DIDYMUS CAECUS :: Commentarii in Psalmos 20–21

TLG 2102 016 :: DIDYMUS CAECUS :: Commentarii in Psalmos 20–21 DIDYMUS CAECUS Scr. Eccl. (Alexandrinus: A.D. 4) Commentarii in Psalmos 20–21 Source: Doutreleau, L., Gesché, A., Gronewald, M. (eds.), Didymos der Blinde. Psalmenkommentar, pt. 1 [Papyrologische Texte und Abhandlungen 7] Bonn: Habelt, 1969: 2–228. Citation: Codex page — (line)

1	Ἔχ̣[ο]μ̣ε̣ν̣ περὶ θεοῦ διάλημψιν καὶ ἀπὸ τ̣ῆς γραφῆς καὶ τῆς κ[ο]ινῆς ἐννοίας ὅτι ἄτρεπτός ἐστιν, \| ὅ[τι ἀ]ναλλοί‐
2	ωτός ἐστιν· ὁ γὰρ ὅλως μὴ ὑποκείμενος ποιότη̣[τι οὐ τρέ‐ πετ]αι, οὐκ ἀλλοιοῦται· οὐδὲν \| γ̣ὰ̣ρ̣ ἕτερ̣ό̣ν̣ ἐστιν ἀλλοί‐
3	ωσις ἢ κατὰ ποιὸν μεταβολή. οὐ [πᾶσα μεταβο]λ̣ὴ ἀλλοίωσίς ἐστιν, \| ἀλλ’ ἡ κ̣[ατὰ] π̣οιότητα. εἰ[σ]ίν γ̣ε̣ κα[ὶ ἄλλαι]
4	μεταβολαί, ἐπε[ὶ καὶ κινήσεις εἰσ]ὶν ἄλλαι. τὸ γ̣ι̣νόμενον \|
5	μεταβάλλει, ἀλλ’ οὔκ ἐστιν ἀ̣λ̣λο[ί]ω̣[σ]ι̣ς ἡ κί[ν]η̣[σ]ις αὕτη. τὸ αὐξό̣μ̣[ενον μεταβάλλ]ει, ἀλλ’ οὔκ ἐστιν ἀλλοί\|ω‐
6	σις αὕτη· προσθήκη γὰρ καὶ αὔξησις̣ π̣[ο]σ̣[ο]ῦ̣ ἐστιν ἡ τοι‐ αύτη κ[ί]ν̣η̣[σ]ις. ὅ̣[τ]αν δὲ ἐκ φα̣ύ̣λ̣ο̣υ σ[πο]υ̣\|δα̣ῖ̣ος̣ ἢ̣ ἐ̣κ̣
7	σπουδαίου φαῦλος γένητ̣[α]ί τ̣ι̣ς̣, ἠ̣λλοίωται κατ̣[ὰ] τ̣[ὴν ποιότητα], ὡς αὖ ὅτε ἐκ νοσο̣ῦν\|τος εἰς ὑγείαν ἔλθῃ καὶ
8	ἔνπαλιν.
8	ἀ[λ]λ̣ὰ̣ τ[ὰ]ς̣ [λ]έ̣[ξ]εις πρὸς τὴν ἔν[νοιαν τοῦ πρ]ά̣γ‐
8	ματος, π̣ερὶ οὗ \| λέγονται, δ̣ι̣[ανοού]μεθα. ὁ θεὸς οὐκ ἐκ	2
9	μελῶ̣ν συνέστηκεν, ἐ̣π̣ε̣ὶ̣ σ̣[ύνθ]ε̣[το]ς̣ ο̣ὔ̣κ̣ ἐσ[τ]ιν· ὅθ̣ε̣ν̣
10	παρέλ\|κει ἐπ’ αὐτ[οῦ] κά̣θ̣ι̣σις, ἀ̣ν̣άσ[τα]σις, [π]ερ̣[ίπ]α‐
10	τ̣[ο]ς, ἀποστροφὴ προσώ̣[που, φωτι]σ̣μ̣ὸ̣ς̣ προ[σ]ώ̣π̣ου. \| ἀ̣λ̣λ̣’ ἐ̣ν̣ τ̣ο̣[ύτοις] περὶ αὐτοῦ τ̣ε̣[τ]α̣γ̣μέ̣[νοις] σῴζειν τὴν π[ίστιν, θεοπρεπῶς] αὐτὰ ἐ̣κλαμβάνειν \| δεῖ.
12	ἔνιοι γ̣[ὰ]ρ̣ ταῖ[ς] λέξεσιν καὶ τῇ̣ ἁ̣δρ̣ό[τ]η̣τ̣ι̣ α̣ὐ[τ]ῶν ὑποβάλλ[ουσιν τὰ σημαιν]ό̣μενα. αὐτίκα γοῦν \| τινες ἐτόλ‐
13	μ[ησ]αν εἰς τ̣ο̣σα̣ύτην̣ ε̣[ὐ]ή̣[θειάν τ]ι̣ν̣[α] ἢ ἀσέβειαν̣ εἰ[σ‐ ελαύνειν, ὥσ]τε ἀν̣[θρ]ω̣πό̣μ̣ο̣ρ̣\|φον νομίσαι τ̣ὸ̣ν̣ θεὸν [διὰ]
14	τ̣ὰ̣ [τ]ρ̣[όπῳ γεγρ]αμμένα. καὶ λέγο[υσιν ὅτι ὁ θ(εὸ)ς] χεῖ‐
15	ρα̣[ς] ἔχ̣ει μέλη \| καὶ πόδας καὶ ἐ̣π̣ι̣φ̣ά̣ν̣ε̣ι̣α̣ν̣ κ̣[αὶ τὰ ἄλλα]. εἰ δὲ ἑκ[άστοτε τοῦτο ἴσμ]ε̣ν̣, π̣ερὶ τ̣ί̣ν̣ος τ̣α̣[ῦ]τ̣α \| λέγεται
16	κ[αὶ ἔτι] ἐ̣κ [τίνος, δυνάμεθα εἰς τὸ σημ]αινόμεν[ον τὰ πράγματα ἀγαγ]εῖν, εἰς̣ τὸ [δ]ηλού\|μενον.
17	ἐὰν̣ [μὴ θεοπρεπῶς ἐκλαμβάνωμεν], οὐ δυνά̣με[θ]α̣ [περὶ αὐτ]ῶ̣ν̣ ἔχειν̣ εὐσεβῆ{ν} ὑ\|π̣ό̣λημψιν κ̣[αθ’] ἕ̣ν̣[α τῶν δ]ώδεκα
18	πρ̣ο̣φητῶν. οὗτος δὲ̣ ἔ̣ν̣ [τινι τόπῳ λέγ]ει· “οὐχ [οἱ λ]όγοι αὐ\|τοῦ καλοὶ μετ’ αὐτοῦ καὶ ὀρθοὶ πε[πόρ]ευντα[ι”; ἐ]ὰ̣ν̣
20	μ̣ὴ̣ μετ’ αὐτοῦ̣ [ὦσιν, μετ’ ἐννοί]α̣ς αὐ̣τ̣ο̣ῦ̣, οὔκ ε̣ἰ̣σ̣ι̣ν̣ \| κα‐
20	λοί. ἐὰν [ἀ]κού̣ῃ̣ς̣, φ[έ]ρ̣[ε], ὕπ̣ν̣ο̣ν καὶ ἐγρ̣ή̣γ̣ορσιν καὶ με̣‐ τ̣α̣[μ]έ̣λ̣[ειαν καὶ μὴ μ]ετὰ [τῆς α]ὐτοῦ ἐν\|νοίας λάβῃς τὰ
21	τ̣ο[ι]α̣ῦτα, ο[ὐ τὰ λεγόμεν]α περὶ αὐ[τοῦ] μ[ετ’ αὐτοῦ ὀρ‐ θὰ] π̣ε̣π̣όρευνται. ὅταν \| δὲ μετ’ αὐτοῦ λάβ̣ῃς̣ τ̣ὰ̣ τοιαῦ̣τ̣α̣,
22	[οἱ λόγοι πορευό]μ̣ε[νοι ὀρθοὶ μετ’ αὐτοῦ, πνεύματι πεπ]λ̣η‐ ρ̣[ω]\|μένοι, οὐδὲν ἔχουσιν σ̣καιὸν [ο]ὐ̣δὲ σ̣χ̣έ̣[διο]ν. τοῦτό τ̣ο̣ι̣
22	ἐ̣[ν] ε̣[ὐαγγελίῳ ὁ σωτὴρ ἔλεγεν]· “πλαν[ᾶ]σθε \| μὴ εἰδότες	4
24	τὰς γραφὰς μηδὲ τὴν δύναμιν το[ῦ] θεοῦ”. [πλ]α̣ν[ᾶσθε λέ‐
25	γοντ]ε̣ς̣ ὅ̣τ̣ι̣ [οὐκ] ἐκ τοῦ \| μὴ ὄντος ποιεῖ τὰ ὄντα· [τοῦ]‐
25	τ̣ο̣ [γὰρ λ]έγουσ[ι]ν ὅτι· “ὕστ̣[ερόν ἐστιν τὸ] πο[ιεῖν τοῦ εἶναι]· δ̣εῖ γὰρ ὑ\|πάρχειν τι ὑποκεί[μ]ενον. ο̣ἱ̣ νε̣κ̣[ρ]ο̣[ὶ
26	ἀνα]σ[τά]σεώς εἰσ̣[ιν ἄμοιροι”. ἐπεὶ οὖν] οὐ με̣τ̣ὰ̣ τ̣ῆ̣ς̣ δυ‐ νάμ̣ε̣\|ως τοῦ θεοῦ λαμβάνουσι[ν αὐτά, διὰ τοῦτο πρ]οσκ[όπτου‐ σιν. δύ]ν̣[α]τα̣ι ὁ θεὸς ἐ̣κ [το]ῦ μὴ ὄντος \| εἰς τὸ εἶναι
28	ἀγαγεῖν καὶ τὰ [σώμα]τ̣[α τὰ φθαρτὰ ἀλ]λοιο[ῦν. λέ]γ̣ει μὲ̣[ν
2	πρὸς Σαδδου]κ̣[α]ί̣ους̣. πλανᾶτ[αι] \| ὁ τὰς γραφὰς νομίζων
1	εἰδέναι, ὅταν ἀγ[νο]ῇ̣ τὴν θ̣(εο)ῦ̣ δύναμιν τὴν περὶ ο̣ὗ̣ λέ̣‐ γ̣ο̣ν̣τ̣α̣ι̣ \| καὶ ὑφ’ οὗ εἴρηνται.
2	τίνος δὲ χάριν ταῦτα [ἐμοὶ λέ]λεκται, ἔξω τῆς μελλού‐ σης γίνεσθαι [π]ρ̣ά\|ξεως ἐρῶ. ὁ σωτὴρ καὶ κύριος ἡμῶν θε‐
3	ὸς [ἅμ]α̣ καὶ ἄνθρωπός ἐστιν· θεὸς μὲν ἀεί, οὐκ [ἀ]εὶ δὲ \| ἄνθρωπος· πρὸ γὰρ τῆς κτίσεω̣ς θεὸς ἦν, [ἄν]θ̣ρωπος δ[ὲ]
5	οὐχ[ί]. ἔμελλεν δὲ καὶ [τ]οῦτο ὑφ̣[ί]σ̣τ̣α\|σθαι σωτηρίας ἕνε‐
5	κα. καὶ τ̣ὸ μὲν ἄνθρ̣[ωπος] γενέσθ̣[αι] διά τι ἔχει, τὸ δὲ θεὸς ε̣[ἶναι] οὐ δ[ιά] τι, \| ἀλλὰ διὰ τὴν ἑαυτοῦ ὕπα̣ρ̣[ξι]ν̣
6	καὶ [τ]ὴν [τοῦ γ]ε̣ννή[μ]α̣[τος οὐσ]ίαν· οὕτω γὰρ ἤκουσ̣α̣ [τοῦ]· \| “ζῶ διὰ τὸν πατέρα” μ[ου. οὐ] τοῦ̣το λ̣έγει, ὅ̣τ̣[ι ὁ] π̣ατὴρ̣ ζ̣ω̣[ο]π̣οι[εῖ] μ̣ε̣, ὡ̣ς̣ β̣ο̣ύ̣λ̣ονται οἱ Εὐνομι\|ανοί,
8	ἀλλὰ τοῦτο λέγει, ὡ̣ς̣ ε̣ἰ̣ λ̣έ̣γ̣[ο]ι̣ [τι]ς̣· “δ[ιὰ] το[ῦτο] λογικ̣[ός] εἰμι, ὅτ̣[ι λογικ]ὸν ἔχω πατέρα, [καὶ] \| διὰ τοῦ‐	6
9	το θνητός εἰμι, ὅτ̣ι θ̣[ν]η̣[τὸν ἔχω] π̣ατ̣έ̣[ρα]”. καὶ ἀ[λη]‐
10	θ̣ές γε· [τ]ὸ̣ [“ὅτι” ἐστ]ὶ̣ν̣ ἀποδεικτι[κὴ] \| αἰτία. ἐπεὶ
10	τοίνυν [ζῇ διὰ τὸν πατέρα], ἐ̣σ̣τὶν̣ [λ]εγ̣ό̣μ̣[ενος] ζωὴ ο̣[ὐ παρονομαζό]μενος ἀπὸ \| ζωῆς, ἀλλ’ ὡς πηγὴ ζ[ωῆς] κα̣ὶ̣ ὡ̣[ς μετα]δι[δοὺ]ς̣ π̣α̣ν̣[τί]· λέ̣γ̣ο̣με̣ν̣ γ̣ὰ̣ρ τὸν ζῶντα ζωὴν \| ἔχειν,
12	λέγομεν δὲ κα̣ὶ τ̣ὴ̣ν̣ ζωὴν̣ [τ]ὴ̣ν̣ [ο]ὐ̣ [παρονο]μαζομ[ένη]ν̣ [ἀπ]ὸ̣ ζωῆς· οὐ γὰρ μ̣ε̣\|τέχει ζωή, ἀλλὰ αὐτή ἐ̣σ̣τι̣ν̣ ἡ ζωή.
13	[οὕ]τως οὖ̣[ν ζῇ δι]ὰ̣ τὸν πατέ̣ρ̣[α]. ἄ̣ν̣θ̣ρ̣ω̣πος οὖν δι̣ά̣ τ̣ι̣, \| θεὸς δὲ οὐ διά τι. ἀμφότερ̣α
14	δὲ συνέ̣[δ]ραμε̣[ν ἐπὶ το]ῦ̣ τῆς ἐπιδημίας καιροῦ. ἐπιδημί‐
15	αν \| δὲ οὐ πάντως λέγω τὴν̣ κατὰ σάρκα· πο[λλὰς γὰ]ρ̣ [ἠ‐ θ]έλησ〈εν〉· ἀ̣ε̣ὶ̣ ἐπιδημεῖ. καὶ οὕτω γοῦν \| ἐξείληφα τὸ
16	ἐν τῷ Μ[ι]χ̣α̣ί̣ᾳ̣· “καὶ σύ, Βηθλεέμ, ο[ἶ]κος τοῦ Ἐπάθα, [ὀλιγοστὸς] εἶ. ἐκ σοῦ 〈μ〉οι ἐξελεύ\|σ〈ε〉ται, καὶ αἱ ἔξοδοι
17	αὐτοῦ ἀπ’ ἀρχῆς” ε̣[ἰσιν· οὐ γάρ που] νῦν πρ̣ότ̣ε̣ρ̣ο̣ν̣ ἐ̣ξ̣ε̣λ̣θὼν παρὰ τοῦ \| πατρὸς ἧκεν, ἀφ’ οὗ ἡ χρεία τῆς δ̣ιοικ̣ήσεω̣[ς τῶν σωστ]ικῶν. ὅπως̣ π̣ο̣τ̣ὲ̣ γινομένη καὶ \| ὅπου ποτὲ γ〈ι〉‐
19	νομένη τῆς ἐξόδου αὐτοῦ χρ[εία. διὰ τοῦ]το οὐδὲ μίαν̣, ἀλλὰ
20	πολλὰς ἐξόδους εἶπεν. \| “διὰ τοῦτο δώσει αὐτοὺς ἕως καιρο[ῦ]
20	τ[ικτού]σ[ης]”. ἡ τελευταί[α ἔξο]δ̣ος̣, ἡ̣ τοῦ τοκετοῦ τῆς \| Μαρίας, ἐστίν τις “ἕως καιροῦ τικτούσης”· [ἡ γραφὴ γὰ]ρ οὐκ αἰνεῖ [τι]κ̣τούσ[ας], ἀλλὰ μίαν λέγει \| τίκτουσαν ση‐
22	μαινομέ̣ν̣η̣ν δ[ι]ὰ τῆς [λέ]ξ̣ε̣ω̣ς̣. [τίκτο]υ̣[σ]α δὲ κ̣[υρί]ω̣ς
22	ἐ̣σ̣τὶν ἡ μὴ σπέρματα \| ἀναλαβοῦσα καὶ κυοφορή[σα]σ̣α κα̣ὶ̣	8
23	[μ]ο̣ρ̣φ̣ώ̣[σασα] κ̣α̣ὶ̣ π̣ε̣ρ̣[ιστέ]γ̣ουσ[α], ἀλλὰ αὐτὴ τίκτει. διὰ \| τοῦτο ἐκ γυναικὸς γέγονε[ν]. οὐδεὶς τῶν ἄλλ[ων]
25	ἐκ γυν̣[αι]κ̣ός, ἀλ̣λ̣ὰ διὰ γυναικὸς πάντες· \| ἐξ ἀνδρῶν δὲ
25	πάντες· ἐκ τ[οῦ] ἀνδρ̣ὸς γὰρ ἡ γυν[ὴ γίν]εται, κ[αὶ] ὁ̣
25	ἀνὴ[ρ] διὰ τῆς γυναικός. \| καὶ τοῦτο δὲ ῥητέον, ὅτι αἱ γε[ν]ε̣[αλογίαι ἀπα]θῶς̣ [καὶ] ἐ̣πιστη[μ]ό̣ν̣[ω]ς καὶ εὐσεβῶς γίνονται, \| ὅταν ἀπὸ πατέρων
27	κατ[άγωνται· δ]ιαβάλλε[ται γὰ]ρ̣ ἡ γενεα̣λ̣ογία ἡ ἐκ γυναι‐ κῶν. μόνη \| οὖν αὕτη ἡ τίκτουσα ἄνευ [ἀνδ]ρ̣[ὸς τ]έτοκ̣εν̣. κα[ὶ διὰ] τ̣οῦτο ἐκ γυναικὸς γέγονεν ὁ σωτήρ, οὐ \| διὰ γυ‐
29	ναικός, εἰ καὶ πολλοὶ ἄλλοι γ̣ί̣[νον]ται λέ̣[γοντ]ες̣ ο̣ὐ̣κ̣
3	”[ἐ]κ̣ [Μ]αρίας”, ἀλλὰ “διὰ Μαρίας”. \| δόκη[σ]ι̣ν οὖν πρεσ‐
1	βεύουσιν πολλοί.
1	καὶ ὁ θεὸς ἐ̣[κ τοῦ] π̣ατρός ἐστιν καὶ οὐ διά τι, ὁ δὲ ἄνθρωπος \| ἐκ̣ τ̣ο̣ῦ Δαυὶδ καὶ τῆς Μαρίας καὶ διά τι. ἕνεκ[α τῆς] σω̣τηρίας τοῦ κόσμου ἐλήλυθεν, ἵνα κατ\|αρ̣γήσῃ τὸν
3	θάνατον, ἵνα πολλὰ ποιήσῃ το̣[ῖς θ]ν̣[ητο]ῖς, ἅπερ ἐκ ῥα‐ θυμίας ἰδίας ἀποβε\|β̣[λ]ή̣κ̣εσαν.
4	τίνος δὴ ταῦτα χά̣ριν λέγω; τὰ [λεγόμ]ενα περὶ τ̣οῦ σ̣ω‐
5	τῆρος δηλοῖ τὴν θεότη\|τα̣. [καὶ] π̣ά[ντ]α̣ τὰ ἀπαγγελλόμενα
5	περὶ τῆς [θεότητο]ς ἀσυντρ̣[όχα]σ̣τ̣ά εἰσιν πρὸς ἄλλον τι\|‐ ν̣ά̣· μ̣ο̣ν̣ογενὴς γάρ ἐστιν. τὰ δὲ πε[ρὶ] τ̣ο̣[ῦ ἀνθρώπ]ου λε̣‐
5	γ̣[όμ]ε̣ν̣α̣ κατορθώματα ὡς ἀν\|θ̣ρ̣ώ̣που ἅπτεταί πως καὶ τῶν δι‐	10
7	καίων. μ[ι]μ̣[η]ταὶ τοῦ [ἀν(θρώπ)ου] γίνονται οἱ σπουδαῖ‐ οι. \| ο̣ὐ̣ [μ]ιμοῦνται δὲ τὴν θεότητα—τοῦτο γὰρ ἀνό̣σ̣ι̣[όν
8	ἐστι]ν—, τὸν̣ ἄ̣[νθ]ρ̣ω̣πον μιμοῦνται. ὅσα οὖν \| λέγεται περὶ τοῦ̣ ἀ̣νθρώπου, ῥηθείη ἂν καὶ πε‐
10	ρ[ὶ τ]ῶ̣[ν ἀγγέλ]ων κ[αὶ περὶ] τῶν τελείων ἀνδρῶν. \| ὅσα
10	δ̣ὲ λέγεται περὶ τῆς θεότητος, οὐδὲ περὶ ἀ̣γ̣γ̣έ̣[λων ο]ὐδὲ πε̣ρ̣[ὶ] ἀνθ̣ρ̣ώ̣[πω]ν ἁγίων ῥηθήσεται. \| οὐ λ̣έγω τινὰ τῶν
11	γενητῶν σοφίαν εἶνα̣[ι] ἢ̣ [ἀπα]ύγασ[μ]α δ[όξ]ης ἢ χαρακ‐ τῆρα τῆς θει\|κῆς ὑποστάσεως ἢ μονογενῆ τοῦ θεοῦ υἱόν. [ὅσα] δ̣ὲ λέγε̣[τα]ι ὡς π̣ερ̣ὶ ἀνθρώπου, ῥηθείη ἄν, \| οἷον·
13	“ζητεῖ[τ]έ με ἀποκτεῖναι, ἄνθρ[ωπον” ὄντ]α, “ὃς τ[ὴν ἀ]‐ λήθειαν ὑμῖ[ν] λελάληκα, ἣν \| [ἤκο]υσα παρὰ τοῦ θεοῦ”.
14	καὶ ἄλλοι πολλοὶ μ[αθόντε]ς παρὰ το̣[ῦ] θεοῦ τὴ̣ν ἀλήθεια[ν]
15	ἐλάλησαν. \| οὗ̣τ̣ος δὲ πλειόνως, οὗτος μειζόνως, ο̣[ὗτος ἀ]‐ συνκρίτως. καὶ πάλ[ι]ν· “ἐγ[ὼ δ]ὲ ὅτι τὴν ἀλή\|[θει]αν
16	ὑμῖν λέγω, οὐ πιστεύετέ μοι”. καὶ ἄλ[λοι λέγ]ο̣υσιν τὴν ἀλήθειαν· ἐὰν γὰρ δῶμεν, \| [ὅτι] οὐδεὶς τὴν ἀλήθειαν εἶ‐
17	πεν ἢ [αὐ]τ̣ὸς [ὁ Χ(ριστό)ς, δίδ]ο̣μ̣ε̣[ν] ε̣ἰ̣ς̣ τὴν αἵρεσιν ἀ̣κ̣ό̣νην τὴν ἀ\|[ν]ώνυμον.
18	ἔνι ἀνώνυμός τις αἵρεσις [ἡ ἐξανα]τ̣[εῖ]λ̣αι δ[οκ]οῦσα
18	ἢ γεγονέναι ἐκ βιβλίων. \| κ[αὶ] πολλοὶ βίβλους, συντάξεις,	12
19	ἔχουσιν καὶ τ[οῦτο λέγουσ]ι̣ν̣, ὅ̣τι οὐδέποτε ἐν ἀνθρώποις
20	γέγονεν \| ἡ̣ ἀλήθεια εἰ μὴ ἐπὶ τῇ ἐπιδημίᾳ τοῦ σωτ[ῆρος]·
20	“ἡ χάρ[ι]ς” γ̣ὰρ “καὶ ἡ ἀλήθεια διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐγένε‐
20	το”. \| καὶ ὅρα ποῦ συνάγει αὐτοῖς ὁ λόγος· ἐπεὶ βούλον̣[ται τ]ὴν παλαιὰν γραφὴν μὴ ἐκ θεοῦ εἶναι μη\|[δ]ὲ τοὺς προφή‐
22	τας, λέγουσιν, ὅτι οὐδέπ[οτ]ε [ἡ ἀλήθει]α ε̣ἰ̣ς̣ ἀ̣[νθ]ρ̣ώπο̣υ̣ς ἐλήλυθεν εἰ μὴ τῆς ἐπι\|δημίας γεγενημένης. ταῦτα δὲ λέγ[ον‐
23	τες τὴν μία]ν̣ θ̣ε̣ό̣τ̣ητ[α] δ̣ι̣ακό̣[πτ]ουσιν καὶ ἄλλον λέγουσιν \| τὸν πρὸ τῆς ἐπιδημίας τὸν κοσμοπο[ιό]ν̣, [ἄλλον δ]ὲ̣ ζ̣[η]‐
24	τ̣ο[ῦσιν] π(ατέ)[ρα] Χ̣(ριστο)ῦ.
25	οὐ λέγομεν δὲ ἡμεῖς τοῦτο, \| ὅτι ποτὲ ἡ ἀλήθεια ἐκρύ‐
25	βη. ἀεὶ τὰς μα[ρτυ]ρ[ίας ἑαυτ]ῆς ἐ̣κπ̣έ̣[μ]π̣[ει]. παρὰ τοὺς ἀνθρώπους \| δὲ ἔστιν ἢ ὁρᾶν αὐτὴν ἢ μὴ ὁρᾶν. καὶ ὥ̣[σπερ καὶ] ἐπὶ̣ τ̣[οῦ αἰσ]θη̣[το]ῦ̣ ἡλίου συμβαίνει τὸν \| μύοντα
27	τὰς ὄψεις μὴ ὁρᾶν, καὶ οὐκ ἤδη [λέγομ]εν μ[ὴ ε]ἶ̣[ν]αι [τὸν] ἥ̣λιον, οὕτως οὐ λέγομεν \| ὅτι ποτὲ ἡ ἀλήθεια ἐν ἀν‐
28	θρώπο[ι]ς οὐ γέγ̣[ονεν οὐ] θέλοντες δ[ι]α̣κ̣ό̣ψ̣αι τὴν γραφήν. καὶ λέγω· \| ἐάν μοι ἀγάγῃς ἀκροδρύων δύο κ̣α̣ρ̣π̣[ῶν, ο]ἷ̣ον
30	συκ̣[ῆς καρ]π̣ῶ̣ν, ἐπεὶ διεῖλες ἀπὸ τῆς ὕλης, \| ἀνάγκη καὶ
30	φυτὰ ἕτερα καὶ ἕτερ[α εἶναι. οὕτ]ω̣ τοίν[υν ἀδύνατον] τὴν
4	εὐ̣αγγελ̣ικὴν παίδευσιν \| τὴν ἀλήθειαν εἰς ἀνθρώπους ἠγιο‐
1	χένα̣ι̣, τὴν δὲ πρὸ τῆς ἐπιδημίας τὴν καλουμένην παλαιὰν \| μὴ πεφωτικέναι κατὰ τὴν ἀλήθειαν. ἀναγκαίως προσήκαντο
1	ἐκ τῶν διαφόρων καρπῶν \| καὶ διάφορον ποιότητα· οὐχ ὅτι ἔστιν διάφορος θεότης, ἀλλὰ τῇ ἐκείνων ἀτόπῳ ἀρχῇ \| τοῦ‐	14
4	το ἠκολούθησεν.
4	ἐὰν οὖν ὁ σωτὴρ λέ[γ]ῃ· “ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια” καὶ ποι‐
5	μὴν καὶ θύρα καὶ τὰ ἄλλα, \| ἀκοινώνητά εἰσιν ταῦτα τὰ ὀ‐ νόμα[τα] κ[α]ὶ τὰ ὑφ’ αὐτῶν σημαινόμενα πρὸς τοὺς γενη\|τούς.
6	ἐὰν δὲ λέγῃ ὅτι· “ἄνθρωπός εἰμι”, ἐὰν λέ̣γ̣η̣ται περὶ αὐτοῦ ὅτι δίκαιός ἐστιν—“τὸν δίκαιον ἀπεκτείνα\|τε”, λέγει ὁ
7	Πέτρος—, ταῦτα τὰ ὀνόματα συν[τ]ρ̣[ο]χάζει καὶ εἰς ἀνθρώ‐
7	πους καὶ ἀγγέλους. τὸν αὐ\|τὸν τρόπον λάβε μοι καὶ ἐπὶ βασιλέως· καὶ ἐπεὶ {βασιλεὺς} ἔστιν συνφυής τις τοῦ λόγου \| βασιλεία, οὐδὲ
9	ἀναλημπτὴ οὐδὲ ἀπο[βληθ]ῆ̣[ν]αι δυναμένη, αὐτὸ τοῦτο βασι‐
10	λεία ἐστίν. \| καὶ ὥσπερ οὐ λέγεται δίκαιος ἐκ τοῦ δικαι‐ [οσ]ύ̣νην ἔχειν, ἀλλὰ αὐτὸ δικαιοσύνη ὤν, οὕτω \| καὶ βασι‐
11	λεὺς οὐκ ἐκ χειροτονίας εἶναι, [ἀλλ]ὰ̣ αὐτὸ τὸ β[ασιλεὺ]ς ἐκ βασιλέως, ὡς θεὸς ἐκ \| θεοῦ. ἔχει δὲ καὶ ἐπίκτητον βα‐
12	σιλείαν, ἣ[ν ἠθ]έλησεν ἔχε[ιν] ἐ̣[π]ιδημῶν, ἵνα καὶ τοὺς πολε\|μοῦντας τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος καθέλῃ κ[αὶ] α̣ὐ̣τ̣οὺς εἰς νομ̣[ίμη]ν̣ ἐ[π]ιστασίαν ἀγάγῃ ὥστε νομί\|μως βασιλεύ‐
14	εσθαι. ἐὰν οὖν λέγῃ· “ἐγὼ δὲ κα[τε]στάθην βασ[ιλεὺς ὑ]π’
15	αὐτοῦ ἐπὶ Σιὼν ὄρος τὸ \| ἅγιον αὐτοῦ”, οὐ περὶ τῆς συμ‐
15	φυοῦς καὶ [ἀι]δίου βασιλείας [λέγει], ἀλλὰ ἧς ἀνεδέξατο ἡμῶν ἕνε\|κα.
16	ἔστιν δὲ ἐπὶ θεοῦ βασιλεία ἡ διδασκαλ[ί]α. ἄλλη οὖν ἦ[ν ἡ διδα]σκα̣λία ἡ πρὸ τῆς ἐπιδημίας \| ἣν ἔλεγον ὅτι κατ’
17	αὐτὸν ὡς θεὸς λόγος πρ̣ο̣φ̣έρει, καὶ ἄλλη ἐστὶν ἡ τινῶν ἕνε‐
17	κα. αὕτη οὖν \| ἀρχὴν καὶ τέλος ἔχει. εἴρηται γοῦν ἐν ἑνὶ	16
18	τῶ̣[ν] δ̣ώδεκα πρ[ο]φητῶν· “καὶ κύριος βασιλεύσει ἐκ Σιὼν \| ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος”. τὸ “ἀπὸ” κ̣α̣ὶ̣ “ἕως” χρό‐
20	νον σημαίνει̣. ἀλλὰ ἐὰν περὶ ἀνθρώπου \| λέγηται ὅτι ἀπὸ τοῦ‐
20	δε τοῦ χρόνου βασιλε[ύει] καὶ ἕως τοῦδ[ε], ἐλάττωσιν αὐ‐ τοῦ σημαίνει· πρὸ γὰρ \| τοῦ χρόνου ἀφ’ οὗ τῆς βασ[ι]λεί‐
21	ας ἤρξατο, οὐκ [ἦν] β̣ασιλεύς, καὶ [σχούσης τ]έλος τῆς βα‐ σιλείας οὐκέτι \| βασιλεύς ἐστιν. π̣ερὶ̣ [τοῦ] σ[ωτῆρο]ς δὲ
22	οὐ τοῦτο λ[έγο]μεν, ἀλλὰ [ἐβα]σίλευσεν ἀφ’ οὗ ἡ{ν} ἐκ χει‐ ροτο\|νίας ἔσχεν ἀρχήν, κ[αὶ οὐ]κ̣[έτι] βασιλεύ̣[ει, ὅ]ταν αὕτη [τ]έλ̣ο̣[ς ἀπολ]άβῃ· ἐκείνη μὲν γὰρ δι’ αὐ\|τόν ἐστιν.
