ‐
9	κρίνουσιν καὶ τὴν ἑαυτῶν νόησιν νομίζουσιν εἶναι μεγάλη̣[ν], \|
10	οὐ δέχονται τὰ τοῦ πνεύματος μωρίαν αὐτὰ ἡγούμενοι· καὶ γάρ
10	εἰσίν τινες καὶ αἱρέσεις ὅλαι συν〈ε〉στῶσαι καὶ παρ’ Ἕλλη‐ σιν \| καὶ παρὰ Χριστιανοῖς εἰσιν αἱ λέγουσαι ὅτι αἱ ἀλλη‐
11	γορίαι μωρίαι εἰσίν, ἀναπλάσματά εἰσιν. καὶ τὰ περὶ τῶν νοη\|τῶν θεωρήματα λέγουσιν ψεύδη εἶναι, ἅτε δὴ πάντα σώμα‐ τα νομίζοντες καὶ αἰσθητὰ εἶ̣[ναι. οὗ]τοι οὖν ψυχικοὶ \| ἄν‐
13	θρωποί εἰσιν οὐ δεχόμενοι τὰ τοῦ πνεύματος αὐθεκάστους ἑ‐	248
13	αυτοὺς ἡγούμενοι εἶναι καὶ δυναμ̣[ένους παρ’ α]ὐτῶν θεωρεῖν \| τὰ πάντα.
14	τὴν ψυχὴν οὖν αὐτοῦ τὴν τοιαύτην, οὐ τὴν οὐσίαν, ἀλλὰ
15	τὴν κατάστασιν καθ’ ἣν ψυχή ἐστιν, ἐξέτηξας \| κατὰ τὴν ἀ‐
15	ράχνην. ἡ ἀράχνη δὲ πάνυ οὕτως ἀσθενής ἐστιν ὡς λέγεσθαι· “ἱστὸν ἀράχνης ὑφαίνουσιν. ὁ ἱστὸς \| αὐτῶν οὐκ ἔσται εἰς
16	ἱμάτιον”. τὸ εὐανάτρε〈πτ〉ον τοῦ κατασκευάσματος τοῦ ζῴου τοῦ καλουμένου ἀράχνου \| λέγει εἶναι ἔκτηξιν ψυχῆς. ὅταν ἐκ‐
17	τακῇ ἡ ψυχή, καὶ ἐπ’ ὠφελίᾳ αὐτῆς γίνεται ἡ ἔκτηξις αὕτη· ἀσθενεῖ γὰρ \| ἐν αὐτῇ τὸ ἀραχνῶδες, καὶ λοιπὸν ἀποδείκνυ‐
18	ται ἔξω κακίας. τοῦ ἀνθρώπου οὖν τούτου ἐξέτηξας ὡς ἀράχνην τὴν \| ψυχὴν τοῦ ἐν ἐλεγμοῖς ὑπὲρ ἀνομίας ἐλεγχομένου.
19	12 πλὴν μάτην ταράσσεται πᾶς ἄνθρωπος.
20	πάντες οἱ ἄνθρωποι \| οἱ ἔξω τῆς παιδεύσεως τοῦ θεοῦ
20	καὶ τῶν ἐλεγμῶν μάτην ταράσσονται. οὗτος δὲ κἂν ταραχθῇ ἐλεγχόμενος, \| κἂν ἐκτηκομένης τῆς ψυχῆς αὐτοῦ κατὰ τὴν
21	ἀράχνην, οὐ μάτην τοῦτο πάσχει· μεταβολὴν γὰρ δέχεται ἐπὶ τὰ κρείττονα. \| εἰ δέ τις οὕτω ψιλὸς ἄνθρωπος εἴη μὴ ὑπὸ
22	παίδευσιν, μὴ ὑπὸ ἐλεγμοὺς ὑπάρχων, μάτην ταράττεται κατὰ τὸ ἔνπροσθεν \| εἰρημένον· “μέντοιγε ἐν εἰκόνι διαπορεύεται
23	ἄνθρωπος, πλὴν μάτην ταράσσονται”. ὁ μὴ βουλόμενος ταράσσε‐ σθαι, \| ἀλλὰ ἀταρα〈ξ〉ίαν ἔχειν, θεὸς γίνεται δεξάμενος τὸν
24	τοῦ θεοῦ λόγον· “ἐκείνους” γὰρ “θεοὺς εἶπεν πρὸς οὓς ὁ λό‐
25	γος τοῦ θεοῦ \| ἐγένετο”. καὶ οὐ ταράττονται οὗτοι ματαίως,
25	ἀλλὰ καὶ ἐὰν ὀλισθῆναι συμβῇ ἢ προπάθειαν γενέσθαι, [λ]έ‐ [γο]υ̣σιν· \| “ἐταράχθην καὶ οὐκ ἐλάλησα”. μέχρι προπαθείας	250
26	ἵσταται αὐτῶν ἡ ταραχή. ἐπερ( )· ἀφ’ ἑαυτῶν ταράττοντα[ι; —ὁτὲ μὲν] ἀφ’ ἑ\|αυτῶν
27	ταράττονται, ὁτὲ δὲ ἀπό τινων ἀπαντώντων.
27	13 εἰσάκουσον, κύριε, τῆς προσευχῆς μου καὶ τῆς δεήσε‐
27	ώς μου. \| δοκεῖ ἑτέρα εἶναι ἡ δέησις τῆς προσευχῆς. ἐκεῖνος δέησιν ἀναπέμπει ὁ γνοὺς ἑαυτὸν δεόμενον καὶ ἐνλιπῆ, \| ἵνα πλη‐
29	ρωθῇ.
30	ὁ δὲ προσευχόμενος ἔχει μὲν καὶ τοῦτο τὸ εἶδος, αἰτεῖ
30	δὲ ἐνίοτε καὶ ἀγαθῶν τῶν ὑπεράνω \| ὕπαρξιν. ὁ αἰτούμενος
30	παρὰ θεοῦ τι λαβεῖν ἤτοι ὃ μὴ ἔχει, αἰτεῖται λαβεῖν ἢ ὃ ἔ‐ χει, ἵνα παραμείνῃ αὐτῷ. κυρίως αὕτη \| προσευχή ἐστιν· αἴ‐
31	τησίς ἐστιν ἀναπεμπομένη μετὰ τοῦ θεολογεῖν τὸν εὐχόμενον τὸν ᾧ τὴν προσευχὴν ἀναπέμ\|πει. ὅταν λέγῃ· {“κύριε ὁ θεὸς
32	ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν, πάντα γὰρ ἀπέδωκας ἡμῖν”.} 〈“προσ‐
32	ευχὴ Ἁμβακοὺμ τοῦ προφήτου. κύριε, εἰσακήκοα τὴν ἀκοήν σου
32	καὶ ἐξέστην. ἐν μέσῳ δύο ζῴων γνωσθήσῃ, ἐν τῷ ἐνγίζειν τὰ
32	ἔτη οὐ γνωσθήσῃ”. ἰδοὺ αὕτη προσευχή ἐστιν.〉 ὅταν δέ̣ [τι]να αἰτῆται μόνα τὰ ὧν \| λείπεται ἐνδεὴς ὤν, δέησίς ἐστιν ἡ ἀ‐
33	ναπεμπομένη ὡσαν̣ε̣ὶ̣ εὐχή. δυνατὸ[ν δὲ] καὶ τοῦτο λαβεῖν· οἱ σωμα\|τικώτερα αἰτού‐
34	μενοι δέονται οἷον ὑγείαν. πλοῦτον, τὰ ἄλλα. ὡς ἐν[δεεῖς
280	ὄντες] δ̣ὲ̣ π̣[ολλά]κ̣ις τούτων ἀξιοῦσιν \| αὐτὰ λαβεῖν. ὁ δὲ
1	τὴν πληρότητα βουλόμενος ἔχειν· {“προσευχὴ Ἁμβακοὺμ τοῦ
1	προφήτου· κύριε, εἰσακήκοα τὴν ἀκοήν \| σου καὶ ἐξέστην. ἐν	252
2	μέσῳ δύο ζῴων γνωσθήσῃ, ἐν τῷ ἐνγίζειν τὰ ἔτη οὐ γνωσθήσῃ”·
2	ἰδοὺ αὕτη προσευχή ἐστιν.} 〈“κύριε ὁ θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην
2	δὸς ἡμῖν, πάντα γὰρ ἀπέδωκας ἡμῖν”.〉 ἐπεὶ καὶ \| ὡς ἐνλιπὴς αἰτοῦμαί τινα δοθῆναί μοι—ἔτι
3	γὰρ ἀκμὴν ὑπὸ παίδευσίν εἰμι—, εἰσάκουσον τῆς δεήσεώς μου. ἐπειδὴ δὲ \| μέ[λλω] τ̣υχεῖν ὧν ἐνλιπής εἰμι, πλήρης γενάμενος
4	αἰτῶ μείζονα, αἰτῶ ἐπουράνια καὶ λέγω ὅτι· “πάτερ ἡμῶν ὁ
5	ἐν τοῖς οὐρα\|νο[ῖς, ἁ]γιασθήτω τὸ ὄνομά σου”—μὴ ὡς ἐνλι‐
5	πὴς τοῦτο αἰτεῖται—. “ἐλθάτω ἡ βασιλεία σου”. ποίησον αὐ‐ τὴν ἐλθεῖν. τότε δὲ ἔρχε\|ται, ὅ̣τ̣αν κατ’ ἐνέργειαν ἡμῶν ὁ
6	θεὸς βασιλεύῃ.
6	13 ἐνώτισαι τῶν δακρύων μου. θεωρῶν ἐμαυτὸν ἐνλιπῆ δακρύω \| [ποι]ῶ̣ν ἐκείνην καὶ κατα‐
7	σκευάζων “τὴν λύπην τὴν κατὰ θεὸν {εἰς} μετάνοιαν 〈εἰσ〉 σω‐ τηρίαν ἐργαζομένην” καθ’ ἣν λέγω· \| “λούσω καθ’ ἑκάστην
8	νύκτα{ν} τὴν κλίνην μου, ἐν δάκρυσίν μου τὴν στρωμ〈ν〉ήν μου βρέξω”. ἐπειδὴ δὲ καὶ ὁ ἀπολειπόμενος \| τῆς τελείας
9	καὶ ἄκρας ἀρετῆς—, πάλιν ὀλοφύρεται λέγων· “οἱ ὄντες ἐν
10	τῷ σκήνει στενάζομεν”, καὶ πάλιν· “ἔθου τὰ \| δάκρυά μου ἐν‐
10	αντίον σου ὡς ἐν τῇ ἐπαγγελίᾳ σου”. θεωρεῖς· “ὡς ἐν τῇ ἐπ‐ αγγελίᾳ ἔθου τὰ δάκρυά μου”. ποῖα δέ ἐστιν \| δάκρυα ἢ τὰ
11	τῶν κλαιόντων, ἵνα γελάσωσιν; “μακάριοι” γὰρ “οἱ κλαίον‐
11	τες νῦν ὅτι γελάσονται”. οὗτοι ἔθεντο τὰ δάκρυα ὡς ἐν τῇ \| ἐπαγγελίᾳ, [ἵνα γ]ε[λ]άσωσιν, ἵνα πληρωθῶσιν “χαρᾶς ἀνεκλα‐
12	λήτου καὶ δεδοξασμένης”. 13 μὴ παρασιωπήσῃς, \| ὅτι πάροικο[ς ἐγώ] ε[ἰ]μι ἐν τῇ	254
13	γῇ.
13	μὴ παρασιωπήσῃς εὐχομένου μου, δεομένου, κλαίοντος καὶ δάκρυα φέροντος τοι\|αῦτα, ἃ “οἱ σπείροντες ἐν ἀγαλλιάσει
14	θεριοῦσιν”. “μὴ παρασιωπήσῃς” οὖν, ἀλλ’ ἐπινεύσας δὸς ἃ ᾐ‐
15	τησάμην· ἡ γὰρ \| παρασιώπησις ἐνίοτε μελλησμὸν {καὶ μακρο‐
15	θυμίαν} σημαίνει, ἐνίοτε δὲ καὶ μακροθυμίαν, ὅταν ἐπὶ ἁ\|‐ μαρτήμασιν γίνηται· “ταῦτα ἐποίησας, καὶ ἐσίγησα”. ἀντὶ
16	τοῦ “οὐκ ἀνταπέδωκά σοι”. εἰ ἤμην κάτοικος, οὐδὲ \| ἐτόλμων αἰτήσασθαι καὶ προσεύ‐
17	ξασθαι. 〈κάτ〉οικοι δέ εἰσιν οἱ ὑπεύθυνοι κακίᾳ καὶ ἀσεβεί‐ ᾳ. λέγεται γοῦν ἐν Ἰηρε\|μίᾳ· “ἀπὸ προσώπου βορρᾶ ἐκκαυθή‐
18	σεται τὰ κακὰ ἐπὶ τοὺς κατοικοῦντας τὴν γῆν”. οὐκ “ἐπὶ τοὺς παροικοῦν\|τας”. καὶ ἐν τῇ ἀποκαλύψει Ἰωάννου τρὶς ἑξῆς λέ‐
