DIDYMUS CAECUS :: Commentarii in Psalmos 22–26.10

TLG 2102 017 :: DIDYMUS CAECUS :: Commentarii in Psalmos 22–26.10 DIDYMUS CAECUS Scr. Eccl. (Alexandrinus: A.D. 4) Commentarii in Psalmos 22–26.10 Source: Gronewald, M. (ed.), Didymos der Blinde. Psalmenkommentar, pt. 2 [Papyrologische Texte und Abhandlungen 4] Bonn: Habelt, 1968: 2–246. Citation: Codex page — (line)

57	1—2 Κύριος ποιμανεῖ με, καὶ οὐδέν με ὑστερήσει. εἰς
1	τόπον χλοῆς, ἐκεῖ με κατεσκήνωσεν. \| ἡ τοῦ ἀνθρώπου ψυχὴ διὰ πολλῶν ὀνομάτων σημαίνεται· λέγεται γὰρ εἶναι καὶ πρόβατον \| καὶ ἄνθρωπος καὶ φυ‐
3	τὸν καὶ ἄλλα πολλά, ὡς καὶ λίθος· ἐὰν γὰρ γράφῃ ὁ \| Πέ‐ τρος· “καὶ αὐτοὶ ὡς λίθοι \| ζῶντες ἀνοικοδομ〈εῖσθε〉”,
4	λίθους λέγει τοὺς ἀνθρώπους. οὐδὲν δὲ τούτων κατ’ οὐσί‐
5	αν ὑπάρχει \| ὁ ἄνθρωπος, ὥστε ἀλληγορικῷ τρόπῳ πάντα πε‐
5	ρὶ αὐτοῦ ἐκλαβεῖν προσήκει. αὐτὴ ἡ ψυχὴ αὐξάνει \| καὶ πληθύνεται οὐ κατ’ οὐσίαν, ἀλλὰ κατὰ πρακτικὸν καὶ θεωρηματικὸν βίον. διανοη\|τικὴν
7	ἔχει ἀρετήν, πρακτικὴν δύναται κατορθῶσαι. λέγεται γοῦν προκοπ〈ὴ〉 τῆς ψυχῆς \| ὡς ἀνθρώπου· ὁτὲ μὲν γὰρ ὀνομάζε‐
8	ται νήπιον, ὁτὲ παῖς, ὁτὲ νεανίσκος, ὁτὲ ἀνήρ. καὶ ταῦ\|‐ τα οὐκ ἐπὶ τῶν χαρακτήρων τοῦ σώματος ἢ τῶν ἡλικιῶν λαμ‐
10	βάνομεν· ψυχὴ γὰρ οὐ \| μεθηλικιοῦται εἰ μὴ κατὰ ἀρετήν,
10	κατὰ προκοπήν, κατὰ βελτίωσιν. εἰσίν τινες \| οὖν νήπιοι οὐκ ἄλλῃ τροφῇ δυνάμενοι βελ‐ τιοῦσθαι ἢ γάλακτι. γράφει γοῦν ὁ ἀπόστο\|λος· “γάλα ὑμᾶς
12	ἐπότισα, οὐ βρῶμα”. καὶ Πέτρος· “ὡς ἀρτιγέννητα βρέφη τὸ λογικὸν ἄδολον \| γάλα ἐπιποθήσατε”. λογικὸν δὲ γάλα οὐ τὸ αἰσθητόν ἐστιν, οὐ τὸ σωματικόν, ἀλλ’ ἡ κατάλ\|ληλος
14	τῇ λογικῇ οὐσίᾳ τροφή. καὶ Ἑβραίοις οὖν ἐπιστέλλει ὁ ἀ‐	2
15	πόστολος λέγων· “καὶ γὰρ \| ὀφείλοντες εἶναι διδάσκαλοι διὰ τὸν χρόνον”—πολλῷ γὰρ χρόνῳ ἦσαν ἀνατραφέντες \| ἐν
16	ταῖς γραφαῖς—“πάλιν χρείαν ἔχετε τοῦ διδάσκεσθαι ὑμᾶς, τίνα τὰ στοιχεῖα τῆς ἀρχῆς τῶν \| λογίων τοῦ θεοῦ”. ὀφεί‐
17	λοντες {εἶναι} διδάσκαλοι αὐτοὶ ἄλλοις προσάγειν τελείαν διδασκαλίαν \| εἰς τοσοῦτον ἐσμικρύνθητε κατὰ τὸν ἔσω ἄν‐ θρωπον ὡς νήπιοι εἶναι γάλακτος. γάλα δὲ λέγει \| τὴν ἀρ‐
19	χὴν τῶν λογίων τοῦ θεοῦ, τοὺς εἰσαγωγικοὺς λόγους, τοὺς
20	στοιχειώδεις. καὶ λέγει· “πᾶς \| ὁ μετέχων 〈γάλα〉κτος ἄ‐
20	πειρος λόγου δικαιοσύνη〈σ〉, νήπιος γάρ ἐστιν”. οὐκ ἔχει τὸν λόγον τῆς \| δικαιοσύνης. “διὸ ἀφέντες τὸν τῆς ἀρχῆς τοῦ Χριστοῦ λόγον ἐπὶ τὴν τελειότητα φερώμεθα”. \| ἄφετε
22	τὸν στοιχειώδη λόγον· ἀρχὴ γὰρ τῆς τοῦ Χριστοῦ διδασκαλί‐ ας ἐστίν. ἐνεχθῶμεν ἐπὶ τὴν \| τελειότητα, ἵν’ οὕτω τέλει‐
23	οι γεγενημένοι τέλειοι Χριστοῦ ἀκροαταὶ δυνώμεθα εἶναι· “σοφίαν” \| γὰρ “λαλοῦμεν ἐν τοῖς τελείοις”.
25	λέγεταί ποτε ἡ ψυχή, ὡς εἶπον ἤδη, καὶ πρόβατον. \| ὅ‐
25	ταν πρόβατον ᾖ, χλοῆς χρῄζει, οὐ κρεῶν, οὐ τῶν σαρκῶν Ἰη‐ σοῦ, οὐκ ἄρτου. οὔπω δὲ δύναται \| τούτων τῶν τροφῶν ἢ ὄ‐
26	ρεξιν ἔχειν ἢ διοικεῖν αὐτάς, κἂν προσαχθῶσιν αὐτῷ. χρῄ‐ ζει βο\|τάνης· βοτάνης δὲ πνευματικῆς.
27	ποτὲ καὶ φυτὸν λέγεται καὶ δεῖται ὑετοῦ, χρῄζει γεωρ‐ γικῆς \| τέχνης, ἵνα αὐξήσασα τέλειον καρπὸν ἀγάγῃ καὶ εἴ‐
58	πῃ· “ἐγὼ δὲ ὡσεὶ ἐλαία κατάκαρπος \| ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ θεοῦ.
1	καὶ ἐνταῦθα τοίνυν τὴν προβατώδη κατάστασιν τὴν ὡσανεὶ
1	ἀλογωτέραν \| μετὰ πραότητός τε καὶ εὐσταθείας σημαίνει	4
2	διὰ τοῦ φάναι· “κύριος ποιμαίνει με, καὶ οὐδέν με ὑστε‐ ρήσει”. \| ἀκαθυστέρητός εἰμι, ἀκαθυστέρητος δὲ ὡς πρόβα‐ τον. ὡς εἰ καὶ βρέφος λέγοι ὅτι· “τρέφει με \| ἡ τροφός,
4	καὶ οὐδέν με ὑστερήσει”, δηλονότι τῶν νηπιωδῶν τροφῶν.
5	ἑρμηνεύων λέγει· \| “εἰς τόπον χλοῆς, ἐκεῖ με κατεσκή‐ νωσεν”. ἔστιν διδασκαλία χλοώδης προβάτοις \| ἁρμόζουσα.
6	καὶ τάχα οὐκ ἄλλη ἐστὶν αὕτη τῆς τοῦ Χριστοῦ φωνῆς· λέγει γάρ· “τὰ πρόβατα τὰ ἐμὰ τῆς \| ἐμῆς φωνῆς ἀκούουσιν”. οἱ
7	Χριστοῦ μαθηταὶ οἱ τέλειοι κατὰ τὴν παίδευσιν αὐτοῦ γεγε‐ νη\|μένοι οὐκέτι πρόβατα ὄντες οὐ φωνῆς ἀκούουσιν, ἀλλὰ διδασκάλῳ αὐτῷ χρῶνται· \| “ὑμεῖς” γὰρ “φωνεῖτέ με· ὁ κύρι‐
9	ος καὶ ὁ διδάσκαλος, καὶ καλῶς λέγετε· εἰμὶ γάρ”.
10	“εἰς τόπον” \| οὖν “χλοῆς, ἐκεῖ με κατεσκήνωσεν”. οὐ “κατ‐ οίκισεν”, ἀλλὰ “κατεσκήνωσεν”. ἡ σκηνὴ δὲ προ\|κοπὴν ση‐
11	μαίνει· “διελεύσομαι ἐν τόπῳ σκηνῆς θαυμαστῆς ἕως τοῦ οἴ‐ κου τοῦ θεοῦ”. ὁ \| προκόπτων οἰκίαν ἔχει φορητήν, αὐτὴν
12	τὴν ἀρετήν. ὅταν δὲ ἐπ’ αὐτὸ τὸ τέρμα καὶ τὸ τέλος αὐτῆς φθά\|σῃ, οὐκέτι κατασκηνοῖ, ἀλλὰ κατοικεῖ. ταύτην ὁ ἅγιος ἐπιστάμενος τὴν μεγαλειότητα καὶ τὴν προ\|κοπὴν ἔλεγεν·
14	“μίαν ᾐτησάμην παρὰ κυρίου, ταύτην ἐκζητήσω· τ〈οῦ〉 κατ‐
15	οικεῖν με ἐν οἴκῳ κυρίου” \|—οὐ παροικεῖν—“πάσας τὰς
15	ἡμέρας τῆς ζωῆς μου”. ἔχει δὲ καὶ ὁ εἰσαγόμενος ζωὴν καὶ ὁ προκόπτων καὶ ὁ τε\|λειούμενος. διὸ πλῆθος οἶδεν ζωῶν
16	ὁ λέγων· “κρεῖττον τὸ ἔλεός σου ὑπὲρ ζωάς”· ἐν ὁποίᾳ γὰρ ἐὰν \| γένωμαι ζωῇ, ἐλέῳ σου κατέχομαι καὶ βοηθοῦμαι. 2—3 ἐπὶ ὕδατος ἀναπαύσεως ἐξέθρεψέν \| με, 〈τὴν ψυχήν	6
18	μου ἐπέστρεψεν. ὡδήγησέν με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνησ〉.
18	πόμα ἐστὶν κατάλληλον τὸ ὕδωρ τοῖς προβάτοις. οἱ νομὴν προσφερόμενοι καὶ \| τρεφόμενοι ὕδατι ποτίζονται οὐκ οἴ‐
19	νῳ ἔνθα γὰρ ἄρτος, ἐκεῖ καὶ ὁ οἶνος ὀνομάζεται· “ἄρτος
20	στηρίζει \| καρδίαν ἀνθρώπου”—τελεία δὲ τροφὴ διὰ τοῦ
20	ἄρτου δηλοῦται—, “καὶ οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώ‐ που”. \| ἔνθα οὖν χλοή, ἐκεῖ καὶ τὸ ὕδωρ, καὶ ὅπου ἄρτος,
21	εὑρίσκεται καὶ οἶνος. ἡ δὲ εὐωχία ἡ τελεία ἐξ ἄρτου καὶ \| οἴνου συνπληροῦται· ἡ γὰρ προβατώδης κατάστασις ἐκ χλο‐
22	ῆς καὶ ὕδατος βοηθεῖται. δύνα\|ται τὸ “ὕδωρ τῆς ἀναπαύσεως” εἰρῆσθαι διὰ τὸ μὴ κάμνειν τὸν ἀρυόμενον αὐτό· “ὁ πίνων” \| γὰρ “ἐκ τοῦ ὕδα‐
24	τος οὗ ἐγὼ δώσω”, ἕξει “πηγὴν ἁλλομένην εἰς ζωὴν αἰώνι‐
25	ον”. οὐ κάτω ὂν τὸ ὕδωρ ἀ\|νιμᾶται, ἀλλ’ αὐτὸ ἁλλόμενον
25	ἔρχεται πρὸς τὸν πίνοντα. ὅθεν “ὕδωρ ἀναπαύσεώς” ἐστιν. τοῦτο τὸ \| ὕδωρ πρὸς τῷ τρέφειν καὶ καθαίρει. καὶ ἐπεὶ ἡ ψυχὴ καθαιρομένη ἀποβάλλει τὴν ἁμαρτίαν— \| αὕτη γὰρ
27	“ταλάντῳ μολίβδου” παρεβάλλετο—, ἀνάπαυσιν παρέχει τὸ ὕδωρ. ἀμφότερα ἐκβάλλει καὶ τὸ \| δίψος καὶ τὸν ῥύπον.
28	εἶτ’, ἐπεὶ περὶ ποιμάνσεως καὶ χλοῆς καὶ ὕδατος μνη‐ μονεύει, εὐθέως \| μετάγει εἰς τὸν ἔσω ἄνθρωπον τὸν λόγον
59	καὶ λέγει· “τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν”. 〈τ〉ῇ ἐπιστροφῇ ἡ \|
1	μεταβολὴ δηλοῦται. οὐκέτι πρόβατον μένω, οὐκέτι ὑπὸ ποι‐ μένα εἰμί, οὐχ ὕδα\|τος ὄρεξιν ἔχω.	8
2	“τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν”. τί δὲ ὑπῆρκται ἐπιστραφεί‐ σῃ τῇ ψυχῇ μου; \| “ὡδήγησεν” αὐτὴν ὁ θεὸς “ἐπὶ τρίβους
3	δικαιοσύνης”. αἱ τρίβοι τῆς δικαιοσύνης αἱ κατ’ εἶδός εἰσιν \| ἀρεταὶ ἢ αἱ πράξεις τῶν ἀρετῶν.
5	πολλαχοῦ τῶν θείων παιδευμάτων τὸ τῆς δικαιοσύνης \| ὄ‐
5	νομα τὴν καθόλου ἀρετὴν σημαίνει· ἔστιν μὲν γὰρ καὶ εἰ‐ δ̣ικὴ ἀρετὴ οὕτω καλουμένη δικαι\|οσύνη. ἐὰν λέγωμεν ὅτι
6	τέσσαρές εἰσιν αἱ γενικαὶ ἀρεταὶ, ἀνδρεία, δικαιοσύνη, σωφρο\|σύνη, φρόνησις, ἡ μία τῶν ἀρετῶν σημαίνεται διὰ
7	τοῦ “δικαιοσύνη”. καὶ ὅταν λέγῃ ὅτι· \| “καὶ ὑμεῖς, οἱ δεσπόται, τὴν ἰ‐
8	σότητα καὶ τὸ δίκαιον”, ὧδε τὸ κατ’ ἀξίαν δίκαιον σημαί‐ νεται. καὶ ὅταν \| λέγῃ ὅτι· “στάθμια δίκαια καὶ ζυγὸν δί‐
10	καιον”, ποιητικὸν δικαιοσύνης μνημονεύει. καὶ παρονο\|μά‐
10	ζει ἀπ’ αὐτῆς τὸ δίκαιον τὸ κατ’ ἀξίαν ἀπονεμητικὸν 〈καὶ〉 τὸ ὡς λέγο̣υ̣σ̣ιν ἐπανορθωτικόν· διττῶς γὰρ \| ἡ δικαιοσύνη
11	λέγεται ἤτοι ἐπανορθωτικὴ ἢ τοῦ κατ’ ἀξίαν 〈ἀπονεμητική〉. {τοῦτο οὖν ἐπανορθωτικὸν λέγεται \| δίκαιον} καὶ ἵνα ἀπὸ
12	τῶν γραφῶν αὐτὸ παραστήσω· προστάττει ὁ νόμος· “ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος καὶ ὀφθαλ\|μὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ”. ὁ βίᾳ ἐπελθών τινι καὶ ἐκκόψας αὐτοῦ τὸν ὀφθαλμὸν ἥδεται ἀμυνόμε\|νος
14	ἐχθρόν. ὁ ἀφαιρεθεὶς τὸν ὀφθαλμὸν λυπεῖται ἢ τὸν ὀδόντα.
15	δίδωσιν ὁ θεὸς νόμος τὸ αὐ\|τὸ παθεῖν τὸν κακῶς προ{σ}δια‐	10
15	τεθεικότα. καὶ ἀπὸ τῆς ἡδονῆς αὐτοῦ ἀφαίρεσις γίνεται \| καὶ προστίθεται τῷ ὀδυνωμένῳ διὰ τὸ παθεῖν τὰ ἐπίπονα,
16	καὶ γίνεται ἰσότης. 〈τοῦτο οὖν ἐπανορθωτικὸν λέγεται δί‐ καιον〉. τὸ δια\|νεμητικὸν οὐκ ἐν τῇ ἰσότητι τῆς φύσεως τοῦ πρ̣άγματος φαίνεται, ἀλλ’ ἐν τῇ ἀναλογίᾳ τῆς \| δια‐
18	νομῆς.
18	τρίβοι οὖν δικαιοσύνης εἰσὶν αἱ κατημαξευμέναι ὁδοὶ αὐτῆς, αἱ πεπατημέ\|ναι ὑπὸ πολλῶν.
19	δύνανται δὲ καὶ τρίβοι δικαιοσύνης εἶναι αἱ πρακτικαὶ
20	τῆς δικαιοσύνης \| ἐνέργειαι· τότε γὰρ μάλιστα πατεῖται
20	καὶ τρίβεται ἡ δικαιοσύνη, ὅταν πράττηται. ὅτι δὲ ἡ πρακ‐ τι\|κὴ ἀρετὴ σημαίνεται τούτῳ τῷ ὀνόματι τῆς δικαιοσύνη̣ς, πιστοῦται ἐκ τούτου· “πορευόμενος \| ἄμωμος καὶ ἐργαζόμε‐
22	νος δικαιοσύνην, λαλῶν ἀλήθειαν ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ, ὃς οὐκ ἐδόλωσεν ἐν γλώς\|σῃ αὐτοῦ καὶ οὐκ ἐποίησεν τῷ πλησίον αὐ‐
23	τοῦ κακόν”. καὶ μεθ’ ὁλίγα· “ὁ ποιῶν ταῦτα οὐ μὴ σαλευ\|‐ θῇ εἰς τὸν αἰῶνα”. θεωρεῖς ὅτι τὰ εἴδη τῆς ἀρετῆς πάν‐
25	τα συναγαγὼν εἰς ταὐτὸν γενικῶς \| εἶπεν αὐτὴν δικαιοσύ‐
25	νην.
25	“ὡδήγησέν με” οὖν “ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης”. καὶ οἱ πρὸ τοῦ νόμου τοῦ \| γραπτοῦ ταύτην ὥδευσαν τὴν δικαιοσύ‐ νην. περὶ οὖν τοῦ Ἀβραὰμ εἴρηται ὅτι “ἐφύλαξεν πάν\|τα
27	τὰ δικαιώματα καὶ προστάγματα” τοῦ κυρίου. καίτοι οὔπω ἦν δοθέντα, ἀλλ’ ἐφύλαξεν αὐτά, κατ’ \| αὐτὰ ἔζη. καὶ ὁ
28	Ἅβελ οὖν ἐπὶ δικαιοσύνῃ μαρτυρεῖται.
60	ἡ ἐπιστροφὴ οὖν τῆς ψυχῆς ἡ ὅδευσίς \| ἐστιν ἡ ἐπὶ τὰς	12
1	τρίβους τῆς δικαιοσύνης ἀπάγουσα, ἵνα μηκέτι ᾖ{ν} πρόβα‐
1	τον. 3 {ὡδή\|γησέν με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης} ἕν[εκ]εν
2	τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ. οὐ τοσοῦτον διὰ τὴν ἐμὴν ἀξίαν, ὅσον \| διὰ τὴν ἑαυτοῦ
3	προσηγορίαν τοῦτό μ̣[οι πα]ρ̣έσ̣χ̣εν· κἂν γάρ τις τρέχῃ ἐπὶ τὰ καλά, κἂν πόθον \| αὐτῶν ἔχῃ, ἐὰν μὴ ἐλεήσῃ θεός, οὐκ
4	ἀνύεται τὰ σπουδαζόμενα. αὐτίκα γοῦν καὶ ἐν τῷ ἑκατὸν
5	ὀκτωκαίδεκα ψαλμῷ λέγεται· \| “ὁδὸν ἐντολῶν σου ἔδραμον,
5	ὅταν ἐπλάτυνας τὴν καρδίαν μου”. σοῦ πλατύναντος τὴν καρ\|‐ δίαν μου καὶ εὖρος τῇ νοήσει μου δεδωκότος ἔδραμον τὴν ὁδὸν τῶν ἐντολῶν σου. ἀεὶ οὖν \| διὰ τὸν θεὸν τὰ σπου‐
7	δαζόμενα ἀνύεται.
7	ἔκτισεν γὰρ τὰ λογικά, ἵνα μετέχ〈ω〉σιν αὐτοῦ τῆς ὀνο\|‐ μασίας. ὀνομασίας δέ φημι οὐκ ἐκ συλλαβῶν συνκειμένας, ἀλλ’ ἐκ ποιότητος δεικνυού\|σης τὸ ὀνομαζόμενον· ἀποδέ‐
9	δοται γὰρ ὅρος ὀνόματος καὶ οὕτως· “ὄνομά ἐστιν κεφαλαι‐
10	ώδης \| προσηγορία παραστατικὴ τῆ[ς] ἰδίας ποιότητος τοῦ ὀνομαζομένου”. καὶ ἔχει γε τοῦτο μάλιστα \| ἡ παρωνυμία.
11	ἀπὸ σοφίας λέγεταί τις σοφός, καὶ οὐ ψιλὴν προσηγορίαν ἔχει, οὐ τὴν ἐκ συλλα\|βῶν συνκειμένην, ἀλλὰ τὴν δηλοῦ‐ σαν τὴν ποιότητα, ἣν παρέσχεν τῇ ψυχῇ ἡ σοφία. κεφα\|λαι‐
13	ώδης οὖν προσηγορία ἐστὶν τὸ κυρίως ὄνομα τὸ παραστατι‐
13	κὸν τῆς ποιότητος \| τοῦ ὀνομαζομένου. κἂν οὖν “ἄνθρωπον”	14
14	εἴπῃς, παραστατικόν ἐστιν τῆς ποιότητος τοῦ ἀνθρώπου \|
15	—ποιότητα δὲ ἐνταῦθα τὴν ἰδιότητα λέγω—· εἶπε〈σ〉 γὰρ τὴν ἰδίαν ποιότητα τοῦ ὀνομαζομένου. \| ἰδία δὲ ποιότης
16	ἐστὶν τοῦ ἀνθρώπου ἡ ἀνθρωπότης· ἐὰν γὰρ ἄλλην εἴπῃς ποι‐ ότητα, μετέ\|χουσιν αὐτῆς καὶ ἄλλοι· οὔκ ἐστιν ἰδία. λε‐ γέσθω τις μαθητὴς ἰατροῦ, μηδὲν δὲ τῆς ἰατρι\|κῆς εἰδέτω·
18	οὐκ ἔχει τὴν ποιότητα τῆς ἰατρικῆς, καὶ ψόγος ἐστὶν τῷ παιδεύσαντι αὐτὸν \| τὰ ἰατρικά, ὅταν μηδὲν αὐτῶν εἰδῇ
19	[μ]ηδὲ πράττῃ.
20	4 ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ \| σκιᾶς θανάτου, οὐ φο‐
20	βηθήσομαι κα[κ]ά, ὅτι σὺ μετ’ ἐμοῦ εἶ. ἐπεὶ “ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος \| αὐτοῦ” “ἐπέστρεψεν τὴν
21	ψυχήν μου”, μετ’ ἐμοῦ ἐστιν. μετ’ ἐμοῦ δὲ ὄντος αὐτοῦ, ἀπαλέξο{υ}ν\|τος πᾶν κακὸν οὐκ ἐνγίζει μοι οὐδὲ σκιὰ θα‐
22	νάτου. κακὰ δὲ διχῶς ἐν γραφῇ λέγεται, τάχα \| δὲ καὶ ἐν τῇ
23	συνηθείᾳ. τὰ ἐναντία τῆς ἀρετῆς εἴδη τῆς κακίας λέγεται κακά· ὡς ἐὰν λέγῃ· \| “ἐν γέλωτι ἄφρων πράσσει κακά”, καί·
24	“ἔκκλινον ἀπὸ κακοῦ καὶ ποίησον ἀγαθόν”.
25	λέγου\|σιν δὲ καὶ τὰ ἀηδῆ κακά, ἐπεὶ τὰ ἡδέα οἱ ἄνθρω‐ ποι λέγουσιν εἶναι ἀγαθά. καί εἰσίν γε ἀνθρώπων \| ἀγαθὰ
26	οὐκ ἀληθῶς ἀγαθά. διὰ τοῦτο καὶ πρὸς τὸν πλούσιον ὁ Ἀ‐ βραὰμ εἶπεν· “ἀπέλαβες \| τὰ ἀγαθὰ σοῦ”. ὡς, εἰ περὶ τῶν	16
61	ἀρετῶν ἔλεγεν, οὐκ ἂν εἶπεν· “τὰ ἀγαθὰ σοῦ”. \| “κύριος
1	ἀγαθὰ δώσει τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν”. μὴ εἶπεν· “τὰ ἀγαθὰ
1	〈αὐτῶν〉”. ὅταν γοῦν λέγῃ ὁ Ἰώβ· “εἰ τὰ \| ἀγαθὰ ἐδεξάμεθα παρὰ
2	κυρίου, τὰ κακὰ οὐχ ὑποίσομεν”; κακὰ λέγει τὴν ἕλκωσιν, τὸν οἴκτις\|τον θάνατον τῶν τέκνων καὶ τὰ ἄλλα. φαίνεται δὲ μάλιστα τὸ ἐκ τοῦ Ἰσαίου οὕτω λέγοντος \| τοῦ προφή‐
4	του περὶ τοῦ θεοῦ· “καὶ αὐτὸς σοφὸς ἦγεν ἐπ’ αὐτοὺς κα‐
5	κά”. οὐδὲ ἀνθρώπου σοφοῦ \| ἐστιν ἐπάγειν τὰ εἴδη τῆς κα‐
5	κίας κακὰ ὄντα, οὔ τί γε λοιπὸν θεοῦ. καὶ αὐτοὶ γοῦν οἱ κακοὶ \| ὅτε ὑποκρίνονται {ὑποκρίνονται} ἀρετήν, οὐ λέγου‐ σιν ὅτι· “ἐπιφέρομέν τινι \| κακόν”. λέγεται δὲ περὶ τοῦ
7	θεοῦ ὅτι ὡς σοφὸς ἐπάγει κακά. τὰ κακωτικὰ λέγει. καὶ θεώρει \| τὸ τέλος τῆς ἐπαγωγῆς τῶν κακῶν· “καὶ ὁ λόγος αὐτοῦ οὐ μὴ ἀθετηθῇ”. ἐπὶ τῷ μὴ ἀ\|θετηθῆναι αὐτοῦ τὸν
9	λόγον ἐπάγεται τὰ ἐπίπονα· ἐπεὶ γὰρ προστακτικῷ λόγῳ 〈ἤ〉‐
10	κουσα〈ν〉 \| ἃ δεῖ ποιεῖν καὶ ὧν δεῖ ἀπέχεσθαι, κατεφρόνη‐ σαν δὲ τούτου τοῦ λόγου καί, τὸ ὅσον ἧ\|κεν εἰς τὴν αὐ‐
11	τῶν μοχθηρίαν, ἠθετήθη, ἐπάγει κακά, ἵνα μὴ ἀθετηθῇ ὁ
11	λόγος αὐτοῦ. \| καὶ ἡ χειρουργία δὲ ἡ ἰατρικὴ καὶ ἡ καῦσις ὑγίειαν φέρουσα τῷ πάσχοντι ταῦτα, οὔκ εἰσιν \| κακά.
13	σκιὰν δὲ ἐνταῦθα λέγει οὐκ ἐκείνην, ἣν λέγομεν ἔχειν
13	τὸν νόμον—“σκιὰν γὰρ ἔχων \| ὁ νόμος τῶν μελλόντων ἀγα‐	18
15	θῶν”—, ἀλλὰ ὧδε σκ[ιὰ]ν̣ λέγει τὴν προυφισταμένην \| τοῦ
15	θανάτου. προυφίσταται δὲ τοῦ θανάτου ἡ ἁμαρτία. θάνατον δὲ λέγω νῦν οὐ τὸν κοι\|νόν. ἴδε· οἱ ζωγράφοι πρὸ τῶν εἰ‐ κόνων καὶ τῶν μορφῶν σκιογραφοῦσιν. \| καὶ ἀρχὴ εἰκόνος
17	ἐστὶν ἐκείνη ἡ σκιά. καὶ ὁ θάν〈ατ〉ος τοίνυν ἔχει σκιάν, τὴν ἁμαρτίαν. αὕτη δὲ προ\|τυποῖ καὶ προδείκνυσιν τὸν θάνα‐
18	τον. ἐὰν γοῦν ἐν μέσῳ τῆς σκιᾶς γένωμαι τοῦ θανάτου, \| οὐ
19	φοβοῦμαι αὐτόν. οἷον ὁ Ἰωσήφ, ὅσον ἐπὶ προτροπῇ τῇ κατα‐
20	σπάσαι αὐτὸν θελούσῃ \| εἰς ἀκολασίαν, γέγονεν ἐν μέσῳ τῆς σκιᾶς τοῦ θανάτου, καὶ οὐ πεφόβηται κακόν, \| οὐχ εἷλεν
21	αὐτὸν ἐκείνη.
21	ἐπερ( )· ἡ σκιὰ ἡ ἐν μέσῳ; —ἐπεὶ οὐ περὶ κοινοῦ θα‐ νάτου \| ὁ λόγος, οὐδὲ περὶ τῆς σκιᾶς αὐτοῦ οὕτω διανο‐ εῖσθαι ἔδει· ὥσπερ γὰρ ἐκείνη ἣν λέγεις προ\|τύπωσις αἰσθη‐
23	τή τις οὖσα καὶ ὄψει ὑποκειμένη, φέρει καὶ τὸ μετὰ τὴν σκιὰν αἰσθητὸν \| καὶ ὁρ〈α〉τόν, οὕτω καὶ ὧδε, ἐπεὶ κατὰ
25	ψυχὴν ἡ σκιὰ γίνεται, καὶ ὁ θάνατος ψυχῆς \| ἅπτεται. “ἡ
25	ἁμαρτία”—σκιὰ ἦν—“ἀποτελεσθεῖσα” μήτηρ γίνεται θανά‐ του, \| τουτέστιν φέρει καὶ ποιεῖ θάνατον. “ἐὰν” οὖν “πο‐
26	ρευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου”.
62	ἐπερ( )· \| γέγονεν ἐν θλιβηροῖς; —ναί, εἰ ἦν φοβηθείς,
1	ἡμάρτανεν.
1	ἐπερ( )· τὸ “ἐν μέσῳ” ἐν τῇ ἁμαρτίᾳ; —οὐ τοῦ\|το λέγω.	20
2	οὐ τὸ θλιβῆναι λέγω τὴν σκιὰν τοῦ θανάτου, ἀλλὰ τὴν ἐκ τοῦ θλιβῆναι ἔνδοσιν \| καὶ δειλίαν. ἐπεὶ οἱ μάρτυρες γέ‐ γοναν ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐκ ἐν τῷ θανάτῳ δέ. \| ἐθλί‐
4	βησαν, ὃ ἐπηγγέλλετο δὲ ἡ θλῖψις ἡ ἐπαγομένη, οὐχ ὑφέστα‐
5	σαν. τοιουτότρο\|πον ἐλέχθη νόημα καὶ τό· “μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν”. μὴ γὰρ τοῦτο λέγουσιν· \| “μὴ ἐάσῃς
6	ἡμᾶς θλιβῆναι”. ἐὰν τοῦτο ᾖ{ν}, οὐδέποτε ἠλήθευσαν οἱ ἀ‐ πόστολοι λέγοντες· 〈“ἐν παντὶ θλιβόμενοι”〉. \| τὸ μὴ εἰσ‐
7	ελθεῖν οὖν εἰς πειρασμὸν τοῦτο λέγομεν τὸ μὴ ἁλῶναι τῷ βου‐ λήματι τοῦ \| πειράζοντος.
8	“οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σὺ μετ’ ἐμοῦ εἶ”. σὲ μετ’ ἐμαυτοῦ ἔχων οὐδὲν \| φοβοῦμαι τῶν βλάπτειν δο‐
9	κούντων.
10	4 ἡ ῥάβδος σου καὶ ἡ βακτηρία σου, αὐταί με πα\|ρεκάλε‐
10	σαν.	22
10	θεωρεῖς ὅτι οὐκ ἄπειρος ἦν τῆς σκιᾶς τοῦ θανάτου. ἡ 〈βακτηρία〉 σου ἡ ἀντι\|στήριγμά μου γινομένη καὶ ἡ 〈ῥάβ‐
11	δος σου ἡ〉 παιδεύουσά με παρεκάλεσάν με, ἔξω με πεποίη‐ καν \| τοῦ θανάτου, εἰ καὶ ἐν τῇ σκιᾷ αὐτοῦ γέγονα, εἰ καὶ
12	ἐν μέσῳ τῆς σκιᾶς αὐτοῦ ἐχώρησα. λαμ\|βάνεται ἡ ῥάβδος καὶ ἡ βακτηρία θεοῦ καὶ ἐπὶ παι‐ δεύσεως καὶ ἐπὶ ἀντιστηριγμοῦ· \| “ὃς προφέρει ἐκ χειλέ‐
14	ων σοφίαν, ῥάβδῳ τύπτε〈ι〉 ἄνδρα ἀκάρδιον”. τὸν παιδευτι‐
15	κὸν καὶ \| ἐλεγκτικὸν λόγον ῥάβδον ὠνόμασεν. καὶ Κορινθί‐ οις δὲ Παῦλος γράφει· “τί θέλετε; ἐν \| ῥάβδῳ ἔλθω πρὸς
16	ὑμᾶς”;
16	καὶ ἐπὶ ἀντιστηριγμοῦ δὲ λαμβάνεται· “αἱ βακτηρίαι ἐν ταῖς \| χερσὶν ὑμῶν· καὶ ἔδεσθε αὐτὸ μετὰ σπουδῆς· πάσχα
17	ἐστὶν κυρίου”. 5 ἡτοίμασας ἐνώ\|πιόν μου τράπεζαν ἐξ ἐναντίας τῶν θλι‐
18	βόντων με. εἰς τὸ προοίμιον λοιπὸν συν\|άπτομεν τὰ παρόντα· αὐτῶν
20	γὰρ ἕνεκα γεγένηται, ὅτε ἐλέγομεν ὅτι μετὰ τὴν \| πόσιν
20	τοῦ γάλακτος “στερεὰ τροφὴ” δίδοται οὖσα σοφία θεοῦ ἐν τελείοις λαλουμένη. ἡ δὲ καὶ \| ἐνταῦθ〈α〉 μετὰ τὴν κτηνώ‐
21	δη ἀγωγήν, εἰ καὶ μετ’ εὐσταθείας καὶ πραότητος ἦν γινο‐ μένη, \| ποιμανθεὶς ὑπὸ σοῦ ἀκαθυστέρητος ἔμεινα· διεδέξα‐
21	το γὰρ τὴν χλοὴν τράπεζα. ὡς \| προβάτου κατάστασιν εἶχον, χρείαν εἶχον μαθημάτων χλοῇ ἐοικότων καὶ ὕδα\|τος δύναμιν	24
24	ἐχόντων. ὅτε δὲ προέκοψα ἐπιστραφείσης τῆς ψυχῆς μου ὑπὸ
25	σοῦ \| ἐπὶ τὰς τῆς δικαιοσύνης τρίβους ὥστε ὑπὸ τῆς ῥάβ‐ δου καὶ τῆς βακτηρίας σου παρακλη\|θῆναι, ἄνθρωπος γέγο‐
26	να. διὰ τοῦτο οὐχ ἡτοίμασας ἔτι χλοήν, ἀλλὰ τράπεζαν, καὶ ἐνώ\|πιόν μου ἐφανέρωσάς μοι αὐτῆς τὸ κάλλος τὸ τρό‐
63	φιμον, τὸ ἐδώδιμον. ἡ σοφία σου \| εὐτρέπισέν μοι τὴν τρά‐
1	πεζαν ταύτην. “σφάξασα τὰ ἑαυτῆς θύματα” ἐπέθηκεν αὐτῇ. καὶ “τὸν οἶνον τὸν \| ἑαυτῆς” ἐπέθηκεν “κεράσασα” ταύτῃ
2	τῇ τραπέζῃ καὶ πάντας ἐπὶ τὸ φαγεῖν καὶ πιεῖν ἀπὸ ταύτης τῆς \| τραπέζης καλεῖ.
3	καὶ λέγομεν τράπεζαν ἐνταῦθα τῆς σοφίας τὴν θείαν παί‐ δευσιν. ἐπίκειται δὲ ταύτῃ \| θύματα· ὅταν γὰρ ἱερουργή‐
4	σωμεν καὶ σφάξωμεν τὰ δόγματα τῆς εὐσεβείας, ἵν’ ἕτοιμα
5	πρὸς τρο\|φὴν αὐτὰ ποιήσωμεν, τότε ἐπίκειται τὰ θύματα τῇ τραπέζῃ. καὶ οὐκ ἄλλος γε ἔθυσεν αὐτὰ ἢ αὐτὴ ἡ \| σοφία ἡ
6	“ἑτοιμάσασα τὴν ἑαυτῆς τράπεζαν”· οὐ γὰρ ἁπλῶς εἶπεν· “ἡτοίμασεν τράπεζαν”, ἀλλὰ “τὴν ἑαυ\|τ〈ῆσ〉”. σοφίας δὲ τρά‐
7	πεζα οὐκ ἔχει ἐπικείμενα ἄλλα ἐδέσματα ἢ τὰ σοφὰ παιδεύ‐
7	ματα. εἶτα καὶ \| “τὸν ἑαυτῆς οἶνον ἐκέρασεν”. προσέλαβεν αὐ‐ τῷ ὕδωρ, ἵν’ ἡμεῖς ἀκράτου μὴ δυνάμενοι δέξασθαι \| κεκε‐
9	ρασμένον λάβωμεν οἶνον. ἔστιν τινὰ ἄρρητα ῥήματα, ἃ οὐ
10	〈 〉. ἔστω ταῦτα οἶνος. ὅταν τις δύνη\|ται ταῦτα εἰς
10	διδασκαλίαν ῥητὴν ἀγαγεῖν, ἐκέρασεν, αὐτοῖς αἰσθητὸν ὕ‐ δωρ ἐπιμείξας· τὰ παραδεί\|γματα τὰ τῆς γραφῆς, αἱ λέξεις	26
11	αἱ ἐν παραβολαῖς ἀπαγγελλόμεναι. πάλιν ἐπεὶ θεὸς λόγος ἐστὶν ἡ \| σοφία, οὐκ ἠδυνάμεθα
12	δὲ ἀκράτου{ς} λαβεῖν τοῦ λόγου, ἐκέρασεν αὐτὸν τῇ ἐναν‐ θρωπήσει, καὶ ἐδεξά\|μεθα λοιπὸν κεκραμένον οἶνον ἔκ τε
13	τοῦ λόγου τῆς ἐνανθρωπήσεως καὶ τῆς μεγαλειότητος τοῦ μονο\|γενοῦς. “γενάμενος δὲ ὁ λόγος σὰρξ καὶ ἐσκήνωσεν ἐν
14	ἡμῖν, καὶ ἐθεα〈σά〉μεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ”. ἰδοὺ τὸ κρᾶμα. \|
15	οὐκ ἄλλου δέ τινος ἦν τοῦτο μεῖξαι ἢ τῆς σοφίας αὐτῆς. οἶδας ὅτι ὁ κερανν〈ύ〉ων ἐνίοτε πρὸς τὴν ἕξιν \| τοῦ πίνον‐
16	τος τὴν κρᾶσιν ποιεῖται. καὶ ἡ σοφία τοίνυν τὸν ἑαυτῆς οἶνον ἐκέρασεν καὶ οὐ πᾶσιν τὸ \| αὐτὸ κρᾶμα δίδωσιν, ἀλλ’
17	ὃ χωρεῖ ἕκαστος. εἰσὶν οὖν νηπιώδεις, ἐν οἷς δοκεῖ τοῦτο τὸ κρᾶμα μᾶλλον ὑδα\|ρέστερον εἶναι. πλεονάζει τὸ τῆς ἐν‐
18	ανθρωπήσεως. ὅταν δέ τις “θεάσηται τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς \| μονογενοῦς παρὰ πατρός”, ὁ οἶνος πλεονάζει.
20	ταύτην οὖν τὴν τράπεζαν ἡτοίμασεν οὐκ εἰς νῶτον \| τοῦ
20	ἐπικαλουμένου, οὐ μακρὰν αὐτοῦ, ἀλλ’ ἐνώπιον αὐτοῦ καὶ ἐξ ἐναντίας τῶν θλιβόντων αὐτόν. τοῦτο \| τὸ αἴνιγμα ἐπὶ τὸ
21	σαφέστερον ὁ ἀπόστολος μεταβαλὼν γράφει· “θύρα γάρ μοι ἀνέῳγεν με\|γάλη καὶ ἐνεργής, καὶ ἀντικείμενοι πολλοί”.
22	ὅταν τις λόγον καὶ θύραν λόγου ἔχῃ ἰσχυρὸν καὶ ἐνεργῆ, \| ἀντικειμένους πολλοὺς ἔχει. καὶ αὐτὸς διάβολος ἀντίκειται κωλύειν θέλων τὴν ὠφέλειαν \| τὴν ἐκ τῆς ἐνεργείας τοῦ λό‐
24	γου, καὶ ἄνθρωποι σοφισταὶ καὶ ἄλλοι κακοὶ ἄνθρωποι. {οὐ}
25	τοσοῦτον γοῦν ἀντίκεινται \| ὡς ἐπιβουλεῦσαί ποτε τῷ εὐ‐	28
25	εργετουμένῳ.
25	“ἐξ ἐναντίας τῶν θλιβόντων με” ἡτοιμάσατο τὴν τρ〈ά〉πε\|‐ ζαν. ἔλεγόν ποτε εἰς ἐκεῖνο τὸ ῥητὸν περὶ τοῦ βρέφους Ἰη‐ σοῦ· “ὅτι πρὶν γνῶναι καλεῖν πατέρα ἢ \| μητέρα λήμψεται
27	δύναμιν Δαμασκοῦ καὶ σκῦλα Σαμαρείας ἔναντι 〈βασιλέως
64	Ἀσσυρίων〉”. οὐ μέγα ἦν, εἰ τὰ σκῦλα \| τὰ ὑπὸ τὸν βασι‐
1	λέα τοῦ βασιλέως ἀπόντος ἔλαβεν, ἀλλὰ ἀπέναντι αὐτοῦ, παρ‐ όντος αὐτοῦ ἀπέ\|σπασεν ἃ εἶχεν ὑφ’ ἑαυτόν. ἢ οὐκ ἀπέναν‐
2	τι τοῦ βασιλέως τῶν Ἀσσυρίων ἐσκύλευσεν τοὺς μάγους; \| ἐν τῷ μαγεύειν γὰρ ἦσαν. οὐ μετανοήσαντες πρότερον ἦλ‐ θον πρὸς τὸ παιδίον, ἀλλ’ ἔτι ἐνεργούν\|των τῶν δαιμόνων.
4	τοιοῦτόν τι γοῦν τεθεώρηται ἐκκλησιαστικῶς, ὅτι τὰ συν‐
5	ήθη ἐκεῖνοι \| ποιήσαντες ἐπὶ τῷ καλέσαι δαίμονας, μὴ
5	σχόντες αὐτοὺς ὑπηκόους ἔγνωσαν ὅτι κατελύθη ἐκ τοῦ \| παιδίου τοῦ σημαινομένου διὰ τοῦ φανέντος ἀστέρος ἡ μα‐ γεία. ⟦ἐλθὼν γοῦν εἰς ἐμὲ τοιοῦτό τι ⟧ οἱ \| θλίβοντες οὗ‐
7	τοι παρῆσαν καὶ ἐπ’ ὄψε̣σιν αὐτῶν γέγονεν τὰ τῆς εὐεργεσί‐
7	ας. δύναται καὶ τὸ “ἐξ ἐναντίας” οὕτως· \| ἐναντίᾳ προαι‐
8	ρέσει παρῆσαν κωλῦσαι θέλοντες, τὸ ὅσον εἰς αὐτούς, ἢ
8	βλάψαι αὐτὸν θέλοντες. \| 5 ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου.