24	ὡς ἡ θ̣εότης ο̣ὐ̣ δ[ι]ὰ ἄλλον πρόσεστι[ν α]ὐ̣τῷ, οὕτως̣ οὐδ̣[ὲ]
25	ἡ βασιλεία οὐδὲ ἡ ἁγιότης. \| “ὁ θεὸς βασιλεὺς ἡμῶν [π]ρὸ
25	αἰῶνος”. ἡ δὲ π̣[ρὸ αἰ]ῶνος βασιλ̣ε̣[ία δι’ αὐτόν]. πάλιν· “ἡ βασιλεία σου \| βασιλεία πάντων τῶν αἰώνων”. τῷ θεῷ [λ]ό‐ γῳ λέγετ[αι τοῦτο. ὁ λ]όγος οὐδὲ ἀρχομένην \| ἔχει βασιλεί‐
27	αν οὐδὲ λήγ̣ουσαν· “κύριος” γὰρ “βασ̣[ιλ]εύων τὸν α[ἰῶνα κ]αὶ ἐπ’ αἰῶνα καὶ ἔτι”. ἠπό\|ρησεν ἔτι σημᾶναι χρόνον καὶ
28	αἰῶνα, κα̣ὶ̣ ε̣ἶ̣π̣εν “καὶ ἔτ[ι”. τ]ὸ̣ “ἔ̣[τι”] ο̣[ὕτ]ω λαμβάνομεν· κἂν \| αἰῶνα λάβῃς ἄλλον, ἔτι βασιλεύει, κἂν ἄλλο̣ν̣, ἔ̣τι,
30	κἂν πάν[τα]ς̣, ἔ̣τ̣ι̣ βασιλεύει· ἐξ οὗ δείκνυται \| ἀτελεύτη‐
30	τος οὖσα αὐτοῦ ἡ ἀρχή· ἡ γὰρ βασιλεία ἣ[ν] κατὰ συνκατά‐
5	[βα]σιν ἔσχεν, καὶ πεπαύσεταί \| ποτε καὶ ἀρχὴν εἴληφεν·
1	διά τι γάρ ἐστιν, διὰ τὴν τοῦ κόσμου σωτηρίαν, διὰ τὴν ἀφαίρε\|σιν “τῆς ἁμαρτίας τοῦ κόσμου”. καὶ ὥσπερ ἰατρὸς ἀεὶ μὲν ἰατρός ἐστιν ἀφ’ οὗ τὴν τέχνην ἔχει \| καὶ ἐς ὅσον
3	{δὲ} αὐτὴν πράττει {ἰατρὸς ἀρχὴν ἔχει καὶ τέλος}, τοῦ δὲ
3	κάμνοντος ἀρχὴν ἔχει καὶ τέλος \| τοῦ ἔτι ἐκείνου ἰατρὸς	18
4	εἶναι, ὅταν εἰς {εὔεικτον} ὑγίειαν ἀχθῇ καὶ εἰς 〈εὔεικτον〉
5	ἕξιν, τὰ αὐτὰ καὶ περὶ διδας\|κάλων ἐρεῖς. ἔστιν τις δι‐
5	δάσκαλος ἀφ’ οὗ ἐπιστήμην ἀνείληφεν. γίνεται δὲ τοῦδε δι\|‐ δάσκαλος ὅταν προσέλθῃ αὐτῷ· καὶ ὅταν ἐκεῖνος παιδευθῇ καὶ ἄκρως ἀναλάβῃ τὴν \| ἐπιστήμην ὡς ὁ διδάσκαλος, πέπαυ‐ ται τοῦ εἶναι αὐτοῦ διδάσκαλος. καὶ ἀρετή ἐστίν πως \| δι‐
8	δασκάλου τὸ ποτὲ παύσασθαι ἀπὸ τοῦ τῶνδε διδάσκαλος εἶναι· τελειώσας γὰρ αὐτούς, {οὐ} \| οὐκέτι. εἰ δὲ ἀεὶ μένοι δι‐
9	δάσκαλος τοῦδε, οὐδεὶς τελειοῦται κατὰ τὴν διδασκαλίαν
9	ὑπ’ αὐτοῦ. \|
10	τοιαῦτα οὖν τινα ἀκούοντες, οὕτω μὴ ἐπιστάνοντες ταῖς γραφαῖς—οἷον· ”〈ὅταν〉 παραδιδῷ \| τὴν βασιλείαν τῷ θεῷ
11	καὶ πατρί”, οὐκέτι οὕτω βασιλεύει· οὐ γὰρ καθάπαξ οὐκέτι βασιλεύει, ἀλλ’ οὕτως οὐ\|κέτι βασιλεύει.
12	ὀνομάζεται ἐκεῖ βασιλεὺς καὶ βασιλεία· “κύριε” γάρ, “ἐν τῇ δυνάμει σου εὐφρανθή\|σεται ὁ βασιλεύς”. ἐὰν ἐπὶ
13	τοῦ θεοῦ λόγου λάβωμεν τὴν λέξιν ταύτην, εὑρίσκεται αὐτὸς καὶ βασιλεὺς καὶ \| δύναμις· “Χριστὸς” γὰρ “θεοῦ δύναμις”,
14	καί· “δύναμις {ἦν} ὑψίστου”—οὗτός ἐστιν—“ἐπεσκίασεν”
15	τὴν Μαρίαν, \| ἵνα κυοφορήσῃ καὶ μήτηρ γένηται τοῦ ναοῦ. ἐὰν οὖν θέλωμεν λαβεῖν τὴν δύναμιν ἐκ θεοῦ \| λόγου, τὸν
16	βασιλέα τὸν ἄνθρωπον τὸν κυριακὸν ἐκδεχόμεθα. οὗτος δὲ εὐφραίνεται ἐν τῇ τοῦ \| θεοῦ δυνάμει. ἡ ἐπιδημία οὖν οὐ
17	κατώρθωσεν ἐφ’ οἷς χαίρειν καὶ γεγηθέναι δεῖ; ταῦτα δὲ \| τὰ κατορθώματα οὐ γέγονεν ἐκ τοῦ ἀνθρώπου τῇ δυνάμει, ἀλλ’
17	ἐκ τῆς δυνάμεως τ〈ῷ〉 ἀνθρώπ〈ῳ〉. αὐτίκα \| γοῦν καὶ τὴν ἀνά‐	20
19	στασιν τοῦ σωτῆρος οὕτω λέγει γίνεσθαι ὁ Παῦλος φάσκων·
20	“ἐσταυρώθη \| 〈ἐξ〉 ἀσθενείας, ἀλλὰ ζῇ ἐκ δυνάμεως θεοῦ”. μὴ τὴν ζωὴν λέγομεν ζῆν ἐκ δυνάμεως θεοῦ, μὴ τὴν \| δύνα‐
21	μιν ἐκ δυνάμεως θεοῦ ζῆν. “θανατωθεὶς” οὖν “σαρκί, ζωο‐ ποιηθεὶς δὲ πνεύματι”. θ[α]ν̣[α]τ̣ο̣ῦται σαρκί, \| οὐ θανα‐
22	τοῦται θεότητι.
22	ἐκλαμβάνομεν οὖν περὶ τοῦ ἀνθρώπου ταῦτα εἰρῆσθαι ὅτι· “ἐν τῇ δυνάμει σου \| εὐφρανθήσεται ὁ βασιλεύς”· εἰ γὰρ
23	καὶ περιγέγονεν πολεμίων καὶ ὑπέταξ̣[εν α]ὐ̣τοὺς καὶ “ἐξ‐ ουσίαν” \| τοῖς ἄλλοις “δέδωκεν πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ
25	σκορπίων”, δυνάμει τοῦτο [γ]έ̣γ̣ο̣ν̣ε̣ν̣· αὐτ̣ὴ̣ γὰρ ἡ δύ\|ναμις
25	ἐνίσχυσεν τὸν ναὸν ὄντα καὶ αὐτὸν βασιλέα πρὸς τὸ “ἀρχηγὸν τῆς σωτηρίας” γενέσθαι. \| “τὸν δὲ ἀρχηγὸν τῆς ζωῆς ἀπεκτεί‐
26	νατε”. ἐν πᾶσιν πρωτεύει· “ἵνα γένηται” γ̣ά̣ρ, φησίν, “αὐ‐ τὸς ἐν \| πᾶσιν πρωτεύων”. οὐδενὸς δεύτερός ἐστιν, οὐδὲ ἴσος τις αὐτοῦ ἐν τοῖς κοινοῖς. ἔ̣λ̣ε̣γον δέ, ὅτι \| κοινά
28	ἐστιν τοῦ ἀνθρώπου τοῦ κυριακοῦ καὶ τῶν ἁγίων ἀνδρῶν τὰ πράγματα. οὐδεὶς δὲ οὔτε \| ἴσος αὐτοῦ, οὐδὲ αὐτός τινος
29	δεύτερός ἐστιν· διὸ καὶ ἀρχηγὸς λέγεται.
30	“κύριε” [οὖ]ν, “ἐν τῇ δυνάμει σου εὐ\|φρανθήσεται ὁ
30	βασιλεύς”. καὶ περὶ τ〈ῆσ〉 ἑκάστου βασιλίδος κατὰ θεὸν ῥηθείη ἂν τοῦτο. ὁ Ἀβραὰμ ἰδιώ\|της ἦν, ὅσον περὶ τὸν πρό‐
31	χειρον βίον, καὶ εἴρηται “βασιλεὺς παρὰ θεοῦ” εἶναι. ἄλλην
6	ἄρα βασιλείαν εἶχεν \| τὸ θείους νόμους καὶ πνευματικοὺς
6	σῴζ〈ειν〉. καὶ ὁ οὕτω βασιλεύων κἂν μὴ ἄλλων \| κρατῇ, ἑαυ‐	22
2	τοῦ βασιλεύει· πρῶτον ἑαυτοῦ, εἶτα ἄλλων. πάλιν· “χωρὶς ἡμῶν ἐβασιλεύ[σ]ατε· \| καὶ ὄφελόν γε καὶ ἐβασιλεύσατε, ἵνα καὶ ἡμεῖς ὑμῖν συνβασιλεύσωμεν”. μὴ νομίσητε, ὦ̣ Κο\|ρίν‐
4	θιοι—αὐθέκαστοι δὲ οὗτο̣ι ἦσαν καὶ μεγάλα περὶ ἑαυτῶν
5	φρονοῦντες—λέγει· μὴ νομί[σ]ητε, \| ὅτι φθονοῦμεν ὑμῖν
5	ἐὰν βασιλεύσητε. ἡμεῖς ὑμῶν ἕνεκα οὐ βασιλεύομεν. οὐ θέ‐ λει \| ὁ θεὸς χωρὶς ὑμῶν ἡμᾶς τελέσαι· διὰ τοῦτο γὰρ οὐ βασιλεύομεν ὅτι οὔπω ὑμεῖς βασιλεύετε. \| ἐὰν οὖν ὑμεῖς
7	βασιλεύσητε, ἑτοίμως ἔχομεν τὸ βασιλεῦσαι. οἷον κεκλ〈ή〉σθωσάν τινες̣ ε̣ἰ̣ς̣ \| εὐωχίαν παρὰ τοῦ βασι‐
8	λέως μεγάλοι τινὲς ὄντες. ἡ φιλανθρωπία τοῦ βασιλέω̣ς̣ ἐ‐ κά\|λεσεν καὶ ὑποδεεστέρους τῶν παρόντων. λέγει ὅτι· “μὴ
10	φάγωμεν χωρὶς ἐκείνων, ἵνα μὴ̣ [λε]ιφ̣\|θῶσιν λοιπὸν ἐκεῖνοι
10	ἐλθόντες εὐωχηθῆναι”. ἔχουσιν καὶ τοὺς προλαβόντας καὶ προηγ̣ο̣υμέ\|ν〈ω〉ς εὐωχουμένους.
11	τοῦτο καὶ ἐν ψαλμῷ ἑνὶ λέγει· “ἐμὲ ὑπομενοῦσιν δίκαιοι, ἕως οὗ ἀν\|ταποδῷς μοι”. οὐδεὶς τυχὼν τῶν προσδοκουμένων ὑπομένειν λέγεται, ἀλλὰ ὁ μέντοι εἰλη\|φώς, σκοπὸν δὲ ἔ‐
13	χων ἀπολαῦσαι τούτων. ἕκαστος τῶν ἁγίων οὖν βασιλεύς ἐστιν. καὶ \| ἔλεγον ὅτι
14	τὰ ἁρμόζοντα τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ σωτῆρος ἁρμόζει καὶ τοῖς δικαί‐
15	οις, εἰ καὶ ἀπολειπομέ\|νως καὶ ἐλαττόνως. λέγει οὖν καὶ
15	περὶ ἑκάστου ἁγίου· “κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου εὐφρανθή\|‐ σεται ὁ βασιλεύς”. καὶ οὐκ εἶπεν “εὐφραίνεται”, ἀλλὰ “εὐ‐ φρανθήσεται”. ὅταν ὁ καιρός \| ἐστιν τῆς εὐφροσύνης, τότε
17	εὐφρανθήσεται. δύναται οὖν καὶ περὶ τοῦ Δαυὶδ ἰδικῶς τοῦτο \| λελέχθαι	24
18	καὶ περὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ τῆς ἀνθρωπίνης καὶ αἰσθητῆς, ὅτι καλῶς διοι\|κήσας τὴν βασιλείαν μισθὸν ἐπ’ αὐτῇ λήμψε‐
20	ται· ἕκαστος γὰρ ὅταν ἃ πιστευθῇ, καλῶς ἀνύσῃ, \| μισθὸν
20	ἐπ’ αὐτοῖς ἔχει. ἐπ’ ὀλίγων πιστὸς γινόμενος, “εἰς τὴν χαρὰν” τοῦ πλησίον καὶ \| τοῦ θεοῦ εἰσέρχε̣τ̣α̣ι.
21	2 κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου εὐφρανθήσεται ὁ βασιλεύς. τὴν εὐφραι\|νομένην τὸν βασιλέα δύναμιν σωτῆρα λέγει, καθὸ θεὸς λόγος ἐστίν. ἀρτίως ἔλεγον, ὅτι τὰς \| λέξεις
23	οὕτως δεῖ λαμβάνειν ὡς ἔχει τὰ ὑποκείμενα πράγματα καὶ μὴ ἐκβιάζεσθαι τὰ πράγμα\|τα ἄγειν εἰς τὴν σημασίαν. παρ’
24	ἡμῖν τέτριπται τὸ τῆς δυνάμεως ὄνομα. πολλὰ σημαίνει· λέ‐
25	γω \| δύναμιν τὴν ἴσην ἰσχύος. οὐχ οὕτω λέγω τὸν σωτῆρα θεοῦ δύναμιν εἶναι. λέγω δύναμιν \| τὴν ἐπιτηδειότητα.
26	δόξει μέν τις, ὥστε μὴ κεῖσθαι τοῦτο τὸ σημαινόμενον ἐν τῇ γραφῇ. κεῖται δέ. \| “πιστὸς ὁ θεός, ὃς οὐκ ἐάσει ὑμᾶς
27	πειρασθῆναι 〈ὑπὲρ ὃ δύνασθε〉, ἀλλὰ σὺν τῷ πειρασμῷ ποιή‐ σει καὶ τὴν ἔκβασιν \| τοῦ δύνασθαι 〈ὑ〉πενεγκεῖν”. τὴν ἐ‐
28	πιτηδειότητα λέγει· λέγουσιν γὰρ ἴσον ἴσῳ. καὶ οὕτως ἔχει \| δύναμιν ὁ ἀντίδικος ὑπενεγκεῖν καὶ ἔκβασιν νίκη̣ς̣ λαβεῖν.
29	ἴδε οὖν, κεῖται.
30	καὶ πάλιν̣· \| “ἡ δύναμις τῆς ἁμαρτίας ὁ νόμος”. δύναται
7	ὁ νόμος καὶ παραβαθῆναι. οὐ κατ’ ἐνέργειαν \| αὐτὸ ἔχει.	26
1	καὶ καλῶς γε καὶ καιρίως ὁ ἀπόστολος κέχρηται τούτῳ τῷ ῥητῷ· “ἡ δύνα\|μις τῆς ἁμαρτίας ὁ νόμος”· βούλεται γὰρ ἡ‐
2	μᾶς ἐν δυνάμει τῆς ἁμαρτίας καὶ μὴ 〈ἐν〉 ἐνεργείᾳ εἶναι. \| εἰ εἴρητο δέ· “ἡ δύναμις τῆς δικαιοσύνης ὁ νόμος”, οὐκ ἦμεν κατ’ ἐνέργειαν δίκαιοι, ἀλλ’ ἐν δυνά\|μει. ἐν δυνάμει
4	δὲ ὄντες κατ’ ἐνέργειαν ἦμεν ἄδικοι. τὸ εὔφημον οὖν ἔθη‐
5	κεν ὁ ἀπό\|στολος· ἐπεὶ καὶ εἰς ἀμφότερα ἐπ’ ἴσης ἔχει τὴν δύναμιν, εἴς τε τὸ φυλάττεσθαι καὶ παραβαί\|νεσθαι· ἀλλὰ
6	διὰ τὸ 〈ἐπ〉ωφελές. σημαίνει δὲ καὶ τὴν ἐπιτηδειότητα ἡ
6	δύναμις. δηλοῖ δὲ καὶ \| τὸ στρατόπεδον τοῦ βασιλέως· “ἅρματα Φαραὼθ κ[α]ὶ τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἔριψεν εἰς \| θάλασσαν”.
8	“οὐ σῴζεται βασιλεὺς διὰ πολλὴν δύναμιν”, διὰ πολλὴν χεῖ‐ ρα καὶ στρατόπε\|δα.
9	ὁ σωτὴρ οὖν 〈ἐκ〉τὸς τούτων τῶν σημαιν[ομ]ένων λέγεται
10	θεοῦ δύναμις· οἵῳ γὰρ λό\|γῳ ὁ πατὴρ δύναται οὐκ ἐκ δυνά‐
10	μεως ἔχων τοῦτο, ἀλλ’ ἐξ οὐσίας, ἡ οὐσία δὲ αὐτοῦ καθ’ ἣν \| δύναται, δύναμις ῥηθείη, οὕτω καὶ ὁ υἱός. λέγει οὖν· “ἐσταυ‐ ρώθη ἐν ἀσθενείᾳ, ἀλλὰ ζῇ ἐκ δυ\|νάμεως θεοῦ”. ὅσον ἧκεν εἰς τὴν ἀνθρωπίνην ἀσθένειαν, ὑπέστη σταυρόν. θεὸς \| οὖν
13	τοῦτον οὐκ ἠδύνατο ὑπομεῖναι, ἄνθρωπος δὲ οἷό[ς] τε ἦν τοῦτο παθεῖν. καὶ \| δὴ πέπονθεν, ἀλλ’ ἐκ δυνάμεως θεοῦ
14	ζῇ. ἡ δύναμις οὖν τοῦ θεοῦ ὁ Χριστός ἐστιν, καθὸ θεός \|
15	ἐστιν.
15	“ἐν τῇ δυνάμει” οὖν “εὐφραίνεται ὁ βασιλεύς”. κατὰ
15	πλείονας δὲ τρόπους ἐλέχθη \| ὁ βασιλεύς. εἰρήκαμεν κατ’	28
16	ἱστορίαν τὸν Δαυίδ, κατὰ ἀναγωγὴν τὸν ἄνθρωπον τὸν ἐκ τῆς \| Μαρίας, κατὰ μίμησιν καὶ ἀκολουθίαν αὐτοῦ καὶ τοὺς μιμητὰς αὐτοῦ βασιλέας εἶναι. \| καὶ παρεστήσαμεν ἀπὸ τῆς πρὸς Κορινθίους ἐπιστολῆς βασιλείαν ἄλλην παρὰ τὴν \| πρόσ‐
19	καιρον.
19	“κύριε” οὖν, “ἐν τῇ δυνάμει σου εὐφρανθήσεται ὁ βασιλεύς”.
20	λέγεται τοῦτο \| ἤτοι 〈ἀπὸ〉 τοῦ πνευματοφόρου ἀνδρὸς ἢ ἀπ’ αὐτοῦ τοῦ ἁγίου πνεύματος τ̣οῦ τυγχάνοντος ἐν \| αὐτῷ· ὅταν
21	γὰρ λέγῃ τὸ ἅγιον πνεῦμα “κύριε”, οὐ μόνον καὶ ἀπολελυ̣‐ μένον ἀνθρώπου τοῦτο \| λέγει, ἀλλ’ ὅταν πνευματοφόρον πα‐ ρασκευάζῃ τινά. ἐκεῖνος οὖν ἐστιν ὁ λέγων, \| ὡς τό· “λέγει
23	κύριος τῷ κυρίῳ μου”. καὶ λέγει ὁ σωτήρ· “εἰ ἐν πνεύματι ἁγίῳ κύριον αὐτὸν εἶπεν, πῶς \| 〈υἱὸσ〉 αὐτοῦ ἐστιν”; εἰ
24	υἱὸς αὐτοῦ ἐστιν, πῶς δοῦλός ἐστιν, καὶ εἰ δοῦλος, πῶς
25	υἱός; σχέσιν οὖν \| τινα καὶ διάθεσιν δηλοῖ· καὶ γὰρ ὁ σω‐ τὴρ ἐὰν λέγῃ· “κύριος ἔκτισέν με”, καιρίως λέγει· \| μὴ
26	γὰρ εἶπεν· “κύριος ἐγέννησέν με”· πατρὸς γάρ ἐστιν τὸ γεν‐ νᾶν, κυρίου δὲ τὸ κτίζειν. \| ὅταν περὶ τῆς θεότητος ἑαυτοῦ
27	λέγῃ, οὐ λέγει “κύριον”, ἀλλ’· “ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί”. “ἐγὼ καὶ \| ὁ πατήρ μου ἕν ἐσμεν”. διάφο‐
28	ροι δέ εἰσιν κύριος καὶ πατήρ. πολλάκις ὅταν περὶ ποιοῦ \| λέγωμεν, τὰ τοῦ ποιοῦ καὶ
8	τῇ ποιότητι προσάπτομεν, καὶ τὰ τῆς ποιότητος καὶ \| τῷ
1	ποιῷ. λέγω τὴν ἐπιστήμην γιγνώσκειν. ψεῦδος δέ ἐστιν εἰ‐ πεῖν ὅτι ἀγνο\|εῖ ἡ ἐπιστήμη. συνύπαρκτα τὰ ἐναντία εὑρίσ‐
1	κεται, ἐπιστήμη καὶ ἄγνοια. λέγω \| δὲ καὶ τὸν ἐπιστήμονα	30
3	γιγνώσκειν. ἔτι μὴν πολλάκις λέγουσίν τινες ὅτι οὐ δεῖ τὸν \| ἰατρὸν φιλάργυρον εἶναι. εἶτα λέγουσιν ὅτι οἶδεν
5	ἡ ἰατρικὴ παραιτεῖσθαι φιλαργυ\|ρίαν. τὴν ἕξιν λέγει οὐ χωρὶς τοῦ ἔχοντος οὐδὲ τὸν ἔχοντα χωρὶς τῆς ἕξεως. \| κοι‐
6	νὰ οὖν ἐστιν τοῦ τε ἔχον[το]ς καὶ τοῦ ἐχομένου τὰ τοιαῦτα. καὶ παρεστήσαμεν \| πολλάκις ἀπὸ τῆς τοῦ ἀποστόλου δι‐ δασκαλίας, ὅτι ἀγάπην λέγει τὸν ἔχοντα τὴν ἀγά\|πην· ὅταν
8	γὰρ λέγῃ· “ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἀσχημονεῖ, οὐ περπερεύεται”, τὸν ἔχοντα τῷ \| ὀνόματι τῆς ἕξεως καλεῖ. καὶ λέγω γε καὶ
10	περὶ τοῦ ἔχοντος τὴν ἀγάπην ὅτι ὠφελεῖ. \| ὠφελεῖ δὲ ἐκεί‐
10	νην τὴν ὠφέλειαν ἣν ἡ ἀγάπη παρέχει. ἐὰν τοίνυν λέγω ὅτι ὁ ἅγιος λέγει \| τοῦτο, οἷον ὁ ὑμνῳ‐
11	δός, οὐ χωρίζω{ν} τὸ ἅγιον πνεῦμα ἀπὸ τοῦ ἔχοντος, οὐδὲ τὸν ἔχοντα λέγω \| ὅτι χωρὶς τοῦ ἁγίου πνεύματος ταῦτα λέ‐
12	γει. εἰ οὖν “Δαυὶδ ἐν πνεύματι ἁγίῳ κύριον αὐτὸν καλεῖ”, οὕτω δὲ ὡς \| μετεχόμενον, οὐκ ἀπεζευγμένον ἀπὸ τοῦ μετ‐ έχοντος, ὡς οὐδὲ ἡ ἐπιστήμη χωρὶς \| τοῦ ἐπιστήμονος.
14	2 καὶ ἐπὶ τῷ σωτηρίῳ σου ἀγαλλιάσεται σφόδρα.
15	ὁ \| βασιλεὺς ὥσπερ εὐφρα[ί]νεται ἐπὶ τῇ δυνάμει, οὕτως ἀγαλλιᾷ σφόδρα καὶ ἐπὶ \| τῷ σωτηρίῳ. τὸ σωτήριον δὲ καὶ ἡ δύναμις ταὐτόν ἐστιν κατὰ ἄλλην καὶ ἄλλην \| ἐπίνοιαν
17	λαμβανόμεν[ο]ν. ἡ δύναμίς ἐστιν πάντα ὑφιστῶσα καὶ πάν‐ τα \| οὕτως ἄγουσα ὡς αὐτῇ δοκεῖ. οὕτω καὶ σωτήριόν ἐστιν· ἃ γὰρ ποιεῖ, σωτηρίας ἕνε\|κα ποιεῖ, ἃ ποιεῖ ἐν ἀνθρώποις,
19	καὶ τῆς ἀνθρώπων σωτηρίας χάριν ποιεῖ.	32
20	3 τὴν ἐπιθυμίαν τῆς ψυχῆς αὐτοῦ ἔδωκας αὐτῷ. οἶδας ὅτι τὸ “αὐτὸς” ὄνομα \| τὴν αὐθεντίαν δηλοῖ, οὐ
21	τὰ προσπεφυκότα. ψυχῆς ἐπιθυμία φαύλη ἐστίν, ὅταν 〈ὦ〉 \| ψυχὴν φαύλην ὑποθέμενος. ὅταν δὲ αὐτὴν τὴν ψυχὴν εἴπω ἐπιθυμίαν ἔχειν, \| τὴν οὐσιώδη{ν} αὐτῆς ἐπιθυμίαν λέγω. ὁ ταύτῃ χρώμενος τῇ ἐπιθυμίᾳ οὐδε\|νὸς ἐρᾷ τῶν φαύλων, ἀλλὰ
25	τῶν ἀγαθῶν· καὶ γὰρ ἔλαβεν τὸ ἐπιθυμητικὸν καὶ \| τὴν ἐπι‐
25	θυμίαν, ἵνα τὰ καλὰ μεταδιώκῃ, ἵνα ὀρέγηται τῶν ἐπωφελῶν. ἐὰν \| οὖν, φέρε, φιλάργυρος τύχῃ πλούτου, οὐ τὴν ἐπιθυμί‐ αν τῆς ψυχῆς ἑαυτο[ῦ] ἔλα\|βεν, ἀλλὰ τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ φιλαργύρου. μέγα οὖν ἐστιν τὸ τυχεῖν τῆς \| ἐπιθυμίας τῆς
28	ψυχῆς, οὐ προστιθεμένης “τῆς φαύλης”. ἀμέλει γοῦν καὶ ἐν ἄλλῳ̣ \| ψαλμῷ λέγει· “τὸν ἐνπινπλῶντα ἐν ἀγαθοῖς τὴν ἐπι‐
9	θυμίαν σου”. \| τῇ ψυχῇ λέγει.
1	πολλάκις εἴρηται ἡμῖν ἐν ἄλλοις ὅτι τὰ προσκείμενα οὐ ποιοῦσιν ἀν\|τίφασιν. ἐὰν λέγω· “ἡ ἐπιθυμία τῆς ψυχῆς ἀγαθή ἐστιν”, ἔνπαλιν λέγω· “ἡ ἐπιθυμία \| τοῦ δικαίου ἀγαθή
3	ἐστιν”, τὸ προσκείμενον οὐ ποιεῖ ἀντίφασιν. λέγω· “ἡ ἐπι‐ θυμία \| ἡ αἰσχρά, ἡ ἐπιθυμία ἡ κακή, ἡ τοῦ ἀδίκου”, ἀντί‐
5	φασις γίνεται. οὔκ ἐστιν ψυχῆς ἁπλῶς \| ἐκείνη ἐπιθυμία,
5	ἀλλὰ τοιᾶσδε ψυχῆς. τὰ προσκείμενα οὖν ὁτὲ συναληθεύει, ὁτὲ δὲ \| μάχεται καὶ ἀντίφασιν 〈ποιεῖ〉. οὕτω γοῦν εἴρηται· “ἐπιθυμία δικαίου πᾶσα ἀγαθή”. ταὐ\|τόν ἐστιν σχεῖν ἐπι‐
7	θυμίαν δικαί〈ας ψυχ〉ῆς καὶ ἐπιθυμίαν ψυχῆς ἄνευ προσθήκης. \|
7	{καὶ τὴν θέλησιν τῶν χειλέων αὐτῶν οὐχ ὑστέρησας} καὶ ἐπὶ τῶν αἰς\|θητῶν δὲ τοῦτο φαίνεται. ἐὰν λέγω ἄρτι ὅτι·	34
10	“ἐπιθυμεῖ ὅσδε ὁ πατὴρ τὰ τέκνα ἑαυτοῦ \| εὖ διάγειν”, ἐ‐
10	πεὶ πατρὸς μνήμην πεποίημαι, τὸ εὖ διάγειν αὐτὰ βούλομαι. ἐὰν δὲ εἴπω ὅτι· \| “ὁ κακὸς πατὴρ θέλει τοιῶσδε τὰ τέκνα
11	ἑαυτοῦ πράττειν”, ἀνῄρησα πατρικὰ σπλάγχνα. \| “ἐπιθυμίᾳ ἐπεθύμησα τοῦτο τὸ πάσχα φαγεῖν μεθ’ ὑμῶν”. τὸ “ἐπιθυμίᾳ” δὲ “ἐπεθύμη\|σα” οὕτως ὡς τό· “δικαίως τὸ
13	δίκαιον ἐδίωξα”, τὸ ἄξιον τοῦ ἐπιθυμεῖσθαι. ἔστιν δέ ποτε \| ἐπιθυμῆσαι καὶ τὸ ἀνάξιον τοῦ ἐπιθυμεῖσθαι, ὡς λέγει· “πά‐
15	θος, ἐπιθυμίαν κακήν”. \| ἡ κακὴ ἐπιθυμία οὔκ ἐστιν ἐπιθυ‐ μητή, ὡς οὐδὲ τὸ ψευδώνυμον ἀγαθὸν αἱρετὸν \| λέγεται, κἂν
16	αἱρῶνταί τινες αὐτό.
16	〈3 καὶ τὴν δέησιν τῶν χειλέων αὐτοῦ οὐκ ἐστέρησας αὐ‐
16	τόν.〉 ἐὰν περὶ τοῦ ἐκ Μαρίας ᾖ{ν} ὁ λόγος, φανερὸν ὅτι \| αἴ‐
17	τησιν προσάγει ὑπὲρ ὧν ἐλήλυθεν σῶσαι. ἔχεις γοῦν· “ὅθεν καὶ σῴζειν εἰς τὸ παν\|τελὲς δύναται, {ὑπὲρ} 〈ζ〉ῶν πάντοτε εἰς τὸ ἐντυγχάνειν ὑπὲρ αὐτῶν”. ἀεὶ ζῇ ἐν τῷ ἐντυγ\|χάνειν.