19	γεται· “οὐαὶ οὐαὶ οὐαὶ ἐπὶ τοὺς κατοικοῦντας τὴν γῆν”. \|
20	εἰ ἤμην οὖν κάτοικος, οὐκ ἂν εἶπον· “μὴ παρασιωπήσῃς”. 13 καὶ παρεπίδημος καθὼς πάντες οἱ πατέρες \| μου.
21	ὁ πάροικος καὶ παρεπίδημος αὐτός ἐστιν. Παῦλος γοῦν ἐν τ〈ῇ〉 κατ’ Ἑβραίους ἐπιστολῇ κατάλογον ποιησά\|μενος πάντων
22	τῶν διὰ πίστεως εὐαρεστησάντων εἶπεν αὐτοὺς παροίκους καὶ παρεπιδήμους. οὐδεὶς ἐκεί\|νων κάτοικος, οὐδεὶς ἔνδημός ἐστιν,
23	ἀλλὰ παρεπίδημος. ἄλλοθεν ἐλήλυθεν εἰς τὸν τόπον τοῦτον, οὐχ ὧδε \| γεγέννηται.
24	οἱ κατὰ ἀρετὴν πατέρες οὖ〈ν〉 πάντες πάροικοι ἦσαν ἐν τῇ	256
25	γῇ καὶ παρεπίδημοι, ὡς οἱ πατρι\|ά[ρχαι] κ̣[αὶ] ἄλλοι γεννή‐
25	σαντες κατὰ θείαν παίδευσιν, οἷον προφῆται, διδάσκαλοι, νο‐
25	μοθέται. 14 ἄνες μοι, \| ἵνα ἀν[α]ψύξω πρὸ τοῦ με ἀπελθεῖν καὶ
26	οὐκέτι οὐ μὴ ὑπάρξω. ἀνάψυξιν ὧδε ἐπαινετὴν λέγει τὴν \| ἰσοδυναμοῦσαν τῇ·
27	“κατατρύφ〈η〉σον τοῦ κυρίου”. “εὗρον ἀναψυχὴν ἐμαυτῷ”, λέ‐ γει ὁ Ἐφρέμ. ἐκείνη δὲ ψεκτή \| ἐστιν ἡ ἀναψυχή. ἀναψύχει
28	οὖν τις ἐπαινετῶς, ὅταν τῆς ἀρετῆς ἀπολαύῃ, ὅταν “κατατρυ‐ φήσῃ τοῦ κυρίου”, \| ὅταν ἔνφασιν καὶ ἔννοιαν λάβῃ τοῦ “πα‐
29	ραδείσου τῆς τρυφῆς”. ἐπεὶ τοίνυν λείπει μοι πολλά—διὰ
30	τοῦτο γὰρ δέη\|σιν ἀναπέμπω, ἵνα τῶν λειπόντων π̣ληρωθῶ· τοῦ‐ το γὰρ καὶ ἐν ἀρχῇ τοῦ ψαλμοῦ εἶπεν· “γνώρισόν μοι, \| κύ‐
31	ριε, τὸ πέρας μου καὶ τ[ὸν] ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν μου, τίς ἐσ‐ τιν, ἵνα γνῶ τί ὑστερῶ ἐγώ”. ὅταν γνῷ τὰ ὑστε\|ροῦντα καὶ
32	ταῦτα κτή[σητ]αι, ταῦτα γεωργήσ̣[ιμα] σχῇ, ἀναψύχει.
32	τοῦτο οὖν λέγει ὅτι· ἄνες μοι μένειν ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ, \| ἵνα παιδευθεὶς ἀν[αψύ]ξω, πρ̣[ὶ]ν̣ [ἀπέλθ]ω̣ ἐκ τοῦ βίου τού‐
33	του καὶ οὐκέτι οὐ μὴ ὑπάρξω. οὐ τοῦτο λέγει ὅτι· “οὐχ ὑπ‐
281	άρξω”, \| ἀλλὰ τοιοῦτος, οἷος βούλομαι εἶναι· οὐ γὰρ εἰς
1	ἀνυπαρξίαν χωρεῖ ἡ ψυχή, ἀλλὰ ἄκουε· καταλλήλως τοῖς λέγο〈υ‐ σιν〉 ἐκ\|λαμβάνειν δεῖ τοὺς λόγους. ἐὰν ὁ δίκαιος λέγῃ καὶ
2	ὁ σοφὸς κατὰ θεόν· “πάντα σπουδάζω ἵνα πλουτήσω”, μὴ περὶ τὸν αἰσθητὸν \| πλοῦτον ἐκλάμβανε τὸ λεγόμενον. ἐὰν δὲ ἄλλος
3	ᾖ τις ἢ πραγματευτὴς ἢ ἰατρὸς 〈 〉. καὶ οὗτος οὖν ὁ ἅγιος σοφό[ς] ἐστιν. \| λέγει γοῦν “οὐκ ἄλλον ἔχειν ὑπομο‐	258
4	νὴν ἢ τὸν κύριον καὶ τὴν ὑπόστασιν παρ’ αὐτοῦ”. οὗτος οὖν
5	ὁ σοφὸς κἂν το[ῦτο] λ̣έγῃ \| ὅτι· ἄνες με ζῆν ἠλπικότα ἐν
5	ταύτῃ μόνῃ τῇ ζωῇ, ἵνα ἀναψύξω φαγὼν καὶ πιὼν κατὰ τό· “φά‐ γω[μ]εν κ[αὶ πί]ωμεν, \| αὔριον γὰρ ἀποθνῄσκομεν”, ἀλλὰ κατ‐
6	άλληλον τῷ προσώπῳ καὶ τὴν ἀναψυχὴν δεῖ λαβεῖν καὶ τὸ “ἄ[νε]ς μοι” \| καὶ τὸ “μηκέτι ὑπάρχειν”. ἀθάνατός ἐστιν ὁ λέγων. ἐ‐
7	ὰν οὖν λέγῃ· “οὐκέτι ὑπάρξω”, οὐ τοῦτο λέγει ὅτι· “εἰς τ[ὴν παν]\|τελῆ φθορὰν χωρῶ, εἰς ἀνυπαρξίαν καταστρέφω”, ἀλλά·
8	“οὐκέτι ὑπάρχω οὕτως ὡς εὔχομαι ὑπαρχθῆνα̣ι̣”. [“πρὸ τοῦ] \| με” οὖν “ἀπελθεῖν” οὕτως, ἀπελθεῖν τοῦ βίου, “καὶ οὐκέτι
9	ὑπάρξω” ὡς ηὐξάμην γενέσθαι. ἐὰν λέγῃ ἁμαρτωλὸς ὅτι· “νο[υ]\|‐
10	θέτησόν με, παίδευσόν με, ἵνα μηκέτι ὑπάρξω”—μὴ γὰρ ἵνα
10	εἰς τὴν παντελῆ φθορὰν χωρήσῃ. \| 1—2 εἰς τὸ τέλος· τῷ Δαυὶδ ψαλμός. ὑπομένων ὑπέμεινα	260
11	τὸν κύριον, καὶ προσέσχεν μοι. ὁ προ̣κ̣[είμ]ενος ψαλμὸς \| ῥηθείη ἂν καὶ ὑπὸ παντὸς ἁγί‐
12	ου τοῦ καρτερῶς καὶ μεγαλοψύχως διαγαγόντος τ[ὸν βίον] καὶ ὑπὸ τοῦ ἀνθρώπου \| τοῦ κυριακοῦ· λέξεις γὰρ ἀπ’ αὐτοῦ ὁ ἀ‐
13	πόστολος λαβὼν ἐν τῇ πρὸς Ἑβραίους περὶ Χριστοῦ αὐτ〈ὰ〉ς ἐξε̣ίληφεν εἰρημέν〈α〉ς. \| αὐτὸ τοῦτο ὅλως· “θυσίαν καὶ προσ‐
14	φορὰν οὐκ ἠθέλησα〈σ〉”, ἕως· “ἐν κεφαλίδι βιβλίου γέγραπται
15	περὶ ἐμοῦ”. ἐστὶν \| δὲ μονοπρόσωπος ὁ ψαλμός. τὸ αὐτὸ πρόσ‐
15	ωπον τὸ ἀρξάμενον μέχρι τοῦ τέλους τοῦ ψαλμοῦ ἀπαγγέλλει καὶ \| ψάλλει.
16	λέγει οὖν εὐχαριστικῶς πρὸς τὸν θεόν· “ὑπομένων ὑπέμει‐ να τὸν κύριον, καὶ εἰσήκουσεν τῆς δεήσεώς μου”. \| τὸ “ὑπο‐
17	μένων ὑπέμεινα” τοιαύτην ἔχει διάνοιαν, ὡς εἴ τις λέγοι· “ἰατρικῶς ἰάτρευσα, γραμματικῶς \| ἔγραψα”. εἰσὶν ὑπομέν‐
18	οντες οὐχ ὑπομενητικῶς, ἀλλὰ ἢ ὑπὸ πολλῆς ἀναισθησίας ἢ ἐνί‐ οτε διὰ φιλοδο\|ξίαν. λέγει γοῦν ὁ ἀπόστολος· “οὐ μὴ παραδῶ
19	τὸ σῶμά μου ἵνα καυχήσωμαι”. ἕνεκα ἐπαίνου ἐπιπροεὶς {ιν}
20	τὸ σῶ\|μα καὶ τὴν ψυχὴν οὐχ “ὑπομένων ὑπέμεινεν”· ἀεὶ γὰρ
20	ἐπιστημόνως καὶ ὡς ἔδει ὑπέμεινεν, οὐχ ἵνα θήραν ἀπὸ τῶν \| ἀνθρώπων δέξηται ἢ δόξαν ἢ ἐπαίνους. ὁ οὖν οὕτως ὑπομένων ὡς δεῖ, ὡς ἐὰν λέγω ὅτι· “κατὰ σοφίαν σοφῶς ἐποί\|ησα”.
22	ἐλέχθη ἐν τῷ προλαβόντι ψαλμῷ ὁ θεὸς ὑπομονὴ εἶναι τοῦ
22	δικαίου· “καὶ νῦν τίς ἡ ὑπομονή μου; οὐχὶ ὁ κύριος”; ὁ ἀπὸ ταύ\|της τῆς ὑπομονῆς τλητικῶς φέρων τὰ προσπίπτοντα ἐπί‐ πονα ἐρεῖ· “ὑπομένων ὑπέμεινα τὸν κύριον”. σὺν δια\|θέσει	262
24	ὑπομονητικῇ καὶ τὰ ἐπίπονα ἤνεγκα· πολλοὶ γάρ, ὡς εἶπον,
25	τὰ ἐπίπονα φέρουσιν διά τι. ἐσ[τὶν οὖ]ν̣ ὁ θεὸς ὑπ[ομο]\|νὴ
25	τοῦ ἁγίου. καὶ ἐν Ἰηρεμίᾳ γοῦν λέγεται· “θρόνος δόξης
25	ὑψούμενος ἁγίασμα ἡμῶν, ὑπομονὴ Ἰσρ[αή]λ, κύριε τοῦ Ἰσ‐ [ραήλ]”. \| ὁ τοίνυν κατὰ ταύτην τὴν ὑπομονὴν πεποιωμένος
26	καὶ παρονομαζόμενος ἀπ’ αὐτῆς ἐρεῖ· “ὑπομένων ὑπέμ[εινα] \| τὸν κύριον”. ὡς δοῦλος λαλεῖ. ὁ δουλεύων τῷ θεῷ “κύριον”
27	αὐτὸν δι’ αὐτῶν τῶν πράξεων καὶ τῶν φρονημάτων καὶ τ[ῶν] \| λόγων ὁμολογεῖ. οὗτος “ἐν πνεύματι ἁγίῳ κύριον Ἰησοῦν”
28	λέγει· οὐδὲ γὰρ πᾶς ὁ ὀνομάζων τὸν 〈Ἰησοῦν〉 〈κύριον〉 ἐν πνεύματι τοῦτο ποιεῖ. \| καὶ ὑποκριταὶ γοῦν τοῦτο ποιοῦσιν.
29	“πολλοὶ ἐροῦσίν μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ· κύριε κύριε”. καὶ
30	τί λέγει αὐτοῖς; “οὐδέποτε ὑμᾶς \| ἔγνων”. οὐδέποτε ἔγνων
30	δουλεύσαντάς μοι. καὶ πάλιν· “τί με λέγετε κύριε κύριε, καὶ οὐ [ποι]εῖτε ἃ λέγω”; ὁ τοίνυν οὕτω \| κύριον Ἰησοῦν καλῶν
31	τῷ τὸ θέλημα τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ποιεῖν τοῦ οὐρανίου, ἐ̣κεῖνος “ἐν πνεύματι ἁ[γίῳ]” κύριον αὐτὸν καλεῖ. δούλου \| οὖν ἐστιν
32	ἡ φωνή.
32	2 καὶ εἰσήκουσεν τῆς δεήσεώς μου.