9	χριστόν με ἀπέδειξας· καθ’ ὃ σημαινόμενον λέγεται· \|
10	“μὴ ἅπτεσθε τῶν χριστῶν μου”. καὶ οὗτος ὁ ἅγιος εἷς ἦν τῶν χριστῶν τῶν χρισθέντων “ἐλαίῳ ἀγαλλι\|άσεως παρὰ τοὺς	30
11	μετόχους” Χριστοῦ. αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἐχρίσθη παρὰ τοὺς μετ‐ όχους, παρὰ τοὺς ἄλλους \| χριστούς, περὶ ὧν εἴρηται· “ἔξ‐
12	ελθε εἰς σωτηρίαν τοῦ λαοῦ σου τοῦ σῶσαι τοὺς χριστούς
12	σου”. \| “ἐλίπανας” οὖν “ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου”. πολλαχοῦ ἡ κεφαλὴ τὸν νοῦν σημαίνει· ὡς ἐὰν λέγηται· \| “τοῦ σοφοῦ
14	οἱ ὀφθαλμοὶ ἐν κεφαλῇ αὐτοῦ”. ἀμέλει γοῦν καὶ ἡ συνήθεια
15	λέγει τοὺς μωροτέρους ἐνκέφαλον \| μὴ ἔχειν, κεφαλὴν μὴ
15	ἔχειν. ὁ ἄρχων συνστήματος κεφαλὴ λέγεται τοῦ συνστήμα‐ τος. ἐπεὶ καὶ ὁ νοῦς \| τοίνυν ἄρχει καὶ ἡγεῖται πάσης
16	τῆς συνστάσεως ἡμῶν, κεφαλὴ ὀνομάζεται. πολλαὶ δὲ γραφαὶ \| τοῦτο διδάσκουσιν, ἃς πολλάκις εἰρήκαμεν.
17	οὐκ εἶπεν ἁπλῶς “ἐλιπάνθη”, ἀλλ’ “ἐν ἐλαίῳ”· ἔστιν γὰρ \| καὶ φαῦλον ἔλαιον, περὶ οὗ ὁ ἅγιος ἀπεύχεται λέγων· “ἔλαιο〈ν〉 δὲ ἁμαρτωλοῦ μὴ λιπανάτω τὴν κεφα\|λήν μου”.
19	5 καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον ὡς κράτιστον.
20	ἐπεὶ οὐ πᾶς τις δύναται ὅλον \| τὸν κρατῆρα, ὃν ἐκέρα‐
20	σεν ἡ σοφία, ἐκπιεῖν, ἑκάστῳ νέμει ποτήριον, ὃ δύναται δεξάμενος \| εὐφρανθῆναι.
21	ἔνια τῶν γραφῶν ἔχει· “καὶ τὸ ποτήριόν μου”· ὃ ἐπιδέ‐ δωκάς μοι. πλὴν ἑκατέρως \| λέγεται.
22	“μεθύσκον” οὖν ἐστιν “ὡς κράτιστον”. κρατίστην μέθην ἐπιφέρει τῷ πίνοντι, νηφαλίαν \| μέθην. τὸ δὲ “μεθύσκον”	32
23	ἀντὶ τοῦ “εὐφραῖνον”. λέγομεν οὖν πολλάκις μέθυσον τὸν πολύοινον. \| καὶ αὐτὸ δὲ τὸ θιγεῖν καὶ γεύσασθαι μέθη λέ‐
24	γεται.
24	καὶ ἐτυμολογοῦσιν τὴν μέθην οὕτως· κατὰ τὸ παλαιὸν \|
25	οὐκ ἦν πληθὺς οἴνου, ὅτε εὐθέως εὑρέθη τὸ γένημα τῆς ἀμ‐ πέλου ποιοῦν οἶνον, καὶ ἐν ταῖς \| εὐωχίαις καὶ ταῖς δημο‐
26	τελέσιν πανηγύρεσιν μετὰ τὸ θῦσαι ἔπινον. οὐκ ἔπινον ἄλ‐ λῳ καιρῷ. \| καὶ διὰ τοῦτο μέθη λέγεται.
27	καὶ τὸ ἁπλῶς 〈δ〉ὲ θιγεῖν σημαίνει ἡ μέθη πολλάκις· “μεθύσκονται ἀπὸ πιό\|τητος τοῦ οἴκου σου”, ἀντὶ τοῦ “εὐ‐
28	φραίνονται”· ἑτέρως γὰρ ἡ μέθη λέγεται μετὰ διαβολῆς· “οἱ μεθυς\|κόμενοι νυκτὸς μεθύουσιν”. σὺν σκότῳ καὶ ἀγνοίᾳ
65	οὗτοι μεθύουσιν. οἱ δὲ μεθύοντες \| θεῖον πόμα λαβόντες,
1	τουτέστιν εὐφρανθέντες, νηφαλίως μεθύουσιν. “φάγετε, πί‐ ετε, με\|θύσθητε, ἀδελφοί”, ὁ νυμφίος ἐν τῷ ᾄσματι τῶν ᾀσ‐ μάτων λέγει. τὸ “μεθύσθητε” οὐ τοῦτο λέγει, οὐ “κρα\|ται‐
3	ώθητε” ἀπὸ οἴνου, ἀλλ’ “εὐφράνθητε”. 6 καὶ τὸ ἔλεός σου καταδιώξεταί με πάσας τὰς \| ἡμέρας
4	τῆς ζωῆς μου.
4	τὸ ἔλεός σου ὡς “ἐλίπανας τὴν κεφαλήν μου”· οὐ πρὸς
5	ὀλίγον λι\|παίνει μου τὴν κεφαλήν, ἀλλὰ ἀεί· {ἐπεὶ πάρ‐	34
5	εστίν μοι} 〈καὶ οὕτως αἰώνιος χριστὸς ἕκαστος τῶν χρισ‐
5	θέντων γίνεται〉. “πάσας” οὖν “τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου” \| δ[ι]ώκει με·
6	οὐκ ἐᾷ με πόρρω αὐτοῦ γενέσθαι· παρά[μονο]ν γάρ ἐστιν, 〈ἐπεὶ πάρεστίν μοι〉, {καὶ οὕτως αἰώνιος χριστὸς ἕκας\|τος
7	τῶν χρισθέντων γίνεται. οὐκέτι λοιπὸν κατασκηνοῖ} καὶ οὐκ ἐπὶ μίαν ἢ δευτέραν, \| ἀλλ’ ἐπὶ “πάσας τὰς ἡμέρας τῆς
8	ζωῆς μου”. “ἡμέρας” δὲ “πάσας τῆς ζωῆς” τοὺς φωτισμοὺς \| τῆς ψυχῆς ἐκλάμβανε ἀπὸ τοῦ ἡλίου τῆς δικαιοσύνης γενο‐
9	μένους.	36
9	1 〈ψαλμὸς τῷ Δαυίδ· τῆς μιᾶς σαββάτων〉.
10	〈 〉 κατάλληλον ἔχει τὴν προγραφήν· εἰς τὴν ἡμέραν γὰρ τὴν μίαν τῶν σαββάτων. “μίαν σαββάτου”· \| ἡ
11	ὀγδοὰς ἡ ἑπομένη. αὕτη καὶ πρώτη σαββάτου ἐστίν. εἶτ’, ἐπεὶ ἀρχή ἐστιν δῆθεν κύκλου ἑβδο\|μάδος, καλεῖται
12	καὶ ὀγδοάς· μέχρι γὰρ ἑβδομάδος περιγράφεται ἡ ἑβδο‐ μάς, μέχρι ἑβδόμης \| προσθήκης ἤτοι ἡμέρας ἢ μονάδος. ἡ δευτέρα ἄρχεται πάλιν ἀπὸ μονάδος. αὕτη ὁτὲ \| μὲν λέγε‐
14	ται πρώτη σαββάτου, τουτέστιν μετὰ τὸ σάββατον, ὁτὲ δὲ
15	ὀγδοάς, ἵνα συναχθῶσιν \| αἱ δύο ἑβδομάδες.
15	διδόντος τοῦ ἁγίου μέρος τοῖς ἑπτὰ καὶ τοῖς ὀκτὼ ὁ Ἰουδαῖος μόνον τὸ \| σάββατον ἔχει. οὐδὲ πρώτην σαββάτου
16	ἔχουσιν οὐδὲ ὀγδοάδα, ὅλως οὐ θεωρήσαντες τὴν προτέραν \| ἑβδομάδα. μόνος οὖν ὁ ἐκκλησιαστικὴν γνώμην ἔχων, ὁ κατὰ ἄλλην παραβολὴν τοῦ \| εὐαγγελίου “προφέρων ἐκ τοῦ θησαυ‐
18	ροῦ νέα κ[α]ὶ [παλαι]ά”, ἐκεῖνος ἔχει τὴν νέαν τοῦ σαββά‐ του. \| ὑπερβὰς τὴν πρώτην ἑβδομάδα ἤρξατο τῆς δε̣υ̣[τέρας]
20	τῆς κατὰ τὸ εὐαγγέλιον. καὶ αὕτη ὀγδο\|ὰς λέγεται ὡς πρὸς	38
20	τὴν πρώτην ἑβδομάδα καὶ πρώ̣[τη σα]ββάτων. \| οἱ πρῶτοι στίχοι τοῦ 〈ψαλμοῦ〉 καὶ κατὰ λέξι[ν κ]α̣ὶ̣ [νο‐
21	η]τὸν δύνανται ἐκλαμβάνεσθαι. πλή\|ρωμα δὲ τῆς γῆς τὸν κόσμον αὐτῆς ἐκλημπτέον· ὅ γε̣ εἶπεν Μωυσῆς· γενομένων γὰρ ἐπ’ αὐ\|τῆς φυτῶν καὶ ζῴων εἴ‐
23	ρηται ὅτι· “συνετελέσθη ὁ κόσμος τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς. καὶ συνετέλεσεν \| ὁ θεὸς 〈ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἕκτῃ τὰ ἔργα αὐ‐
24	τοῦ”〉.
24	καὶ ἐπὶ ῥητοῦ λαμβάνομεν, ὅτι οἱ καρποὶ καὶ τὰ ζῷα
25	〈πλήρωμά〉 \| ἐστιν γῆς. καὶ ὁ ἀπόστολος παιδεύει λέγων· συμβουλεύων γὰρ τοῖς ἀπὸ ἐθνῶν πιστεύσασιν \| καὶ τοῖς
26	Ἰουδαίοις μὴ δεισιδαιμονεῖν περὶ τὰς τροφὰς λέγει· “πᾶν τὸ ἐν μακέλλῳ πωλού\|μενον ἐσθίετε μηδὲν ἀποκρίνοντες·
66	τοῦ γὰρ κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς”. κρέα δὲ \| μά‐
1	λιστα ἐν τοῖς μακέλλοις πιπράσκεται, ἀλλὰ καὶ τὰ ἄλλα ὤ‐
1	νια τὰ πρὸς τροφὴν συντελοῦντα. \| 1 τοῦ κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς, ἡ οἰκουμένη
2	καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ. καὶ πρό\|τερον εἶπον, ὅτι διῃρέθη ἡ γῆ ὡς τὸ μὲν αὐτῆς γεωργήσιμον εἶναι, τὸ δὲ πρὸς οἴκησιν ἐπιτηδείως \| ἔχον.
4	τὸ πρὸς οἴκησιν οὖν ἔχον τὴν ἑτοιμασίαν οἰκουμένη καλεῖ‐
5	ται, τὸ δὲ πρὸς γεωργίαν καὶ \| τὰ ἄλλα γῆ.
5	ἀμφοτέρων οὖν ποιητής ἐστιν ὁ θεός· πῶς γὰρ αὐτοῦ ἦν ταῦτα, εἰ μὴ αὐτὸς αὐτὰ πεποιήκει; \| “τοῦ κυρίου” οὖν “ἡ
6	γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς”. κατὰ κοινοῦ λάμβανε τό· 2 αὐτὸς ἐπὶ θαλασσῶν ἐθεμε\|λίωσεν αὐτὴν καὶ ἐπὶ ποτα‐	40
7	μῶν ἑτοίμασεν αὐτήν. ἤτοι τὴν γῆν ἢ τὴν οἰκουμένην. ἡ οἰκουμένη δὲ καὶ \| γῆ
8	ἐστιν.
8	ἴσον ἐστὶν τὸ λεγόμενον ἐνταῦθα τῷ εἰρημένῳ οὕτω· “τῷ στε‐ ρεώσαντι τὴν γῆν ἐπὶ \| τὸ ὕδωρ”, καὶ ὑπὸ τοῦ Ἰώβ· “κρεμάζων
9	γῆν ἐπ’ οὐδενός”· εἰ γὰρ ἐν θαλάσσῃ τεθεμελίωται, οὐκ ἔ‐
10	χει \| θεμέλιον σκληρὸν καὶ ἀντίτυπον, ἀλλ’ ἐν τοῖς ὕδασι ἔχει τὸ κρεμάσθαι. καὶ πᾶν μὲν ὕδωρ ἀντε\|ρίζον ἔδαφος ἔ‐
11	χει. ἐπειδὴ δὲ ἡ θάλασσα ἔχει ὑποκείμενον ἔδαφος, πάντως κἀκεῖνο δεῖ ἔχειν τι \| ὑποκείμενον. οὐκ εὑρίσκεται δὲ ἄλ‐
12	λο ἢ τὸ ὑγρόν. διὰ τοῦτο λέγει ἐπὶ θαλασσῶν τεθεμελιῶσθαι \| τὴν γῆν.
13	αὐτὴ πρὸς ἑαυτὴν συνστρεφομένη κρατεῖ ἑαυτήν. οὐκ ἔδα‐ φος ἀντερίζον σκληρὸν ἐᾷ \| αὐτὴν οὕτω τετάχθαι, ἀλλὰ αὐ‐
14	τὴ περὶ ἑαυτὴν στρέφεται. ἀμέλει γοῦν καὶ Ἑλλήνων οἱ λό‐
15	γ〈ο〉ι λέγουσιν, \| ὅτι εὐθεῖαι πεμπόμεναι ἀπὸ τοῦ κύκλου
15	—εὐθεῖαι δὲ οὐκ αἰσθηταί, ἀλλὰ λόγῳ θεωρεῖται—διακρα\|‐ τοῦσιν αὐτὴν ἐν τῷ μεσαιτάτῳ. καὶ τοῦτό ἐστιν τὸ ἐπὶ μη‐
16	δενὸς αὐτὴν κρεμάσθαι. ἐστὶν δὲ τοῦτο τὸ βού\|λημα τοῦ θεοῦ· “ἐθεμελίωσας” γὰρ
17	“τὴν γῆν ἐπὶ τὴν ἀσφάλειαν αὐτῆς, οὐ κινηθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα \| τοῦ αἰῶνος”· πῶς γὰρ οἷόν τε κλιθῆναι τὴν οὕτω
18	ψήφῳ θε〈οῦ〉 τὴν ἕδραν εἰληφυῖαν;
18	ἐπεὶ τοίνυν \| ἐπὶ θαλάσσης ἡ γῆ τεθεμελίωται, μέρος	42
19	δὲ τῆς γῆς ἡ οἰκουμένη ἐστίν, καὶ αὐτὴ εἰκότως ἐν ταύτῃ
20	τὴν \| ἕδραν ἔχει τῇ ὑγρᾷ οὐσίᾳ.
20	καὶ λέγει ἐπὶ ποταμῶν αὐτὴν ἡτοιμάσθαι· οὐκ ἐπὶ ποτα‐ μῶν τεθεμε\|λιῶσθαι, ἀλλ’ ἡτοιμάσθαι· οὐ γὰρ οἷ[ό]ν τε εἰ‐ πεῖν, ὅτι καὶ ἐν τῇ θαλάσσῃ τὸν θεμέλιον ἔχει καὶ \| ἐν
22	τοῖς ποταμοῖς, ἀλλὰ αὐτὴ μὲν τεθεμελίωται ἐπὶ τῆς θαλάτ‐ της ἡτοιμασμένη τοῖς \| ποταμοῖς, ἵν’ ἐν αὐτῇ ὥσπερ πηγαί τινες καὶ πίδακες ῥέοντες ὠφελήσουσιν αὐτήν. \| τὰ τοιαῦ‐
24	τα σώματα ἐὰν μὴ ἔχῃ παρεσπαρμένον ὕδωρ 〈ᾧ〉 δύναται δια‐
25	κρατεῖσθαι, ψήγματα \| γίνεται. καὶ ταῦτα μὲν πρὸς τὸ ῥη‐
25	τόν. ἐπειδὴ δὲ τὰ ἑξῆς οὐκέτι ἱστορικῶς δύναται ληφθῆναι· \| “τίς” γὰρ “ἀναβήσεται εἰς τὸ ὄρος τοῦ κυρίου καὶ τίς στή‐
67	σεται ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ”; δέον εἰπεῖν \| τὴν ὁδὸν τῆς ἀν‐
1	όδου καὶ τὴν ἕδραν τῆς στάσεως, οὐδὲν τοιοῦτο εἶπεν, ἀλλὰ ἡ ἀπόκρισις \| γίνεται πρὸς τὸν ἐρωτήσαντα· “τίς ὁ ἀναβαί‐ νων καὶ τίς ὁ ἑστηκώς”; οὕτως· “ἀθῷός” ἐστιν \| “χερσὶν
3	καὶ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ”. τὸ ἀθῷον εἶναι ταῖς χερσὶν τὸ κα‐ θαρὸν εἶναι ταῖς πράξεσιν \| σημαίνει.
4	εἶτα λέγει χαρακτῆρα θεῖον· “ἀθῶος χερσὶν καὶ καθαρὸς
5	τῇ καρδίᾳ, ὃς οὐκ ἔλαβεν ἐπὶ \| ματαίῳ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ”.
5	διττῶς δὲ τοῦτο νοεῖται. “ἐπὶ ματαίῳ” λαμβάνει τὴν ψυχὴν ἑαυτοῦ \| ὁ μάταια διανοούμενος καὶ αἱρούμενος καὶ πράττων· πολλαχοῦ γὰρ ταῦτα τὰ μὴ σπουδαῖα, τὰ αἰσθη\|τά, τὰ πρόσ‐
7	καιρα τῷ ὀνόματι τῶν ματαίων σημαίνεται· ὡς ἐὰν λέγῃ· “καὶ γνώσῃ ὅπου ἦσθα, \| ὅτε ἐπεποίθεις ἐπὶ τοῖς ματαίοις”, ἐπὶ
8	τοῖς προσκαίροις. δύναται καὶ αὐτὰ τὰ ἁμαρτήματα. \| “ἐπὶ ματαίῳ” αὐτὴν	44
9	ἔλαβεν ὁ ἐγειρόμενος τὸ πρωὶ καὶ πίνων τὸν οἶνον καὶ μένων
10	τὸ ὀψὲ ὥστε \| ὑπὸ τοῦ οἴνου συνκαίεσθαι· “οὐαὶ” γὰρ “οἱ
10	ἐγειρόμενοι 〈τὸ〉 πρωὶ καὶ τὸ σίκερα διώκοντες καὶ μένον‐ τες τὸ \| ὀψέ· ὁ δὲ οἶνος αὐτοὺς συνκαύσει”. ἄλλως πάλιν σπουδὴν ἔχουσιν ἐξ ἕω ἀνίστασθαι καὶ \| σπεύδειν ἐπὶ δι‐
12	καστήρια, οἷς παρέπεται τὸ ἀδικεῖν. οὗτος “ἐπὶ ματαίῳ τὴν
12	ψυχὴν αὐτοῦ ἔλαβεν”. \| συνᾴδει καὶ τὸ ἐν Ἰσαίᾳ λεγόμενον πρός τινας· “ματαί‐ α ἡ ἰσχὺς τοῦ πνεύματος ὑμῶν”. ὧδε πνεῦμα ἡ γνώ\|μη. παρα‐
14	πλησίως τοῦτο καὶ τῷ εἰρημένῳ περὶ τῆς παρθένου, ὅτι ὥσ‐
15	περ σώματι, οὕτω καὶ πνεύματι \| ἁγία ἐστίν, γνώμῃ καὶ νῷ.
15	“ματαία” οὖν “ἡ ἰσχὺς τοῦ πνεύματος ὑμῶν”. ἐάν τις οὖν τὸν νοῦν αὐτοῦ καὶ \| τὴν γνώμην ὀδυνᾶται ταῖς “βιωτικαῖς φροντίσεσιν” εἰς τὰ μάταια, ματαίαν τὴν ἰσχὺν ἔχει. \| τὴν
17	τοῦ νοεῖν δύναμιν εἰς τὰ μάταια ἀναλίσκουσιν. ἔστιν γοῦν ἰδεῖν τοὺς τοιούτους καὶ κα\|κουργοτέρους. πάνυ ὅλην τὴν
18	ἰσχὺν τοῦ νοῦ εἰς ταῦτα ἀναλίσκουσιν. δευτέρα ἀπόδοσις \| εἰς τό· “ὃς οὐκ ἔλαβεν ἐπὶ ματαίῳ
19	τὴν ψυχὴν αὐτοῦ”· κατεσκεύασεν ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον λογι‐
20	κόν, \| οὐχ ἵνα μόνον ἔχῃ λογισμὸν καὶ μηδὲν κατ’ αὐτὸν πράττῃ· διὰ τοῦτο γὰρ τὸν λογικὸν πε\|ποίηκεν, ἵνα δέχηται
21	ἀρετὴν καὶ ἐνεργῇ αὐτήν. “ἐπὶ ματαίῳ τὴν ψυχὴν ἑαυτοῦ ἔ‐ λαβεν” \| οὐ θεοῦ οὕτως αὐτὴν δεδωκότος, ἀλλὰ αὐτοῦ οὕτως
22	αὐτὴν εἰληφότος.
22	ὡς εἴ τις λέγοι 〈οἷ〉ον· πεποί\|ηκεν ἐκ ψυχῆς καὶ σώμα‐	46
23	τος τὸν ἄνθρωπον, καί εἰσίν τινα τῆς ψυχῆς κινήματα, εἰ‐ σὶν δὲ \| καὶ τοῦ σώματος. ἔχομεν ἐνέργειαν μελῶν τὸ βαδί‐
25	ζ̣[ει]ν̣, τὸ διὰ χειρῶν τι ποιεῖν, τὸ ὁρᾶν. \| ἐάν τις οὖν,
25	φέρε, πόδας ἔχων μηδέποτε βαδίζῃ, τρόπ[ο]ν τινὰ “ἐπὶ μα‐
25	ταίῳ” τοὺς πόδας ἔχει. \| καὶ πρὸς ἀναγωγὴν δέ· τὰ ἑξῆς τῶν προτέρων στίχων βι‐ άζεται καὶ αὐτοὺς ἀναγαγεῖν. “τοῦ κυρίου” \| ἐστὶν “ἡ γῆ”
27	ἐκείνη “ἡ καρδία ἡ καλὴ καὶ ἀγαθὴ” ἡ δεξαμένη ὃν ἔβαλεν Ἰησοῦς σπόρον καὶ ἑκατοντα\|πλασίω ἐκαρποφόρησεν ἢ εἰς
28	ἑκατὸν καὶ ἑξήκοντα καὶ τριάκοντα. πολλάκις εἶπον, ὅτι τὰ \| νοητὰ δύναται κατὰ πλείονας
29	ἐπινοίας τὰ αὐτὰ λαμβάνεσθαι, ὅτε ἔλεγον τὴν ψυχὴν λέγε‐
68	σθαι \| καὶ πρόβατον καὶ φυτόν.
1	ἐνταῦθα οὖν ἡ αὐτὴ {γῆ} καὶ γῆ ἐστιν καὶ οἰκουμένη. ὅταν οὖν καρποφορῇ τὰς \| πρακτικὰς ἀρετάς, γῆ ἐστιν πλή‐
2	ρωμα ἔχουσα. ὅταν δὲ τὰ θεῖα χαρίσματα ἔχῃ τοῦ πνεύματος, οἰκου\|μένη ἐστὶν ἔχουσα τοὺς κατοικοῦντας. οὔκ ἐστιν ἔρη‐ μος· οὐ γὰρ εἴρηκεν· “δεῦτε καὶ ἐνκατα\|λείψωμεν αὐτήν”,
4	ὡς τῇ διαβαλλομένῃ οἰκουμένῃ εἴρηται. αὕτη δέ ἐστιν ἡ τῶν
5	Ἰουδαίων συν\|αγωγή. τοῦτο δὲ παρατείνει καὶ εἰς πᾶσαν ψυ‐ χὴν ἔχουσαν μὲν πρότερον τὸ οἰκεῖσθαι, παρ’ ἰδίαν \| δὲ αἰ‐
6	τίαν ἐνκαταλειπομένην.
6	συνάπτεται οὖν τούτοις τό· “αὐτὸς ἐπὶ θαλασσῶν ἐθεμελίω‐
6	σεν \| αὐτήν”. θάλασσα καὶ θάλασσαι ὁ περὶ γῆν τόπος ὀνομά‐ ζεται καὶ ἡ κατάστασις τῶν ἐνταῦθα \| διαγόντων. ἐν τρικυ‐	48
8	μίαις καὶ ἐν ἁλμυρότητι ἐχούσης τὸ εἶναι, τὴν οἴκησιν λέ‐ γω, ἐπὶ τούτων \| τῶν θαλασσῶν ἐθεμελίωσεν.
9	αὕτη δὲ ἡ θάλασσα λαμβάνει τὴν Ἰησοῦ σαγήνην, ἵνα ἐξ
10	αὐτῆς \| ἀγρευθῶσιν καλὰ ζῷα, οἱ σπουδαῖοι. ἐὰν δὲ οἱ τῆς ἀρετῆς φίλοι οὗτοι 〈οἱ〉 θηρευόμενοι, ἄλλως \| λέγονται θη‐
11	ρεύεσθαι ἐκ τῆς θαλάσσης, ἵν’ ἐκτὸς αὐτῆς γένωνται, καὶ ἄλλως ἐπὶ τῆς θαλάττης \| τεθεμελιῶσθαι· ὧδε γὰρ θεμελι‐
12	οῦνται, ἵν’ “ἐν ἀγάπῃ τεθεμελιωμένοι καὶ ῥεριζωμένοι” ἀνα\|‐ φανῶσιν.
13	“καὶ ἐπὶ τῶν ποταμῶν” τῶν ῥεόντων ἐκ τῆς κοιλίας τοῦ τὸ πνεῦμα ἔχοντος \| ἑτοιμάζονται, ἵνα δέχωνται τοὺς ποτα‐
15	μοὺς τούτους τοὺς ἐκ τῆς κοιλίας ἑκάστου τῶν πις\|τῶν ῥέον‐
15	τας. εἰσὶν δὲ τὰ διάφορα τοῦ πνεύματος χαρίσματα οἱ ποτα‐
15	μοί. πρὸς τὸν ἀ〈να〉κρινόμε\|νον μαθεῖν θέλοντα· “τίς ἐστιν
16	ὁ ἀναβαίνων εἰς τὸ ὄρος τοῦ κυρίου καὶ ἱστάμενος εἰς τὸν τόπον τὸν \| ἅγιον”; ἀπόκρισις φέρεται· “ζητεῖς τίς ἐστιν ὁ ἀναβαίνων καὶ ἱστάμενος; ὁ ταῖς χερσὶν ἀθῷος \| καὶ κα‐
18	θαρὸς τῇ καρδίᾳ, ὁ μὴ λαβὼν τὴν ψυχὴν ἐπὶ ματαίῳ”· οὗτός ἐστιν ὁ ἀναβαίνων διὰ προκοπῆς. \| ἡ προκοπὴ δὲ ἄνοδός
19	ἐστιν. ἡ στάσις ἡ ἐν τῷ τελείῳ. ὅταν τις γένηται “τέλει‐
20	ος ὡς ὁ πατὴρ ὁ οὐράνιος”, \| ἔστη ἐν τῷ ἁγίῳ τόπῳ, εἰ μὴ
20	ἄρα ὑπερβῇ τὴν ὅλην τοιαύτην κατάστασιν καὶ ἀρχὴν λάβῃ ἄλλης· \| διὸ καὶ ἐν ψαλμοῖς λέγεται· “πάσης συντελείας
21	εἶδον πέρας”. πολλὰ πέρατα ἔστιν, ὡς ἔχει ἐπὶ μαθήσεως \| γραμμάτων. συντελεῖταί τις ἐν τῇ γνώσει τῶν χαρακτήρων, καὶ ἄρχεται συλλαβῶν, καὶ πάλιν \| ἐκείνων τέλος ἀπολα‐	50
23	βόντων ἄ̣λ̣λ̣η̣ ἀρχὴ γίνεται. κύκλου οὐκ ἔστιν λαβεῖν οὔτε ἀρχὴν \| οὔτε τέλος. ἐὰν οὖν ἀπὸ σημείου ἐπι[στ]ήσῃ ἀρχὴν
25	τοῦ κύκλου, καὶ συντελέσει〈σ〉 τὸν ὅλον κύκλον. \| εἰς τὴν
25	ἀρχὴν πάλιν ἔρχεται, ὡς ἔχει ἐπὶ τοῦ ἡλίου. ἐν τοῖς τοι‐ ούτοις τέλεσιν ἀεὶ κατὰ τῶν αὐ\|τῶν φέρεται.
26	Ἰουδαῖοι οὖν ἴσως τὸ “ἀναβῆναι εἰς τὸ ὄρος” τὸ εἰς τὸν ναὸν ἀναβῆναι λέγουσιν \| καὶ στῆναι ἐν αὐτῷ. τὰ ἑξῆς
27	δὲ ἐπισυναπτόμενα εἴργει ταύτης τῆς διανοίας. 3—4 τίς ἀνα\|βήσεται εἰς τὸ ὄρος τοῦ κυρίου καὶ τίς στή‐
28	σεται ἐν τόπῳ ἁγίῳ αὐτοῦ; ἀθῷος χερσὶν καὶ καθαρὸς τῇ καρ‐
69	δίᾳ, \| ὃς οὐκ ἔλαβεν ἐπὶ ματαίῳ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ καὶ οὐκ
1	ὤμοσεν ἐπὶ ματαίῳ τῷ πλησίον. \| ἐν τῇ δεκαλόγῳ κεῖται· “οὐ λήμψῃ τὸ ὄνομα κυρίου τοῦ θεοῦ ἐπὶ ματαίῳ· \| 〈οὐ〉 μὴ γὰρ καθαρίσῃ κύριος τὸν λαμ‐
3	βάνοντα τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπὶ ματαίῳ”. τοῦτο καὶ εἰσωτερικῶς \| καὶ τελείως καὶ εἰσαγωγικῶς
4	καὶ καταλλήλως τοῖς ἀρχομένοις ἐκλαβεῖν δεῖ. κυρίως ὁ νέ‐
5	ος \| ὁ ἕτοιμος ὢν πρὸς τὸ δέξασθαι τοὺς τοῦ θεοῦ νόμους “οὐκ ὀμνύει ὅλως”· διὸ οὐ λαμβάνει ἐπὶ μα\|ταίῳ τὸ ὄνομα
6	κυρίου. ἐπ’ οὐδενὶ ματαίῳ παραλαμβάνει αὐτὸ ἀρκούμενος
6	τῷ “ναὶ ναὶ” καὶ τῷ “οὒ οὔ”.
6	δυνα\|τὸν δὲ πρὸς τοὺς εἰσαγομένους τοῦτο εἰπεῖν· οὐ δεῖ ψευδῶς ὀμνύναι· ὁ γὰρ ψευδῶς ὀνομάζων τὸ \| ὄνομα κυ‐	52
8	ρίου, ὅσον εἰς αὐτὸν ἧκεν, ἐπὶ ματαίῳ αὐτὸ ἔλαβεν· δυνά‐ μενος γὰρ ἀποδεῖξαι καὶ πίστιν \| τῷ ἀμφισβητουμένῳ δοῦναι
9	χωρὶς ὅρκου ῥᾳδίως ἐπὶ τὸν ὅρκον καταφέρεται.
10	ταύτην τὴν δι\|ὰ ὅρκου πίστιν ἀναπόδεικτον λέγουσιν. καὶ οἱ ἔξω νόμοι, ὅτε μὴ οἷόν τε ἦν ἀποδεῖξαι, μὴ διὰ \| γραμ‐
11	μάτων, μὴ διὰ μαρτύρων—τότε καὶ οὐχ ἑαυτὸν ἐπιρίπτει εἰς τὸ ὀμόσαι, ἀλλ’ οἱ δικάζοντες \| πᾶσαν ἀπόδειξιν θελήσαν‐ τες εὑρεῖν καὶ μὴ εὑρόντες εἰς τελευταίαν ταύτην \| καταφεύ‐
13	γουσιν.
13	“ὃς οὐκ ἔλαβεν ἐπὶ ματαίῳ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ”. καὶ εὐθέ‐ ως συνῆψεν· “οὐδὲ ὤμοσεν \| ἐπὶ δόλῳ”· πᾶς γὰρ ἐφίορκος
14	“ἐπὶ δόλῳ” ὀμνύει· μὴ γὰρ νομίζει μὴ ἐφιορκεῖν.
15	σπανίως \| γίνεται κατὰ ἄγνοιαν. πολλάκις τις ἐπιλαθόμε‐ νος ὄμνυσιν, καὶ πάλιν ἔχει ἔνκλημα, ὡς ἐπὶ \| τῶν ἀκουσί‐
16	ων ἁμαρτημάτων. λέγω· τινὲς οὐκ αἰτιῶνται τοὺς μεθύοντας λέγοντ〈α〉ς ἃ μὴ δεῖ, \| καὶ πράττοντας ἃ οὐ χρῆ, λέγοντες
17	ὅτι 〈ἀ〉κουσία ἐστὶν ἡ μέθη παρ’ ἧς ταῦτα ἃ αἰτιῶνται, τὰ με\|τὰ μέθην γινόμενα· ἀλλ’ αὐτὴ ἡ μέθη ἑκούσιός ἐστιν· ἔ‐
18	δει γὰρ μὴ μεθυσθῆναι. 5 οὗτος λήμ\|ψεται εὐλογίαν παρὰ κυρίου.
19	διαγράψας τίς ἐστιν ὁ ἀναβαίνων εἰς τὸ ὄρος καὶ ἱστάμε‐
20	νος \| ἐν τόπῳ ἁγίῳ, καὶ τὸ ἑπόμενον τῷ τοιούτῳ λέγει· κατὰ τὸν ἀναβάντα ἐστὶν ἐν τῷ ὄρει τοῦ θεοῦ \| καὶ στάντα ἐν τό‐	54
21	πῳ ἁγίῳ. καὶ μετὰ τὴν ἀνάβασιν τοῦ ὄρους, ἵνα ᾖ{ν} ἡ ἀκρώ‐ ρεια τοῦ ὄρους \| ὁ τόπος ὁ ἅγιος, λέγει ὅτι “λήμψεται οὗ‐ τος εὐλογίαν παρὰ κυρίου”, “εὐλογίαν πνευματικὴν τὴν \| ἐν
23	τοῖς ἐπουρανίοις”· λέγεται γάρ· “καὶ γὰρ εὐλογ〈ίασ〉 δώσει ὁ νομοθετῶν”. δίδωσιν δὲ ὁ \| νομοθετῶν οὐ τοῖς παραβαίνου‐
24	σιν τὸν νόμον, ἀλλὰ τοῖς εἰς ἔργον αὐτὸν μεταβάλλουσιν. \|
25	καὶ πάλιν· “ἰδοὺ οὕτως”, φησίν, “εὐλογηθήσεται ὁ ἄνθρω‐ πος ὁ φοβούμενος τὸν κύριον”. αἰτία \| τῆς εὐλογίας ἡ εὐ‐
26	λάβειά ἐστιν, ὁ φόβος ὁ πρὸς τὸν κύριον· διὸ λέγεται· “εὐ‐ λογήσαι σε κύριος ἐκ \| Σιών”. εἰ ἐκ τῆς Σιὼν εὐλογεῖ ὁ θε‐ ὸς τὸν τοιοῦτον, διὰ ἀρετὴν προλαβοῦσαν καὶ φρό\|νησιν ὀρ‐
28	θὴν αὐτῷ ὀρέγει τὴν εὐλογίαν. ἴδε, τὸν σπουδαῖον, τὸν ἀ‐
70	θῷον ταῖς χερσὶν \| καὶ καθαρὸν τῇ καρδίᾳ, μὴ λαβόντα ἐπὶ ματαίῳ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, οὐδὲ “ὤμοσεν τῷ \| πλησίον αὐτοῦ
2	ἐπὶ δόλῳ”, λέγει λήμψεσθαι εὐλογίαν παρὰ κυρίου· οὐ παρὰ τοῦ τυχόντος αὐτὴν λαμβάνει· \| εἰσὶν γὰρ καὶ ἄνθρωποι ἀλ‐
3	λήλους εὐλογοῦντες καὶ ἑαυτοὺς εὐλογοῦντες, τουτέστιν ἐπ‐ αινετὰ \| περὶ αὐτῶν λέγοντες.
4	“οὗτος” οὖν “παρὰ κυρίου λήμψεται”. παραπλήσιον ἐν ταῖς
5	παροιμίαις φέ\|ρεται· “εὐλογία κυρίου ἐπὶ κεφαλὴν δικαίου”.
5	οὐχ ἑαυτῷ τὴν εὐλογίαν ὁ δίκαιος ἐπισπᾶται, οὐκ ἄνθρωποι \| αὐτὴν αὐτῷ νέμουσιν, ἀλλὰ κυρίου ἐστὶν ἡ εὐλογία ἐπὶ τὸν νοῦν αὐτοῦ καλούμενον ἀλληγορι\|κῶς κεφαλήν.
7	〈5 καὶ ἐλεημοσύνην παρὰ θεοῦ σωτῆρος αὐτοῦ.〉	56
7	κἂν γὰρ ἔχῃ τις ἔργα τὰ φέροντα τὴν εὐλογίαν, ἐπεὶ μεί‐ ζω ἐστὶν τῶν \| πραχθέντων ἡ εὐλογία, ὑπὲρ ἃ φρονοῦμεν δὲ καὶ ποιοῦμεν ὁ θεὸς χαρίζεται, διὰ τοῦτο καὶ ἐλε\|ημοσύνης
9	τῆς παρ’ αὐτοῦ χρῄζει.
9	{καὶ ἐλεημοσύνην παρὰ θεοῦ σωτῆρος αὐτοῦ} 6 αὕτη ἡ γενεὰ
10	ζητούν\|των αὐτόν.
10	ἐπεὶ ἑνικῶς τὸ πύσμα γίνεται· “τίς ἀναβήσεται καὶ τίς στήσεται”; καὶ ἡ ἀπόκρισις \| ὡς περὶ ἑνός· “ἀθῷος χερσὶν
11	καὶ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ”, οὐχ εἷς δέ ἐστιν μόνος ὁ πεφυκὼς τὴν \| ἀρετὴν κατορθοῖν, εὐθέως ἐπιφέρει· “αὕτη ἡ γενεὰ ζη‐ τούντων αὐτόν”, γενεὰν λέγων πάντας \| τοὺς τῶν αὐτῶν κατ‐
13	ορθωμάτων καὶ ἀρετῶν ἐνγεγενημένους. καὶ λύεται ἡμῖν εὐαν\|γελικὸν ῥητὸν ἐκ τῆς θεωρίας ταύ‐
14	της· ὁ σωτὴρ λέγει· “πᾶν αἷμα δίκαιον ἐκκεχυμένον ἐπὶ \|
15	τῆς γῆς ἐκδικηθήσεται ἀπὸ τῆς γενεᾶς ταύτης”. καὶ λέγει ὅτι “ἀπὸ Ἅβελ τοῦ δικαίου”. ἐὰν τοὺς Ἰου\|δαίους δεικ‐
16	νὺς λέγῃ “ἀπὸ τῆς γενεᾶς ταύτης”, οὐ δικαία ἡ ἐκδίκησις. ὁ Κάιν ἀπέκτεινεν τὸν \| Ἅβελ καὶ ἄλλ〈οι〉 ἄλλους πρὸ τῆς
17	κλήσεως καὶ τῆς δόσεως τῆς 〈χρονικῆσ〉· ἀλλὰ λέγει ἀπὸ τῆς γενεᾶς \| τῆς 〈τοιαύτησ〉, ἀπὸ τῶν γεννωμένων διὰ τοιούτων ἔργων ἐκ τοῦ διαβόλου κατὰ τό· \| “ὑμεῖς ἐκ τοῦ πατρὸς τοῦ
19	διαβόλου ἐστὲ καὶ τὰς ἐπιθυμίας τοῦ πατρὸς ὑμῶν θέλετε
20	ποιεῖν”. \| αἱ δὲ ἐπιθυμίαι ποιοῦσιν τέκνον διαβόλου. πά‐ λιν οἱ τὰς αὐτὰς ☩ἐπιθυμίας☩ ἔχοντες μία \| γενεά. ἐστὶν
21	οὕτω καὶ τό· “γενεὰ εὐθείων εὐλογηθήσεται”. 6 ζητούντων τὸ πρόσωπον τοῦ \| θεοῦ Ἰακώβ.	58
22	πᾶς ὁ εὐχόμενος γνησίως ἐπιφάνειαν θεοῦ εὔχεται λαβεῖν, καὶ τοῦτό ἐστιν \| τὸ ζητεῖν τὸ πρόσωπον τοῦ θεοῦ. εὐχὴν γοῦν ἀναπέμπουσιν οἱ ἅγιοι λέγοντες· “ἐπίφανον τὸ πρό\|σω‐
24	πόν σου καὶ σωθησόμεθα”.
24	δυ[να]τὸν δὲ καὶ τοῦτο ὅτι· ἐλάβομεν τὴν ἐπιγραφὴν τοῦ
25	ψαλμοῦ \| “εἰς τὴν μίαν τῶν σαββάτων”, ἐλέγομεν δὲ τὴν ἀνά‐ στασιν τοῦ σωτῆρος τὴν κυρια\|κὴν καλουμένην ὁτὲ μὲν ὀγδο‐ άδα ὁτὲ δὲ μίαν σαββάτου κατὰ διαφόρους ἐπινοίας. \| “ζη‐
27	τοῦσιν τὸ πρόσωπον” τοῦ μέλλοντος ἐπιδημῆσαι ἀκούσαντες ὅτι “κλίνας οὐρανὸν \| καταβήσεται”, ὅτι “σωτὴρ παραγίνε‐
28	ται”· οἱ κήρυκες γὰρ τῆς ἀληθείας οἱ προτ〈ρ〉έχοντες τοῦ \|
71	ἐπιδημοῦντος ἀκούουσιν· “εἴπατε τῇ θυγατρὶ Σιών· ἰδοὺ πα‐ ραγίνεταί σοι σωτήρ”, καί· “εἰπὸν ταῖς \| πόλεσιν Ἰούδα·
2	ἰδοὺ ὁ θεὸς ἡμῶν μετὰ ἰσχύος ἔρχεται”, τοῦ πτερνίζοντος τὴν κακίαν, ἵνα \| μάθωμεν ὑπ’ αὐτοῦ πατεῖν τοὺς ἀντιπάλους, τοὺς ἐνεργοῦντας τὴν κακίαν, “τὸν ἐνεργοῦντα \| ἐν τοῖς
4	υἱοῖς τῆς ἀπειθείας”.
4	τέλος ἀπολαβούσης τῆς οἰκονομίας—“ἔτι” γὰρ “λαλοῦν‐
5	τός 〈σου〉 ἐρεῖ· πάρειμι”— \| εὐθέως ἡ ἄνοδος τοῦ σωτῆρος
5	ἡ μετὰ τὴν ἐπιδημίαν σημαίνεται· διαψάλας γὰρ ὁ λόγος λέ‐ γει· \| “ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν”. οἱ ὑμῶν ἄρχοντες, ἄρατε τὰς πύλας. ἢ οὕτως· τὰς ὑμῶν \| πύλας, οἱ ἄρχοντες,
7	ἄρατε, ὧν ἐπιστατεῖτε, 〈ἃσ〉 φυλάττετε. “καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι”. \| τὸ μέγεθος τοῦ μέλλον‐
8	τος ἀνιέναι καὶ εἰσιέναι διὰ τῶν πυλῶν παριστὰς ὁ λόγος λέγει· \| “καὶ ἐπάρθητε”. ὧδε μένουσαι οὐ χωρεῖτε αὐτοῦ	60
9	τὴν ἔπαρσιν.
10	δύναται καὶ τὸ ἆραι καὶ ἐπᾶ\|ραι σημαίνειν καὶ τὸ ἐκ
10	μέσου αὐτὰς ποιῆσαι· οὐ γὰρ εἰσόδου χρῄζει ὁ τηλικοῦτός που βασι\|λεὺς ὤν.
11	καὶ πάλιν· “καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης”. οἱ προτρέχοντες ἄγγελοι τὸν σωτῆρα \| ἀναλαμβανόμενον ταῦτα
12	λέγουσιν πρὸς τὰς ἄνω δυνάμεις, πρὸς τὰς διαιρούσας τὰς \| πύλας τὰς οὐρανίους.