19	τὸ “ἀεὶ” δὲ οὕτω λάβε· ἐς ὅσον χρῄζουσιν παρακαλοῦντος
20	καὶ διαιτητοῦ. “καὶ \| ἐάν τις ἁμάρτῃ, παράκλητον ἔχομεν
20	πρὸς τὸν πατέρα, Ἰησοῦν Χριστὸν δίκαιον”. εἶτ’ ἐπεὶ ταύ‐ τῃ τῇ σπου\|δῇ συντρέχουσιν τῷ διδασκάλῳ καὶ οἱ ἄλλοι, κἀ‐ κεῖνοι βούλονται παρακαλεῖν ὑπὲρ ὧν \| ἐνεχειρίσθησαν, οὐ
20	προηγουμένην τὴν ἑαυτῶν παράκλησιν τιθέμενοι, \| ἀλλ’ ἑπο‐	36
23	μένην τῇ δικαιώσει τοῦ εἰς μίμησιν αὐτοὺς καλοῦντος. κατὰ πάσας οὖν τὰς ἀπο\|δόσεις τοῦ βασιλέως ἐκλημπτέον
25	δεῖ τὸ μὴ ἐστερῆσθαι τὴν δέησιν αὐτοῦ. οἷον \| ὅταν περὶ
25	τοῦ αἰσθητῶς βασιλεύοντος λέγωμεν ὅτι ἡ δέησις τῶν χει‐ λέων αὐτοῦ \| οὐκ ἐστερήθη, ἀλλ’ ἐν ἐκβάσει γέγονεν, ἔπ‐ αινον αὐτοῦ σημαίνομεν. κἂν περὶ τῶν ἁγί\|ων εἴπωμεν—εἴ‐
27	ρηνται γὰρ καὶ αὐτοὶ βασιλεῖς—, καὶ ἐκείνων μέγας ἔπαι‐ νός ἐστιν, \| ὅταν ἡ δέησις αὐτῶν εὐπρόσδεκτος ᾖ. “ὀφθαλ‐ μοὶ” γὰρ “κυρίου ἐπὶ δικαίους, καὶ ὦτα αὐτοῦ \| εἰς δέησιν
29	αὐτῶν”. καί· “εὐχαῖς δικαίων ἐπακούει”.
29	3 διάψαλμα. \|
10	οὐ φέρεται οὐδαμοῦ τὸ “διάψαλμα” ἢ ἐν ταῖς Ἑβραικαῖς γραφαῖς, μάλιστα ἐν τοῖς ψαλμοῖς. \| κεῖται δὲ καὶ ἐν τῇ
2	ᾠδῇ τοῦτο τοῦ Ἁμβακούμ. οἱ τὴν διάλεκτον ἐπιστάμενοι ὑπὲρ πάντας \| δύνανται εἰπεῖν τί σημαίνει. ὅμως δὲ τὰ ἐλθόντα εἰς ἡμᾶς λέγομεν. εἰσὶν οἱ λέ\|γοντες ὅτι μεταβολὴν προσ‐
4	ώπου σημαίνει. ψεῦδος δέ ἐστιν· εὑρήκαμεν γὰρ μεταβολὴν \|
5	π̣ροσώπων ἐν τοῖς ψαλμοῖς καὶ ἄνευ τοῦ διαψάλματος. πάλιν λέγουσιν ὅτι \| τὸ διάψαλμα διάστασίν τινα σημαί‐ νει—οἷον λέγων ἐπαύσατο καὶ ἄλλῳ καιρῷ \| ἤρξατο—, καὶ
7	τοῦτο σημαίνει τὸ διάψαλμα, τὴν διάστασιν τὴν χρονικήν. τοῦτο δὲ οὐ\|κ ἔχομεν εἰπεῖν· 〈οὐ〉 γὰρ κεῖται ὅτι τούσδε
7	τοὺς στίχους εἰρηκὼς τοῦ ψαλμοῦ μετὰ \| χρόνον ἄλλον εἶπεν.	38
9	οἱ μέντοι ἠρέμα ὁμιλήσαντες τοῖς Ἑβραικοῖς ἀναγνώς\|‐
10	μασιν τοῦτο λέγουσιν ὅτι ῥυθμός ἐστιν μέλους μουσικοῦ, καὶ ὥσπερ ἐν τοῖς μουσι\|κοῖς λέγουσιν ῥυθμοὺς καὶ μέλη. ταῦ‐ τα οὖν οὐχ ἡμῶν εἰδέναι, ἀλλὰ τῶν τῇ διαλέκτῳ \| ὁμιλησάν‐
12	των. ἐν πάσῃ γοῦν διαλέκτῳ δύναται κατάλληλος εἶναι μου‐ σικῇ. οὐδὲν δέ \| ἐστιν μουσικὴ ἢ ῥυθμὸς φθόγγων εὐρύθμως
13	συνκειμέν〈ων〉. ἐνίοτε δοκῶ εἰδέναι \| γράμματα καὶ ἀναγνώσμασιν σχο‐
15	λάζειν. καὶ ἐὰν ἴδωμέν τι ἐν κήπῳ, ᾗ ὀνομαζόμενον \| παρὰ
15	γεωργοῦ ἐπεὶ οὐκ ἴσμεν, παρ’ αὐτοῦ μανθάνομεν καὶ οὐκ ἤ‐ δη, 〈μὴ〉 ἀπαξιοῦντες μαθεῖν, \| ἀπὸ τοῦδε μένομεν ἀπαίδευ‐
16	τοι. οὕτω οὖν εἰ καὶ μὴ ἴσμεν τὴν διάλεκτον τὴν Ἑβραι\|‐ κήν, ἀλλ’ ἠκούσαμεν, ὅτι ῥυθμὸν μουσικὸν σημαίνει κατὰ
17	τὴν διάλεκτον τὴν Ἑβραίαν. \| 4 ὅτι προέφθασας αὐτὸν ἐν εὐλογίαις χρηστότητος. τὸν βασιλέα κατὰ πᾶσαν \| ἑρμηνείαν προέφθασεν ὁ θεὸς
19	ἐν εὐλογίαις χρηστότητος. τὸ “προέφθασ〈ασ〉 ἐν εὐλογίαις”
20	ἴσον \| ἐστὶν τῷ· “ἔτι σοῦ λαλοῦντος ἐρῶ· ἰδοὺ πάρειμι”. οἷον, φέρε, εὐχήν τις ἀναπέμπει περὶ τοῦ \| εὖ διάγειν,
21	περὶ τοῦ ἀρετὴν ἔχειν· λέγει ὅτι· “ἔτι σοῦ λαλοῦντος”, οὔπω πληρώσαντος τὸν λόγον \| τῆς εὐχῆς, διὰ τοῦ δοῦναι
22	λέγω παρεῖναι. τὸ “χρηστότητος” ὧδε “ἀγαθότητος” λαμβάνο\|μεν· πολλά‐
23	κις γὰρ καὶ τὸ χρηστὸν ὡς ἐπὶ διαβολῇ λαμβάνομεν· “φθεί‐ ρουσιν ἤθη χρης\|τὰ ὁμιλίαι κακαί”, ἀντὶ τοῦ ἐπιπόλαια,	40
25	εὐήθη. καὶ αὐτὸ μὲν τὸ εὔηθες λαμβάνεται καὶ \| ἐπὶ ἐπαί‐
25	νου, ὅταν εὖ τις ἦθος ἔχῃ, καὶ ἐπὶ ἐπιπολαίου. ὡσαύτως καὶ τὸ ἄκακον· \| “διὰ” γὰρ “τῆς χρηστολογί[α]ς ἐξαπατῶσιν τὰς καρδίας τῶν ἀκάκων”. καὶ ἔτι· “ἄκακος \| πιστεύει παν‐
27	τὶ λόγῳ”. 4 ἔθηκας ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ στέφανον ἐκ \| λίθου τι‐
28	μίου. ἐὰν περὶ τοῦ ἀνθρώπου τοῦ κυριακοῦ τοῦτο λέγηται, ὁ
29	στέφανος οὗτος \| ὁ ἐπιτεθησόμενος τῇ κεφαλῇ αὐτοῦ ἐκ λί‐
11	θων τιμίων πλέκεται, ἤτοι τῶν ἀρετῶν ἢ τῶν \| ἐχόντων τὰς
1	ἀρετάς. ἐν τῇ πλοκῇ τούτου τοῦ στεφάνου κεῖνται ἐκεῖνοι οἱ λίθοι οἱ ἐποικο\|δομούμενοι μετὰ χρυσίου καὶ ἀργυρίου ἐπὶ τὸν θεμέλιον Χρ〈ιστ〉όν. φανερὸν δὲ ὅτι οὐδὲ ὁ \| χρυ‐
3	σὸς οὐδὲ ὁ ἄργυρος οὐδὲ οἱ λίθοι κατὰ αἴσθησιν λαμβάνονται. ἐὰν δὲ καὶ περὶ ἑκάς\|του βασιλέως, ὡς ὁ Ἀβραὰμ ἦν,
4	ὡς οἱ ἄλλοι εἰσὶν ἅγιοι, λέγομεν ὅτι· ὥσπερ ὁ 〈ἄρχων Τύ‐
5	ρου〉, \| ὅτε εὖ διῆγεν, μετὰ τῶν Χερουβὶν ἐντέθειτο ἐν ὄρει τῷ ἁγίῳ τοῦ θεοῦ, ὅτε “ἀποσφράγισ[μ]α \| ὁμοιώσεως” ἦν καὶ
6	“στέφανος κάλλου〈σ〉”, οὐκ αἰσθητοῖς λίθοις ἐνδέδετο, ἐκ τῶν τοιούτων̣ \| λίθων στεφανοῦταί τις. φέρε, ὁ Ἰωσὴφ ἤθ‐ λησεν περὶ σωφροσύνης. ἡ σωφροσύνη \| λίθος τίμιός ἐστιν.
8	αὗται αὐτὸν ἐστεφάνωσαν καὶ τὴν Σωσάνναν καὶ τοὺς μάρτυ‐ ρας. \| καὶ ἐπεὶ ἀντακολουθοῦσιν αἱ ἀρεταὶ ἑαυταῖς καὶ ὁ
10	μίαν ἔχων καὶ πάσας ἔχει, ὁ πλεκόμε\|νος στέφανος οὐκ εἷς	42
10	λίθος ἐστίν. “ἐκ λίθου” οὖν “τιμίου ἔθηκας ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐ\|τοῦ
11	στέφανον”. πρόσκειται δὲ τὸ “τιμίου”. τῶν πρὸς τί ἐστιν τὸ τίμιον. τοὺς ὧδε λίθους \| τούτους, οἷον μαργαρίτας καὶ
12	ὑακίνθους καὶ τὰ ἄλλα, τιμίους λέγομεν, ἐπεὶ καὶ ἄλλοι εἰσὶν \| λίθοι πρὸς διαφορὰν ἐκείνων. ἐπεὶ τοίνυν καὶ οὗ‐ τοι οἱ μεγάλοι λίθοι τὰ εἴδη τῆς \| ἀρετῆς εἰσιν, ἰδοὺ τί‐
14	μιοί εἰσιν οὗτοι οἱ λίθοι καὶ πάντων τῶν ἐν κόσμῳ δοκούν‐
15	των \| εἶναι ὑπερέχ〈ουσιν〉.
15	καὶ ὅτι οἱ μαθηταὶ τῶν διδασκάλων στέφανοί εἰσιν, ἐδί‐ δαξεν ὁ \| Παῦλος· “χαρὰ καὶ στέφανός μου”, προσφωνῶν τῇ
16	ἐκκλησίᾳ τῇ μαθητευσάσῃ αὐτῷ. \| “τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἔσται κύριος σαβαὼθ ὁ στέφανος τῆς ἐλπίδος”. ἡ ὕλη τοῦ στεφάνου τούτου \| κύριος σαβαώτ ἐστιν·
18	“ἔσται” γὰρ “κύριος σαβαὼτ ὁ στέφανος τῆς ἐλπίδος”. καὶ ἐπεὶ ἐνταῦθά \| τις ὢν οὔπω δύναται καὶ τελείαν ἔχειν μετ‐
20	ουσίαν θεοῦ, ἀλλὰ τότε γενήσεται τοῦτο, ὅταν “ὁ \| θεὸς
20	πάντα ἐν πᾶσιν” γένηται ☩πῦρ τελεῖται☩ τῷ ἐπὶ πᾶσιν, τῷ ἐσχάτῳ ὀρεκτῷ, διὰ τοῦτο στέ\|φανον ἐλπίδος αὐτὸν εἶπεν· εἰ γὰρ τότε γνωσόμεθα αὐτόν, ὅταν ἴδωμεν \| αὐτὸν καθώς
22	ἐστιν, τότε δὲ καθώς ἐστιν ἰδεῖν αὐτὸν ὁρῶμεν, ὅταν εἰς τὸ τέλος φθά\|σωμεν, ἐλπίδος ἐστὶν ὁ στέφανος οὗτος. τέως
23	ἐλπίδος ἐστίν, προσδοκώμενός ἐστιν. \| 5 ζῳὴν ᾐτήσατό σε, καὶ ἔδωκας αὐτῷ.
25	ἐλέγομεν ὅτι ὁ σωτὴρ κατὰ τὸν ἄν\|θρωπον—ἐὰν δὲ “κατὰ	44
25	τὸν ἄνθρωπον” λέγω, μὴ διαίρει αὐτὸν ἀπὸ τοῦ λόγου—, ὅ‐ τι “παράκλητός” \| ἐστιν “πρὸς τὸν πατέρα”. οὐδὲ ὁ λόγος
26	χωρὶς τοῦ ἀνθρώπου οὐδὲ ὁ ἄνθρωπος χωρὶς τοῦ λόγου, \| ἀλλ’ αὐτὸς ὁ κεκραμένος ἐξ ἀμφοτέρων γίνεται παράκλητος καὶ “ζ〈ῶν〉 πάντοτε εἰς τὸ ἐν\|τυγχάνειν ὑπὲρ 〈αὐτῶν〉” παρα‐
28	καλεῖ.
28	αἰτεῖται οὖν ζωὴν ἐκείνην ἣν βούλεται ζωογονηθῆναι. \| δι’ αὐτοῦ δὲ ἡ ζωοποίησις γίνεται· “θανατωθεὶς” γὰρ “σαρ‐
12	κὶ ζωοποιηθεὶς δὲ πνεύματι”. \| καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ Ἰησοῦ οὔκ
1	ἐστιν ζωή, ἀλλὰ θεοῦ ἐπ̣ιμετροῦντος καὶ χαριζομένου τὸ ζῆν ἔχει· καὶ πᾶσαι δὲ \| αἱ ἄλλαι ψυχαί, ὡς ἕκαστον λέγειν·
2	“ἡ ψυχή μου αὐτῷ ζῇ”. τὸ ζῆν κατὰ ἀθανασίαν ἡ ψυχὴ ἔντι‐ μον \| ἔχει. τὸ δὲ “τῷ θεῷ ζῆν” ἐκ τοῦ ἐφ’ ἡμῖν καρποῦται,
3	ὡς τὸ ζῆν πάλιν τῇ ἁμαρτίᾳ ἐκ τοῦ ἐφ’ ἡμῖν ἐστιν. \| 5 μακρότητα ἡμερῶν εἰς αἰῶν〈α〉 καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ
4	αἰῶνος.
5	πάλιν τὴν \| [μα]κρότητα τῶν ἡμερῶν οὐ δυνάμεθα ἐπὶ ῥη‐ τοῦ λαβεῖν. “εἰς τὸν αἰῶνα” δὲ λέγει “καὶ εἰς τὸν αἰ\|ῶνα
6	τοῦ αἰῶνος”. αἱ ἡμέραι δὲ αὗται αἱ διδόμεναι καὶ γινόμεναι ὑπὸ ἡλίου, ἐν μόνῳ τούτῳ τῷ αἰῶνι λέγο〈νται〉. \| εἴρηται
7	δὲ καί· ”〈π〉ότε ταῦτα ἔσται, 〈καὶ τί τὸ σημεῖον τῆς σῆς
7	παρουσίας καὶ συντελείας τοῦ αἰῶνοσ”〉; 〈καί〉· “ἕως συντε‐
7	λείας τοῦ αἰῶνος τούτου”. καὶ “ἐν ταῖς ἡμέραις” {τοῦ αἰ‐
7	ῶνος} \| ἐὰν λέγουσιν αἱ γραφαί, 〈τοῦ αἰῶνος ἡμέρ〉ας λέγου‐	46
8	σιν. οὗτος δὲ ὁ αἰτησάμενος μέγας ἐστὶν καὶ οὐ περὶ μικροῦ \| καὶ ἀδιαφόρου εὐχὴν ἀνέπεμπεν ὥστε καὶ μνημονεύεσθαι τὴν
10	εὐχὴν αὐτοῦ, οὐδὲ περὶ ἡ\|μερῶν τούτων τῶν ἐξ ἡλίου καὶ σε‐ λήνης περαινομένων. ἄλλως τοίνυν ταῦτα θεωρη\|τέον. καὶ ὄφει
11	ὅτι ἐν ταῖς γραφαῖς πολλάκις τὰ τοιαῦτα καὶ διαπίπτει καὶ ὡς ἀδύνατα \| φαίνεται. “τίμα”, φησίν, “τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ ἔσῃ μακρο\|χρόνιος
13	ἐπὶ τῆς γῆς”. οὐ πάντως δὲ ὁ τιμῶν τοὺς γονέας πολυετὴς ἐν τῇ γῇ μένει. πολλοὶ \| νεώτεροι μετατίθενται. εἴρη‐
14	ται γοῦν ἐν τῇ Σοφίᾳ Σολομῶνος περὶ τῶν τοιούτων· “ἡρ\|‐
15	πάγη{ν}, μὴ κακία ἀλλάξῃ σύνεσιν αὐτοῦ ἢ δόλος ἀπατήσῃ ψυχὴν αὐτοῦ”. καὶ λέγει ὅτι· “ἐν ὀλί\|γῳ τελειωθεὶς ἐπλή‐
16	ρωσεν χρόνους μακρούς”. καὶ λέγει πολιὰν εἶναι τὴν φρόνη‐ σιν \| καὶ γῆρας τὸν ἀκηλίδωτον βίον. εἰ δὲ ὁ ἀκηλίδωτος βίος γῆράς ἐστιν, οὐκ ἐξ ἡμε\|ρῶν δὲ οὗτος συνίσταται, ἀλλ’
18	ἐξ ἀρετῆς, ἑτέρως δεῖ λαβεῖν τὰς ἡμέρας. “ζωὴν” οὖν “ᾐτήσατό σε”, \| οὐχ ἵνα αὐτὸς ζῇ, ἀλλ’ ἵνα
19	ἐκεῖνοι, ὑπὲρ ὧν τὴν δέησιν ἀναφέρει. περὶ τῆς ζωῆς εἴπο‐
20	μεν \| οὐ τῆς κοινῆς, ἀλλὰ τῆς κατὰ ἀρετήν. ὁ μὴ γνοὺς ἁμαρτίαν μηδὲ ποιήσας αὐτὴν \| μηδὲ δόλον σχὼν ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ, οὐκ εἶχεν νεκρότητα τὴν διαστελλομένην \| πρὸς τὴν
22	μακαρίαν ζωήν. ὅθεν αἰτούμενος ζωὴν οὐχ ἑαυτῷ ᾐτήσατο, ἀλλ’ ἐκείνην θέλει \| αὐτοῖς δοθῆναι ὑπὲρ ὧν τὴν ἀξίωσιν ἀναφέ‐ ρει· “ζῶν” γάρ ἐστιν “πάντοτε εἰς τὸ \| ἐντυγχάνειν ὑπὲρ”
24	τῶν μελλόν〈των〉 παρ’ αὐτοῦ ζωὴν ἔχειν.	48
25	“ζωὴν” οὖν “ᾐτήσατό σε, καὶ ἔδωκας \| αὐτῷ”. πρὸς τὸν
25	θεὸν λέγει ἤτοι ὁ ὑμνῳδὸς ἢ τὸ ἐν αὐτῷ ἅγιον πνεῦμα. με‐ γάλη δέ ἐστιν \| μαρτυρία, ὅταν ὁ εὐχὴν ἀναπέμψας λάβῃ τὰ αἰτήματα. ἔδωκας οὖν αὐτῷ αὐτήν, “μα\|κρότητα ἡμερῶν εἰς
27	τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος”. οὐ θέλουσιν ὅλως \| πολυχρόνιον τὴν κοινὴν ζωὴν ἔχειν οἱ ἅγιοι ἐν τῷ βίῳ τούτῳ. ἀμέλει γοῦν “κάλλι\|ον”, φησίν,
29	“ἀναλῦσαι καὶ σὺν Χριστῷ εἶναι”. καὶ ἔτι· “οἴμμοι, ὅτι ἡ
13	παροικία μου ἐμακρύνθη”. \| “πάροικος ἐγώ εἰμι ἐν τῇ γῇ”.
1	ὁ ὢν “πάροικος καὶ παρε[π]ίδημος” πόθον καὶ σκοπὸν ἔχει ἀπο\|στῆναι τῆς παροικίας, ἵνα κατοικήσῃ ἐν τῷ καταλλήλῳ χωρίῳ. ὥσπερ οὖν οὐ κοινή \| ἐστιν ζωὴ ἡ ἐνταῦθα δηλουμένη, ἣν καὶ οἱ ἀσεβεῖς ἄνθρωποι ζῶσιν καὶ τὰ ἄλογα ζῷα, \| οὕτω
4	οὐδὲ “μακρότητα ἡμερῶν” πολυχρόνιον λέγει εἶναι ζωήν, ἀλλὰ
5	“μακρότης \| ἡμερῶν”, ὡς ὁ τιμήσας τοὺς γονέας πολυχρόνιος ἔσται καὶ μακροήμερος. καὶ ἐν τῷ \| Δευτερονομίῳ δὲ λέγεται·
6	“αὕτη ἡ ζωή σου καὶ αὕτη ἡ μακρότης τῶν ἡμερῶν” τοῦ “ἀγα‐ πᾶν με \| κύριον τὸν θεόν σου ἐξ ὅλης καρδίας καὶ ἐξ ὅλης ψυχῆς”. ἰδοὺ καὶ ἡ μακρότης τῶν ἡμερῶν \| ἡ ὅλῃ ψυχῇ καὶ
8	ὅλῃ δυνάμει καὶ ὅλῳ τῷ πόθῳ ἀγαπῶσα αὐτόν. “μακρότητα” οὖν “ἡ\|μερῶν εἰς τὸν αἰῶνα”. δυνατὸν λαβεῖν
10	περὶ τῆς μακαρίας ζωῆς ταῦτα τῷδε τῷ \| τρόπῳ· ἔστιν γὰρ
10	ζωή, ἥτις ἡ αὐτή ἐστιν τῇ περὶ θεοῦ γνώσει. ὅτε ἐλέγετο τό· “αὕτη δέ \| ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γιγνώσκουσίν σε τὸν μόνον ἀληθινὸν θεὸν καὶ ὃν ἀπέ\|στειλας Ἰησοῦν Χριστόν”,
12	ἡ ζωὴ αὕτη ἐστὶν ἡ γνῶσις ἡ περὶ πατρὸς καὶ υἱοῦ. καὶ ἔ‐
12	τι· “ὁ πιστεύων εἰς \| ἐμὲ ἔχει ζωὴν αἰώνιον”. ὁ πιστεύων εἰς τὸν σωτῆρα οὐ κοινὴν ζωὴν ἔχει. \| πολυχρονιώτεροι	50
14	〈οἱ〉 ἀσεβεῖς πολλάκις εὑρίσκονται τῶν σπουδαίων. ἐκεῖνοι
15	ποθοῦ\|σιν τὴν μακροήμερον ζωὴν ταύτην, ἅτε δὴ οὐδὲν ἕτερον ἀγαθὸν ἢ τὴν τοιαύ\|την κατάστασιν ἡγοῦνται. ὥσπερ οὖν ἔστιν νῦν ζωὴ ἐπαινετὴ καὶ μέλλουσα, \| οὕτω καὶ
17	“μακρότης ἡμερῶν” εἰς τὸν αἰῶνα τοῦτον, ἵνα τις ἔχει φωτισ‐ μὸν μέγα〈ν〉 \| ἕκαστον δόγμα τῆς ἀληθείας γιγνωσκόμενον
18	καὶ φωτίζον. ἡμέρα ἐπαινετή ἐστιν \| καὶ ἑκάστη ἀρετὴ πρακτικὴ κατορ‐
20	θουμένη. ἐπεὶ τοίνυν, ὥσπερ τῆς γνώσεως \| ἐνταῦθα μερικῆς
20	οὔσης διαδέξεται τελεία καὶ παντελὴς γνῶσις, οὕτω καὶ ἐ‐ πὶ τῆς \| πρακτικῆς ἀρετῆς ἑτέρως σπουδαῖοι ἔσονται οἱ ἀπ‐ εντεῦθεν κατὰ παρακτι\|κὴν ἀρετὴν δίκαιοι ἀποδειχθέντες—πά‐ λιν γὰρ ἔχουσιν δικαιοσύνην νῦν καὶ μέλλου\|σαν—, “μακρό‐
23	τητα ἡμερῶν” εἰς τὸν αἰῶνα τὸν ὧδε, οὐ ταύτην τὴν κοινήν, ἀλλὰ τὴν ὑπαρ\|χθῆναι δυναμένην, περὶ ἧς λέγουσιν· “αὕτη
25	ἡ ἡμέρα, ἣν ἐποίησεν ὁ κύριος”· δεικνύντες γὰρ \| αὐτὴν
25	εἰρήκασιν. οὐδεὶς δὲ δείκνυσιν τὸ μέλλον, ἀλλὰ τὸ ἤδη παρ‐ ὸν καὶ ἐνεστηκός. \| τὸ μέλλον, ὅταν ἔστιν ἐκεῖνος ὁ καιρὸς καθ’ ὃν ἔρχεται, οὐκέτι μέλλον ἐστίν. πάλιν \| καὶ αὐτὸ
27	ὑπὸ δεῖξιν πεσεῖται.
27	οἵως οὖν ἐὰν λάβῃς τὸν βασιλέα κἂν τὸν ἅγιον ἄνδρα κἂν αὐ\|τὸν τὸν ἐκ Μαρίας προεληλυθότα, οὐ περὶ ἐκείνης τῆς ζω‐
14	ῆς ἢ μακρότητος αἰσθητῶν \| ἡμερῶν εὔχονται, ἀλλὰ τῶν ἤδη εἰρημένων. μακραίωνα ζωὴ〈ν〉 λαμβάνουσιν καὶ περὶ \| ταύτης	52
2	ἀξίωσιν ἀναπέμπουσιν. ἡ δὲ μακραίων ζωὴ οὐχ ἑνός ἐ〈στ〉ιν αἰῶνος ζωή. \| καταλλήλως δὲ ἑκάστῳ αἰῶνι καὶ τὴν ζωὴν λάμβανε ὁτὲ μὲν ἀρχηγικὴν \| καὶ εἰσαγωγικήν, ὁτὲ δὲ με‐
4	σάζουσαν, ὁτὲ δὲ τελείαν.
5	ἐπερ( )· μετὰ πάσας ταύτας τὰς \| λεχθείσας ἡμέρας; —ἕ‐
5	καστον δόγμα φωτίζον τὴν ψυχήν, ὑπὸ τοῦ ἡλίου τῆς δικαιο‐ σύ\|νης καταλαμπόμενον, ἡμέραν εἰρήκαμεν. μετὰ ταῦτα δὲ τὰ ἐν προκοπαῖς φω\|τίσματα ἔστιν τις τελεία κατάστασις φωτός. ἐκείνη ἡ ἡμέρα οὐ μεσολαβεῖται ὑπὸ \| νυκτός, οὐ
8	πλῆθος ἡμερῶν γίνεται. δυνατὸν δὲ καὶ οὕτως λαβεῖν· ἐπεὶ συνάφει\|αν ἔχουσιν
9	αἱ ἀρεταὶ πρὸς ἑαυτάς—ἑκάστη γὰρ φωτεινή ἐστιν—, μία
10	μακρότης ἡ\|μερῶν γίνεται ἐκ τῆς ἀντακολουθήσεως αὐτῶν, οὐ
10	διακόπτεται. λέγω· ἕκας\|τον θεώρημα ἐπιστημονικὸν διῄρηται ἀπὸ τῶν ἄλλων· πολλὰ γὰρ γιγνώσκει ὁ ἐπι\|στήμων. οἷον, ὡς ἐπὶ ἰ‐
12	ατρικῆς εἶναι, χειρουργικὸν θεώρημα, διαιτητικόν, ἐπὶ γραμ\|ματικῆς εἶναι, τόδε. ὅταν τις τελειωθῇ, οὐκέτι διά‐ φορα αὐτὰ ἔχει· νῦν μὲν γὰρ \| οἷόν τέ ἐστιν μᾶλλον ἔχειν
15	τὸ χειρουργικόν, ἔλαττον δὲ τὸ διαιτητικόν. ὅταν δὲ \| τέ‐
15	λειον ἰατρόν μοι ὑποθῇ καὶ πάντα τὰ θεωρήματα τελείως καὶ ἀνυπερβλή\|τως ἔχοντα, οὐκέτι διακεχυμένα εἰσὶν οὐδὲ τῇ ὕ‐
15	λῃ ἔχουσιν τὴν διαφοράν. \| ὑποθοῦ μοι ἄνθρωπον παντελῆ ἔχοντα ὑγίειαν κατὰ τὸ σῶμα. οὐκέτι διαίτης μόνης \| χρῄ‐	54
18	ζει, οὐ τομῆς. ἀπέβαλεν ἐκεῖνα ὧν ἕνεκα ἔχρῃζεν τούτων, καὶ λοιπὸν \| ὑγίειαν ἔχει οὐκέτι ποιοῦσαν ἄλλο τι. αὐτοῦ
20	δὲ χάριν ταῦτα πάντα σπουδάζεται. \| σπουδάζεται δὲ πόθῳ
20	τινὶ ἡ διακατοχὴ αὐτῆς· εἰσὶν γὰρ ὥσπερ ποιοῦντα ὑγίειαν, \| οὕτω καὶ φυλακτικά, οἷον γυμνάσιον ἢ τοιάδε τροφή. ἐκείνη οὖν ἡ μακραίων \| ἡμέρα ἀδιάκοπός ἐστιν· ὀψὲ γάρ ποτε παραγίνεται {το} ὅταν πληρωθῇ τό· “ἔσται σοι \| κύριος
23	φῶς αἰώνιον”, ὅτε οὐκέτι ἐκλείπει ὁ ἥλιος “οὐδὲ ἡ ἀνατολὴ τῆς 〈σελήνησ〉 φωτί\|ζει τὴν νύκτα{ν}”. οὐ περὶ τῶν αἰσθητῶν
25	δὲ φωστήρων ταῦτα λέγεται· “εὐθέως” \| γὰρ “μετὰ τὴν θλῖ‐
25	ψιν τῶν ἡμερῶν ἐκείνων ὁ ἥλιος σκοτισθήσεται, καὶ ἡ σελή‐ νη \| οὐ δώσει φῶς αὐτῆς”. ταῦτα δὲ τὰ φῶτα τὰ τοῖς ὧδε φίλα οὐκέτι δώσουσιν· \| ἔσται γὰρ ὁ ἥλιος ἑπταπλασίων καὶ ἡ σελήνη ὡς ὁ ἥλιος. καθόλου περὶ τῶν οὐ\|ρανῶν εἴρηται
28	ὅτι “ἀλλαγήσονται”. ὅταν δὲ οὐρανοὺς ἀλλαττομένους λέγῃ, \|
15	καὶ τοὺς ἐν αὐτοῖς ἀστέρας καὶ φωστῆρας λέγει, ὥσπερ, ἐ‐ ὰν ἐπὶ γῆς λέγωμεν· “ἡ γῆ πᾶσα \| προσκυνεῖ”, τοὺς οἰκοῦν‐
2	τας ἐν τῇ γῇ λέγομεν. “ᾄσατε τῷ κυρίῳ, πᾶσα ἡ γῆ”. 6 μεγά\|λη ἡ δόξα 〈αὐτ〉οῦ ἐν τῷ σωτηρίῳ σου. ἐὰν κυρίως τὴν δόξαν λαμβάνωμεν, οὐ τὴν \| τυχοῦσαν κα‐
4	τάστασιν ἡδίστην δόξαν λέγομεν. οἷον 〈δόξαν〉 οὐ λέγομεν
5	〈ἀρχὴν〉 \| ἀνθ[ρ]ω̣πίνην, οὐκ ἀξίωμα· ὅλα γὰρ ταῦτα τὰ δοξά‐ ρια ἀνθρώπων μικρολόγων \| καὶ ἀπειραγάθων ἐστίν. δοκοῦσιν
5	οὖν ἰατροὶ σωτηρίαν ἐπιφέροντες τοῖς ὑγι\|αζομένοις δόξαν	56
7	αὐτοῖς περιποιεῖν—δεδόξασται μᾶλλον ὁ ὑγιαίνων παρὰ τὸν \| κάμνοντα—, ἀλλ’ οὐ μεγάλη ἐστὶν ἡ δόξα. ὁμοίως καὶ κυ‐
8	βερνήτης. “ἐν τῷ σωτηρίῳ” \| οὖν τοῦ θεοῦ “μεγάλη δόξα” ἐστίν·
10	τὸ γὰρ σωτήριον τοῦτο νοῦ καὶ ψυχῆς ἅ〈πτ〉εται. τῶν \| δὲ
10	ἐν ἡμῖν πάντων ὁ νοῦς διαφέρει καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ σώματος, κἂν ἑτέροις μὴ \| δοκῇ.