32	ἐνλι[πὴς ὢ]ν̣ ᾐτ̣ού̣μ̣η[ν τιν]ά, καὶ προσχὼν ὁ θεὸς τῇ \| δεήσει μου πεπλήρωκεν ταῦτα. ἐπεί περ “ὑπομένων ὑπέμ[ει‐
33	να ..... .]χ̣[..]κ̣[..]ν̣[. τ]ὴ̣ν ἐντολὴν περὶ ἧς ὁ σωτὴρ \|
282	ἔλεγεν· “ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται”. καταπαύ‐	264
1	σαντος δέ ἐστιν τὸ “ὑπέμεινα”. ἐπερ( )· καὶ ποῖον εἶχεν ὁ κύριος πρόσωπον; — \| μὴ γὰρ
2	ἐξ ἀνάγκης εἰρήκαμεν. ἐὰν οὖν ἐκ προσώπου τοῦ σωτῆρος λαμ‐ βάνῃς—μέχρι γὰρ προπαθείας γέγονεν, \| οὐ γέγονεν ἐν πάθε‐
3	σιν. “ἤρξατο” γοῦν Ἰησοῦς “θαμβεῖσθαι καὶ ἀδημονεῖν”. μέχρι ἀρχῆς γέγονεν αὐτῷ τὰ τοιαῦτα. προπά\|θεια̣[ν] οὐ λέγομεν
4	ἐν ἀτρέπτῳ γίνεσθαι· οὐ λέγομεν γάρ τινα ἄλλον ἄτρεπτον
5	παρὰ τὴν τριάδα. ἐπεὶ τοίνυν ἡ ψυχή, ἣν \| ἀν[έλα]βεν Ἰησοῦς,
5	ἄλλη ἐστὶν παρὰ τὴν τριάδα, πέφυκεν δέχεσθαι προπάθειαν καὶ ἀρχὴν τοῦ θαμβεῖσθαι καὶ ἀδημονεῖν. \| καὶ λ̣[έγ]ω̣ ἀποστο‐
6	λικόν· “ἀντὶ τῆς προκειμένης χαρᾶς ὑπέμεινεν σταυρὸν αἰσ‐ χύνης καταφρονήσας”. εἰ μὴ γέγονεν \| ἀλ[ύ]σ̣κων ἐν προπαθείᾳ,
7	οὐκ ἦν ἀνδραγάθημα οὐδὲ ἆθλον.
7	ἐπερ( )· τὸ “προσέσχεν μοι”; —ἀντὶ τοῦ “ἐπένευσεν”. \| 3 [καὶ ἀ]νήγαγέν με ἐκ λάκκου ταλαιπωρίας καὶ ἀπὸ πηλοῦ
8	ὕλεως. ἐὰν ἕκαστος τῶν ἁγίων τοῦτο λέγῃ, “λάκκον \| [τα]λ[αι]‐
9	πωρίας” τὸν περὶ γῆν τόπον λέγει· λάκκος γάρ ἐστιν, ὅπου
10	συνστρέφεται τὰ ὕδατα τὰ ὑψόθεν πίπτοντα. \| πολλαχοῦ οὖν
10	τῶν θείων γραφῶν καὶ ὁ περὶ γῆν τόπος καὶ ὁ ᾅδης τῷ ὀνό‐ ματι τούτῳ σημαίνεται· ὅταν γὰρ ἐν τῷ \| εἰκοστῷ ἐνάτῳ ἐκ
11	προσώπου τοῦ σωτῆρος κατὰ τὸν ἄνθρωπον λέγηται· “ἔσωσάς με ἀπὸ τῶν καταβαινόντων εἰς λάκκον”. οὐδὲ γὰρ \| καταβαίνω
12	ἐγὼ ε̣[ἰ]ς̣ λ̣[ά]κ̣κον. ἄλλων ἕνεκα ἐκεῖ γέγονα. οὐκ ἄλλος με
12	κατεβίβασεν. ἔτι δὲ ἐναργέστερον τοῦτο φαί\|νεται ἐκ τοῦ·	266
13	“πρ[οσελογ]ί[σ]θην μετὰ τῶν καταβαινόντων εἰς λάκκον, ἐ‐ γενήθην ὡς ἄνθρωπος ἀβοήθητος ἐν νεκροῖς ἐλεύ\|θερος”. οὔκ
14	εἰμι τῶ̣[ν ἀ]γομένων εἰς τὸν λάκκον, ἀλλὰ “προσελογίσθην”.
15	ἐκείνοις ἐμαυτὸν προσελόγισα. “ἐγενόμην” οὖν \| “ὡς ἄνθρω‐
15	πος ἀβοήθητος”. οὐκ ἀβοήθητος ὢν γέγονεν ὡς ἀβοήθητος· ὅτε γὰρ ἦλθον ἐπὶ τῷ συνλαβεῖν αὐτὸν οἱ Ἰουδαῖοι, \| εἰ μὴ ἑ‐
16	αυτὸν ἐκδεδώκειν, οὐκ ἠδύναντο αὐτὸν λαβεῖν. εἰ “ἐν νεκροῖς ἐλεύθερός” ἐστιν, οὔκ ἐστιν τῶν κατὰ φύσιν \| εἰς τὸν ᾅδην
17	γινομένων διὰ προαίρεσιν καὶ πρᾶξιν, ἀλλ’ ἑαυτὸν εἰς τοῦ‐
17	το προσελογίσατο. “ἀνήγαγέν με” οὖν “ἐκ λάκκου \| ταλαιπωρίας”. ὁ ὑπωπι‐
18	άσας τὸ σῶμα ἑαυτοῦ καὶ δουλαγωγήσας καὶ ἐπὶ γῆς περιπατῶν ἔτι ἐν οὐρανοῖς κτησάμε\|νος τὸ πολίτευμα, ἐκεῖνος ἀνήχθη
19	ἀπὸ λάκκου ταλαιπωρίας καὶ ἀπὸ πηλοῦ ὕλεως. καὶ νῦν μὲν δυ‐
20	νάμει ἀνήχθη \| ἀπὸ τοῦ κόσμου καὶ τῆς ὕλης καὶ τοῦ πηλοῦ,
20	ἀφ’ οὗ πέπλασται τὸ σῶμα πήλινον. “καὶ ἔπλασεν ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον χοῦν ἀπὸ \| τῆς γῆς”. καὶ ἔτι ὁ Ἰὼβ λέγει· “μνήσθη‐
21	τι ὅτι πηλόν με ἔπλασας”.
21	ταῦτα δὲ λέξει καὶ Ἰησοῦς κατὰ τὸν ἄνθρωπον· γέγονα εἰς τὸν \| λάκκον τῆς ταλαιπωρίας, συνελογίσθην, ἵνα αὐτοὺς
22	τῆς ταλαιπωρίας ἐλευθερώσω καὶ ἀπὸ πηλοῦ ὕλεως· δι’ αὐτοὺς \| γὰρ εἰς τὸν πηλὸν τῆς ὕλεως γέγονα. ὅταν τοίνυν τὸ σῶμα τοῦ‐ το τὸ φθαρτὸν εἰς ἄφθαρτον μεταβάλῃ, οὐκέτι \| ὁ περικείμενος
24	αὐτὸ ὑπὸ πηλοῦ κατέχεται καὶ ταλαιπωρίας, ἀλλ’ ἐρύσθη ἀπὸ τού‐
24	των.
25	3 καὶ ἔστησ〈εν〉 ἐπὶ πέτραν \| τοὺς πόδας μου.	268
25	καὶ περὶ τοῦ καθόλου δικαίου τοῦτο λεγέσθω. “πέτραν” δὲ ἐν τούτοις ἀκουστέον τὸν ἀρραγῆ \| καὶ ἀδ̣[ιαίρετον] τ̣οῦ
26	θεοῦ λόγον, ὃν οὐδεμία ζάλη ἢ τρικυμία κινεῖ. πολλαχοῦ οὖν τῶν ἱερῶν λόγων μνήμη πέτρας γίνεται \| οὐκ ἐπὶ αἰσθή[σε]ως
27	δυναμένη λημφθῆναι· ὅταν γὰρ λέγῃ ὁ ἅγιος εὐχαριστητικῶς πρὸς τὸν θεόν· “ἐν πέτρᾳ ὕψωσέν \| με”, οὐ τοῦτο λέγει ὅτι·
28	“ἐν τῇ αἰσθητῇ πέτρᾳ μετεωρίσας με ἔθηκεν”, ἀλλ’ ἐπὶ τὸν ἀρραγῆ καὶ ἀδιαίρετον λόγον. ἑρμήνευ\|σεν δὲ ταύτην τὴν πέ‐
29	τραν ὁ Παῦλος καὶ εἶπεν τίς ἐστιν, ὅτι ὁ Χριστός· “ἔπινον
30	γὰρ ἐκ πνευματικῆς ἀκολουθούσης πέτρας, \| ἡ πέτρα δὲ ἦν ὁ
30	Χριστός”. καὶ πάλιν ὁ αὐτὸς οὗτος ὑμνῳδὸς μεθ’ ἕτερα λέ‐ γει· “κατεπόθησαν ἐχόμενα πέτρας οἱ κραταιοὶ αὐτῶν”. \| οἱ
31	τῶν Αἰγυπτίων πλησιάσαντες τῇ πέτρᾳ τὸ [οὐ]δὲν ὤφθησαν. καὶ ὥσπερ “ἡ ῥάβδος ἡ Ἀρὼν κατέπιεν τὰς ῥάβδους” \| τῶν ἐπαοι‐
32	δῶν τῶν Αἰγυπτ[ίω]ν̣, τουτέστιν ἐνίκησεν αὐτούς. ὅταν οὖν λέγῃ· “κατεπόθη ὁ θάνατος”, “κατεπόθη Ἰσραήλ”. \| ὅταν
33	οὖν ἐνγίσωσιν τῇ πέτ̣[ρᾳ οἱ] δοκοῦντες εἶ̣[ναι] κραταιοί, σοφισταί, ἐριστικοί τινες ἢ καὶ πνεύματα πονηρά, κατα\|πί‐
34	νονται, τὸ οὐδὲν ἀπ[οδεί]κ̣[νυντ]α̣ι̣. [ἐπὶ τ]α̣ύτην οὖν τὴν
283	πέτραν, τὸν Χριστόν, ᾗ πλησιάσαντες οἱ ἐγγίζοντες \| κρα‐
1	ταιοὶ τῶν Αἰγυπτίων καταπίνονται, ἵστανται οἱ τοῦ εὐεργετου‐ μένου πόδες ἐκ τοῦ κλονεῖσθαι καὶ τρικυμίας \| ὑφίστασθαι
2	καὶ πολεμίους ἔχειν. {ἡ ὑπομονὴ γίνεται. οὐκ ἀεὶ δὲ αὐτὰ πάσχει} ὅταν ἐν τῷ λάκκῳ τῆς ταλαιπωρίας \| ἐστίν, ὅτε ἐν
3	τῷ πηλῷ τῆς ὕλεως, 〈ἡ ὑπομονὴ γίνεται. οὐκ ἀεὶ δὲ αὐτὰ
3	πάσχει.〉 ὅταν δὲ τούτων ἐκτὸς γένηται τέλος τῆς ὑπομονῆς
3	λαβούσης, ἵστανται \| λοιπὸν οἱ πόδες τοῦ εὐεργετηθέντος	270
4	ἐπὶ τὴν εἰρημένην πέτραν.
4	3 καὶ κατηύθυνεν τὰ διαβήματά μ[ο]υ. \|
5	καὶ ὅρα γε ὅτι πόρρω τῆς ἱστορίας ἡμᾶς ὁ λόγος ἀπάγει.
5	οὐδεὶς ἑστηκὼς διαβαίνει, οὐδεὶς διαβαίνων ἕστη[κε]ν̣. \| ὅταν τις τοίνυν κατὰ Χριστὸν βεβαιωθῇ ὥστ’ ἀνειπεῖν· “τίς
6	ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ θεοῦ”; τὰς δ̣ιαβάσ̣[εις ἔχ]ει \| κατευθυνομένας· σπεύδει γὰρ ἀεὶ ἐπὶ τὰ ὑπέρτερα, ἐπὶ τὰ οὐ‐ ράνια κατευθύνοντος τοῦ θεοῦ τὰ διαβήματα [τοῦ] \| τρέχοντος·
8	“οὐ” γὰρ “τοῦ θέλοντος οὐδὲ τοῦ τρέχοντος, ἀλλὰ τοῦ ἐλεῶν‐
8	τος θεοῦ”. 4 καὶ ἐνέβαλεν εἰς τὸ στόμ[α μου] \| ᾆσμα καινόν.
9	“εἰς τὸ στόμα” τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, τουτέστιν εἰς τὸν λό‐
10	γον μου. “ᾆσμα καινόν”· πολλάκις ἡμῖν [...]\|τα περὶ καινοῦ,