13	εἶτα πυνθάνονται ἐκεῖνοι· “τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης”, ὃν \| προαγγέλλε〈τ〉ε ἐπελεύσεσθαι, ᾧ δεῖ ἆραι
14	τὰς πύλας καὶ ἐπᾶραι τὰς αἰωνίους—οὐ τὰς προσκαίρους—, \|
15	τὰς ἀθανασίας;
15	ἐγγὺς τούτῳ ὅμοιόν ἐστιν τὸ ἐν Ἰσαίᾳ οὕτω φερόμενον· “τίς οὗτος ὁ παραγινόμε\|νος ἐξ Ἐδέμ, ἐρύθρημα ἱματίων ἐκ Βυσόν; διὰ τί ἐρυθρὰ τὰ ἱμάτιά σου”; πάλιν δὲ \| πυνθάνον‐
17	ται. εἰ καὶ τὸ σῶμα τοῦτο ἐκ νεκρῶν ἐγειρόμενον καὶ μά‐ λιστα πρότερον τὸ τοῦ \| σωτῆρος οὐκ ἔχει τὰ ἰδιώματα τῆς σαρκὸς εἰς πνευματικὸν μεταβεβληκός, ἀλλὰ χάριτι \| τοῦ
19	ἀνιόντος ἐφυλάχθη ἴχνη πρὸς ἐπίγνωσιν τοῦ πόθεν ἐστὶν τὸ
20	ἀναβαῖνον. καὶ διὰ \| τοῦτο· “ἐρύθρημα ἱματίων ἐκ Βυσόν”. καὶ ὥσπερ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν ἐπιφανεὶς \| τοῖς μαθηταῖς
21	θέλων βεβαιῶσαι αὐτοὺς ὅτι αὐτὸ ὃ εἶχεν σῶμα ἀνέστη, ἔδει‐ ξεν τοὺς τύ\|πους τῶν ἥλων, ἔδειξεν τὰς οὐλάς, οὐχ ὅτι οὐ‐ λὰς ἐκεῖνο ἔχει τὸ σῶμα—σκληροῦ γὰρ καὶ ἀντιτύ\|που ἐστὶν
23	τὸ οὐλὰς φέρειν—, ἀλλ’ ἵνα πληροφορήσῃ ὅτι αὐτός ἐστιν
23	ὁ ἀναστάς, εἶτα, ἵνα μὴ \| ἐκ τοῦ σημείου τοῦ περὶ πληρο‐	62
25	φορίας τῆς ἀναστάσεως κακῶς φρονήσουσιν περὶ \| ἀναστάσε‐
25	ως, ὡς πάλιν μετὰ ἀνάστασιν τὰ ἰδιώματα τοῦ φθαρτοῦ φέρειν τὸ ἐγειρόμενον \| σῶμα, “θυρῶν κεκλεισμένων” εἰσῆλθεν, οὕ‐ τω καὶ ὧδε ἀναλαμβανόμενος παραυ\|τὰ τῆς ἀναλήμψεως ἔδει‐
27	ξεν τὰ ἰδιώματα τῆς σαρκός, οὐχ ἵνα ἀπομείνωσιν· οὐδὲ \| ἐκεῖνα ἃ ἔδειξεν, οἷον βεβρωκὼς καὶ τύπους ἥλων καὶ τῶν
72	ἄλλων, ἔμεινεν αὐτὰ ἔχων. \| οὐχ ἵνα ἐσθίωμεν, ἔφαγεν με‐
1	τὰ ἀνάστασιν, ἀλλ’ ἵνα ἴδωσιν ὅτι αὐτὸ〈σ〉 ὃν εἴρηκεν, αὐ‐ τὸς ἦν ὁ ἀνα\|στάς.
2	τοῦτο γοῦν ὁ Λουκᾶς λέγει· “οἷς καὶ παρέστησεν ἑαυτὸν ζῶντα μετὰ τὸ παθεῖν ἀντὶ πολλῶν \| τεκμηρίων ὀπτανόμενος
3	καὶ συναλιζόμενος”. θεώρει ὅτι καὶ διὰ τοῦ συναλίζεσθαι ζῶντα ἑαυτὸν \| μετὰ τὸ παθεῖν παρέστησεν.
4	7—8 ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι
5	αἰώνιοι, \| καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης. τίς
5	ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης; πυνθάνονται· \| περὶ τίνος λέγεται τοῦτο ὅτι εἰσελεύ‐
6	σεται, ἵνα τὰς θύρας ἀνοίξωμεν αὐτῷ καὶ ἐπάρωμεν; λέγει·
6	〈8 κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός, κύριος δυνατὸς ἐν πο‐
6	λέμῳ.〉 ἐξ ἔργων \| τὴν ἀπόκρισιν ποιεῖται. ὡς ἐν τῇ ἀρχῇ τῆς
7	ἀναβάσεως ἐπὶ τὸ ὄρος τοῦ κυρίου· “καὶ τίς στήσεται”, καὶ
7	οὐ\|κ ἐπηνέχθη “ὅσδε”, ὅτι ὁ Ἀβραάμ, ὁ Ἰωάννης, ἀλλ’· “εἴ τις ἀθῷός ἐστιν χερσὶν καὶ καθαρὸς τῇ καρδίᾳ”, \| οὕτω καὶ	64
9	ὧδε οὐκ εἶπεν ὅτι ὅσδε, ἀλλ’ ἔργῳ ἔδειξεν τὸ πρᾶγμα· “κύρι‐
10	ος κραταιὸς καὶ δυνατός, κύριος δυνατὸς \| ἐν πολέμῳ”. ⟦ὡς
10	κατήρχετο, ταῦτα προανεφωνεῖτο. ὅτε δὲ ἀνέστη καὶ ἀνελήμφ‐ θη, οὐκέτι \| λέγεται ὅτι “ἐξελεύσεται”⟧ ὁ τροπωσάμενος τὴν ἐπὶ γῆς βασιλείαν, ὁ καταλύσας τὸ κράτος τοῦ \| θανάτου, δι‐
12	άβολον, οὗτος δὲ καὶ “δυνατὸς καὶ ἰσχυρός, κύριος δυνατὸς
12	ἐν πολέμῳ”. 〈 〉 παραβάλλων τὴν προ\|φητείαν ἐκείνην τὴν οὕτως
13	ἔχουσαν· “κύριος τῶν δυνάμεων ἐξελεύσεται καὶ συντρίψει
13	πόλεμον”. 〈ὡς κατήρχετο, ταῦτα προανεφωνεῖτο. ὅτε δὲ ἀν‐
13	έστη καὶ ἀνελήμφθη, οὐκέτι λέγεται ὅτι “ἐξελεύσεται”〉 \| ☩αλλον☩ “κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ” γενόμενος καθεῖλεν τοὺς
14	τυράννοις.
15	{κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ} \| 9 ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχον‐
15	τες ὑμῶν.
15	ἐπεὶ εἴρηκαν τίς ἐστιν ᾧ εἴρηκαν ἆραι τὰς πύλας καὶ \| ἀνοῖξαι, λέγουσιν· ἐπεὶ κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός ἐστιν καὶ δυνατὸς καὶ ἐν πολέμῳ, μὴ μέλλετε, μὴ \| βραδύνετε.
17	καὶ ὅρα· τοῖς μὲν ἐπιστατουμένοις λέγει ὅτι· “ἄρατε πύ‐ λας”. ἐπειδὴ δὲ καὶ αἱ πύλαι \| λογικαί εἰσιν, καὶ πρὸς αὐ‐
18	τὰς ἀποτείνεται φάσκων· “καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι”. 9 καὶ ἐπάρ\|θητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ
19	βασιλεὺς τῆς δόξης.	66
20	λοιπὸν λέγει· “ὁ τῶν δυνάμεων \| κύριος, οὗτός ἐστιν
20	ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης”. πολλάκις τὰ στρατεύματα τῷ τῆς δυνάμεως ὀνό\|ματι σημαίνεται. τῶν δυνάμεων τούτων κύρι‐ ός ἐστιν, τῶν στρατευμάτων τῶν οὐρα\|νίων· καὶ γὰρ δυνάμεις
22	το〈ι〉αῦται ἐπεφάνησαν τοῖς ποιμέσιν ὑμνοῦσαι τὸν θεὸν ὅτε \| ἐτέχθη ὁ Χριστός. καὶ ὅλως πάν[τ]ων τούτων τῶν δυνάμεων κύριός ἐστιν, τῶν χιλιάδων \| καὶ μυριάδων τῶν ὑμνούντων
24	καὶ λειτουργούντων.
25	δυνατὸν δὲ οὕτω λαβεῖν τὰς δυνά\|μεις· ἑκάστη λογικὴ
25	οὐσία ἁγιότητος ἀντιποιουμένη δύναμίς ἐστιν. ὥσπερ λέ‐ γομεν \| γυναῖκα μουσικὴν καὶ γυναῖκα γραμματικήν, ὅταν ἔχῃ ταῦτα, ὣς ἡ \| μετέχουσα τοῦ “Χριστοῦ, τῆς δυνάμεως τοῦ θεοῦ”, ἑκάστη δύναμίς ἐστιν. τούτων οὖν τῶν \| δυνάμε‐
28	ων κύριός ἐστιν.
28	διττῶς δὲ ἐκλημπτέον τὴν δύναμιν· ἤτοι ἑκάστη λογι‐
73	κὴ \| οὐσία μετέχουσα τῆς δυνάμεως αὐτοῦ τοῦ σωτῆρος δύ‐ ναμις καλεῖται, ἢ τὸ στράτευμα τῶν \| λογικῶν οὐσιῶν, τῶν
2	οὕτω στρατευομένων. 10 τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης; \| κύριος τῶν
3	δυνάμεων, αὐτός ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης. μὴ ζητεῖτε τίς ἐστιν \| περὶ οὗ λέγομεν· ὁ γὰρ τῶν δυ‐
4	νάμεων κύριος, αὐτός ἐστιν. καὶ ὑμεῖς δὲ δυνάμεις ἐστέ,
5	καὶ ἕκας\|τος ὑμῶν δύναμις κατὰ τὸν δεύτερον λόγον.
5	“κύριος” οὖν· διὸ μετὰ αὐθεντίας εἶπεν ὅτι “αὐτός
5	ἐστιν \| ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης”.	68
6	περὶ ταύτης τῆς δυνάμεως καὶ τῆς ἐπιφανείας καὶ Παῦλος γράφει· \| “τὸ μυστήριον τῆς εὐσεβείας μέγα ἐστίν, καὶ ἐ‐
7	φανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν πνεύματι”, καὶ ἐπὶ τέλει· \| “ἀνελήμφθη ἐν δόξῃ”. ὁ ἀναλημφθεὶς ἐν δόξῃ κύριος τῆς δό‐
8	ξης ἐστίν, βασιλεὺς τῆς δόξης ἐστίν. \| οὐκ ἄκαιρον ῥητὸν κακῶς ἑρμηνευόμενον ὑπό τινων νῦν
10	παραλαβεῖν. “κύριον τῆς δόξης \| σταυρωθέντα” τὸν θεὸν λό‐
10	γον βούλονται εἶναι· οἱ γὰρ ἀρνούμενοι τὴν ἐνανθρώπησιν \| τὴν τελείαν λέγουσιν ὅτι “ὁ σταυρωθεὶς τῆς δόξης κύριος” αὐτὸς ὁ θεὸς λόγος ἐστίν. καί ἐστίν γε καὶ \| ὁ συλλογισμός,
12	ὃν λέγουσιν οἱ οὕτω ἐσφαλμένοι, καὶ ἡ διάνοια Ἀπολ〈ιναρ〉ί‐ ου τοῦ αἱρε\|θικοῦ τοῦ λέγοντος “τὸν λόγον” κατὰ μεταβολὴν οὐσίας “σάρκα γεγενῆσθαι”, καὶ τοιούτους \| συλλογισμούς,
14	οὓς καὶ {Ἀπολινάριος} ἐν τοῖς συνγράμμασιν τέθεικεν·
15	ὁ Χριστὸς ἐσταυρώθη. \| ὁ σταυρωθεὶς βασιλεὺς τῆς δόξης ἐστίν. ὁ ἄρα 〈Χριστὸσ〉 βασιλεὺς τῆς δόξης ἐστίν. \| οὕτω
16	δὲ ἀκούουσιν τὸν συνλογισμόν· “ὁ 〈Χριστὸσ〉 βασιλεύς ἐστιν τῆς δόξης. ἐσταύ\|ρωται δὲ ὁ Χριστός. ὁ ἄρα βασιλεὺς τῆς
17	δόξης ἐσταύρωται”. καὶ τερατολογοῦσιν οὗτοι. ὁ σταυρὸς \| φανερός ἐστιν·
18	σώματος γάρ ἐστιν καθήλωσις· “ὤρυξαν χεῖράς μου καὶ πόδας μου”. \| ὁ τὸν θεὸν λόγον ἀσώματον ὄντα λέγων ἐσταυρῶσθαι
20	ἀλληγορεῖ τὸν σταυρόν. ἀλλη\|γορουμένου δὲ τοῦ 〈σταυροῦ〉
20	ἀλληγορηθήσεται καὶ ἡ ἀνάστασις. καὶ τῆς ἀναστάσεως \|
20	ἀλληγορουμένης πάντα τὰ γενόμενα ὥσπερ ὄνειροί εἰσιν. καὶ οὗτοι δὲ αὐτὰ λέγουσιν· κἂν γὰρ \| ὀνομάζουσιν πρὸς	70
22	ἀπάτην τινῶν ὅτι· σῶμα καὶ σῶμα; καὶ εἴπῃς “ναί”, αὐτὸ μὲ τὸ σῶμα οὐχ \| ἕτερόν ἐστιν παρὰ τὸν θεὸν λόγον.
23	δύο οὖν εἰσιν. οὐκοῦν δύο λέγομεν; τί γὰρ ἄτοπον ναὸν \| καὶ τὸν ἐν τῷ ναῷ δύο εἰπεῖν; ναὸς γὰρ τοῦ σωτῆρος εἴρη‐
25	ται τὸ σῶμα. καὶ οὐ λέγεται· “ὃς ἐφα\|νερώθη σάρξ”, ἀλλ’
25	“ἐν σαρκί”. καὶ ἔτι· “θανατωθεὶς δὲ σαρκί”. οὐκ εἴρηκεν· “θανατωθεὶς δὲ σάρξ”. \| “πᾶν πνεῦμα ὃ ὁμολογεῖ ἐν σαρκὶ ἐ‐ ληλυθότα”. ὅθεν, κἂν μὴ θέλωσιν, δύο εἰσὶν ἡ σὰρξ \| καὶ ὁ
27	ἐν αὐτῇ ὀφθείς.
27	σάρκα δὲ λέγομεν οὐκ ἄψυχον· ἀποτε{χ}θεῖσα γὰρ ἡ σὰρξ
74	αὕτη ἄψυχος \| γέγονεν ὡς ἱμὰς δηλονότι. ”〈ἐπ’ ἐλπίδι〉 κατα‐ σκηνοῖ ἡ σάρξ, ὅτι τὴν ψυχήν \| μου οὐκ ἐνκαταλείψεις ἐν τῷ
2	ᾅδει”. ὡς εἰ ἔμενεν ἐν τῷ ᾅδει, οὐχ εἶχεν ἐλπίδα ἀναστά\|‐ σεως ἡ σάρξ.
3	ἐπερ( )· 〈 〉; —π〈ρ〉ότερον 〈ἐπύθοντο〉· “τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης”; καὶ 〈ἤκουσαν〉 \| ἀπο‐
4	κρίσεως, εἶτα, ἐπεὶ ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης οὔκ ἐστιν ὁ τυ‐
5	χών, ὑπὲρ ἐντελεστέρας ἀκρι\|βείας καὶ δεύτερον πυνθάνον‐
5	ται, καὶ λοιπὸν καὶ ἄλλην ἀπόκρισιν ἔσχον, οὐκέτι “κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός, κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ”· ἴσως γὰρ
5	δυνατὸν ἦν ὑποληφθῆναι \| ὅτι εἷς τῶν δυνάμεων ὑπὸ θεὸ〈ν〉	72
7	ἠρίστευσεν· καὶ λέγει· “κύριος τῶν δυνάμεων, αὐτός ἐστιν \| ὁ βασιλεύς”. οὕτω λέγω αὐτὸν δυνατὸν ὡς δυνάμεων κύριον,	72
8	οὐχ ὡς δύναμιν. 1 Ψαλμὸς τῷ Δαυίδ.	74
10	εἰς τὸν Δαυὶδ ὁ ψαλμὸς λέγεται· ἄλλο γάρ ἐστιν \| “τοῦ
10	Δαυὶδ” εἶναι καὶ ἄλλο “τῷ Δαυίδ”. “τοῦ Δαυὶδ” λέγεται, ὅτ〈α〉ν ᾖ{ν} αὐτὸς αὐτὸν πεποιηκὼς ἢ ψάλλων. \| “αὐτῷ” δὲ
11	λέγεται, ὅταν εἰς αὐτὸν φέρηται. ἐὰν οὖν λέγω ὅτι ὁ ἐπι‐ νίκιος οὗτος ὕμνος τῷ ἀθλητῇ, \| τῷ πύκτῃ.
12	ὑπογραμμὸν οὖν ἔθηκεν τὸν Δαυίδ. οὐ μέχρι δὲ τοῦ προσ‐ ώπου αὐτοῦ μόνου ἵστα\|ται τὰ λεγόμενα, ἀλλὰ καὶ εἰ ἄλλος
13	εὑρεθείη κατ’ αὐτόν. τίς δέ ἐστιν ὁ Δαυὶδ οὗτος; “ὃς ποι‐ ήσει”, λέγει, “πάν\|τα τὰ θελήματά μου”. περὶ παντὸς τοῦ
14	ποιοῦντος τὰ θελήματα τοῦ θεοῦ λεγέσθω ὁ ψαλμός. \|
15	1 πρὸς σέ, κύριε, ἦρα τὴν ψυχήν μου. οὐ παντός ἐστιν εἰπεῖν· “πρὸς σὲ ἦρα τὴν ψυχήν \| μου, ὁ
16	θεός”. μόνος δὲ αἴρει τὴν ψυχὴν αὐτοῦ πρὸς τὸν θεὸν ὁ δυνά‐ μενος εἰπεῖν· “ἡ ψυχή μου αὐτῷ \| ζῇ”.
17	ἐν ὕψει ἐστὶν ὁ θεός· οὐ κατὰ τόπον λέγω—πολλάκις δὲ ταῦτα ἡμῖν σεσαφήνισται—, ἀλλὰ \| ἐν ὕψει ὑπεροχῆς οὐδενός
18	ἐστιν. ὅταν τις οὖν ἀποσπάσῃ τῶν κάτω τὴν ψυχὴν ἑαυτοῦ, \| 〈τοῦ〉
19	διαβόλου καὶ τῶν αἰτίων τῆς κακίας καὶ αὐτῆς τῆς κακίας,
20	αἴρει αὐτὴν πρὸς τὸν θεόν, ἵνα αὐτῷ \| μόνῳ ζήσῃ, ἵν’ οἰ‐
20	κειώσῃ αὐτῷ αὐτήν, ἵνα “κολληθεὶς ἓν πνεῦμα” πρὸς αὐτὸν
20	γένηται. μεγάλου \| ἐστὶν τὸ τὴν φωνὴν ταύτην εἰπεῖν, ἀκατάγνωσ‐ τον ἔχοντος ψυχήν ἐστιν ἡ φωνή. \| “ἐὰν μὴ καταγιγνώσκῃ”,	76
22	φησίν, “ἡ καρδία ἡμῶν, παρρησίαν ἔχομεν πρὸς τὸν θεόν”. ὅτε \| καταγιγνώσκεται ἡ καρδία ἀπὸ τῆς συνειδήσεως ἐλεγχο‐ μένη, οὐ δύναται τοιαῦτα \| λέγειν περὶ ἑαυτῆς.
24	σπάνιος δέ ἐστιν ὁ τοιοῦτος, καὶ διὰ τὸ δυσεύρετον τά‐
25	χα τισὶν \| νομίζεται μηδὲ ὑπάρχειν. ἔ[τ]ι τὸ σπάνιον δείκ‐ νυσιν ὁ παρ〈οιμ〉ιαστὴς λέγων· “τίς καυ\|χήσεται ἁγνὴν ἔχων
26	τὴν καρδίαν καὶ παρ〈ρησιά〉σεται καθαρὸς εἶναι ἀπὸ ἁμαρτί‐ ας”; \| ἁγνὸν λέγων τῇ καρδίᾳ τὸν ὀρθῶς περὶ τῆς εὐσεβείας διακείμενον καὶ φρονοῦντα. \| ὁ κατὰ τὴν ἀλήθειαν πεποιω‐
28	μένος, ἐκεῖνος ἁγνὴν ἔχει τὴν καρδίαν. ὁ δὲ καὶ πρακτικῆς \|
75	ἁμαρτίας ἐκτὸς ὢν παρρησιάζεται καθαρὸς εἶναι ἀπὸ ἁμαρτί‐ ας. ὅτι δὲ ἡ ἀλήθεια καὶ τὰ φρονούμενα \| ἀληθῶς ἁγνίζει
2	τὴν ψυχὴν καὶ τὴν καρδίαν, Πέτρος ὁ ἀπόστολος γράφει· “τὰς ψυχὰς ὑμῶν ἡγ〈ν〉ικότες \| ἐν τῇ ὑπακοῇ τῆς ἀληθείας”. καὶ
3	Ἰάκωβος δὲ γράφει· “καθαρίσατε χεῖρας, ἁμαρτωλοί, καὶ ἁγνίσατε καρ\|δίαν, δίψυχοι”. καθαρίζουσιν τὰς χεῖρας οἱ
4	τὰς πράξεις ἑαυτῶν ἐναρέτους ποιοῦντες, καὶ ἁγνίζουσιν
5	τὴν \| ψυχὴν ἑαυτῶν οἱ πᾶσαν διψυχίαν ἀποβάλλοντες· “καὶ
5	ἁγνίσατε” γάρ, φησίν, “καρδίας, δίψυχοι”. ὡς ἐπὶ τὸ \| πλεῖστον δὲ οἱ φαύλως φρονοῦντες διψυχοῦσιν. ἐνίοτε προ‐ λαμβάνονται δόξῃ καὶ κατέχονται ὑπ’ αὐτῆς, \| ἐπιστάνοντες
7	δὲ τοῖς πράγμασιν ἄλλως αὐτὰ ἔχοντα εὑρίσκουσιν, καί πώς ποτε ἐνμένουσιν τῇ κρα\|τησάσ〈ῃ〉 κακοδοξίᾳ.
8	παρίσταται οὖν καθαρὸς ἀπὸ ἁμαρτίας ὁ πρακτικὸν κατ‐ ορθώσας βίον. ἁγνὴν \| ἔχει καρδίαν ὁ τὰ τῆς ἀληθείας φρο‐	78
9	νῶν, ὁ “τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας” ἐν ψυχῇ λαβὼν καὶ κατ’
9	αὐτὰ μυηθείς. \|
10	οὗτος οὖν αἴρει τὴν ψυχὴν πρὸς τὸν 〈κύριον〉. οὐχ ὁ τυ‐
10	χών ἐστιν ὁ αἴρων. τάχα εἰπεῖν εὔκολον παντί, πρᾶξαι δὲ \| ἢ δύσκολον ἢ ἐγγὺς λοιπὸν τοῦ ἀδυνάτου ἔφθασεν τὸ πρᾶγμα {ου} διὰ τὴν ἑαυτοῦ φύσιν. καὶ τοῦτο δέ, \| ἐπεὶ κατὰ τὸν
12	ἀπόστολον “οὐδεὶς λέγει κύριον Ἰησοῦν, εἰ μὴ ἐν πνεύμα‐
12	τι ἁγίῳ”. καὶ αὐτοὶ οὗτοι οἱ ἄνδρες ὅτε κύριον τὸν θεὸν \| λέγουσιν, οὐ μόνῃ φωνῇ λέγουσιν, ἀλλὰ πράξει καὶ διαθέ‐ σει. ὅταν οὕτως ὡς πρὸς δεσπότην διατεθέντες \| πράττωσιν
14	ἃ αὐτὸς βούλεται καὶ προστάττει, πραγματικῶς εἰσιν δοῦλοι,
15	καὶ ἐπεὶ ἀντιστρέφει τὰ πρός τι τοῦ \| πραγματικῶς δούλου,
15	δεσπότης πραγματικῶς ἐστιν. 1—2 ὁ θεός μου, ἐπὶ σοὶ πέποιθα· μὴ κατ\|αισχυνθείην.
16	{ηδε} ὁ ἔχων ἐπιστήμην ἠκριβωμένην πεποιθὼς αὐτῇ πρὸς πάντας δια\|λέγεται καὶ οὐ καταισχύνεται. ὁ πεποιθὼς ἐπὶ
17	ἀρετῇ οὐχ ἁλίσκεται κακίᾳ· διὸ οὐ καταισχύνεται. \| ἁμαρτανόντων γάρ ἐστιν τὸ αἰσχύνην ὑφίστασθαι· “ἀνα‐ στήσονται” γοῦν τινες “εἰς ὀνειδισμὸν καὶ αἰς\|χύνην αἰώ‐
19	νιον”. εὔχεται οὖν τοῖς ἀναισθήτοις ὁ λόγος αἰσχύνην ὑπ‐
20	αρχθῆναι· “πλήρωσον”, φησίν, \| “τὰ πρόσωπα αὐτῶν ἀτιμί‐
20	ασ”—περὶ φαύλων λέγει—, “καὶ αἰσχυνθήτωσαν καὶ ἀπο‐ λέσθωσαν καὶ γνώτω\|σαν ὅτι ὄνομά σοι κύριος”. ὅταν αἰσθη‐
21	θῶσιν, οἷ κακῶν εἰσιν, ἀπόλλυνται κατὰ τὴν κατάστασιν \| ἐκείνην ᾗ ποιοί εἰσιν. ὁ ἐπὶ ἀδικήμασιν πεποιθὼς ἄδικος ἐὰν γνῷ ὅτι ἀδικεῖ, αἰσχύνεται καὶ ἀπόλ\|λυται ᾗ ἄδικός	80
23	ἐστιν, οὐχ ᾗ λογικὴ οὐσία.
23	διὰ τοῦτο οἱ ἀπόστολοι λέγουσιν· “ἀπειπάμεθα τὰ κρυ‐ πτὰ \| τῆς αἰσχύνης”. οὐ μόνον τὰ φανερὰ ὀνείδη καὶ αἰσχύ‐
24	νην ποιοῦντα ἀπειπάμεθα, ἀλλὰ καὶ τὰ κρυπτά. \|
25	δύναται δὲ καὶ οὕτως· τισὶν κρυπτά ἐστιν τὰ τῆς μέθης. ὅταν ἐναβρύνωνται ἐν οἴνοις, οἷοι ἦ\|σαν περὶ ὧν γράφει
26	Παῦλος, “ὧν ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν”, ἐν οἷς δεῖ αἰσχύ‐ νεσθαι, αὐτοὶ δοξάζεσθαι \| θέλουσιν. ἔστιν γοῦν εὑρεῖν ἀν‐
27	θρώπους δοξάζεσθαι θέλοντας ἐπ[ὶ] πολυοινίᾳ. ἐπερ( )· πῶς κρυπτά; —διττῶς \| εἶπον τὰ κρυπτά· εἰσὶν
28	ἐν λογισμοῖς ἁμαρτήματα. οὐ μόν〈ον〉 οὖν ὁ σπουδαῖος {καὶ φαῦλος} τὰ πρακτι\|κὰ παραιτεῖται, ἀλλὰ καὶ τὰ κρυπτά, ὡς
76	καὶ εὐχὴν ἀναπέμπειν· “ἀπὸ τῶν κρυφίων μου \| καθάρισόν
1	με”.
1	ἄλλως δὲ κρυπτὰ λέγεται τὰ ἀγνοούμενα. περὶ πάντων τῶν φανερῶν \| παραπτωμάτων θαρσήσας ὁ ἅγιος ὅτι ἄπεισιν αὐτοῦ, λέγει· “παραπτώματα τίς συνήσει”; σπάνιός ἐστιν \| ὁ συν‐
3	ιεὶς τὰ παραπτώματα. ἐπεὶ οὖν ἐνχωρεῖ κἀμὲ ἀγνοεῖν αὐτά, “ἀπὸ τούτων με καθάρισον. \| φεῖσαι ἀπὸ ἀλλοτρίων τοῦ δού‐
4	λου σου”· ἀλλότρια γάρ μού εἰσιν, τῆς οὐσίας μου, καὶ αὐ‐
5	τὰ καὶ οἱ ἐνερ\|γοῦντες αὐτὰ κατ’ ἐμοῦ. καὶ λοιπὸν ἐπι‐
5	φέρει· “ἐὰν μή μου κατακυριεύσουσιν”. ἐὰν μὴ τὰ κρυπτὰ \| κατακυριεύσουσιν, “τότε ἄμωμος ἔσομαι”. καὶ ἐπιφέρει· “καὶ
6	καθαρισθήσομαι ἀπὸ ἁμαρτίας μεγάλης”. \|
6	ἐλέγομεν ταῦτα ἐν λογισμοῖς εἶναι, καὶ οὕτω γε εἶναι ὡς ἀγνοεῖσθαι τῷ ἔχοντι. πῶς οὖν \| ὁ ἀπὸ τούτων καθαιρόμε‐	82
8	νος “ἀπὸ ἁμαρτίας μεγάλης” καθαίρεται; οἶδας ὅτι τὸ “μέγα” τῶν πρός τί \| ἐστιν. ὡς πρὸς τὸν θέλοντα εἶναι ὁλοκάθαρον
10	καὶ τὰ βραχέα τῶν ἁμαρτημάτων δοκεῖ με\|γάλα εἶναι.
10	καὶ ἔλαβόν ποτε παράδειγμα τοιοῦτο ὅτι· ἐὰν ἱμάτιον πολλάκις ἄλλοθεν ἔχῃ ῥύπον, \| κἂν θίγῃ τις αὐτοῦ, κἂν ἅψη‐
11	ται, οὐ δοκεῖ προσειληφέναι τι. ἐὰν δὲ εὐθέως ᾖ{ν} ἀπὸ γνα‐ φείου κομισθέν, \| καὶ ἡ ψηλάφησις τῶν δακτύλων δοκεῖ μῶ‐ μος εἶναι, δοκεῖ ποιεῖν αὐτῷ ἀκάθαρτόν τι. ὁ ὁλοκά\|θαρος
13	οὖν ἀνὴρ καὶ τὸ βραχὺ ἐν λογισμῷ μεγάλην ἁμαρτίαν ἡγεῖται. δυνατὸν δὲ καὶ οὕτως εἰπεῖν \| διάνοιαν πάντας δυναμένην
15	ὠφελεῖν· πρὸς τὴν πρακτικὴν ἁμαρτίαν βραχυτάτη ἐστὶν \| ἡ
15	ἐν λογισμοῖς. εἴ τις εἶδεν γυναῖκα πρὸς ἐπιθυμίαν καὶ ἔστη‐ σεν μέχρι τῆς προπαθείας \| τὴν ὄρεξιν, οὐ πράξει τὴν πρακτι‐
16	κήν. ἐὰν οὖν αὐτὴ περιαιρεθῇ ἡ προπάθεια, καθαίρεταί τις ἀπὸ \| ἁμαρτίας μεγάλης, ἀπὸ πρακτικῆς ἁμαρτίας καθαρίζε‐
17	ται. εἰς τοσαύτην καθαρότητα ὁ \| ταῦτα λέγων ἐληλύθει ὡς λέ‐
18	γειν που· “εἰ ἀδικίαν ἐθεώρουν ἐν καρδίᾳ μου, μὴ εἰσακου‐ σάτω κύριος”. \| ὥσπερ ἐπιζήμιόν τι καὶ κόλασιν καθ’ ἑαυ‐
19	τοῦ φέρει, ἐὰν ἔχῃ ἐν καρδίᾳ ἀδικίαν. λέγει· “διὰ τοῦτο	84
20	εἰς\|ήκουσέν μου ὁ θεός”, προσυπακουομένου· “διὰ τοῦτο εἰσ‐ ήκουσέν μου ὁ θεός”, \| “ὅτι οὐκ ἐθεώρουν μου ἐν καρδίᾳ ἀ‐ δικίαν”. \| εἰ ἀδικίαν ἐθεώρουν ἐν καρδίᾳ, μὴ δεξάσθω τὴν
22	εὐχήν. “διὰ τοῦτο” οὖν “εἰσήκουσέν μου”. \| ἔλεγον τοῦτο ὅτι ὁ ἐπὶ θεῷ τὴν πεποίθησιν ἔχων πάντα κατορθοῖ τὰ ἄξια τοῦ κατορθω\|θῆναι· οὐ γὰρ ἐκεῖνα λέγω
24	κατορθοῖν ἃ ἀπαγορεύει θεός.
25	ἔλαβόν ποτ’ ἐκεῖνο τό· “καὶ αἰσχυν\|θήτωσαν καὶ ἀπολέ‐
25	σθωσαν”. τί δὲ ἕπεται τῷ αἰσχυνθῆναι καὶ ἀπολέσθαι ἢ τὸ γνῶναι \| “ὅτι ὄνομα κύριός” ἐστιν; ὁ θεὸς λέγει γοῦν πρός τινα μετὰ τὰ κακὰ ποιεῖν καὶ φρονεῖν ἀπαυθα\|διζομένην·
27	“αἰσχύνθητι καὶ λαβὲ τὴν ἀτιμίαν σου”. ἀτιμίᾳ ὑπεβλήθης. σὺ τὴν πρόφασιν \| δέδωκας· ἐποίησας γὰρ ἐκεῖνα τὰ ἀτιμίαν
77	σοι ἐπιφέροντα. αἰσχύνθητι οὖν \| ἐφ’ οἷς ἔπραξας, καὶ λα‐
1	βὲ τὴν ἀτιμίαν σου μὴ λέγουσα ὅτι· “οὐχ ἥμαρτον”· τῷ γὰρ θεῷ ἔλεγεν· “οὐχ ἥμαρ\|τον”, ὡς τὸν θεὸν λέγειν· “ἰδοὺ κρί‐
2	νομαι πρὸς σὲ ἐν τῷ λέγειν σέ· οὐχ ἥμαρτον”. καὶ κρίν〈ομαι〉 πρὸς σέ, \| οὐχ ἵνα καταδικάσω σέ, ἀλλ’ ἵνα αἰσχυνθεῖσα
3	παύσῃ τῆς ἀτιμίας. 2 μηδὲ καταγελασάτωσάν μου \| οἱ ἐκθροί μου.
4	τότε οἱ ἐκθροί μου καταγελῶσίν μου, ὅταν λέγων ἐπὶ σὲ
5	πεποιθέναι τὰ αἰσχύνης \| ποιητικὰ ἐνεργῶ.
5	ἐμοῦ εἰσιν ἐκθροί, οὐκ ἐγὼ αὐτῶν. διὰ τοῦτο καὶ ὁ σω‐ τὴρ λέγει· “ἀγαπᾶτε τοὺς ἐκθροὺς \| ὑμῶν”. δοκεῖ ἡ προσ‐
6	θήκη παρέλκειν· ἔδει γὰρ εἰπεῖν· “ἀγαπᾶτε τοὺς ἐκθρούς”· ἀλλ’ ἐπεὶ οἱ Χριστοῦ δοῦλοι \| οὐκ ἔχειν ἐχθροὺς ὀφείλου‐	86
7	σιν, ἄλλοι δὲ θέλουσιν εἶναι ἐχθρο〈ί〉, ἐκείνους ἀγαπάτω‐
7	σαν. ὁ τόπος ἐκεῖνος \| ὁ παρὰ Ἀριστοτέλει πώς ποτε δοκεῖ
8	πρὸς πολιτισμὸν καλῶς ἔχειν. λέγων περὶ προηγουμένου καὶ \| ἑπομένου ἔλεγεν· προηγουμένως θέλομεν τοὺς φίλους δικαί‐
10	ους εἶναι, κἂν μακρὰν ὦσιν. \| κατὰ συμβεβηκὸς δὲ τοὺς
10	ἐχθροὺς θέλομεν εἶναι δικαίους, ἵνα μηδὲν βλάπτωσιν. δι’ ἑαυτοὺς καὶ τοῦτο \| θέλομεν. οἱ δὲ ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ
11	οὐχ ἵνα μὴ βλάπτωσιν αὐτούς, εὔχονται περὶ αὐτῶν, ἀλλ’ ἵν’ ἐκεῖνοι μὴ \| βλάπτωνται.
12	3 καὶ γὰρ πάντες οἱ ὑπομένοντές σε οὐ μὴ καταισχυνθῶ‐
12	σιν. τὸ “πάντες” \| πολλάκις ἐν τῇ γραφῇ ἀντὶ τῆς ἀποφάσεως τῆς καθόλου λαμβάνεται· οὐδὲ γὰρ τοῦτο λέγομεν ὅτι \| τῶν
14	ὑπομενόντων οἱ μὲν καταισχύνονται, οἱ δὲ οὔ, ὡς διδάσκει
15	ἡ μερικὴ ἀπόφασις ἡ λέγουσα· \| οὐ πάντες ἄνθρωποι δίκαι‐
15	οι. ὧδε οὖν ἀντὶ τοῦ “οὐδείς”· οὐδεὶς τῶν ὑπομενόντων σε καταις\|χύνεται. καὶ συνεχῶς γε ἐν τῇ γραφῇ ἡ καθόλου ἀ‐ πόφασις διὰ τῆς καθόλου 〈κατα〉φάσεως ἐκ μεταθέ\|σεως λαμ‐
17	βανομένης σημαίνεται. οἶδας δὲ ὅτι ἡ ἐκ μεταθέσεως κατά‐ φασις πολλάκις ἕπεται \| τῇ ἁπλῇ ἀποφάσει.
18	3 αἰσχυνθήτωσαν πάντες οἱ ἀνομοῦντες διὰ κενῆς.
18	τὸ “διὰ κενῆς ἀνο\|μεῖν” οὕτως ἄκουε· ἡ κακία διὰ κενῆς	88
19	ἐνεργεῖται, οὐκ ἐπὶ τῷ κλέος ἀγαγεῖν, οὐκ ἐπὶ τῷ ἐπαγγε‐
20	λίαν. \| ἀσύνστατός ἐστιν, ἐν ἄλλῳ ἔχει τὸ εἶναι. ἐὰν οὖν ὁ ἔχων τὴν κακίαν θελήσῃ ἀποβαλεῖν αὐτήν, οὐκέτι \| ὑφίστα‐
21	ται.
21	τινὲς δὲ πάλιν ἢ κατὰ ἄγνοιαν ἢ σοφιστικώτερον λέγου‐ σιν ὅτι καὶ ἡ ἀρετὴ οὕτως ἔχει, \| ὅτι καὶ αὐτὴ ἐν ἄλλῳ
22	ἔχει τὸ εἶναι. ψεῦδος δέ ἐστιν τοῦτο· ὑπάρχει γὰρ τῷ θε‐ ῷ οὐσιωδῶς, τῇ τριάδι. μετουσίᾳ \| δὲ τῆς τριάδος ἔχουσιν
23	οἱ ἄνθρωποι τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ δίκαιον καὶ τὴν ἀρετήν. κἂν αὐτοὶ οὖν ἀπόσχωνται, \| ἔστιν. ἐν τῷ θεῷ, ἀφ’ ἧς ἔχουσιν
24	αὐτοὶ τὸ σπουδαῖοι εἶναι, ὑπάρχει.
25	ἡ δὲ κακία ἐὰν μὴ ἐνεργῆται, \| οὐδ’ ὑπάρχει ὅλως. διὰ
25	τοῦτο πολλαὶ γραφαὶ διδάσκουσιν ὅτι οὐχ ὑπάρχει· ἐξ οὗ συνάγεται μηδὲ \| δύο ἀρχὰς ἐναντίας εἶναι κατ’ οὐσίαν
26	μηδὲ ἐκ κατασκευῆς τινας εἶναι φαύλους ἀνθρώπους, ὡ〈σ〉 καὶ αὐτὸ \| βούλονται πολλοὶ τῶν ἑτεροδόξων ὅτι οὐδεὶς προαιρέσει οὔτε ἀγαθὸς οὔτε κακός. πολλὰ δὲ τούτοις \| ἄ‐
28	τοπα ἀκολουθεῖ καὶ ἀσεβῆ. ἴδε· εἰ πάντες οἱ ὄντες ἀγα‐
78	θοὶ ἐκ κατασκευῆς εἰσιν τοιοῦτοι, \| καὶ οἱ πονηροὶ κατ’
1	οὐσίαν τυγχάνουσιν, παρέλκει πᾶσα νομοθεσία· ὁ γὰρ νό‐ μος οὐδὲ \| τὸν ἀγαθὸν ἀγαθὸν δύναται ποιῆσαι οὐδὲ τὸν κα‐ κὸν ἀγαθόν. παρέλκοντος δὲ νόμου πᾶσα \| παραίνεσις, πᾶσα
3	προτροπή, πᾶσα συμβουλία καὶ ὅλως ἀναιρεῖται τὸ λογικὸν τοῦ ἀνθρώπου· \| ὁ γὰρ προαίρεσιν καὶ βούλησιν μὴ ἔχων οὔκ
4	ἐστιν λογικός.
5	περιττὴ δέ ἐστιν καὶ ἡ τοῦ σωτῆρος ἐπι\|δημία. τὸν ἀγα‐	90
5	θὸν ἀγαθὸν ποιεῖ; —ἐξ ἑαυτοῦ ἐστιν τοιοῦτος· ἀλλὰ τὸν κα‐ κὸν ἀγαθόν; —οὐ πέφυκεν \| δέχεσθαι μετουσίαν ἀγαθοῦ.
6	διὰ κενῆς οὖν ὁ ἁμαρτάνων ἁμαρτάνει. γέγραπται γοῦν ἐν ἄλλῳ \| ψαλμῷ περὶ αὐτοῦ τοῦ μεγαλοδαίμονος, τοῦ διαβόλου, τοῦ πάσης κακίας αἰτίου· “σύντριψον \| τὸν βραχίονα τοῦ ἁμαρ‐
8	τωλοῦ καὶ πονηροῦ”. εἰρήκαμεν πολλάκις ὅτι τὰ κατὰ τῆς ἐναν\|τίας δυνάμεως
9	κείμενα ὀνόματα προαιρέσεώς εἰσιν ὀνόματα· ἐκθρὸς γοῦν λέ‐
10	γεται, διά\|βολος, ὀνομάζεται σατανᾶς, ὅς ἐστιν ἀντικείμενος, ἁμαρτωλός· καὶ τοῦτο δὲ τὸ ὄνομα προαιρέ\|σεώς ἐστιν.
11	μετὰ ἄρθρου δὲ πάντα μᾶλλον αὐτὸς λέγεται· “ἰδοὺ δέδω‐ κα ὑμῖν πατεῖν ἐπάνω \| ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν
12	τὴν δύναμιν”—οὐκ ἐχθροῦ, ἀλλά—“τοῦ ἐχθροῦ”. καί· “ῥῦ‐ σαι \| ἡμᾶσ”—οὐκ ἀπὸ πονηροῦ, ἀλλά—“ἀπὸ τοῦ πονηροῦ”. καὶ ἐνταῦθα· “σύντριψον τὸν βραχίονα τοῦ \| ἁμαρτωλοῦ καὶ
14	πονηροῦ”.
14	εἶτα ἐπιφέρει· “ζητηθήσεται ἡ ἁμαρτία αὐτοῦ, καὶ οὐ μὴ
15	εὑρε\|θῇ δι’ αὐτήν”. διὰ τὴν ἑαυτῆς φύσιν οὐκ εὑρίσκεται. ζητεῖται ἡ ἁμαρτία αὐτοῦ ποτε καὶ οὐκ εὑ\|ρίσκεται οὐκ οὖ‐
16	σά που, οὐ μεταστᾶσα εἰς ἕτερον τόπον, ἀλλὰ δι’ ἑαυτὴν οὐκ εὑρίσκεται, \| ἐπεὶ οὐκ ἔχει τὸ εἶναι καθ’ ἑαυτήν, εἰ
17	μὴ ἐν τῷ ἐνεργοῦντι. καὶ ἔτι· “καὶ ἐψεύσατο ἡ ἀδικία ἑαυτήν”. \| ὧδε τὸ ψεύσασθαι
18	οὕτω λέγομεν ὥς φαμεν πολλάκις ψεύδεσθαι τὴν γῆν. ψεύδεται οὖν \| ἡ ἀδικία ἑαυτήν, ὥστε μηκέτι ὑπάρχειν. ἑαυτὴν ἐψεύ‐	92
19	σατο διὰ τὴν φύσιν ἑαυτῆς.
20	οὕτως \| οὖν οἱ ἀνομοῦντες διὰ κενῆς ἀνομοῦσιν, οὐκ ἐπὶ τῷ κερδῆσαί τι, ἀλλὰ μᾶλλον \| βλαβῆναι. {τὰς ὁδούς σου,
21	κύριε, γνώρισόν μοι} ἀνομοῦσιν οἱ μὴ πεῖραν σχόντες νόμου. \| νῦν δὲ περὶ τοῦ γραπτοῦ, τοῦ κατὰ διδασκαλίαν νόμου λέγω· οἱ γὰρ τοῦτο〈ν〉 μὴ λαβόντες ἄνομοι λέ\|γονται, ὡς καὶ ἐν τῷ·
23	“μακάριοι ὧν ἀφέθησαν αἱ ἀνομίαι”. ἡ δὲ μετὰ νόμον ἁμαρτία οὐ λέγε\|ται ἁπλῶς ἀνομία, ἀλλὰ
24	παρανομία· “παρανομίαι ἄνδρα ἀγρεύουσιν, σειραῖς δὲ τῶν
25	ἁμαρ\|τιῶν ἑαυτοῦ ἕκαστος σφίνγεται”.