11	δυνατὸν δὲ καὶ αὐτὸν τὸν σωτῆρα σωτήριον εἰπεῖν, ὡς πολλαχοῦ κεῖται· \| “εἴδοσαν πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς τὸ σωτήριον τοῦ θεοῦ ἡμῶν”. “καὶ ὄψεται πᾶσα σὰρξ \| τὸ σωτή‐
13	ριον τοῦ θεοῦ”, ἀντὶ τοῦ “πᾶς ἄνθρωπος” ἢ “πᾶσα αἰσθητικὴ
13	ψυχή”. “ἐν τῷ” οὖν “σωτηρίῳ” \| τούτῳ “μεγάλη ἡ δόξα” ἐστίν. εἰ
15	καὶ δοκεῖ ἄτιμος εἶναι ὁ θάνατος ὃν ἀνεδέξατο—“ἐπι\|κατ‐
15	άρατος” γάρ ἐστιν “πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου” κατὰ τὸν νόμον—, ἀλλ’ ἴσχυσεν \| δόξαν τοσαύτην λαβεῖν ἡ δοκοῦσα ἀτιμία ἐκ τοῦ σκοποῦ τῆς σωτηρίας, ὅτι σωτη\|ρία γέγονεν
17	οὐ θρεμμάτων, οὐκ ἀνθρώπων ἁπλῶς, ἀλλὰ ψυχῆς καὶ νοῦ καὶ πνεύματος, \| ὡς γράφει Παῦλος· “ὁλόκληρον ὑμῶν τὸ πνεῦμα καὶ ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα”. ἡ δοκοῦσα οὖν \| ἀτιμία δόξα ὑπερ‐
19	βάλλουσά ἐστιν.
20	ὑπομνῆσαι θέλω νόημα. ὅτε εἰς τὸ εὐαγγέλι\|ον ἔλεγον,	58
20	εἰς τὸ χωρίον ἐκεῖνο τό· “ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ ἐκεῖνος \| ποιήσει, καὶ μείζονα τούτων ποιήσει”, πρὸς ἑτέροις καὶ αὕτη ἡ ἑρμηνεία ἀποδέδοται· \| ἐὰν τὴν
22	ἀναλογίαν τοῦ ποιοῦντος σκοπήσῃς, καὶ τὰ μεγάλα μικρά ἐστιν· ὡς πρὸς \| τὸν θεὸν μικρά ἐστιν. οὐ πεποιήκασιν δὲ οἱ ἀπόστολοι αἰσθητὰ ἔργα ὑπὲρ τὰ τοῦ \| σωτῆρος. ὁ σωτὴρ
24	Λάζαρον ἤγειρεν τεταρταῖον ἤδη ἐν τῷ θανάτῳ ὄντα καὶ ἐγγὺς \|
25	τοῦ διαλυθῆναι καὶ ἤδη εἰς τὸ ὄζειν ἐφθακέναι. οὐδὲν τοι‐ οῦτο πεποίηκαν οἱ ἀπό\|στολοι. ἀπὸ γενετῆς τυφλὸν εἰς ὄψιν ἤγαγεν Ἰησοῦς. ἐὰν δὲ σκοπήσῃς ταῦτα \| τὰ ἔργα τοῦ σωτῆ‐
27	ρος, μικρά ἐστιν ὡς πρὸς τὸ πεποιηκέναι τὴν λογικὴν οὐσί‐ αν, \| τοὺς οὐρανούς, τὰς ψυχάς. τὰ δὲ τῶν ἀποστόλων, κἂν
16	καταδεέστερα ἦσαν τ〈ῶν〉 \| τοῦ σωτῆρος, ἐπεὶ ὑπὲρ δύναμιν τὴν αὐτῶν ἐστιν, μᾶλλον μείζονα λέγονται ὧν ὁ σω̣τὴρ̣ \| πε‐
2	ποίηκεν· τούτων γὰρ μείζονα οὐκ ἠδύναντο ποιῆσαι. Ἰησοῦς
2	δὲ καὶ πεποίηκεν καὶ ἀεὶ ποιεῖ. \| καὶ ὁ ἀπόστολος δέ· “τὸν” γὰρ “ἐλαττούμενον βλέπομεν Ἰησοῦν διὰ τὸ πάθημα τοῦ [θα]νάτ[ο]υ”. \| ἠλαττώθη διὰ
4	τὸ πάθημα τοῦ θανάτου, ἀλλὰ “δόξῃ καὶ τιμῇ” ἐστέφθη. ἡ
5	ἐλάττωσις δόξα̣ν̣ \| ἤγαγεν, καὶ μεγίστην γε ἤγαγεν. “λογί‐
5	ζομαι” δὲ “ὅτι οὐκ ἄξια τὰ παθήματα τοῦ νῦν και[ρ]οῦ \| πρὸς τὴν μέλλουσαν ἀποκαλύπτεσθαι δόξαν”. τὰ παθήματα δὲ τοῦ Χριστοῦ ἐκεῖνά ἐ[στι]ν̣ \| ἃ πεπόνθασιν οἱ μιμηταὶ αὐ‐
7	τοῦ, αὐτοῦ πρότερον παθόντος. “μεγάλη” οὖν [ἡ δ]όξα \| αὐτοῦ”. κἂν σταυρὸς ᾖ, κἂν θάνατος, ἐὰν τὸν σκοπὸν τῆς
7	σωτηρίας καὶ τὸ[ν σῴ]ζον\|τα ἴδῃς, μεγάλη τίς ἐστιν. οὐ	60
10	μεγάλη δέ ἐστιν ἡ τῶν ἄλλων. ἀμέλει γοῦν ἔσ̣[θ’ ὅ]τ̣ε̣ \| εἶ‐
10	χον τὴν δόξαν, ἐνίων δὲ καὶ ἀπέβη ἡ δόξα ἔτι ζώντων. οὕτω γοῦν ἤκουσα [καὶ τοῦ ἐ]ν̣ \| Ἰσαίᾳ λεγομένου· “καὶ
11	τῆς εἰρήνης αὐτοῦ οὐκ ἔστιν ὅριον”. “ἀνατελεῖ ἐν ταῖς ἡ‐ μέρ[αις αὐτοῦ] \| δικαιοσύνη καὶ πλῆθος εἰρήνης ἕως οὗ ἀνταναιρεθῇ ἡ σελήνη”. τὴν εἰρήνη̣[ν σκόπει] \| τὴν ἀνατεί‐
13	λασαν· μέχρι γὰρ συντελείας κρατεῖ· οὐδὲν γὰρ ἕτερον ἡ ἀντανα[ίρεσις] \| τῆς σελήνης δηλοῖ ἢ τὴν συντέλειαν, ὅ‐
15	τε “ὁ ἥλιος σκοτισθήσεται καὶ ἡ σελή[νη οὐ] \| δώσει φῶς
15	αὐτῆς”. οὐκ ἐν ἑνὶ ἔθνει ἐστὶν ἡ εἰρήνη, οὐκ ἐπὶ γῆς μόνης· “εἰρην[οποίησεν]” \| γὰρ “διὰ τοῦ αἵματος τοῦ σταυροῦ αὐ‐
16	τοῦ” οὐ “τὰ ἐπὶ γῆς” μόνα, ἀλλὰ καὶ “τὰ ἐν οὐρανοῖς”. \| 6 δόξαν καὶ μεγαλοπρέπειαν ἐπιθήσεις ἐπ’ αὐτόν. ἡ δόξα καὶ ἡ μεγαλοπρέπει[α ἐπιτ]ί\|θεται ἐπ’ αὐτὸν
18	μετὰ τῆς δόξης ταύτης τῆς μεγάλης τῆς ὑπαρξάσης ἐν τῷ σω‐ τηρί[ῳ αὐτο]ῦ. \| καὶ μεγαλοπρέπειά ἐστιν πράγματα καὶ σπου‐
20	δάσματα ἐν οἷς ὑπάρχει τὸ πρέπον. [τὰ ἔρ]γ̣α \| τὰ ἐξ ἀρετῆς
20	γινόμενα πρεπόντως γίνεται. πολλὰ δὲ {οὐκ} ἀνθρώποις δοκεῖ π̣[ρεπό]ν\|τως γίνεσθαι, οὔκ εἰσιν δὲ ἀληθῶς πρέποντα· ὡς καὶ περὶ δόξης εἴρηκα, ὅτι [ἔστι]ν \| 〈ἀξ〉ιώματα καὶ δοξά‐
22	ρια οὐκ ὄντα [τοι]αῦτα, οἷα νομίζουσιν αὐτὰ οἱ ἄνθρωποι, [ἀλλ’ ὑπ]ε̣\|λήφθη αὐτοῖς τοιαῦτα.
23	μεγαλοπρέπειαν οὖν λέγουσιν οἷον—τέως ἀπὸ τοῦ ῥη[τοῦ
23	λ]άβε, \| τῆς ἱστορίας, τὴν ἔννοιαν· εἰσὶν ἀγωνοθέται, καὶ	62
25	ἐὰν ὦσιν μικρολόγοι, ἐλα[ττο]ῦ̣σ̣ιν \| τοὺς ἀγῶνας καὶ τὰ
25	ἀναλώματα ἀπὸ μικρᾶς προαιρέσεως, καὶ δοκοῦσιν καὶ τὸ πρ̣[έ]π̣ο̣ν \| ποιεῖν τῷ ἀθλοθέτῃ, μικρῶς δὲ αὐτὸ ποι〈οῦσιν〉, καὶ λέγονται οὗτοι μικροπρεπεῖ[ς· οὔκ] \| εἰσιν γὰρ ὑπερ‐
27	βάλλοντες ὡς μηδενὸς ἐλάττω ἐν τῷ πρέπειν εὑρεθῆναι [τῶν] \| πρὸ αὐτῶν ἀγωνοθετῶν.
28	αὕτη οὖν μεγαλοπρέπεια λέγεται, ὅταν ἐν τῷ πρε[πό]ν̣\|‐ τως γενομένῳ μέγεθος ᾖ. τότε δὲ μάλιστα μεγαλοπρέπειά ἐσ‐
30	τιν, ὅτε μὴ ἄλλου τιν̣ὸς \| ἕνεκα, ἀλλ’ αὐτοῦ χάριν τὸ πρέ‐
30	πον ἐστίν.
17	φέρε δὲ εἰπεῖν, ἐάν τις πλούσιος ὢν̣ \| ἐν μικροῖς πράγ‐
1	μασιν καὶ μικραῖς πανηγύρεσιν μεγάλα ἀναλίσκῃ, οὔκ ἐστιν \| οὗτος μεγαλοπρεπής. ὑπερβολή ἐστιν μεγαλοπρεπείας, ὡς λέ‐ γομεν τὴν θρασύτητα \| ὑπερβολὴν εἶναι ἀνδρείας καὶ δεισι‐ δαιμονίαν ὑπερβολὴν εὐσεβείας. οἷον συνκυβευ\|ταῖς τις ποι‐
4	είτω ἄριστον καὶ ἀναλισκέτω ὅσα οὐκ ἀναλίσκει ἄλλος ἐν
5	γάμοις. οὗτος οὐ με\|[γ]α̣λοπρεπής ἐστιν. κενοδοξίας χάριν γίνεται. ἡ δὲ μεγαλοπρέπεια οὐ κενοδοξίας χάριν \| γ̣ίνεται.
6	ἐκ τῶν αἰσθητῶν χειραγωγούμενοι ἔλθωμεν εἰς τὰ περὶ ὧν ὁ λόγος· τὸ πρέπον \| ὁ σωτὴρ ἐν μεγάλοις εἰργάσατο. καὶ
7	ὁ δίκαιος μὲν ἄνθρωπο{ι}ς ἐν μεγάλοις τὸ πρέπον δείκνυσιν. \| τί μεῖζόν ἐστιν τοῦ σῶσαι τὴν οἰκουμένην, τοῦ εἰρηνοποι‐ ῆσαι οὐ τὰ ἐπίγεια μόνα, ἀλλὰ καὶ τὰ ἐπου\|ράνια; τί μεῖ‐
9	ζόν ἐστιν τοῦ κατορθῶσαι ἐκεῖνο ἐφ’ ᾧ τὰ ἐπουράνια, τὰ
10	ἐπίγεια, τὰ καταχθό\|νια κλίνουσιν γόνυ τῷ σωτῆρι εἰς δόξαν
10	θεοῦ πατρός; αὕτη ἡ δόξα μεγαλοπρέπειά ἐστιν καὶ συν\|γένει‐ αν ἔχει πρὸς 〈εὐ〉πρέπειαν. καὶ περὶ αὐτοῦ οὖν τοῦ θεοῦ	64
12	λέγεται ὅτι· “ὁ κύριος 〈ἐβασίλευσεν〉, εὐπρέ\|[π]ειαν ἐνε‐
12	δύσατο”. ἡ 〈εὐ〉πρέπεια αὕτη καὶ ἡ μεγαλοπρέπεια ταὐτόν ἐστιν. τίνι ἔπρεπεν \| [σ]ῶσαι τοὺς ἀνθρώπους ἢ τῷ ἁμαρτί‐ αν μὴ ἐσχηκότι; οὐκ ἔσχεν ἁμαρτίαν εἰδὼς ὅτι καλόν \| [ἐ]σ̣‐
14	τιν τὸ ἀπέχεσθαι ἁμαρτίας, τὸ δικαιοσύνην ἔχειν, καλόν ἐσ‐
15	τιν τὸ λοιδορούμενον \| μ̣ὴ ἀντιλοιδορεῖν, τὸ μὴ ἀμύνεσθαι τοὺς κακωτικῶς διατιθέντας. “πάσχων”, φησίν, \| ”[οὐ]κ ἠ‐
16	πείλει”. οὐ μόνον οὐκ ἐποίει τὰ ἀντάξια, ἀλλὰ οὐδὲ 〈ἠ〉πεί‐ λει. ἀπειλὴ δέ ἐστιν προ\|[α]ναφώνησις φοβερῶν. ὅταν μέντοι μηκέτι 〈προ〉αναφώνησις ᾖ{ν}, ἀλλ’ ἐκβάσεως \| [τύ]χῃ, οὐκέτι
18	ἀπειλή ἐστιν.
18	“δόξαν” οὖν “καὶ μεγαλοπρέπειαν ἐπιθήσεις ἐπ’ αὐτόν”. εὖ δὲ καὶ τὸ \| φάναι “ἐπιθήσεις”. πρὸς ἑτέρῳ κειμένῳ καὶ
20	τοῦτο ἐπιτίθεται· οὐ γὰρ νῦν μόνον ὅτε \| ἐπεδήμησεν, ἤρ‐
20	ξατο τὴν δόξαν ταύτην καὶ τὴν μεγαλοπρέπειαν ἐν τοῖς λο‐ γικοῖς θεῖναι, \| [ἀ]λλ’ ἑκάστοτε καὶ πανταχοῦ ὡς ἐνεδέ‐ χετο ἐποίει τοῦτο. προσθήκη δὲ γέγονεν ἡ διὰ τῆς \| ἐπιδη‐
22	μίας δόξα καὶ μεγαλοπρέπεια οἷον διὰ τοῦ σταυροῦ. 7 ὅτι δώσεις αὐτῷ εὐλογίαν \| εἰς αἰῶνα τοῦ αἰῶνος.
23	οὕτως ὡς εἰρήκαμεν περὶ τῆς ζωῆς· οὐχ ἵνα αὐτὸς αὐτὴν ἔχῃ \|—ἔχει γὰρ αὐτήν—, ἀλλ’ ἵνα οἱ πλησιάζοντες αὐτῷ,
25	οἱ περὶ τὰ μαθήματα αὐτοῦ γινόμενοι \| ἔχωσιν ταύτην.
25	διαστέλλεται δὲ αὕτη ἡ “εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος” εὐ‐ λογία πρὸς τὴν \| δοκοῦσαν ἐν θνητοῖς εὐλογίαν εἶναι· λέ‐ γεται γάρ ποτε καὶ αὕτη εὐλογία· “ὅτι ἐν τῇ ζωῇ \| [α]ὐτοῦ	66
27	ἡ ψυχὴ αὐτοῦ εὐλογισθήσεται, ἕως αἰῶνος οὐκ ὄψεται φῶς”. οὐκ ὄψεται τὸ φῶς, κἂν \| λαμπρὰ δοκῇ νῦν ὁρᾶν. οὐκ ἔχει παρά‐
28	μονον ταύτην τὴν εὔκλειαν.
18	αἱ εὐλογίαι οὖν \| αἱ πνευματικαὶ αἱ διδόμεναι ἐν τοῖς ἐπουρανίοις αἱ αὐταί εἰσιν ταύτῃ τῇ “εἰς τὸν αἰῶ\|να τοῦ
2	αἰῶνος” μενούσῃ· εἰ γάρ τις εὐλογίαν νομίζοι τὸ πλοῦτον εἰληφέναι, οὐκ ἔχει \| αὐτ〈ὴ〉ν “εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος”·
3	σ̣υ̣ν̣απέρχεται γὰρ 〈τ〉ῇ ζωῇ 〈τ〉ῇ ὑλικῇ. δυνατὸν δὲ χαρι\|έντως καὶ ἠθικῶς εἰπεῖν ὅτι· ὁ ἔχων πλοῦ‐
5	τον ἐὰν οὕτως αὐτὸν ἀναλίσκῃ ὥστε εὑρεῖν \| καὶ μετὰ ταῦτα
5	δόξαν, περὶ ἧς λέγει· “το[ῖς] πλουσίοις τοῦ αἰῶνος τούτου παράγγελλε μὴ ὑ\|ψηλὰ φρονεῖν”. εἶτα λέγει· “ἀποθησαυρ[ί]ζον‐ τες ἑαυτοῖς θεμέλιον καλῶν ἔργων”, ἡ τούτου \| εὐλογία
7	μένει “εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶν[ο]ς”. τὰ δὲ πραχθέντα ἐκ τοῦ πλούτου ἀκαθαί\|ρετα μένει. ὡσαύτως καὶ ἐπὶ τῶν ἄ̣λ̣λων· ἐὰν ἐπὶ σωφροσύνῃ—τῇ ἀληθῶς σωφρο\|σύνῃ—δοξάζηται καὶ εὐ‐
9	λογῆται, παραμένουσαν αὐτὴν ἔχει “εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶ‐
10	νος”. \| εἰ δέ τις ἐπὶ ὑποκρίσει ἀρετῇ νομίζει εὐλογεῖσθαι, καταλυομένην αὐτὴν ἔχει· ἐκ\|λαμψάσης γὰρ τῆς ἀληθείας καὶ τῶν πραγμάτων οὕτω φανέντων ὡς ἔχουσιν φύσεως \| λύεται ἡ
12	κατ’ ὑπόλημψιν εὐλογία. ἐνίοτε καὶ κίνδυνον προξενεῖ. \|
12	7 εὐφρανεῖς αὐτὸν ἐν χαρᾷ μετὰ τοῦ προσώπου σου. δοκεῖ ἀμφίβολος εἶναι ἡ λέξις· τὸ μὲν γὰρ ὑπ’ αὐτῆς	68
15	σημαίνε\|ται· “εὐφρανεῖς αὐτὸν ἐν χαρᾷ μετὰ τοῦ προσώπου σου”· εὐφραίνων τὸ πρόσωπόν σου \| εὐφρανεῖς κἀκεῖνον.
16	ἢ ἀμφότερα εὐφραίνει 〈ἐ〉κεῖνον· εὐφραν〈εῖσ〉 αὐτὸν ἐν χαρᾷ \| καὶ τὸ πρόσωπόν σου σύν σοι εὐφρανεῖ αὐτόν.
17	τοιαύτη τις καὶ ἐν τῷ Ἰσαίᾳ φέρεται λέξις· “καὶ κύριος \| κύριος ἀπέστειλέν με καὶ τὸ πνεῦμα αὐτοῦ”. οἱ μὲν οὕτω λαμ‐ βάνουσιν· “ἀπέστειλέν με κύριος, \| ἀπέστειλέν με δὲ καὶ τὸ
19	πνεῦμα αὐτοῦ”. καὶ λέγουσιν τὴν ἀποστολὴν τοῦ σωτῆρος τὴν \|
20	κατὰ τὴν ἐπιδημίαν καὶ ἀπὸ τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ ἁγίου πνεύ‐ ματος γεγονέναι· εἴρηται γάρ· \| “πνεῦμα κυρίου ἐπελεύσεται
21	ἐπὶ σέ”, πρὸς τὴν κυοῦσαν αὐτὸ〈ν〉 ἢ κυοφορήσουσαν, “καὶ δύναμις \| ὑψίστου”. ἴδε· δοκεῖ ὧδε ἀπεστάλθαι ἀπὸ τοῦ πα‐
22	τρὸς καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος. ἄλλοι δὲ οὕτως ἀναγιγνώσκουσιν, \| καὶ κρείττω ἐστὶν
23	αὕτη ἡ ἀνάγνωσις· “καὶ κύριος κύριος ἀπέστειλέν με· ἀπ‐ έστειλεν δὲ καὶ τὸ πνεῦμα \| αὐτοῦ”· ὁ πατὴρ τὸν υἱὸν καὶ
24	τὸ ἅγιον πνεῦμα.
24	ἡ δὲ πρότερον ἐκδοχὴ τοῦτο λέγει, ὅτι ὁ πατὴρ καὶ \|
25	τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἀπέστειλαν τὸν υἱόν. ἕκαστος δὲ κατάλ‐ ληλον ἑαυτῷ νόησιν πρὸς τὴν \| ἀνάγνωσιν δέχεται, ὡς ἤδη
26	ἐλέχθη. καὶ ἐνταῦθα οὖν πρόσωπόν ἐστιν τοῦ κυρίου τοῦ ἐνταῦ\|θα
27	λεγομένου. ἐστὶν δὲ ὁ 〈υἱὸσ〉 ἡ εἰκὼν αὐτοῦ, “ὁ χαρακτὴρ
27	τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ”. περὶ \| τοῦ οὖν ἀναλημφθέντος προσ‐	70
28	ώπου ὑπὸ τοῦ σωτῆρος καὶ παντὸς δικαίου λέγεται ὅτι· \| “εὐφρανεῖς αὐτὸν ἐν χαρᾷ μετὰ τοῦ προσώπου σου”, ὅταν
30	γὰρ ἔλθῃ ὁ υἱός {καὶ ὁ πατήρ}, καὶ ἑωρα\|κώς τις τὸν χα‐
30	ρακτῆρα εὐθέως ἴδῃ καὶ τὸν οὗ ἐστιν ὁ χαρακτήρ· “ὁ” γὰρ
19	“ἑωρακὼς ἐμὲ \| ἑώρακεν τὸν πατέρα”. ἡ εὐφροσύνη ὑπὸ θεοῦ
1	γίνεται καὶ τοῦ προσώπου αὐτοῦ. δυνατὸν δὲ καὶ οὕ\|τως ἐκλαβεῖν· “εὐφρανεῖς αὐτὸν ἐν χαρᾷ μετὰ τοῦ προσώπου σου”. λοιπὸν περὶ παντὸς δικαί\|ου
3	τοῦτο λέγει· τὸ γὰρ σὸν πρόσωπον, καθ’ ὃ{ν} “κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν” γέγονεν, \| ἀναδειχθήσεται αὐτοῦ.
4	καὶ λέγω· τὰ συνβεβηκότα κἂν χωριστὰ ᾖ, συνύπαρκτα πολ‐
5	λάκις \| γίνεται ταῖς οὐσίαις· οἷον τὸ χρῶμα· μὴ γὰρ πρῶ‐ τον κτίζεται τὸ σῶμα, εἶτα χρώννυται· \| κεχρωσμένον κτί‐
6	ζεται, καὶ ὅμως λέγομεν, ὅτι τῶν συμβαινόντων καὶ ἀποσυμ‐ βαινόντων \| ἐστὶν τὸ χρῶμα ἐν τισίν. “ἐν τισὶν” δὲ προσ‐ έθηκα, ἐπεὶ τῶν αἰσθητῶν ἐπὶ τῇ χιόνι οὐδὲ 〈ἐπι〉γί\|νεται
8	οὐδὲ 〈ἀπο〉γίνεται· οὐδὲ ἡ ὑγρότης τῷ ὕδατι ἐπιγίνεται·
8	οὐσιώδη γάρ ἐστιν. ἐπεὶ τοίνυν \| ἀγαθὸν τὸ λογικὸν ἀρχῆθεν γέγονεν, οὐχ
9	οὕτως ἐστὶν ἀγαθὸν ὡς ὁ θεός· οὐ γὰρ κατ’ οὐσίαν, ἀλλὰ \|
10	καθ’ ἕξιν καὶ διάθεσιν ἀγαθός ἐστιν. κἂν γέγονεν τοίνυν ὁ ἄνθρωπος “κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοί\|ωσιν”, χωριστόν ἐστιν
11	τοῦτο ὃ ἔχει εἶδος ἀποβαλλόμενον καὶ ἀναλαμβανόμενον. πλὴν \| ὅτε θεὸς σῴζει, πᾶσα εἰκὼν οἰχήσεται. αὕτη δὲ ἀνα‐
12	δ[ει]χθήσεται ἐν τῷ σωθέντι. 8 ὅτι \| ὁ βασιλεὺς ἐλπίζει ἐπὶ κύριον.	72
13	ὁ βασιλεὺς οὗτος ἐλπίζει ἐπὶ κύριον. ἐλπίζει ὅτι σω‐ τηρία ἔσται ἐκεί\|νοις, ὑπὲρ ὧν ἐλήλυθεν παθεῖν. οὐκ ἀμφί‐
15	βολον ἔχει τὸ τέλος τοῦ σπουδαζομένου, ἀλλὰ \| ἐλπίζει ἀ‐
15	μεταθέτως· “ἐν” γὰρ “τῷ ἐλέει τοῦ ὑψίστου οὐ σαλεύεται”.
15	οὐ διαπίπτει οὖν αὐτοῦ ἡ ἐλπίς. \| καὶ λέγω παράδειγμα, τάχα δὲ βίαιόν ἐστιν· οὐδεὶς τὰ παρόντα ἐλπίζει. ὁ ὑγιαίνων οὐκ ἐλπί\|ζει ὑγιασθῆναι, ὁ πλου‐
17	τῶν οὐκ ἐλπίζει πλουτῆσαι. τῶν μελλόντων οὖν ἐστιν. ἡ ἐλ‐ πὶς καὶ ἡ \| προσδοκία ταὐτόν ἐστιν. γένος ἐστὶν τῆς ἐλπί‐ δος ἡ προσδοκία· ἐλπὶς γοῦν ἐστιν προσδοκί\|α ἀγαθῶν παρὰ
19	θεοῦ.
19	τῶν οὖν μελλόντων τὰ μὲν ἐνδεχομένην ἔχει τὴν ὕπαρξιν,
20	ὥστε \| δυνηθῆναι γενέσθαι καὶ μὴ γενέσθαι ὡς τὰ ὁπότερ’ ἔτυχεν, τὰ δὲ πάντως ἐκβήσεται· οἷον \| ὃ λέγω ἐπιστημονι‐
21	κῶς, κατ’ εἰκόνα, ὅτι μετὰ τοσήνδε περίο〈δο〉ν ἔκλειψις ἔστιν 〈τοῦ ἡλίου〉. \| ἐλπίζει ταύτην μόνος ὁ ἐπιστήμων· ὁ
22	γὰρ ἄλλος ὅλως οὐκ οἶδεν, εἰ γίνεται ἢ οὐ γίνεται. ὑ\|πομνῆσαι καλὸν τοῦτο ὅτι τέσσερά ἐστιν τὰ προβλήματα· δύο ἁπλᾶ καὶ δύο σύνθετα. ἁπλᾶ \| μὲν τὸ ὅτι ἔστιν καὶ τί
24	ἐστιν. εἶτα σύνθετα τὸ πῶς ἔστιν καὶ διὰ τί ἔστιν. τοῦ ἐ‐
25	πιστήμονος οὖν \| ἐστιν προσδοκᾶν ταῦτα τὰ πάντως ἐπιστη‐
25	μονικῶς γενησόμενα.
25	οἶδεν γὰρ καὶ ὅτι ἔστιν \| ἔκλειψις καὶ τί ἐστιν ἔκλει‐ ψις ὅτι ὑποδρομὴ σελήνης. καὶ πῶς γίνεται ὅτι, \| ὅταν κα‐	74
27	τὰ κάθετον ὑπὸ τὸν ἥλιον ἡ σελήνη γένηται, ἔκλειψις γίνε‐ ται. ἰδοὺ τὸ \| πῶς γίνεται. τὸ δὲ διὰ τί οὕτως, ὅτι κυκλεύ‐ ων ὁ ἥλιος ἐν διαφόροις γίνεται διαστή\|μασιν. ἔστιν δὲ ὑ‐
29	πὸ τὸν ἡλιακὸν κύκλον ὁ τῆς σελήνης. οὐκ ἀεὶ οὖν γίνεται
30	κατὰ κά\|θετον. οἷον δύο κύκλοι εἰσίν. ἐὰν ὧδε γένηται καὶ πάλιν εἰς τὸν ὑποκάτω, κρύπτει τὸ \| κάτω γινόμενον τὸ ἄνω.
20	λέγουσιν γοῦν ὅτι ἔκλειψίς ἐστιν ἀντίφραξις σελήνης \| πρὸς
1	τὸν ἥλιον.
1	ἐπιστήμονος οὖν ἐστιν ταύτην τὴν ἀδιάπτωτον προσδοκί‐ αν εἰδέναι. \| καὶ τῶν τυχόντων δὲ προσδοκῆσαι, φέρε, ὑε‐
2	τὸν ἢ εὐκαρπίαν. διαμαρτάνει δὲ πολλάκις ταῦτα. λέγει \| γοῦν ὅτι· “εὐφρανεῖς αὐτὸν ἐν χαρᾷ· ὅτι ὁ βασι‐
3	λεὺς ἐλπίζει ἐπὶ τὸν κύριον”. βασιλεύς ἐστιν ὁ ἐλπίζων. \| ἀδιάπτωτος δὲ ἡ τούτου ἐλπὶς καὶ προσδοκία. καὶ λέγει·
4	8 ἐν τῷ ἐλέει τοῦ ὑψίστου οὐ μὴ σαλευθῇ.
5	ἐλεού\|μενος 〈πρὸσ〉 τοῦ ὑψίστου οὐ σαλεύεται· τότ〈ε〉
5	γὰρ σαλεύεται, ὅταν ἀνάξιοι τῆς βασιλείας αὐτοῦ οἱ ὑπή\|‐ κοοι εὑρεθῶσιν. καταλείπει δὲ αὐτούς, ἀποστρέφεται αὐτούς. καὶ τὸ ἐλπίζειν ὡς τὸ μεταμέλεσθαι \| τὸν θεὸν οὕτω λαμ‐
7	βάνομεν κατὰ τὴν ἐπίνοιαν. “τοῦ ὑψίστου” ἔστιν τὸ εὐλογεῖν τὰ λογικά, \| ὥσπερ καὶ
8	τό· “δόξα ἐν ὑψίστοις θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη”.
8	9 εὑρεθείη ἡ χείρ σου πᾶσιν τοῖς \| ἐχθροῖς σου, ἡ δεξιά	76
9	σου εὕροι πάντας τοὺς μισοῦντάς σε.
10	οἷόν τε καὶ ἐπὶ τοῦ σώματος διαφο\|ρὰν ἔχειν 〈τ〉ὴ〈ν〉 δεξι‐
10	ὰ〈ν〉 πρὸς τὴν χεῖρα· ἡ γὰρ δεξιὰ χείρ ἐστιν, οὐ πᾶσα δὲ
10	χεὶρ δεξιά ἐστιν. ἔχομεν καὶ \| ἐνταῦθα περὶ θεοῦ χεῖρα καὶ δεξιὰν ὠνομασ‐ μένην. καὶ περὶ τοῦ Δαυὶδ τοῦ ἀληθινοῦ τοῦ ἐκ σπέρ\|ματος
12	τοῦ Δαυὶδ ἐν ἄλλῳ ψαλμῷ λέγεται τό· “καὶ θήσει ἐν θαλάσσῃ χεῖρα αὐτοῦ καὶ ἐν ποταμοῖς \| δεξιὰν αὐτοῦ”. καὶ ὅρα ὅτι
13	ἐν μὲν τῇ θαλάσσῃ ἡ χεὶρ ἁπλῶς τίθεται· ἡ γὰρ δεξιὰ οὐκ ἐν τῇ θαλάσσῃ, \| ἀλλ’ ἐν τοῖς ποταμοῖς αὐτοῦ. καὶ ἔτι·
14	“ἡ χείρ σου ἔθνη ἐξωλόθρευσεν”. ἴδε· λέγεται χεὶρ πολλά‐
15	κις \| καὶ βασιλέως ἡ στρατιωτικὴ δύναμις καὶ τῶν δικαστῶν χεῖρες οἱ δήμιοι. καὶ ὁ διάβολος \| οὖν ἔγνω ὅτι ἡ βλαπτι‐
16	κὴ χείρ ἐστιν· οὐ γὰρ εἶπεν· “ἀπόστειλον τὴν δεξιάν σου”, ἀλλὰ “τὴν χεῖρά σου \| καὶ ἅψαι πάντων ὧν ἔχει”.
17	“εὑρεθείη ἡ χείρ σου πᾶσιν τοῖς ἐχθροῖς σου”. φανήσεται ἡ χείρ σου ἡ κολάζουσα \| τοὺς ἐχθρούς σου.