10	πῶς λέγεται. τὸ ἀδιάδοχον ἀεὶ καινόν ἐστιν, τὸ δὲ διαδεχθὲν παλαιόν. καὶ διὰ πλειόνων παραδει\|γμάτων πολλάκις ἀποδέ‐
11	δεικται.
11	4 ὕμνον τῷ θεῷ ἡμῶν. ὁ τῷ ὄντι ἀναχθεὶς ἀπὸ τῶν προειρημένων \| περιστατικῶν
12	τοῦ τε λάκκου τῆς ταλαιπωρίας καὶ τοῦ πηλοῦ τῆς ὕλεως ἀδι‐ άδοχον νίκην ἔσχεν. [....]..[.]της ἀδιαδόχου \| τὸ ἐπινίκι‐
13	ον καινόν ἐστιν. τί δέ ἐστιν τοῦτο τὸ ᾆσμα καινόν, ἑρμηνεύ‐
13	ει· “ὕμνος” ἐστὶν “τῷ [θεῷ ἡμῶ]ν”. ὅταν τὸν \| θεὸν ὑμνῶμεν,	272
14	ὅταν διάλημψιν αὐτοῦ λάβωμεν, ὡς ἐφικτόν ἐστιν, ἐν τέλει
15	γινόμενοι καινὸν̣ [ᾆσ]μα ᾄδομεν· τὸ γὰρ \| ἐν τῷ τέλει ἀδι‐
15	άδοχόν ἐστιν. διὸ καὶ ὁ ὕμνος ὁ ἐν αὐτῷ εὐχαριστητικῶς ἀ‐
15	ναπεμπόμενος τῷ θεῷ ᾆσμα καινόν ἐστιν. \| 4 ὄψονται πολλοὶ καὶ φοβηθήσονται καὶ ἐλπιοῦσιν ἐπὶ
16	κύριον. “ὄψονται πολλοὶ” ἀναχθέντα με ἀπὸ λάκκου \| ταλαιπωρίας
17	καὶ ἀπὸ πηλοῦ ὕλεως καὶ στάσιν τῶν ποδῶν εἰληφότα ἐν τῇ πέ‐ τρᾳ καὶ κατευθυνόμενα τὰ \| διαβήματά μου καὶ ᾄδοντά με καὶ
18	ὑμνοῦντα, “καὶ φοβηθήσονται” ὥστε καὶ αὐτο〈ὶ〉 ἐλθεῖν εἰς τὴν τοιαύτην \| ἀγωγήν, “καὶ ἐλπιοῦσιν” ὥστε καὶ αὐτοὶ τυ‐
19	χεῖν τούτων τῶν ἤδη ἐμοὶ ὑπαρξάντων.
20	5 μακάριος ἀνήρ, οὗ ἐστιν \| τὸ ὄνομα κυρίου ἐλπὶς αὐτοῦ.
20	ὁ Δαυὶδ ἔσχεν ποτὲ μονομάχιον πρὸς τὸν Γολιὰ καὶ οὐκ ἤλπισεν οὐκ ἐπ’ ἀσπίδι. \| ὁρᾷς ὅτι τὸ ὄνομα κυρίου ἐλπὶς
21	αὐτοῦ γέγονεν. λέγεται δὲ πρὸς τῷ κυρίως σημαινομένῳ τῆς ἐλπίδος—οὐδὲν δὲ \| ἕτερόν ἐστιν ἐλπὶς ἢ ἀγαθῶν προσδοκί‐
22	α—πολλάκις καὶ τὰ ἤδη ὑπαρξαντά τινες ἐλπίδια ἑαυτῶν λέ‐ γουσιν. \| οἱ πλούσιοι γοῦν λέγουσιν “τὸ ἐλπίδιόν μου” οὐ
23	τὸ προσδοκώμενον, ἀλλὰ τὸ ἤδη παρόν. καὶ τὸ ὄνομα οὖν τοῦ κυρίου \| ἤδη ἐλπίδα ὑπάρξα〈σα〉ν ἡγοῦνται οἱ ἤδη αὐτὸ ἔχον‐
24	τες.
25	5 καὶ οὐκ ἐπέβλεψεν εἰς ματαιότητας καὶ μανίας \| ψευδεῖς.	274
25	ὁ ἐπιβλέψας ἐπὶ τὸν κύριον οὐκ ἐπιβλέπει ἐπὶ ματαιότη‐
25	τας καὶ μανίας ψευδεῖς. οὐκ ἐπιβλέπει ἐπ[ὶ παντ]ε̣υ̣χίαν, \| οὐκ ἐπὶ μέγεθος σώματος, οὐκ ἐπὶ στρατιωτικῇ χειρί, οὐκ ἐπ’
26	ἄλλῳ τινὶ τῶν δυναμένων ἀποτυγχ[άνεσθαι]. ”[μα]νί\|αι” δὲ λέγονται “ψευδεῖς” αἱ μαντεῖαι. εἰσὶν δὲ
27	καὶ μανίαι οὐ ψευδεῖς· οἷον οἱ θεολημπτούμενοι, οἱ χριστο‐ λημ\|πτούμενοι θεοφοροῦνται, καὶ οὔκ εἰσιν αὗται αἱ μανίαι
28	ψευδεῖς, ἀλλὰ ἀληθεῖς, ἀντὶ τοῦ “ἡ κατακωχή”· εἰ μὴ γὰρ \| ἦσαν καὶ ἀληθεῖς μανίαι, οὐκ ἂν ἔλεγεν· “ὁ μὴ ἐπὶ μανίας
29	ψευδεῖς ἐσχηκὼς τὴν ἐλπίδα”.
30	οἱ κατὰ Φρύγαν, \| πῶς ταῦτα λέγεται οὐκ ἠγνοηκότες, καθ’
30	ἓν σημαινόμενον κα̣[ὶ τ]ὴν μανίαν καὶ τ̣ὴν ἔκστασιν λαβόν‐ τες \| τοὺς πνευματοφόρους ἄνδρας λέγουσιν ἐν ἐκστάσει λε‐ λαληκέναι, πεπροφητευκέ[να]ι. καὶ ἀληθεύουσιν μὲν ὅ\|τι
32	κατ’ ἔκστασιν, οὐ μέντοι τὴν παραφοράν, οὐ τὴν παραφροσύ‐ νη̣[ν]. ἐὰν γοῦν λέγῃ [Παῦλο]ς· “εἴτε ἐξέστημεν, θεῷ”, \| οὐ
33	μανίαν λέγει, ἀλλὰ τὸ ἐκστῆναι τῶν ἀνθρωπίνων καὶ [.....
284	..... ...].[....] δεδωκότα. λέγεται δὲ \| τὸ ῥῆμα τοῦτο καὶ
1	ἐπὶ θαυμασμοῦ· “καὶ μετὰ ταῦτα ἐπιστρέψουσιν οἱ υἱοὶ Ἰσ‐ ραὴλ καὶ ἐπιζητήσουσιν κύριον τὸν θεὸν αὐτῶν \| καὶ Δαυὶδ
2	τὸν βασιλέα αὐτῶν· καὶ ἐκστήσονται ἐπὶ τῷ κυρίῳ καὶ ἐν τοῖς
2	ἀγαθοῖς αὐτοῦ”. θαυμασμὸν ὧδε σημαίνει. \| 6 πολλὰ ἐποίησας σύ, κύριε ὁ θεός μου, τὰ θαυμάσιά σου.	276
3	πειραθεὶς τῶν εἰρημένων εὐποιιῶν ἐπεὶ μὴ μόνων τούτων τῶν \| ἀ̣[γ]α̣θῶν ἀπήλαυσεν, ἀλλ’ , ἵν’ οὕτως εἴπω, μητρόθεν
4	εἰς ταῦτα ἤχθη—καὶ αὐτὴ οὖν ἡ χρίσις αὐτοῦ παιδίου ὄντος
5	παραδόξως \| [γέγο]ν̣εν, κ[αὶ] λέγει ὅτι· “πολλὰ ἐποίησας σύ,
5	κύρι〈ε〉 ὁ θεός μου, τὰ θαυμάσιά σου”. πολλὰ καὶ μεγάλα ἐσ‐ τίν, “καὶ τοῖς διαλογισμοῖς σου”, \| [καθ’] οὓς ποιεῖς τὰ
6	θαυμάσια, “οὐδεὶς ὁμοιωθήσεται”. οὐδεὶς δυνήσεται τοιαῦτα θαυμάσια ποιῆσαι, οὐδεὶς δυνήσεται ἐξαγαγεῖν τι\|[να] ἐκ
7	λάκκου ταλαιπωρίας καὶ ἀπὸ πηλοῦ ὕλεως καὶ στῆσαι τοὺς πό‐ δας αὐτοῦ ἐπὶ πέτραν καὶ κατευθῦναι τὰ διαβήματα \| [αὐ]‐
8	τοῦ καὶ τὰ ἄλλα.
8	τὸ “οὐκ ἔστιν τίς ὁμοιωθήσεται” ἐὰν πρὸς τὸν πατέρα λέ‐ γηται, οὐ περὶ τοῦ υἱοῦ λέγει· οὐδεὶς γὰρ τῶν γενη\|τ̣ῶν ὁμοι‐
9	ωθήσεται. ὁ δὲ υἱὸς οὐχ ὁμοιωθήσεται· ἀίδιος γάρ ἐστιν, εἰ‐
10	κὼν καὶ χαρακτὴρ τῆς 〈θεοῦ〉 ὑποστάσεως. οὔκ ἐστιν \| τῶν ἐπὶ
10	μέλλοντι ἔχων τὸ ὁμοιωθῆναι· ὅμοιος γάρ ἐστιν.
10	ἐπερ( )· τὸ “τοῖς διαλογισμοῖς”; —διαλογισμοὶ κυρίως λέγονται \| οἱ λογισμ[ο]ὶ οἱ περὶ τῶν καθέκαστα. ὥσπερ ὁμι‐
11	λία ἐστὶν ψυχῆς τὸ διαλογίζεσθαι καὶ οὐκ ἔστιν ἐν προφο\|‐ ρᾷ ἅμα πο̣[λλὰ εἰπ]ε̣[ῖ]ν, οὕτω καὶ οἱ λογισμοὶ οἱ τῶν καθέ‐
12	καστα διαλογισμοὶ λέγονται. παραδέδοται τόπος ἐπιχει\|ρηματικὸ[ς ἐρωτῶν], εἰ ταὐτόν
13	ἐστιν τὸ ἐπίστασθαι τῷ διανοεῖσθαι, καὶ εἴρηται, ὅτι οὐ ταὐτόν ἐστιν· πολλὰ \| μὲν γὰρ ἔστ̣[ιν ἄ]φ̣ν̣ω ἐπίστασθαι,
14	πολλὰ δὲ διανοεῖσθαι οὐχί, ὥστε οὐ ταὐτὸν τὸ ἐπίστασθαι	278
15	τῷ διανοεῖσθαι. δύνα\|ται καὶ ὅλου̣ [γ]ένους λαβεῖν ἔννοιαν
15	καὶ ὅλου εἴδους. ἐπιστῆσαι δὲ τοῖς καθέκαστα, ἕκαστον καθ’ ἑαυτὸ διανο\|ηθῆναι ἅμα οὐ δύναται.
16	ἐπερ( )· ἵνα τὸ διανοηθῆναι ἐπὶ τῆς αἰσθήσεως; —ἀλλ’ ἐπὶ τῶν καθέκαστα διανοητῶν. \| ὡς οὐκ ἔστιν ἅμα πολλὰ εἰ‐
17	πεῖν, πολλὰ δὲ εἰδέναι, λόγος δέ τις τῆς ψυχῆς ἐστιν ἡ διάνοια, οὐ δυνατὸν ἅμα πολλὰ \| διανοεῖσθαι. ὁ θεὸς οὖν διαλογισμοὺς
18	τοιούτους ἔχει ὥστε ἅμα πάντα εἰδέναι, ὅμως δὲ ἑτέρως ἢ ὡς οἱ \| ἄνθρωποι· καὶ γὰρ ἐν Ἰσαίᾳ εἶπεν ὅτι· “ὡς ἀπέχει ὁ
20	οὐρανὸς ἀπὸ τῆς γῆς, οὕτω διανοήματα ὑμῶν ἀπὸ τῆς δια\|νοί‐
20	ας μου”. τὴν ὑπεροχὴν τῆς ἑαυτ[οῦ] διανοίας ἠθέλησεν ἐξ αἰσθητ{ικ}οῦ παραδείγματος δεῖξαι· οὐ γὰρ τοπικῶς \| ἀφέστη‐
21	κεν ἡ αὐτοῦ διάνοια τῆ〈σ〉 διανοία〈σ〉 τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ
21	μεγέθει ὑπεροχῆς. 6 καὶ τοῖς διαλογισμοῖς σου \| οὐκ ἔστιν τίς ὁμοιωθήσεται.
22	οὐδεὶς τοῖς διαλογισμοῖς τοῦ θεοῦ ὁμοιοῦται. ὡς εἰ ἔλε‐ γες· “οὐδεὶς τῇ δημιουργίᾳ τοῦ θεοῦ ὁμοι\|ωθήσεται”. κἂν γὰρ
23	ὦσιν δημιουργοὶ παρὰ ἀνθρώποις, ἀλλὰ οὐ τὴν ὑποκειμένην ὕλην κατασκευάζουσιν τῶν \| γινομένων. οἷον ὁ τέκτων ἐὰν ποι‐