25	“οὐδὲ διαμενοῦσιν παράνομοι ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν \| σου”. ὁ ἄνομος ὅλως οὐδέποτε γίνεται ἐπίπροσθεν θεοῦ. ὑ‐ πὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ θεοῦ οὐ \| γίνεται εἰ μὴ ἑτέρως κατὰ
27	τὸν τῆς προνοίας λόγον. κατὰ δὲ τὸ τάγμα τῶν σπουδαίων οὐ δια\|μενοῦσιν. οὐχ οὕτω διαμεν〈οῦσιν〉 ὡς οἱ δίκαιοι, περὶ ὧν λέγεται· “ὀφθαλμοὶ κυρίου ἐπὶ δικαίους”. διὰ τοῦ \| οὖν
29	εἰπεῖν “οὐ διαμενοῦσιν” δείκνυσιν ὅτι γέγονάν ποτε, ὅτε ἐ‐
30	φύλαττον τὸν νόμον, ὅτε δὲ \| παραβάται αὐτοῦ γεγόνασιν, τό‐
30	τε ἐκβέβληνται τῶν ὀφθαλμῶν τοῦ θεοῦ. \|
79	4—5 〈τὰς ὁδούς σου, κύριε, γνώρισόν μοι〉 καὶ τὰς τρί‐
1	βους σου δίδαξόν με. ὁδήγησόν με ἐπὶ τὴν ἀλήθειάν σου. διττῶς αἱ τοῦ θεοῦ ὁδοὶ \| λέγονται· ἤτοι αἱ φέρουσαι
2	πρὸς αὐτὸν ἢ ἃς αὐτὸς ὁδεύει ἐπιπορευόμενος τοῖς ὅλοις,
2	δέον κατὰ τὸν \| τῆς προνοίας λόγον ἢ κατὰ τὸ ὠφελεῖν καὶ	94
3	εἶναι ἐν τοῖς δεκτικοῖς ἑαυτοῦ. λέγει γοῦν· “ἐνοικήσω ἐν αὐ\|τοῖς καὶ ἐνπεριπατήσω”. ὁ δὲ ἐνπεριπατῶν ἔχει ὁδούς, ἃς
4	αὐτὸς ὁδεύει.
5	διττῶς οὖν ὁδοὺς θεοῦ λέγο\|μεν ἢ τὰς πρὸς αὐτὸν ἀγούσας
5	—αὗται δέ εἰσιν αἱ ἀρεταί—ἢ ἃς αὐτὸς ἐπιβαδίζει κατὰ τὴν πρόνοιαν \| ἑαυτοῦ καὶ κρίσιν καὶ διοίκησιν καὶ δωρεάς. δεῖ οὖν γνῶναι τὰς ὁδοὺς τοῦ θεοῦ αὐτοῦ γνωρίζον\|τος.
7	“καὶ τὰς τρίβους σου δίδαξόν με”.
7	ἤτοι ἃς τρίβουσιν οἱ πρὸς σὲ σπεύδοντες ἢ ἃς σὺ τρίβεις ἐπιπο\|ρευόμενος τοῖς ἔργοις τῆς χάριτός σου.
8	εἰ δὲ ἔστιν καὶ πλείους εἰπεῖν· οἶδας ὅτι πρὸ διδασκα‐ λίας δεῖ εἶναι \| γνώριμά τινα· ἐκ προγιγνωσκομένων γὰρ αἱ
10	ἐπιστῆμαι καὶ αἱ ἀποδείξεις αἱ ἐπιστημο\|νικαί.
10	ἀμφοτέρα〈σ〉 οὖν γνώρισόν μοι τὰς ὁδούς σου· οὕτω γὰρ μα‐ θήσομαι τὰς τρίβους σου ἐπεπόμενος \| τοῖς τρίψασιν αὐτάς,
11	τοῖς προοδεύσασιν ἐν τοῖς καλοῖς ἢ σοῦ προοδεύσαντος, “ἵνα τοῖς ἴχνε\|σίν σου ἐπακολουθ〈ῶ〉μεν” ὑπογραμμόν σε ἔχοντες
12	καὶ τύπον. πρὸ τοῦ διδάξαι οὖν τὸ γνωρίσαι. \| οὕτω δὲ λέγουσιν ὅτι
13	ἐκ γνωρίμων αἱ ἀποδείξεις καὶ αἱ διδασκαλίαι γίνονται. δυνατὸν λαβεῖν \| οὕτως ὅτι αἱ κοιναὶ ἔννοιαι προγιγνωσ‐
15	κόμεναί εἰσιν. καὶ τὴν διδασκαλίαν γοῦν ὅτε δοκιμά\|ζομεν,
15	πρὸς τὰς κοινὰς ἐννοίας λέγοντες δοκιμάζομεν αὐτ〈ήν〉. ἀμέ‐ λει γοῦν ἐνίοτε διδάς\|καλος λέγει τι· καὶ προλαμβάνει ἡ ἔν‐
15	νοια ἡ κοινὴ τοῦ μανθάνοντος καὶ γιγνώσκει, εἰ καλῶς \| λέ‐	96
17	γει ἢ οὐ καλῶς. εὑρήσεις οὖν καὶ ἐπὶ ταῖς ἀποδείξεσιν ταύ‐ ταις ταῖς ἀνθρωπίναις, ταῖς ἐπιστημο\|νικαῖς, μὴ καλῶς ἀγο‐
18	μένας τὰς ἐπιστήμας, ἐὰν ἃ δέον ἐστὶν προγιγνώσκειν μὴ προ‐ γιγνώς\|κουσιν οἱ ἀκούοντες. ἀμέλει γοῦν πολλάκις καὶ τοῦ‐
20	το ἡμῖν ἐλέχθη ὅτι, ὅτε τις μανθάνει τι〈νὰ〉 ἃ δεῖ \| προ‐
20	ειδέναι τῆς μαθήσεως, οὐ δεῖ διὰ ἀσαφῶν λέξεων λέγειν ἐ‐ κείνῳ, ἐπεὶ οὔκ ἐστιν γνώ\|ριμα αὐτῷ.
21	“ὁδήγησόν με ἐπὶ τὴν ἀλήθειαν”.
21	μετὰ τὰς πρακτικὰς ἀρετὰς καὶ τὰς κατὰ διάθεσιν ἡ ὁ‐ δή\|γησις ἐπὶ τὴν ἀλήθειαν γίνεται· “ἐπιθυμήσας” γάρ, φη‐ σίν, “σοφίας διατήρησον ἐντολάς, καὶ κύριος χορηγή\|σει
23	σοι αὐτήν”. σοφία δὲ καὶ ἀλήθεια ταὐτόν ἐστιν. ὁ σωτὴρ γοῦν ἀμφότερα εἶναι λέγεται· “Χριστὸς θεοῦ δύ\|ναμις καὶ
24	〈θεοῦ〉 σοφία”. καὶ αὐτὸς εἶπεν· “ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια”.
25	5 καὶ δίδαξόν με, ὅτι σὺ εἶ ὁ θεὸς ὁ σωτήρ \| μου.
25	θεός μου εἶ δημιουργήσας με, σωτήρ μου εἶ θέλων με βελ‐ τιοῦσθαι. σύ μου οὖν διδάσκα\|λος γενοῦ. ὡς δημιουργός, οὕ‐
26	τω καὶ διδάσκαλος. 5 καὶ σὲ ὑπέμεινα ὅλην τὴν ἡμέραν.
27	σὲ ὑπέ\|μεινα πάντα τὸν χρόνον τῆς ζωῆς μου, ἵνα διδάσ‐ καλόν σε σχῶ καὶ σωτῆρα· “πρὸς σὲ” γὰρ “ἦρα \| τὴν ψυχήν
28	μου”, οὐ πρὸς ἄλλον. οὐχ ἕτερον παρεκάλεσα, ἵνα γνωρίσῃ
80	μοι τὰς ὁδούς σου \| καὶ τὰς τρίβους σου διδάξῃ με, ἀλλὰ	98
1	σὲ ἠξίωσα καὶ τούτων μοι διδάσκαλον γενέσθαι. πολλαχοῦ ὁ πᾶς τῆς \| ζωῆς ἡμῶν χρόνος ἡμέρα καλεῖται κα‐
2	τὰ τὸ λεχθέν· “ἕνεκα σοῦ θανατούμεθα ὅλην τὴν ἡμέραν”, \| ἀνθ’ οὗ πεποίηκεν ὁ ἀπόστολος “πᾶσαν ἡμέραν”. δύναται δὲ ἡμέρα λέγεσθαι ὅλος ὁ χρόνος τῆς ζωῆς \| τῶν
4	ἁγίων, ὅτι ἐν φωτισμῷ εἰσιν ἀεί, καταλαμπόμενοί εἰσιν ὑπὸ
5	τοῦ ἀληθινοῦ φωτὸς \| “τοῦ ἡλίου τῆς δικαιοσύνης”. αὕτη ἡ
5	ἡμέρα οὐ μεσολαβεῖται ὑπὸ νυκτῶν, ἀδιάκοπός ἐστιν. εἴρηται γοῦν ἐν \| ψαλμῷ· “ὁ αἰὼν ἡμῶν εἰς φωτισμὸν τοῦ προσώπου σου”. ἡ ζωὴ δὲ ἡ παρεκτεινομένη τῇ \| ἐνταῦθα ἐπι‐
7	διατριβῇ λέγεται αἰών· “ἔσται” γάρ “σοι δοῦλος εἰς τὸν αἰ‐ ῶνα”. “οὐ μὴ φάγω κρέας εἰς τὸν \| αἰῶνα”, ἀντὶ τοῦ “διὰ
8	βίου”. ἐπεὶ τοίνυν ὁ χρόνος τῆς ἡμετέρας ζωῆς πρὸς τὸ φω‐ τίσαι τὸ πρό\|σωπόν σου γεγένηται—ἐληλύθαμεν γὰρ τὴν παρ‐
10	ουσίαν σου προαναφωνῆσαι—, ὁ αἰὼν ἡμῶν \| πᾶς εἰς φωτισ‐
10	μὸν τοῦ προσώπου σου γέγονεν ἕνεκεν τοῦ φωτίσαι καὶ φανε‐ ρῶσαι ἀνθρώποις τὴν \| ἐπιδημίαν σου.
11	6 μνήσθητι τῶν οἰκτιρμῶν σου, κύριε, καὶ τὰ ἐλέη σου,
11	ὅτι ἀπὸ τοῦ αἰῶνός εἰσιν. \| εἰ γὰρ καὶ παρεκάλεσα καὶ ἦρα τὴν ψυχήν μου πρὸς σὲ καὶ τὰ ἄλλα ἠξίωσα ὑπαρχθῆναί μοι παρὰ σοῦ, \| ἀλλ’ οὐ κατ’
13	ἀξίαν ταῦτα αἰτῶ. οἰκτίρων καὶ ἐλεῶν ταῦτα παρέχεις συμ‐ φώνως τῷ· “οὐ τοῦ \| θέλοντος οὐδὲ τοῦ τρέχοντος, ἀλλὰ τοῦ
14	ἐλεῶντος θεοῦ”· κἂν γὰρ πάντα, ἃ παρ’ ἑαυτούς, ἐποιήσαμεν, \|
15	ἐλέῳ θεοῦ σπουδάζομεν τυχεῖν τοῦ τέλους αὐτῶν. ὡς οἰκτίρ‐ μων ἄκουσόν μου, ὡς ἐλεήμων δέξαι \| μου τὰς εὐχάς.	100
16	“καὶ τὰ ἐλέη σου, ὅτι ἀπὸ τοῦ αἰῶνός εἰσιν”. μὴ γὰρ χθὲς καὶ πρώην ἤρξω ἐλεήμων εἶναι. ἀίδιος \| εἶ,
17	ἀιδίως ἀγαθὸς εἶ.
17	7 ἁμαρτίας νεότητός μου καὶ τὰς ἀγνοίας μου μὴ μνησθῇς. θεωρεῖς \| ὅτι περὶ προλαβουσῶν ἀγνοιῶν καὶ ἁμαρτημάτων εὔ‐ χεται κατ’ οἰκτιρμὸν καὶ ἐλεημοσύνην θεοῦ· \| οὐ γὰρ ἔτι
19	μετάνοιά ἐστιν ἡ ἐπὶ πραττομένοις ἁμαρτήμασιν ἀναπέμπουσα
20	εὐχήν. ἐπὶ παρῳ\|χηκόσιν γίνονται αἱ μετάνοιαι. λέγει γοῦν· “μὴ μνησθῇς τῶν ἁμαρτιῶν καὶ τῶν ἀγνοιῶν \| μου” ὧν ἔχω,
21	νῦν οὐκ ἔχω δέ, ἀλλὰ τῶν τῆς νεότητος. δυνατὸν δὲ καὶ οὕτως· οἵας ἐὰν ᾖ ἡλικίας \| ὁ ἀγνοῶν
22	καὶ ἁμαρτάνων, νέος ἐστὶν νεότητ〈ι〉 τῆ〈σ〉 γνώμη〈σ〉, νεο‐
22	παγίᾳ{ν} τῆ〈σ〉 ἕξ〈εωσ〉. εὑρεῖν οὖν \| ἔστιν ἀεὶ τοὺς ἐξομολογουμένους καὶ μετα‐ νοίας λόγους προφέροντας περὶ παρῳχηκότων \| ἁμαρτημάτων
24	τοῦτο ποιοῦντας· “ἡμαρτήκαμεν, ἠνομήσαμεν, ἠσεβήσαμεν”·
25	πῶς γὰρ οἷόν τέ ἐστιν; \| ὁ μετανοῶν ἀρετὴν αἰτεῖ. πῶς οὖν
25	δύναται ἀρετὴν ἔχειν ἢ λαβεῖν ὁ ἐν τοῖς ἁμαρτήμασιν ἔτι \| ὤν; “ἕκκλινον” γοῦν “ἀπὸ κακοῦ καὶ ποίησον ἀγαθόν”.
26	7 κατὰ τὸ ἔλεός σου μνήσθητί μου σύ.
26	ἐπερ( )· \| “μνήσθητί μου”; —ἰδίωμά ἐστιν τῆς γραφῆς	102
27	ἀντὶ τοῦ “γνῶθί με”. 7 ἕνεκεν τῆς χρηστότητός σου, \| κύριε.
28	οὐχ ἕνεκα τῆς ἐμῆς ἀρετῆς μνήσθητί μου.
28	8 χρηστὸς καὶ εὐθὴς ὁ κύριος. ὁ με\|τὰ εὐθύτητος ὢν χρηστὸς ἀγαθός ἐστιν· πολλάκις
81	γὰρ τὸ “χρηστὸν” ἐπὶ διαβολῇ λαμβάνεται· \| “φθείρουσιν ἤ‐
1	θη χρηστὰ ὁμιλίαι κακαί”. οὐκ ἐπαινετῶς τὰ χρηστὰ ὧδε λαμ‐
1	βάνει, 〈ἀντὶ〉 τῶν ἐπιπολαίων. \| καὶ πάλιν τὸ ἄκακον ὁμοίως· “ἄκακος πιστεύει παντὶ λό‐ γῳ”, ἀντὶ τοῦ εὐήθης. καὶ περὶ τῶν ἑτερο\|δόξων γράφει Παῦ‐
3	λος· “διὰ τῆς χρηστολογίας καὶ εὐλογίας ἐξαπατῶσιν τὰς καρδίας τῶν \| ἀκάκων”.
4	8 διὰ τοῦτο νομοθετήσει ἁμαρτάνοντας ἐν ὁδῷ.
5	εἰ ἦν ἀπότομος, εἰ μὴ ἦν \| χρηστός, οὐκ ἐνομοθέτει ἐν
5	τῇ ὁδῷ τῆς σωτηρίας τοὺς ἁμαρτάνοντας, ἀλλὰ κολάσει αὐτοὺς παρε\|δίδου. καὶ αὐτοὺς οὖν τοὺς ἁμαρτάνοντας ἐν ὁδῷ νομο‐ θετεῖ, ἵν’ ὁδεύσαντες ταύτην τὴν ὁδὸν \| σωτηρίαν σχῶσιν.
7	καὶ θεώρει· οὐ λέγει “τοὺς ἡμαρτηκότας”, ἀλλὰ “τοὺς ἁμαρτάνοντας”. καὶ τοὺς ἔτι \| ἁμαρτάνοντας διὰ προτροπῶν,
8	νουθεσιῶν, νομοθεσιῶν ἄγει {αὐτοὺς} εἰς τὴν ὁδόν. ἐπερ( )· τὸν γρα\|πτὸν λέγει; —κατὰ πάντα τὰ σημαινό‐
9	μενα τοῦ νόμου ἐκλαμβάνεσθαι τοῦτο τὸ ῥητὸν δύναται. \|	104
10	9 ὁδηγήσει πραεῖς ἐν κρίσει.
10	κεκριμένως τοὺς πράους ὁδηγεῖ· δοκεῖ γὰρ πάλιν καὶ ἡ πραότης \| τοῖς πολλοῖς ἐπιπολαιότητα σημαίνειν. ὅτε δὲ καὶ κεκριμένως ὁδηγοῦνται, τελείαν ἀρετὴν \| ἔχουσιν ἣν ἐ‐
12	δίδαξεν ἔχειν ὁ σωτὴρ λέγων· “μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πρα‐ ύς εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρ\|δίᾳ”.
13	δύναται δὲ καὶ τὸ “ἐν κρίσει” οὕτως· κρίνας τούτους τοὺς πραεῖς δυναμένους ὠφεληθῆναι \| ὁδηγεῖ αὐτούς.
14	καὶ ἡ πρώτη δὲ διάνοια μάλιστα ἔχει ἁρμονίως πρὸς τὴν
15	λέξιν ὅτι κεκριμέ\|νως ἔρχονται ἐπὶ τὴν ὁδὸν ὁδηγὸν τὸν
15	θεὸν ἔχοντες. ἢ οὐχ ὁδηγεῖ ὁ λέγων· “μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι \| πραύς εἰμι”;
16	10 πᾶσαι αἱ ὁδοὶ κυρίου ἔλεος καὶ ἀλήθεια. ἐν πολλοῖς τόποις τῶν γραφῶν \| συνέζευκται τὸ ἔλεος
17	τῇ ἀληθείᾳ. μεγάλη τίς ἐστιν ἡ ἀλήθεια, ἵν’ οὕτως εἴπω, ὑπὲρ τοὺς ἀνθρώπους ἐστίν. \| θεώρει δὲ ὅτι πάντα τὰ λογι‐
18	κὰ καὶ τὰ ὑπερφυῆ καὶ τὰ ἄνω ἀπομείναντα χρῄζει τῆς ἀλη‐
18	θείας. \| ἐνταῦθα δὲ χρῄζομεν τοῦ ἐλέου, ἵνα δυνηθῶμεν γνῶναι
20	τὴν ἀλήθειαν. εἴρηται δὲ ἐν τοῖς ἔνπροσθεν· \| “τὰς ὁδούς
20	σου, κύριε, καὶ τὰς τρίβους σου ὁδήγησόν με ἐπὶ τὴν ἀλή‐ θειάν σου”. ἀρχὴ οὖν τοῦ ὁδεύειν \| ταύτας τὰς μακαρίους
21	ὁδοὺς ἐκ τοῦ ἐλέους τοῦ θεοῦ γίνεται, τέλος δὲ ἐκ τῆς
21	ἀληθείας.	106
22	10 τοῖς \| ἐκζητοῦσιν τὴν διαθήκην αὐτοῦ καὶ τὰ μαρτύρια
22	αὐτοῦ. οὐ τοῖς ἁπλῶς ζητοῦσιν, ἀλλ’ ἐπιτεταμέ\|νως τοῖς ἐκζη‐
23	τοῦσιν. οἱ ἐρευνῶντες τὰς γραφάς, κἀκεῖνοι ἐκζητοῦσιν τὴν θεοῦ διαθήκην. \| ταὐτὸν δὲ τὸ ἐρευνᾶν καὶ τὸ ἐκζητεῖν.
24	“καὶ τὰ μαρτύρια αὐτοῦ”· μαρτύριά εἰσιν αὐτοῦ τὰ ὑπ’
25	αὐτοῦ μεμαρτυρη\|μένα λόγια. οἶδας ὅτι τὸ μαρτυρηθὲν ἀναν‐ τίρρητον. τὸ ἀναντίρρητον οὖν τῶν θείων παιδευ\|μάτων τῷ
26	ὀνόματι τῶν μαρτυρίων πολλάκις σημαίνεται. ἐπερ( )· ἃ αὐτὸς ἐμαρτύρησεν; —ἃ αὐτὸς \| ἐβεβαίωσεν.
27	δυνατὸν δὲ καὶ τὰ ἀνεξέλεγκτα καὶ μὴ ἔχοντα ἀνατροπὴν μαρ‐ τύρια λέγεσθαι, \| οὐχ ὅτι ὑπό τινος ἐμαρτυρήθησαν, ἀλλ’
28	ὅτι ἡ φύσις αὐτῶν τοιαύτη ἐστίν, ὥστε μαρτυρεῖν αὐτὰ \|
82	τῇ ἀληθείᾳ. “καὶ ὁ μάρτυς”, φησίν, “ἐν οὐρανῷ πιστός”. περὶ τοῦ θεοῦ, ἐὰν λέγηται ὁ θεὸς μαρτυρεῖσθαι, \| μὴ
2	τοῦτο λέγομεν ὅτι ὁ μαρτυρῶν αὐτῷ συνιστᾷ αὐτόν. Ἰωάννης ἐλήλυθεν, “ἵνα μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ \| φωτός”· μὴ γὰρ ὁ μαρ‐
3	τυρήσας περὶ τοῦ φωτὸς Ἰωάννης πίστιν καὶ σύνστασιν τῷ φωτὶ παρέσχεν. \| ὁ μαρτυρῶν ἐπιστήμῃ ἑαυτὸν δείκνυ[σ]ιν
4	ἐπιστήμονα, καὶ ὁ μαρτυρῶν ἀρετῇ δείκνυται σπουδαῖος ὤν.
5	οὕ\|τω γοῦν καὶ οἱ ἐν τοῖς διωγμοῖς εὐαρεστήσαντες καὶ ἀθλή‐ σαντες ὡς δεῖ μάρτυρες λέγονται. \| ἑαυτοὺς ἔδειξαν φιλα‐
6	λήθεις, ἑαυτοὺς ἔδειξαν εἰδότας τὴν ἀλήθειαν. οὐ τὴν ἀλή‐ θειαν ἐβεβαίωσαν, ἀλλ’ ἑαυτοὺς \| ἐβεβαίωσαν. τὰ ἄξια οὖν
7	τοῦ μαρ[τυ]ροῦντος λέγεται πολλάκις μαρτύρια. 11 ἕνεκεν τοῦ ὀνό\|ματός σου, κύριε.	108
8	οὐχ ἕνεκα τῆς [ἡ]μετέρας σπουδῆς ἢ τοῦ ἡμετέρου βίου, ἀλλὰ διὰ τὸ σὸν ὄνο\|μα. τοῦτο γοῦν καὶ ἐν ἑτέρῳ ψαλμῷ λέ‐
9	γουσιν· “μὴ ἡμῖν, κύριε, μὴ ἡμῖν, ἀλλ’ ἢ τῷ ὀνόματί σου \|
10	δὸς δόξαν”· ἐπεὶ γὰρ σοῦ χρηματίζομεν καὶ σὺ θεὸς ἡμῶν ὠ‐
10	νομάσθης, ποίησον διὰ τὸ σὸν ὄνομα. \| 11 καὶ ἱλάσῃ τῇ ἁμαρτίᾳ μου· πολλὴ γάρ ἐστιν. τὸ “πολλή ἐστιν” οὕτω λέγομεν· εἰ τοσαῦτα ποθεῖ \| γνω‐
12	ρισθῆναι ἑαυτῷ τὰς ὁδούς, ὁδηγηθῆναι ἐπὶ τὴν ἀλήθειαν, πῶς πολλὴν ἔχει ἁμαρτίαν; εἴρηται \| ἔνπροσθεν τοῦ· “ἀπὸ τῶν
13	κρυφίων μου καθάρισόν με”, ὅτι καὶ ὁ βραχὺς μολυσμὸς με‐ γάλη ἁμαρ\|τία ἐστὶν τῷ ὁλοκαθάρ{μ}ῳ.
14	12 τίς ἐστιν ἄνθρωπος ὁ φοβούμενος τὸν κύριον.
15	λοιπὸν πυν\|θάνεται· τίς ἐστιν ἄρα ὁ φοβούμενος τὸν θεὸν ἄνθρωπος; τούτῳ “νομοθετήσει ἐν ὁδῷ ᾗ ᾑρεθίσατο” αὐτὸς \| ὁ
16	θεός.
16	οὐχ ὁ τυχών ἐστιν δὲ ὁ τὸν κύριον φοβούμενος ἄνθρωπος. οὕτως νομίζομεν οἱ πολλοί, οὕτως πολλά\|κις λέγομεν ὅτι·
17	“ἐγὼ ἁπλῶς θέλω φοβεῖσθαι τὸν θεόν”. οὐκ ἰσμὲν δὲ τί λέ‐ γομεν· ὁ γὰρ “φόβος τοῦ \| θεοῦ πάντα ὑπερέβαλεν”, ὡς αὐτὴ
18	ἡ γραφὴ λέγει. καὶ ἔτι· “οὐκ ἔστιν ὑστέρημα τοῖς φοβου‐
18	μένοις \| αὐτόν”. εἰ οὐκ ἔχει ὑστέρημα ὁ φοβούμενος τὸν θε‐	110
19	όν, πληρέστατός ἐστιν.
20	τὸ “τίς ἐστιν” δύναται τὸ σπά\|νιον εἶναι καὶ πυσματικόν.
20	12 νομοθετήσει αὐτῷ ἐν ὁδῷ ᾗ ᾑρεθίσατο.
20	ᾗ αὐτὸς ὁ θεὸς αἱρεῖται. \| δύναται δὲ ᾗ ᾑρεθίσατο ὁ ἄνθρωπος· κυρίως γὰρ ἡ ἀρετὴ αἱρετὴ λέγεται. ὥσπερ φιλητόν ἐστιν τὸ ἄξιον \| τοῦ φιλεῖ‐
22	σθαι, κἂν 〈μ〉ηδεὶς αὐτὸ φιλῇ, {φιλητόν ἐστιν} καὶ μισητὸν τὸ ἄξιον τοῦ μισεῖσθαι, κἂν μηδεὶς \| αὐτὸ μισῇ, οὕτως αἱ‐
23	ρετή ἐστιν ἡ “αἱρετή”, κἂν μηδεὶς αὐτὴν αἱρῆται· αἱρεῖσθαι γὰρ ἔστιν καὶ κακά, \| ἀλλ’ οὐκ αἱρετά. μᾶλλον ἐσφαλμένη
24	ἐστὶν ἡ περὶ ταῦτα αἵρεσις.
24	“νομοθετήσει αὐτῷ 〈ἐν ὁδῷ ᾗ ᾑρετίσατο”〉. ἤτοι αὐτὸς ὁ \|
25	νομοθετῶν ἢ ὁ νομοθετούμενος. ἀμφότερα δὲ ἀληθῆ ἐστιν. 13 ἡ ψυχὴ αὐτοῦ ἐν ἀγαθοῖς \| αὐλισθήσεται.
26	οὗτος ὁ φοβούμενος τὸν κύριον ἄνθρωπος ἐν ἀγαθοῖς ἔχει τὴν ψυχὴν αὐλιζο\|μένην.
27	13 καὶ τὸ σπέρμα αὐτοῦ κληρονομήσει γῆν. “σπέρμα αὐτοῦ” οὐ πάντως τὸ σωματικόν \|—πολλῶν δὲ ἁ‐
28	γίων ἀνδρῶν φαῦλοι υἱοὶ ἀπεδείχθησαν—, ἀλλὰ τὸ σπέρμα τὸ
83	γεννώμενον \| κατὰ παίδευσιν καὶ μίμησιν ἀρετῆς.
1	14 κραταίωμα κύριος τοῖς φοβουμένοις αὐτόν. λοιπὸν λέγει \| τὸ μέγεθος τοῦ φοβουμένου τὸν θεόν. οὐκ	112
2	ἄλλο κραταίωμα ἔχουσιν οἱ φοβούμενοι τὸν̣ θ̣εὸν ἢ αὐτὸν τόν, \| ὃν φοβοῦνται. ἰσχὺς αὐτῶν ἐστιν, βασιλεὺς αὐτῶν ἐστιν, κρα‐
3	τεῖ αὐτῶν. “καὶ τὸ ὄνομα” αὐτοῦ ἴδιον \| γέγονεν “τῶν φοβουμένων
4	αὐτόν”. οὔκ ἐστιν ἴδιον ἀνθρώπων, ἀλλὰ τῶν φοβουμένων· πᾶ‐
5	σιν μὲν \| γὰρ αὐτὸ δέδωκεν, ἀλλὰ τῶν φοβουμένων κτῆμα γέ‐
5	γονεν. 14 καὶ ἡ διαθήκη αὐτοῦ \| τοῦ δηλῶσαι αὐτοῖς.
6	αἱ διαθῆκαι ὅτε εἰσὶν ἐσφραγισμέναι, οὔπω δῆλά εἰσιν τὰ ἐνγεγραμμένα \| τοῖς κληρονόμοις. οὐκ ἀεὶ οὖν μένει ἡ
7	διαθήκη αὕτη ἐσφραγισμένη, ἀλλὰ λυθήσεταί ποτε, ἵνα ἀποδο‐ θῇ \| ἡ κληρονομία τοῖς ἐνγραφεῖσιν.
8	δηλώσει οὖν αὐτοῖς. καὶ ἐπεὶ πολλαχοῦ λέγει τὸν θεῖον λόγον διαθήκην \| τόν τε παλαιὸν καὶ καινόν, τὸν πρὸ τῆς
9	ἐπιδημίας καὶ μετ’ αὐτήν, δεῖ ταύτην τὴν διαθήκην δηλωθῆ‐
10	ναι, \| δεῖ λυθῆναι. τότε δὲ λύεται, ὅταν πληρωθῇ τὰ προ‐ αναφωνηθέντα δι’ ἐκβάσεως κατὰ τό· \| “ὅπως πληρωθῇ τὸ ῥη‐
11	θέν”· τότε γὰρ βεβαία γίνεται, ὅτε τέθνηκεν ὁ διαταξάμενος· ἡ λύσις γὰρ τό\|τε γίνεται. κἂν μὴ λυθῇ τῷ μὴ εἶναι ἀντίρρη‐ σιν, λέλυται τῇ δυνάμει· {τ}ὅτε γὰρ ἀποδίδεται τὰ δια\|τα‐
13	γέντα, τοῖς εἰληφόσιν λέλυται ἡ διαθήκη.
13	15 οἱ ὀφθαλμοί μου διὰ παντὸς πρὸς \| τὸν κύριον, ὅτι	114
14	αὐτὸς ἐκσπάσει ἐκ παγίδος τοὺς πόδας μου.
15	θεώρει ὅτι, ἐὰν μὴ ἀκριβῶς ἐπιστά\|νωμεν ταῖς λέξεσιν,
15	ὁτὲ ἐναντιώματα εὑρίσκεται. οὐκέτι ἐστὶν κατὰ τὸν λέγον‐ τα· \| “πολλή ἐστιν ἡ ἁμαρτία μου”, τό· “οἱ ὀφθαλμοί μου διὰ παντὸς πρὸς τὸν κύριον”· ὁ γὰρ διὰ παν〈τὸσ〉 \| τοὺς ὀφθαλ‐
17	μοὺς προσέχων πρὸς τὸν κύριον οὐκ ἔχει ὅλως ἁμαρτίαν, καθα‐ ρὰν ἔχει καρδίαν. οὕτω \| καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν ὁρᾶν δύναται.
18	ὅταν οὖν μὴ ποτὲ ὁρᾷ, ποτὲ δὲ μή, διὰ παντὸς ἔχων πρὸς \| τὸν κύριον τοὺς ὀφθαλμούς, λέγει· “ἐγὼ δὲ διὰ παντὸς μετὰ
20	σοῦ”. μετὰ σοῦ δὲ ὢν οὐχ ἁμαρτάνω. \| εἰ μὴ ἐκτός τις γένη‐
20	ται θεοῦ, οὐχ ἁμαρτάνει. “οἱ μακρύνοντες” οὖν “ἑαυτοὺς ἀ‐
20	πὸ σοῦ ἀπολοῦνται”. \| ἐπερ( )· “καὶ ἡ διαθήκη αὐτοῦ”; —ἡ τοῦ θεοῦ διαθήκη δηλοῦται, ὅταν τις ἀποδειχθῇ ἄξιος τοῦ λαβεῖν τὰ \| ἐπαγ‐
22	γελλόμενα. ἔχει δέ τι παράδοξον παρὰ τὰς ἄλλας διαθήκας ἡ τοῦ θεοῦ· προσάπαξ λύονται αἱ τῶν \| ἀνθρώπων διαθῆκαι.
23	ὁ θεὸς δὲ καθ’ ἡμέραν. οὗτος οὖν τὴν διαθήκην καὶ δηλοῖ τοῖς προσερχομένοις \| καὶ ἀξίοις οὖσιν.
24	ὥσπερ ἐν τοῖς ἄλλοις πᾶσιν παραλλάττει τὰ τοῦ θεοῦ ‐
25	ἔλεγον γὰρ ὅτι τὸ φῶς τοῦτο τὸ \| αἰσθητὸν ὅταν εἰς μέσον
25	ἔλθῃ, φωτίζει τὸν ὄψιν ἔχοντα· οὐ παρέχει ἀντίλημψιν τῷ τυφλῷ. \| τὸ δὲ τοῦ θεοῦ φῶς ἅμα φαινόμενον καὶ τὴν ὄψιν παρέχει καὶ φω\|τίζει αὐτήν. τοῖς γοῦν ἀγνοοῦσιν αὐτὸν τυ‐
27	φλοῖς οὖσιν ὅτε ἀνατέλλει, ἀμφότερα χαρίζεται καὶ τὸ \|
27	ὄψιν ἔχειν νοῦ καὶ τὸ ἀντιλαμβάνεσθαι τοῦ φωτός—, οὕτω	116
84	καὶ ἡ διαθήκη οὐ προσάπαξ \| λύεται, ἀλλ’ ἐάν τις σήμερον
1	ἄξιον ἑαυτὸν καταστήσ̣ῃ τοῦ υἱὸν εἶναι τοῦ διαθεμένου καὶ κληρονόμον, \| τότε δηλο̣[ῦται] αὐτῷ.
2	“οἱ ὀφθαλμοί μου διὰ παντὸς πρὸς τὸν κύριον”. ἐπεὶ “οἱ ὀφθαλμοὶ κυρίου ἐπὶ δικαίους”, \| ἀνάγκη καὶ
3	το[ὺ]ς δικαίους διὰ παντὸς τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχειν 〈πρὸς αὐ‐ τόν〉. οὐ ποτὲ μὲν αὐτὸν ὁρῶσιν, ποτὲ δὲ οὔ, ἀλλά \| τινα
4	τῶν ἀπηγορευμένων· ὅνπερ γὰρ τρόπον “οὐδεὶς δύναται δυσὶν
5	κυρίοις δουλεύειν”, οὕτως \| οὐδεὶς δύναται πρὸς θεὸν τοὺς
5	ὀφθαλμοὺς ἔχειν καὶ πρὸς τὴν κακίαν ἢ τὸν ποιητὴν τῆς κα‐
5	κίας πρῶτον. \| ὁ θεὸς νοερά ἐστιν οὐσία βλεπομένη ὀφθαλμοῖς διανοίας. ὅταν οἱ ὀφθαλμοὶ τῆς διανοίας πρὸς \| τοῦτον μόνον τετα‐
7	μένοι γένωνται, οὐδὲν ἕτερον ὁρῶσιν. τὰ δὲ χείρονα οὐ πε‐ φύκασιν \| βλέπειν, ὅτε τὸν θεὸν ὁρῶσιν, ὥσπερ οὐ πέφυκεν
8	δουλεύειν μαμωνᾷ ὁ θεῷ δουλεύων. τὸ “οὐ πέ\|φυκεν” δὲ οὕτω λέγω· οὐ πέφυκεν τὸν ἀδικοῦντα
10	δικαιοσύνην ποιεῖν· οὐ γὰρ οὕτω λέγω 〈ὡσ〉 λέγω ὅτι \| “οὐ
10	πέφυκεν τὸν ἄνθρωπον πτῆναι”, ἀλλ’ ὅσον ἐστὶν δίκαιος οὐ πέφυκεν πρὸς ἁμαρτίαν, ὅτε ἁμαρτωλός \| ἐστιν, οὐ πέφυκεν
11	πρὸς ἀρετήν.
11	“οἱ ὀφθαλμοί μου” οὖν “διὰ παντὸς πρὸς τὸν κύριον”. ἀ‐ εὶ αὐτὸν ὁρῶ. \| ὁ δὲ ὁρῶν θεὸν οὐχ ἁμαρτάνει· “πᾶς ὁ ἁμαρ‐
12	τάνων οὐχ ἑώρακεν αὐτὸν οὐδὲ ἔγνωκεν αὐτόν”. \|
12	καὶ ὅρα γε τὸ εὐλαβὲς τῶν ἁγίων· εἰ καὶ αὐτὸς προαιρέ‐ σει ἔτεινεν τοὺς ὀφθαλμοὺς πρὸς τὸν κύριον, \| δηλονότι	118
14	οὐχ ἁμαρτάνων, τῷ θεῷ τὸ κατόρθωμα τῆς ἀναμαρτησίας ἐπι‐
15	γράφων λέγει· “ἐπεὶ \| οἱ ὀφθαλμοί μου διὰ παντὸς πρὸς αὐ‐
15	τόν”, διὰ τοῦτο ἔξω γίνομαι τῆς παγίδος ἧς σκευάζει ἡ ἁμαρ\|‐ τία· “αὐτὸς” γὰρ “ἐκσπάσει ἐκ παγίδος τοὺς πόδας μου”. ἐζήτησάν τινες τῶν ἀρχαίων, ὃ καλὸν εἰπεῖν, \| ὅτι ὁτὲ
17	μὲν ἑνικῶς ὁ ὀφθαλμὸς ὀνομάζεται τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, ὁ〈τ〉ὲ 〈δ〉ὲ πληθυντικῶς. ἐν τῷ ᾄς\|ματι γοῦν τῶν ᾀσμάτων λέγεται·
18	“ἐκαρδίωσας ἡμᾶς ἑνὶ ἀπὸ ὀφθαλμῶν σου”. “ὁ ὀφθαλμός μου \| κατήγαγεν δάκρυα”. “ἐταράχθη ἀπὸ θυμοῦ ὁ ὀφθαλμός μου”.
20	ὁτὲ δὲ πληθυντικῶς· “ἦρα \| τοὺς ὀφθαλμούς μου εἰς τὰ ὄρη”· καὶ ἐν τῷ παρόντι στίχῳ· “οἱ ὀφθαλμοί μου διὰ παντὸς \| πρὸς
21	τὸν κύριον”. καί· “πεφωτισμένοι τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδί‐
21	ας”. \| διττὴν γνῶσιν ἔχομεν· τότε γὰρ ἀληθείας ἐστὶν γνῶσις, ὅταν \| τὸ ἑκάστου γιγνωσκομένου δέχηται εἰς ἑαυτὴν εἶδος. εἰσὶν ὁρατὰ καὶ ἀόρατα θεοῦ ποιή\|ματα· καὶ ἐκ μεγέθους τού‐
24	των καὶ τῆς καλλονῆς ὁ κατασκευάσας αὐτὰ θεωρεῖται. ὀφθαλ\|‐
25	μὸς δέ ἐστιν ὁ τὰ ἀόρατα ὁρῶν ὁ νοῦς ἡμῶν, ἡ καθαρὰ καρ‐
25	δία, ἥτις καὶ τὸν θεὸν βλέπει. \| ἔχομεν δὲ καὶ τὴν αἴσθησιν ὀφθαλμῶν. καὶ ἐὰν ἐπιβάλλῃ τοῖς ὁρατοῖς ποιήμασιν τοῦ θεοῦ οὕτως, \| ὡς κατεσκευάσθη‐
27	σαν καὶ ἔχουσιν φύσεως, ὑγιαίνει. ὅταν δέ, φέρε, ὁρῶντες τὸν ἥλιον θεὸν \| αὐτὸν νομίζωμεν, ὁρῶντες τὴν διάταξιν τὴν οὐράνιον ἡγώμεθα γενεθλιαλογίαν εἶναι, \| οὐκ ὀρθῶς βλέπει
29	ὁ ὀφθαλμὸς οὗτος· ἔδει γὰρ “τὰ ἀόρατα τοῦ θεοῦ ἀπὸ κτίσεως	120
85	κόσμου \| τοῖς ποιήμασιν νοούμενα καθορᾶσθαι”. τὰ ἀόρατα τοῦ θεοῦ τότε ὁρᾶται, ὅταν ἐπιβάλλωμεν \| τοῖς θεοῦ ὁρα‐
2	τοῖς δημιουργήμασιν καὶ οὕτως ἀπὸ κτίσεως τοῦ κόσμου τού‐ του τοῦ αἰσθητο[ῦ] τὰ ἀόρατα \| τοῦ θεοῦ καθορῶμεν.
3	τὰς ἐν τῷ νῷ τῶν ἀνθρώπων τέχνας καὶ τὰς ἐπιστήμας ἰ‐ δεῖν οὐ δυνά\|μεθα ἅτε τοῦ νοῦ ἀοράτου ὄντος. ἐκ τῶν κατα‐
5	σκευαζομένων δὲ ἔργων ἢ θεωρημάτων ἐπιστη\|μονικῶν λαμβάνο‐
5	μεν τὴν αἴσθησιν τοῦ νοῦ, κατὰ ποίαν ἐπιστήμην ἢ τέχνην πεποί\|ωται.
6	κυρίως οὖν θεώρει τὴν ἐπιστήμην τοῦ μηχανικοῦ· ὁ τοὺς λόγους τῶν μηχανικῶν κατα\|σκευασμάτων δυνάμενος δέξασθαι εἰς τὴν διάνοιαν ἑαυτοῦ. ὁμοίως καὶ ἐπὶ τοῖς ἄλλοις· \| ἐ‐
8	κεῖνον ἰατρικὸν λέγομεν τὸν εἰδότα τὰ ἰατρικὰ ὡς δεῖ, ὡς
8	ἡ ἐπιστήμη ὑπαγορεύει. ὅταν τις \| οὖν τὸν ἀόρατον ὁρ〈ᾷ〉 ὡς δεῖ—τὸ “ὡς δεῖ”
9	δὲ λέγω, ὡς ἐφικτόν ἐστιν—, ὁρᾷ δὲ καὶ τὰ δημιουργήμα‐
10	τα \| τοῦ θεοῦ τὰ ἀόρατα, ὧν καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου ἐστίν, ἔχει τὸν ὀφθαλμὸν τοῦτον διὰ παντὸς πρὸς θεὸν \| ὁρῶντα
11	καὶ καθαρόν.
11	ὅταν καὶ τὰ δημιουργήματα τὰ αἰσθητὰ καὶ τὴν περὶ τού‐ των πρόνοιαν \| ὀρθῶς ἐκλαμβάν〈ῃ〉, ἔχῃ καὶ τὸν αἰσθητικὸν πόθον—οὐ τοῦτον λέγω τὸν τοῦ σώματος, ἀλλὰ τὴν \| νόησιν
13	τὴν τῶν αἰσθητῶν, ὁρατῶν—κατορθούμενον, καὶ οὕτω τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχει διὰ παν\|τὸς πρὸς τὸν κύριον.
14	ὡς δοῦλος λαλεῖ. δοῦλος δέ ἐστιν ὁ δουλεύων θεῷ, ὁ καὶ
15	διαθέσει καὶ ἔργῳ ὁμολογῶν \| τὴν δεσποτείαν, “ὁ ποιῶν τὸ	122
15	θέλημα τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς πατρός”. “ὅτι αὐτὸς ἐκσπάσει ἐκ πα\|γίδος τοὺς πόδας μου”.
16	εἰ καὶ ἐφεδρεύουσίν 〈μοι〉 οἱ παγιδευταὶ καὶ θηρευταὶ λαβεῖν θέλοντες καὶ τὸν \| πόδα μου ὥσπερ εἰς τὴν παγίδα
17	βροχίσαι, ἀλλ’ ἐγὼ διὰ παντὸς ἔχων πρὸς τὸν κύριον τοὺς ὀφθαλμοὺς \| οὐ πάσχω τοῦτο.
18	πολλαχοῦ γὰρ τῶν θείων παιδευμάτων τὰ ἐνεδρεύματα τῶν πονηρῶν παγί\|δες ὀνομάζονται· “ἐν παγίδι ταύτῃ, ᾗ ἔκρυψαν,
20	συνελήμφθη ὁ ποὺς αὐτῶν”. πολλάκις οἱ ἐχθροὶ τῆς \| ἀληθεία
20	παγίδας σκευάζουσιν καὶ ἐν ταῖς παγίσιν αἷς σκευάζουσιν ἄλλοι〈σ〉, αὐτοὶ ἁλίσκονται. καὶ ἔστιν \| καὶ ἐν τῇ ἱστορί‐
21	ᾳ τοιαῦτά τινα· ὁ Ἀμὰ εὐτρέπισεν ξύλον, ἵνα σταυρώσῃ τὸν δίκαιον Μαρδοχέα, καὶ \| ἐν αὐτῷ αὐτὸς ἐσταυρώθη.
22	καὶ περὶ αὐτοῦ τοῦ μεγαλοδαίμονος λέγεται· “λάκκον ὤ‐ ρυξεν καὶ ἀνέ\|σκαψεν αὐτὸν καὶ ἐμπεσεῖται εἰς βόθρον ὃν
23	εἰργάσατο”. κἂν γοῦν ἐν τῷ βίῳ τούτῳ ταῦτα μὴ γένηται, \| ἀλλ’ οὖν γε ἐν τῷ μέλλοντι παγιδεύεται ᾗ ἐσκεύασεν παγί‐
24	δι.