18	οὕτω δὲ ἀκούω καὶ τοῦ· “πρόσωπον δὲ κυρίου ἐπὶ ποιοῦντας κακὰ τοῦ ἐξολεθρεῦσαι \| ἐ〈κ〉 γῆς τὸ μνημόσυνον αὐτῶν”.
19	ποιοῦντες κακὰ οἴονται μὴ εἶναι πρόνοιαν, μὴ εἶναι ἐκδι‐
20	κίαν \| καθ’ ὧν πλημμελοῦσιν. ὅταν δὲ λάβωσιν πεῖραν ἐπι‐ πόνου τινός, ἐνίοτε ἐν συναισθήσει γινόμε\|νοι ὁρῶσιν τοῦ
21	θεοῦ τὸ πρόσωπον· τὸ πρόσωπον δὲ οὕτως· ἐγνώρισαν ὅτι ἔνι θεός. καὶ ὥσπερ “ἐκ μεγέθους \| 〈καὶ〉 καλλονῆς τῶν κτισ‐	78
22	μάτων ἀναλόγως τὸν γενεσιουργὸν θεωροῦμεν”, οὕτως ἐκ τοῦ μεγέθους καὶ \| τῆς πλοκῆς τῶν κατὰ τὴν διοίκησιν ὁ κριτὴς
23	θεωρεῖται. εὑρήκαμεν οὖν καὶ τὸν Φαραὼ κα\|ταφρονοῦντα, εἶτα πληττό‐
24	μενον καταλαμβάνοντα ἔννοιαν θεοῦ. λέγει γοῦν ποτε ὅτι·
25	“ὁ κύριος \| δίκαιος”. ὁ λέγων πρὸ τούτου· “οὐκ οἶδα τὸν κύ‐ ριον”, νῦν καὶ εἰδέναι αὐτὸν ὁμολογεῖ καὶ δίκαιον. \| “ἐγὼ
26	δὲ καὶ ὁ λαός μου ἀσεβεῖς”. εἰ δὲ γέγονεν τὸ πρόσωπον τοῦ θεοῦ ἐν τῷ Φαραὼ ποιοῦντι κακά, \| εὑρίσκεται ἡ χείρ· δεῖ
27	γάρ ποτε αὐτοὺς γνῶναι ὅτι ἔνι κριτής, κἂν μὴ ἐν τῷ βίῳ τούτῳ, ἀλλ’ ὁτέ· \| διὸ λέγεται· “εὑρεθείη ἡ χείρ σου”.
28	“ἡ δεξιά σου εὕροι”.
28	ἡ δὲ χεὶρ τοῖς ἐχθροῖς εὑρίσκεται· ἡ δὲ δεξιὰ εὑρίσκει \| τοὺς μισοῦντας. καὶ δύνανται ἐλαττόνως κακοὶ εἶναι οἱ μι‐
30	σοῦντες τῶν ἐχθρῶν. οὐ πᾶς \| μισῶν ἐχθρεύει, πᾶς δὲ ἐχθρεύ‐
30	ων μισεῖ. καὶ ὥσπερ ἐλέγετο ἐν θαλάσσῃ τίθεσθαι ἡ χεὶρ τοῦ \| θε‐
31	οῦ, ἵνα τὸν σάλον καὶ τὴν ἁλμυρίδα καταπαύσῃ δι’ ἐπιπόνων,
21	ἡ δὲ δεξιὰ ἐν ποταμοῖς \| τοῦ σωτῆρος—οὗτοι δέ εἰσιν οἱ
1	κατὰ πνεῦμα βίον ἔχοντες, “ὧν ἐκ τῆς κοιλίας ῥέουσιν \| ποταμοὶ ζῶντες”. “ἐπῆραν οἱ ποταμοί, κύριε, ἐπῆραν οἱ πο‐ ταμοὶ φωνάσ”—, οὕτως εὑρίσκεται ἡ \| δεξιὰ τοῦ σωτῆρος
3	ἡ σῴζουσα, ἡ ὑψοῦσα κατὰ τὸ λεχθέν· ”〈δεξιὰ κυρίου ὕψωσέν με〉, δεξιὰ κυρίου ἐποίησεν δύναμιν, οὐκ \| ἀποθανοῦμαι, ἀλ‐
4	λὰ ζήσομαι”.	80
4	1o ἔθηκας αὐτοὺς ὡς κλίβανον πυρὸς εἰς καιρὸν τοῦ προσ‐
5	ώ\|που σου.
5	περὶ τῶν ἐχθρῶν μόνων δύναται λέγεσθαι τῶν κολάσει
5	παραδιδομένων. \| εἰ δὲ καὶ περὶ ἀμφοτέρων, οὕτως ἔκδεξαι τὸ γεγραμμένον· ἴδε· οἱ ἐποικοδομούμενοι ἐπὶ τὸν \| θεμέλιον, τὸν Χριστόν,
7	ἐὰν ὦσιν χρυσός, ἄργυρος, πυροῦνται μόνον, οὐκ ἀφανίζονται δέ, \| οὐκ ἀναλίσκονται κἂ〈ν〉 εὑρέθησαν ὑπὸ τοῦ πυρός. ἐὰν δὲ “ξύλα, χόρτος, καλάμη”, ἀφανίζονται \| καὶ τέθεινται
9	ὡς κλίβανος πυρός, ὡς καπνός εἰσιν λοιπόν. ὁ δὲ καπνὸς
10	ἐπακολούθημά \| ἐστιν τῆς ἐνεργείας τοῦ πυρὸς τῆς ὠφελητι‐ κῆς. ὅταν οὖν ξύλα καὶ χόρτος καὶ καλάμη ὦσιν \| “εἰς και‐
11	ρὸν τοῦ προσώπου” τοῦ θεοῦ, ὡς κεῖται—ἔσται γὰρ καιρός, ὅτε κριτὴς δειχθήσεται—, οὐκ ἀφα\|νίζονται οἱ λεγόμενοι
12	ξύλα καὶ χόρτος καὶ καλάμη ὥστε μηκέτι ὑπάρχειν—ἀδύνα‐ τον δέ ἐστιν \| οὕτως ἀφανισθῆναι—, ἀλλὰ ᾗ χόρτος εἰσὶν ἀφανίζονται· καὶ γὰρ τὸ πῦρ τοῦτο τὸ τῆς κολά\|σεως οὐκ
14	ἐνεργεῖ εἰς οὐσίαν, ἀλλ’ εἰς ἕξεις καὶ ποιότητας. ἀναλίσ‐
15	κει τὸ πῦρ τοῦτο οὐ κτίσματα, \| ἀλλὰ ποιὰς καταστάσεις,
15	ἕξεις τοιάσδε.
15	καὶ ἡ διδασκαλία δὲ τὸ αὐτὸ ποιεῖ· λαμβάνει τ̣ὸν ἀμαθῆ \| καὶ ἀφανίζει αὐτὸν οὐχ ᾗ ἄνθρωπός ἐστιν, ἀλλ’ ᾗ ἀμαθής ἐστιν· τὴν ἀμαθίαν γὰρ αὐτοῦ ἀφανίζει. \| οὕτω καὶ ἡ δι‐
17	καιοσύνη ἀφανίζει τὸν ἄδικον οὐχ ὥστε μηκέτι ὑπάρχειν, ἀλλ’
17	ὥστε μηκέ\|τι ὑπάρχειν ἄδικον.	82
18	1o κύριε, ἐν ὀργῇ σου συντάραξον αὐτούς, καὶ καταφά‐
18	γεται αὐτοὺς πῦρ. \| τότε συνταράττ〈ετα〉ί τις, ὅταν ἄρξηται ἀμφιβάλλειν καὶ
20	μετανοεῖν. τὸ δὲ “καταφάγεται αὐτοὺς πῦρ”, \| ὥστε μηκέτι
20	εἶναι τοιούτους. 11 τὸν καρπὸν αὐτῶν ἀπὸ γῆς ἀπολεῖς καὶ τὸ σπέρμα \| αὐ‐
21	τῶν ἀπὸ υἱῶν ἀνθρώπων.
21	τὸ “σπέρμα” ὁμώνυμόν ἐστιν. ὅταν πρὸς καρπὸν δια[σ]τέλ\|‐ ληται, φυτοῦ σπέρμα δηλοῖ, ὅταν δὲ πρὸς τέκνα, σπέρμα ἀν‐ θρώπου· ἔχομεν γὰρ ἐν τῇ γραφῇ \| πολλάκις τὸ “σπέρμα” με‐
23	τὰ τέκνων ὀνομαζ〈όμενον〉. περὶ τῆς διαφορᾶς τῶν λέξεων πρόκειται νῦν \| εἰπεῖν. τοῦ‐
24	το λέγει· ἐπὶ γῆς ὄντες καὶ πλησιάσαντες τῇ γῇ ἐκολλήθησαν.
25	ἀντὶ τῆς ψυχῆς ἀΰλου \| ἐκαρποφόρησαν τὰ ἔργα τῆς σαρκός.
25	τοῦτον “τὸν καρπὸν ἀπολεῖς ἀπὸ τῆς γῆς”. γῆ ἐστιν ἡ ἀγα‐ θὴ \| καὶ καλή, ἥτις δεχομένη τὸ σπέρμα τὸ Ἰησοῦ ὃ βάλλει, καρποφορεῖ. ἡ αὐτὴ δὲ γῆ κατ’ ὑποκείμε\|νόν ἐστιν αὕτη τῇ
27	τὰς ἀκάνθας φερούσῃ. καὶ ἡ μὲν δεκτικὴ σπερμάτων ἐστὶν λογικὴ \| οὖσα οὐσία. ἐκ τοῦ ἐφ’ ἡμῖν δὲ αὕτη ἡ γῆ τὴν δι‐
28	αφορὰν δέχεται. “καὶ τὸ σπέρμα αὐτῶν \| ἀπὸ υἱῶν ἀνθρώπων”.
29	ἔσπειραν εἰς τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων, οὐκ εἰς τοὺς υἱοὺς	84
30	τοῦ θεοῦ· ἀνεπίδεκτοι \| γάρ εἰσιν τούτων. “ἀπὸ τῶν υἱῶν”
30	οὖν “τῶν ἀνθρώπων ἀπολεῖς τὸ σπέρμα αὐτῶν”, ἵνα καὶ ἡ \|
22	ἐπιτ̣ηδειότης ἡ πρὸς τὸν φαῦλον καρπόν. ἐάν τις κατ’ ἐνέρ‐ γειαν ἔχῃ ἀρετήν, κωλύ\|εται τὸ σπέρμα τῆς κακίας {ἡ ἐπι‐
2	τηδειότης δὲ καὶ ἡ δύναμίς ἐστιν}, ὥστε δοκεῖν αὐτὸ ἀπ‐
2	όλλυσθαι. \| 12 ὅτι ἔκλιναν εἰς σὲ κακά. εἰς σὲ τὸν εὐθεῖς αὐτοὺς πεποιηκότα. ἡ προαίρεσις \| αὐ‐
5	τῶν ἔκλινεν εἰς τὸ κακόν. οἶδας ὅτι ἐπὶ τῶν αἰσθητῶν δημι‐
5	ουργημάτων καὶ ἀγαλμάτων \| ψόγον φέρει τῷ ἐργασαμένῳ τὸ κακὸν ἔργον, ἔπαινον δὲ τὸ ὀρθῶς γεγενημένον. \| εἴρηται
6	γοῦν ἐν τῇ Σιράχ· “ἐν χειρὶ τεχνίτου ἐπαινεθήσεται 〈ἔργον”
6	. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 〉 ἐὰν ἐκκλίνῃ τις ἀπὸ τοῦ “κατ’ \| εἰκόνα”. τὸ ὅ‐
7	σον οὖν ἧκεν εἰς αὐτούς, εἰς σὲ ἔκριναν κακά. 12 διελογίσαντο βουλάς, \| ἃς οὐ μὴ δύνωνται στῆναι. καὶ ἵνα ἀπὸ τῆς ἱστορίας πάλιν χειραγωγηθέντα \| τῇ ὡσ‐
9	ανεὶ ἱστορίᾳ—οὐκ οἶδα δέ, εἰ ἱστορία ἐστίν—· οἱ θελή‐
10	σαντες πύργον οἰκοδομῆσαι ἔχοντα \| τὴν κεφαλὴν ἕως τοῦ
10	ἄκρου ἐβουλεύσαντο καὶ στῆναι οὐκ ἠδύναντο. ἀμέλει γοῦν \| διεσπάρησαν. τότε θεὸς τελειοῖ βουλήν, ὅταν ὀρθῶς καὶ κα‐
10	τὰ τὸ βούλημα αὐτοῦ βουλεύηται. \| ὁ ταύτην μεταδιώξας “με‐	86
12	τὰ βουλῆς πάντα ποιεῖ”. ταύτῃ τῇ βουλῇ θεὸς πέρας ἐπιφέρει. 13 ὅτι \| θήσεις αὐτοῖς νῶτον.
13	λέγονται πολλάκις οἱ περὶ τὸν θεὸν 〈σῶμα〉 αὐτοῦ εἶναι· “ὑμεῖς \| ἐστε σῶμα χριστοῦ”, καὶ ἐν τῷ σώματι τούτῳ εὑρίσ‐
15	κονται ὀφθαλμοί, ὦτα, χεῖρες. “θήσεις” οὖν “αὐτοὺς \| νῶ‐
15	τον”. ὀ̣[π]ίσω τοῦ σώματός σου τούτου τάξεις τούτους. δυνατὸν δὲ οὕτως ἐκλαβεῖν· τὰ προηγού\|μενα τοῦ θεοῦ
16	πρόσωπον αὐτοῦ λέγεται, τὰ δὲ δημιουργήματα ταῦτα τὰ αἰσ‐ θητὰ ὀπίσω· μετ’ αὐ\|τὸν γάρ εἰσιν. ἀμέλει γοῦν Μωσεῖ τῷ τέως μὴ δυναμένῳ τὸ πρόσωπον τοῦ θεοῦ θεωρεῖν παρέρ\|χεται
18	τῇ δόξῃ αὐτοῦ ὁ θεὸς καὶ δείκνυσιν αὐτῷ τὰ ὀπίσω. ἀμέλει γοῦν
18	γένεσιν εὐθὺς ἀνέγραψ〈ε〉ν. \| εἰς αὐτοὺς οὖν θήσει νῶτον· εἰς γὰρ τοὺς ἁγίους τὸ πρόσ‐
20	ωπον τίθεται κατὰ τὴν εὐχήν, ἣν ἀνα\|πέμπουσιν· “ἐπίφανον
20	τὸ πρόσωπόν σου καὶ σωθησόμεθα”. 13 ἐν τοῖς περιλοίποις σου \| ἑτοιμάσεις τὸ πρόσωπόν σου.
21	οἱ περίλοιποι οἱ ἄλλοι παρὰ τοὺς “μισοῦντας” ἅγιοί εἰ‐ σιν, \| ο[ἱ π]εριλειφθέντες ἐν τῇ καταστάσει.
22	εὖ δὲ καὶ τὸ “ἑτοιμάσεις” καὶ οὐ “δώσεις”. ἕτοιμον αὐ‐ τὸ \| ἔχει, ἵνα πᾶς ὁ βουλόμενος αὐτὸ ὁρᾶν δύνηται αὐτὸ
23	βλέπειν.
23	14 ὑψώθητι, κύριε, ἐν τῇ δυνά\|μει σου· ᾄσομεν καὶ ψαλοῦ‐	88
24	μεν τὰς δυναστείας σου.
25	πάντα γὰρ ταῦτα δυνατῶς ποιεῖς. καὶ με\|τὰ τῆς ἀρχῆς
25	τοῦ ψάλλειν ἡ τοῦ θεοῦ δύναμις ὑμνεῖται· “κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου εὐφρανθή\|σεται ὁ βασιλεύς”.
26	ἡ δύναμις ἡ εὐφραίνουσα τὸν βασιλέα καὶ πάντα τὰ εἰρη‐ μένα ποιοῦσα \| ὑψοῦται οὐκ ἐκ ταπεινοῦ εἰς ὕψος μετεωριζο‐ μένη, ἀλλὰ 〈μηκ〉έτι τῶν ἀνθρώπων ταπεινὰ περὶ αὐτῆς \| δια‐
28	νοουμένων, ἀλλὰ ὑψηλὰ ὡς ἔστιν. καὶ ἐὰν λέγωμεν ὅτι· “ὑψώ‐ σω σε, κύριε”, οὐ τοῦτο λέγομεν \| ὅτι ἐκ τοῦ ταπεινοῦ εἰς
29	τὸ μετέωρόν σε ἀναβιβάζομεν. τὸ ὑψῶσαι τὸ ὁμολογῆσαι αὐτοῦ
30	ἐστιν \| τὸ ὕψος.
30	λοιπὸν ἐπινικίως ᾄδει—ἐπὶ βασιλέως γὰρ μόνου δυναστεία λέγεται, καὶ τούτου δὲ \| τοῦ βασιλέως εἰσὶν δυναστεῖαι—,
31	ἃ δύναται βασιλικῶς.	90
23	1 εἰς τὸ τέλος, ὑπὲρ τῆς ἀντιλήμψεως τῆς ἑωθινῆς· ψαλ‐
1	μὸς τῷ Δαυίδ. \| ἐστὶν ἡμέρα πνευματικὴ γινομένη ὑπὸ τοῦ “ἡλίου τῆς δι‐ καιοσύνης”, περὶ ἧς πολλὰ ἐν ταῖς γραφαῖς \| καὶ μάλιστα
3	ἐν τῇ καινῇ κεῖται· “ὡς ἐν ἡμέρᾳ”, φησίν, “εὐσχημόνως περι‐ πατήσωμεν”. οἶδας ὅτι καὶ \| κατὰ τὸ ῥητὸν οἱ ἀσχήμονά τι‐
4	να ποιοῦντες ἐν σκότει αὐτὰ ποιοῦσιν καὶ μάλιστα τότε, ὅτε
5	ἐνῆ\|σαν πολλοὶ καλοὶ ἄνθρωποι. ὁ ἐν ἀγνοίᾳ οὖν τῶν καλῶν ὑπάρχων ἐν σκότει ἐστὶν καὶ πράτ\|τει πολλὰ τῶν ἀσχημοσύ‐
6	νην φερόντων. ὅταν δέ τις καταυγασθῇ ὑπὸ τοῦ φωτὸς τοῦ \| ἀληθινοῦ
7	“ἐν ἡμέρᾳ περιπατῶν”, τουτέστιν προκόπτων—ὁ γὰρ περίπα‐ τος προκοπὴν δηλοῖ—, \| εὐσχημόνως πάντα πράττει καὶ φρο‐ νεῖ οὐδὲν τῶν φερόντων ἀσχημοσύνην. ταύτην τὴν \| κατάστα‐
9	σιν παριστὰς καὶ ὁ προφήτης Ἰσαίας λέγει· “ἐκ νυκτὸς ὀρ‐
10	θρίζει τὸ πνεῦμά μου πρὸς \| σέ, ὁ θεός”. αὕτη οὖν ἡ ἑω‐ θινὴ ἀντιλήμψεως χρῄζει· κἂν γὰρ ἔχωμεν φωτισμὸν καὶ ἀρ\|‐
11	χὴν ἡμέρας, δεόμεθα τοῦ φωτὸς παρεῖναι, [ἵ]να μὴ ἐπιλεί‐
11	ψῃ ἡ ἡμέρα, ἵνα μὴ δύνῃ. “εἰς \| τὸ τέλος” οὖν, “ὑπὲρ τῆς ἀντιλήμψεως τῆς ἑωθι‐ νῆς”· ἀρξαμένης γὰρ τῆς ἡμέρας κατὰ \| ἀντίλημψιν θεοῦ, ἐ‐
13	ὰν ὁ ἀντιλαμβανόμενος μένῃ ἐν τῇ αὐτῇ προθέσει π̣ρὸς τὸν βοη\|θ{ουμεν}όν, καὶ μέχρι ὅλης τῆς ἡμέρας ἐν τῇ ἀντιλήμ‐
15	ψει μένει· εἰ γὰρ ἐν τῇ ἀρχῇ τῇ \| βραχὺ φέγγος ἐχούσῃ ἀν‐	92
15	τιλαμβάνεται, πολλῷ πλέον, ὅταν μεσημβρία γένηται. \| εὑρίσκεις οὖν πολλὰ τοιαῦτα καὶ ἐν ταῖς γραφαῖς κείμενα. ὁ θεὸς ὤφθη τῷ Ἀβραὰμ οὐκ ἄλλῳ \| καιρῷ ἢ τῷ μεσημβρινῷ·
17	τότε γὰρ ἀκμαῖον γέγονεν τὸ φῶς. καὶ λοιπὸν κατὰ κορυφῆς \| γέγονεν ὁ ἥλιος ὡς ἄσκιον εἶναι τὸν περὶ ἡμᾶς ἀέρα. ταῦτα δὲ ἀλληγορικώτερον λέγει, \| ἐπεὶ καὶ τὸ ῥητὸν χειραγωγεῖ
19	εἰς τοῦτο.
20	τοῦτό τοι καὶ ἡ νύμφη πρὸς τὸν ἑαυτῆς νυμφίον \| λέγει·
20	“ἀπάγγειλόν μοι, ὃν ἠγάπησεν ἡ ψυχή μου, ποῦ ποιμαίνεις καὶ ποῦ κοιτάζεις ἐν μεσημ\|βρίᾳ”; ἐν ἀρχῇ τῆς ἡμέρας, καθ’
21	ἣν ποιμαίνεις, γέγονα. τὸν μεσημβρινὸν δὲ καιρόν, ὅτε ἀκ‐ μά\|ζει τὸ φῶς, ζητῶ. “ποῦ ποιμαίνεις, ποῦ κοιτάζει〈σ〉”; ἵν’ ἐκεῖ γενομένη ὡς σύμβιος σὺν σοὶ ἐργάζω\|μαι τὸ ἔργον·
23	κἀγὼ γὰρ βούλομαι ἐκεῖνα τὰ πρόβατα, ἃ ποιμαίνεις, νέμειν. καὶ σύμβολον τῆς \| τοιαύτης καταστάσεως φέρουσιν αἱ ἅγι‐
24	αι γυναῖκες αἱ ποιμαίνουσαι, οἵα ἦν ἡ Ῥεβέκκα.
25	“ὑ\|πὲρ τῆς” οὖν “ἀντιλήμψεως τῆς ἑωθινῆς”. τίς δὲ ἔχει τὴν ἑωθινὴν καὶ τὴν ἀρχὴν \| τῆς ἡμέρας ἢ ὁ δυνάμενος εἰ‐
26	πεῖν· “ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ ἡμέρα ἤγγισεν”; διὰ τοῦτο καὶ αἱ γυ\|ναῖκες αἱ ζητ〈οῦσ〉αι τὸν Ἰησοῦν, ὅτε ἐσταυρώθη, ἐν
24	τῷ μεσημβρινῷ καιρῷ οὐχ εἶδον αὐτόν, \| ἀλλ’ ἕωθεν πρωίας.
1	οἴδατε οὖν καὶ τὸ τῆς ἱστορίας τῆς κατὰ τὸν σωτῆρα ἀ‐ ληθῶς \| ἔχειν καθόλου μὲν περὶ παντὸς σπουδαίου, οὗ λάμ‐ πει τὰ ἔργα ἔνπροσθεν τῶν ἀνθρώπων \| οἷα φῶς. λέγομεν, ὅ‐
3	τι ἐν ἑωθινῷ καιρῷ γίνεται, ὅταν ἀρχὴν λάβῃ τοῦ φωτισμοῦ \|
3	ὥστε εἰπεῖν· “τὸ πρωὶ παραστήσομαί σοι καὶ ἐφόψομαι”.	94
5	τοιοῦτόν ἐστιν \| καὶ τό· “ἦτε γὰρ σκότος, νῦν δὲ ἐν φωτὶ
5	κυρίου”. “εἰς τὸ τέλος” οὖν, ἐπεὶ τέλος ἀπέλαβεν τὸ προσδο\|κώ‐
6	μενον, ὃ ἡ οἰκονομία τοῦ σωτῆρος κατώρθωσεν καὶ ἡ τελεία
6	ἀρετή. ἄκουε λοιπόν· \| ὁ ψαλμὸς οὗτος μονοπρόσωπός ἐστιν. τὸ λέγον πρόσωπον ἀπὸ τῆς ἀρχῆς μέχρι τοῦ τέ\|λους τὸ αὐτό ἐσ‐
8	τιν. γίνονται δὲ πολλάκις καὶ ἐν ψαλμοῖς καὶ ἐν προφητεί‐ αις μετα\|βολαὶ προσώπων, καὶ τῶν λεγόντων καὶ πρὸς ἃ λέ‐
10	γεται καὶ περὶ ὧν λέγεται· πᾶς γὰρ \| ὁ λέγων πρόσωπον φέ‐
10	ρει τοῦ ἀπαγγέλλοντος. καὶ ἐπεὶ οὐχ ὡς ἔτυχεν λέγει, ἀλλὰ τισὶν \| λέγει, ἔστιν καὶ πρόσωπον δεύτερον τὸ ἀκοῦον τοῦ
11	λέγοντος καὶ πρᾶγμα περὶ οὗ ἀπαγγέλλει. \| τὸ λέγον οὖν πρόσωπον ἐνταῦθα ἕν ἐστιν. ἐλήφθη δὲ ἀπὸ τοῦ ψαλμοῦ τού〈του〉 ἐν τῇ καινῇ διαθήκῃ \| πολλὰ ῥητά, ὡς
13	ἐκ προσώπου τοῦ σωτῆρος τοῦ ψαλμοῦ εἰρημένου. ὅλως αὐτὸ τοῦτο τό· \| “ὁ θεὸς ὁ θεός μου”· ὁ σωτὴρ ἐν τῷ σταυρῷ τυγ‐
15	χάνων εἶπε τὴν φωνήν. ἐλέχθη καὶ τὸ “δι\|εμερίσαντο τὰ ἱ‐
15	μάτιά μου ἑαυτοῖς” ἀπὸ τοῦ σωτῆρος εἰρημένον ἐν τοῖς εὐ‐ αγγελίοις. \| καὶ τό· “ἀπαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου”· Παῦλος ἐν τοῖς Ἑβραίοις ἐκ προ\|σώπου τοῦ σωτῆρος
17	αὐτὸ εἰρῆσθαι ἔγραψεν. ἐπεὶ τοίνυν τρεῖς μαρτυρίαι κεῖνται ἀπὸ τοῦ ψαλμοῦ, \| ὅτι πρόσωπον τοῦ σωτῆρός ἐστιν τὸ λέγον, ὅλον τὸν ψαλμὸν ἐκ προσώπου αὐτοῦ ἀπαγ\|γελθέντα δεῖ λαβεῖν.
19	καὶ ἀναγκαίως τοῦτο λέγω—παρεθέμην δὲ αὐτὸ καὶ ἐν τοῖς
20	περὶ τῆς \| ἐνανθρωπήσεως· ἐπεὶ δὲ ἀεὶ φέρουσιν ἡμῖν ῥη‐ τὰ ὡς σῶμα ἐσχηκότος τοῦ σωτῆρος \| οἷον· “σῶμα δὲ κατηρ‐	96
21	τίσω μοι”, καί· “Χριστοῦ παθόντος ὑπὲρ ἡμῶν σαρκί”, ἐλέ‐ γομεν ὅτι· εἰ \| προσέκειτο “μόνον”· “σῶμα δὲ μόνον κατηρ‐
22	τίσω μοι”. ἔστιν ποτὲ ἱμάτια πλείονα φορεῖν. \| ἐὰν περί τινός τις
23	λέγῃ, φέρε, ὅτι ἔχω φᾶρον, ἔχω λώπιον, ἱμάτιον, μὴ προσ‐ θῇ δὲ ὅτι \| “μόνον”, οὐ κεκώλυται ἔχειν καὶ τὰ ἄλλα. πάλιν
25	ἐχέτω τις, φέρε, ἀσπίδα καὶ ξίφος καὶ περι\|κεφαλαίαν καὶ
25	θώρακα. ἐὰν χρεία ἀπαιτήσῃ εἰπεῖν ὅτι ἔχω ἀσπίδα, μὴ προσ‐ θῇ δὲ ὅτι “μόνην”, \| οὐκ ἀναιρεῖται τὸ προσεῖναι αὐτῷ τὰ
26	ἄλλα. ἔχομεν οὖν ἐνταῦθα ὑπ’ αὐτοῦ λεγόμεν〈ον〉 τοῦ προσώ\|που
27	τό· “ῥῦσαι ἀπὸ ῥομφαίας τὴν ψυχήν μου”. εἰ καὶ ἐν ἄλλῳ εἶ‐
25	πεν· “σῶμα δὲ κατηρτίσω μοι”, \| καὶ μνήμη ψυχῆς οὐ γέγονεν,
1	καὶ ὧδε μνήμη ψυχῆς γέγονεν, καὶ οὐκ ἤδη ὅτι λέγει· “ῥῦ‐ σαι \| ἀπὸ ῥομφαίας τὴν ψυχήν μου”, περὶ μόνης τῆς ψυχῆς
2	ἑαυτοῦ εἴρηκεν. 2 ὁ θεὸς \| ὁ θεός μου, πρόσχες μοι· ἵνα τί ἐνκατέλιπές
3	με; τὸ τῆς ἐνκαταλείψεως ὄνομα κυριολε\|κτούμενον οὐ δηλοῖ
4	τὸ ἐν σκυθρωποῖς γενέσθαι. οἱ μάρτυρες γοῦν οὐκ ἐνκατελείφ‐
5	θησαν \| λεβητισθέντες πυρὶ παραδοθέντες. οἱ δὲ θύσαντες κἂν μηδὲν πάθωσιν, ἐνκατελείφθη\|σαν.
6	ὅτε τις οὖν αἰτεῖται μὴ ἐνκαταλειφθῆναι, τοῦτο αἰτεῖ‐ ται τὸ μὴ ἐκπεσεῖν τῆς προθέσε\|ως αὐτοῦ. δοκοῦντ〈ο〉ς μὴ	98
7	ἐ〈μ〉πίπτειν εἰς ἐνκατάλειψιν τοῦ μηδὲν πάσχοντος, ἀλλ’ ἐ\|νίοτε τότε διὰ κακίαν αὐτῷ γίνεται, ὡς εἶπον, οἱ θύσαν‐
8	τες. ἐνκατάλειψις οὖν ἐστιν \| τὸ ἀποστῆναι τὸν θεὸν ἀπὸ
9	τοῦ ἐνκαταλειπομένου. ὅπερ πέπονθεν ὁ Σαούλ· “οὐκ ἐπακή‐
10	κο\|ές μου”, φησίν, “οὐδὲ ἐν τοῖς ἐνυπνίοις”· καὶ ἀπῆλθεν πρὸς τὴν ἐνγαστρί\|μυθον.
11	ἐάν ποτε οὖν ἴδῃς πλούσιον Χριστιανὸν πάντα προσηνῶς ἔ‐ χοντα, πρὸς ἀστρο\|λόγους δὲ τὴν καταφυγὴν ἢ πρὸς νεκυίας ἢ πρὸς τοιαῦτα τὴν σπουδὴν ἔχοντα{ς}, οὗτοι ἐνκα\|τελείφ‐
13	θησαν. καὶ ἐὰν ἴδῃς πένητα καὶ πλούτου ἐκπεσόντα, ἐχόμενον δὲ τοῦ θεοῦ, οἷος ἦν ὁ Ἰώβ, \| οὐκ ἐνκατελεί〈φθ〉η οὗτος.
14	ἐπεὶ τοίνυν εἰς σταυρὸν ἐλήλυθεν ὁ σωτήρ, δοκεῖ δὲ τοῖς
15	ἀνθρώποις ἐν\|κατάλειψις εἶναι τὸ ὑποπεσεῖν τοιούτῳ θανά‐ τῳ, ὡς πρὸς τὴν ἐκείνων ὑπόλημψιν τοῦτο λέγει· \| “ὁ θεὸς
16	ὁ θεός μου, πρόσχες μοι”.
16	τάχα δὲ καὶ ἐνκατάλειψιν λέγει τοῦ ὡσανεὶ σώματος αὐ‐ τοῦ· \| σῶμα γὰρ ἦσαν αὐτοῦ πρὸ τούτου οἱ Ἑβραῖοι. ἐνκατ‐ ελείφθη οὖν ἐκεῖνος ὁ λαός. καὶ ἑαυτοῦ ἐνκατά\|λειψιν λέ‐
18	γει, ἐπεὶ κεφαλὴ ἦν αὐτῶν.