24	ῇ κλίνην ἢ θρόνον οὐχὶ καὶ τὸ ξύλον ποιεῖ ἐν τῇ τέχνῃ. τὸ
25	τέλος μόνον ἐπιτί\|θη̣σιν̣ [τ]ῇ π̣ρολαβούσῃ [ὕ]λ̣ῃ. ὁ δὲ θεὸς
25	οὐχ εὑρὼν ὕλην τὸ εἶδος αὐτῇ ἐπιτίθησιν, ἀλλὰ συνυφίστησιν
25	αὐτὴν τῷ εἴδει. \| 6 [ἀπήγγει]λα καὶ ἐλάλησα, ἐπληθύνθησαν ὑπὲρ ἀριθμόν.	280
26	οἶδας ὅτι ἐὰν μή τι νοήσωμεν ὡς δεῖ καὶ θελήσωμεν αὐτὸ \| ἄλλῳ [ἀ]παγγεῖλαι, πῶς ποτε λέγομεν οὕτω καὶ οὕτω, ὅταν ἐ‐ πιστώμεθα ὅτι οὐ περιεδραξάμεθα οὗ ἠθελήσαμεν \| εἰπεῖν.
28	καὶ οὗτος οὖν λέγει· “ἀπήγγειλα καὶ ἐλάλησα”. ἐπεὶ τῶν διαλογισμῶν σου οὐδεὶς ὅμοιός ἐστιν, “ἀπήγγει\|λα καὶ ἐλά‐
29	λησα”.
29	δύναται δὲ καὶ οὕτω λαβεῖν· “ἀπήγγειλα” κατὰ τὴν διάθεσιν,
30	κατὰ τὴν νόησιν, καὶ “ἐλάλησα” αἰσθητῶς \| κατὰ τὴν προφοράν·
30	πρῶτον γὰρ δεῖ νοῆ̣[σα]ι, εἶθ’ οὕτως εἰπεῖν.
30	ἐπερ( )· “ἐπληθύνθησαν ὑπὲρ ἀριθμόν”; —οἱ διαλογισμοί, οἷς οὐδεὶς \| ὁμοιοῦται.
31	7 θυσίαν καὶ προσφορὰν οὐκ ἠθέλησας. λοιπὸν λέγει· “ἀνήγαγές με ἐκ λάκκου ταλαιπωρίας \| καὶ
32	ἀπὸ πηλοῦ ὕλεως, [ἔστ]ησας ἐπὶ πέτραν τοὺς πόδας μου, κατ‐ ηύθυνας τὰ διαβήματά μου”. ὅσον ἐπὶ τοῖς χριστηρίοις \| τού‐
33	τοις λόγοις καὶ [ταῖς ἔτι] μ̣ε̣ί̣ζ̣οσιν ε̣[ὐεργεσί]αις ἔδει θῦ‐
33	σαι καὶ ὁλοκαυτῶσαι τῷ θεῷ. ἀλλ’ οὐκ ἠθέλησας τὰ αἰσθητὰ \|
285	ὁλοκαυτώματα, τὰς θυσίας τὰς σωματικὰς τὰς ἐκ σφαγῆς ζῴων
1	καὶ τῶν ἄλλων, τὰ σκιώδη.
1	7 σῶμα κατηρτίσω μοι. \| ἀντὶ τούτων. ἑρμήνευσεν οὖν ὁ ἀπόστολος, ὅτι τοῦτο τὸ
2	σῶμα ἡ λογικὴ καὶ ἀναίμακτός ἐστιν θυσία. ὅταν οὖν μείζω〈ν〉 \| τις εὑρεθῇ θυσία, τότε τὰς προτέρας οὐκέτι θέλει· οὔκ εἰσιν	282
3	αὐτῷ θεληταί. μὴ ταραττέτω σε τὸ τῶν Διμοιριτῶν· λέγουσιν \| γάρ· “ὁ‐
4	ρᾷς ὅτι σῶμα”; —μὴ γὰρ ὁ λέγων ὅτι· “σῶμά μοι κατηρτίσω”,
4	τοῦτο λέγει ὅτι “μόνον”· καὶ γὰρ ὁ τέλειον ἄνθρωπον ἔχων
5	ἔχει σῶμα, \| ἀλλ’ οὐ μόνον. μονοπρόσωπον δὲ εἶπον ἐξ ἀρχῆς
5	τὸν ψαλμόν· ἀπὸ γὰρ τῆς ἀρχῆς ἕως τοῦ τέλους τὸ αὐτὸ λέγον πρόσωπον εἰ[σῆκτ]α̣ι. \| ὥσπερ οὖν ἐνταῦθα εἶπεν· “σῶμα δὲ
6	κατηρτίσω 〈μοι〉”, καὶ ἐν τοῖς ἑπομένοις ἐρεῖ· “οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχήν μου το[ῦ] ἐξᾶρα[ι αὐτήν]”. \| ἰδοὺ καὶ ψυχὴν ἔχει,
7	ἰδοὺ καὶ σῶμα. ἐπειδὴ δὲ περὶ αἰσθητῶν θυσιῶν διαδεχθεισῶν ὑπὸ τοῦ πνεύματος ὁ λόγος ἐστ̣[ίν], \| εἶπεν τὴν διαδεχομένην
8	θυσίαν. οὐχ ἡ ψυχὴ δέ ἐστιν ἡ κατὰ τοῦτο τὸ σημαινόμενον
8	θυσία γενομένη, ἀλλὰ τὸ σῶμα. \| εὖ δὲ καὶ τὸ οὐκ “ἐξηρτίσω”, ἀλλὰ αὐτὸς αὐτὸ “κατηρτί‐
9	σω”, “πνεύματος ἁγίου ἐπελθόντος” ἐν τῇ Μαρίᾳ “καὶ τῆς τοῦ
10	ὑψίστου δυνάμ[ε]\|ως ἐπισκιασάσης αὐτῇ”.
10	διὰ τοῦτο οὐκ ἠθέλησας οὐκέτι ἐκείνας τὰς θυσίας καὶ προσφοράς, ἐπεὶ “σῶμά μοι κατηρτί[σω]” \| τὸ μέλλον θυθῆναι
11	ὑπὲρ πάντων. καὶ τοῦτο δύναται λέγεσθαι· διὰ τοῦτο θυσίαν καὶ προσφορὰν̣ οὐκ ἠθέλη\|σας, ἐπεὶ κατηρτίσω ἡμῖν σῶμα, ὅπερ
12	ἱερουργεῖν καὶ θύειν σοι δυνάμεθα· “παρακαλῶ ὑ[μᾶς διὰ] τῶν οἰκτι\|〈ρμ〉ῶν, παραστῆσαι τὰ σώματα λογικὴν θυσίαν”.
13	ἐν ἄλλοις κεῖται· “ὠτία δὲ κατηρτίσω μοι”. [ὁ εἷς μὲν
13	οὖ]ν ἑρμηνεύ\|ων τοῦτο λέγει ὅτι· ἐπεὶ αἰσθητὴν θυσίαν καὶ	284
14	προσφορὰν οὐκ ἠθέλησας, “ὠτία μοι κατη[ρτίσω]”, δ̣ι’ ὧν ἀ‐
15	κούω \| τὰ περὶ τῶν δηλουμένων ὑπὸ τῶν αἰσθητῶν, οἷον τῆς
15	νοητῆς 〈θ〉υσίας τῆς αἰνέσεως· “θύσα[τε] τῷ θεῷ θυσίαν \| αἰνέσεως”. εἰς ἀκρόασίν με λοιπὸν καλεῖς, οὐκέτι αἰσθητὰ ἱερουργούμενα ζητεῖς, ἵν’ ᾖ τὸ λεγ̣[ό]μενον ὅμοι\|ον τῷ· “ἡ
17	παιδεία κυρίου διανοίγει μου τὰ ὦτα”. ὁ ἄμουσος ἄνθρωπος
17	οὐκ ἔχει ὠ[τ]ίον πρὸς τὸ ἀκοῦσαι μουσικῶν λόγων. \| καὶ ἄλλος δὲ εἶπεν τῶν ἑρμηνευτῶν· “ὠτία δέ μοι ἔσκα‐ ψας”, ἐπεὶ τὴ̣[ν ἀ]μ̣βλύτητα αὐτῶν περιεῖλες, τὸ ἐμ\|ποδίζον
19	τῇ ἀκοῇ περιεῖλες.
19	ἐπερ( )· ἐπὶ τοῦ Ἰησοῦ πῶς λαμβάνομεν; —εἶπον [ὅτι]
20	αἱ ἀλληγορίαι οὐκ ἐξομαλίζονται πρὸς \| τὰς ἱστορίας. καὶ
20	πολλάκις τὸ τοῦ Ἀβραὰμ καὶ τῶν δύο γυναικῶν παρ̣[ε]ί[λ]η‐ φα. εἶπόν σοι ὅτι οὔκ ἐστιν ἄτρε\|πτος οὐσία ἡ ψυχὴ τοῦ Ἰη‐
21	σοῦ. ὁμοούσιός ἐστιν ταῖς ἄλλαις καὶ πᾶν ὃ ἔχει καλόν, παρὰ τοῦ θεοῦ λόγου ἔχει αὐτό. ἐπεὶ τοί\|νυν ἔχει καὶ τὸ ἀκούειν
22	καλῶς, παρὰ τοῦ σωτῆρος ἔχει αὐτό. τῷ χ̣ρ̣ω̣μένῳ αὐτῇ ναῷ ὑπ‐
22	ῆρκται. \| 7 ὁλοκαυτώματα καὶ περὶ ἁμαρτίας οὐκ ἐζήτησας.
23	οὐδὲ ἐζήτησας οὐδὲ εὐδόκησας ἔτι τὰ τῆς σκιᾶς. “τί μοι \| πλῆθος τῶν θυσιῶν ὑμῶν; πλήρης εἰμί. ὁλοκαυτώματα τῶν κρι‐
24	ῶν καὶ στέαρ ἀρνῶν ο[ὐ βού]λομαι”. \|
25	8 τότε εἶπον· ἰδοὺ ἥκω.	286
25	τότε ἐγὼ ᾧ σῶμα κατηρτίσω, εἶπον· “ἰδοὺ ἥκω”, [ἀ]ντὶ τοῦ· [ἐπεὶ σκοπὸς τ]ῆς \| ἐπιδημίας αὐτοῦ οὗτός ἐστιν τὸ τὴν σκι‐ ὰν τέλος ἀπολαβεῖν, τὸ μηκέτι θυσίας καὶ [ὁλοκαυτώ]μ̣α̣\|τα
27	προσάγεσθαι, ἥκω ἐγώ, ἵνα πληρώσω τὴν θυσίαν ὁλοκαύτωμα
27	γενησόμενος. 8 ἐν κεφ[αλί]\|δι βιβλίου γέγραπται περὶ ἐμοῦ.
28	κεφαλὴ βιβλίου λέγεται “πᾶσα ἡ θεόπνευ〈σ〉τος γραφή”· τὸ γὰρ κεφά\|λαιον τῆς γραφῆς ἡ περὶ Χριστοῦ ἐστιν πολιτεί‐
29	α. κατὰ δεύτερ̣[ο]ν̣ λόγον καὶ περ[ὶ ἄ]λ̣λων λεγέσθω· εἰ μὴ
30	γὰρ \| ἤμελλεν ἡ ἐπιδημία γίνεσθαι, οὐκ ἂν αἱ παλαιαὶ γραφαὶ
30	π̣[ρ]ο̣ανεφώνου[ν] τὸ εὐαγγέλιον. ἐπερ( )· \| ἐπὶ τῆς πεντατεύχου τοῦτο ἐγράφη; —πᾶσαν
31	γρ̣αφὴν λέγει βιβλίον εἶναι, οὗ ἐ[στι]ν̣ κεφαλὶς τὸ τέλος δι’ ὃ \| αἱ γραφαὶ δέδονται, ἡ σωτηρία, ἡ ἐπιδημία.
32	ἐπερ( )· ἡ γένεσις [οὖν] τ̣οῦ κόσμου [διὰ το]ῦτο προισ‐ τορήθη; — \| ἵνα δεξιώσῃ τὴν γένεσιν τοῦ κόσμου ἐπὶ τῶν
33	ἀνθρώπων, κα̣[ὶ μετὰ ταύ]τ̣η̣[ν τὴν γένε]σιν τῶν ἀνθρώπων, \|
286	ἵνα χώραν λάβῃ ἡ ἐπιδημία. “ἀμνός” ἐστιν “τοῦ θεοῦ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου”. τὸ λεχθῆναι ὅτι ὁ Ἀδὰμ \| παρ‐
2	έβη “διὰ παρακοῆς” καὶ ὁ σωτὴρ “δι’ ὑπακοῆς” δεδικαίωται,
2	οὐ τὴν ἀναφορὰν ποιεῖται περὶ τοῦ σωτῆρος, \| ὅς ἐστιν	288
3	τύπος τοῦ μέλλοντος, ἐπεὶ αὐτὸς ὁ Ἀδὰμ “τύπος τοῦ μέλλον‐ τός ἐστιν”; “τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστίν, \| ἐ[γ]ὼ δὲ λέ‐
4	γω εἰς Χριστὸν καὶ τὴν ἐκκλησίαν”.
4	ὅτι δὲ οὐ πάντως, εἰ {πεν} λέγεται βιβλίον, ἐπὶ τῆς αἰσθή‐