25	πολλοὶ γὰρ τηροῦσιν τὰ αἰσθητὰ ταῦτα \| καὶ ὡς διαφευ‐
25	δόμενα αὐτὰ ἡγοῦνται, ὧν ἐστιν καὶ τό· “πάντες οἱ λαβόν‐ τες μάχαιραν μαχαίρῃ \| ἀπολοῦνται”. οὔκ ἐστιν δὲ ἀναν‐
26	τίρρητον τοῦτο· ἀλλὰ τοῦτο λέγει· οἱ λαβόντες μάχαιραν κολά\|σει ὑποπεσοῦνται. ἐν πολλοῖς δὲ τόποις τῶν γραφῶν ἡ μάχαιρα δηλοῖ τὴν κόλασιν, ὡς ἐν \| τῷ· “μεθύσω τὰ βέλη
28	μου, καὶ ἡ μάχαιρά μου καταφάγεται αἷμα τραυματιῶν”, καί·
28	“ἐμεθύς\|θη ἐν τῷ οὐρανῷ ἡ μάχαιρά μου”· ἥψατο γὰρ καὶ τῶν	124
86	ἐκεῖ ἡμαρτηκότων καὶ κολάσεως τρόπῳ \| ἐπ〈έ〉σπασεν αὐτοὺς
1	ὧδε.
1	“ἡ ψυχὴ ἡμῶν ὡς στρουθίον ἐρύσθη ἐκ τῆς παγίδος τῶν θηρευόντων”. καὶ ὅρα γε διαφοράν· τάχα \| τινὲς τῶν ἀγρευ‐
2	ομένων ὑπὸ τῶν φαύλων τούτων θηρευτῶν ὅλοι ἐντὸς εἰς τὰς παγίδας λαμβά\|νονται, οἱ δὲ μόνους τοὺς πόδας. οἱ λέγον‐
3	τες οὖν· “ἡ ψυχὴ ἡμῶν ὡς στρουθίον ἐρύσθη” ὅλοι ἦσαν παγι‐ δευ\|θέντες. λέγει{ς} γοῦν εὐθέως· “ἡ παγὶς συνετρίβη, καὶ ἡ‐
4	μεῖς ἐρύσθημεν”.
5	ὧδε δὲ ὁ ἅγιος ἐπεὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς \| ἔχει διὰ παντὸς
5	πρὸς τὸν κύριον, περὶ ἁμαρτημάτων εὐτελεστέρων λέγει ὅτι· “οἱ πόδες μου γέγοναν εἰς πα\|γίδα”. ἔκσπα οὖν αὐτοὺς ἐ‐
6	κεῖθεν, ἵνα ἀνενπόδιστοι λοιπὸν γενόμενοι ὁδὸν τῶν ἐντο‐ λῶν τοῦ θεοῦ \| δράμωσιν καὶ εἴπωσιν· “ἄνευ ἀνομίας ἔδρα‐
7	μον καὶ κατηύθυνα”. 16 ἐπίβλεψον ἐπ’ ἐμὲ καὶ ἐ\|λέησόν με.
8	ὅταν ἐπιβλέψῃ θεός, ἔλεος γίνεται τοῖς ἐπιβλεπομένοις· ἄξιοι γάρ εἰσιν τοῦ ὁρᾶσθαι· \| ὁ γὰρ ἁμαρτάνων μακρύνεται
9	τῶν ὄψεων τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ προσώπου αὐτοῦ. ὁ Ἀδὰμ γοῦν
10	ὅτε \| ἥμαρτεν ἅμα τῇ Εὕᾳ, “ἐκρύβη ἀπὸ προσώπου κυρίου τοῦ θεοῦ”. οὐχ ὑπομένουσιν ὀφθῆναι τῷ προσώ〈πῳ〉 \| τοῦ θεοῦ, ὅ‐
11	τε μάλιστα συνίσασιν ἑαυτοῖς ὅτι ἡμαρτήκασιν. ὁ δὲ θρασυνόμενος Κάιν ἔξω τοῦ προ\|σώπου τοῦ θεοῦ ἑαυ‐
12	τὸν ἀπήγαγεν· “ἐξῆλθεν” γὰρ “Κάιν”. ὁ δὲ ἐξερχόμενος ἐθελον‐
12	τὶ τοῦτο ποιεῖ. περὶ γοῦν \| τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὕας εἴρηται	126
13	ὅτι· “ἐξέβαλεν αὐτοὺς κύριος”. ἐφιεμένους τῶν ἔσω ἐξέβα‐ λεν αὐτούς· οὐκέτι \| γὰρ ἐλυσιτέλει αὐτοὺς ἔσω εἶναι. ὅμως
14	περιείχοντο τῷ πόθῳ. οὔκ εἰσιν οὕτω κακοὶ ὡς ὁ ἐξελθὼν \|
15	ἀπὸ προσώπου κυρίου. οὗτοί εἰσιν περὶ ὧν γέγραπται· “οὐ διαμενοῦσιν παράνομοι ἀπέναντι \| τῶν ὀφθαλμῶν σου”. ἐθε‐
16	λουσίως δὲ ἔξω τῶν ὄψεων τοῦ θεοῦ γίνονται· οἱ γὰρ ὀφθαλ‐ μοὶ θεοῦ \| ἐφορῶντες φωτίζουσιν τοὺς ἐπιβλεπομένους.
17	16 ὅτι μονογενὴς καὶ πτωχός εἰμι ἐγώ. \| Ἀέτιος ὁ ἔξαρχος τῆς Εὐνομίου αἱρέ〈σε〉ως ἔλεγέν τισιν ὅτι· “ὡς μεγάλα χαριζόμενοί ἐστε λέγοντες ὅτι \| μονογενὴς
19	τοῦ θεοῦ ἐστιν ὁ Χριστός. καὶ ἄλλα πολλὰ κτίσματα μονογενῆ
20	εἰσιν. ὁ ἥλιος γοῦν μονογε\|νής ἐστιν”.
20	λέγω αὐτῷ· οὐ ταὐτόν ἐστιν τὸ εἶναί τι μονογενὲς καὶ τὸ εἶναι μονογεν〈ὲ〉ς γέννημα \| ἢ μονογενὴς υἱός, λέγω. ταῦτα
21	οὖν τὰ ἄλλοις λεγόμενα μονογενῆ οὐ μετὰ προσθήκης τοῦ “υἱ‐ οῦ” ἢ \| “παρὰ πατρὸς” ἢ “γεννήματ〈οσ〉” λέγονται. ὁ δὲ σωτὴρ εἴ που ὀνομάζεται, μετὰ τοιαύτης προσθήκης \| λέγεται· “καὶ
23	ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πα‐ τρός”. ὁ δὲ παρὰ πατρὸς \| μονογενὴς υἱός ἐστιν τοῦ πατρὸς
24	μόνος. καὶ ἔτι· “οὕτως ἠγάπησεν ὁ θεὸς τὸν κόσμον ὥστε τὸν
25	υἱὸν \| αὐτοῦ τὸν μονογενῆ”. λέγω· υἱο〈ῦ〉 οὖν μονογενοῦς ὄντος ἀδύνατόν ἐστιν ἄλλον υἱὸν εἶναι \| ἐκείνου τοῦ μονο‐
26	γενῆ υἱὸν ἔχοντος.
26	οὐδὲν δὲ τῶν κτισμάτων μονογενές ἐστιν· κἂν γὰρ 〈ὁ〉 ἥ‐
26	λιος \| μονογενὴς ᾖ〈ν〉, οὐ κτίσμα μονογενές ἐστιν, οὐ ποίημα μονογενές, ἀλλὰ ἥλιος μονογενής. \| οὕτω γοῦν καὶ ἀνθρώ‐	128
28	πων λέγομεν μονογενὲς τέκνον, οὐχ ὅτι ἓν μόνον ἔστιν τέκ‐
87	νον, ἀλλ’ ὅτι ἐκείνῳ \| ἓν μόνον ἐστίν. καὶ τό· “ὁ δὲ μὴ
1	πιστεύων ἤδη κέκριται, ὅτι μὴ πεπίστευκεν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ μονογενοῦς \| υἱοῦ τοῦ θεοῦ”.
2	ἐπεὶ τοίνυν ὁ ταῦτα λέγων οὐ μονογενής ἐστιν υἱός, σκο‐ πήσομεν πῶς ἑτέρως λέγεται· \| κἂν γὰρ τὸν Δαυὶδ τὸν ἄν‐
3	θρωπον λάβῃς, οὐκ ἦν μονογενής. εἶχεν ἄλλους ἓξ ἀδελφούς. οὕτω τοίνυν \| ἐκλημπτέον τὸ μονογενὲς ὧδε εἰρῆσθαι ὡς τό·
5	“κἀγὼ ὑπελείφθη〈ν〉 μόνος, καὶ ζητοῦσιν \| τὴν ψυχήν μου τοῦ
5	λαβεῖν αὐτήν”. οἵῳ δὲ λ〈ό〉γῳ λέγουσιν τὸν ἥλιον μονογενῆ τῷ ἄλλον \| ἥλιον μὴ εἶναι, ὅταν ὁ ἅγιος μονωθῇ καὶ χωρισθῇ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων βίῳ καὶ θεωρίᾳ, μονογενής \| ἐστιν.
7	“μονογενὴς” οὖν “εἰμι καὶ πτωχός”. καίτοι ὁ οὕτω 〈πτω‐ χὸσ〉 πλούσιός ἐστιν· “πλουτεῖ” γὰρ “παν\|τὶ λόγῳ καὶ πάσῃ
8	γνώσει”. ἀλλὰ ὡς πρὸς τὸν ἐφορῶντα θεὸν καὶ τὰς δωρεὰς χα‐ ριζόμενο〈ν〉 πτω\|χός ἐστιν· ὥσπερ γὰρ ὁ Ἀβραὰμ εἶπεν· “ἐ‐
9	πεὶ ἠρξάμην λαλῆσαι πρὸς τὸν κύριον, ἐγὼ δέ εἰμι γῆ καὶ
10	σπο\|δόσ”—μὴ γὰρ καθάπαξ ἑαυτὸν εἶπεν “γῆ καὶ σποδός”, ἀλλ’ “ἐπεὶ ἠρξάμην πρὸς τὸν κύριον λαλῆσαι”—, οὕτω \| καὶ
11	Μωυσῆς καίτοι πεπαιδευμένος πάσῃ σοφίᾳ Αἰγυπτίων καὶ ἱκα‐ νῶς ἔχων περὶ λόγους, \| “ἰσχνόφωνον καὶ βραδύγλωσσον” ἑ‐
12	αυτὸν εἶπεν, “ἀφ’ οὗ ἤρξω λαλεῖν τῷ θεράποντί σου”. καὶ οὗτος οὖν \| εἰ καὶ πλούσιός ἐστιν—οὐδὲν γὰρ πλουσιώτε‐
12	ρον τοῦ τοὺς ὀφθαλμοὺς \| διὰ παντὸς πρὸς τὸν κύριον ἔχον‐	130
14	τος—, ἀλλ’ ὡς πρὸς τὸν ἐπιβλέψαντα καὶ ἐλεῶντα εἶδεν ἑαυ‐
15	τὸν \| πτωχόν.
15	δυνατὸν δὲ καὶ τὸ “μονογενὴς” εἰπεῖν ὅτι μίαν ἔχω μόνην ψυχήν. ταύτην παγιδευθεῖσαν \| ἐκσπάσ〈ει〉ς ἐκ τῆς παγίδος·
16	μονογενὴς γάρ μοί ἐστιν. 17 αἱ θλίψεις τῆς καρδίας μου \| ἐπλατύνθησαν.
17	οὐ παντός, λέγω, αἱ θλίψεις πλατύνονται, ἀλλὰ τοῦ γενναί‐ ως αὐτὰς φέρον\|τος. τοῦτο ὁ ἀπόστολος γράφει· “ἐν παντὶ θλι‐
18	βόμενοι, ἀλλ’ οὐ στενοχωρούμενοι”. λέγουσιν \| οἱ τὴν Ἑβραίων εἰδότες διάλεξιν ὅτι τὸ στε‐
20	νοχωρεῖσθαι, ὅτε μετὰ θλίψεως ὀνομάζεται, τοῦτο δηλοῖ \| τὸ
20	προαιρέσει θλίβεσθαι, τὸ στενοχωρῆσαι τῷ μὴ γενναίως φέρειν τὰ θλιβηρά, οἷον ὁ Ἰὼβ \| “ἐν παντὶ θλιβόμενος οὐκ ἐστενο‐
21	χωρεῖτο”· πῶς γὰρ ἐστενοχωρεῖτο ὁ λέγων· “ὡς τῷ κυρίῳ ἔ‐ δοξεν, \| οὕτω ἐγένετο· εἴη τὸ ὄνομα κυρίου εὐλογημένον”; καὶ οἱ ἐξερχόμενοι δὲ ἀπόστολοι “ἀπὸ τοῦ συν\|εδρίου, ὅτι
23	κατηξιώθησαν ὑπ〈ὲρ〉 τοῦ ὀνόματος ἀτιμασθῆναι”, οὐκ ἐθλί‐ βοντο κατὰ τὴν \| διάθεσιν, ἀλλὰ ἔχαιρον. καὶ ἐπὶ τῶν αἰσθη‐
25	τῶν δὲ ὁ προσδοκίᾳ στεφάνου ἀγωνιζόμενος ὁρῶν αὐτὸν \| πρὸ
25	τῶν ὀφθαλμῶν κείμενον γενναίως φέρει τὰς πληγάς, χαίρει
25	ὅτι τυπτόμενος οὐκ ἐνδίδει. \| τὸ τῆς 〈θλίψεωσ〉 οὖν ὄνομα ὅτε μετὰ 〈στενοχωρίασ〉 συν‐ έζευκται, τοῦτο σημαίνει τὸ κατὰ \| τὴν διάνοιαν μὴ θλί‐
27	βεσθαι, ἀλλὰ γενναίως φέρειν. ὅταν χωρὶς ἕκαστον αὐτῶν κεῖ‐
27	ται \| ἐν τῇ γραφῇ, ὃ σημαίνει ἡ θλῖψις, τοῦτο ἡ στενοχω‐ ρία δηλοῖ· “ἐν θλίψει καὶ στενοχωρίᾳ \| ἐκεῖ〈θεν〉 λέων καὶ	132
29	σκύμνος λέοντος καὶ ὄφεις καὶ ἔ〈κ〉γονα ἀσπίδων”. ὅταν θλῖ‐
88	ψις καὶ \| στενοχωρία γένηται, τουτέστιν ὅταν τὰ ἔξωθεν θλι‐ βηρὰ ᾖ, θλίβηται δὲ καὶ ἡ διάθεσις, θλίβηται καὶ \| ἡ προ‐
2	αίρεσις ἑκάστου, καὶ ἤθη φανερὰ γίνεται, ὁ λέων λέων φαί‐ νεται—ἤτοι ὁ γενναῖος καὶ ἰσχυρὸς \| ἢ ὁ θυμώδης· ἀμφό‐
3	τερα δὲ φανεροῖ· ὅταν ὁ δίκαιος ὡς λέων πεποιθὼς γενναίως ἐνέγκῃ τὰ \| θλιβηρά, τότε ἐπαινετῶς λέων ὤφθη. ὅταν δὲ σὺν
5	τῇ θλίψει στενοχωρῆταί τις θυμώ\|δης, ἀναδείκνυται ὠμόθυ‐
5	μος καὶ “σκύμνος λέοντος”. ἐπὶ τῶν λεόντων οἱ μέν εἰσιν τέλειοι, οἱ δὲ \| ἀτελεῖς καὶ ὡσανεὶ σκύμνοι τῶν λεόντων
6	καὶ γεννήματα τῶν λεόντων. οὕτω καὶ ἐν ταῖς ἀνθρώπων \| προαιρέσεσιν εὑρήσεις· οἱ μέν εἰσιν ἄκρως λέοντες, οἱ δὲ ἄρτι λαμβάνοντες τοῦ γεννᾶσθαι. οἱ \| μάρτυρες τῆς ἀληθείας
8	θλιβόμενοι οὐκ ἐστενοχωροῦντο.
8	17 καὶ ἐκ τῶν ἀναγκῶν μου ἐξάγαγέ με. \| ἀνάγκας ὧδε τὰς θλίψεις λέγει. καὶ ἐν ἄλλοις· “καὶ ἐκέ‐
10	κραξαν πρὸς κύριον, καὶ ἐκ τῶν ἀναγκῶν \| αὐτῶν ἐρύσατο αὐ‐
10	τούς”.
10	οὐ γὰρ προσεκτέον τοῖς εἰσηγουμένοις γενεθλιαλογίαν· τοῦτο γὰρ ἐ\|κεῖνοι λέγουσιν ὅτι ἐπιμετρεῖ τινα ἡ εἱμαρμέ‐ νη τοῖς ἀνθρώποις. ἐὰν δέ τις θεοσεβήσῃ καὶ κατὰ θεὸν \| σο‐
12	φὸς γένηται, ἔξω γίνεται τῶν ἐπηρτημένων. καὶ Αἰγυπτίων
12	οὖν οἱ λόγιοι, ὧν ἐστιν ὁ τρις\|μέγιστος Ἑρμῆς, λέγ〈ουσιν〉	134
13	ὅτι ὁ σοφὸς οὐκέτι ὑπόκειται τῇ εἱμαρμένῃ, ἔξω γίνεται τοῦ κόσμου. ὡς \| λέγει ὁ σωτὴρ δυνατὸν εἶναι ὄντα ἐν τῷ κόσμῳ
15	μηκέτι ἐξ αὐτοῦ εἶναι, ὅταν ἄνω ἔχῃ τὸν νοῦν \| καὶ τὴν πο‐
15	λιτείαν οὐράνιον, οὕτω ἐκεῖνοι ψελλίσαντες ἀπὸ τῶν ἡμετέ‐ ρων λέγουσιν ὅτι \| ὁ σοφὸς λύει τὴν εἱμαρμένην. τινὲς γοῦν τῶν περὶ γενεθλιαλογίαν ἐχόντων οὕτως εἰσακού\|ονται τὰ τοι‐
17	αῦτα ῥητὰ ὅτι· “κρισσαί εἰσιν αἷς ὑπόκειμαι. ἔξω τούτων με ποίησον, λῦσον τὴν εἱμαρμέ\|νην”.
18	οὐχ οὕτως ἐκλαμβάνομεν τὸ ῥητόν, ἀλλὰ τὰς ἀποδείξεις ἀνάγκας λέγει. τοῦτο δὲ καὶ ἐν τῷ Ἰὼβ \| φέρεται· “ἑξάκις
19	ἐξ ἀναγκῶν σε ἐξελεῖται, ἐν δὲ τῷ ἑβδόμῳ οὐδὲν ἅψεταί σου
20	κακόν”. ὃ λέγει, τοι\|οῦτόν ἐστιν· ὁ κόσμος ἐν ἓξ ἡμέραις γέγονεν. ὁ μὴ ὑπερβαίνων αὐτὸν ὑπὸ ἕξ ἐστιν ἀνάγκας. \| τέ‐
21	λειος δέ ἐστιν ὁ ἀριθμὸς οὗτος. ὃ λέγει, τοιοῦτόν ἐστιν· ὁ περιεχόμενος τοῦ κόσμου καὶ τῶν \| μερῶν αὐτοῦ καὶ οὕτω
22	ζ〈ῶ〉ν ὑπὸ τελείαν ἐστὶν ἀνάγκην. ὅταν δὲ ὑπερπαίσῃ τὸν κόσμον \| καὶ ὑπεραναβῇ αὐτόν, ἐν τῷ ἑβδόμῳ σαββατίζει ἀ‐ πὸ τῶν ἔργων τοῦ κόσμου. καὶ ἐν τῇ ἑβδόμῃ τῇ \| ἡγιασμένῃ
24	καὶ καθαρᾷ καὶ ἀπολειπομένῃ “τ〈ῷ〉 τοῦ θεοῦ λα〈ῷ〉” γινόμενος
24	ἄψαυστός ἐστιν.
25	τὸ ψαῦ\|σαι δὲ τοῦτο κακὸν σημαίνει τὸ πλησιάσαι αὐτῷ
25	καὶ ἐνεργῆσαι αὐτό. ἐὰν γοῦν λέγῃ ὅτι· “καλὸν ἀνθρώπῳ \| γυναικὸς μὴ ἅπτεσθαι”, οὐ τοῦτο σημαίνει ὅτι ἁφῇ ἐπιβαλεῖν
26	σώματι γυναικὸς κακόν ἐστιν.
26	“ἐκ τῶν \| ἀναγκῶν μου ἐξάγαγέ με”.	136
27	ἐπειδὴ δὲ τῇ ὑμῶν κρίσει δεδώκαμεν, θεώρει τὸ φαινόμε‐ νόν μοι· λέγω· \| “ἐξάγαγέ με ἐκ τῶν ἀναγκῶν μου”, ἵνα μη‐
89	κέτι κατηναγκασμένος ὢν τῇ ἁμαρτίᾳ \| εὔλυτος πρὸς ἀρετὴν
1	γένωμαι. τότε δὲ ἐξάγεις με τούτων, εἰ ἄφεσιν ἁμαρτημά‐
1	των μοι δώσεις. \| δυνατὸν δὲ καὶ τοῦτο λαβεῖν· τὰς μελλούσας κολάσεις τὰς
2	ἐπιπόνους καὶ θλιβηρὰς ἀνάγκας. \| 〈“αἱ θλίψεις τῆς καρδίας μου ἐπλατύνθησαν”.〉 πολλάκις περὶ ἀνάγνωσιν διάφορον οὐκ ἀμφιβάλ\|λομεν. νῦν
4	δὲ ἀναγκαῖόν ἐστιν εἰδέναι ὅτι “ἐπλατύνθη〈σαν〉” καὶ οὐκ
5	“ἐπληθύνθησαν”· οὐκέτι γὰρ \| σπουδαῖός ἐστιν ὁ τῇ καρδίᾳ
5	θλιβόμενος ἀλλὰ καὶ φαῦλος. οὐκ ἐπιτρέπει δὲ τά τε πρὸ τοῦ στίχου τούτου \| καὶ τὰ μετ’ αὐτὸν φαῦλον ἐκλαβεῖν τὸν ταῦτα λέγοντα, τὸν ἔχοντα διὰ παντὸς τοὺς ὀφθαλμοὺς \| πρὸς
7	τὸν κύριον.
7	18 ἰδὲ τὴν ταπείνωσίν μου καὶ τὸν κόπον μου καὶ ἄφες πάσας τὰς ἁμαρτίας \| μου.
8	κάμνει ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ τυγχάνων ἀκμὴν ἐπηχθισμένος “τὸ σῶμα τῆς \| ταπεινώσεως”. σὺν τούτῳ τῷ κακῷ συμβαίνει
10	καὶ ταπεινοῦσθαι· πολλάκις γὰρ ἡ θλῖψις \| ταπείνωσις λέ‐
10	γεται κατὰ τό· “ἐταπείνωσας ἡμᾶς ἐν τόπῳ κακώσεως”. ὅτε εἰς τὸν τόπον \| τῆς κακώσεως ἐληλύθαμεν, ἐταπεινώθημεν. δυνατὸν δὲ καὶ εἰπεῖν ὅτι· ὅτε τοὺς ὀφθαλ\|μοὺς ἔσχεν
12	διὰ παντὸς πρὸς τὸν κύριον ὁρῶντα〈σ〉, τότε εἶδεν ἑαυτὸν
12	〈ταπεινόν〉, κἂν δίκαιος ᾖ, ὡς ἔλεγον \| περὶ τοῦ Ἀβραάμ·	138
13	οὐκ ἄλλοτε εἶδεν ἑαυτὸν “γῆν καὶ σποδόν”, ἀλλὰ ὅτε “ἤρ‐
13	ξατο λαλεῖν πρὸς κύριον”. \| 19 ἰδὲ τοὺς ἐχθρούς μου, ὅτι ἐπληθύνθησαν καὶ μῖσος ἄ‐
14	δικον ἐμίσησάν με.
15	μῖσος ἄδικον \| μισεῖται ὁ διὰ μηδὲν ἄλλο μισούμενος ἢ ὅτι σπουδαῖός ἐστιν. οὕτω γοῦν ἐμισοῦντο οἱ τοῦ \| Ἰησοῦ
16	μαθηταί. περὶ τούτων εὐχὴν ἀναπέμπειν διδάσκει· “εὔχεσθε περὶ τῶν μισούν〈των〉 ὑμᾶς, \| ἀγαπᾶτε τοὺς μισοῦντας ὑμᾶς”.
17	οὐχ ἡμεῖς μισοῦμέν τινα· εἴρηται γάρ· “μὴ μισήσεις πάν‐ τα \| ἄνθρωπον, ἀγαπήσεις πάντα ἄνθρωπον”. ἐκεῖνοι δὲ μι‐ σοῦσιν. οὐχ ἁμάρτημα δὲ ἡμῶν ἐστιν \| τὸ μισεῖσθαι ὑπό τι‐
19	νων, ἀλλὰ μᾶλλον ἀτύχημα, ὅτε ἡμεῖς πρόφασιν μίσους οὐ
20	παρέχο\|μεν.
20	λέγει οὖν ὅτι· “ἰδὲ τοὺς ἐχθρούς μου, ὅτι ἐπληθύνθη‐ σαν καὶ μῖσος ἄδικον ἐμίσησάν με”. \| οὐ δίκαιον μῖσος μι‐
21	σοῦσίν με. ἐμίσουν με ὡς ἄδικον, ὡς πλεονέκτην. ἐπειδὴ δὲ τού\|των με οὐδὲν ἔχοντα μισοῦσιν, ἀδίκως με μισοῦσιν. πληθύνονται δὲ οἱ τοιοῦτοι· εἰ γὰρ διὰ ἀρετὴν \| μισεῖ‐
23	ται ὁ δίκαιος, ἔχει πάσας τὰς ἀρετὰς κατὰ τὰ πολλάκις εἰ‐ ρημένα περὶ τῆς ἀντακολου\|θίας τῶν ἀρετῶν. οἱ ἄδικοι μι‐
24	σοῦσιν τὸν δίκαιον, οἱ ἀκόλαστοι τὸν σώφρονα, οἱ ἀλαζόνες \|
25	τὸν ταπεινόφρονα, καὶ ἁπαξαπλῶς οἱ ἐν κακίᾳ μισοῦσιν τὸν
25	δίκαιον.
25	ὁ δίκαιος οὖν εἷς ἐστιν, \| κἂν πάσας τὰς ἀρετὰς ἔχῃ· σχίζει γὰρ ἡ κακία τοὺς ἔχοντας· οὐ γὰρ δυνατὸν πάσας τὰς	140
27	κακίας \| ἕνα ἔχειν. οὐ δύναται οὖν ὁ δειλὸς θρασὺς εἶναι,
90	ὁ δεισιδαίμων ἀσεβής, ὁ ῥᾳδιουργὸς ἄφρων. \| τρόπον τινὰ
1	οὖ〈ν〉 ἐμίσησεν ἡ Αἰγυπτία τὸν Ἰωσὴφ δεσμῶν καὶ φυλακῆς αὐτὸν ποιήσασα πειραθῆναι \| ὡς κακοῦργον. ἄδικον ἦν τοῦ‐
2	το τὸ μῖσος. ἡ Ἰεζάβελ κατὰ τοῦ Ναβουθὲμ καὶ θάνατον ἐ‐ μηχανᾶτο. καὶ \| ἄδικον ἦν τοῦτο τὸ μῖσος. καὶ ἡ Ἡρῳδιὰς
3	ἡ γυνὴ τοῦ Ἡρῴδου κατὰ τοῦ Ἰωάννου θάνατον εἰργάσατο \| οἴκτιστον, ὅσον ἧκεν εἰς αὐτήν.
4	τῶν οὖν ἀδίκως μισουμένων ψήφῳ καὶ κρίσει τῆς προνοί‐
5	ας τὰ μὲν \| φανεροῦται, τὰ δὲ οὔ. τὸ τοῦ Ἰωάννου μετὰ θάνατον αὐτοῦ φανερὸν γέγονεν, ἄλλων δὲ πρὸ θα\|νάτου, τῆς
6	Σωσάννης καὶ τοῦ Ἰωσήφ. κἄν τε οὖν ἐνταῦθα ἐκδίκησις γένη‐ ται κἂν μή, οὐδεὶς ζητεῖ \| ὅτι ὧδε ἢ οὐχ ὧδε· κρίσει γὰρ
7	θεοῦ ταῦτα γίνεται· “ἀνεξερεύνητα” γάρ ἐστιν “αὐτοῦ τὰ κρί‐
7	ματα”. 20 φύ\|λαξον τὴν ψυχήν μου καὶ ῥῦσαί με· μὴ καταισχυν‐
8	θείην, ὅτι ἤλπισα ἐπὶ σέ. ἐάν μου \| φυλάξῃς τὴν ψυχὴν ἀζημίωτον καὶ ἀβλαβῆ, οἶδα
10	ὅτι ῥυσθήσομαι· ἤτοι γὰρ ῥύομαι ἀπὸ τῶν \| κακούντων ἢ στέ‐
10	φανον λαμβάνω διὰ τὸ τεθλῖφθαι. 21 ἄκακοι καὶ εὐθεῖς ἐκολλῶντό μοι, \| ὅτι ὑπέμεινά σε,
11	κύριε.	142
11	οὐ μόνον ἐγὼ ἐμαυτὸν ἐκέρδησα ὑπομείνας ὑπομονὴν τὴν σῴζουσαν \|—ἡ ὑπομονὴ δὲ φέρει σωτηρίαν· “ὁ ὑπομείνας” γὰρ “εἰς τέλος σωθήσεται”—· πολλοὺς ἐκέρδησα ὅτι ὑπέ\|μει‐
13	νά σε, πολλοὺς φίλους ἔσχον.
13	ἀκάκους δὲ ἐνταῦθα τοὺς στερομένους κακίας λέγει, οὐ τοὺς \| εὐήθεις. συνεζεύχθησαν γοῦν αὐτοῖς οἱ εὐθεῖς. κατὰ
15	τὴν ἀπο{δο}χὴν τῆς κακίας ἄκακοί εἰσιν, \| κατὰ δὲ τὴν λῆμ‐
15	ψιν τῆς ἀρετῆς εὐθεῖς. οἷον ὁ ἐκκλίνας ἀπὸ τοῦ κακοῦ ὥστε μηκέτι ἐνεργεῖν \| αὐτὸ ἄκακος γέγονεν. ἐπειδὴ δὲ μετὰ τὴν ἔκκλισιν τὴν ἀπὸ τοῦ κακοῦ ποίησις ἀγαθοῦ δια\|δέχεται, εὐ‐
17	θὴς γίνεται ὁ ἐκκλίνας ἀπὸ τοῦ κακοῦ. δυνατὸν οὖν τοὺς αὐ‐ τοὺς ἀκάκους καὶ εὐθεῖς \| λέγειν κατὰ ἄλλην καὶ ἄλλην ἐπί‐
18	νοιαν.
18	δυνατὸν δὲ καὶ οὕτω· οἱ κατὰ πρᾶξιν ἔξω κακίας ὄντες \| ἄκακοί εἰσιν, εὐθεῖς δὲ οἱ τὰ τῆς εὐσεβείας 〈φρον〉οῦν‐
19	τες.
20	22 λύτρωσαι, ὁ θεός, τὸν Ἰσραὴλ ἐκ πα\|σῶν τῶν θλίψεων
20	αὐτοῦ.
20	ἐπεὶ αὐτὸς τετύχηκεν τῆς αἰτήσεως τῆς περὶ ἑαυτοῦ, βού‐ λεται καὶ \| τῷ Ἰσραήλ, παντὶ τῷ διορατικῷ καὶ νοῦν ἔχον‐ τι, ὑπαρχθῆναι τὴν αὐτὴν σωτηρίαν, τὸ ἔξω \| τῶν θλίψεων
22	γενέσθαι θεοῦ λυτρωσαμένου. οὐκ ἀπεικὸς δὲ καὶ περὶ τοῦ ἀνθρώπου τοῦ κυριακοῦ \| ἐκ‐
23	λαβεῖν ταῦτα. ἀρχόμενοι δὲ τοῦ ἀφ’ οὗ ἠρξάμεθα ψαλμοῦ εἰ‐ ρήκαμεν, ὅτι τὰ περὶ τοῦ \| ἀνθρώπου τοῦ κατὰ τὸν σωτῆρα	144
24	λεγόμενα κοινά εἰσιν πάντων τῶν δικαίων, μόνων ἐκείνων \|	144
25	αὐτοῦ ὄντων ἰδίων τῶν θεολογικῶν. \| 1 Κρῖνόν με, κύριε, ὅτι ἐγὼ ἐν ἀκακίᾳ μου ἐπορεύθην. \| σφόδρα παρρησιαζομένου πρὸς θεὸν ἡ φωνή. παρρησίαν δὲ πρὸς θεὸν ἔχει, οὗ ἡ καρδία μὴ καταγι\|γνώσκει, ὡς γράφει	146
28	ὁ μέγας μαθητὴς καὶ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ἐν τῇ κατ’ αὐ‐
91	τὸν ἐπιστολῇ· \| “ἐὰν ἡ καρδία ἡμῶν μὴ καταγιγνώσκῃ, παρρη‐ σίαν ἔχομεν πρὸς τὸν θεόν”. ὅλος οὖν ὁ ψαλμὸς ἀπὸ \| πολλῆς
2	παρρησίας ἀναπέμπεται.
2	καὶ τὰ μὲν ὡς ἤδη κατορθωθέντα λέγει, τὰ δὲ ὡς παρόντα καὶ \| ἐνεργούμενα διηγεῖται, τὰ δὲ εὐχήν τινα σημαίνει τοῦ λέγοντος· τὸ γάρ· “κρῖνόν με, κύριε, ὅτι ἐγὼ ἐν \| ἀκακίᾳ
4	μου ἐπορεύθην”. οὐκ εἶπεν “πορευθήσομαι”, ἀλλ’ “ἐπορεύθην”.
5	ἀκακίαν δὲ ἐνταῦθα \| λέγει τὸ ἀπανοῦργον. ὁ στραφεὶς
5	κατὰ τὴν ὑφήγησιν Ἰησοῦ καὶ γενόμενος ὡς τὰ παιδία, ἐκεῖ‐ νος ἐν \| ἀκακίᾳ γέγονεν, καὶ ἐστίν γε ὁ τοιοῦτος ταῖς μὲν φρεσὶν τέλειος, τῇ δὲ κακίᾳ νηπιάζων, \| ὡς ὁ ἀπόστολος
7	γράφει· “ταῖς φρεσίν”, φησίν, “τέλειοι γίνεσθε, τῇ δὲ κα‐ κίᾳ νηπιάζετε”. ὁ νηπιάζων \| τῇ κακίᾳ οὐκ ἀγνοεῖ αὐτήν
8	—πῶς γὰρ ἐνηπίαζεν κατ’ αὐτήν, εἰ ἠγνόει αὐτήν; —, ἀλλ’
8	οὐκ ἐνεργεῖ. τοῦ\|το γοῦν λέγει· “ἐν ἀκακίᾳ μου ἐπορεύθην”. ἐνταῦθα
10	οὖν ἕτερόν ἐστιν. παρὰ ἀμφότερα τὸ ἀπανοῦργον \| σημαίνει,
10	τὸ ὡς προεῖπον “στραφέντα κατὰ τὰ παιδία”. ὁ στραφεὶς οὖν κατὰ τὴν Ἰησοῦ διδασκαλίαν \| καὶ ὡς τὰ παιδία γενόμενος
11	οὐκ ἀφραίνει. οὐ τὴν ἀφροσ̣ύ̣νην τῶν νηπίων σημαίνει, ἀλλὰ τὸ ἀκίνη\|τον πρὸς τὰ κακά. ἔλεγον οὖν, ὅτι τὸ παιδίον κοι‐ μώμενον μετὰ γυναικὸς ὄρεξιν αὐτῆς οὐ δέχεται. \| ὅταν οὖν	148
13	τις τέλειος γενόμενος οὕτως ἔχῃ ἀνορέκτως πρὸς ἀκολασ[ί]αν, τῇ κακίᾳ νηπιάζει καὶ \| ὡς τὰ παιδία στραφεὶς γέγονεν.
14	θεώρει γὰρ ὅτι τὰ παιδία ταῦτα τὰ κατὰ τὴν ἡλικίαν οὐ
15	στραφέντα \| τοιαῦτά εἰσιν ἀφραίνοντα, εὐήθη. ὁ δὲ τέλειος στραφεὶς γέγονεν τοιοῦτος, ὥστε προαιρετι\|κόν ἐστιν τὸ οὕ‐
16	τω νηπιάζ〈ει〉ν, τὸ οὕτω ἄκακον εἶναι. ἐπὶ δὲ τῶν βρεφῶν οὐ τοῦτο φαίνεται, \| οὐ προαιρετικόν ἐστιν, ἀλλὰ τῆς ἡλι‐
17	κίας μὴ ἐπιτρεπούσης τέλειον ἔχειν λογισμόν. τὸ “ἐπο\|ρεύθην” ὧδε οὐκ ἀνακοπὴν λέγει καὶ παῦλα〈ν〉, ἀλλ’ ὅτι ἐκ πολλοῦ οὕτως ἠρξάμην ἢ μητρόθεν οὕτως \| ἠρξά‐
19	μην· λέγει γὰρ ὅτι· “ἐπὶ σοὶ ἐπεστηρίχθην ἐκ μήτρας, ἐκ
20	κοιλίας μητρός μου σύ μου εἶ σκε\|παστής”. καὶ οἱ ἅγιοι δέ,
20	περὶ ὧν εἴρηται· “οὓς προέγνω καὶ προώρισεν συνμόρφους τῆς εἰκόνος τοῦ \| υἱοῦ αὐτοῦ”, ταύτης εἰσὶν τῆς παρρησίας.
21	1 καὶ ἐπὶ τῷ θεῷ ἐλπίζων 〈οὐ μὴ ἀσθενήσω〉. οὐκέτι λέγει “ἐλπίσας”, ὡς τὸ “ἐπορεύθην”. \| ἡ πρὸς θε‐
22	ὸν δὲ ἐλπὶς ἰσχυρὸν καὶ πάνυ γε δυνατὸν ποιεῖ. ἐπεὶ τοί‐ νυν ἐπὶ σοὶ ἐλπίζω, “οὐκ ἀσθενῶ”. \| περὶ ταύτης τῆς ἀσθε‐
23	νείας πολλαχοῦ τῶν θείων παιδευμάτων φέρεται· “ἀνήγαγεν”, φησίν, “αὐτούς” \|—τοὺς Ἑβραίους δηλονότι—“ἐν χρυσίῳ
24	καὶ ἀργυρίῳ, καὶ οὐκ ἦν ἐν ταῖς φυλαῖς αὐτῶν ἀσθενῶν”· ὅ‐
25	ταν γὰρ \| ἀνάξῃ θεός τινα ἐν χρυσίῳ, τουτέστιν νῷ καθαρῷ, καὶ ἀργυρίῳ—λόγῳ δοκίμῳ—, οὐκ ἔχει ἀς\|θένειαν. οἱ οὕ‐	150
26	τως ἀναγόμενοι οὐκ ἀσθενοῦσιν, ἀλλ’ ἰσχύουσιν “ἐν τῷ ἐνδυ‐ ναμοῦντι” αὐτούς. \| καὶ ὡς ὁ ἀπόστολος λέγει· “πάντα ἰσχύ‐
27	ω”, ὁ δὲ πάντα ἰσχύων οὐκ ἀσθενεῖ, οὕτω καὶ ἕκαστος τῶν \| σοφῶν ἰσχύων οὐκ ἀσθενεῖ· πῶς γὰρ ἀσθενήσειεν ὁ λέγων πρὸς
92	τὸν θεόν· “ἀγαπήσω σε, κύριε, \| ἡ ἰσχύς μου”; ὁ ἐλπίζων
1	ἐπὶ πλούτῳ ἀσθενήσει ποτέ.
1	εἰ δὲ καὶ νόσον σημαίνει τὸ ὄνομα τῆς ἀσθενείας—σημαί‐ νει \| γάρ—, τοῦτο λέγει· ἐπὶ τῷ κυρίῳ ἐλπίζων οὐ νοσήσω
2	κατὰ τὴν ψυχήν, ἀεὶ ὑγιαίνων εἰμί· “ὁ” γὰρ “φυλάττων ἐντο‐ λήν, οὗτος \| ὑγιαίνει”. οὐ περὶ τῆς αἰσθητῆς ὑγείας τοῦτο
3	λέγεται· πολλοὶ γὰρ φυλάττοντες ἐντολὴν νοσοῦσιν, καὶ πολ‐ λοὶ \| παραβαίνοντες ἐντολὰς ὑγιαίνουσιν.
4	2 δοκίμασόν με, κύριε, καὶ πείρασόν με.
5	θεώρει τὴν παρρησίαν· \| “πύρωσον τοὺς νεφ〈ρ〉ούς μου” καὶ
5	ἴδε, εἰ ἔστιν ἐν ἐμοὶ ἀδικία. οὐδεὶς ἐκκαλεῖται κριτὴν ἐξ‐ ετάσαι τὰ κατ’ αὐ\|τὸν τοιοῦτον τὰ κρυπτὰ ἐπιστάμενον, μυε‐
6	λοὺς εἰδότα, εἰ μὴ πολλὴν ἔχει παρρησίαν. ἀμέλει γοῦν τινες \| διὰ τὴν ὑπερβολὴν τῆς καθαρότητος
7	τοῦ παρρησιαζομένου εἰς τὸν ἄνθρωπον τοῦ σωτῆρος ἐκλαμ‐ βάνου\|σιν τὸν ψαλμόν. ἐλέχθη δὲ ἡμῖν ἤδη πολλάκις, ὅτι τὰ κατορθώματα τοῦ σωτῆρος κατὰ τὸν ἄνθρωπον \| ἅπτεται
9	καὶ πάντων τῶν τελείων ἀνδρῶν.
9	“δοκίμασόν με, κύριε, καὶ πείρασόν με”.	152
10	εἰσάγαγέ με εἰς ἀγῶνα. \| ὡς εἰ καὶ ἀθλητής τις ἱκανὸς
10	ἔλεγεν τῷ ἀθλοθέτῃ· “δοκίμασόν με καὶ πείρασόν με, εἰ τοι‐ οῦτός εἰμι, οἷος ἐπαγ\|γέλλομαι”.
11	τὸ δοκιμάσαι δὲ τὸν θεόν τινα τοῦτο σημαίνει ὅτι ἄξιός ἐστιν τοῦ παρ’ αὐτοῦ δοκιμῆς τυχεῖν. \| “ἀλλὰ καθὼς δεδο‐
12	κιμάσμεθα ὑπὸ τοῦ θεοῦ πιστευθῆναι τὸ εὐαγγέλιον”, “εὐ‐ δοκήσαμεν μεταδοῦναι \| ὑμῖν οὐ μόνον τὸ εὐαγγέλιον, ἀλλὰ
13	καὶ τὰς ἑαυτῶν ψυχάς”. μεταδίδωσίν τις τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν τινι, \| ὅταν ποιὸν
14	αὐτὸν κατασκευάσῃ κατὰ τὴν ἔχει ποιότητα. οὐ μόνον οὖν,
15	φησίν, τὸ εὐαγγέλιον ὑμῖν με\|ταδοῦναι προθύμως ἔχομεν,
15	ἀλλὰ καὶ τὰς ἑαυτῶν ψυχάς. ἐάν τις μιμητὴς τοῦ ἀποστόλου γένηται καὶ πᾶσαν \| διάθεσιν τὴν αὐτοῦ καὶ πρᾶξιν ἔχῃ, μετ‐
16	είληφεν τῆς ψυχῆς τοῦ ἀποστόλου. δύναται δὲ προχείρως τοῦτο \| ὅτι· καὶ προκινδυνεῦσαι
17	ὑμῶν ἑτοίμως ἔχομεν· “ὅτι” γὰρ “ἐκεῖνος ὑπὲρ ἡμῶν τὴν ψυ‐ χὴν ἔθηκεν, \| καὶ ἡμεῖς ὀφείλομεν ὑπὲρ ἀλλήλων τὰς ψυχὰς
18	θεῖναι”. εἰ ἡμεῖς γε θέμενοι ὑπὲρ τῶν ἀγαπωμένων τὰς ψυ‐ χὰς \| οὐ νοητήν τινα καὶ ἀλληγορουμένην ψυχὴν τίθεμεν, ἀλλ’
20	ἣν ἔχομεν, κατὰ μίμησιν δὲ τοῦ Ἰησοῦ τοῦτο γίνε\|ται, καὶ
20	αὐτὸς ἀληθῶς ψυχὴν ἔθηκεν ἀνθρωπίνην καὶ οὐκ ἀλληγορου‐
20	μένην. 2—3 “πύρωσον τοὺς νεφρούς \| μου καὶ τὴν καρδίαν μου.
21	〈ὅτι τὸ ἔλεός σου κατέναντι τῶν ὀφθαλμῶν μού ἐστιν, καὶ
21	εὐηρέστησα ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου〉.
21	θεώρει ὅτι διὰ πάντων θαρρεῖ τῇ καθαρότητι ἑαυτοῦ. εἶτ’ ἐπεὶ δοκεῖ ταῦτα ὑπὲρ δύ\|ναμιν ἀνθρώπων εἶναι, εὐθέ‐	154
22	ως λέγει· “ὅτι τὸ ἔλεός σου κατεναντίον μου”. οἶδα δὲ ὅτι, κἂν προθῶμαι τὰ καλά, κἂν \| δραμεῖν ἐπ’ αὐτὰ σπεύσω, ἐὰν
23	μὴ σὺ ἐλεήσῃς, οὐ τελειοῦμαι.