18	“ὁ θεὸς ὁ θεός μου, πρόσχες μοι· ἵνα τί ἐνκατέλιπές με”; τὴν αἰτίαν καὶ τὸ 〈τέλοσ〉 \| τῆς ἐνκαταλείψεως ἀπαι‐
19	τεῖ, ὃ γὰρ ἔστιν. “ἐπὶ τίνι με ἐνκατέλειψ〈α〉ς”; ἀπαιτοῦν‐
20	τός ἐστιν τέλος, οὐχ ἵνα αὐ\|τῷ γνωσθῇ, ἀλλ’ ἵνα τῷ σώματι
20	αὐτοῦ, τοῖς αὐτοῦ ἀνθρώποις. 2 μακρὰν ἀπὸ τῆς σωτηρίας μου \| οἱ λόγοι τῶν παραπτω‐	100
21	μάτων μου. ὧδε ἵνα μὴ δόξωμεν μυθολογεῖν, ἀναγκαζόμεθα βαθυ\|τέρας
22	θεωρίας ἅψασθαι. οὐ ταὐτόν ἐστιν πρᾶγμα καὶ ὁ τοῦ πράγμα‐ τος 〈λόγοσ〉. οἱ πολλοὶ ἴσασιν τὰ αἰσθη\|τά, λόγον δὲ αὐτῶν
23	οὐκ ἔχουσιν. μεγάλων ἐστὶν τὸ ἔχειν λόγον τῶν πραγμάτων. οὕτω γὰρ καὶ \| λόγῳ χωρίζομεν πρᾶγμα ἀπὸ πράγματος.
25	καὶ ἐμνημόνευσα τοῦ χρώματος καὶ τῆς ἐπιφανείας. \| ἄλλο
25	δέ ἐστιν τὸ χρῶμα καὶ ἄλλο ἡ ἐπιφάνεια, ἀχώριστα μέντοι ἑαυτῶν. λόγῳ οὖν χωρίζομεν αὐτά. \| τὸ χρῶμα ἐπιδέχεται
26	τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον. ἡ δὲ ἐπιφάνεια οὐ δέχεται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον, ὥστε ἕτερόν \| ἐστιν τὸ χρῶμα τῆς ἐπιφανείας,
27	κἂν μηδέποτε χωρίζηται αὐτῆς, κἂν μηδέποτε ὑπάρχῃ ἄνευ αὐ‐ τῆς. \| ταῦτα δὲ λέγουσιν οἱ περὶ ἀπόδειξιν ἔχοντες ἐξ ἀφ‐ αιρέσεως. ἀφαιροῦμεν λόγῳ τόδε ἀπὸ τοῦδε, \| οὐκ αἰσθήσει,
29	οὐχ ὑπάρξει. ὅταν οὖν λέγωμεν ὅτι ἡ γραμμὴ μῆκος ἀπλατές
26	ἐστιν, ἡ αἰσθητὴ οὔκ ἐστιν \| ἀπλατής. πάντως ἔχει πλάτος.
1	λόγῳ δὲ ἀφαιροῦμεν. λέγω· οἱ αἰσθήσει καὶ ὑπάρξει παραπτώματα \| ἔχοντες
2	οὐκ ἴσασιν αὐτῶν τοὺς λόγους· εἰ γὰρ ᾔδεσαν ὅτι βλαπτικά ἐστιν, ὅτι εἰς ὄλεθρον κα\|ταστρέφει, οὐκ ἐνήργουν αὐτά. ἔστιν δὲ λόγον ἔχειν παραπτώματος· οἷον ἔστω παρά\|πτωμα
4	παρὰ τὸν νόμον τοῦ θεοῦ πραττόμενον τὸ ὅπως ποτὲ φονεύειν
5	ἄνθρωπον. ὅταν δὲ δικας\|τική τις ἐξουσία καὶ ὑπηρετῶν τῷ ὀρθῷ νόμῳ τὸν ἄξιον θανάτου ἀποκτέννῃ, ὡς ὁ Ἀγὰγ \| ἐ‐	102
6	φονεύθη ὑπὸ τοῦ Σαμουήλ, λόγον παραπτώματος εἶχεν ὁ Ἠ‐ λίας, οὐ παράπτωμα, καὶ Σα\|μουήλ.
7	λέγει γοῦν ὁ σωτὴρ κατὰ τὸν ἄνθρωπον· αὐτὸς γάρ ἐστιν ὁ ἀφελπισθεὶς ὁ λέγων \| ταῦτα· “μακρὰν ἀπὸ τῆς σωτηρίας
8	μου οἱ λόγοι τῶν παραπτωμάτων μου”. οὐ “μακρὰν ἀπὸ τῆς \| σωτηρίας μου εἰσίν”· οὐκ ἔγνων γὰρ ἁμαρτίαν, οὐκ ἐποίησα
10	αὐτήν. ἔχω δὲ αὐτὴν λόγῳ, οἶδα τί \| ἐστιν ἁμαρτία. καὶ
10	οἱ λόγοι οὖν παραπτωμάτων μακρὰν ἔστωσαν ἀπὸ τῆς σωτηρί‐ ας μου. \| ἡ σωτηρία μου μὴ παράμειγμά τι λαβέτω ὥστε ἀμαυ‐
11	ρωθῆναι. ἐνίοτε γὰρ σῴζεταί τις καὶ διά τι \| ἐνυπάρχον αὐτῷ κα‐
12	λόν· εἰ κακόν, ἐλαττοῦται αὐτοῦ ἡ σωτηρία. πολλοὶ γοῦν πολλάκις ἐζή\|τησαν ὅτι· ἐὰν ποιήσῃ τις πολλὰ κακά, ποιή‐ σῃ δὲ ὀλίγα ἀγαθά, ἀπόλλυσιν ἐκεῖνα; τὸ εἰπεῖν \| ὅτι ἀπ‐
14	όλλυσιν, ἀφαίρεσιν ἐλπίδος τῶν προσώπων σημαίνει. εἶπον
15	πολλάκις εἰς τοῦτο \| ὅτι ἐλαττοῦται ἡ κόλασις. φέρε εἰπεῖν,
15	ἀδικείτωσαν πλείονες· ἐκ τούτων δέ τινες μὴ ἀδικείτωσαν, \| ἀλλὰ ἐλεάτωσαν. ἐλαττοῦται αὐτοῦ ἡ τιμωρία καὶ οὐκ ἀργῶς πέπρακται αὐτῷ ταῦτα. ὅταν τις \| προηγουμένως ἁμαρτήσῃ,
17	ἔχει τὰ ἔργα “προάγοντα εἰς κρίσιν”. προτρέχουσιν αὐτοῦ, χειραγωγοῦ\|σιν αὐτὸν ἐπὶ τὴν κρίσιν. ἄλλοις δὲ ἐπακολου‐ θοῦσιν τὰ ἁμαρτήματα. ὅταν τις πράττων καλὰ \| ποιῇ καὶ ὀ‐
19	λίγα ἁμαρτήματα, ἐπακολουθεῖ ταῦτα. “ὡσαύτως”, φησίν,
20	“καὶ τὰ καλὰ ἔργα”. ὡς εἶπον \| περὶ τῶν ἁμαρτημάτων, καὶ
20	περὶ τῶν καλῶν ἔργων ἐρῶ. ὅμως οὐδεὶς πράξας καλὸν \| ἀνω‐	104
21	φελὴς μένει. ἐξ αὐτοῦ μειουμένην ἔχει τὴν κόλασιν. ὁ δὲ “ἁμαρτίαν μὴ γνοὺς μηδὲ ποι\|ήσας αὐτὴν” καὶ τοὺς
22	λόγους τῶν παραπτωμάτων πόρρω ἔχει ἀπὸ τῆς ἑαυτοῦ σωτηρί‐ ας, καθαρὰν \| ἔχει τὴν σωτηρίαν, οὐδὲ ἁμάρτημα ἢ παράπτωμα παραμέμεικται αὐτῇ, ἀλλ’ οὐδὲ αὐτὸ τοῦτο, \| λόγος παραπτώ‐
24	ματος.
24	3 ὁ θεός μου, κεκράξομαι ἡμέρας πρός σε, καὶ οὐκ εἰσ‐
25	ακούσῃ, \| καὶ νυκτός, καὶ οὐκ εἰς ἄνοιαν ἐμοί. ἡ κατάστασις τοῦ βίου τῶν ἀνθρώπων διάφορός \| ἐστιν.
26	ἔχει καὶ ἐπωφελῆ τινα, ἔχει δὲ καὶ σκυθρωπά. καὶ ἐν αὐτοῖς τούτοις τοῖς ἀνθρωπίνοις \| εἰσὶν ἡδέα, καὶ καλεῖται ταῦτα
27	“ἡμέρα”, καὶ σκυθρωπά, ἃ ὀνομάζεται “νύξ”. τοῦτο οὖν λέγει· καὶ ἐν \| τοῖς ἡδέσιν καὶ λαμπροῖς πρός σε κράζω, καὶ εἰσ‐ ακούεις, καὶ ἐν νυκτὶ τοῦτο ποιῶ, καὶ οὐκ εἰς ἄνοιαν \| ἐ‐
29	μοὶ γίνεται· ἐπινεύσαντος γάρ σου καὶ τῶν σκυθρωπῶν μηκέτι
30	ἀσαφῶν ὄντων, \| γέγονέν μοι φανερόν.
30	εἰσακούει ἡμέρας ἡμῶν βοώντων· καὶ νυκτὸς δέ, τουτέστιν \|
27	ἐν τῇ σκυθρωπῇ καταστάσει ὄντες, ἔχομεν αὐτὸν βοηθοῦντα καὶ τῷ πράγματι ἐλάβομεν \| γνῶσιν ὅτι βοηθεῖ· τοῦτο γάρ
2	ἐστιν τό· “καὶ νυκτός, καὶ οὐκ εἰς ἄνοιαν ἐμοί”. κἂν ἄλλο〈ι〉ς ἦν \| ὅτι οὗτος, εἰ ἦν “ὁ ἄνθρωπος παρὰ θεοῦ” οὗτος, ἐνκατ‐ ελείπετο, αὐτῷ οὐκ εἰς ἄνοιαν ἦν τοῦτο· ἑκουσίως \| γὰρ
4	εἰς τοῦτο ἐλήλυθεν· “πορεύσομαι ἐμαυτῷ πρὸς τὸ ὄρος τῆς
5	σζμύρνης”· σζ〈μ〉ύρνη γὰρ αὐτοῦ τὸ σῶμα. \| πρὸς τὸ ὄρος	106
5	πεπόρευται, ὅτι ὑπὲρ πάντων τῶν σζ〈μ〉υρνισθέντων ἀνεδέξα‐ το τὸν θάνα\|τον.
6	ὅτι δὲ τοῦθ’ οὕτως ἔχει, καὶ ἐξ ἄλλου ψαλμοῦ μάθωμεν, ὅτι τὰ σκυθρωπὰ ἄγνοιά ἐστιν \| καὶ νύξ· “ἡμέρας”, φησίν,
7	“ἐντελεῖται κύριος τὸ ἔλεος αὐτοῦ, καὶ νυκτὸς δηλώσει”. ὅτε φανερῶς καὶ \| προχείρως ἐλεουμένους ἀνθρώπους ὁρῶμεν,
8	ἡμέρας ἐνετείλατο ὁ θεὸς τὸ ἔλεος αὐτοῦ. “καὶ νυ\|κτὸς” δὲ “δηλώσει”· ἐὰν γὰρ εἰδῇς ὅτι καὶ κο‐
10	λάσει παραδίδωσιν θεός, ἵνα δηλώσῃ τὸ ἔλεος ἑαυτοῦ \|—οὐ‐
10	δὲ γὰρ ὠμῶς παραδίδωσιν κολάσεσιν τοὺς ἀνθρώπους—, ἐν ταύ‐ τῃ τῇ νυκτί, τῇ σκυθρωπῇ κα\|ταστάσει, δηλωθήσεται τὸ ἔλεος
11	τοῦ θεοῦ.
11	καὶ ἡμέρας δὲ ἐντέλλεται τὸν ἔλεον, ὅταν φανερὰ ᾖ{ν} \| ἡ ἐλεημοσύνη αὐτοῦ, καὶ 〈νυκτόσ〉· δύναται διὰ τὸ σκυθρω‐ πὸν τῆς καταστάσεως τῶν κολαζομένων. \| πλὴν εἰ κἀκεῖνοι
13	ἀφελπίζουσιν, ἀλλ’ αὐτὸς δηλώσει καὶ ἐν τῇ νυκτὶ τὸν ἔλε‐
13	ον αὐτοῦ. “καὶ οὐκ εἰς ἄνοιαν \| ἐμοί”· οὐκ ἀγνοῶ κράζων νυκτός,
14	οὐκ ἀγνοῶ ὅτι ἐπακούεις.
15	4 σὺ δὲ ἐν ἁγίοις κατοι\|κεῖς, ὁ ἔπαινος τοῦ Ἰσραήλ.
15	θεώρει τί λέγει· σὺ ὁ ἐν ἁγίοις κατοικῶν καὶ ἔπαινος ὢν \| πάντων τῶν καθαρὰν καρδίαν ἐχόντων καὶ ὁρώντων σε —οἱ τοιοῦτοι γάρ εἰσιν \| ὁ Ἰσραήλ—οὐκ ἐνκατέλειψάς
17	με· εἰ γὰρ ἐν ἁγίοις κατοικεῖς, πάσχουσιν δέ τι οἱ ἅγιοι, οὐκ ἐν\|κατελείφθησαν ἐκεῖνοι· πῶς γὰρ ἐν αὐτοῖς ἦς ἄν,	108
18	καὶ οὐχ ἁπλῶς, ἀλλ’ ἔπαινος τοῦ Ἰσραήλ; \| δυνατὸν δὲ καὶ τὸ “σὺ δὲ ἐν ἁγίοις κατοικεῖς” οὕτως·
20	εἰ καὶ οἰκτ〈ρ〉ῷ θανάτῳ περιέβαλόν μέ \| τινες καὶ δοκεῖς
20	κατὰ τοῦτο ἀπεσχοινίσθαι μου, ἀλλ’ ἐν τοῖς ἁγίοις, ἐν {τ}οἷς διδάσκω, ἐν οἷς \| φρονῶ, κατοικεῖς. εἰ δὲ ἐν τού‐
21	τοις πάρει, οὐκ ἐνκατελείφθη〈ν〉. δύναται δὲ καθόλου τὰ ἅγια \| ληφθῆναι καὶ ἐπὶ τῶν μα‐ καρίων λογικῶν καὶ ἐπὶ τῶν ἁγίων ἀνδρῶν καὶ ἐπ’ αὐ\|τῶν
23	τῶν μυστηρίων τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. πανταχοῦ δὲ παρ‐ ὼν θεὸς ἐν τοῖς τοι\|ούτοις εὑρίσκεται, καὶ πάντα τὰ τοι‐
24	αῦτα ναὸς αὐτοῦ εἰσιν, πολύτροπος ναός.
25	ἔπαινος \| εἶ οὖν ἐν Ἰσραήλ· ὁ γὰρ ἀληθῶς διορατικὸς
25	καὶ “νοῦν Χριστοῦ ἔχων”, ἐν ᾧ ὁρᾷ τὸν θεόν, οὐ θλίβεται. \| σὺ δὲ εἶ “ὁ ἔπαινος τοῦ Ἰσραήλ”· “ἐν σοὶ ἐπαινεθησόμεθα
26	ὅλην τὴν ἡμέραν”. 5 ἐπὶ σοὶ ἤλπι\|σαν οἱ πατέρες ἡμῶν.
27	οἱ πατέρες ἡμῶν ἐπὶ σοὶ ἐλπίσαντες εἰσηκούσθησαν “καὶ οὐ κα\|τῃσχύνθησαν”· ἀεὶ γὰρ τὰς εὐχὰς αὐτῶν δεχόμενος εἰς εὐμένειαν αὐτοὺς ἔφερες, κἂν θλίψεσιν \| ἐναπέθανον· τὸ
29	γὰρ ἐπακοῦσαί σε αὐτῶν βοώντων οὐ τοῦτό ἐστιν τὸ ἐκτὸς
28	θλιβηρῶν αὐτοὺς \| ποιῆσαι, ἀλλὰ τὸ ἐκτὸς τῆς βλάβης τῆς ἐπιφερομένης ὑπὸ τῶν θλιβηρῶν· οὕτω γὰρ \| ἑρμηνεύθη καὶ
2	τό· “μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν”. κἂν δοκῶσιν οὖν μὴ ἐπακούεσθαι οἱ ἅγιοι \| εὐχόμενοι, τότε μᾶλλον ἐπακού‐	110
3	ονται, ὅτι ἐνμένοντες τοῖς θλιβηροῖς ἀθληταὶ ἀποδείκνυν‐ ται. \| ἐπεὶ ποῖον κατόρθωμα, ἐὰν εὐχόμενος ἀποστῇ ἀπὸ τῶν
4	θλιβηρῶν;
5	ἐπερ()· ἐκ προσώπου τοῦ σωτῆρος \| τὸ “οἱ πατέρες ἡμῶν”;
5	—οἶδας ὅτι ἐν πολλοῖς ἀριθμεῖ ἑαυτὸν κατὰ τὸν ἄνθρωπον. 5—6 ἤλπισαν, καὶ ἐρύσω \| αὐτούς· πρὸς σὲ ἐκέκραξαν καὶ
6	ἐσώθησαν. οὐ τῷ μηδὲν σκυθρωπὸν ἐπάγειν, ἀλλὰ τῷ ταῖς θλίψε\|σιν
7	νικᾶν.
7	“πρὸς σὲ ἐκέκραξαν”.
7	βοήσαντες ἐσώθησαν. τὴν βοὴν δὲ τὴν ἐπιτεταμένην εὐ‐ χὴν \| λαμβάνομεν· οὐδὲ γὰρ ἐν γεγωνῷ φωνῇ κράζομεν· ἡ νό‐ ησις γὰρ λόγος ἐστὶν ψυχῆς, φω\|νή ἐστιν τοῦ ἔσω ἀνθρώπου.
9	6—7 ἐπὶ σοὶ ἤλπισαν καὶ οὐ καταισχύνθησαν. ἐγὼ δέ εἰμι \|
10	σκώληξ καὶ οὐκ ἄνθρωπος.
10	οἱ πατέρες κράξαντες πρὸς σὲ οὐ κ〈α〉ταισχύνθησαν· τε‐ τυχήκα\|σιν γὰρ ὧν προσεδόκουν, ὧν ἤλπιζον. ὧδε ἀτυφίαν διδάσκει· “ἐγὼ σκώληξ καὶ οὐκ ἄνθρω\|πός
12	εἰμι”. οὐκ ἀρνεῖται ἑαυτὸν τὸ ἄνθρωπον εἶναι, ἀλλὰ τὸ ἄνθρωπον τοιόνδε εἶναι, ἐπεὶ οὐδὲ σκώ\|ληκα ἑαυτὸν αἰσθη‐
13	τῶς λέγει. οὔκ εἰμι οὖν ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος, περὶ οὗ λέγεται· “ὅπου γὰρ ἔρις καὶ ζῆλος \| ἐν ὑμῖν, οὐχὶ ἄνθρωποί ἐστε”;	112
14	ἀλλ’ ἐγὼ ἔχομαι τῆς αὐτῆς πρὸς αὐτοὺς διαθέσεως, ὑπὲρ αὐ‐
15	τῶν πάντα \| ἀναντλῶ.
15	δυνατὸν δὲ καὶ τοῦτο λαβεῖν· ἐπεὶ οὐκ ἐκ καταβολῆς σπερ‐ μάτων ἀνδρὸς γέγονεν αὐτῷ \| τὸ σῶμα, ἀλλ’ ἐκ μόνης τῆς ὕ‐
16	λης τῆς ἐκ τῆς κυούσης λαμβανομένη〈σ〉, κατὰ τοῦτο σκώληκα αὐτὸν \| λέγει· ὁ γὰρ σκώληξ οὐκ ἐκ συνδυασμοῦ γίνεται, ἀλλ’ ἐξ ἁπλῆς ὕλης. καὶ ὧδε ἀπὸ τῆς ἁπλῆς ὕλης τῆς \| ὑποκειμέ‐
18	νης τῇ θηλείᾳ συνανέστη αὐτῷ τὸ σῶμα. “ἐν αὐτῇ” γοῦν “γε‐ γέννηται” καὶ “ἐξ αὐτῆς γεγέννηται”. \| τὰ δὲ ἄλλα σώματα
19	“διὰ γυναικῶν” λέγεται τὴν πλάσιν δέχεσθαι. ἐπεὶ οὖν αὕ‐
20	τη οὐκ ἐκ σπέρματος ἀνδρὸς \| ἔσχεν τὴν γονήν, οὐ δι’ αὐ‐
20	τῆς γέγονεν, ἀλλ’ ἐξ αὐτῆς.
20	〈7 ὄνειδος ἀνθρώπων καὶ ἐξουδένημα λαοῦ.〉 ὄνειδος δέ εἰμι οὐχ ἁπλῶς 〈τῶν〉 ἀνθρώπων, ἀλλὰ \| {τῶν}
21	“ἀ〈νθρώπ〉ων”.
21	8 πάντες οἳ θεωροῦντές με ἐξεμυκτήρισάν με. τινὲς τὸ καθόλου \| πολλάκις ψευδοποιεῖν βούλονται·
22	τέμνεται γάρ ποτε τὸ καθόλου καὶ ἄλλως γίνεται καθόλου. \| ἐὰν λέγω· “πάντες οἱ ἄνθρωποι θνητοί εἰσιν”, καθόλου τοῦ‐ το λέγω. ἐὰν δὲ λέγω ὅτι· “πάντες οἱ γραμμα\|τικοί”, ἀνθρώ‐
24	πους τινὰς λέγω, καὶ τὸ καθόλου ἐκ τοῦ γραμματικοῦ γέγονεν,
25	οὐκ ἐκ [τ]οῦ ἀνθρώπου. \| “πάντες οἱ σπουδαῖοι δίκαιοι”.	114
25	οὐ τοῦτο λέγω ὅτι “πάντες οἱ ἄνθρωποι”. οὕτω καὶ ἐνταῦθα· οὐ πάντες \| οἱ θεωροῦντες αὐτὸν ἐξεμυκτήρισαν αὐτόν—οἱ ἀπόστολοι γοῦν θεωροῦντες οὐκ ἐξεμυκτή\|ρισαν—, ἀλλὰ πάν‐
27	τες οἱ οὕτω με θεωροῦντες ὡς ἐξουθένημα λαοῦ, ὡς ὄνειδος· οἱ γὰρ \| ἄλλοι οὐχ οὕτως αὐτὸν ἐθεώρουν.
28	8 ἐλάλησαν ἐν χείλεσιν, ἐκίνησαν κεφαλήν.\|
29	εἰ λελαλήκεισαν ἀπὸ καρδίας, οὐκ ἂν ἐκίνουν τὴν κεφα‐ λήν. ἐν χείλεσιν πολλοῖς ἐλάλησαν. καὶ οὐ \| θαυμαστόν, εἰ
2	περὶ τοῦ πεπονθότος καὶ ὁρωμένου κρεμαμένου ταῦτα εἰρήκα‐ 〈σιν〉. καὶ αὐτὸς ὁ θεὸς αἰτιᾶται \| αὐτοὺς λέγων· “ὁ λαὸς
3	οὗτος τοῖς χείλεσίν με τιμᾷ”. πάντες οὖν οἱ ἐπιχαιρέκακοι ὅτε ἁγίοις \| καὶ δικαίοις ἐπιχαίρουσιν, χείλεσιν μόνοις
5	λαλοῦσιν. καὶ οἱ ἐπὶ τοῦ σωτῆρος γοῦν μεγαλορημο\|νοῦντες
5	τοῦτο ἐποίουν· “οὐὰ ὁ καταλύων τὸν ναὸν καὶ ἐν τρισὶν ἡ‐
5	μέραις οἰκοδομῶν αὐτόν”. ἐπερ( )· \| τὸ κινεῖν κεφαλήν; —ἴσως μὲν καὶ ἐπὶ τῆς
6	ἱστορίας· ἐπικερτομοῦντες ἐποίουν τοῦτο. πολλαχοῦ δὲ \| σημαίνει ἡ κεφαλὴ τὸν νοῦν. ὅταν τις τοίνυν οὕτως ἐν χεί‐ λεσιν κατὰ τοῦ σωτῆρος λέγῃ \| μὴ θεωρήσας αὐτὸν ὡς δεῖ,
8	σαλευόμενον ἔχει τὸν νοῦν, κλονούμενον ἔχει τὸν νοῦν. ὅτι δὲ σημαίνει \| τὸν νοῦν ἡ κεφαλή· “τὰς ὁδοὺς αὐτῶν
9	ἔδωκα εἰς κεφαλάς”, καὶ οὐ δήπου ἡ κεφαλὴ αὕτη ἔσχεν τι. \|
10	“καὶ ἐντεῦθεν ἐξελεύσῃ, καὶ αἱ χεῖρές σου ἐπὶ τῆς κεφαλῆς σου· λέγεις· οὐχ ἥμαρτον· ἰδοὺ γὰρ \| ἐγὼ κρίνομαι πρὸς σέ”.
11	καὶ τούτου τοῦ ζῆν ἐξελευσόμενος ἕ〈ξ〉εις τὰς πράξεις σου ἐπὶ τῆς κεφαλῆς σου. \| καὶ ἔτι· “ἐπιστρέψει ὁ πόνος αὐτοῦ	116
12	εἰς κεφαλὴν αὐτοῦ”. ἀλλὰ καὶ ἐπαινετῶς· “τοῦ σοφοῦ οἱ ὀφθαλμοὶ \| ἐν κεφαλῇ
13	αὐτοῦ”. καὶ ὁ ἐκ μὴ σοφοῦ σοφὸς γεγενημένος οὐκ ἔχει μετα‐ φερομένους τοὺς \| ὀφθαλμοὺς εἰς ἕτερον τόπον. τοῦτο οὖν λέ‐
15	γει, ὅτι τὸ διορατικὸν τοῦ σοφοῦ ἐν τῇ κεφαλῇ \| αὐτοῦ ἐσ‐
15	τιν κατὰ Χριστόν· τὸ γάρ· “κεφαλὴ αὐτοῦ ἐστιν ὁ Χριστός”. 9 ἤλπισεν ἐπὶ κύριον, ῥυσάσθω αὐτόν· \| σωσάτω αὐτόν,
16	ὅτι θέλει αὐτόν.
16	χλευάζοντες λέγουσιν. εἶπον ὅτι καὶ περὶ τῶν θλιβομέ‐ νων \| δικαίων εἰώθασιν οἱ ἄνθρωποι τοιαῦτα λέγειν· “εἰ θελητὸς αὐτῷ ἐστιν, σωσάτω αὐτόν”. καὶ ῥύσε\|ται αὐτόν, οὐχ
18	ὅτι ἐκεῖνοι τοῦτο λέγουσιν· θελητὸς γὰρ αὐτῷ ἐστιν. αὐτοῦ οἰκονομίας ἐκτελεῖ. \| ἐλήλυθεν πληρῶσαι τὸ βούλημα τοῦ πα‐
19	τρός· “καταβέβηκα” γὰρ “ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ
20	θέλημα \| τὸ ἐμόν”. εἰ τοίνυν τὸ θέλημα τοῦ πατρὸς αὐτοῦ
20	ποιεῖ, θέλει αὐτόν. 10 ὅτι σὺ εἶ ὁ ἐκσπάσας \| με ἐκ γαστρός.
21	καὶ ἐπὶ τῆς ἱστορίας ῥηθείη ἄν τι πιθανόν. ἡ Μαρία συνείληφεν “τοῦ \| πνεύματος τοῦ ἁγίου ἐπελθόντος ἐπ’ αὐ‐
22	τὴν καὶ τῆς δυνάμεως τοῦ ὑψίστου ἐπισκιασάσης αὐτήν”. καὶ \| ὥσπερ αὐτὸς ὁ θεὸς̣ ὁ πλάττων ἐν τῇ κοιλίᾳ τὰ σώμα‐
22	τα—ὡς τὸν Ἰηρεμίαν ἔπλασεν καὶ τὸ σῶμα \| τοῦτο ἐν τῇ	118
24	ὑστ[έ]ρ̣ᾳ̣ τῆς Μαρίας. ἐπεὶ τοίνυν ἡ αὐτὴ περὶ τὸ σῶμα ἦν
25	ἁγνεία καὶ καθαρότης, αὐτὸς ἐξέ\|σπασεν αὐτὸν ἐκ μήτρας.
25	οὐ μέγα τοῦτο πεποίηκεν, ἀλλ’ ὥσπερ πλάσας τὸν Ἀδὰμ ἔδει‐ ξεν \| αὐτὸν ἄνθρωπον, οὕτω πλάσας αὐτὸν ἐξήγαγεν αὐτόν.
26	10 ἡ ἐλπίς μου ἀπὸ μαστῶν τῆς μητρός μου. \| ἔτι θηλάζων ἔδειξά σε, ὅτι ἐλπίς μου εἶ, καλέσας τοὺς μάγους—ἔτι γὰρ νήπιος ὢν ἐσκύλευσεν \| τὴν μαγείαν—. ἐν
28	τῷ δέχεσθαι γάλα οὐκ ἤμη̣ν νηπιάζων ὡς τὰ ἄλλα βρέφη ἀγνο‐
30	ῶν θεόν, \| ἀλλὰ ἐλπίδα σὲ εἶχον.
1	11 ἐπὶ σὲ ἐπερίφην ἐκ μήτρας. ὁ ἁμαρτίαν μὴ ποιήσας \| μηδὲ δόλον σχὼν ἐν τῇ καρδίᾳ,
2	ὁ “πρὶν γνῶναι καλεῖν πατέρα καὶ μητέρα” λαβὼν “δύναμιν \| Δαμασκοῦ καὶ σκῦλα Σαμαρείας”, ὁ “πρὶν προελέσθαι πονηρὰ” ἐκλεξάμενος “τὸ ἀγαθόν”· τοῦτο γὰρ \| δείκνυσιν ὅτι ἁμαρ‐
4	τίαν οὔτε ἐποίησεν οὔτε ἔγνω. πάντες ἄνθρωποι μετὰ τὴν αἵ‐
5	ρεσιν \| τῶν πονηρῶν ἐκλέγονται τὸ ἀγαθόν. οὗτος πρὶν προ‐ ελέσθαι πονηρὰ ἐξελέγη τὸ ἀγαθόν. καὶ \| τοῦτό ἐστιν τὸ
6	ἀναμάρτητον αὐτὸν εἶναι, τὸ μὴ ἐγνωκέναι ἁμαρτίαν, ὅτι οὐδὲ κατὰ \| τὴν παιδικὴν ἡλικίαν ἐκεῖνα ἥμαρτεν, ἃ οὔκ εἰσιν πάνυ χαλεπά, ὅμως δὲ πρὸ ἀρετῆς \| προυφίστανται.
8	ῥηθείη ἂν καὶ περὶ παντὸς ἁγίου τοῦτο τοῦ εἰς τὸν βίον δι’ αὐτὸ τοῦτο γενομένου. \| “ἐγένετο ἄνθρωπος, ἀπεσταλ‐
9	μένος παρὰ θεοῦ, ὄνομα αὐτῷ Ἰωάννης”. “καὶ πνεύματος ἁ‐	120
10	γίου πλησθή\|σεται ἔτι ἐκ κοιλίας μητρὸς αὐτοῦ”. ἕκαστος τούτων δύναται τὰς φωνὰς ταύτας εἰπεῖν τό· \| “ἐπὶ σὲ ἐπ‐
11	ερίφην ἐκ μήτρας”, τό· “ἐκ κοιλίας μητρός μου θεός μου εἶ
11	σύ”. ἐὰν δὲ περὶ τοῦ Σαμουὴλ \| λέγηται· “καὶ Σαμουὴλ πρὶν
12	ἢ γνῶναι θεόν”, δοκεῖ μάχεσθαι τοῖς εἰρημένοις. λοιπὸν ἴ‐ δω\|μεν αὐτὸ φρονιμώτερον, ὡς ὁ θεὸς βούλεται λόγος. ὁ Ἰὼβ λέγει· “εἰ δὲ καὶ τὸν ψωμόν μου \| ἔφαγον μόνος καὶ ὀρφανῷ
14	οὐ μετέδωκα, εἰ μὴ ὡς πατὴρ ὡδήγουν αὐτοὺς ἐκ κοιλίας μη\|‐
15	τρός μου”· πῶς γὰρ ἠδύνατο ἐκ κοιλίας μητρὸς ὀρφανῶν προ‐ νοεῖσθαι καὶ φροντίζειν ὀρφα\|νῶν; οὕτω τοίνυν λαμβάνω·
16	πρᾶξιν ἐπαινετὴν διέξεισιν· τότε δὲ ἀρχὴν λαμβάνει ἡ \| πρᾶξις, ὅταν συνπληρωθῇ ὁ λόγος. δύναμαι οὖν τοῦτο· λέγει ὅτι· τὰ καλὰ ἔπραξα οὐ μετὰ τὰ κακά, \| ἀλλὰ ὁ λόγος μοι
18	συνπληρωθεὶς ἀπὸ τῶν ἐπαινετῶν ἤρξατο· ἵνα ἐκεῖνα τέως ἐάσωμεν \| τὸ ἄλλοθέν ποθεν κεκομικέναι τὴν τοιαύτην κατά‐
19	στασιν τὴν “εὐάρεστον τῷ θεῷ”.