5	σεως δεῖ λαβεῖν \| [αὐτ]ό, ὁ Ἰεζεκιὴλ ἀκούει ὑπὸ τοῦ θεοῦ·
5	“χάνον τὸ στόμα σου”, καὶ ὁρᾷ ἐπὶ τῆς θεοῦ χειρὸς βιβλίον, καὶ λέγει ὅτι· “λάβε αὐτὸ \| [καὶ] φάγε, καὶ πλησθήσεται ἡ
6	κοιλία σου”. “καὶ ἔφαγον”, φησίν, “καὶ ἐγένετο γλυκασμὸς ἐν τῇ κοιλίᾳ μου”. καὶ λέγει· \| [“τοῦ]το τὸ βιβλίον γέγραπται
7	ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν”. κατὰ τὰ πνευματικὰ καὶ νοητὰ ἔσω γέγραπται, κατὰ τὰ \| [αἰ]σθητὰ καὶ προφανῆ ἔξω. πλὴν ὁ σοφὸς ἀμφότερα κατεσθίει καὶ εὑρίσκει συμφωνίαν τῶν τε συμ\|[βό]λ̣ων καὶ τῶν
9	πρωτοτύπων. καὶ ἐν Ἰσαίᾳ πάλιν λέγει· “καὶ ἔσται τὰ ῥήμα‐
10	τα ταῦτα ὡς οἱ λόγοι τοῦ βιβλίου τοῦ \| ἐσφραγισμένου, ὃ ἐ‐
10	ὰν δῶσιν αὐτὸ ἀνθρώπῳ ἐπισταμένῳ γράμματα λέγοντες· λάβε, ἀνάγνωθι. λέγει· οὐ δύ\|ναμαι, ἐσφ[ρ]άγισται γάρ”. ὁ δὲ ἀ‐
11	γράμματος λέγει· “οὐκ ἐπίσταμαι γράμματα”. ☩αἰτοῦντες ἐκεῖ‐ νος☩ διέφερεν εἰ ἐσφρά\|γιστο ἢ οὐκ ἐ[σφράγισ]τ̣ο. καὶ λαμβά‐
12	νομεν πάλιν τὴν θεόπνευστον γραφήν, τὸν δὲ ἐπιστάμενον γράμματα \| καὶ μὴ δυνά̣[μενον ἀ]ναγνῶναι διὰ τὰς ἐπικειμέ‐
13	νας σφραγῖδας τὸν ἐκ περιτομῆς λαόν, τὸν δὲ μὴ ἐπιστάμε\|‐ νον γράμμα[τα τὸν ἀπ]ὸ τῶν ἐθνῶν.
14	9 τοῦ ποιῆσαι, ὁ θεός, τὸ θέλημά σου ἠβουλήθην.
15	διὰ τοῦτο “εἶπον· ἰδοὺ ἥκω”, \| ἐπεὶ τὸ θέλημα [ἠβου]λήθην
15	σου ποιῆσαι μετὰ τὸ μὴ θελῆσαί σε θυσίαν καὶ προσφοράν. οἱ ψευδοδοξοῦντες περὶ τὸν \| Χριστὸν λέγουσιν ὅτι διά‐	290
16	φορα θελήματά εἰσιν· καὶ γὰρ ἐνταῦθα λέγει· “ἥκω, βούλομαι ποιῆσαι τὸ θέλημά σου”, ἐν τῷ εὐαγγελίῳ· \|“καταβέβηκα ἀπὸ
17	τοῦ οὐρανοῦ οὐχ ἵν[α] ποιήσω ἀνθρώπινον θέλημα, ἀλλὰ τὸ τοῦ πέμψαντός με”. διὰ τοὺς λέγον\|τας οὖν ὅτι δύο θελήματα, ἐ‐
18	ροῦμεν ὅτι· [τὰ δι]άφορα θελήματα γίνονται ἤτοι κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἢ κατ’ ἐναντιό\|τητα. ὁ προκόπτων ἐν ἀρετῇ θέ‐
19	λει δ̣[ικαιοσ]ύνην καὶ ὁ τελειωθείς, καὶ οὔκ ἐστιν τὸ τοῦ τε‐
20	λείου θέλημα ταὐτὸν \| τ[ῷ] προκόπτοντος ἢ εἰσαγομένου. γί̣‐
20	[ν]ε̣ται δὲ ἢ πληθὺς ἢ δυὰς τῶν θελημάτων κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον, \| γίνεται δὲ καὶ κατ’ ἐναντιότητα, ὅταν̣ ὁ̣
21	μέν τις ἀγαθὰ αἱρῆται, ὁ δὲ κακά, ὁ δὲ θέλῃ σωθῆναι, ὁ δὲ ἁμαρτεῖν. τὸ τοίνυν \| τοιοῦτον θέλημα τῷ υἱῷ προσάψαι τὸ
22	κ̣[α]ὶ ἐναντιότητα ἔχον, ἐσχάτη ἐστὶν ἀσέβεια. εἶτα δὲ καὶ τὸ πρὸς τοὺς Μανι\|χαίους ποιοῦμαι. ποιητέον
23	πρὸς τούτους· τὸ θέλημα τοῦ σωτῆρος εὑρίσκεται ἀγαθὸν ὄν· λέγει γὰρ καταβεβηκέναι ἀπὸ τοῦ \| οὐρανοῦ ”[ἵνα] ποιῶ τὸ
24	θέλημα τοῦ θεοῦ”. τὸ δὲ ποιεῖν τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ ἀγαθόν
25	ἐστιν. καὶ πάλιν· “ἐλήλυθεν ζητῆσαι καὶ \| σῶσαι τὸ ἀ[πο‐
25	λω]λός”. καὶ [πάλ]ιν· “ἐὰν θέλῃς, δύνασαί με καθαρίσαι”. εἰ τοῦτο τοῦ υἱοῦ τὸ θέλημα, θέλει πάντα τὰ ἐπωφελῆ \| [.....
26	..... ..]εομυχη. ἐναντίον δὲ 〈ὂ〉ν αὐτῷ τὸ θέλημα τοῦ πατρός,
26	σοὶ καταλιμπάνω τὸ ἀκόλουθον σκοπεῖν. εἰ δὲ {κατὰ} τὸ \| μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον ἐν θελήμασιν ἐν διαθέσει εὑρίσκεται,
27	ἔσται καὶ ὁ πατὴρ ἔχων διάθεσιν καὶ ὁ υἱός, τουτέστιν ποι‐
27	ότητα, \| καὶ οὐκέτι ἀσώματος ὁ πατήρ, οὔκ ἐστιν ἁπλῆ̣ οὐσί‐	292
28	α, οὔκ ἐστιν ἀσύνθετος. οὐδὲ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον ῥητέον \| οὐδὲ κατ’ ἐναντιότητα· τὸ γ[ὰρ τ]οῦ υἱοῦ θέλημα
29	ἀ̣[πο]δείκνυται ὅτι ἀγαθόν ἐστιν. {οὐ θεμιτὸν δὲ κατὰ θεὸν
30	εἰπεῖν} ὅμως \| λέγει τοῦτο θέλημα αὐτοῦ εἶν̣[α]ι τὸ τελει‐
30	ῶσαι τὸ θ̣[έ]λ̣ημα τοῦ πατρός. 〈οὐ θεμιτὸν δὲ κατὰ θεὸν εἰ‐
30	πεῖν〉. οὐδὲ ἐναντίον ἐστὶν οὐδὲ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον. περὶ ἄρα \| τοῦ ἀνθρώπου δεῖ ἐκλαβεῖν ταῦτα.
31	9 καὶ τὸν νόμον σου ἐν μέσῳ τῆς κοιλίας μου. ἐστὶν τροφὴ πνευματικὴ χω\|ροῦσα εἰς τὴν κοιλίαν [τοῦ ἔ]‐
32	σ̣ω ἀνθρώπου. π[νευμα]τικὴ δὲ τροφή, παντί που δῆλον, ὁ νό‐
287	μος· οὐδὲ γὰρ αἰσθητή \| ἐστιν τροφή.
1	αὕτη δὲ ἡ κοιλία πολλάκις ἐπαινεῖται, καὶ ἐν τῷ· “ἀπὸ τοῦ φόβου σου ἐν γαστρὶ ἐλάβομεν”. καὶ ὥσπ̣[ερ] \| αὕτη ἡ
2	κοιλία ἐν γαστρὶ λαμβάνει ἀπὸ θείου πνεύματος—τοῦτο δέ
2	ἐστιν ὁ τοῦ θεοῦ φόβος—, οὕτω καὶ θείαν τροφὴν δέχετ̣[αι] \| εἰς ἑαυτήν. μηκέτι θέλοντός σου θυσίαν ἢ προσφορὰν ἢ ὁλο‐ καυτώματα τὸν πνευματικὸν νόμον τρο[φὴν] \| ἔσχον.
4	10 εὐηγγελισάμην δικαιοσύνην ἐν ἐκκλησίᾳ μεγάλῃ.
5	“μεγάλη ἐκκλησία” ἐστὶν ἡ ἐκ τῶν κα[θέκασ]\|τα μεγάλων
5	συνκειμένη, περὶ ὧν ὁ Παῦλος· “σοφίαν ἐν τοῖς τελείο〈ι〉ς λαλοῦμεν”, ὡς τὸ τούτων ἄ[ρα] \| ἄθροισμα “ἐκκλησία μεγάλη”
6	ἐστίν.	294
6	δικαιοσύνην οὐ τὴν κατὰ νόμον, περὶ ἧς λέγει ὁ ἀπόστο‐ λος· “κατὰ τὴν [ἐν νό]\|μῳ δικαιοσύνην γενάμενος ἄμεμπτος”.
7	ταύτην οὖν τὴν δικαιοσύνην εὐηγγελισάμην τῇ μεγάλῃ ἐκκλη‐ σί[ᾳ]· \| εἰ γὰρ τὸ γράμμα καὶ τὴν σκιάν, οὐ μεγάλοις εὐ‐
8	ηγγελίζετο, ἀλλὰ νηπίοις. ἐπερ( )· ποίαν δικαιοσύνην; —περὶ ἧ̣[ς] \| ὁ σωτὴρ ἔλε‐
9	γεν· “ἐὰν μὴ περισσεύσῃ ὑμῶν ἡ δικαιοσύνη πλέον τῶν γραμμα‐
10	τέων καὶ Φαρισαίω[ν”, μ]ὴ̣ κ̣α̣τ̣ὰ̣ \| τὴν σκιὰν αὕτη ἐστίν; ἡ
10	ὑμῶν οὖν—τῶν μαθητῶν—, ὁ σωτὴρ λέγει, περισσευσάτω ἡ δι‐ και[οσύνη] πλείω \| τῆς ἐκείνων. καὶ λέγει, ὅτι σὺν ἀγνοίᾳ
11	ἦν ἡ ἐκείνων. διὰ τοῦτο μὴ ἀγνοήσωμεν τὴν τοῦ θεοῦ [δικαι‐ οσύ]νην, ἀλλ’ εὐ\|αγγελισώμεθα αὐτήν. \| 10 ἰδοὺ τὰ χείλη μου οὐ μὴ κωλύσω. χείλη ὧδε τὸν λόγον λ̣[έγει. πολλάκ]ις ὅταν \| ἐπὶ μικρῶν
14	καὶ ἀτελῶν ἀνθρώπων καλέσῃ λόγος εἰπεῖν τι, κωλύομεν ἑαυ‐
15	τῶν τὰ χείλη, ο[ὐ]κ̣ [ἔχομ]εν αὐτὰ ἀπο\|λελυμένα, ἀλλὰ συν‐
15	καταβαίνομεν, ἐπικρύπτομεν, παροιμιωδ[ῶ]ς λέγομεν, καὶ κ[ωλ]ύ̣εται ἡμῶν \| τὰ χείλη. ὅταν δὲ τελείοις καὶ μεγάλῃ
16	ἐκκλησίᾳ, {ἐπεὶ} οὐ κωλύει ἑαυτ[οῦ τὰ] χ̣είλη, 〈ἐπεὶ〉 οὐδὲν ἐνποδίζει ἐκείνοις \| εἰπεῖν.
17	δυνατὸν δὲ καὶ τοῦτο εἰπεῖν· ὡς τό· “καὶ ἐν τῷ νόμῳ αὐ‐ τοῦ μελετ[ήσει ἡ]μέρας καὶ νυκτός”. οὐδέποτε \| κωλύει ἑαυ‐