23	“εὐαρέστησα” οὖν “ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου”. οὐ δεῖ ὧδε ταπει‐ νο\|φρονεῖν, ὅτε περὶ ἀληθείας ὁ λόγος ἐστίν. ἀμέλει γοῦν
24	μέμνημαί τινος λέγοντος ὅτι· ἐὰν ἐρωτηθῇς ὅτι· “παρθένος
25	εἶ”; \| εἰπέ· “διὰ τὸν θεὸν ἕως νῦν π〈αρθέν〉ος εἰμί, θέλω
25	καὶ ἕως νῦν περὶ πίστεως, καὶ πάνυ”. ὁ εὐαρεστῶν οὖν ἐν τῇ \| ἀληθείᾳ τοῦ θεοῦ ἔχει τὸ ἔλεος τοῦ θεοῦ πρὸ ὀφθαλ‐
26	μῶν. ἔχων δὲ πρὸ ὀφθαλμῶν τὸν συνεργοῦντα καὶ τελειοῦντα \| παρρησιάσεται ἐπὶ τοῖς ἤδη αὐτῷ κατορθωθεῖσιν.
27	διὰ τοῦτο οὖν λέγω· “πύρωσον τοὺς νεφρούς μου καὶ τὴν \| καρδίαν μου”, “ὅτι τὸ ἔλεός σου κατέναντι τῶν ὀφθαλμῶν μού ἐστιν”. συνεζευγμένοι δὲ ἐν πολλοῖς τόπ[ο]ις \| τῆς γραφῆς
29	οἱ νεφροὶ τῇ καρδίᾳ εὑρίσκονται· “ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς
93	ὁ θεός”. \| “ἔτι δὲ καὶ ἕως νυκτὸς ἐπαίδευσάν με οἱ νεφροί
1	μου”. καὶ ὥσπερ ἐὰν ἀκούωμεν καρδίαν, οὐ τὸ μέρος \| τοῦ σώμα‐
2	τος λέγει, καθαρὸν ὃ ἔχων ὁρᾷ θεόν· πάλιν· “ἀκούσατέ μου οἱ ἀπολωλεκότες τὴν καρδίαν”, \| οὐδεὶς τὸ σωματικὸν τοῦτο
3	μέρος οὕτω καλούμενον ἀπόλλυσιν—εἰ δὲ μή γε, ἀποθνήσκει ‐ ἐὰν καρ\|δίαν ἐκσπᾷ λιθίνην ὁ θεός, σαρκίνην ἀντ’ αὐτῆς ἐν‐
4	τιθῇ, τὴν νόησιν ἐκλαμβάνομεν.
5	σὺν ταύτῃ οὖν \| τῇ καρδίᾳ καὶ οἱ ὀνομαζόμενοι νεφροὶ
5	οὐ τὰ μέρη τοῦ σώματός εἰσιν. λέγονται αἱ σπερματικαὶ γοναὶ ἐκεῖ \| πρῶτον συνίστασθαι κἀκεῖθεν ῥᾳδίως εἰς τὰ ὄργανα	156
6	τὰ ἀφροδίσια 〈χωρῆσαι〉. γεννητικοὶ ἄρα εἰσὶν καὶ σπερμά\|‐ των διάκονοι οἱ νεφροί. ἐπεὶ τοίνυν εἰσὶν καὶ γοναί, καθ’ ἃς γεννᾷ ἡ ψυχὴ ἢ ὁ νοῦς, ἐκείνους νε\|φροὺς λέγει σὺν τῇ
8	καρδίᾳ ὀνομαζομένῃ. “ἐγγὺς εἶ”, φησίν, “τοῦ στόματος αὐ‐ τῶν, πόρρω δὲ ἀπὸ τῶν \| νεφρῶν”. ἀπὸ τούτων τῶν νεφρῶν
9	πόρρω εἶ, ὦ θεέ, οὐκ ἀπὸ τῶν σωματικῶν μερῶν.
10	τοὺς \| νεφρούς μου οὖν καὶ τὴν καρδίαν μου ἔτασον, δο‐ κίμασον. οὐκ ἔχω σπέρματα δυνάμενα χωρῆσαι ὥστε \| γενέσθαι
11	τέκνα ἐπάρατα, τέκνα ὀλέθρια, οἷα εἶχεν ὁ Ἰούδας· εἴρηται γὰρ ὅτι· “γεν〈ηθήτω〉 αὐτ〈ὰ〉 εἰς ἐξολέ\|θρευσιν. μὴ ὑπαρχέτω
12	〈αὐτῷ〉 ἀντιλήμπτωρ”, μηδὲ τοῖς τέκνοις αὐτοῦ βοηθός, οὐ περὶ τέκνων τῶν \| σωματικῶν. τάχα δὲ οὐδὲ οἴδαμεν, εἰ εἶχεν τέ‐ κνα. τέκνα αὐτοῦ ὀνομάζει τοὺς προδότας \| πάντας τῆς ἀλη‐
14	θείας. ὥσπερ ὁ Παῦλος γεννᾷ διὰ τοῦ εὐαγγελίου, ἐκεῖνος
15	ἐγέννησεν διὰ τῆς \| προδοσίας ὧν προῆλθεν ἐπὶ τῷ παραδοῦ‐ ναι τὸν Ἰησοῦν· “τί θέλετέ μοι δοῦναι, κἀγὼ παραδώ\|σω
16	ὑμῖν αὐτόν”; διὰ ταύτης τῆς σπουδῆς πατὴρ γέγονεν πάντων
16	τῶν προδοτῶν τῆς ἀληθείας. \| “καὶ εὐηρέστησα ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου”.
17	ὁ εὐαρεστῶν ἐν τῇ ἀληθείᾳ τοῦ θεοῦ οὐκ ἐπαισχύνεται τοὺς λό\|γους αὐτοῦ· εἶπεν γὰρ Ἰησοῦς· “ὃς ἐὰν ἐπαισχυν‐
18	θῇ με καὶ τοὺς λόγους μου”. εἰ δὲ τὸν ἐπαισχυνόμενον ἐπ‐ αις\|χύνεται καὶ αὐτός, τὸν παρρησιαζόμενον καὶ ἐνμένοντα
20	τῇ ἀληθείᾳ καὶ πάντων αὐτὴν προκρίνον\|τα καὶ αὐτὸς ἰσχυ‐	158
20	ροποιεῖ, ἐνμένει αὐτῷ. 4 οὐκ ἐκάθισα μετὰ συνεδρίου ματαιότητος \| καὶ μετὰ
2	παρανομούντων οὐ μὴ εἰσέλθω.
22	ἀσυνύπαρκτ[ά] εἰσιν τὰ κακὰ καὶ τὰ ἀγαθά. ὁ ἔχων \| τὰ
22	ἀγαθὰ οὐ δύναται μετέχειν κακῶν. ὁ ἐπὶ κακίαν πεποιωμένος καθ’ ὅσον ἐστὶν κακός, \| ἀνεπίδεκτός ἐστιν ἀρετῆς.
23	ἐπειδὴ δὲ ἀποχὴ τῶν κακῶν, ὅταν τις πεφυκὼς πρὸς αὐ\|‐ τὰ ἀπέχηται αὐτῶν προαιρέσει, τὰ παιδία οὐκ ἔχει ἀκολασίαν,
25	ἀλλ’ οὐ λέγω αὐτὰ ἀπέχεσθαι ἀκο\|λασίας. τὸ ἄψυχον καὶ τὸ
25	ἄλογον οὐκ ἔχει ἀσέβειαν· καὶ οὐ λέγω αὐτὰ ἀπέχεσθαι 〈ἀ‐ σεβείασ〉· τὸ \| γὰρ ἀπέχεσθαι προαιρετικὸν κίνημά ἐστιν. ἐν τῷ πρώτῳ γοῦν ψαλμῷ μακαρίζει τὸν ἄνδρα \| τὸν κατὰ τὸν ἔ‐
27	σω ἄνθρωπον τέλειον· “μακάριος ἀνήρ, ὃς οὐκ ἐπορεύθη ἐν βου‐ λῇ ἀσεβῶν καὶ ἐν ὁδῷ ἁμαρτω\|λῶν οὐκ ἔστη καὶ ἐπὶ καθέδραν
28	λοιμῶν οὐκ ἐκάθισεν”. ὁ σοφιστὴς καὶ ἀπατεὼν δύναται εἰπεῖν, \| ὅτι οὐδὲ τὸ παι‐
29	δίον οὐδὲ τὸ ἄλογον οὐδὲ τὸ ἄψυχον “ἐπορεύθη ἐν βουλῇ ἀσε‐
94	βῶν \| καὶ ἐν ὁδῷ ἁμαρτωλῶν οὐκ ἔστη καὶ ἐπὶ καθέδραν λοι‐ μῶν οὐκ ἐκάθισεν”. ἀποφήσας τοῦ τελείου \| τὰ τοιαῦτα λέγει·
2	πῶς ἀπέχεται τούτων τῷ “τὸ θέλημα ἑαυτοῦ” ἔχειν “ἐν τῷ νόμῳ κυρίου”; —οὐ παντὸς \| δέ ἐστιν ἔχειν “τὸ θέλημα ἑαυτοῦ ἐν τῷ νόμῳ κυρίου”. ὅσοι γὰρ δοκοῦσιν μὴ ἁμαρτάνειν τῷ ἐπα\|ν‐
4	έχειν νόμῳ ἐὰν διὰ τὸ φοβεῖσθαι κόλασιν τοῦτο ποιῶσιν, οὐκ
5	ἔχ〈ου〉σιν “τὸ θέλημα ἑαυτῶν ἐν τῷ νόμῳ \| κυρίου”. ἐὰν γοῦν	160
5	τις πείσῃ αὐτούς, ὅτι οὐκ ἔνι κόλασις, πάντα τὰ ἀπηγορευ‐ μένα πράττουσιν. ὁ δὲ ἔ\|χων “τὸ θέλημα ἑαυτοῦ ἐν τῷ νόμῳ
6	κυρίου”, κἂν μυρίαι πεῖραι, κἂν κολάσεις πολλαὶ ἐπηρτημέ‐ ναι \| αὐτῷ ὦσιν, οὐκ ἀφίσταται τοῦ θελήματος τοῦ νόμου. οἷοι ἦσαν οἱ Μακκαβαῖοι, οἷοι ἐτύγχανον \| οἱ καθ’ ἡμᾶς
8	μάρτυρες τῆς ἀληθείας.
8	ὥσπερ οὖν οὐ λέγει πρότερον τὸν τέλειον ἄνδρα ἀπεσχῆ\|‐ σθαι τῶν κακῶν τῷ ἔχειν τὸ θέλημα τὸ ἴδιον ἐν τῷ νόμῳ κυ‐
10	ρίου, καὶ ἐνταῦθα εἰπὼν τὰ προσόν\|τα ἀγαθὰ λέγει λοιπὸν
10	ἃ ἀπαγορεύει καὶ λέγει ὅτι· ἐπειδὴ ἐν ἀκακίᾳ μου ἐπορεύ‐ θην καὶ ἐλπίσας \| ἐπὶ σοὶ οὐκ ἀσθενῶ ἔχων τὸ ἔλεός σου πρὸ ὀφθαλμῶν μου, ἐπεὶ τοιοῦτός εἰμι, “οὐκ ἐκάθισα \| μετὰ
12	συνεδρίου ματαιότητος”.
12	οὐκ ἄλλο μέ τι διεῖλεν τῆς ματαιότητος τοῦ συνεδρίου ἢ τὸ ἐν τοιού\|τῳ βίῳ εἶναι· βίος γὰρ διαιρείτω τῶν ἀνθρώ‐ πων, μὴ τόπος. τὸν σπουδαῖον ἀρετὴ διαιρεῖ ἀπὸ τ[ῶ]ν \| χυ‐
14	δαίων ἀνθρώπων, ἐπιστήμη διαστέλλει ἀπὸ τῶν ἀμαθῶν τὸν ἔ‐
15	χοντα. οὕτω καὶ ἐν\|ταῦθα ὁ πορευθεὶς ἐν ἀκακίᾳ καὶ ἐλπίδα
15	τὸν θεὸν ἔχων καὶ διὰ τοῦτο ἰσχυρὸς καὶ οὐκ ἀσθενήσων \| “οὐκ ἐκάθισεν μετὰ συνεδρίου ματαιότητος”.
16	καὶ ὧδε δύναταί τις εἰπεῖν· “τὸ παιδίον καὶ τὸ ἄλογον καὶ τὸ 〈ἄψυχον〉 οὐκ ἐ\|κάθισεν μετὰ συνεδρίου ματαιότητος”.
17	—ἀλλ’ ἐκεῖνα οὐκ ἐκάθισεν μετὰ συνεδρίου ματαιότητος τῷ μὴ \| πεφυκέναι, οὐ τῷ ἐν ἀκακίᾳ πεπορεῦσθαι καὶ ἠλπικέναι
18	ἐπὶ τῷ θεῷ. “καὶ μετὰ παρανομούν\|των οὐ μὴ εἰσέλθω”.	162
19	οὐ συνκατεθέμην ποτὲ τοῖς μάταια βουλευομένοις καὶ συν‐
20	εδριάζουσιν \| ἕνεκα τοῦ τοιαῦτα πράττειν οὐδὲ μετὰ παρα‐ νόμων εἰσῆλθον. οὐ μόνον οὐκ ἐκάθισα, ἀλλ’ οὐδὲ εἰς\|ῆλ‐
21	θον· μετὰ γὰρ τὴν εἴσοδον ἡ κάθισις ἡ ἐν συνεδρίῳ ἐστίν. ταύτης τῆς προαιρέσεως καὶ ἀρετῆς \| τυγχάνων καὶ ὁ Ἰη‐
22	ρεμίας ἔλεγεν· “οὐκ ἐκάθισα μετὰ συνεδρίου παιζόντων, ἀλλ’ εὐλαβούμην ἀπὸ \| προσώπου τῆς χειρός σου· κατὰ μόνας ἐκαθή‐ μην, ὅτι πικρίας ἐνεπλήσθην”· ταῦτα γὰρ πρὸς \| τὸν παντο‐
24	κράτορα λέγει. ταὐτόν ἐστιν τὸ παίζειν καὶ τὸ μάταια βου‐
25	λεύεσθαι· οὐ γὰρ ὧδε τὸ παίγνιον \| ἐπαινετόν ἐστιν, ἀλλὰ
25	τοιοῦτον τυγχάνει οἷον εἶχον οἱ μοσχοποιήσαντες· “ἐκάθι‐ σαν” γάρ, φησίν, \| “φαγεῖν καὶ πιεῖν καὶ ἀνέστησαν παίζειν”. τὸ οὕτω παίζειν ἀπηγορευμένον τυγχάνει. “οὐκ ἐκάθισα” \| οὖν
27	“μετὰ συνεδρίου παιζόντων”.
27	καὶ πολλάκις ἀποδέδεικται, ὅτι τὰ ἐπιπόλαια τοῦ βίου πράγμα\|τα τὰ βλάπτοντα μᾶλλον ἢ ὠφελοῦντα, τὰ εὐσάλευτα, μάταια λέγεται. ὁ σπουδὴν \| ἔχων μετὰ τοιούτων ἀνθρώπων,
29	κἂν μὴ τοπικῶς καθίσῃ μετ’ αὐτῶν, ἐστὶν ἐν τῷ τῆς μαται‐
95	ότητος \| συνεδρίῳ καθήμενος.
1	“καὶ μετὰ παρανομούντων οὐ μὴ εἰσέλθω”. παρανομοῦντας ὧδε \| λέγει τοὺς παραβαίνοντας τὸν νόμον,
2	οὐ τοὺς μηδ’ ὅλως ἐσχηκότας νόμον—ἐκεῖνοι δὲ ἄνομοι \|
2	καὶ ἀνομοῦντές εἰσιν—, ἐπεὶ πόρρω ἦν τῶν τοιούτων.	164
3	ἐπερ( )· “οὐ μὴ εἰσέλθω”; —ἀντὶ τοῦ· οὐκ εἰσῆλθον εἰς τὴν \| παρανομίαν· τὸ γὰρ εἰσελθεῖν μετὰ παρανομούντων,
5	τουτέστιν τὸ παρανομῆσαι, ὡς τὸ εἰσελ\|θεῖν εἰς τὴν ἀρετὴν
5	τὸ κατὰ ἀρετὴν ἐνεργῆσαι σημαίνει. 5 ἐμίσησα ἐκκλησίαν πονηρευο\|μένων καὶ μετὰ ἀσεβῶν
6	οὐ μὴ καθίσω.
6	οἱ πονηρευόμενοι ἢ οἱ αὐτοί εἰσιν τοῖς συνεδριάζουσιν \| ματαίως ἢ οὐ μακράν εἰσιν αὐτῶν. καὶ τάχα οἱ περὶ πρακτι‐ κὰ ἁμαρτάνοντες ἐπὶ ματαίοις συν\|εδριάζουσιν, οἱ δὲ ψευ‐
8	δῆ φρονοῦντες καὶ αἱρεθικὰς γνώμας ἔχοντες ἐκκλησία εἰ‐ σὶν πονηρευ\|ομένων.
9	εὖ δὲ καὶ τὸ φάναι “πονηρευομένων”. οὐδεὶς κατὰ φύσιν
10	πονηρὸς λέγεται πονηρεύ\|εσθαι, ἀλλ’ ὁ πεφυκὼ〈σ〉 μὲν πρὸς
10	τὸ οὕτως ἐνεργεῖν, δυνάμενος δὲ ἐκτὸς εἶναι τῆς ἐνεργείας. 6 νίψομαι ἐν ἀθῴοις τὰς χεῖράς μου.
11	ὁ λέγων· “ἐν ἀκακίᾳ μου ἐπορεύθην”, καὶ λέγων· “δοκί‐ μα\|σόν με καὶ πείρασόν με, πύρωσον τοὺς νεφρούς μου καὶ τὴν καρδίαν μου”, λέγει· “νίψομαι ἐν ἀθῴ\|οις τὰς χεῖράς
13	μου”. λέγομεν τοῦτο· τὰ πρότερον κατορθώματα ψυχικὰ ἦσαν· διάθεσιν ἐσήμαι\|νον τοῦ παρρησιαζομένου τὸ μὴ ἔχειν ἀδικίαν
15	ἐν νεφροῖς καὶ καρδίᾳ, τὸ ἐν ἀκακίᾳ πεπορεῦ\|σθαι, τὸ ἐλ‐
15	πίζειν ἐπὶ τῷ θεῷ, τὸ παρρησιάζεσθαι καὶ λέγειν· “δοκί‐ μασόν με καὶ πείρασόν με”. ἐπεὶ τοίνυν \| οὕτως εἰμὶ κατὰ	166
16	τὴν γνώμην, καὶ τὰς πράξεις ἔχω καθαράς. ἡ διάθεσις ἀπέ‐ πλυνέν μου τὰς \| πράξεις. “νίψομαι” οὖν “ἐν ἀθῴοις τὰς
17	χεῖράς μου”· οὐ γὰρ ἀρκοῦμαι μόνον τῇ διαθέσει. 6 καὶ κυκλώ\|σω τὸ θυσιατήριόν σου, κύριε.
18	καὶ οἱ ἱερεῖς κα〈τὰ〉 τὸν νόμον νιπτόμενοι ἐκύκλουν τὸ θυσιαστή\|ριον. διδάσκει δὲ τὸ τοιοῦτον θέσπισμα, ὅτι δεῖ
20	καθαρὸν εἶναι καὶ πράξεσιν τὸν ἱερώ\|μενον.
20	ἀμέλει γοῦν κατεσκευάσθη λουτὴρ εἰς τὸ νίπτεσθαι “τοὺς πόδας καὶ τὰς χεῖρας” οὐκ ἐξ ἄλλης \| ὕλης ἢ ἐκ τῶν καθό‐
21	πτρων. ἔλαβεν ὁ Μωυσῆς πολλὰ χρυσία καὶ ἄλλα σκεύη παρὰ τῶν \| Ἑβραίων εἰς τὸ κατασκευάσαι πολλὰ τοῦ ναοῦ σκεύη, λυχνίαν, τράπεζαν. καὶ τὰ μὲν ἐξ ἀργύρου, \| τὰ δὲ ἐκ χρυ‐
23	σοῦ, τὸν λουτῆρα δὲ ἐκ τῶν καθόπτρων τῶν γυναικῶν κατεσκεύ‐ ασεν διδάς\|κων, ὅτι πλυνόμενός τις τὰς πράξεις ἑαυτοῦ καὶ
25	τὰς πορευτικὰς τῆς ψυχῆς δυνάμεις εἰσο\|πτρίζεσθαι ἑαυτὸν
25	ὀφείλει.
25	ὅτι δὲ ἡ τοιαύτη ἀγωγὴ ἔσοπτρον λέγεται, καὶ Ἰάκωβος γράφει· \| τὸν “ἀκροατὴν ἐ〈πι〉λησμονῆς γενόμενον” καὶ μὴ “ποιητὴν ἔργου” λέγει· “κατενόησεν τὸ πρόσω\|πον αὐτοῦ ἐν
27	ἐσόπτρῳ καὶ εὐθέως ἀπελήλυθεν καὶ ἐπελάθετο ὁποῖος ἦν”. οὐκ ᾐτιάσατο τὸ \| κατανοῆσαι ἐν ἐσόπτρῳ τὸ πρόσωπον, ἀλλὰ
96	τὸ ἀποστῆναι εὐθέως. ὡς δὲ ὁ ἐσοπτριζόμενος \| ὅταν ἀποστῇ
1	τοῦ καθόπτρου, οὐκέτι ὁρᾷ ἑαυτόν, οὕτως ὁ τῷ νόμῳ ἐπανέχων ἐὰν μὴ \| ποιητὴς ᾖ τοῦ νόμου, παρέρχεται κατὰ τὸν ἀφιστά‐ μενον τοῦ ἐσόπτρου καὶ λήθην λαμ\|βάνει τοῦ κατὰ τὴν 〈	168
3	〉.
3	“ἡμεῖς δὲ πάντες ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δόξαν κυρί‐ ου καθο\|πτριζόμεθα”. ἐν τῷ λουτῆρι ἄρα τῷ ἐ〈κ〉 καθόπτρω〈ν〉
5	γενομένῳ καὶ ὁ ἀπόστολος ἐνίπτετο τὰς \| χεῖρας καὶ τοὺς
5	ἄλλους εἰς τοῦτο προετρέπετο.
5	7τοῦ ἀκοῦσαι φωνὴν αἰνέσεώς σου. \| ὁρᾷς, ὅτι μετὰ τὴν νίψιν τῶν χειρῶν γίνεται καὶ τὸ ἰ‐ δεῖν τὰ θαυμάσια καὶ ἀκοῦσαι \| τὴν φωνὴν τῆς αἰνέσεως· οὐ
7	γὰρ μέχρι πράξεως στῆναι δεῖ τὴν ἀρετήν, ἀλλὰ καὶ μέχρι θε‐ ωρίας \| καὶ αἰνέσεως, μέχρι τοῦ ἐπιγνῶναι αὐτὸ τὸ καλόν,
8	τὴν ἀλήθειαν. 7καὶ διηγήσασθαι 〈πάντα〉 \| τὰ θαυμάσιά σου.
9	τὸ ἀκοῦσαι φωνὴν αἰνέσεως γίνεται πρὸς τὸ πάντα τὰ θαυ‐
10	μάσια \| τοῦ θεοῦ διηγήσασθαι. οὐκ ἔχει ὅλως ἐν τῷ ἰδίῳ λό‐ γῳ ἄλλην διήγησιν ἢ τὴν περὶ τῶν θαυμασί\|ων τοῦ θεοῦ.
11	οὕτω δὲ ἱερεύς ἐστιν ὁ ταῦτα λέγων οὐχ ὁ ἐκ διαδοχῆς ἱε‐ ρατεύων κατὰ τὰς \| ἐφημερίας τοῦ νόμου, ἀλλ’ ὥσπερ Σαμου‐ ὴλ ἀεὶ ἐν τῷ οἴκῳ ἦν. καὶ ἕκαστος δὲ τῶν ἁγίων \| ὁ δυνάμε‐
13	νος εἰπεῖν· “ἐγὼ δὲ διὰ παντὸς μετὰ σοῦ”. καὶ ἐνταῦθα δὲ εἴρηται· “οἱ ὀφθαλμοί μου \| διὰ παντὸς πρὸς τὸν κύριον”.
14	ὁ διὰ παντὸς ἔχων τοὺς ὀφθαλμοὺς ἑαυτοῦ πρὸς τὸν θεὸν	170
15	κυ\|κλοῖ τὸ θυσιαστήριον τοῦ θεοῦ. παραμένων αὐτῷ ἀεὶ ἀεὶ
15	ἱερουργεῖ. 8κύριε, ἠγάπησα εὐπρέ\|πειαν οἴκου σου καὶ τόπον σκη‐
16	νώματος δόξης σου. σκηνὴ καὶ οἶκος τίνι διαφέρει; \| πολλάκις εἴρηται ὅτι
17	ἡ μὲν σκηνὴ προκοπὴν δηλοῖ· οἰκία γάρ ἐστιν ὁδευόντων, \| φορητὸς οἶκός ἐστιν. ὁ δὲ οἶκος ἵδρυται ἐν ἑνὶ τόπῳ. τὴν
18	τελειότητα γοῦν σημαίνει. \| “καὶ τόπον σκηνώματος δόξης σου ἠγάπησα”, ὅτε προέ‐
20	κοπτον. ἡ δόξα τοῦ σκηνώμα\|τος, τουτέστιν τῆς προκοπῆς,
20	καὶ ἐν π〈ρακ〉τικῇ καὶ ἐν διανοητικῇ γίνεται ἀρετῇ. μεγα\|λοπρεπής ἐστιν οὗτος ὁ δυνάμενος εἰπεῖν· “πάντα, ἃ ὠφείλαμεν ποιῆσαι, πεποιήκαμεν”. \| οὗτος μεγαλοπρεπής
22	ἐστιν. κυρίως εὖ ἔχει τὸ πρέπον, ὅταν εἰς ἀρετὴν καὶ θεο‐ σέβειαν γένη\|ται. εὐπρεπής ἐστιν ὁ διὰ ἀγαμίας κατορθῶν “πῶς ἀρέσῃ τῷ κυρίῳ”. ὁ ὢν “ἅγιος σώματι καὶ \| πνεύματι”
24	εὐπρέπειαν ἔχει. τὴν εὐπρέπειαν οὖν τοῦ οἴκου σου ἠγάπη‐
24	σα, τὴν τελειότητα. \|
25	9 μὴ συναπολέσῃς μετὰ ἀσεβῶν τὴν ψυχήν μου καὶ μετὰ ἀνδρῶν αἱμάτων τὴν \| ζωήν μου.
26	οὐ τοῦτο λέγει ὅτι· “δίκαιον ὄντα μή με κατακρίνῃς με‐ τὰ τῶν ἀσεβῶν, \| μὴ εἰς ἐκείνους με ἑλκύσῃς”. τότε δὲ οὐ συν‐
26	κολάζεις με μετὰ τῶν ἀσεβῶν, ἐὰν κω\|λύῃς με εἰς ἀσέβειαν	172
28	ἐλθεῖν. κωλύομαι δὲ εἰς ἀσέβειαν ἐλθεῖν, ἐὰν παραμείνῃ
97	μοι \| ἃ ὡμολόγησα ἔχειν κατορθώματα, ἐὰν μείνω ἐν ἀκακίᾳ πορευόμενος, ἐὰν ἐλπίζων ἐπὶ σὲ ὥστε \| μὴ ἀσθενῆσαι. τέ‐
2	λειός εἰμι. τέλειος δὲ ὢν οὐ συναπόλλυμαι τοῖς ἀσεβέσιν. οὐδεὶς σπουδαῖος σὺν φαύ\|λοις καταδικάζεται.
3	διττὸν δέ ἐστιν τῆς ἀπωλείας τὸ εἶδος· μὴ κολάσῃς με μετὰ ἀσεβῶν, \| μὴ ἀριθμήσῃς με τούτων τῶν κολαζομένων διὰ
4	ἀσέβειαν.
5	καὶ δεύτερον· φύλαττέ με ἐν τῇ εὐσεβείᾳ, \| ἐν τῷ εὐ‐
5	αρεστεῖν “τῇ ἀληθείᾳ σου”· “οὐ σώσει” γὰρ “ἀσέβεια τὸν
5	παρ’ αὐτῆς”. μὴ σῴζουσα δὲ ἀπόλλυσιν αὐτόν. \| “καὶ μετὰ ἀνδρῶν αἱμάτων τὴν ζωήν μου”. μὴ τοιαύτην ζωὴν σχοίημι, οἵαν ἔχουσιν οἱ φο\|νικοὶ ἄν‐
7	θρωποι.
7	κατὰ ἀναγωγήν· οἱ αὐχοῦντες μεγάλοι καὶ ἄνδρες ὄντες, σκανδαλίζοντες δὲ \| τοὺς μικροὺς τοὺς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, “ἄν‐
8	δρες αἱμάτων” εἰσίν. μὴ τοιαῦτά μοι πραχθείη ὥστε μετ’ αὐ\|‐ τῶν ἔχειν τὸ ζῆν. “αὕτη ἡ ζωὴ καὶ ἡ μακρότης τῶν ἡμερῶν
10	τὸ ἀγαπᾶν κύριον τὸν θεόν σου ἐξ ὅλης καρδίας \| καὶ ἐξ ὅλης
10	ψυχῆς”. ὁ τοῦτο τὸ ζῆν ἔχων οὐ μετὰ ἀνδρῶν αἱμάτων ἔ〈χ〉ει τὴν ζωήν, νεκρός ἐστιν \| πρὸς τοὺς ἄνδρας τῶν αἱμάτων· νε‐
11	κρὸς δὲ τῷ μὴ ἔχειν τὴν ζωήν, ἣν αὐτοὶ ἔχουσιν. 10 ὧν ἐν χερ\|σὶν αἱ ἀνομίαι.
12	ἔτι ἐν ταῖς πράξεσιν ἑαυτῶν ἀνομίαν ἔχουσιν. οὐκ ἐσχή‐	174
12	κασιν, ἀλλὰ ἔχουσιν. \| 10 καὶ ἡ δεξιὰ αὐτῶν ἐπλήσθη δώρων.
13	δύναται καὶ δικαστὰς διαβάλλειν δωροδόκ〈ου〉ς. ἠρέμα δὲ καὶ \| οἱ μὴ δικάζοντες πολλάκις δωροδοκοῦμεν,
15	ὅταν λαμβάνωμεν πρόσωπόν τινος. καὶ ἐὰν τὰ \| ἡδέα ἑαυτῷ
15	περιποιῇ, δωροδοκεῖ, παρ’ ἑαυτοῦ λαμβάνει δῶρα.
15	11 ἐγὼ δὲ ἐν ἀκακίᾳ μου ἐπορεύθην. \| οὐδεὶς τῶν δωροδοκούντων καὶ ἐχόντων τὴν δεξιὰν πεπλη‐ ρωμένην δώρων, οὐδεὶς τῶν \| ἀνόμων καὶ αἱμάτων ἀνδρῶν ἐν
17	ἀκακίᾳ ἐπορεύθη. τοιοῦτος ἦν Ἐλύμας ὁ μάγος καὶ ἀσεβὴς καὶ \| ἐν ἀνομίαις πορευόμενος καὶ τὴν δεξιὰν ἔχων πλήρης δώρων· ἐδόκει γὰρ εἶναι σπουδαῖος \| πρὸς ἀπατᾶν, καὶ εἴρη‐
19	ται πρὸς αὐτόν· “ὦ πλήρης παντὸς δόλου καὶ πάσης ῥᾳδιουρ‐
20	γίας, υἱὲ διαβόλου”. \| ὁ δὲ πάσης ῥᾳδιουργίας πεπληρωμένος
20	οὐ δύναται εἰπεῖν ὅτι· “ἐν ἀκακίᾳ μου ἐπορεύθην”. \| 11 λύτρωσαί με, ὁ θεός, καὶ ἐλέησόν με.
21	ὁ ἐν ἀκακίᾳ πορευόμενος, ὁ ἐν τοῖς κατορθώμασιν τοῖς \| προειρημένοις ὑπάρχων “λύτρωσαί με” λέγει. εἰ καὶ ἐν τηλι‐ κούτοις εἰμὶ κατορθώμασιν καὶ τῇ σῇ \| συνεργείᾳ πάντα μοι
23	τὰ τῆς ἀρετῆς ἀνύεται, ἀλλ’ ἔτι ἐπήχθεις με τὸ “σῶμα τῆς ταπεινώσεως”, ἔτι \| “ἐν τῷ τόπῳ τῆς κακώσεώς” εἰμι· διὸ
24	“λύτρωσαί με”.	176
24	12 ὁ γὰρ πούς μου ἔστη ἐν εὐθύτητι.
25	ταὐτὸν \| τὸ ἐν εὐθύτητι στῆναι τοῦ ἔσω ἀνθρώπου τὸν
25	πόδα καὶ τὸ ἐν τῇ πέτρᾳ κατὰ τὸ λεχθέν· “ἔστησας ἐπὶ \| πέτραν τοὺς πόδας μου”· ἡ γὰρ εὐθύτης ὥσπερ πέτρα ἀρρα‐ γὴς καὶ ἀδιάκοπός ἐστιν. ὁ πούς μου \| οὖν βέβαιός ἐστιν
27	ἐν τῇ εὐθύτητί μου.
27	ταὐτὸν δὲ τὸ ἑστάναι ἐν τῇ εὐθύτητι τῷ ἑστάναι ἐν τῇ \|
98	πίστει· λέγει γάρ· “καὶ γὰρ ἐν τῇ πίστει ἑστήκατε”. ἡ τοι‐
1	αύτη στάσις ἄνευ Ἰησοῦ οὐ γίνεται. παρ’ αὐτῷ ἵστανται οἱ ταύτην \| ἔχοντες τὴν στάσιν ὡς αὐτὸν λέγειν· “εἰσίν
2	τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων”, τῶν ὧδε παρ’ ἐμοί. 12 ἐν ἐκκλη\|σίαις εὐλογήσω σε, κύριε.
3	ἐν ἐκκλησίᾳ τοὺς χαριστηρίους ὕμνους ἀποδώσω, οὐκ ἔξω που. ὁ ἔξω παρὰ τὴν \| ἐκκλησιαστικὴν γνώμην ἐπαγγελλόμενος
4	εὐχαριστεῖν τῷ θεῷ οὐκ ἐν ἐκκλησίαις εὐλογεῖ. \|	178
5	1 Τοῦ Δαυίδ· πρὸ τοῦ χρισθῆ〈ναι〉.
5	οἱ πρὸ τούτου ψαλμοὶ “τῷ Δαυὶδ” ἦσαν· οὗτος “τοῦ Δαυὶδ” \| ἀναγέγραπται. αὐτὸς αὐτὸν προήγαγεν ἐξ ὑποβολῆς τοῦ ἁγίου
6	πνεύματος. ἀνέπεμψεν αὐτὸν “πρὸ τοῦ χρισθῆναι”. \| τρίτον δὲ φαίνε‐
7	ται ὁ Δαυὶδ χρισθείς· πρῶτον μέν, ὅτε πρὸς τὸν Σαμουὴλ ἀπ‐ ῆλθεν καὶ ἐχρίσθη, καὶ ὁ Σα\|μουὴλ πρὸς τὸν Ἰεσσαί. δεύτε‐
8	ρον τελευτήσαντος τοῦ Σαούλ· διῃρέθη ἡ ἀρχή· οἱ μὲν γὰρ ἦ‐ σαν ἑλόμενοι τὸν \| Δαυὶδ βασιλέα, οἱ δὲ τὸν Μεμφιβόστε τὸν
9	υἱὸν τοῦ Σαούλ. προδοθέντος τοῦ υἱοῦ Σαοὺλ ὑπὸ τοῦ Ἀβεννὴρ \|
10	προφάσεως γυναικὸς ἕνεκα, ἐχρίσθη ἐπὶ πάντα τὸν λαὸν ὁ Δαυὶδ ἐν τῇ Χιβρών. τρίτον οὖν ἐχρίσθη. \| πρότερον ἀκμὴν φανερῶς
11	ἰδιωτεύει. δεύτερον, ἵνα τινὸς μέρους τοῦ λαοῦ ἄρξῃ. κατὰ τὸν θάνα\|τον τοῦ υἱοῦ Σαούλ, ἵνα καὶ τοῦ λοιποῦ μέρους τοῦ
12	λαοῦ, ἑξῆς καὶ πάλιν κέχρισται παρὰ πάντων. ζητοῦμεν οὖν, \| περὶ ποίας χρίσεως ἐνταῦθα λέγει. ὁ μὲν
13	ἐρεῖ ὅτι καθόλου περὶ πάσης χρίσεως· λέγει τὸν ψαλμὸν εἰ‐ ρῆσθαι πρὸ \| τοῦ ὅλως χρισθῆναι, καὶ εἰκότως γε· εἰ πρὸ
15	τῆς προτέρας χρίσεως, φανερὸν ὅτι καὶ τῆς δευτέρας \| καὶ
15	τῆς τρίτης. εἰ δὲ πρὸ τῆς δευτέρας, οὐ πάντως πρὸ τῆς πρώ‐ της. εἰ πρὸ τῆς τρίτης, οὐκ ἐξ ἀνάγκης \| καὶ πρὸ τῆς 〈πρώ〉‐
16	της καὶ δευτέρας.
16	φαίνεται δὲ ὁ ψαλμὸς μάλιστα πρὸ τῆς προτέρας χρίσεως εἰρῆσθαι, \| ὅ ἐστιν πρὸ πάσης χρίσεως. “πρὸ τοῦ χρισθῆναι”	180
17	οὖν ἐστιν ὁ ψαλμός. 1 κύριος φωτισμός μου καὶ σωτήρ \| μου· τίνα φοβηθήσο‐
18	μαι;
18	εἰ θεὸς φωτίζει με καὶ σῴζει με, τίνα φοβοῦμαι; οὐδὲ ἄνθρωπον οὐδὲ πονηρὰν \| δύναμιν οὐδὲ αὐτὸν τὸν διάβολον.
19	τὸ δὲ “τίς” ἐνταῦθα {α} ἀντὶ τοῦ “οὐδείς” ἐστιν· κεῖ‐
20	ται γὰρ ἡ χρῆσις αὕτη \| συνεχῶς ἐν ταῖς γραφαῖς· “τί οὖν
20	ἐροῦμεν πρὸς ταῦτα; εἰ ὁ θεὸς ὑπὲρ ἡμῶν, τίς καθ’ ἡμῶν”; ἀντὶ τοῦ “οὐ\|δείς”. “τίς ἐνκαλέσει κατὰ ἐκλεκτῶν θεοῦ”; ἀν‐
21	τὶ τοῦ “οὐδείς”, καὶ ἔτι· “ἰδού, κύριος βοηθεῖ μοι· τίς κα‐ κώσει με”; \| πολλῶν οὖν σημαινομένων διὰ τῆς λέξεως, ὡς
22	ἐν ἄλλοις εἴρηται, νῦν τὸ “τίς” ἀντὶ τοῦ “οὐδεὶς” κεῖται. \| οὐ περὶ τῆς αἰ〈σ〉θητῆς οὖν ζωῆς καὶ αἰσθητοῦ τινος φω‐ τισμοῦ ὁ λόγος ἐστίν· τῷ γὰρ θείῳ φωτὶ καταυγά\|ζονται τὸν
24	νοῦν καὶ τὴν ψυχήν.
24	ἀεὶ συνέζευκται δὲ ἡ ζωὴ τῇ σωτηρίᾳ. ταὐτὸν δέ ἐστιν
25	αἰώνιος \| ζωὴ καὶ σωτηρία αἰώνιος· “Ἰσραὴλ” γοῦν “σῴζε‐
25	ται ὑπὸ κυρίου σωτηρίαν αἰώνιον”. ὅτι δὲ συνέζευκται ἀεὶ \| τῷ φωτισμῷ ἡ ζωή, ἔστιν ἐκ πολ‐
26	λῶν ἰδεῖν· “ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς τῶν ἀνθρώπων”, καὶ πάλιν οὗτος ὁ ἅγιος \| εὔχεται· “φώτισον τοὺς ὀφθαλμούς μου, μήποτε ὑπνώ‐ σω εἰς θάνατον”, σημαίνων, ὅτι ὁ στερόμε\|νος τοῦ φωτισμοῦ τοῦ
28	ἀληθινοῦ ὑπνοῖ εἰς θάνατον· θάνατον οὐ τὸν κοινόν, ἀλλὰ τὸν ἀντικεί\|μενον τῇ μακαρίᾳ ζωῇ.	182
29	“κύριος” οὖν “φωτισμός μου καὶ σωτήρ μου”. αὐτὸς παι‐
99	δεύει με, κατὰ τὸ κρυπτόν μοι \| λαλεῖ, φωτίζει με δι’ ὧν
1	ὁμιλεῖ, καὶ σωτηρίαν εὐθέως ἔχειν παρασκευάζει ὁ λόγος
1	αὐτοῦ. ἐπεὶ εἶπον \| τὸν πεφωτισμένον πάντως ἔχειν ζωήν—λέ‐
2	γει γοῦν καὶ αὐτὸς ὁ σωτήρ· “ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· \| ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ περιπατήσει ἐν 〈τῇ σκοτίᾳ〉, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς”. ὁ τὸ φῶς τῆς ζωῆς ἔχων οὐδένα \| δεδίττε‐
4	ται, μάλιστα ὅτι α〈ὐ〉τὴ ἡ ἀλήθεια τοῦ θεοῦ ἀσπὶς γίνεται
5	ὑπερμαχοῦσα αὐτοῦ· “ὅπλῳ” γὰρ “κυκλώσει \| σε ἡ ἀλήθεια αὐ‐
5	τοῦ”. διὸ εὐθέως ἐπενήνεκται· “κύριος ὑπερασπιστὴς τῆς ζω‐
5	ῆς μου· ἀπὸ τίνος δειλιάσω”; \| 1 κύριος ὑπερασπιστὴς τῆς ζωῆς μου· ἀπὸ τίνος δειλιάσω; τίς μοι δέος ἐνποιῆσαι δύναται; ἐνδεδυ\|μένος εἰμὶ “τὴν
7	θεοῦ πανοπλίαν”, “τὸν θυρεὸν “ἔχω” τῆς πίστεως”, τὰ σβέννυντα “πάντα τὰ τοῦ πονηροῦ \| βέλη πεπυρωμένα”. εἰ δὲ τὰ τοῦ πονη‐
8	ροῦ βέλη σβέννυσιν ὁ θυρεὸς τῆς πίστεως, πολλῷ πλέον καὶ τὰ \| τῶν ὑποδεεστέρων τοξευτῶν· εἰσὶν γὰρ καὶ ἄλλοι φαῦλοι
10	τοξευταί. ἀμέλει γοῦν “ἰδοὺ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἐνέ\|τειναν τόξον,
10	ἡτοίμασαν βέλη εἰς φαρέτραν τοῦ κατατοξεῦσαι τοὺς εὐθεῖς τῇ
10	καρδίᾳ”. οὐδένα δεδίττομαι. \| ἄτρωτος καὶ ἄβλητός ἐστιν ἡ τοῦ θεοῦ
11	πανοπλία. ἡ ἀσπὶς αὐτοῦ ἀλήθειά ἐστιν. οὐδεὶς δὲ κατὰ τῆς ἀληθείας \| οἷός τέ ἐστιν γενέσθαι· “οὐ γὰρ δυνάμεθα”, φη‐	184
12	σίν, “κατὰ τῆς ἀληθείας, ἀλλὰ ὑπὲρ τῆς ἀληθείας”. πανοπλία \| ἐστὶν σφίνγουσα τὸν ὡπλισμένον καὶ ἀβλαβῆ διαφυλάττουσα. “κύριος” οὖν “ὑπερασπιστὴς τῆς ζωῆς \| μου”. οὐ περὶ τῆς
14	κοινῆς ζωῆς τοῦτο λέγει· πολλοὶ γὰρ τῶν θεῷ ἀνακειμένων
15	καὶ τὴν πανοπλίαν \| αὐτοῦ ἐνδυσάμενοι τεθνήκασιν τὸν κοινὸν θάνατον, ἵνα μὴ εἴπω πάντες· ἀλλὰ καὶ βίαιον πολλοὶ \| παρ‐
16	έστησαν, ὧν ἐστιν Ναβουθὲμ καὶ ἀπόστολοι πολλοί. Ἰσαίας
16	γοῦν ἐπρίσθη. 2 ἐν τῷ ἐνγίζειν \| ἐπ’ ἐμὲ κακοῦντας τοῦ φαγεῖν τὰς σάρ‐
17	κας μου. οἱ προσέχοντες κακῶσαι τὴν ψυχὴν σάρκας ἐσθίουσιν. \| ἐ‐
18	ὰν εὑρεθῇ τις ἔχων σάρκας, ἰσχυροὺς ἔχει τοὺς πολεμίους
18	κατ’ αὐτοῦ. τροφή ἐστιν αὐτοῦ ἡ σάρξ. σάρκα δέ, \| περὶ ἧς ὁ Παῦλος λέγει· “ὅτι τὸ 〈φρόνημα〉
19	τῆς σαρκὸς ἔχθρα εἰς θεόν”, καί· “ἡμεῖς οὔκ ἐσμεν ἐν σαρ‐
20	κί”. εἰ περὶ τῆς αἰς\|θητῆς σαρκὸς ἔλεγεν, ψευδὴς ἦν ὁ λό‐
20	γος· πάντες γὰρ οἱ ἅγιοι ἐν σαρκὶ ὄντες θεῷ ἤρεσαν ἔτι τὴν σάρκα \| περικείμενοι, καὶ οὐ δύνανται εἰπεῖν· “οὔκ ἐσμεν ἐν σαρκί”. ὅταν δέ τις νεκρώσῃ τὴν σάρκα καὶ τὰ ἔργα \| αὐ‐
22	τῆς καθαιρῇ, οὔκ ἐστιν ἐν σαρκί. διὸ λέγεται· “οἱ τοῦ Ἰη‐
22	σοῦ Χριστοῦ ἐσταύρωσαν τὴν σάρκα σὺν ταῖς ἐπιθυμίαις” καὶ νε\|νεκρωμένην αὐτὴν ἔχουσιν, οὐκέτι ἐνεργοῦσαν. ὁ σταυρού‐
22	μενος κωλυομένας ἔχει τὰς χεῖρας πρὸς τὸ \| πράττειν καὶ	186
24	τοὺς πόδας ὅποι βούλεται πορεύεσθαι. οἱ σταυρωθέντες οὖν
25	σὺν τῷ Χριστῷ ἐσταύρωσαν τὴν \| σάρκα σὺν ταῖς ἐπιθυμίαις
25	αὐτ〈ῆσ〉, νεκρὰν αὐτὴν ἀπέφηναν, ὡς τὴν Ἰησοῦ λοιπὸν ἐν τῇ σαρκὶ ἑαυτῶν \| περιφέρειν νέκρωσιν· “πάντοτε τὴν νέκρω‐
26	σιν τοῦ Ἰησοῦ περιφέρομεν”. “κύριος ὑπερασπιστὴς τῆς \| ζωῆς μου· ἀπὸ τίνος δειλιά‐
27	σω; ἐν τῷ ἐνγίζειν ἐπ’ ἐμὲ κακοῦντας τοῦ φαγεῖν τὰς σάρκας μου”, \| ἐπεὶ οὐχ εὗρον ἣν ἐπόθουν τροφήν, “ἠσθένησαν καὶ ἔ‐
28	πεσαν”. θεώρει δὲ τί συνημμένον ἐστίν. \|
100	2 οἱ θλίβοντές με καὶ οἱ ἐχθροί μου αὐτοὶ ἠσθένησαν καὶ
1	ἔπεσαν. ἐληλύθασιν ἐμὲ κατασπάσαι \| εἰς ἀσθένειαν, διαθεῖναί με
2	κακωτικῶς. αὐτοῖς δὲ τὸ πάθος ἐνγέγονεν ὃ ἐμοὶ ἐνποιῆσαι ἠβούλοντο· \| εἰ γὰρ ἦσαν εὑρόντες “σάρκας”, κατήσθιόν με καὶ εἰς ἀσθένειαν καὶ νόσον με κατέσπων. ἐπειδὴ \| δὲ “σάρ‐
4	κας” οὐχ εὗρον, “αὐτοὶ ἠσθένησαν καὶ ἔπεσαν” λιμῷ ὑποβλη‐
4	θέντες.