20	ἐπεὶ τοίνυν \| ἔστιν ἄλλη γένεσις παρὰ τὴν πρόχειρον, κἀκείνη μὲν ἡ γένεσις τρόπον τινὰ μήτηρ ἐστίν, ἐκ\|σπᾶταί
21	τις ἐκ μήτρας, ἐκ ταύτης τῆς μήτρας· οὐδὲ γὰρ δύναται ἐκ ταύτης τῆς μήτρας ἄνθρωπος \| ἀγαγεῖν εἰς φῶς ἢ θεὸς μόνος. καὶ ἀπὸ τῶν μαστῶν τῶν καταλλήλων τῷ γάλακτι \| ᾧ{ν} δέ‐
23	χονται οἱ ἄρτι θεοσεβεῖν ἀρχόμενοι, ἐκ μαστῶν ἐκείνων τὴν ἐλπίδα πρ̣ὸς θεὸν ἔχουσιν. \| σημαίνει δὲ πολλάκις τὸ γάλα
24	καὶ ἕτερόν τι· “οἱ ἀπεσπασμένοι ἀπὸ γάλακτ[ο]ς; ἐλπίδα	122
25	ἐπὶ \| θλῖψιν προσ{ε}δέχου”. μὴ ὁ ἄρτι τοῦ γάλακτος παυ‐ σάμενος καὶ ἀποσπασθ[εὶ]ς [τ]ῶν μαστῶν \| τῆς μητρὸς δύ‐
26	ναται ἐλπίδα ἐπὶ θλῖψιν προσδέχεσθαι. πολλάκις πρὸς τὸν τέλειον ἄνδρα \| ὁ νήπιος λέγεται παρασιωπωμένων τῶν μετα‐ ξὺ ἡλικιῶν· “ὅτε ἤμην νήπιος, ὅτε γέγονα \| ἀνήρ”. γέγονεν
28	δὲ ἀνὴρ οὐ κατὰ πρώτην καὶ μίαν μεταβολήν, ἀλλὰ κατὰ πολ‐
31	λῶν μεταβολήν. \| ὁ τοίνυν νηπίου κατάστασιν φέρων καὶ ἀσθενεστέραν διάθεσιν ἔχων γαλακτοδοτεῖται. \| ὅταν δὲ δυ‐
2	νηθῇ μέγας τις γενέσθαι, τότε ἀποσπᾶται ἀπὸ τοῦ γάλακτος καὶ τότε παρασκευά\|ζεται εἰς ἀθλητικὴν δύναμιν, τὴν “θλῖ‐ ψιν ἐπὶ θλίψει καὶ ἐλπίδα ἐπ’ ἐλπίδι” μετα\|διώκειν καὶ
4	κατορθοῖν. “καὶ γὰρ ὀφείλοντες εἶναι διδάσκαλοι διὰ τὸν
5	χρόνον, πάλιν \| χρείαν ἔχετε τοῦ διδάσκεσθαι ὑμᾶς, καὶ γεγόνατε χρείαν ἔχοντες γάλακτος, οὐ στερεᾶς \| τροφῆς”.
6	ὁρᾷς, ὅτι τὰ μέσα παρεσιώπησεν, τὰ δὲ ἄκρα ἔλαβεν. πολλά‐ κις οὖν λέγεται τὰ τοι\|αῦτα παρασιωπωμένων τῶν μέσων.
7	11 ἐκ κοιλίας μητρός μου θεός μου εἶ σύ. ὡς {ἐκ \| κοιλίας μητρὸς κατὰ τὴν} κατὰ τὴν προτέραν ἀπόδοσιν ἐκ κοιλίας μητρὸς ὡδήγει 〈Ἰὼβ〉 ὀρφα\|νούς·
9	{τουτέστιν} ἐκ κοιλίας μητρός, 〈τουτέστιν〉 ἀφ’ οὗ ἠρ‐
10	ξάμην γνῶσιν ἔχειν, οὐκ ἄλλῳ θεῷ ἐλάτρευ\|σα, οὐ τῇ κοιλί‐
10	ᾳ μου, οὐ τῷ μαμωνᾷ.
10	ἐὰν δὲ τὸ ἄλλο, ὅτι οὕτω κατῆ〈λ〉θ〈ον〉 θεὸ〈ν〉 ἔχων τὸν
10	θεόν. \| οὐ περὶ πάντων δὲ τοῦτο λέγομεν, ἀλλὰ περὶ τῶν βεβοημένων ἐν τῇ γραφῇ ὅτι οὐδέποτε \| σχεδὸν ἐν ἁμαρτίᾳ	124
12	γεγένηνται, οἷον Ἰωάννου, Ἰηρεμίου.
12	〈“ὅτι σὺ εἶ ὁ ἐκσπάσας με ἐκ γαστρός”.〉 εἶπον τὸ ἐκσπάσαι καὶ κα\|τὰ προτέραν πιθανὴν διάνοιαν
13	ὅτι· ἐπεὶ οὐκ ἦν διέξοδον ἔχον τὸ μέλος τῆς Μαρίας, ἐν ᾧ \| τίκτει, θεοῦ συνεργείᾳ τέτοκεν.
14	“ἡ ἐλπίς μου ἀπὸ μαστῶν τῆς μητρός μου”.
15	οὐ μετὰ \| τὴν τελείωσιν ἠρξάμην ἐλπίζειν, ἀλλὰ ἀπὸ τῶν μαστῶν τῆς μητρός μου σὲ ἐλπίδα \| ἔσχον.
16	ἐὰν περὶ τοῦ ἁγίου ἐκλαμβάνηται, λέγομεν ὅτι· μήτηρ τῶν ἁγίων ἐστὶν ἡ ἄνω \| Ἰερουσαλήμ. ἀπὸ τῶν μαστῶν ταύ‐ της ἐλπίδα λαμβάνουσιν οἱ ἐλπίζοντες, ἀπὸ τῶν μα\|θητευσα‐
18	μένων αὐτούς· πολλάκις γὰρ ὁ μαστὸς οὐ τὸ μέλος σημαίνει,
18	ἀλλ’ αὐτὸ τὸ γάλα. \| “ἐπὶ σὲ ἐπερίφην ἐκ μήτρας, ἐκ κοιλίας μητρός μου θεός
19	μου εἶ σύ”.
20	ἐπὶ σὲ ἐπερίφην· \| οὐ πρὸς ἄλλον ἐπερίφην, εἶτα μετ’
20	ἐκεῖνον ἐπὶ σέ. ἀποδέδοται τοῦτο, ὅτι ἀφ’ οὗ ἠρξάμην \| εἰδέναι θεοσέ‐
21	βειαν, σὲ ἔσεψα, σοὶ ἐλάτρευσα.
21	κατὰ δὲ τὸν βαθύτερον λόγον, ὅτι οὕτως ἦλ\|θον μετὰ	126
22	τοῦ θεὸν σὲ ἔχειν ὡς ὁ Ἰωάννης. τὸ “ἔτι πλησθήσεται”· οὐ λέγεται γὰρ τὸ “ἔτι” περὶ τοῦ μη\|δ’ ὅλως ἐσχηκότος.
23	12 μὴ ἀποστῇς ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι θλῖψις ἐγγύς. περὶ τοῦ πάθους λέγει. \| χρῄζω δὲ τῆς π[αρ]αστάσεώς
25	σου. ὅταν δὲ ταῦτα λέγηται ἐκ προσώπου τοῦ ἐνανθρω\|πή‐
25	σ〈αντοσ〉, οὐχ ἱδί[ω]ς πρὸς τὸν πατέρα λέγεται οὐδὲ πρὸς τὸν υἱόν, ἀλλὰ πρὸς τὸν θεόν—μία δὲ θεότης \| πατρὸς καὶ
26	υἱοῦ—ε̣[ἴ]πομεν. ἐὰν οὖν λέγωμεν ὅτι· “κεφαλὴ παντὸς ἀν‐ δρὸς ὁ Χριστός ἐστιν, \| κεφαλὴ δὲ τοῦ Χριστοῦ”—οὐκ εἶ‐
27	πεν “ὁ πατήρ”, ἀλλ’ “ὁ θεός”· ὡς ἀρχιερέα γὰρ λαμβάνει νῦν καὶ ὡς βασιλέα \| τὸν Χριστόν. κεφαλὴ οὖν ἡ θεότης ἐστίν·
28	εἰ γὰρ εἰρ̣ήκει “ὁ πατήρ”, παρῄρει τὸν υἱόν, εἰ εἰρήκει “ὁ υἱός”, παρε\|σιώπα τὸν πατέρα· “θεὸν” γὰρ εἰρηκώς, ἐ‐
29	πεὶ μία θεότης πατρὸς καὶ υἱοῦ, καὶ θεὸς εἷς· θεὸς μὲν
32	εἷς, \| πατὴρ δὲ καὶ υἱὸς οὐχ εἷς. ὁ Ἀβραὰμ καὶ ὁ Ἰσὰχ
1	ἄνθρωπος εἷς· ἀλλ’ ὁ μὲν πατήρ, ὁ δὲ υἱός. ὅθεν οὐχ εἷς κατὰ \| τὴν σχέσιν, κατὰ δὲ τὴν οὐσίαν εἷς.
2	12 ὅτι οὐκ ἔστιν ὁ βοηθῶν. ἄλλος οὐ δύναται \| βοηθῆσαι.
3	δύναται καὶ οὕτως· “ὅτι οὐκ ἔστιν”· οὐκ ἔριψα τὴν μέ‐
3	ριμναν ἐπὶ βοηθὸν ἄλλον. δύνα\|ται δὲ καὶ τό· “ὅτι οὐκ ἔστιν μοι βοηθῶν”· ἐπεὶ
5	πάντες κατ’ ἐμοῦ εἰσιν, οὐκ ἔστιν νῦν, ὅσον ἧκεν \| εἰς	128
5	ἀνθρώπινον λογισμόν, ὁ βοηθῶν. διὰ τοῦτο σὺ μὴ ἀποστῇς
5	μου. δυνατὸν δὲ καὶ οὕτω· οὐδὲ \| ἄγγελος βοηθῆσαι τῷ τηλι‐
6	κούτῳ οἷός τέ ἐστιν. οὐ τολμᾷ βοηθῆσαι δι〈ὰ τ〉ὸ σὲ τὸν \| πάντων μείζονα, τουτέστιν τὴν θεότητα, αὐτῷ παρεῖναι, ἄλλου οὐχ οἵου τε ὄντος βοηθῆσαι εἰς \| τοῦτο τὸ πρᾶγμα.
8	13 περιεκύκλωσάν με μόσχοι πολλοί, 〈ταῦροι πίονες περι‐
8	έσχον με.〉 λοιπὸν τάγματα τὰ διάφορα τῶν \| Ἰουδαίων λέγει, Φαρι‐
9	σαίων, Σαδδουκαίων, τῶν ἄλλων λεγομένων {Ἰουδαίων} Γραμ‐
10	ματέων· \| οὗτοι γὰρ τῷ μέγα φρονεῖν τούτοις τοῖς ζῴοις παραβάλλονται, μάλιστα ὅτι καὶ γεωπόνα \| εἰσὶν τὰ ζῷα.
11	δυνατὸν δὲ καὶ μόσχους μὲν αὐτοὺς εἰρῆσθαι, ταύρους δὲ πίονας τοὺς ἐνεργοῦν\|τας αὐτούς, οἷον· “λαοὶ ἐμελέτη‐
12	σαν κενά”· οὗτοι οἱ μόσχοι. “παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς
12	γῆς”. \| οὐ πάντως δὲ αἰσθητοὺς λαμβάνομεν βασιλέας καὶ ἄρχον‐ τας· εἷς γὰρ βασιλεὺς καὶ αὐτὸς \| μικροφυὴς καὶ οὐκέτι
14	βασιλείαν ἔχων· διειλήφει γὰρ λοιπὸν ἡ Ῥωμαίων ἀρχή.
15	Παῦλος δὲ ἑρμή\|νευσεν, τίνες εἰσὶν οἱ ἄρχοντες· οἱ αἴτι‐ οι γενάμενοι τοῦ σταυρωθῆναι τὸν κύριον, ὧν σοφίας \| πολ‐
16	λὰς εἶναι λέγει. καὶ λέγει· “εἰ ἦσαν ἐγνωκότες, οὐκ ἂν τὸν κύριον τῆς δόξης ἐσταύρωσαν”. εἰ ᾔδεσαν, \| ὅτι ἐπὶ
17	καταλύσει τῇ ἑαυτῶν τοῦτο ποιοῦσιν, οὐκ ἂν ἐτόλμησαν τοῦ‐
17	το ποιῆσαι. ὡς τὸ μικρῷ \| πρότερον προφητικὸν ἐλέγομεν τό· “ὁ ἁπτόμενος 〈ὑμῶν〉 ὡς ὁ ἁπτόμενος τῆς κόρης”. \| κἀ‐	130
19	κεῖνοι ἁψάμενοι τοῦ σωτῆρος ἑαυτοὺς κατέλυσαν· καὶ ὡρμή‐
20	θησαν 〈ἐπ〉ὶ τὸ θανατῶσαι \| αὐτὸν 〈τῷ〉 οἴεσθαι ὅτι καταπαύ‐
20	σουσιν [αὐ]τοῦ τὴν πολιτείαν. τοὐναντίον δὲ αὐτοῖς ἀπέβη· αὐτοὶ κατελύ\|θησαν.
21	{ταῦροι πίονες περιέσχον με} 14 ἤνοιξαν ἐπ’ ἐμὲ τὸ στόμα αὐτῶν ὡς λέων ἁρ\|πάζων καὶ ὠρυόμενος.
22	ἐτάχθησαν ἐπὶ τῷ μόσχοι εἶναι. μετέβαλον δὲ εἰς θηρ〈ι〉‐ ωδίαν \| ὡς ἐπ’ ἐμὲ τὸ στόμα αὐτῶν ἀνοῖξαι κατὰ τὸν ὠρυό‐ μενον λέοντα· τότε γ[ὰ]ρ̣ μάλιστα βλάπτει \| μεγάλως, ὅτε
24	ὠρύεται. τὴν ἀγριότητα οὖν αὐτῶν καὶ τὸν κατὰ τοῦ σωτῆρο[ς]
25	ἐπίχαρμον ση\|μαίνει, ὅτι “ὡς ὠρυόμενος”, λέγει, “λέων ἤ‐
25	νοιξαν τὸ στόμα αὐτῶν”, οὐκέτι ἡσυχ[ά]ζων, οὐκέτι προς\|‐ ποιούμενος ἥσυχος εἶναι. οὗτοι οὖν οἱ δοκοῦντες ἥσυχοι εἶναι τ〈ῷ〉 μελετᾶν νόμον θεοῦ \| μόσχοι ἦσαν γεωπόνοι. ὅτε
27	δὲ ἠθέλησαν κ[α]τ’ ἐμοῦ ἀνοῖξαι τὸ στόμα καὶ εἰπ̣εῖν· “αἶ‐ ρε, αἶρε, σταύ\|ροι αὐτόν· οὐκ ἔχομεν βασιλέα εἰ μὴ Καί‐
28	σαρα”, κατὰ τὸν λέοντα τὸν 〈οὐ〉 κορεσθέντα τοῦτο πεποίη‐
28	καν. \|
33	ἐπερ( )· οὐδέπω ἦν τὸ πάθος; —προφητικῶς λέγεται ὅλα ταῦτα. τὰ ἐνδεχόμενα πρὶν ὑπαρχθῇ, πρὶν κατ’ ἐ\|νέργειαν
2	γένηται, ἐνδεχομένως ἔχει καὶ γενέσθαι καὶ μή. καὶ οὐκ ἔ‐ χει τις \| διαβεβαιώσασθαι πότερον γενήσεται ἢ οὐ γενήσεται· εἰς ἀμφότερα γὰρ ἴσην ἔχει τὴν ῥοπήν. ὅταν δὲ \| πρόγνω‐
4	σίν τις ἔχων ἢ αὐτὸς ὁ θεὸς προκαταλάβοι ὅτι τῶν ἐνδεχομέ‐	132
5	νων τόδε ἔσται, ὡς ἐφ’ ἡμῶν \| γίνεται, ὅταν ἤδη ὑπαρχθῇ·
5	ἐπὶ τῶν ὄντων γὰρ καὶ γεγονότων ἤδη ἔχομεν εἰπεῖν ποῖον \| ἀληθὲς καὶ ποῖον ψευδές, πότερον γέγονεν ἢ οὐ γέγονεν. ἐπὶ δὲ τῶν μελλόντων οὐκ ἔχομεν \| τοῦτο ἢ μόνον εἰπεῖν
7	ὅτι τὸ ἕτερον ἔσται, οὐ μὴν τόδε. ἐπεὶ τοίνυν καὶ ἐνταῦθα θεῖος ὀφθαλμὸς \| προκατείληφεν
8	τὰ μέλλοντα, οὐκέτι ὡς ἐνδεχόμενα αὐτῷ ἐστιν. διὰ τοῦτο λέγει· “ὤρυξαν \| χεῖράς μου καὶ πόδας μου”. εἰ ἄλλος ἔ‐
9	λεγεν, τοῦτο οὐκ εἶπεν, ἀλλὰ τὸ “ὀρυχθήσονται” ἢ “οὐκ ὀ‐
9	ρυχθήσονται”. \|
10	15 ὡσεὶ ὕδωρ ἐξεχύθην, καὶ διεσκορπίσθη πάντα τὰ ὀστᾶ
10	μου. τὸν σκορπισμὸν ἐνταῦθα \| λέγει τοῦ σώματος, αὐτῶν τῶν
11	μαθητῶν, ὅτε ἐσκανδαλίσθησαν πάντες καὶ πεπλήρωται τό· \| “πάντες ὑμεῖς σκανδαλισθήσεσθε”. καὶ ἐλεύσεται ὥρα ὅτε πάντες φεύξεσθε, εἰς τὰ ἴδια ἀπελεύσεσθε \| καὶ ἐμὲ μόνον
13	καταλείψετε.
13	ὥσπερ οὖν τὸ ὕδωρ τὸ ἐκχυννόμενον ἀεὶ τρέχει καὶ οὐχ ἵσταται, \| οὕτω καὶ ὧδε “ὡσεὶ ὕδωρ ἐξεχύθησαν”. οὐκ εἶπεν
14	“ἐκχύννονται”· οὐδὲ γὰρ ἀεὶ μένουσιν οὕτω.
15	ἃ \| λέγει περὶ ἑαυτοῦ, περὶ τοῦ σώματος λέγει ἑαυτοῦ
15	〈τ〉οῦ κατὰ τὸ ἄθροισμα τῶν πιστῶν τῆς ἐκκλησίας. \| 〈“τὰ ὀστᾶ μου”〉· οἱ εὔτονοι τοῦ σώματός μου· τῶν γὰρ
16	πιστευόντων εὐτονώτεροι ἦσαν οἱ ἀπόστολοι. καὶ οὗτοι \| διεσκορπίσθησαν. \| {ἐγενήθη ἡ καρδία μου ὡσεὶ κηρὸς τηκόμενος ἐν μέσῳ τῆς κοιλίας μου} \| ἐπερ( )· τὰ ὀστᾶ διεσκορπίσθησαν αὐτοῦ;	134
19	—ὅτε ἐσκανδαλίσθησαν οἱ μαθηταί.
20	τοῦτο τὸ ἐκχυθὲν ὕδωρ \| εἰ μή που κώλυμα γένηται, ἀεὶ
20	φέρεται. καὶ οἱ μαθηταὶ οὖν διεσκορπίσθησαν, ὡς ὕδωρ ἦσαν ἐκχυθέν\|τες. ὅτε περὶ αὐτὸν ἦσαν, συνεστραμμένον ἦσαν ὕ‐ δωρ ποταμῷ ἐοικός, πηγὴ τυγχάνον. ἐπειδὴ δὲ \| ἔξω αὐτοῦ
22	γέγοναν πρὸς ὥραν, ὡς τὸ ὕδωρ τὸ ἐκχυθέν ἐστιν. στήσεται δέ ποτε τὸ ὕδωρ· οὐ γὰρ ἀεὶ φέρεται. \| οὕτω καὶ ἡ ταρα‐
23	χὴ καὶ τὸ σκάνδαλον τῶν μαθητῶν εὐθέως πεπαύσεται, ὅπερ καὶ
23	γέγονεν.
23	〈15 ἐγενήθη ἡ καρδία μου ὡσεὶ κηρὸς τηκόμενος ἐν μέσῳ
23	τῆς κοιλίας μου.〉 καρδία τοῦ \| σώματος [τ]ούτου τοῦ συνισταμένου ἐκ τοῦ
25	ἀθροίσματος τῶν πεπιστευκότων οἱ νοη\|ματικοί εἰσιν. καὶ
25	οὗτοι οὖν ὡς κ〈η〉ρὸς τηκόμενος γέγοναν, ὅσοι καρδία αὐτοῦ τυγχάνουσιν. \| πλὴν εἰ καὶ ἐτάκη ὁ κηρός, οὐκ ἔξω τῆς κοι‐ λίας αὐτοῦ γέγονεν· περὶ τὴν κοιλίαν γὰρ αὐτοῦ τυγχά\|νου‐
27	σιν, ἵνα τεχθῶσιν πάλιν. μετὰ τὴν ταραχὴν γοῦν τὴν ὑπάρ‐ ξασαν πάλιν ἀπεδείχθησαν \| υἱοὶ τοῦ σωτῆρος.
28	ἐπερ( )· ποταπὴν ταραχήν; —τὴν προπάθειαν ἐκταθεῖσαν πρὸς ὀλίγον, οὐχ ὥστε \| παραμεῖναι.
29	ἡ δὲ τῆξις τοῦ κηροῦ οὐκ ἀεὶ γίνεται, ἀλλ’ ὅταν τακῇ,
30	μεταβάλλει εἴς τι σκεῦος \| ἢ χρήσιμον ἄλλο, καὶ πάλιν συνστρέφεται οὐ πόρρω τῆς κοιλίας {οὐ} τοῦ γεννήσαντος \|	136
34	γινομένη ἡ καρδία αὕτη.
1	ἐπερ()· ἵνα τὴν κοιλίαν τί; —αὐτὴν τὴν τοῦ σωτῆρος δύναμιν καθ’ ἣν \| μορφοῖ καὶ τεκνοῖ. εἰ πάλιν τοὺς γεννη‐ τικοὺς τοῦ σώματος, Παῦλος τοῦ σώματος ὢν \| ἐγέννα λέγων·
3	“διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγέννησα ὑμᾶς”. καί· “οὓς ὠδίνω, μέχρι οὗ μορφωθῇ Χριστὸς \| ἐν 〈ὑ〉μῖν”.
4	οὐκ ἔξω γίνονται τῆς κοιλίας, οὐκ ἀπορφανοῦνται.
4	ἐπερ( )· “ἐγενήθη ἡ 〈καρδία μου ὡσεὶ κηρὸς τηκόμενοσ”〉;
5	—εἶπον \| ὅτι τὰ λεγόμενα περὶ αὐτοῦ κατὰ τὸν ἄνθρωπον ῥηθείη ἂν καὶ περὶ παντὸς δικαίου. ἡ καρδία αὐτοῦ \| ὅταν
6	μὴ φῶς ᾖ, ἀλλ’ ἔχῃ τι ὑλικὸν ἀναμεμιγμένον, τήκεται. πρὸς καλοῦ δὲ ἡ τῆξις γίνε\|ται· τηκόμενος γὰρ ὁ κηρὸς 〈οὐκ〉
7	ἔξω γίνεται τοῦ ἔχοντος αὐτόν. “ἐν μέσῳ” οὖν “τῆς κοιλίας μου”. \| ἐπὶ τῶν νοητῶν δι‐
8	άφορα ὀνόματα τὸ αὐτὸ σημαίνουσιν. νοητὸν λέγω πρόβατον τὸ ὑπὸ τὸν \| ποιμένα τὸν ἀληθινὸν ὄν{τα}. τοῦτο τὸ πρό‐
10	βατον κατὰ ἄλλον τρόπον καὶ φῶς λέγεται. \| ποτὲ γοῦν ἐρω‐
10	τηθεὶς παρὰ φιλοσόφου, εἰ ἔχω ἀπὸ τῆς γραφῆς εἰπεῖν ὅτι ἀσώματός \| ἐστιν ἡ ψυχή, ταῦτα εἶπον ὅτι· ἕκαστον ὄνομα σώματος δηλωτικὸν ἐκεῖνο μόνον σημαίνει \| καθ’ οὗ λέγεται.
12	οἷον ἡ αἰσθητὴ ἄμπελος οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν ἢ ἄμπελος, καὶ ὁ σωματικῶς \| ὀνομαζόμενος λίθος οὐκ ἄλλο τί ἐστιν ἢ λί‐ θος. ὅταν δὲ κατὰ τῆς αὐτῆς οὐσίας πολλὰ λέγηται \| ἀνομοί‐
14	ων δηλωτικά, φανερὸν ὅτι νοητὴ οὐσία ἐστὶν ἐκείνη. οὕτω
15	γοῦν καὶ περὶ θεοῦ λέγομεν \| ὅτι ἀσώματος, ἐπεὶ καὶ φῶς	138
15	καὶ πῦρ καὶ πνεῦμα καὶ πηγὴ ὀνομάζεται. ταῦτα δὲ σωματι‐ κῶς οὐ δύνα\|ται εἶναί τι, ἀλλὰ κατ’ ἐπινοίας. αἱ ἐπίνοι‐
16	αι δὲ περὶ νοητὰ γίνονται αἱ τοιαῦται. ἐὰν οὖν {τοίνυν} \| ὁ ἄνθρωπος ἢ ἡ ψυχὴ λέγηται φῶς, λέγηται δὲ καὶ πρόβατον
17	καὶ φυτόν—〈καὶ αὐτὴ γὰρ λέγεται καὶ φυτὸν καὶ πρόβατον〉—, οὐ δύναται σωματικῶς ταῦ\|τα εἶναι πάντα, ὥστε νοητὴ οὐσί‐
18	α ἐστίν. ἐὰν τοίνυν ἀκούῃς ἐπὶ ψυχῆς {ἀκούεις} καρδίαν, \| νόησιν, κοιλίαν, πηγήν, {καὶ αὐτὴ γὰρ λέγεται καὶ φυτὸν
20	καὶ πρόβατον} μὴ ἐπὶ αἰσθήσεως λάμβανε. \| τὸ δοχεῖον τοί‐
20	νυν τῆς ψυχῆς, ἐν ᾧ λαμβάνει τὰς πνευματικὰς τροφάς, κοιλί‐ α λέγεται. \| εἶτα ἐπεὶ καὶ γεννητική ἐστιν, πάλιν ἔχω{ν} ταύτην τὴν κοιλίαν ὁτὲ μὲν ὡς χωροῦσα〈ν〉 τροφὰς \| λαμ‐
22	βανομένη〈ν〉, ὁτὲ δὲ ὡς γεννῶσα〈ν〉.
22	οἶδας ὅτι ὁ κηρὸς ἐπακολούθημά ἐστιν τοῦ μέλιτος. \| ἡ σύνστασις προηγουμένως τοῦ μέλιτος γέγονεν, καὶ διὰ τὸ μέλι ὁ κηρός, οὐ διὰ τὸν κη〈ρὸ〉ν τὸ μέλι. \| καὶ ὥσπερ
24	ἐπὶ φυτοῦ οὐχ ὁ 〈κ〉αρπὸς διὰ τὸ φύλλον, ἀλλὰ τὸ φύλλον
25	διὰ τὸν καρπόν—φυλακτικὸν \| γάρ ἐστιν τοῦ καρποῦ—,
25	οὕτω ὁ κηρὸς οὔκ ἐστίν τι προηγούμενον, ἀλλ’ ἐπακολούθη‐ μα. ἐὰν οὖν \| ἡ ψυχὴ τὰς προηγουμένας ἔχῃ ἀρετάς, μέλι ἐστίν. ἐὰν δὲ τὰς ἑπομέναις αὐταῖς, παραμέ\|μικταί τι ὑλι‐
27	κόν, κηρός ἐστιν. διὰ τοῦτο τοὺς ἁμαρτωλοὺς λέγει τήκεσ‐ θαι ὡς κη[ρ]ὸν “ἀπὸ \| προσώπου πυρός”. τὸ μέντοι μέλι ἐπ‐ αινετόν ἐστιν, προηγουμένη οὐσία ἐστίν, γλυκύτητα \| σημαί‐
29	νει. ὥσπερ ἔχει τὸ γλυκαίνειν, ἔχει καὶ τὸ ἰατικόν. τὰ
35	προηγούμενα οὖν τῆς ψυχῆς \| ἀγαθὰ καὶ κινήματα καὶ ἐνεργή‐
1	ματα μέλιτι ἔοικεν, τὰ δὲ δεύτερα καὶ ἔχοντά τι παραμε‐ μιγμέ\|νον τῶν αἰσθητῶν καὶ ὑλικῶν κηρός ἐστιν. τήκεται οὖν ποτε ὁ 〈ἄνθρωποσ〉, τὸ ὑλικόν ποτε \| ἀπο‐	140
3	πίπτει τῆς νοήσεως καὶ τῆς καρδίας, ὥστε τὸν νοῦν μηκέτι ἔχειν τι προσπεπλεγμένον, \| ἀλλὰ πάντῃ ἄϋλον εἶναι ὡς καὶ
4	τὴν ἀρχὴν ὑπῆρκται.
4	16 ἐξηράνθη ὡς ὄστρακον ἡ ἰσχύς μου. \|
5	ἡ ἰσχύς μου πᾶσαν νοτίδα καὶ πᾶσαν πιότητα ἀποβέβλη‐ κεν ὡς ὀστράκῳ παρα\|βληθῆναι.
6	δυνατὸν δὲ καὶ ἑτέρως εἰπεῖν· τὸ ἐν ἡμῖν πηλῶδες—ἴσ‐ τε δὲ τί ἐστιν—ἐὰν μένῃ \| πηλός, παρεμπεσούσης ὑγρότη‐
7	τος διαλύεται. ὅταν δὲ ξηρότητα ἀναλάβῃ καὶ πᾶσαν τὴν \| ὑγρότητα τὴν ἔξωθεν ἐκ τῆς ὕλης ἀποβάλῃ, ξηραίνεται κατὰ
8	τὸ ὄστρακον. ἕκαστον τῶν \| λαμβανομένων παραδειγμάτων κατά τι λαμ‐
10	βάνεται. τοῦτο δὲ πολλάκις εἴρηται· \| εἰ γὰρ ἐξ ὅλων λαμ‐
10	βάνοιτο, οὔκ ἐστιν παράδειγμα, ἀλλ’ αὐτὸ ἐκεῖνο ὃ δεῖξαι βουλόμεθα. ψέγεται οὖν \| πολλάκις τὸ ὄστρακον διὰ τόνδε τὸν τρόπον· τὸ ἐξ ὀστράκου πεποιημένον σκεῦος συντρι\|βὲν
12	ἴασιν οὐ δέχεται, οὐ δύναται κολληθῆναι. κατ’ ἄλλον δὲ τρόπον λέγω ὅτι τὸ ἐκ πηλοῦ \| κατασκευασθὲν ὅταν στομωθῇ διὰ πυρὸς καὶ καμίνου, ἀποβάλλει τὸ εὐμάλακτον, \| τὸ εὔ‐
14	θλαστον.