18	τοῦ τὰ χείλη ἀεὶ τοὺς τοῦ θεοῦ λόγους προφέρων̣. [τὸ] δὲ “ἀεὶ” οὕτω ἄκουε· ὡς δεῖ καὶ ὡς \| προσῆκόν ἐστιν τοῦτο ποι‐
19	εῖν· κἂν γὰρ σιωπᾷ, ἐν τ[ῇ] διανοίᾳ λαλ[εῖ], κ̣αὶ καθεύδων,	296
20	ὅταν ὡς δίκαιος καθεύ\|δῃ, μετὰ λόγου τοῦτο ποιεῖ. καὶ διὰ
20	τῆς σιωπῆς μνᾶταί τι ἀγαθόν.
20	10—11 κύριε, σὺ ἔγνως τὴν δικαιοσύνην μου. \| ἐπεὶ πολλὰ τὸ δὴ λεγόμενον ἐμαρτύρησεν ἑαυτῷ—τὸ γὰρ “εὐαγγελίσασθαι δικαιοσύνην ἐν ἐκκλ〈ησ〉ίᾳ μεγάλῃ” \| μέγα
22	ἐστὶν καί, ἵν’ οὕτως εἴπω, ὑπὲρ ἄνθρωπον—, λέγει τῷ θεῷ· “σὺ ἔγνως τὴν δικαιοσύνην μου”. τα[ύτ]η̣ν, ἣν ἀπαγ\|γέλλω,
23	ἔχω καὶ πεποίωμαι κατ’ αὐτήν.
23	εἰ δὲ καὶ περὶ τοῦ ἀνθρώπου τοῦ σωτῆρος λέγ[οι]το ὁ ψαλ‐ μό[ς, ὅτι]· ἐπεὶ οὐκ ἔ\|γνω ἁμαρτίαν, ἀλλὰ ἡ ἁμαρτία ἣν γέ‐
24	γονεν, δικαιοσύνης ἐστὶν ποιητ̣ική.
25	δύνα̣[ται δὲ] καὶ τ[οῦτο]· κἂν ἀ\|γνο〈οῦ〉ντές τινες βλάσ‐
25	φημα περὶ ἐμοῦ λέγουσιν, ἀλλὰ σὺ ἐπίστασαι τὴν δικαιο[σύ‐ νην μου. ὡς καὶ ἡ Σω]σ̣ά̣[ν]\|να εἶπεν· “σὺ ἐπίστασαι ὅτι ψευ‐
26	δῆ μου καταμαρτυροῦσιν”. 11 οὐκ ἔκρυψα ἐν τῇ [καρδίᾳ μου τὴν ἀλήθειάν] \| σου.
27	ὁ γνοὺς τὴν τοῦ θεοῦ δικαιοσύνην οὐ κρύπτει τὴν σύνζυγον αὐτῇ ἀλήθεια[ν ἐν τῇ καρδίᾳ. σύνζυγος τῇ] \| δικαιοσύνῃ ἡ
28	ἀλήθεια ὀνομάζεται ὅταν λέγῃ· “ἀλήθεια ἐκ τῆς [γ]ῆς ἀνέτει‐ λεν, [καὶ δικαιοσύνη ἐκ τοῦ] \| οὐρανοῦ διέκυψεν”. τὸν σω‐
29	τῆρα λέγει δικαιοσύνην ἐκ τοῦ [οὐρα]ν̣οῦ διακεκ̣[υφυῖαν· λέ‐
30	γει γάρ· “ἔκλινεν] \| τὸν οὐρανὸν καὶ κατέβη”. “ἀνέτειλεν”
30	δὲ “ἐκ τῆς γῆς” λαβού[σης τέλος τῆς ἐπιδημίας.
30	δύναται δὲ καὶ] \| οὕτω λαβεῖν· ὅταν ἐκ τῆς γῆς, τῆς ψυ‐	298
31	χῆς ἐκείνης τῆς ἀγαθῆς [καὶ καλῆς ἀνατείλῃ τῆς ἀκουσάσης
288	τὸν λόγον] \| [κ]α̣ὶ καρποφορησάσης.
1	διακύπτει οὖν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἡ δικαιοσύνη. καὶ ἐν ἄλλῳ ψαλμῷ λέγει· “ἔλεος καὶ ἀλήθεια \| [συ]νήντησ〈α〉ν, δικαιοσύ‐
2	νη{ν} καὶ εἰρήνη{ν} κατεφίλησα〈ν〉”. οἱ ἀναγιγνώσκοντες τὰς ἱστορίας εὑρίσκουσιν, \| [ὅτ]ι ἀπὸ ἀδικημάτων οἱ πόλεμοι
3	καὶ ταραχαὶ ἐνίστανται. ἡ δὲ ἀλήθεια ἔχει ἔλεον θεοῦ· εἰ μὴ ἐλεήσῃ γὰρ θεός, \| [οὐ] δ̣ύναταί τις γνῶναι τὴν ἀλήθειαν,
4	ὅση καὶ οἵα ἐστίν. διὰ τοῦτο οὖν “ἔλεο〈σ〉 καὶ ἀλήθεια{ν}
4	συνήντησαν”.
5	δυνατὸν δὲ \| [καὶ] τ̣ὸ ἔλεος, οἷον ὁ τὸν πλησίον ἀγαπῶν
5	ὡς ἑαυτὸν ἐλεήμων ἐστὶν τοῦ πλησίον καὶ αὐτὸς τὸν ἴσον ἔ‐ λεον παρ’ αὐ\|τοῦ [ἀπ]α̣ιτῶν· καὶ γὰρ ἡ ἀλήθεια φανεροῦται.
6	ὥσπερ οὖν ἡ δικαιοσύνη ἡγεῖται τῆς εἰρήνης, οὕτω καὶ 〈ὁ ἔλεοσ〉 \| 〈τῆς ἀληθείασ〉. πλὴν ἀμφότερα ἓν καὶ ταὐτόν ἐστιν.
7	ἐὰν οὖν ἐπαισχυνθῇ τὸν Ἰησοῦν καὶ τοὺς λόγους αὐτοῦ, τὴν ἀλήθειαν \| αὐτοῦ ἐπαισχύνεται.
8	11 καὶ τὸ σωτήριόν 〈μ〉ου εἶπα.
8	ἡ ὁμολογία τῆς ἀληθείας σωτήριόν μού ἐστιν. \| ε̣ἰ δ̣[ὲ] κ̣[αὶ τὸ]ν Χριστὸν λέγει τὴν ἀλήθειαν, αὐτὸν πάλιν
9	λέγει τὸ σωτήριον, καὶ τὸ σωτήριόν μου ἐλάλησα καὶ τὴν \|
10	ἀλή[θειάν σου] ἐφανέρωσα. τὸ σωτήριον ὄντα τὸν Χριστὸν ὃν
10	φανερῶ, λαλῶ.
10	11 οὐκ ἔκρυψα τὸ ἔλεός σου καὶ τὴν \| ἀλή[θειάν σ]ου ἀ‐	300
11	πὸ συναγωγῆς πολλῆς.
11	εἴπομεν ὅτι συνέζευκται τῇ ἀληθείᾳ τὸ ἔλεος. “συναγωγὴν” δὲ \| “πολ[λὴν” λ]έγει τὴν ἀπὸ ἐθνῶν πιστεύ‐ σασαν, τὴν ἀπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν συνκροτηθεῖσαν. καὶ \| ὁ σο‐
13	φ[ὸς τοῦτο] λ̣έγει καὶ ὁ Ἰησοῦς κατὰ τὸν ἄνθρωπον.
13	12 σὺ δέ, κύριε, μὴ μακρύνῃς τοὺς οἰκτιρμούς σου ἀπ’
13	ἐμοῦ.\| οἰκ[τιρμοῖς τ]οῖς [σο]ῖς εἰς τὸ ἀμέμπτως καὶ ὡς δεῖ λέ‐
15	γειν ἐλήλυθα. μὴ μακρύνῃς οὖν αὐτούς, ἵν’ ἐπι\|μείνω̣ [τοι‐
15	ο]ῦ̣τος. “ταχὺ προκα[τα]λαβέτωσαν ἡμᾶς οἱ οἰκτιρμοί σου, κύ‐ ριε, ὅτι ἐπτωχεύσαμεν σφόδρα”. ἐὰν \| μακρυνθῶσιν οἱ οἰκτιρ‐
16	μοί, γίνεται πτωχεία. φυλάττεται ἐκεῖνος, ἀφ’ οὗ οὐκ ἐμα‐ κρύνθησαν, \| πλούσιο〈σ〉· πλούσιο〈σ〉 δὲ ἐν τῷ ε̣[ἰληφ]έναι
17	τὴν ἀλήθει[α]ν̣ καὶ τὸ ἔλεος. 12 τὸ ἔλεός σου καὶ ἡ ἀλήθειά σου \| διὰ παντὸς ἀντελά‐
18	βοντό [μου].
18	οἰκτίροντός σου ἐμὲ ἀντελάβοντό μου τὸ ἔλεός σου καὶ ἡ ἀλήθειά σου. “μὴ μα\|κρύνῃς” οὖ̣ν̣ “τοὺς οἰκτιρμούς σου”,
19	[ἵν]α μείνῃ οὕτως ἀ̣ν̣τιλαμβανομένη ἡ ἀλήθειά σου καὶ τὸ
19	σύνζυγον αὐτῇ ἔλεος. \|
20	13 ὅτι περιέσχον με κ[α]κ[ά], ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός. διὰ τοῦτο “μὴ μακρύνῃς τοὺς οἰκτιρμούς σου \| ἀπ’ ἐμοῦ”,	302
21	ὅτι κακὰ πολλὰ περιέσχον με οὐχ ὑποβαλλόμενα ἀριθμῷ ἤτοι διὰ τὸ πλῆθος—ἐὰν τὰ ἐπίπο\|να σημαίνηται, διὰ τὸ πλῆθος
22	[οὐκ] ἔχουσιν ἀριθμόν. ἐὰν δὲ τὰ ἄλλα κακά, τὰ πρακτὰ περὶ ὧν εἴρηται· \| “ἐν [γέλω]τι ἄφρω[ν] πράττει κακά”, οὔκ εἰσιν ἐν λόγῳ τινὶ ἢ ἀριθμῷ· οὐ γὰρ τῶν ὄντων εἰσίν, ἐπινοή\|μα‐
24	[τά εἰσ]ιν ἀνθρώπ[ων], π̣αραβάσεις̣ εἰσὶν θείων νόμων. τὸ
25	διττὸν οὖν τῶν κακῶν λάμβανε σημαινό\|[μενον].
25	13 [κα]τέλαβόν με 〈αἱ〉 ἀνομίαι μου, καὶ οὐκ ἠδυνήθην
25	τοῦ βλέπειν. δυνατὸν δὲ καὶ οὕτω λα\|[βεῖν· “ὅτι περιέσ]χον με κακὰ”
26	οὐχ ὑποπίπτοντα ἀριθμῷ—ὡς εἴρηται νῦν, δύο τρόπους—, διὰ τοῦτο· “αἱ γὰρ \| [ἀνομίαι μου κατέ]λαβόν με”. ἀπὸ ἄλλης
27	δὲ ἀρχῆς αὐτὸ ἀναγνωστέον, συναπτομένου τοῦ· “ὅτι περιές\|‐ [χον με κακά”· “σὺ δέ, κύριε], μὴ μακρύν[ῃς τ]οὺς οἰκτιρμούς
28	σου ἀπ’ ἐμοῦ”, “ὅτι περιέσχον με κακά, ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός”. \| [ἀμφοτέρων οὖν ἡγ]είσθω· “τὸ ἔλεός [σου] καὶ ἡ ἀλήθειά σου
30	διὰ παντὸς ἀντελάβοντό μου”. ὧδε οὖν τοῦτο λέγει· \| [ἀνομί‐
30	ας λέγει τὰς] ἕ̣[ξ]ε̣[ων] ἐ̣[ν]ε̣[ργητι]κ̣ὰς καὶ ὑποβαλλούσας τὰς ἀνομίας δυνάμεις. “κατέλαβόν με” οὖν \| [“αἱ ἀνομίαι
31	μου, καὶ οὐκ ἠδυνήθην τοῦ βλέ]πειν”· βλαπτικαὶ γάρ εἰσιν τῶν ὄψεων τοῦ νοῦ, ἀβλεψίαν παρέχουσιν \| [τῷ ὄμματι τοῦ
32	ἔσω ἀνθρώπου. ἐπεὶ οὖν κατέλαβόν μ]ε, οὐ δύναμαι βλέπειν.
32	καὶ αὐτὰς δὲ τὰς ἕξεις δυνατὸν λαβεῖν. ἡ προ\|[τέρα δὲ	304
33	ἐξήγησις ἔλαβεν τὰς ἐνεργού]σας δυνάμεις. καὶ αὐταὶ κατέ‐
289	λαβόν με, διώκουσαι ὑποχείριόν με ἔλαβον, \| καὶ διὰ τοῦτο
1	οὐ δύναμαι ὁρᾶν· βλαπτικαὶ γὰρ τῶν ὄψεών εἰσιν αἱ ἀνομίαι
1	τοῦ ἔσω ἀνθρώπου. 13 ἐπληθ[ύν]\|θησαν ὑπὲρ τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς μου, καὶ