5	“οἱ θλίβοντές με καὶ οἱ ἐχθροί \| μου αὐτοὶ ἠσθένησαν καὶ
5	ἔπεσαν”.
5	οὐ πάντως ὁ θλίβων ἐχθρός ἐστιν· καὶ ὁ ἀγαθὸς θλίβει. πολλοὶ γὰρ ἐχθροὶ \| θλίψεσιν βουλόμενοι καὶ κακώσει περι‐ βαλεῖν ἐκείνους καθ’ ὧν ἐχθρεύουσιν, οὐχ οἷοί τέ εἰσιν \| τοῦ‐
7	το ποιῆσαι θεοῦ μὴ συνχωροῦντος.
7	πολλοὶ δὲ καὶ θλίβουσιν οὐκ ἐχθροὶ ὄντες. θλίβουσιν γοῦν γονεῖς \| παιδεύοντες τέκνα καὶ δεσπόται δούλους, καὶ οὐ	188
8	δήπου ἐχθροὶ ὄντες τοῦτο ποιοῦσιν. δύναται \| γοῦν λέγειν ὅτι ἀμφότερα τὰ τάγματα τό τε
9	τῶν θλιβόντων καὶ τῶν ἐχθρῶν ἠσθένησαν καὶ ἔπεσαν. \|
10	δυνατὸν δὲ τοῦτο· αὐτοὶ οἱ θλίβοντες καὶ ἐχθροί εἰσιν· οὐ γὰρ ἐπὶ νουθεσίᾳ καὶ παιδεύσει θλίβουσιν. \| οὐ τοῖοί
11	εἰσιν περὶ ὧν λέγεται· “ὃς προφέρει ἐκ χειλέων σοφίαν, ῥάβδῳ τύπτει ἄνδρα ἀκάρδιον”, καί· “τί \| θέλετε; ἐν ῥάβ‐
12	δῳ ἔλθω πρὸς ὑμᾶς ἢ ἐν ἀγάπῃ”; οὗτοι οἱ θλίβοντες οὔκ εἰ‐ σιν ἐχθροί. ἔστιν δὲ ὅτε ὁ \| ἐχθρὸς καὶ θλίβει· οὐκ ἐξ
13	ἀνάγκης δέ.
13	ἐπερ( )· ποίαν “νέκρωσιν”; —τοῦτο τὸ μὴ ζῆν κατὰ τὰς ἐνεργείας τὰς \| φαύλας. ὁ τὴν νέκρωσιν τοῦ Ἰησοῦ περι‐
15	φέρων οὐκ ἀκολασταίνει· νενέκρωται πρὸς ἀκολασίαν, \| νε‐
15	νέκρωται πρὸς τὸ θεοποιεῖν τὴν κοιλίαν ἑαυτοῦ, ἀνενέργη‐ τα ἔχει τὰ μέλη περὶ τὰς σαρκικὰς \| ἐπιθυμίας· οὐκ ἐᾷ αὐ‐
16	τὸ αὐτόνομον εἶναι· ἔχει γὰρ ἐπιθυμίας ψεκτάς. εἴρηται γοῦν· “μὴ βασιλευ\|έτω ὑμῶν ἡ ἁμαρτία ἐν τῷ θνητῷ ὑμῶν σώματι πρὸς
17	τὸ ὑπακούειν ταῖς ἐπιθυμία〈ι〉ς αὐτοῦ”. \| 3 ἐὰν παρατάξηται ἐπ’ ἐμὲ παρεμβολή, οὐ φοβηθήσεται ἡ
18	καρδία. λοιπὸν τὸ πῶς οὐ φοβεῖται \| οὐδὲ δειλιᾷ ἐξηγεῖται εἰπών·
19	“τίνα φοβηθήσομαι”; καί· “ἀπὸ τίνος δειλιάσω”; ἐπεὶ δόκει ἡ
20	λέξις ὑπερβάλλειν “τίνα”. \| κἂν ὅλη παρεμβολὴ πονηρῶν ἀν‐	190
20	θρώπων τε καὶ δυνάμεων παρατάξεται ἐπ’ ἐμέ, οὐ φοβεῖταί μου ἡ καρδία· \| κἂν ἀποκτείνωσιν τὸ σῶμα, ἀκλόνητος μένει
21	ἡ καρδία, ἡ νόησίς μου οὐ βάλλεται. ἐὰν ὅλον στρατόπεδον \| σὺν στρατηγοῖς μεγάλοις ἐπέλθῃ ἐπ’ ἐμέ, τὴν καρδίαν ἔχω
22	ἄφοβον, οὐ φοβεῖταί μου ἡ νόησις. ὅτι δὲ τὸ \| πλῆθος τῶν στρατευμάτων τούτῳ τῷ ὀνόματι καλεῖται· ὁ Ἰακὼβ ὅτε ἀπὸ τῆς Μεσοποταμίας ἐπέ\|στρεφεν
24	καὶ ἤμελλεν συντυγχάνειν τῷ Ἠσαῦ, εἶδεν παρεμβολὴν ἀγγέ‐
25	λων· πῶς γὰρ οὐκ ἤμελλεν πα\|ρεμβολὴ ἔσεσθαι περὶ τὸν μέλ‐
25	λοντα πρὸς πολέμιον ὑπερβάλλοντα καὶ μισοῦντα ἔρχεσθαι; καὶ ὁ Ἐλισαῖος \| ὁμοίως· παρεμβολὴ παρετάξατο ἐπὶ τὸν
26	Ἐλισαῖον τῆς Συρίας. γέγονεν παρεμβολὴ θεία περὶ αὐτό〈ν〉, \| οὐ κατὰ τὴν ἱστορίαν, ἀλλὰ κατὰ τὸ πνευματικόν. ἄγεται ἡ ψυχὴ ὑπὸ τοῦ νοῦ, ἡνιοχεῖται ὑπ’ αὐτοῦ. \| ἐὰν
28	δὲ καὶ τὴν γνώμην τις θέλῃ λαβεῖν, δυνατόν. σημαίνει τὸ
101	ὄνομα {τοῦ πνεύματος} τῆς καρδίας \| ποτὲ τὴν γνώμην. τὸν
1	νοῦν δὲ λημπτέον ἐνταῦθα. 3ἐὰν ἐπαναστῇ ἐπ’ ἐμὲ πόλεμος, ἐν ταύτῃ \| ἐγὼ ἐλπίζω.
2	πλέον παρεμβολῆς ἐὰν ἐπαναστῇ ἐπ’ ἐμέ, ἐν τῇ καρδίᾳ μου ἐγὼ ἐλπίζω τῇ μὴ \| φοβουμένῃ, τῇ ἐνδυναμουμένῃ θεικῷ φόβῳ·
2	“φόβος κυρίου πάντα ὑπερέβαλεν”, καί· “οὐκ ἔστιν \| ὑστέρη‐	192
4	μα τοῖς φοβουμένοις αὐτόν”.
4	“ἐν ταύτῃ ἐγὼ ἐλπίζω”.
5	θαρρῶ ὅτι αὕτη ἡ καρδία ἀντὶ πάντων μοι \| γίνεται. αἱ
5	ἀρεταὶ τὰ ὅπλα εἰσὶν τῆς εὐσεβείας. “ἐνδυσώμεθα ὅπλα φω‐ τός, ἀποθώμεθα τὰ ἔργα τῆς σαρκός”. τὰ \| 〈ὅπλα〉 τοῦ φω‐
6	τὸς αἱ ἀρεταί εἰσιν, αἱ εὐσεβεῖς νοήσεις, τῆς ἀληθείας μυστήρια καὶ δόγματα. ἐν ταύταις ταῖς παν\|τευχίαις ἠσφα‐
7	λισμένος οὐδένα δεδίττεται, τὴν ἐλπίδα ἔχει ἀκαταίσχυντον. “ἐν ταύτῃ” οὖν “ἐγὼ ἐλπίζω”, \| οὐ τῇ νοήσει μου ἁπλῶς, ἀλλὰ
8	τῇ οὕτως ἠσφαλισμένῃ.
8	4 μίαν ᾐτησάμην παρὰ κυρίου, ταύτην ἐκζητήσω. \| πολλῶν ἀγαθῶν ὁ θεὸς δοτήρ ἐστιν· “δώσει” γὰρ “ἀγαθὰ τοῖς
10	αἰτοῦσιν αὐτόν”, καὶ ἐνπιμπλᾷ τὴν ἐπιθυμίαν \| ἐν τοῖς ἀγα‐
10	θοῖς ἑαυτοῦ· “τὸν ἐμπινπλῶντα” γὰρ “ἐν ἀγαθοῖς τὴν ἐπιθυμί‐
10	αν σου”. δύναταί τις οὖν τῷ πιθανώτερον \| εἰπεῖν ὅτι τὰ ἀγαθὰ ταῦ‐
11	τα αἱ κατ’ εἶδός εἰσιν ἀρεταί, τὰ κατ’ εἶδος μυστήρια τῆς ἀληθείας. ὅταν τις οὖν \| αὐτό, ἵν’ οὕτω εἴπω, τὸ γένος ἔ‐
12	χῃ τῶν ἀρετῶν, πάσας ἔχει. μίαν οὖν αἴτησιν αἰτεῖ, πᾶσαν
12	τὴν ἀρετήν. \| ὅταν τις οὐκ ἔχῃ ἤδη εὐδοκιμούσας τὰς ἀρετάς, οὐ μίαν αἴτησιν ἀναπέμπει· εἰ γὰρ ἐν τῷ προκόπτειν \| ἐστὶν καὶ ἐν
14	ἄλλοις μείζω γινόμενος, πάλιν χρῄζει αἰτήσεως καὶ οὐ μίαν	194
15	αἴτησιν αἰτεῖ. ὁ δὲ ὑπὲρ ὅλης τῆς \| ἀρετῆς καὶ ὑπὲρ τῆς
15	εὐσεβείας τῶν δογμάτων εὐχὴν ἀναπέμπων μίαν ἀναπέμπει. δυνατὸν δὲ καὶ \| τοῦτο εἰπεῖν· αἱ προκοπαὶ πολλαί εἰ‐
16	σιν. σημαίνονται δὲ αὗται τῷ ὀνόματι τῆς σκηνῆς, ὡς πολ‐ λάκις ἀπο\|δέδεικται. ἐάν τις οὖν ἔν τινι προκοπῇ γένηται
17	καὶ αἰτῆται θεὸν ἔχειν βοηθόν, ἔχειν καὶ ἐπίκουρον, οὐ \| μένει ἐν ταύτῃ τῇ αἰτήσει· μεταβαίνει γὰρ ἀπὸ προκοπῆς
18	εἰς προκοπήν. ἐστὶν κρείττων ἑαυτοῦ γινόμενος. \| σκηνώματα δὲ πολλὰ λέγεται, εἷς δὲ ὁ οἶκος. μίαν οὖν
19	αἴτησιν αἰτεῖται ὁ εἰς τελειότητα ἐλθών. “μίαν” οὖν “αἰ\|‐
20	τησάμην παρὰ κυρίου”.
20	δυνατὸν δὲ καὶ τοῦτο· ἡ βοήθεια αὐτῶν, ἵνα παρεσκευασ‐ μένοι πρὸς τοὺς ἐπεγείρον\|τας πόλεμον καὶ τὰς παρεμβολὰς
21	δύνωνται, 〈οὐ〉 μίαν αἴτησιν αἰτεῖται. πολλὰς βοηθείας ζη‐ τοῦσιν, στρα\|τιωτικὴν περιβολήν, τειχῶν ἐρυμνότ〈ητα〉, κατα‐
22	σκευάσματ〈α〉. ὁ δὲ αὐτὸν τὸν θεὸν ἔχων βοηθὸν \| καὶ τοῦτον αἰτούμενος
23	μίαν αἴτησιν αἰτεῖται. “πάντα ἐν πᾶσιν” γίνεται ὡς ἕκαστον τῶν τελειωθέντων \| ἔχειν αὐτὸν πάντα, ὡς ἄρτον, ὡς φῶς, ὡς
24	διδάσκαλον, ὡς ποιμένα.
25	“μίαν” οὖν “ᾐτησάμην, ταύτην ἐκζη\|τῶ”. ὁ λέγων “ἐκζη‐
25	τῶ” καὶ “ᾐτησάμην” δείκνυσιν ὅτι οὔπω ἔχει ὁ ἐκζητῶν καὶ ποθῶν εὑρεῖν. οὔπω δὲ οὐδεὶς \| ἔχει τὴν τελειότητα πλὴν εἰ
26	καὶ εἰς αὐτὸ τὸ τέρμα καὶ τὸ τέλος φθάσ〈ῃ〉 τῆς ἀρετῆς καὶ
26	τῆς πρὸς θεὸν ἑν〈ώ〉\|σεως.	196
27	4 τοῦ κατοικεῖν με ἐν οἴκῳ κυρίου πάσας τὰς ἡμέρας τῆς
27	ζωῆς μου. οὐ νῦν ἠρξάμην \| αἰτεῖσθαι, ἀλλὰ καὶ ἀρχόμενος τοῦ τέλους
102	ἕνεκα ἠρξάμην· καὶ γὰρ ὁ ἀρχόμενος τέχνης \| διὰ τὸ τέλος
1	τῆς τέχνης ἄρχεται.
1	κατοικοῦσιν οἱ εἰς τοῦτον φθάσαντες. “μακάριοι πάντες οἱ κατοικοῦν\|τες ἐν τῷ οἴκῳ σου”. ὁ ἔχων τὴν μακαρίαν ζω‐ ὴν ἐν ἡμέραις ἐστίν, ἐν νυξὶν οὐ γίνεται. κἄν ποτε \| ἐν
3	νυκτὶ γένηται, ἀρχὴν δὲ λάβῃ τοῦ ποθῆσαι τὴν ζωήν, ἔξω γί‐
3	νεται τῆς νυκτός. 4 τοῦ θεωρεῖν \| με τὴν τερπνότητα κυρίου 〈καὶ ἐπισκέπ‐
4	τεσθαι τὸν ναὸν αὐτοῦ〉.
4	ὥσπερ πάσας τὰς ἡμέρας ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ θεοῦ κατοικῶ, οὕ‐
5	τως ἐν πάσαις ταῖς \| ἡμέραις θεωρῶ τὴν τερπνότητα κυρίου
5	καὶ ἐπισκέπτομαι τὸν ναὸν αὐτοῦ. τερπνότης δὲ κυρίου ἐστὶν \| ἡ μετουσία αὐτοῦ. καὶ ναὸς αὐτοῦ ἐστιν ἡ κατάστασις, ἐν ᾗ θεὸς εὑρίσκεται, ἐν ᾗ θεὸς οἰκεῖ. ἡ τελεία ἀρε\|τὴ οἶκός
7	ἐστιν θεοῦ.
7	“Χριστὸς δὲ ὡς υἱὸς ἐπὶ τὸν οἶκον αὐτο〈ῦ〉, οὗ οἶκός ἐσμεν ἡμεῖς”, καί· “οὐκ οἴδατε ὅτι ναὸς τοῦ \| θεοῦ ἐστε”; πλὴν εἰ
8	καὶ τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν παντελῆ ἁγιότητα εἴπομεν οἶκον, δευ‐ τέρως δὲ καὶ τοὺς \| πιστοὺς ἀνθρώπους. διὰ τοῦτο οἶκος γί‐
9	νονται, ὅτι ἔχουσιν τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν ἁγιότητα. οὐχ ἡ ἀ‐
10	ρετὴ ἐκ τῶν \| μετεχόντων οἶκος λέγεται θεοῦ, ἀλλὰ διὰ τὴν	198
10	ἀρετὴν οἱ κοινωνοῦντες αὐτῇ. τὸ ἐπὶ πᾶσιν δὲ τέλος \| ὑπογράφεται μάλιστα. τῷ δὲ μὴ
11	ἀθρόως τοῦτο παραγίνεσθαι, τὰ πρὸ τοῦ τέλους τέλη λέγομεν· εἰσὶν γὰρ \| καὶ τέλη πρὸ τέλους· “πάσης συντελείας εἶδον
12	πέρας”. “ὅταν συντελέσῃ ἄνθρωπος, τότε ἄρχεται”. ὅταν οὖν συν\|τελέσῃ, βλέπει πέρας τινὸς προκοπῆς· εἶτα ἀρχόμενος ζητεῖ ἄλλο ἰδεῖν τέλος, καὶ ἐπὶ πᾶσιν \| ἀπαντᾷ τὸ ἐπὶ πᾶ‐
14	σιν τέλος.
14	λαβέ μοι αὐτὸ καὶ ἐπὶ κατασκευῆς πόλεως· ὁ βουλόμενος
15	φιλοτίμως \| πολυτελῆ κατασκευάσαι πόλιν καί—τί πλέον εἰ‐ πεῖν ἔχω; —βασιλικήν, ἀπάρχεται τῆς οἰκοδομίας. \| ἄρχεται
16	λατομεῖν λίθους. συντελεῖ πολλάκις τὴν λατόμησιν. ὅταν ἐ‐ κείνους εὐτρεπίσῃ τοὺς \| ὧν χρῄζει καὶ ὅσων χρῄζει, λοιπὸν
17	ἄρχεται ζητεῖν τόπον, ὅπου ἐγείρῃ τὴν πόλιν. γίνεται “ὁ θεὸς πάν\|τα ἐν πᾶσιν”, οὐκ ἐν ἑκάστῳ πάντα,
18	ἀλλ’ “ἐν πᾶσιν”. ἐν ᾧ μὲν οἰκτίρμων, ὅταν τις τοιοῦτος σπεύ\|δῃ εἶναι, ἐν ᾧ δὲ ἀγαθὸς κριτής, ἐν ἄλλῳ δίκαιος, ἐν
20	ἄλλῳ χαριστικός, ἐν ἄλλῳ ὡς διδάσκαλος ἐν \| μαθητῇ. καὶ
20	ἐν πᾶσιν μὲν πάντα γίνεται τοῖς πλησιάσασιν αὐτοῦ, οὐκ ἐν ἑκάστῳ δὲ \| πάντα, ἀλλὰ ἢ ἓν ἢ δύο ἢ τρία χαρίσματα. καὶ ἵνα φανερὸν αὐτὸ ποιήσωμεν ἐπὶ τῶν χαρισμάτων, \| λα‐
22	βὲ τοῦ πνεύματος· ὁ μὲν ἔχει λόγον σοφίας, ἄλλος λόγον γνώ‐
22	σεως, ἕτερος χάρισμα ἰαμάτων. ὅταν δέ τις \| τέλειος γένηται οὐκέτι “ἀρραβῶνα πνεύμα‐
23	τος” ἔχων, ἀλλ’ αὐτὸ τὸ πνεῦμα, ἐν ἑκάστῳ πάντα γίνεται. \|
23	τέλειος ἔφορος γίνομαι καὶ ἐπίσκοπος τοῦ ναοῦ τοῦ θεοῦ	200
25	οὐκ ἔχων ἄλλο πρὸ ὀφθαλμῶν τι ἢ αὐ\|τὸ τοῦτο τὸν θεοῦ ναὸν
25	{ὁρῶν}.
25	5 ὅτι ἔκρυψέν με ἐν σκηνῇ αὐτοῦ ἐν ἡμέρᾳ κακῶν μου. διὰ τοῦτο \| “μίαν ᾐτησάμην καὶ ταύτην ἐκζητήσω, ὅτι ἐν ἡμέρᾳ κακῶν μου ἔκρυψέν με ἐν σκηνῇ”. ἐλέ\|γετο δὲ ἡ
27	προκοπή. πολλῶν ἐπικειμένων κακῶν καὶ βλάψαι με βουλο‐
27	μένων ἔκρυψέν με. \| λέγεται δέ ποτε καὶ τὸ σῶμα σκηνή· “βρίθει” γὰρ “τὸ
103	γεῶδες σκῆνος νοῦν πολυφρόντιδα”, \| καί· “οἱ ὄντες ἐν τῷ
1	σκήνει στενάζομεν”. πολλάκις μὲν ἐν τῇ σκηνῇ ἡμᾶς ὄντας ἔτι περικει\|μένους τὸ σῶμα κρύπτει ὥστε μὴ βλάπτεσθαι ὑπ’ αὐτοῦ ὅταν, ὡς εἶπον ἔνπροσθεν, “τὴν νέκρωσιν \| τοῦ Ἰησοῦ
3	ἐν τῷ σώματι” περιφέρῃ τις καὶ ὑπωπιάζῃ τὸ σῶμα καὶ δουλα‐
3	γωγῇ. 5 ἐσκέπασέν με \| ἐν ἀποκρύφῳ τῆς σκηνῆς αὐτοῦ.
4	τὸ γὰρ ἀπόκρυφον τῆς σκηνῆς αὐτοῦ οὔκ ἐστιν βλαπτικόν,
5	ἀλλὰ \| σκεπαστήριον. τὸ δὲ πρόχειρον τῆς σκηνῆς τῆς ἤδη Εἰρημένης βλάπτει μᾶλλον. οὕτω εἰμὶ \| σῶμα περικείμενος
6	ὡς οὐκ ὢν ἐν σώματι, καταπινομένου τοῦ θνητοῦ “ὑπὸ τῆς
6	ζωῆς”. τὸ \| καταπίνεσθαι καὶ καταπίνειν ἐν τῇ γραφῇ νίκην ση‐
6	μαίνει· “ἐν ᾧ ἀνέστη〈σαν〉, ἄρα ζῶντας ἂν κατέ\|πιον ἡμᾶς”,	202
8	ἀντὶ τοῦ “ἐνίκησαν ἡμᾶς”. καί· “κατεπόθη Ἰσραήλ, νῦν ἐ‐ γένετο ἐν τοῖς ἔθνεσιν ὡς \| σκεῦος ἄχρηστον”. “πάντες”,
9	φησίν, “οἱ ἐσθίοντες αὐτὸν πλημμελήσουσιν”. κατα̣πίνει δὲ
9	ὁ ἐσθίων. \|
10	{ἐν τῇ σκηνῇ} “ἐν ἀποκρύφῳ” οὖν “τῆς σκηνῆς αὐτοῦ ἔ‐ κρυψέν με”. δύναται καὶ ὁ ἐν σώματι γενόμενος \| ἐὰν τὸ αἴ‐
11	τιον καὶ τὸ μυστήριον, δι’ ὃ γέγονεν ἐν αὐτῷ, νοήσῃ, ἐν τῷ ἀποκρύφῳ αὐτῆς κατακεκρύ\|φθαι· εὐθέως γὰρ γνοὺς τὸ μυστήρι‐
12	ον καὶ τὸ αἴτιον κακώσει ἑαυτὸν καὶ οὐ καταπίνεται. δυνα\|τὸν δὲ καὶ περὶ τοῦ σωτῆρος ἢ πρὸς τὸν σωτῆρα εἰ‐ ρῆσθαι τοῦτο. εἰ περὶ αὐτοῦ ὅτι· “ἐν ἀποκρύφῳ τῆς \| σκηνῆς
14	αὐτοῦ ἔκρυψέν με”· ἔσχεν σκηνήν, ἐνηνθρώπησεν.
15	ἔχει τι μυστήριον ἀποκεκρυμ\|μένον ἡ κάθοδος τοῦ σωτῆρος.
15	ὁ δυνάμενος οὖν μετὰ τὸ ἐσκηνωκέναι ἐν αὐτῷ τὸν γενόμενον σάρκα \| λόγον εἰπεῖν· “ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος \| καὶ ἀληθείας”,
17	ἐσκεπάσθη “ἐν ἀποκρύφῳ τῆς σκηνῆς αὐτοῦ”. σκέπη αὐτοῦ γέ‐ γονεν τὸ νο\|ῆσαι τὸ μυστήριον τῆς ἐπιδημίας τοῦ σωτῆρος. Ἰουδαῖοι γοῦν οὐκ ἐνόησαν καὶ ὅσοι τοιοῦτοι, \| καὶ οὐκ
19	ἐσκεπάσθησαν “ἐν τῷ ἀποκρύφῳ τῆς σκηνῆς αὐτοῦ”.
20	δυνατὸν δὲ καὶ {οὕτως} κατὰ τὴν προτέραν \| ἀπόδοσιν τὸ
20	ἀπόκρυφον τῆς σκηνῆς τὸ τέλος εἶναι· τούτου γὰρ ἕνεκα προ‐ κόπτουσιν, εἰ καὶ λανθάνει \| τοὺς προκόπτοντας· εἰ μὴ γάρ
21	τις ἐπ’ αὐτὸ φθάσῃ, ἰδεῖν αὐτὸ οὐ δύναται ὥς ἐστιν, ὀψόμε‐ νος τότε \| τὸν θεὸν “καθώς ἐστιν”, ὅταν εἰς αὐτὸ τὸ πέρας
22	ἔλθῃ τῆς μακαριότητος. ἐπερ( )· ἐθεασάμεθα ἤδη; —οὐ μὴν \| γιγνώσκομεν. “ἐκ	204
23	μέρους γιγνώσκομεν”.
23	ἐπερ( )· τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων ἐστὶν τὸ ταῦτα λέγον; \|‐ οὐχ ὁ κυριακὸς ἄνθρωπος ταῦτα λέγει, ἀλλὰ τὸ τῶν δικαίων
25	γένος, τὸ τῶν ἁγίων ἄθροισμα· οὐδὲ γὰρ \| ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ
25	ἐστιν κατὰ τὸν ἄνθρωπον λέγων· “κύριος φωτισμός μου καὶ σωτήρ μου· τίνα φοβηθήσο\|μαι”;
26	πολλάκις εἶπον, ὅτι τὰ λεγόμενα περὶ τῶν δικαίων ἀνδρῶν καὶ περὶ τοῦ ἀνθρώπου τοῦ κυριακοῦ \| κοινὰ λέγεται· κοι〈ν〉ὰ
27	δὲ οὐ κατὰ τὴν ἰσότητα · ἀσυνκρίτως γὰρ ὑπέρκειται καὶ ἐν τούτοις πάντας. κοινὰ \| λέγω αὐτὰ κατὰ τὴν μετουσίαν, ὡς
104	κοινὴν λέγω τὴν ἰατρικὴν καὶ τοῦ τελειωθέντος \| καὶ ἀν‐
1	ενλιπῶς αὐτὴν ἔχοντος καὶ τῶν ἔτι προκοπτόντων. οὐ κατὰ
1	ποσὸν λέγω κοιν〈ή〉ν, ἀλλὰ κατὰ ποιόν. \| ὁ πορνεύων οὐ κρύπτεται, ἀλλ’ ἔξω γίνεται τῆς σκηνῆς· οὐκ ἀπέχεται γὰρ “τῶν σαρκικῶν ἐπιθυμιῶν, \| αἵτινες κατὰ
3	τῆ〈σ〉 ψυχῆ〈σ〉 στρατεύονται”. ὁ δὲ προφανῶς πάντα κατὰ σάρ‐ κα ζῶν, ἀκολασταίνων, \| τρυφῶν, καὶ ὅλως τὰ ἡδέα προκρίνων
4	τῶν ἐπιπόνων, κἂν ἀνάρε〈σ〉τα ὦσιν, ἐκεῖνος προφανῆ{ν} ἔχει \|
5	τὴν σκηνὴν ἑαυτοῦ, προφανὲς ἔχει τὸ σῶμα, δῆλός ἐστιν ὅτι σῶμα περίκειται· ὁ γὰρ λέγων· ”〈ὑ〉μεῖς δὲ οὐκ ἐς\|τὲ ἐν σαρ‐
6	κί”, διδάσκει ἔξω εἶναι τῶν παθημάτων τῆς σαρκός. ὁ δὲ ἔξω 〈ὢν〉 τῶν παθημάτων τῆς σαρκὸς ἐν τῇ \| σκηνῇ κρύπτεται.
7	κατὰ ἄλλον λόγον τὸ τῆς σκηνῆς ἀπόκρυφον τὸ μὴ πᾶσιν
7	γνώριμον. \| 5 ἐν πέτρᾳ ὕψωσάς με. οὐ μέγα ἐστὶν τὸ ἐν αἰσθητῇ πέτρᾳ \| ὑψωθῆναι ὥστε καὶ	206
9	χαριστηρίους ἀναπέμψαι αἴνους. πάντα τὰ ὑπὸ θεοῦ γινόμενα,
10	ἐφ’ οἷς εὐχαριστεῖν \| προσήκει, ἃ ὑμνεῖν δεῖ, οὐ πρόχειρά
10	εἰσιν, οὐ δυνάμενα παντὶ ὑπάρξαι. πέτρα οὖν ἐστιν ὁ ἀρραγὴς \| τοῦ θεοῦ λόγος αὐτὸς οὗ ὁ
11	περικύκλῳ γινόμενος οὐ βάλλεται. εἴρηται γοῦν καὶ ἐν ἄλλοις· “κατεπόθησαν \| ἐχόμενα πέτρας οἱ κριταὶ” ἢ “οἱ κραταιοὶ
12	αὐτῶν”. καὶ ἄρχοντες γοῦν ἔξω τῆς πέτρας ὄντες δοκοῦσιν \| ἰσχύειν καὶ κρατεῖν τῶν ἀβεβαίων. ὅταν δὲ ἐγγὺς τῇ πέτρᾳ
13	γένωνται, εὐθέως ἡττῶνται. εἶπον \| δὲ καὶ χθές, ὅτι ἡ κατάποσις τὴν 〈νίκην〉 σημαί‐
15	νει· “ἐν τῷ ἐπαναστῆναι ἐφ’ ἡμᾶς ἄρα ζῶντας ἂν \| κατέπιον
15	ἡμᾶς”, καί· “τοὺς καταπίνοντας τὸν Ἰσραὴλ ὅλῳ τῷ στόμα‐ τι”. ὁ ἡττώμενος οὖν καταπί\|νεται, ὁ περιγινόμενος κατα‐
16	πίνει.
16	ἔχεις γοῦν αἴνιγμά τι ἐν τῇ ἐξόδῳ γεγενημένον, Ἀαρὼν ῥί\|ψας τὴν ῥάβδον αὐτοῦ κατ’ ὑφήγησιν θεοῦ· καὶ γέγονεν δράκων. ἔριψαν καὶ οἱ ἐπαοιδοὶ τῶν Αἰγυ\|πτίων ταῖς φαρμα‐
18	κείαις αὐτῶν· καὶ ἐγένοντο ἐκεῖν〈α〉ι ὄφεις· “καὶ κατέπιεν ἡ ῥάβδος Ἀαρὼν τὰς \| ἐκείνων ῥάβδους”· τὸ γὰρ σκῆπτρον
19	τῆς ἀληθείας, ὃ ὁ θεραπευτὴς τοῦ θεοῦ κατέχει, ῥιφὲν \|
20	καὶ προταθὲν καταπίνει τὰς σοφιστείας τῶν Αἰγυπτίων, ὡς
20	ἧτταν αὐτοὺς ὁμολογῆσαι \| λέγοντας· “δάκτυλος θεοῦ ἐποί‐	208
21	ησεν τοῦτο”. ὥσπερ οὖν ἡ ῥάβδος ἡ Ἀαρὼν κατέπιεν τὰς ῥάβδους \| τῶν
22	ἐπαοιδ〈ῶ〉ν, τουτέστιν ἐνίκησ〈ε〉ν, καὶ ἔκρυψ〈ε〉ν αὐτὰς καὶ τὸ μηδὲν αὐτὰς ἀπέδειξεν, οὕτω τῆς πέ\|τρας, ἐν ᾗ ὁ εὐχόμε‐
23	νος εὐχαριστεῖ, οἱ συνεγγίσαντες κραταιοὶ τῶν ἐναντίων κατ‐ επόθησαν \| ἐγγὺς τῆς πέτρας γενόμενοι ἢ οἱ κριταὶ αὐτῶν.
25	οἱ πρεσβεύοντες τὰ τῶν ἑτεροδόξων τοὺς αἱρεθι\|κοὺς λό‐
25	γους δοκοῦντες ἰσχυροὺς κατασκευάζειν καὶ κραταιούς, ὅταν πλησιάσῃ αὐτοῖς ἡ πέτρα, ἡ \| ἀλήθεια, καταπίνονται καὶ τὸ
26	μηδὲν ἀποδείκνυνται. καί· “μὴ εἴποιεν· κατεπίομεν αὐτόν”, \| μὴ αὐχήσαιεν ὡς
27	περιγενάμενοι καὶ νικήσαντές με.
27	“ἐν πέτρᾳ ὕψωσάς με”. ὁ ἑστηκότας τοὺς \| πόδας ἔχων ἐν ταύτῃ τῇ πέτρᾳ χαρισ‐
28	τηρίους ἀναπέμπει αἴνους· “ἔβαλεν εἰς τὸ στόμα μου ᾆσμα
105	καινόν”. ὅταν \| στῶσιν οἱ πόδες ἐπὶ τὴν πέτραν καὶ κατευ‐ θυνθῶσιν τὰ διαβήματα τοῦ οὕτω βοηθουμένου, \| τότε ἐρεῖ·
2	“ἐνέβαλεν εἰς τὸ στόμα μου ᾆσμα καινόν”, ἐπινίκιον. ἐν τῇ πέτρᾳ οὖν ὁ ὑψούμενος \| ἐπινικίους πέμπει αἴνους ἠσφαλισ‐
3	μέν〈α〉ς ἔχων ἑαυτοῦ τὰς διαβατικὰς ὁρμάς. 6 καὶ νῦν \| ἰδοὺ ὕψωσεν κεφαλήν μου ἐπ’ ἐκθρούς μου.
5	ὁ λέγων “καὶ νῦν” δείκνυσιν ὅτι πολλάκις ὑψώ\|θη ἡ κεφαλὴ
5	αὐτοῦ ἐπ’ ἐκθρούς.
5	κεφαλὴν δὲ λέγει τὸν νοῦν, ὡς πολλάκις ἀποδέδεικται. πε‐ ρὶ αὐτοῦ \| γοῦν καὶ ἐν ἐκκλησιαστῇ λέγεται· “τοῦ σοφοῦ	210
6	οἱ ὀφθαλμοὶ ἐν κεφαλῇ αὐτοῦ”. διορατικὸν νοῦν ἔχει ὁ σο‐
6	φός. \| “καὶ νῦν” οὖν “ὕψωσεν τὴν κεφαλήν μου”. καὶ ἀεὶ παλαί‐ ων καὶ περιγινόμενος τῶν ἐχθρῶν—διάφοροι \| δέ εἰσιν οἱ
8	ἐπιτιθέμενοι ἐχθροί—λέγει ἐφ’ ἑκάστης νίκης· “καὶ νῦν ὕψωσεν τ[ὴν] κεφαλήν μου ἐπ’ ἐ\|χθρούς μου”. ἀνέστησάν τι‐
9	νες εἰς ἀκολασίαν προτρ〈ε〉πόμενοι, οἷον οἱ κατὰ Σωσάννης
10	πρεσβύτε\|ροι, κατὰ τοῦ Ἰωσὴφ ἀδελφοὶ καὶ αὐτὴ ἡ δόξασα
10	ὕστερον δέσποινα αὐτοῦ γεγονέναι. χαριστηρίως ἅμα \| λέγων δείκνυσιν ὅτι οὐχ ἱδίᾳ δυνάμει
11	ταῦτα τὰ κατορθώματα ἔσχεν, ἀλλὰ θεοῦ βοηθοῦντος. 6 ἐκύ\|κλωσα καὶ ἔθυσα ἐν τῇ σκηνῇ αὐτοῦ θυσίαν ἀλαλαγ‐
12	μοῦ. ὁ ἀλαλαγμὸς νίκην αἰνίττεται· βοὴ γάρ \| ἐστιν ἄσημος κα‐
13	τὰ πεπτωκότων πολεμίων. αὐτίκα γοῦν ὅτε τὴν Ἰεριχὼ περιε‐ κύκλωσαν \| καὶ ταῖς κερατίναις ἐσάλπισαν καὶ ἠλάλαξαν, ἐπὶ
15	τῷ ἀλαλαγμῷ αὐτῶν ἔπεσαν τὰ τείχη τῆς \| Ἰεριχώ.
15	Ἰεριχὼ δὲ κατὰ ἀλληγορίαν ὁ περὶ γῆν ἐστιν τόπος, ἑρμη‐ νευομέν〈η〉 σελήνη {ὁ περὶ γῆς τό\|πος} οὐ κατὰ τὴν αὔξησιν,
16	ἀλλὰ κατὰ τὴν μείωσιν, ὡς ὁ ἄφρων· “ἄφρων” γὰρ “ὡς σελήνη
16	ἀλλοιοῦται”. \| ὅταν οὖν κυκλώσῃ τὴν σκηνὴν ἑαυτοῦ κατὰ πάσας τὰς ἀποδό‐
17	σεις— ἐλέγετο σκηνὴ ἡ προκοπή. ὁ \| προκόπτων καὶ κατορθῶν γνη‐	212
18	σίως τὴν προκοπὴν κύκλῳ αὐτῆς γίνεται. καὶ πάλιν τὸ σῶμα \| σκηνὴ ἐλέγετο. ὅταν ὁ ἔσω ἄνθρωπος
19	συντόνως ἐπιθῆται κατὰ τοῦ σώματος, κύκλῳ αὐτοῦ γίνεται \|
20	καὶ νικᾷ.
20	ὅταν τις τὴν σκηνήν, τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ, διὰ πίστεως
20	κυκλώσῃ, νικητὴς ἀποδείκνυται. \| 6 ᾄσω καὶ ψαλῶ τῷ κυρίῳ.
21	ἐλέγετο ἡμῖν ἐν τοῖς προτέροις ψαλμοῖς, ὅτι τὸ ᾆσαι τὴν θεω\|ρίαν σημαίνει, τὸ ἄνευ ὀργάνου ἀναπέμπειν τοὺς αἴνους
22	καὶ τὰς ᾠδάς. ἐλέγετο τὸ ψάλλειν τὸ \| πρακτικῶς ἐξηχεῖν τὸ ἐπινίκιον
23	μέλος.
23	ἀμφότερα οὖν, φησίν, ὑπῆρκταί μοι, καὶ ψαλῶ καὶ ᾄσω. \| ᾄσω θεωρῶν τὴν ἀλήθειαν. ὁ περὶ τῶν δογμάτων τῆς εὐσεβεί‐
25	ας διαλαμβάνων καὶ ἐπιστη\|μονικὴν καὶ σοφὴν αὐτῶν ἔχων θε‐
25	ωρίαν, ᾄδει. ὁ δὲ καὶ τὸ σῶμα ὡς ὄργανον, καὶ κίθαραν καὶ \| ψαλτήριον, διαλαμβάνων καὶ κρούων αὐτοῦ πάσας τὰς ὁρμὰς καὶ τὰς αἰσθήσεις οὔσας χορδάς, \| ἐνμελῶς δυνάμενος ψαλ‐
27	μὸν προενέγκασθαι, ἐκεῖνος ψάλλει. οὗτος οὖν ὁ ἅγιος ἐπαγγέλ\|λεται τὰ δύο ποιῆσαι, τὸ ᾆ‐	214
28	σαι καὶ τὸ ψάλαι. ὁ ὑπωπιάζων τὸ σῶ〈μα〉 αὐτοῦ καὶ δουλαγω‐
106	γῶν \| καὶ πράττων τὰς ἠθικὰς ἀρετάς, οἷον ὁ ἐλεημοσύνην ποι‐ ῶν, ὁ πραότητα κατορθῶν, ὁ ἐν \| ἀνδρείᾳ προαγόμενος, οὗτος
2	ψάλλει.
2	ὁ δὲ θεωρῶν ἕκαστον τῆς ἀληθείας μυστήριον καὶ διεξι‐ έναι \| δυνάμενος σὺν ἐπιστήμῃ πᾶν δόγμα τῆς εὐσεβείας,
3	οὗτος ᾄδει. ἐπερ( )· ἐν τῷ πεντήκοντα ὥσπερ ἐξομολόγησίν τι\|να ἐπὶ
4	ἁμαρτίᾳ λαμβάνομεν; —προφανῶς ἐκεῖ κεῖται· “ὅτε ἦλθεν
5	Νάθαν” καὶ ἤλεγξεν αὐτὸν περὶ τῆς τοῦ Οὐρίου. \| ἐξομολο‐
5	γήσεως ἦν ὁ καιρὸς καὶ ἐξομολογήσεως ἀναπέμπει τὸν ψαλ‐ μὸν ἐκεῖ. μετὰ τὸ βασιλεῦσαι καὶ εἰς\|ελθεῖν πρὸς τὴν τοῦ
6	Οὐρίου γέγονεν ὁ ψαλμὸς ἐκεῖνος. ὧδε δὲ “πρὸ τοῦ χρισθῆναι” ᾄδεται, ὥστε \| καὶ τῷ χρόνῳ καὶ τῇ πράξει διαφέρει οὗτος
7	ἐκείνου. ἐπερ( )· πῶς οὖν ψάλλων; —ἀμετάπτωτος γάρ ἐστιν \| ἡ
8	ἀρετή. οὐκ ᾖδεν καὶ ἔψαλλεν τῷ κυρίῳ ὁ Ἰούδας. οἱ παρα‐ δοθέντες “τῷ σατανᾷ, ἵνα παιδευθῶσιν \| μὴ βλασφημεῖν”, [ο]ὐκ
9	ᾖσαν σκηνήν τινα καὶ προκοπὴν τῆς πίστεως καὶ ἀρετῆς ἐσχη‐
9	κότες.
10	ὅμως \| δὲ σκόπει ὅτι οἱ διάφοροι ψαλμοὶ οὐ πάντως περὶ ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ προσώπου λέγονται· τοῦτο \| γὰρ εἰρήκα‐
11	μεν, ὅτι ποιοῦ εἰσιν πεποιωμέν〈ου〉 κατὰ ἀρετὴν ἢ κακίαν. οὐ ταὐτόν ἐστιν εἰπεῖν \| ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀναμάρτητός ἐσ‐
12	τιν καὶ εἰπεῖν ὅτι ὁ δίκαιος ἄνθρωπος ἀναμάρτητός ἐστιν. ὁ δικαιοσύνην \| ἔχων οὐ δύναται ὑπαχθῆναι ἁμαρτίᾳ· πῶς γάρ, εἰ ἀσυνύπαρκτά εἰσιν τὰ ἐναντία; ὁ ἔχων κα\|κὸν οὐ δύναται	216
14	ἀγαθὸν ἔχειν, εἰ μὴ πρότερον ἐκκλίνῃ ἀπὸ τοῦ κακοῦ.
15	εἰς ποιὸν βλέπε, \| μὴ εἰς τόνδε ἢ τόνδε· ὅταν γὰρ λέγω, ὅτι ὁ πιστὸς πάντα δύναται, οὐ τόνδε ἢ τόνδε λέγω, \| ἀλλὰ
16	πάντα τὸν ἔχοντα πίστιν. κἄν ποτε γοῦν πιστὸς ὤν τις ἔχῃ τὸ πάντα δύνασθαι \| καὶ κατορθοῖν, μεταπέσῃ δὲ αὐτῷ τὰ τῆς πίστεως, οὐ λέγω ὅτι ὁ πιστὸς οὐ κατορθοῖ, ἀλλὰ \| ὅσδε οὐ
18	κατορθοῖ.