2	ἡ καρδία μου ἐνκατέλιπέν με. ἐὰν θέλῃς αὐτὰς τὰς \| ἁμαρτίας, καταλαμβάνουσιν, ὅταν
3	τις ὑποπέσῃ αὐταῖς καὶ ἁμαρτήσῃ· τοῦτο γὰρ παθὼν βλάπτεται \| τὸ διανοητικὸν τῆς ψυχῆς.
4	ἐὰν δὲ καὶ τὰς ἐνεργούσας αὐτὰς δυνάμεις, ὁμωνύμως κα‐
5	λοῦνται π̣ο̣λλάκις \| τῷ ὀνόματι τῆς ἕξεως.
5	“καὶ ἡ καρδία μου ἐνκατέλιπέν με”.
5	ἐπεὶ αἱ ἀνομίαι αἱ καταλαβοῦσαί με καὶ ἀ[φε]λόμεναι \| τὸ βλέπειν μου “ὑπὲρ τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς μου ἐπληθύνθη‐ σαν”, “ἐνκατέλειψέν με ἡ καρδ[ία] μου”, [οὐκ]έ̣τ̣ι ἔχω \| τὴν
7	ἀνθρώπου καρδίαν τὴν σοφοῦ· ἡ τοῦ γὰρ λέγοντος ταῦτα καρ‐ δία σαρκίνη ἐστίν. ὅταν οὖν ἐνκαταλείψ[ῃ τι]ν̣ὰ ἡ̣ σ̣[αρ]\|κί‐
8	νη καρδία, λιθίνη γίνεται.
8	14 εὐδόκησον, κύριε, τοῦ ῥύσασθαί με. ἐπεὶ κατέλαβον αἱ ἀνομίαι καὶ βλέ[πειν] οὐ [δ]ύ̣\|ναμαι
9	καὶ ἐπληθύνθησαν ὑπὲρ τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς μου, “εὐδό‐
10	κησ[ο]ν τοῦ ῥύσασθαί με”, ἵνα μὴ μείνῃ [ἡ καρδία] \| ἐνκατα‐
10	λελειμμένη.
10	ἐὰν δὲ περὶ τῶν τριχῶν ταύτης τῆς κεφαλῆ[ς] ᾖ̣{ν} ὁ λό‐ γος, ὑπερβολικῶς εἴρηκεν ε̣[..... .] \| ἐὰν γένωνται ἀνομί‐	306
11	αι, οὐ δύνανται ὑπερβαλεῖν τὸ πλῆθος τῶ̣ν τριχῶν τῆς κεφα‐ λῆς. ὑπερβολικῶς [οὖν] \| εἴρηται. ἐὰν δὲ 〈μ〉ή, τοῦτο λέ‐
12	γει· αἱ γὰρ τρίχες τῆς κεφαλῆς μου, τουτέ̣στιν τὰ ἀναίσθη̣‐ [τα] κ̣[ι]νήματα τὰ μ[ὴ τ]ῷ \| ὄντι πρέποντα νῷ, τρίχες εἰ‐
13	σίν· τῶν γὰρ ἐν ἡμῖν ἀναισθήτ[ω]ν καὶ αἱ τρίχε[ς εἰσὶν αἱ ἁπ]τ̣όμεναι. τοῦ̣τ̣ο̣ \| οὖν λέγει· καταλαβουσῶν τῶν ἀνομιῶν
14	μου καὶ βλέπειν μη̣κέτι δυναμέ̣[νου, ἐπληθύ]ν̣θησαν αἱ τρί‐
15	χε[ς] \| τῆς κεφαλῆς μου, τὰ ἀναισθήτως διανοούμενα, τὰ ἀνοή[τως] ἐνθυμούμεν̣[α. διὰ τοῦ]το ἡ καρδία μου, \| αὐτὸς
16	ὁ νοῦς, ἐνκατέλιπέν με. οὐκέτι ἐμὸς νοῦς ἐστιν ὑποσυρ[εὶς]
16	ε̣[ἰ]ς ἁμαρτίαν. 14 [κ]ύριε, εἰς τὸ βοηθῆσαί μ[οι] \| πρόσχες.
17	αἰτῶ σε γὰρ εὐδοκῆσαι τοῦ ῥύσασθαι οὐκ ἄλλου χάριν ἢ ἵν[α] π̣ρόσχῃς τῷ βοηθῆσαί μοι. βοηθεῖς δέ μοι, ἐὰ[ν] \| ἐκ‐
18	τὸς τῶν κρατού〈ν〉των πολεμίων με ποιήσῃς.
18	15 καταισχυ[νθεί]ησαν καὶ ἐντραπείησαν ἅμα οἱ ζητοῦντες τὴν \| ψυχήν μου τοῦ ἐξᾶραι αὐτήν.
19	ἔλεγον μονοπρόσωπον εἶναι τὸν [ψαλ]μ̣όν. καὶ ἐὰν ἄνθρω‐
20	πος ᾖ{ν} ὁ λέγων, περὶ ἀμφ[ο]\|τέρων δέησιν ἀναπέμπει περί
20	τε τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς. ἐὰ̣[ν οὖν “ὁ] τοῦ ἀνθρώπου υἱός”, ὁ ἐκ τῆς Μαρίας προεληλυ\|θὼς ναός, λέγῃ ταῦτα, ἐροῦ‐
21	μεν πρὸς τοὺς λέγοντας σῶμα μόνον [ἀν]ειληφέναι διὰ {τοῦ} τὸ εἰρῆσθαι· “σῶμα δὲ \| κατηρτίσω μοι”, —ἰδοὺ καὶ τοῦτο	308
22	λέγει, τὸ αὐτὸ δὲ πρόσωπόν ἐστι[ν τὸ ἀ]π̣αγγέλλον. ἐντρέ‐ πονται καὶ αἰσχύ\|νονται οἱ γνῶ̣σιν λαμβάνοντες τῆς ἀληθείας.
23	15 ἀπο[στ]ραφείησαν ε[ἰς τὰ] ὀπίσω καὶ ἐντραπείησαν οἱ \| θέλοντές μοι κακά.
24	μέγα πρᾶγμά ἐστιν τὸ τὴν κακίαν εἰ[ς τὰ] ὀπίσω ἀ[ποστ]ρα‐
25	φῆν[αι]· τὸ \| ἔνπροσθεν γὰρ ἐλαύνειν βλαβερόν ἐστιν. “εἰς
25	τὰ ὀπίσω” οὖν “ἀποσ[τρ]αφείησαν” ὥ̣[στ]ε μὴ αὐξῆ[σαι τὴ]ν ὁδόν, μὴ ἐλά\|σαι ἐπὶ τὸ χεῖρον.
26	16 ἐνδυσάσθωσαν παραχρῆμα αἰσχύνην αὐτῶ[ν] οἱ λέγοντ[ές
26	μ]οι· ε[ὖγε εὖγε]. [ἐστ]ὶν εὐχ[ό]\|μενος περὶ ὧν λέγει “παραχρῆμα”, ἵνα̣ μὴ
27	ἐπιμείνωσιν ἐν τ[ῷ] κακῷ, ἵνα̣ [μὴ ἀδιαλείπτως λέγ]ω[σ]ι̣[ν]· “εὖγε εὖγε εὖγε”. ἐπιχαιρεκάκων ἐστὶν [λέγει]ν “εὖγε εὖγε”
28	ἐπ̣[ὶ] τ̣οῖς πα〈θ〉οῦσιν ἀ̣[νάρε]στόν τι. 17 ἀγ[α]λλ[ιάσαιντο] \| καὶ εὐφρανθείησαν 〈ἐπὶ σοὶ〉 πάντες
29	οἱ ζητοῦντές [σε], κύριε.
29	εἰπὼν πε̣[ρὶ] τῶν ἐναντίω[ν, ἵ]ν̣α καὶ αἰσχυνθῶσιν καὶ
30	ἐν\|τραπῶσιν καὶ εἰς τὰ ὀπίσω ἀποστραφῶσιν ἐπιχαιρε̣κ̣[άκως] λέγοντες ”[εὖ]γε εὖγε”, λέγει· “ἀγαλλιάσ〈αιντο〉 καὶ \| εὐ‐
31	φρανθείησαν ἐπὶ σοί, κύριε, οἱ ζητοῦντές σε”. τότε ἀγαλλι‐
31	ώμε̣[θα] καὶ εὐφραιν̣[ό]μ̣εθα, ὅταν ζητήσαντες εὕρωμέν \| σε·	310
32	ἀγαλλιᾶται γὰρ καὶ εὐφραίνεται ὁ ζ̣η̣τῶν τι, ὅταν [αὐτὸ εὕ]‐ ρ̣ῃ. κ[ἂν οὖν] ἐπίπονα, κἂν ἄλλα βλάπτοντα \| ἐπέλθῃ, ζη‐
33	τοῦμέν σε εὑρεῖν βοηθόν. τότε̣ [δ]ὲ̣ φαινόμ[ενος βο]ηθεῖς
33	κ̣[αὶ λέγει]ς· “ἔτι σοῦ λαλοῦντος ἐρῶ· ἰδοὺ πάρειμι”. \|
290	17 καὶ εἰπάτωσαν διὰ παντός· μεγαλυνθήτω ὁ κύριος.
1	ἐπεὶ εὑρόντες σε εὐχαριστοῦντες 〈 “εἰπάτωσαν διὰ παν‐ τός· μεγαλυνθήτω ὁ κύριοσ”〉, ἔχοιεν ἐκεῖνα \| τὰ δι’ ἃ
2	ὑμνεῖν ὀφείλουσιν καὶ ἀγαλλι[ᾶ]σθαι. {εἰπάτωσαν διὰ παν‐
2	τός} δύναται δὲ καὶ τοῦτο· μὴ ὑπάρξοι ποτὲ αὐτοῖς \| ἀχ̣[α]‐
3	ρι[σ]τία.
3	17 οἱ ἀγαπῶντες τὸ σωτήρ[ιό]ν σου.
3	τὴν δικαίου σωτηρίαν ἢ τὸν αἴτιον αὐτοῖς γινόμενον σω‐ τηρίαν μέλλουσαν. \| “διὰ π[αν]τὸς Μεγαλυνθήτω ὁ κύριος,
4	λεγέτωσαν”. ἀγαπῶντες τὸ σωτήριόν σου καὶ μεγαλύνουσιν
5	διὰ παντὸς ἐπ’ αὐτῷ τὸν \| θεόν.
5	18 ἐγὼ δὲ πτωχὸς καὶ πένης εἰμί· κύριος φροντιεῖ μου.
5	διὰ τοῦτο παρακαλῶ ὑπαρχθῆναί μοι τὴν σὴν βοήθειαν \| κ̣αὶ [εὐδο]κῆσ[αί] σ̣ε τοῦ ῥύσασθαί με, ὅτι “πτωχὸς καὶ πένης
6	εἰμί”. οὐ δύναμαι ἐμαυτῷ ἐπαμύνειν, οὐ δύναμαι ἔξωθεν ἐμ‐ αυτὸν \| [τ]ῶ[ν ἐπι]κειμένων ποιῆσαι, εἰ μὴ σὺ βοηθήσῃς.
7	“πτωχὸς” οὖν “εἰμι καὶ πένης”. διαφορὰ δὲ τούτων καὶ	312
7	ἄλλοτε εἴρηται. \| 18 [βο]ηθός μου καὶ ὑπερασπιστής {εἶ} μου σὺ εἶ· ὁ
8	θεός μου, μὴ χρονίσῃς. ἐπεὶ σὲ βοηθὸν ἐπεκαλεσάμην καὶ ὑπερασπιστὴν \| [προ‐
9	βάλ]λ̣οντα ὑπὲρ ἐμοῦ τὴν ἀσπίδα σου—α̣ὕ̣τη δέ ἐστιν ἡ ἀ‐
9	λήθεια· “ὅπλῳ” γὰρ “κυκλώσει σε ἡ ἀλήθεια αὐτοῦ”—, “μὴ
10	χρονίσῃς”, \| [μ]ὴ ὑπὲρ δύναμιν ὁ ἀγών μοι γένηται. ὅτ̣[ε
10	ο]ἶδας καίριον εἶναι ἐπινεῦσαι καὶ βοηθῆσαι καὶ ῥύσασθαι, τοῦτο γενέσθω· \| ὅ̣σον γὰρ ἧκεν ε̣[ἰ]ς τὴ[ν] ἐμὴν δύναμιν
11	καὶ τ[ὴ]ν φύσιν, ἀσθενής εἰμι ἐμαυτῷ βοηθῆσαι, ἔξω ἐμαυ‐
11	τὸν ποιῆσαι τῶν ἐπικειμένων \| κακῶν.	314

231

232

233

234

235

236

237

238

239

240

245

(n1)

246

251

(n1)

252

255

(n1)

256

257

258

259

260

261

262

263

264

265

266

267

268

269

270

271

272

273

274

275

276

277

278

279

280

281

282

283

284

285

286

287

288

289

290