18	〈ἐπερ( )· ὁ μετὰ τοῦτον ψαλμὸς οὐ χρόνῳ πρότερον;〉 —οἱ
18	ψαλμοὶ οὐ τοιαύτην τάξιν ἀπαιτοῦνται οἵαν ζητεῖς σύ. ὁ ψαλ‐ μὸς \| ἐκεῖνος ὁ ἐλέγχων τὸν Σύρον τὸν Δωήλ. Σαοὺλ βασιλεὺς
20	ἦν ἀκμὴν καὶ ἰσχύων γε πάνυ, ὡς τὸν \| Δαυὶδ διαβληθέντα
20	φυγεῖν. {μετὰ πολὺ δὲ γέγονεν τὰ πρὸς τὴν τοῦ Οὐρίου} καὶ μετὰ πολὺ γέγονεν τὸ βα\|σιλεῦσαι αὐτὸν πάντων μετὰ τὴν τε‐
21	λευταίαν χρῖσιν—αὕτη δὲ ἡ τρίτη ἦν—. 〈μετὰ πολὺ δὲ〉 γέ‐ γονεν τὰ κατὰ τὴν τοῦ \| Οὐρίου. οὔπω δὲ ἐβασιλεύκει ὅτε
22	〈δι〉έβαλεν αὐτὸν ὁ Δωὴλ ὡς λαβόντα ἄρτους καὶ τὴν ῥομφαίαν \| τοῦ Γολιάς.
23	οὐχ οὕτως οὖν κατὰ τὴν τάξιν τῶν χρόνων ζητεῖται ἡ τάξις τῶν ψαλμῶν, ἀλλὰ κατὰ \| τὰ κατορθώματα, ἀλλὰ κατὰ τὰ πράγ‐
24	ματα.
24	ὁ πεντήκοντα ἀριθμὸς ἔχει τι ἐξαίρετον· καὶ διὰ τὰς \|
25	ἀρετὰς αὐτοῦ αὐτῷ ἐπετέθη ὁ ψαλμὸς ὁ τῆς ἐξομολογήσεως.
25	θεώρει γοῦν· κατὰ τὸν πεντήκοντα ἀριθμὸν \| ἡ μετάνοια	218
26	ἐπιτελεῖται. αὐτίκα γοῦν ὁ σωτὴρ γονγυζόντων τῶν Φαρισαί‐ ων περὶ τῆς \| γυναικὸς τῆς καθαρισθείσης ὑπ’ αὐτοῦ καὶ ἐλ‐ θούσης πλῦναι τοὺς πόδας αὐτοῦ τοῖς ἰδίοις δάκρυ\|σιν καὶ
28	ταῖς ἰδίαις τριξὶν ἐκμάξαι, προτείνει· “δύο χρεοφειλέται ἦσαν δανειστῇ ἑνί· ὁ εἷς ὤφειλεν \| δηνάρια πεντήκοντα, ὁ
29	ἕτερος πεντακόσια”. καὶ θεώρει ὅτι ἀμφοτέρων τῶν μετανο‐
30	ούντων τὸν ἀριθμὸν \| ἐν πέντ〈ε〉 διέταξεν· συγγένειαν γὰρ
30	ἔχει πρὸς τὸν πεντήκοντα ὁ πεντακόσια· δεκαπλασιασθεὶς γὰρ
30	ὁ πεντήκοντα γίνεται πεντακόσια. \|
107	κατά τι οὖν τοιοῦτο μυστήριον τὸ περὶ τοῦ ἀριθμοῦ καὶ ὁ ψαλμὸς ὁ τῆς ἐξομολογήσεως ἐν τούτῳ τέτα\|κται· ἐλέου γὰρ
2	δηλωτικός ἐστιν ὁ ἀριθμός. ἀμέλει γοῦν καὶ πεντηκοστὴν εἰσ‐ πράττονται οἱ νική\|σαντες πόλεμον. καὶ ὑπὲρ τῶν μὴ πολεμη‐ σάντων, ἀλλὰ φυλαξάντων τὰ σκεύη οἱ πολεμήσαντες \| καὶ περι‐
4	γενάμενοι πεντηκοστὴν τιθέασιν.
4	καὶ ὁ ἱερεὺς ἀρχόμενος τοῦ ἱερατεύειν ἀπὸ εἴκοσι καὶ \|
5	πέντε ἐτῶν ἕως πεντήκοντα ἐτῶν μένει. μετὰ τὰ πεντήκοντα ἔτη ο〈ὐ〉κέτι λειτουργεῖ, ἀλλὰ φυλάττει τὴν σκη\|νήν.
6	δείκνυσιν δὲ ὁ λόγος ὅτι δεῖ πρῶτον κατορθῶσαι καὶ πάν‐ τα ἱερατικῶς ἐκτελέσαι καὶ ἱερέα \| τέλειον γενέσθαι ὥστε
7	φθάσαι εἰς τὸν πεντήκοντα ἀριθμὸν καὶ τότε φυλάττειν τὰ ἐν τῇ σκηνῇ. διδάσκει \| δὲ ὁ λόγος ὅτι ἐν ταῖς προκοπαῖς
8	ἔργων καὶ αὐξήσεως χρεία, ὅταν δὲ τελειωθῇ τις, φυλάττειν \| ὀφείλει ἃ κατώρθωσεν.
9	ὥσπερ ὁ ὑγίειαν ἀναλαμβάνων ἐν τῷ ὑγιάζεσθαί [ἐσ]τιν, ἐν
10	τῷ προς\|άγεσθαι αὐτῷ τὰ βοηθήματά ἐστιν. ὅταν δὲ τὴν ὑγί‐ ειαν ἑκτικῶς ἀπολάβῃ καὶ σκηνὴν βεβαί\|αν, λοιπὸν προσάγει	220
11	ἑαυτῷ φυλακτικὰ τῆς ὑγείας, οὐ τὰ ἀναλαμβάνειν ποιοῦντα τὴν ὑγίειαν, ἀλλὰ \| φυλακτικά.
12	διὰ τοῦτο καὶ τὸν Ἀδὰμ ὁ θεὸς ἐν τῷ παραδείσῳ τέθεικεν “ἐργάζεσθαι καὶ φυλάττειν αὐτόν”. \| ἐργάζεσθαι δέ, ἵνα καρ‐
13	ποφορήσῃ, ἵνα καρποὺς τελείους ἀγάγῃ, φυλάττειν δὲ λοιπὸν
13	τὰ φυτὰ τὰ καρποφορήσαντα. \| ὥσπερ τὸ ἐργάζεσθαι καὶ φυλάττειν τὰ δύο δηλοῖ—ἐργά‐
15	ζεσθαι δὲ τὸ ἐνεργεῖν τὰ τῆς ἀρετῆς, τὰ τῆς γνώσεως \| τῆς
15	ἀληθείας, φυλάττειν δὲ τετελειωμένα—, οὕτω καὶ ὁ ἱερεὺς ὅσον ἀπολείπεται τοῦ πεντήκοντα ἀριθμοῦ, ἐν τῷ ἱε\|ρατεύειν
16	ἐστίν. ὅταν δὲ πληρώσῃ τοῦτον καὶ ἀποδειχθῇ τέλειος, τὸ τη‐ νικάδε φυλάττει λοιπὸν τὰ ἐν τῇ \| σκηνῇ. οὐκέτι αὐτὸς ἐρ‐
17	γάζεται, ἀλλὰ ἄλλων ἐργαζομένων αὐτὸς τὰς ἀπαρχὰς δέχεται, τὰς δεκάτας \| λαμβάνει.
18	ἐστὶν δὲ ὁ ἀριθμὸς οὗτος δευτέρου τετραγώνο〈υ〉 ἀριθμοῦ ἀρχή. τετράγωνός ἐστιν ὁ ἰσάκις \| μετρούμενος, δὶς δύο, τρὶς
19	τρεῖς. οὗτος οὖν ἑπτάι ἑπτά ἐστιν· καὶ λοιπὸν ἡ προσθήκη
20	τῆς μονάδος \| ἀρχὴν ἄλλου καταβάλλεται 〈 〉 ἑβδο‐
20	μηντάι ἑπτά. διὰ τοῦτο καὶ περὶ τῆς μετανοίας ὁ σωτὴρ ὑπὸ τοῦ Πέτρου \| ἐρωτώμενος· “ποσάχις ἁμαρτάνει; {λέγει} ἕως
21	ἑπτά”; 〈λέγει〉· “οὐ λέγω σοι ἕως ἑπτὰ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἑβδο‐
21	μη\|κοντάκις ἑπτά”.	222
22	τετράγωνός ἐστιν ὁ ἑπτάι ἑπτά. οὗτος δὲ πλευρὰς ἔχει ἁγίας· ἡ γὰρ ἑβδομὰς πολλά\|κις ἡμῖν ἀποδέδεικται ὅτι πάν‐
23	τοθέν ἐστιν εὐλογημένη· “εὐλόγησεν” γὰρ “ὁ θεὸς τὴν ἡμέ‐ ραν τὴν ἑβδό\|μην καὶ ἡγίασεν αὐτήν”, καί· “οἱ ὀφθαλμοὶ
24	κυρίου οἱ ἐπιβλέποντες πᾶσαν τὴν γῆν ἑπτά εἰσιν”. οὐχ ὅτι
25	ἑπτὰ \| οὕτω λέγω τρεῖς καὶ τέτταρες, ἀλλὰ πληρεστάτη ἐστὶν
25	ἐφόρασις αὐτοῦ καὶ ἐπίβλεψις. οὕτω γοῦν καὶ ἐν τῇ \| ἑορτῇ τῶν ἑβδομάδων ἡ πεντηκοστὴ ἄγεται ἡ κατὰ τὴν παλαιὰν διαθήκην καὶ τὴν νέαν· ἔχεις \| γὰρ
27	ἐν ταῖς πράξεσιν τῶν ἀποστόλων ὅτι· ”〈ἐν τῷ〉 συνπληροῦσθαι τὴν πεντηκοστὴν” ἡ δόσις \| τοῦ ἁγίου πνεύματος δέδοται, τὰ
28	διάφορα χαρίσματα τοῦ πνεύματος ἐπιμετρήθη· ἔδει γὰρ ὑπερ‐ βεβη\|κέναι τὸν ἑπτὰ ἑπτὰ ἀριθμὸν καὶ ἀρχὴν λαβεῖν ἄλλου
108	τοιούτου ἀριθμοῦ καὶ οὕτω τελειωθῆναι. \| ὁ πεντήκοντα οὖν
1	ἐπὶ πολλῶν παραλαμβάνεται μεγάλων. ὁ ἕβδομος μὴν πάλιν τέλειός ἐστιν. \| ἡ σκηνοποιία οὖν
2	ἐν τῷ ἑβδόμῳ μηνὶ γίνεται κατ’ Ἑβραίους. πάλιν 〈ἓξ〉 ἔτη ἐσπείρετο ἡ γῆ, τῷ δὲ ἑβδό\|μῳ ἔτει ἄ‐
3	σπορος. ἔμενεν τοῖς πτωχοῖς φυλαττόμενος ὁ ἐνιαυτὸς ἐκεῖ‐ νος. κἀκεῖ οὖν πάλιν, εἰ διὰ ἑπτὰ ἐ\|τῶν ἄγεταί τις πανή‐
4	γυρις, πάλιν ἑβδομαδικός ἐστιν ὁ ἐνιαυτὸς ἐκεῖνος.
5	ἑπτὰ ἑπτὰ ἄγεται δὲ καὶ κατὰ τὸν \| λεγόμενον παρὰ Ἑ‐
5	βραίοις Ἰωβηλαῖον. ὁ Ἰωβηλαῖος πεντηκοστός ἐστιν ἐνιαυ‐ τός. διὰ πεντήκον\|τα ἐτῶν ἐπετελεῖτό τινα πανηγυρικά. πλεῖ‐ ον δὲ εἶχεν οὗτος ὁ ἐνιαυτὸς τῶν ἄλλων ἐνιαυτῶν. ἐλέγο\|μεν
7	εἶναι καὶ ἑβδόμους ἐνιαυτοὺς καὶ ἑβδόμους μῆνας. ἐν τῷ πεν‐
7	τηκοστῷ ἐνιαυτῷ τῷ καλουμένῳ \| Ἰωβηλαίῳ καὶ χρ̣εοκοπία ἐγί‐	224
8	νετο τῶν χρεῶν. ἐχαρίζοντο οἱ δανεισταὶ ὑπὸ τοῦ νόμου εἰς τοῦτο ἀγόμε\|νοι, ἐχρεοκόπ[ου]ν κατὰ τὴν δύναμιν, καὶ οὐδὲ
9	τόκους εἰσεπράττετο. καὶ ἄλλο· αἱ οἰκίαι αἱ ἀποδ〈ε〉δομέναι \|
10	καὶ οἱ ἀγροὶ λυτρωτοὶ ἐγίνοντο τῷ πεντηκοστῷ ἐνιαυτῷ. εἰ εἶ‐ χεν ὁ πωλ〈ή〉σα〈σ〉 δοῦναι τὸ τίμημα, \| ἀπεκαθίστατο αὐτῷ ἡ
11	κτῆσις ἑαυτοῦ ἣν εἶχεν πρότερον. ᾐνίττετο δὲ ὁ λόγος τοῦτο, ὅτι καὶ ἐάν \| τις τὴν πολι‐
12	τείαν ἑαυτοῦ ἐκποιήσηται—πολλάκις δὲ ἡ πολιτεία οἰκία εἴρηται, ὡς τό· “ἐὰν ποιήσῃ τοὺς \| Ἰησοῦ λόγους ὁ ἀκού‐
13	σας αὐτούς, οἰκοδομεῖ τὴν οἰκίαν ἑαυτοῦ”. καὶ πάλιν· “ἐπεὶ ἐφοβοῦντο αἱ μαῖαι τὸν θεόν, \| ἐποίησαν ἑαυταῖς οἰκίας”.
14	ἄρα περὶ 〈μό〉νων γυναικῶν μαιουμένων ταῦτα γέγραπται προη‐
15	γουμένως· \| οὐκ εἶχαν γὰρ οἰκίαν καὶ πρότερον. διὰ τὸν φό‐
15	βον τοῦ θεοῦ οἰκοδόμησαν οἰκίας ταύτας, τὰς πολιτείας \| τὰς ὀρθάς, τὰς σὺν φόβῳ θεοῦ κατορθουμένας. ἡ οἰκία ἤδη
16	πεφανέρωται. καὶ τὸν ἀγρόν τις δὲ ἐκεῖνον, \| ὃν πρότερον εἶχεν καὶ
17	ἠμέλησεν περὶ τὴν ἐπιμέλειαν αὐτοῦ, ἀναλαμβάνει ὥστε σπεῖ‐ ραι πάλιν αὐτοῦ \| τὸ καλὸν σπέρμα, σπεῖραι εἰς δικαιοσύ‐
18	νην, τρυγῆσαι εἰς καρπὸν ζωῆς, γενήματα δικαιοσύνης συναγα\|‐ γεῖν ἀπ’ αὐτοῦ.
19	μηδέποτε οὖν εἰς τὰς ἐπιγραφὰς τῶν ψαλμῶν σκόπει. οὗτος
20	οὖν “πρὸ τοῦ χρισθῆναί” ἐστιν. \| ἐὰν ζητῇς τὴν ἐπιγραφήν,
20	ἔδει μᾶλλον τοῦτον μὴ εἰκοστὸν ἑκτὸν εἶναι. ἔτι μὴν ὁ Ἀ‐ βεσσαλὼν ἐπέθετο \| τῷ πατρὶ μετὰ 〈τὰ κατὰ〉 τὴν τοῦ Οὐρίου·
21	ὅσον ἧκεν εἰς τάξιν ἀριθμῶν, μετὰ τὸν πεντηκοστόν· καὶ τρί‐
21	τος ἐπιγρά\|φεται ὁ ψαλμὸς ἐκεῖνος. εἰς τὰς δυνάμεις τῶν ἀριθμῶν σκοποῦμεν καὶ οὕτω τὴν τάξιν τῶν νοημά\|των ἐκλαμ‐	226
23	βάνομεν, οὐχ ἁπλῶς εἰς τοὺς ἀριθμούς.
23	ἐρώτησέν μέ τις τὸ “πᾶσα σοφία παρὰ κυρίου”, καὶ ἔλε‐ γον ὅτι \| ἐὰν λέγῃ “πᾶσα σοφία”, πᾶσαν τὴν κατ’ εἶδος λέ‐
25	γει, ἐὰν δὲ λέγῃ “πᾶσα ἡ σοφία”, μίαν ὅλην λέγει. \| ὡς καὶ
25	ἐὰν λέγωμεν “πᾶσα ἡ πόλις”, μίαν λέγομεν ὅλην, ὅταν δέ· “πᾶ‐ σα πόλις κατὰ νόμον διοι\|κεῖται”, οὐ μίαν λέγομεν, ἀλλὰ πά‐
26	σας τὰς πόλεις.
26	καὶ οἱ ἀριθμοὶ οὖν ἐν τοῖς πράγμασιν κεῖνται οὐ πρὸς \| ἄλλου τεθέντ〈ε〉ς ἢ ὑπὸ τοῦ θεοῦ. πάντα δὲ ἐν σοφίᾳ ποιήσας
27	καὶ τοὺς ἀριθμοὺς ἐν σοφίᾳ ἐποίησεν. \| ἐπεί, εἰπέ μοι, τὸ ἐν τῷ Ἰσαίᾳ πότε δοκεῖς πληροῦσθαι; “καὶ ἔσται”, λέγει, “μετὰ ἑβδομήκοντα ἔτη ἀ\|ποκαταστήσεται
29	〈Τύροσ〉 εἰς τὸ ἀρχαῖον”, ἀπὸ πότε τῶν ἑβδομήκοντα ἐτῶν
30	ἀριθμουμένων; \| οὐδὲ ὧδε, ἵνα κατὰ τὴν ἱστορίαν λαμβάνω‐
109	μεν, ἀλλὰ ἑβδομήκοντα περιόδους τοῦ ἡλίου \| τῆς δικαιοσύ‐
1	νης ἐνιαυτοὺς ἑβδομήκοντα· περιοδεύει γὰρ ὁ ἥλιος τὰς ψυ‐ χὰς φωτίζων καὶ τὰ δόγματα \| τῆς ἀληθείας φανερῶν καὶ ἐκ‐ πέμπων τὰς ἀκτῖνας. ὅταν οὖν τις τελειωθῇ καὶ καταπαύ\|σῃ
3	τῆς προκοπῆς εἰς τὸ τέλος ἀφιγμένος, τότε συνέστη αὐτῷ τὰ
3	ἑβδομήκοντα ἔτη. ὡς \| πρὸς τὸ ῥητὸν τὸ προκείμενον οὐκ οἰκεία ἡ παρέκβα‐
4	σις, ὡς δὲ πρὸς ἐρώτησιν ἀναγκαία. \|
5	7 εἰσάκουσον, κύριε, τῆς φωνῆς μου, ἧς ἐκέκραξα.
5	φωνὴν ἔκραξα πρὸς σὲ αἰτούμενος, ἃ καλόν \| μοι ὑπαρχθῆ‐	228
6	ναι. καὶ τὸ δὴ παράδοξον· εὐχῆς εὐχὴν ἀναπέμπει· ὁ γὰρ παρα‐ καλῶν τινα τὴν φθάσασαν \| εἰσακουσθῆναι αὐτοῦ εὐχήν, εὐχὴν
7	ἀντὶ εὐχῆς προτείνει. εὐχόμενος ἐβόησα πρὸς σὲ πάλιν ἀπι‐ ών, \| ἵνα εἰσακούσῃς ταύτης τῆς φωνῆς, ἧς πρὸς σὲ ἐκέκραξα. οὐ πᾶς γὰρ ὁ κράζων κατ[ὰ τὸ]ν ἔσω ἄνθρωπον \| πρὸς θεὸν
9	κράζει, ἀλλὰ ὁ τὰ τοῦ θεοῦ λέγων, ὁ αἴτησιν πρὸς αὐτὸν
10	προσάγων. κράζουσιν καὶ Σοδομ̣[ῖ]ται, ἀλλ’ οὐ πρὸς \| τὸν
10	θεόν· “κραυγὴ Σοδόμων καὶ Γομόρρων πεπλήθυνται καὶ αἱ ἁμαρ‐ τίαι αὐτῶν μεγάλαι σφόδρα”. καὶ περὶ \| Νινευιτῶν λέγεται
11	ὅτι· “ἀνέβη ἡ κραυγὴ τῆς κακίας αὐτῶν”, τὸ πλῆθος τῆς κα‐ κίας. καὶ ἐν τῷ Ἰσαίᾳ· “ἔμεινα τοῦ \| ποιῆσαι δικαιοσύνην,
12	ἐποίησεν δὲ κραυγήν”. ἐπίτασις οὖν κακίας ἐστὶν ἡ κραυγὴ
12	Σοδομιτῶν. κράζει δὲ πρὸς \| θεὸν ὁ εὐχόμενος {ὅταν} ἐπιτεταμένην
13	〈φων〉ήν, ὅταν περὶ μεγάλων εὔχηται, οὐ περὶ εὐτελῶν καὶ εὐκατα\|φρονήτων, ὁ αἰτούμενος ἵνα δοθῇ αὐτῷ ἀγαθά. τὰ δὲ
15	ἀγαθὰ ἑρμήνευσεν ὁ ἕτερος εὐαγγελιστὴς τὸ ἅγιον \| πνεῦμα·
15	τὸν αὐτὸν γὰρ τόπον γράφοντες ὁ μὲν 〈Μαθαῖοσ〉 λέγει· “δώ‐ σει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν”, ὁ 〈Λουκᾶσ〉· \| “δώσει πνεῦ‐
16	μα ἅγιον”.
16	τὸ πνεῦμα δὲ ἓν ὂν κατὰ τὰ διάφορα αὐτοῦ χαρίσματα πλῆ‐ θος ἀγαθῶν ἐστιν· \| ὁ γὰρ τὸ ἅγιον πνεῦμα ἔχων ἔχει τὰ χα‐
17	ρίσματα τοῦ πνεύματος ἀγαθὰ ὄντα πλείονα. καὶ τῇ μὲν οὐσίᾳ ἕν ἐστιν, \| ταῖς δὲ ἐπινοίαις πολλὰ ἀγαθά.
18	ὡς καὶ ὁ θεὸς εἷς ἐστιν κατ’ οὐσίαν. λέγεται δὲ καὶ κατὰ
18	διαφόρους ἐπινοίας πολλά· \| ἀγαθός, ἄτρεπτος, ἀναλλοίωτος,	230
19	πηγή, φῶς· καὶ πάλιν ὁ σωτὴρ ὡσαύτως εἷς ὢν κατ’ ὑποκείμε‐
20	νον λέγεται ζωή, \| ἀλήθεια.
20	“αἰτεῖτε”, φησίν, “τὰ μεγάλα, καὶ τὰ μικρὰ ὑμῖν προστε‐ θήσεται”. ὥστε ὁ μικρὰ αἰτούμενος \| 〈λέγει〉 μὲν πρὸς θεόν,
21	οὐκ ἐπιτεταμένην δὲ φωνήν. “αἰτεῖτε”, φησίν, “τὰ ἐπουράνια, καὶ τὰ ἐπίγεια \| ὑμῖν προστεθήσεται”.
22	ὁ περὶ τῶν αἰσθητῶν οὖν προηγουμένως εὐχὴν ἀναπέμπων οὐ κράζει \| πρὸς τὸν θεόν· ἠρέμα πρὸς αὐτὸν λέγει. ὁ δὲ αἰ‐
23	τούμενος ἐκεῖνα ἀληθῶς μεγάλα καὶ ἐπουράνια καὶ θεοποι\|‐ οῦντα κράζει πρὸς θεόν. ἡ νόησις δέ ἐστιν ἡ κραυγή.
24	7—8 ἐλέησόν με καὶ εἰσάκουσόν μου, σοὶ εἶπεν ἡ καρδία
24	μου. \|
25	ὁ νοῦς μου σοὶ εἶπεν· τὸν ἔλεον παρὰ σοῦ αἰτῶ. ἡ καρ‐ δία μου τὸν ἔλεον παρὰ σο〈ῦ〉 προσδοκᾷ καὶ λέγει σοὶ \| ὅτι
26	“ἐπάκουσόν μου”.
26	ταῦτα ἀντιστρέφει πρὸς ἑαυτά· ὁ ἐλεώμενος ὑπὸ θεοῦ εἰσ‐ ακούεται καὶ ὁ εἰσακουόμενος \| ἐλεᾶται. οὐκ ἔστιν οὖν θά‐
27	τερον πρὸ θατέρου εἰπεῖν. προηγεῖται δὲ τοῦ ἐλεῆσαι τὸ εἰσ‐ ακοῦσαι. οὐ πάντως δὲ \| χρόνῳ πρότερον.
28	καὶ ὥσπερ οὐκ ἔστιν ἐπιφάνειαν πρὸ χρώματος εἰπεῖν οὐ‐ δὲ χρῶμα πρὸ ἐπιφανείας. \| εἰ ἔστιν χρῶμα, ἔστιν ἐπιφάνεια.
29	εἰ ἔστιν ἐπιφάνεια, κέχρωσται. προεπινοεῖται ἡ ἐπιφάνεια. \|
110	δεῖ ἐπιφάνειαν εἶναι, ἵν’ οὕτω χρῶμα. τὸ δὲ “δεῖ” οὐ κατὰ
1	χρόνον λαμβάνω, ἀλλὰ κατὰ νόησιν. “σοὶ εἶπεν ἡ καρ\|δία μου”.	232
2	πρόσωπα σημαίνει. κατὰ πᾶν ῥῆμα τὰ τρία πρόσωπα σημαί‐ νεται, τὸ λέγον, καὶ πρὸς ὃ λέγει, καὶ περὶ οὗ \| λέγει.
3	πρόσωπον οὖν ἐστιν τοῦ εὐχομένου τὸ νῦν ἀπαγγέλλον. ἀπαγγέλ‐
3	λει δὲ τὴν δέησιν οὐκ ἄλλῳ ἢ τῷ θεῷ. \| 8 ἐξεζήτησ〈α〉 τὸ πρόσωπόν 〈σ〉ου.
4	ἡ καρδία μου ἡ λέγουσα· “ἐλέησον καὶ εἰσάκουσόν μου”.
5	οὐ νῦν πρότερον \| ἐζήτησά. σου τὸ πρόσωπον, οὐ νῦν μόνον
5	παρεκάλεσα τό· “ἐπίφανον τὸ πρόσωπόν σου καὶ σωθησόμεθα”. \| ἐπιτεταμένην δὲ ζήτησιν σημαίνει, εἰ ἐξεζήτησα.
6	8 τὸ πρόσωπόν σου, κύριε, ζητήσω. \| ἡ καρδία μου τὸ πρόσωπόν σου, κύριε, ζητήσει. εἰ καὶ “ἐξ‐
7	εζήτησα” καὶ ἔσχον αὐτὸ καταλάμπον με, ἀλλ’ οὐ παύομαι μέ‐ χρι \| τούτου. πάλιν ἐκζητῶ αὐτό.
8	9 μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπ’ ἐμοῦ. ὁ ὀφθαλμὸς \| ὁ ὑγιαίνων κ[αὶ σῴ]ζων τὴν ὁρατικὴν ἀρετήν,
10	ὅτε πάρεστιν φῶς {ἐστιν}, πόθον αὐτοῦ ἔχει, οὐ κορέν\|νυται
10	αὐτοῦ ποτε· ἀκόρεστον γὰρ τοῖς ὀφθαλμοῖς ἐστιν τὸ φῶς· “γλυ‐ κύ ἐστιν ὀφθαλμοῖς”, ὡς ὁ ἐκκλη\|σιαστὴς λέγει. οὐδεὶς δὲ τοῦ
11	γλυκέος κόρον λαμβάνει. ἔστιν γλυκέα τὰ τίκτοντα κόρον, οἷ‐
11	ον ἡ ἐκ μέλι\|τος γλυκύτης. ἡ δὲ ἐκ τοῦ φωτὸς οὐκ ἔχει κό‐	234
12	ρον, μάλιστα, ὅταν ἔχῃ τὴν οἰκείαν ἀρετὴν ἡ ὄψις. λοιπὸν ἀπὸ τῶν \| αἰσθητῶν ἐπὶ τὰ νοητά· ὁ τοῦ ἔσω ἀν‐
13	θρώπου ὀφθαλμὸς ἢ οἱ ὀφθαλμοὶ οὐδέποτε κορέννυνται οὐδὲ \| κόρον λαμβάνουσιν τοῦ προσώπου τοῦ θεοῦ· ἐπιφαινόμενον γὰρ
15	ἀεὶ φωτίζει καὶ αὐξάνει καὶ τὸν πόθον. \| “ἐσημειώθη” γοῦν
15	“ἐφ’ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, κύριε”· παραμένει. τὸ δὲ τοῦ ἡλίου ἢ ἁπαξαπλῶς τοῦ \| αἰσθητοῦ φωτὸς οὐ παραμένει. ἐ‐
16	ὰν γοῦν τις ἀναχωρήσῃ ἀπὸ τοῦ ὁρᾶν τὸ φῶς ἢ μύσῃ τοὺς ὀφθαλ‐ μούς, \| οὐκ ἔχει αὐτὸ σεσημειωμένον. φαίνεται δὲ τὸ νοητὸν φῶς παραμένον τῷ φωτισθέντι, ἀναπόβλη\|τόν ἐστιν.
18	9 μὴ ἐκκλίνῃς ἐν ὀργῇ ἀπὸ τοῦ δούλου σου. ἔστιν ποτὲ δοκεῖν ἐκκλίνειν τὸν θεόν, μὴ ἐν \| ὀργῇ δέ.
19	ἔδοξάν {αν} τινες, ὅτι ἐξέκλινεν ἀπὸ τοῦ Ἰώβ, ὅτε παρεδόθη
20	τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ καὶ τὰ τέκνα \| καὶ τὸ σῶμα τῷ ἐξαιτησα‐
20	μένῳ· ἀλλ’ οὐκ ἐν ὀργῇ τοῦτο γέγονεν. μὴ οὕτω τὰ κατ’ ἐμὲ γένοιτο ἐξ ἡμετέρας \| ῥαθυμίας ὥστε
21	ἐν ὀργῇ ἐκκλῖναι ἀπ’ ἐμοῦ τὸ πρόσωπόν σου. ἀμφότερα οὖν δύναται· μὴ τοιαῦτά μοι \| πραχθείη ὥστε ὀρ‐
22	γισθέντα σὲ ἐκκλῖναι ἀπ’ ἐμοῦ. ἢ οὕτως· μὴ οὕτως ὀργισθείην ὥστε στερηθῆναι τῆς \| παρ‐
23	ουσίας σου.
23	9 βοηθός μου γενοῦ, μὴ ἀποσκορακίσῃς με.
23	ἔνια ἀντίγραφα ἔχει· “μὴ ἐνκατα\|λίπῃς με”. τὸ αὐτὸ δέ	236
24	ἐστιν τὸ ἀποσκορακίσαι, τὸ ἀπορίψαι, τὸ ἀποπέμψαι. ἐν γοῦν
25	τῷ Ἰσαίᾳ φέρεται· \| “καὶ ἀποσκορακιεῖ αὐτόν”.
25	καὶ θεώρει γε τὴν ἀκρίβειαν τῆς λέξεως· οὐκ ἀεὶ τὸ γε‐ νέσθαι γένεσιν σημαίνει, \| ἀλλὰ ἐκεῖνο δηλοῖ, ὃ ἡ προσθήκη
26	βούλεται. πρόσκειται δὲ ὧδε τὸ “βοηθός μου γενοῦ”. μὴ γὰρ ὁ γινόμε\|νός τινι βοηθὸς “γίνεται”.
27	εἶπον δὲ καὶ ἄλλοτε ὅτι τὰ ῥήματα τὰ γένεσιν ὑποβάλλον‐ τα ἐὰν ἀπολελυ\|μένως λέγηται, δημιουργίαν σημαίνει· ”〈πάντα〉
28	δι’ αὐτοῦ ἐγένετο”, ἀντὶ τοῦ· “πάντα δι’ αὐτοῦ ὑπέστη”. \| “ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν”. οὐκ εἶ‐
111	πεν· “τί ἐποίησεν”, ἀλλ’ αὐτὸ τοῦτο “οὐρανὸν \| καὶ γῆν”.
1	ὅταν δὲ λέγῃ ὅτι· “βοηθός μου γενοῦ, μὴ ἐνκαταλίπῃς με”, τοῦτο λέγει· “βοηθὸς μοὶ γενοῦ”. σχέσιν \| σημαίνει τὴν βοη‐
2	θοῦ πρὸς βοηθούμενον. οὕτω λέγομεν καί· “διδάσκαλός 〈μου〉 γενοῦ”, καὶ οὐ δήπου οὐσίωσιν \| σημαίνει, ἀλλὰ “ἐμοὶ δι‐
3	δάσκαλος γενοῦ”.
3	τοιαῦτά ἐστιν καὶ τὰ λεγόμενα περὶ τοῦ σωτῆρος· “κατα‐ νοήσατε \| τὸν ἀπόστολον καὶ ἀρχιερέα τῆς ὁμολογίας ἡμῶν,
5	πιστὸν ἐν τῷ ποιήσαντι αὐτόν”. ἀπόστολον \| αὐτὸν ἐποίησ〈εν〉,
5	οὐχ ἁπλῶς αὐτὸν ἐποίησεν, ἀλλὰ ἀπόστολον. καὶ ὅρα γε· ἡ οὐ‐
5	σία τοῦ υἱοῦ ἀίδιός ἐστιν. \| τὸ δὲ γενέσθαι ἀπόστολον τότε γίνεται, ὅταν ἀποστῶσίν τινες ἀπ’ αὐτοῦ· πρὸς τοὺς μακρὰν γὰρ πέμ\|πεται. καὶ θεώρει,
7	ὅτι συνυπάρχει τὸ ἀπόστολον αὐτὸν γενέσθαι τῷ εἶναι μακράν τινας αὐτοῦ, \| μεμακρυνμένους αὐτοῦ.
8	πάλιν ἀρχιερεὺς γίνεται, ὅταν ἦσαν ὑπὲρ ὧν ἱερᾶται. οὐ τότε δὲ ἡ 〈ὑπό〉\|στασις τοῦ σωτῆρος γέγονεν, ὡς ἐκεῖνοι οἴ‐	238
9	ονται, ἀλλὰ ἡ ἀρχή, ἡ ἀρχι{ι}ερωσύνη.
10	οὕτω π[ά]λιν καὶ ἐν ταῖς \| πράξεσιν τῶν ἀποστόλων λέγει·
10	“τοῦτο ἀσφαλῶς γιγνωσκ〈έτ〉ω πᾶς οἶκος Ἰσραὴλ ὅτι καὶ κύρι‐ ον αὐ\|τὸν καὶ χριστὸν ἐποίησεν ὁ θεός”. κύριος γίνεται τῶν προσφευγόντων εἰς τὸ δουλεύειν αὐτῷ. ἐὰν καὶ σήμερόν \| τις
12	οὖν ἄρξηται δουλεύειν αὐτῷ, σήμερον αὐτῷ κύριος γέγονεν. καὶ ἐὰν ὑποβάλῃ τις αὐτὸν τῇ αὐτοῦ βασιλεί\|ᾳ καὶ τῇ αὐτοῦ
13	ἱερωσύνῃ, χριστὸς αὐτῷ σήμερον γέγονεν· ὁ γὰρ χριστὸς οὐ‐ δὲν ἕτερον ἢ βασιλέα καὶ ἀρχι\|ερέα δηλοῖ. ἀμέλει γοῦν ὁ Ἀ‐
14	ρὼν ἐλέγετο χριστὸς κυρίου, καὶ οἱ βασιλεῖς ἐλέγοντο χριστοὶ
15	κυρίου, καὶ περὶ αὐτοῦ \| τοῦ Σαούλ· “μάρτυς κύριος καὶ μάρ‐
15	τυς ὁ χριστὸς αὐτοῦ”. καὶ τοῦτο· “μὴ ἅπτεσθε τῶν χριστῶν
15	μου”. “βοηθός \| μου” οὖν “γενοῦ, 〈μὴ ἀποσκορακίσῃς με〉”· μὴ
16	ἀποπέμψῃς με ἀπὸ σοῦ. περί τινων λέγεται· “ἀπώσ[ετ]αι αὐ‐ τοὺς ὁ θεός, ὅτι οὐκ εἰς\|ήκουσαν αὐτοῦ, καὶ ἔσονται πλανῆ‐ ται ἐν τοῖς ἔθνεσιν”. ὅταν ἀποστῶσιν, ἀπεσκορακίσθη\|σαν ὧδε
18	κἀκεῖσε φερόμενοι, οὐκέτι γνώμην ἔχοντες βεβαίαν. τὴν δὲ αἰτίαν ἡμῖν προσάπτει· \| “ὅτι οὐκ εἰσήκουσαν”. οὐ θελητὸν
19	αὐτῷ ἐστιν τὸ ἀπώσασθαί τινας ἀπ’ αὐτοῦ. θελητὸν δὲ αὐτῷ
20	ἐστιν \| τοὺς μὴ εἰσακούσαντας ἀποπέμψαι, ἵνα μὴ δόξῃ ἀρε‐ τὴν μισεῖν. καὶ ἐπεὶ οὐκ εἰσήκουσαν, “κατὰ τὸ πλῆθος \| τῶν
21	ἀνομιῶν αὐτῶν ἔ〈ξ〉ωσον αὐτούς, ὅτι παρεπίκρανάν σε, κύριε”.
21	〈τοῦτο〉 τὸ ἀποσκορακισθῆναί ἐστιν. \| λέγουσιν δὲ καὶ ἔκ τινος ἐτυμολογεῖσθαι τὴν λέξιν ὥστε
21	τὸ ῥίνημα τοῦ σιδήρου κόρα λέγουσιν \| εἶναι. ῥᾳδίως τὸ ῥί‐	240
23	νημα οἷα κόνις ἐκπέμπεται. μὴ τοιοῦτος τοίνυν γενοίμην ὥστε ἀποσκορα\|κισθῆναι. σκεῦος χρυσοῦν εἶναι θέλω ἢ σκεῦ‐
25	ος χαλκοῦν, οὐ μὴν τὸ ἀπορίνημα. τοῦτο δὲ ἐκπέμ\|πεται καὶ
25	ἀποβάλλεται.
25	9 καὶ μὴ ἐνκαταλίπῃς με, κύριε ὁ θεὸς ὁ σωτήρ μου. ἐπεὶ καὶ κύριός μου εἶ \|—δουλεύω σοι γάρ—καὶ θεός
26	μου—ἐπεὶ τέκνον εἰμὶ τοῦ Ἀβραάμ, θεὸς δὲ εἶ “τοῦ Ἀβρα‐ ὰμ καὶ τοῦ Ἰσαὰχ” \| καὶ τῶν δηλονότι ἐξ ἐκείνων—, ὡς δοῦ‐
27	λος πρὸς κύριόν εἰμι, ὡς λατρεύων γνησίως πρὸς θεόν, θερα\|‐ πευόμενος, ὡς σῳζόμενος πρὸς σωτῆρα. ἐπεὶ τοίνυν ταῦτά μοι
28	πάντα γέγονας, οὐκ ἐνκαταλείπεις με. \|
112	10 ὅτι ὁ πατήρ μου καὶ ἡ μήτηρ μου ἐνκατέλιπέν με. ῥητὸν εὐαγγελικὸν προσαφηνίσαι θέλω, \| ἵν’ ἐξ ἐκείνου
2	νοηθῇ τοῦτο. καὶ ἡ παλαιὰ γραφὴ καὶ τὸ εὐαγγέλιον καὶ αὐ‐ ταὶ αἱ τοῦ σωτῆρος προ〈τρ〉οπαὶ δι\|δάσκουσιν ἀγαπᾶν πατέρα
3	καὶ μητέρα. ἄκουε· ἐάν τις μισῇ πατέρα, οὐχ ὡς πατέρα μι‐ σεῖ αὐτόν, \| ἀλλὰ ὡς ἀσεβῆ, καὶ μισεῖ αὐτὸν οὐχ ᾗ πατήρ
4	ἐστιν, ἀλλ’ ᾗ ἀσεβής ἐστιν. καὶ ὁ ἀγαπῶν πατέρα, διὰ τοῦτο
5	ἀγαπᾷ αὐτόν, ὅτι ἀληθῶς ☩απατηρη☩ ὅταν οὕτως ἐκτρέφῃ φόβῳ
5	καὶ νουθεσίᾳ, ὅταν ὡς \| δίκαιος ἐκτρέφῃ. “καλῶς” δὲ “ἐκτρέ‐ φει πατὴρ δίκαιος”. εἶπον οὖν ὅτι σχεδὸν πᾶσαι αἱ γρα\|φαὶ	242
7	περὶ τιμῆς γονέων διαγορεύουσιν καὶ κολάζουσιν τοὺς λιπο‐ τάκτας· “ὁ κακο\|λογῶν πατέρα ἢ μητέρα τελευτήσει θανάτῳ”. λοιπὸν οὖν ἄκουε· “ὁ φιλῶν πατέρα \| ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ
9	οὐκ ἔστιν μου ἄξιος”. καίτοι “τίμα τοὺς γονεῖς καὶ φίλει
10	πατέρα καὶ μη\|τέρα”, ἀλλ’ ὅταν ὑπὲρ τὸν θεόν, διαβάλλεται· προκειμένου γὰρ ὁμολογῆσαι τὴν ἀλήθειαν ἐπηρ\|τημένου διωγ‐
11	μοῦ, καὶ ὅταν λέγῃ· “διὰ τὸ γ〈ῆ〉ρας τοῦ πατρὸς καὶ τῆς μη‐ τρὸς οὐ βούλομαι ἀπο\|θανεῖν”, καὶ προδοῖ, ὑπὲρ τὸν θεὸν τοὺς γονέας ἠγάπησεν, προέκρινεν τὴν πρὸς τοὺς \| γονέας
13	διάθεσιν τῆς πρὸς θεὸν εὐσεβείας. καὶ τοῦτό ἐστιν ὃ δια‐
13	βάλλεται. ἐν τῷ εὐαγγελίῳ \| γοῦν ὁ σωτὴρ λέγει· “στραφείς”, φησίν,
14	“ὁ Ἰησοῦς εἶπεν τοῖς ὄχλοις· εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλ‐
15	θεῖν, ἐὰν \| μή τις μισήσῃ τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα
15	αὐτοῦ καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὰ τέκνα, \| οὐ δύναταί μου εἶναι μαθητής”. ἂν τιμὴν̣ περὶ γονέων ἐνομο‐ θέτησα〈σ〉 καὶ ἄθλους μοι με\|γάλους ὑπέσχου λέγων ὅτι· “τί‐
17	μα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται \| καὶ ἔσῃ μακροχρόνιος ἐπὶ τῆς γῆς”, πῶς νῦν λέγεις ὅτι· “εἰ μὴ μισήσῃ τις τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα, \| οὐ δύναταί μοι
19	ἀκολουθῆσαι”; τὸ μῖσος ὧδε ἑτέρως λέγεται τὸ μὴ προκρῖναί
20	τι τοῦ θεοῦ. προκειμέ\|νου τοῦ θεὸν ἀγαπῆσαι μάλιστα ἐν
20	καιρῷ ἀγῶνος, ἐν καιρῷ διωγμοῦ, προκριτέα ἐστὶν πάντων \| ἡ τοῦ θεοῦ ἀγάπη. ἐὰν ἀνθέλκῃ γονεὺς ἢ γῆρας γονέως, “προ‐
20	τίμησον τὸν θεόν, ἐπεὶ οὐ δύνῃ ἀκολουθῆ\|σαι ἐμοί”.	244
22	τὸ μισῆσαι οὖν τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα οὐκ ἐκεῖνο τὸ μῖσος σημαίνει, καθ’ ὃ προβαλλόμεθα \| καὶ βδελυσσόμεθα,
23	ἀλλὰ κατὰ τὸ μὴ προκρίνειν αὐτοὺς τοῦ θεοῦ. οὕτω καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα, οὕτω τοὺς \| ἀδελφούς. “ἔτι δὲ καὶ
24	τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν μισήσει”, λέγει. τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν μισεῖ
25	δὲ ὁ θάνατον ὑφιστά\|μενος ὑπὲρ μαρτυρίου, ἀλλ’ ἕνεκα τοῦ σωτῆρος· θεώρει γὰρ τί λέγει· ὁ μισῶν πατέρα “ἕνεκεν \| ἐμοῦ”,
26	οὐ καθάπαξ. πάντων προκριτέος ἐστὶν ὁ σωτήρ. ὥσπερ οὖν τις μισεῖ καὶ μητέρα ἕνεκεν \| τοῦ σωτῆρος. τὸ μῖσος τοῦτο οὐ
27	διαβολὴν φέρει. ὁ οὕτω μισήσας τοὺς γονέας διὰ τὸν σωτῆ‐ ρα ἐνκ[α]\|ταλείπεται ὑπ’ αὐτῶν. διὸ λέγει· “ὅτι ὁ πατήρ
28	μου καὶ ἡ μήτηρ μου ἐνκατέλιπέν μ〈ε〉”. τὴν ἐνκατάλειψιν	246

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86

87

88

89

90

91

92

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112