14	“ἡ ἰσχύς μου” οὖν “ἐξηράνθη ὡσεὶ ὄστρακον”. ἑκατέρως
15	δὲ λαμβάνομεν αὐτό· οὐ\|δεμίαν ἔτι ὑγρότητα ἔχει, οὐ πηλώ‐
15	δη κατάστασιν. δυνατὸν δὲ καὶ ἄλλως λαβεῖν ὅτι· \| πᾶσαν	142
16	πικρότητα ἀπὸ τῆς πολλῆς προσούσης θλίψεως ἀποβέβληκεν. 16 καὶ ἡ \| γλῶσσά μου κεκόλληται τῷ λάρυγγί μου. ἔθος τῇ γραφῇ ἐστιν τὴν κόλλαν τῆς γλώσσης \| πρὸς τὸν
18	λάρυγγα λέγειν τὴν σιωπήν. οὐκ ὄντων ἔτι τῶν ὄντων μου μελῶν καὶ περὶ ἐμὲ \| ὄντων καὶ ἀκροατῶν μου ὅπως μὴ δοκῶ
20	κατὰ κενοῦ φέρειν τὸν λόγον, σεσιώπηκα, “κε\|κόλληται ἡ
20	γλῶσσά μου τῷ λάρυγγί μου”. οὐ κεκόλληται δὲ ὅτε διαλε‐ γόμεθα. ἐν κινήσει τῆς γλώτ\|της ὁ λόγος προφέρεται. ὅταν
21	δὲ κολληθῇ τῷ λάρυγγι, σιωπή ἐστιν. ἡ σιωπὴ δὲ αὕτη οὐ παρὰ \| τὸν σιωπῶντα γίνεται, ἀλλὰ παρὰ τοὺς μὴ τυγχάνοντας ἀκροατάς. λέγει γοῦν ἐν ἑνὶ τῶν \| προφητῶν ἐν τῷ Ἀμώς· “πο‐ λὺς ὁ πεπτωκὼς ἐν παντὶ τόπῳ, ἐπιρίψω σιωπήν”. ἐὰν \| φε〈ύ‐
24	γ〉ωσιν, ἐπιρίπτω σιωπήν, ὅπως μὴ δόξω προφέρειν τὴν δι‐
25	δασκαλίαν. καὶ τοῦτο δὲ ἓν \| τῶν βοηθημάτων ἐστίν. αὐτί‐
25	κα γοῦν ἐν Ἰσαίᾳ ἐντέλλεται ταῖς νεφέλαις μὴ ῥεῖν ὑετὸν ὅταν \| ὁ ἀμπελὼν ἀντὶ σταφυλῆς ἀκάνθας φέρῃ, ὅταν μείναν‐ τος τοῦ ποτίζο̣ντος ἵνα ποιήσῃ \| δικαιοσύνην, ποιήσῃ ἀνο‐
27	μίαν. ἡ σταφυλή ἐστιν ἡ δικαιοσύνη, ἡ ἀνομία ἡ ἄκανθα. καὶ ἐπειδὴ \| ποτιζόμενος οὐ τοὺς καταλλήλους ἠγίοχεν καρπούς, ἀλλὰ μερίμνας, βιωτικὰς ἡδονάς, \| οὐκέτι λαλεῖ· ὡς ἐπὶ τὸ
29	πλεῖστον γὰρ οἱ φαῦλοι τὸν τρόπον ἐκ τῶν λόγων τῶν περὶ
30	ἀρετῆς ἐπιτρί\|βονται, καταφρονεῖν αὐτῶν μανθάνουσιν. ποτὲ
36	γοῦν ἀνέχει τὸν ὑετόν. ὁ ὑετὸς δὲ καὶ ἡ \| φωνὴ ἐνταῦθα
1	ταὐτὸν σημαίνει· τὴν διδασκαλίαν γὰρ τὴν θείαν δηλοῖ. ὥσ‐
1	περ οὖν οὐκέτι \| ὕει ὅταν μὴ καλοὶ καρποὶ φέρωνται, οὕτως οὐκέτι λαλεῖ οὐδὲ ὁμιλεῖ ὅταν οἱ ἀκούοντες \| περὶ ἄλλα	144
3	ἔχωσιν.
3	καὶ τοῦτο δὲ ἀνθρώποις λαλεῖ. κατὰ τὴν ἐπίνοιαν γοῦν τοῦ διδασκάλου λέγονται μαθηταὶ \| οἱ ἀκροαταί, ὅταν δὲ
4	ποιμὴν αὐτός, αὐτοὶ πρόβατα. ἐπειδὴ δὲ οὔτε πρόβατα ἔτι
5	εἰσὶν οὐδὲ ἄνθρωποι, \| ἀλλὰ σκορπίοι γέγοναν κατὰ τὸ λεχ‐
5	θέν· “υἱὲ ἀνθρώπου, ἐν μέσῳ σκορπίων σὺ κατοικεῖς”. “πολὺς” οὖν “ὁ \| πεπτωκὼς ἐν παντὶ τόπῳ, ἐπιρίψω σι‐
6	ωπήν”. διαφόρως δὲ ἀναγιγνώσκεται· ἀμφίβολος γάρ ἐστιν \| ἡ λέξις. δυνατὸν οὕτω λαβεῖν· “πολὺς ὁ πεπτωκὼς ἐν παντὶ τόπῳ· ἐπιρίψω σιωπήν”· ἐν παντὶ \| βαθμῷ· ὧδε γὰρ τὸν βαθ‐
8	μὸν ὁ τόπος σημαίνει, ὡς καὶ ἐν ἄλλοις. περὶ Ἰούδα γοῦν λέγεται ὅτι παρέβη \| ἀπὸ τοῦ τόπου τῆς διακονίας ἧς ἐνε‐
9	χειρίσθη. “πολὺς” οὖν “ὁ πεπτωκὼς ἐν παντὶ τόπῳ”. ἐν παν‐
10	τὶ τά\|γματι τῶν ὀφειλόντων σωφρονεῖν καὶ νήφειν καὶ τὰ τῆς ἀρετῆς λέγειν “πολύς ἐστιν ὁ πεπτω\|κώς”, πλὴν οὐ πάν‐
11	τες. “ἐπιρίψω σιωπήν”. δυνατὸν δὲ καὶ οὕτω στίξαι· “πολὺς ὁ πεπτωκώς. ἐν \| παν‐
12	τὶ τόπῳ ἐπιρίψω σιωπήν”. οὐ μόνον ἀπὸ τῶν μυστικῶν σιωπῶ, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῶν \| ἠθικῶν · ἐν παντὶ γὰρ τόπῳ ἐν ᾧ ἔδει
13	ἑστάναι καὶ ἱδρυθῆναι καὶ ἕτοιμον εἶναι πρὸς ἀκρόασιν, \| πτῶσις γέγονεν, καὶ πανταχοῦ τὴν σιωπὴν ἐπιρίπτω.
15	σιωπὴν οὖν δηλοῖ ἡ κόλλησις \| τῆς γλώττης εἰς τὸν λά‐
15	ρυγγα. “ἐὰν ἐπιλάθωμαί σου, Ἰερουσαλήμ, κολληθείη ἡ γλῶσ‐ σά \| μου τῷ λάρυγγί μου, ἐὰν μή σου μνησθῶ”. ἐὰν μή σου
16	μνησθῶ, σιωπὴν λάβοιμι. 16 καὶ εἰς \| χοῦν θανάτου κατήγαγές με. κἂν ἐκ προσώπου τοῦ Ἰησοῦ ᾖ{ν} ἡ φωνή, κἂν ἐκ προ\|σώ‐	146
18	που τῶν ἁγίων ἀνδρῶν τῶν ἐγνωκότων οἷ κακῶν γεγόνασιν εἰς τὸν τόπον τῆς \| 〈κακ〉ώσεως ταπεινωθέντες—“ἐταπείνωσας”
20	γὰρ “ἡμᾶς ἐν τόπῳ κακώσεως”. ἅγιοι δέ εἰσιν \| οἱ λέγοντες,
20	ὡς ἡ σύνφρασις σημαίνει τοῦ ψαλμοῦ. “σῶμα θανάτου” λέγεται ὃ περικείμεθα, \| λέγεται δὲ καὶ
21	“χοῦς θανάτου”. οὐ κατ’ οὐσίαν δέ ἐστιν “χοῦς θανάτου”, ἀλλὰ ἐπεὶ οἱ ἀναγ\|κασθέντες ἀπὸ τῆς ζωῆς τῆς ἔξω σώματος εἰς τοῦτο ἔρχονται, θανάτου ὀνομάζεται σῶμα. \| “εἰς χοῦν”
23	οὖν “θανάτου κατήγαγές με”. εἰ ἦν ζωῆς, ἀνήγετο μᾶλλον· ἀναγομένων γάρ ἐστιν \| τὸ εἰς ζωὴν καὶ μακαριότητα καὶ
24	ἀθάνατον κατάστασιν ἄγεσθαι.
25	κἂν ὁ σωτὴρ οὖν τοῦτο \| λέγῃ, τοῦτο· τὸ φῶς “εἰς χοῦν
25	θανάτου κατήγαγές με”. κατῆλθον εἰς σῶμα ἵνα ἀποθάνω \| ὑπὲρ πάντων, ἵνα “χάριτι θεοῦ ὑπὲρ παντὸς” γεύσωμαι “θανά‐ του”. ἑτέρως οὖν τῶν ἀνθρώπων \| τῶν ἄλλων λέγεται “χοῦς
27	θανάτου” καὶ “σῶμα θανάτου”, ἑτέρως δὲ τοῦ σωτῆρος· εἰ γὰρ τὸ σῶμα \| γίνεται θανάτου ὅταν ὁ χρώμενος αὐτῷ ἁμαρτήσῃ, οὐχ ἥμαρτεν δὲ Ἰησοῦς, εἰς χοῦν ἐλήλυ\|θεν θανάτου δυνάμε‐
29	νον θάνατον ὑποστῆναι. διὸ σφάλλονται οἱ λέγοντες αὐτὸν \|
30	καὶ τῷ δοκεῖν ἄνθρωπον ἢ σῶμα οὐράνιον ἐνηνοχέναι καὶ προσ‐
37	άπτοντες αὐτῷ θάνατον. \| οὐ πέφυκεν. ἡ θεότης ἄνευ τινὸς τοιούτου θάνατον οὐχ ὑφίσταται· ἀθανασία γάρ ἐστιν. \| καὶ
2	ὥσπερ τοῦ θεοῦ φωτὸς ὄντος κατὰ ἀλήθειαν καὶ κατ’ οὐσίαν οὔκ ἐστιν οὗτος αὐτῷ σκοτία, οὕτως \| οὐδὲ ἐν τῇ ζω〈ῇ〉	148
3	οὔκ ἐστιν θάνατος. ἀδύνατόν ἐστιν τὴν ζωὴν θάνατον ἀνα‐ δέξασθαι. ἀνέλα\|βεν δέ τι δυνάμενον ὑποστῆναι θάνατον
5	καὶ διαίρεσιν, καὶ λέγεται αὐτῆς θάνατος τοῦτο οὐσι\|ώδης·
5	καὶ γὰρ πολλὰ ἄλλα λέγεταί τινων οὐκ ὄντα αὐτῶν οὐσιώδη, οἷον “ἱμάτιον, τὸ ὑπόδημά \| μου”. οὕτω τὸ σῶ〈μα〉 οὔκ ἐστιν
6	οὐσιῶδες. ἐὰν οὖν ζωὴ λέγῃ δέχεσθαι θάνατον, κατὰ τὸ ἔξω λέγει \| ἀναδέχεσθαι.
7	καὶ παράδοξον ἐρῶ· ὡς τὸ σῶμα δέχεται θάνατον, οὕτως ἡ ζωὴ ζωοποιεῖ τὸ \| σῶμα. καὶ ἡ κοινὴ δὲ αὕτη ζωή, ἡ συν‐ πλοκὴ τῆς ψυχῆς πρὸς τὸ σῶμα, τὰ ζωτικὰ κινήματα \| τῷ σώ‐
9	ματι παρέχει. πόσῳ λοιπὸν 〈μᾶλλον〉 αὐτὴ ἡ ζωὴ ἢ ἡ ζωοποι‐
10	ηθεῖσα ψυχὴ ὑπὸ τῆς προηγουμένης \| καὶ μακαρίας ζωῆς;
10	εὖ δὲ καὶ τὸ φάναι· “εἰς χοῦν θανάτου κατήγαγές με”. οὐκ αὐτὸς κατῆλθεν \| εἰς τὸν χοῦν τοῦ θανάτου, οὐχ ἡ ψυχὴ ἦλθεν εἰς τὸν χοῦν τοῦ θανάτου. τοῦτο δὲ συμβαίνει \| τοῖς
12	διὰ κακίαν ἐνσωματουμένοις. ἐπειδὴ δὲ αὐτὸς οἰκονομίας ἕνεκα καὶ σωτηρίας τῶν πάν\|των σῶμα ἐδέξατο καὶ σῶμα κατ‐
13	ηρτίσατο αὐτῷ ὁ θεός, λέγει ὑπὸ θεοῦ εἰς τὸν χοῦν τοῦ θα‐ νά\|του κατ〈εν〉ηνέχθαι.
14	ὅταν δὲ ἄνθρωποι ἦσαν, οἳ ἐξομολογούμενοι λέγουσιν
15	ὅτι· “ἐκολλήθη \| εἰς γῆν ἡ γαστὴρ ἡμῶν”. ὅταν τις μὴ τρέ‐
15	φηται τοὺς οὐρανίους ἄρτους, τὴν τροφὴν τὴν οὐρανίαν, \| ἀλλὰ τὴν γηικήν—οὐ τὴν γηικὴν τὴν αἰσθητήν, ἀλλὰ τὴν ἐναντίαν τῷ ἀληθινῷ ἄρτῳ—, αὕ\|τη ἡ τροφὴ ἑνοῖ τῇ ὕλῃ τὴν
17	τρεφομένην ψυχήν, καὶ γίνεται ταπείνωσις εἰς τὸν χοῦν τῆς \|
17	ψυχῆς.	150
18	ἐνταῦθα δὲ οὐκ ἐταπεινώθη τοῦ Ἰησοῦ ἡ ψυχὴ εἰς τὸν χοῦν, ἀλλὰ κατήχθη ὑπὸ τοῦ θεοῦ. \| οἰκονομικῷ τρόπῳ εἰς
19	τοῦτο ἐλήλυθεν· οὐδαμῶς γὰρ πεποίηκεν τὴν ἁμαρτίαν καίτοι
20	δεκτι\|κὴ οὖσα· ἐὰν γὰρ μὴ ᾖ δεκτική, οὐδὲ ἐπαινεῖται ὅλως. αἱ ἀποχαὶ οὖν τῶν ἁμαρτιῶν \| ἐπαίνους ἀναφέρουσιν τῷ ἀπ‐
21	εσχημένῳ ὅταν πεφυκὼς ᾖ πρὸς τὸ πρᾶξαι. ἐπερ( )· χοῦς καὶ \| θάνατος ταὐτόν ἐστιν; —οὔ· μὴ
22	γὰρ εἴρηκεν· “καὶ εἰς χοῦν θάνατον κατήγαγές με”. εἰ δὲ ἦν ταὐτὸν ὁ χοῦς \| καὶ ὁ θάνατος, εἶπεν ἄν· “εἰς χοῦν θά‐
23	νατον κατήγαγές με”· ἀλλά· “εἰς χοῦν θανάτου”. τὸ σῶμα τὸ θνη\|τὸν τὸ δυνάμενον διαλυθῆναι ἀπὸ τῆς φορούσης αὐτὸ οὐ‐
25	σίας “χοῦς θανάτου” ἐστίν. τάχα δὲ καὶ \| κατὰ δεύτερον
25	λόγον χοῦς θανάτου ἐστίν, ἐπεὶ θάνατον ἐπιφέρει τῇ φιλο‐
25	σωμάτῳ ψυχῇ. \| {ὅτι ἐκύκλωσάν με κύνες πολλοί} τὸ τῶν ἁγίων σῶμα νε‐ κρόν ἐστιν· “πάντοτε” γὰρ \| “τὴν νέκρωσιν τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ
27	σώματι περιφέρουσιν”. τὸ νεκρὸν δὲ σῶμα οὐκ ἔχει ἐπιθυμί‐ ας· \| πῶς γὰρ οἷόν τε; τὸ θνητὸν ζῶν ἐστιν; ζῇ δὲ τότε ὅταν συνπεπλεγμένον ᾖ τῇ ψυχῇ. τότε ἔχει ἐπιθυ\|μίας. τεθνη‐
29	κὼς οὐκ ἔχει ἐπιθυμίας. νεκρώσας τὰ μέλη τὰ ἐπὶ τῆς γῆς
29	οὐκ ἔχει ἐπιθυμίαν. \|
38	ἐπερ( )· εὑρίσκεται οὖν ἡ ψυχὴ αἰτία τῆς ἁμαρτίας; ‐ ἡ τοῦ ἁμαρτάνοντος ψυχὴ αἰτία ἐστὶν τῆς ἁμαρτίας· \| οὐδὲν
2	γὰρ ἕτερόν ἐστιν ἁμαρτία ἢ παρακοὴ ἐντολῆς, παράβασις νό‐ μου. τὸ σῶμα οὐδὲ \| ἐντολῇ ὑπόκειται ἵνα καὶ παραβῇ. ἡ
3	ψυχὴ παραβαίνουσα ἄγει τὸ σῶμα εἰς τὸ ὑπηρετῆσαι ταῖς \|
3	ἁμαρτητικαῖς ὄψεσιν· ὡς ὄργανόν ἐστιν. μὴ λέγομεν ἄρτι	152
5	φονέα εἶναι τὸ ξίφος τὸ ἀναιροῦν, \| οὐ τὸν χρώμενον; πῶς
5	γὰρ οἷόν τε; εἰ γὰρ τῷ ἀλόγῳ ζῴῳ ψυχὴν ἔχοντι οὐ προσάπτο‐ μεν ἁμαρ\|τίαν ἢ δικαιοσύνην, τῷ σώματι τῷ ἀψύχῳ προσάπτο‐ μεν ταῦτα; τῷ ἰδίῳ λόγῳ τὸ σῶμα ἄψυχόν \| ἐστιν.
7	17 〈ὅτι ἐκύκλωσάν με κύνες πολλοί,〉 συναγωγὴ πονηρευο‐
7	μένων περιέσχον με, ὤρυξαν χεῖράς μου καὶ πόδας μου. \| οὕτως στίξον· “ὅτι ἐκύκλωσάν με κύνες πολλοί, συναγω‐ γὴ πονηρευομένων περι\|έσχον με”, διὰ τοῦτο “ὤρυξαν χεῖράς
10	μου καὶ πόδας μου”. τὸ “ὅτι” αἰτιολογικὸς σύνδεσμός \| ἐσ‐
10	τιν. οὐ προσάπτεται δὲ τοῖς ἔνπροσθεν· “εἰς χοῦν θανάτου κατήγαγές με”, “ὅτι ἐκύκλωσάν \| με κύνες πολλοί”. οὐχί,
11	ἀλλ’· ἐπεὶ “ἐκύκλωσάν με κύνες πολλοὶ καὶ συναγωγὴ πονη‐ ρευ\|ομένων περιέσχον με”, διὰ τοῦτο “ὤρυξαν χεῖράς μου καὶ πόδας μου”. ἄνθρωποι μένοντες \| οὐκ ἂν ἐποίησαν τοῦ‐
13	το. κύνας δὲ ἐνταῦθα λέγει τοὺς τὸν κυνώδη τρόπον ἐσχηκό‐ τας ἀνθρώπους. \| περὶ πολλὰ δὲ διαβάλλεται τὰ κινήματα
15	τοῦ κυνός. ὅλως κατωφερῆ εἰσιν πρὸς ὀχείαν. εἰώθα\|σιν οὖν
15	ἐν τῇ συνηθείᾳ κύνας λέγειν τοὺς ἀκολάστους καὶ τὰς γυναῖ‐ κας οὕτω ὀνομάζειν. \| ἀμέλει γοῦν καὶ ὁ νόμος τὴν ἔννοιαν ταύτην ὑποβάλλων σὺν πόρνῃ τὸν κύνα ἠρίθμησεν· \| “οὐκ εἰσ‐
17	οίσεις ἄλλαγμα κυνὸς καὶ μίσθωμα πόρνης”. οὐκ εἴρηκεν ἄλ‐ λαγμα ὄνου ἢ ἵππου· καὶ \| τούτων γὰρ ἀλλάγματα εἰσήγετο
18	εἰς τὸν οἶκον τοῦ κυρίου. ἐστὶν δὲ καὶ ἀναιδές—“καὶ οἱ κύνες ἀναι\|δεῖς τῇ ψυχῇ”—καὶ κολακευτικόν. οἱ ἄνθρωποι
20	οὖν οἱ ἔχοντες τοιαῦτα κινήματα ἐν δίκῃ κύνες \| ὀνομάζον‐	154
20	ται. οὗτοι οὖν ἐκύκλωσαν τὸν σωτῆρα. ὅτε ἦσαν πρόβατα θεοῦ, τὸ τηνικάδε ἐκτὸς \| ἦσαν τῆς κυνικῆς καταστάσεως.
21	ὅτε δὲ πρόβατα ἀπολωλότα γέγονεν ὁ λαός, ἡ ἀπώλεια οὐκ εἰς \| τὸ μὴ ὂν αὐτὰ κατέστρεψεν, ἀλλ’ εἰς κυνώδη κατάστα‐ σιν καὶ ὀφειώδη καὶ σκορπιώδη. πάντα δὲ ταῦτα \| περὶ τῶν
23	Ἑβραίων λοιπὸν ἐλέγετο· “καὶ πάντες κύνες ἐνεοὶ εἰδότες ὑλακτεῖν”. ὅτε οὖν ἀπενοήθη\|σαν κατὰ τοῦ σωτῆρος οἱ Ἰσ‐
24	ραηλῖται, τότε κύνες γέγοναν. ἠκολούθησεν δὲ τ〈ῷ〉 κύνας
25	αὐτοὺς \| γενέσθαι τὸ “συναγωγὴ πονηρευομένων” εἶναι· ὅτε γὰρ πρόβατα ἦσαν, ποίμνη θεία ἦσαν. κύνες \| οὖν γέγοναν
26	περὶ ἐμὲ καὶ συναγωγὴ πονηρευομένων. διὰ τοῦτο σταυρῷ με ὑπέβαλαν· τὸ γὰρ \| ὀρύττειν χεῖρας καὶ πόδας τοῦ σωτῆρος
27	οὐδὲν ἕτερον ἢ σταυρὸν σημαίνει. λοιπὸν τὰ \| καθέκαστα σκόπει· οὔκ ἐστιν ἀναιδῶν ψυχῶν καὶ ἀκολάστων καὶ ὑλακτικῶν, διὰ λοιδοριῶν \| ὑλακτούντων,
29	τὸν ποιήσαντα ἀνάστασιν νεκρῶν καὶ ἀνάβλεψιν τυφλῶν καὶ
30	καθαιρομέ\|νους 〈λεπροὺσ〉 μισεῖν καὶ θανάτῳ θέλειν ὑποβα‐
30	λεῖν, οὐ πονηρευομένη ἐστὶν αὕτη συναγωγή; \|
39	ἔστιν δὲ συναγωγὴ ἐπαινετή.
1	{ὤρυξαν χεῖράς μου καὶ πόδας μου} καὶ ἐπὶ τῆς ἱστορί\|‐ ας δέ τινες εἴρηκαν τοῦτο. πολλοὶ νομεῖς γέγοναν ἀλόγων ζῴων, καὶ οὐδέποτε ἱστορήθη, \| ὅτι βουκόλιον ἐπέθετο βου‐
3	κόλῳ οὐδὲ αἰπόλιον αἰπόλῳ οὐδὲ ποιμένι ποίμνιον οὐδὲ ἵπποι \| ἱπποτρόφῳ. μόνοι ἄνθρωποι ἐπέθεντο ἄρχουσιν, καὶ πολλοὺς
5	φέρε〈ι〉 ἡ ἱστορία ἄρχοντας καὶ \| χρηστοὺς τὸ ἦθος καὶ σπου‐ δαίους τὴν γνώμην ἀναιρεθέντας ὑπὸ τῶν ἀρχομένων. \| μένον‐
6	τες οὖν πρόβατα οὐκ 〈ἂν〉 ἀνῄρουν. ὅτε οὖν κύνες γέγοναν καὶ αὐτὸ τοῦτο ἄνθρωποι κυνώδεις \| τῷ τρόπῳ καὶ τῷ βίῳ	156
7	καὶ τῇ καταστάσει, “συναγωγὴ πονηρευομένων” ἐλέχθησαν. πονη‐ ρευο\|μένων δέ ἐστιν τὸ ἐγείρεσθαι κατὰ τοῦ εὐεργέτου, τὸ
8	κατὰ τοῦ νομέως ἐπανίστασθαι. 18 ἐξηρίθμη\|σαν πάντα τὰ ὀστᾶ μου.
9	τὸ ὅσον ἧκεν εἰς αὐτούς, ἀριθμῷ ὑπέβαλαν τὰ ὀστᾶ μου
10	καίπερ οὐκ ὄν\|τα ἀριθμητά. λοιπὸν συνπλέκει τὴν διάνοιαν. ὑπῆρκται μὲν καὶ τοῦτο κατ’ ἱστορίαν \| τὸ μερίσ〈ασθαι〉
11	αὐτοὺς τὰ ἱμάτια αὐτοῦ καὶ βαλεῖν κλῆρον περὶ τοῦ ὑφαν‐ τοῦ δι’ ὅλου \| χιθῶνος. τρόπον τινὰ 〈ὅμ〉ως μάχεται τὸ ῥη‐ τὸν ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τῇ παρούσῃ λέξει· οἱ στρατιῶται \| γὰρ
13	ταῦτα πεποίηκαν. οὐκ ἦσαν δὲ οἱ στρατιῶται Ἑβραῖοι· ὅλως γὰρ Ἰουδαῖος οὐκ ἐπετρέπετο \| στρατεύεσθαι· ἀλλ’ ἐπεὶ
14	τρόπον τινὰ αὐτοὶ αἴτιοι γέγοναν το〈ῦ〉 καὶ στρατιώταις
15	αὐτὸν παρα\|δοθῆναι, αὐτοῖς τὸ ἔνκλημα προσάπτουσιν.
15	18 αὐτοὶ δὲ κατενόησάν με καὶ ἐπεῖδόν με. \| ἐπερ( )· κατανοήσαντες ἐπεῖδόν με; —ἐπιστήσαντες εἶ‐ δον τὸν σκορπισμὸν τῶν ὀστῶν μου. \| καὶ τὸ “ἐπιδεῖν” δὲ
17	πολλάκις ἐπὶ τῶν ἐπιχαιρεκάκων λέγεται. καὶ τὰς δυνάμ̣εις τῆς διδας\|καλίας αὐτοῦ δυνατὸν ὀστᾶ
18	εἰπεῖν.
18	19 διεμερίσαντο τὰ ἱμάτιά μου ἑαυτοῖς. εἰς τοῦτο \| οὐκέτι ὧδε ἐπὶ τῆς ἱστορίας μεῖναι θέλομεν·	158
20	ἤδη γὰρ ἐλέχθη ὅτι καὶ ἐμερίσαντο οἱ στρατιῶται \| τέσσερα
20	μέρη πεποιηκότες καὶ κλῆρον ἔβαλον ἐπὶ τὸν ἄραφον τὸν ἄνωθεν ἐκ τῶν ὅλων ὑ\|φαντὸν χιθῶνα.
21	λέγω· ὥσπερ σῶμα Χριστοῦ ἐλέγετο κατά τινα λόγον τὸ ἄ‐ θροισμα τῶν πις\|τῶν, ὡς αἱ μαρτυρίαι αἱ ἀποστολικαὶ ἐσή‐
22	μαινον, καὶ ἐλέγαμεν τοὺς εὐτόνους τούτου τοῦ σώματος \| ὀστᾶ εἶναι, οὕτω πάλιν λέγομεν ὅτι αὐτὴ ἡ θεόπνευστος γρα‐ φὴ σῶμα τοῦ σωτῆρός ἐστιν, \| ὀστᾶ δὲ τούτου τοῦ σώματος
24	τὰ εὔτονα νοήματα, τὰ περὶ τῶν ἄλλων ὑπερτέρων νοημάτων
25	θεωρή\|ματα. ἱμάτια δὲ αἱ λέξεις εἰσίν· ἐνδιδύσκεται γὰρ ὁ λόγος ὁ κατὰ τὴν νόησιν ὑπὸ τῶν λέξεων. \| εἰ καὶ ἐξη‐
26	ρίθμησαν οὖν τὰ ὀστᾶ αὐτοῦ, ἀλλ’ οὐκ ἐμερίσαντο αὐτά· μόνον εἶδον αὐτὰ \| ὡς οὔκ εἰσιν· εἰ γὰρ ὥς εἰσιν θεασάμε‐
27	νοι ἦσαν, ἐνεδυναμοῦντο ἐν αὐτοῖς καὶ ἐξιδιοποιοῦντο \| αὐτὰ ἑαυτοῖς ὡς λέγειν· “πάντα τὰ ὀστᾶ μου ἐροῦσιν· κύριε, τίς ὅμοιός σοι”; οὐ γὰρ τὰ αἰσθητὰ \| ὀστᾶ ταῦτα λέγουσιν.
29	διαμερίζονται οὖν τὰ ἱμάτια τοῦ λόγου πάντες οἱ ἑτερογνω‐
30	μονοῦντες, \| οἱ ψευδοδοξοῦντες. ἕλκουσιν δὲ τὰς λέξεις
30	εἰς ὃ βούλονται καὶ ἐξιδιοποιοῦνται αὐτάς, οἷον· “κύριος \| ἔκτισέν με ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ”. ἡ λέξις ἱμάτιόν ἐστιν τοῦ
40	θεωρήματος. ἕλκουσιν αὐτὸ \| οἱ Ἀριανοὶ ὡς θέλουσιν καὶ
1	ἴδιον αὐτῶν αὐτὸ νομίζουσιν. οἱ ἐκκλησιαστικοὶ πάλιν δέ‐ χονται \| αὐτὸ ὡς φορεῖ αὐτὸ ἡ Σοφία ἡ τοῦτο λέγουσα, καὶ
1	ἄλλοι ἄλλα. καὶ ὅλως εὑρεῖν ἔστιν τὰ αὐτὰ ῥητὰ σχε\|δὸν	160
3	παρὰ πᾶσιν τοῖς ἑτεροδόξοις ἄλλως καὶ ἄλλως μεταχειριζό‐ μενα. ἐμερίσαντο ἄρα αὐτά, ἐξέδυσαν \| τὸν λόγον τὰς λέξεις
4	καὶ εἵλκυσαν αὐτὰς γυμνὰς τοῦ λόγου εἰς τὸ ἑαυτῶν βούλημα.
5	19 καὶ ἐπὶ τὸν ἱμα\|τισμόν μου ἔβαλον κλῆρον.
5	οὐδεὶς κεκτημένος τι κλῆρον ἐπ’ αὐτοῦ βάλλει, ἀλλ’ ὅ‐ ταν δύνηταί \| τι εἰς πολλοὺς κοινωνοὺς ἐλθεῖν, περὶ ἐκεί‐ νων κλῆρον βάλλουσιν. ἐάν τις καταλείψῃ μονο\|γενῆ υἱὸν
7	καὶ αὐτῷ χρήσηται διαδόχῳ, ἐκείνου ἐστὶν πάντα τὰ τοῦ τεθνεῶτος ὑπάρχοντα, καὶ οὐ \| βάλλεται κλῆρος. ὅταν δὲ
8	πολλοὶ ἐπέλθωσιν τῷ ἀληθῶς κληρονόμῳ λέγοντες ὅτι· “καὶ ἡμεῖς \| τέκνα ἐσμὲν ἐκείνου”, μερισμὸς γίνεται τῶν ἱματί‐
10	ων ἐκείνου. μερίζονται δὲ οὐκ αὐτόν, ἀλλὰ τὰς \| λέξεις
10	μόνας· μὴ γὰρ σὺν τῷ αὐτῷ νοῒ ἡ αὐτὴ λέξις διαφόρως παρὰ αἱρεθικοῖς κεῖται. ἕκαστος \| πρὸς τὸ ἑαυτοῦ φρόνημα καὶ
11	βούλημα ἕλκει τὴν λέξιν. ὁ σπουδαῖος οὖν καὶ πιστὸς ἀλη‐ θῶς ἔχει \| ὅλον τὸν χιθῶνα τοῦ Ἰησοῦ, οὐκ ἔχει αὐτὸν περιεσχισμένον· διὸ οὐδὲ κλῆρον βάλλει· \| αὐτοῦ ἐστιν
13	ὅλος· κἂν γὰρ κλῆρον βάλωσιν ἐκεῖνοι καὶ χρήσωνται ταῖς λέξεσιν, οὐκ αὐτῶν γίνον\|ται, οὐ κύριοι αὐτῶν γίνονται·
14	παρέρχεται γὰρ εἰς μέσον σοφὸς ἀνὴρ κατὰ Χριστὸν καὶ δείκ‐
15	νυ\|σιν ὅτι οὐκ αὐτοῦ ἐστιν ὃ νομίζει αὐτοῦ εἶναι.
15	ἐπερ( )· ἱμάτια καὶ ἱματισμός; —ὅλα ὁμοῦ τὰ ἱμάτια \| ἱματισμὸς λέγεται· ἕκαστον δὲ καθ’ ἑαυτὸ οὐ λέγεται ἱματισ‐ μός. καὶ ὥσπερ τὰ ἅμα πολλὰ \| συνειλεγμένα πρόβατα ἀγέλη
17	λέγεται, ἕκαστον δὲ οὐ λέγεται ἀγέλη, καὶ οἱ ἄνθρωποι οἱ
17	εἰς ταὐτὸ \| συνεληλυθότες δῆμος λέγονται, ἕκαστος δὲ οὐ	162
18	λέγεται δῆμος. 20 σὺ δέ, κύριε, μὴ μακρύνῃς \| τὴν βοήθειάν μου.
19	εἰ ἐκεῖνοι ταῦτα ἐσπούδασαν, εἰ καὶ θλῖψίν μοι ἐπιφέρου‐
20	σιν, παρεκάλεσα δέ \| σε μὴ ἀποστῆναι, “ὅτι θλῖψις ἐγγύς”. ἡ θλῖψις δὲ εἰ ἐγγὺς γέγονεν ἀπὸ τῶν κυκλωσάντων \| με μόσ‐
21	χων καὶ ταύρων, ἀπὸ τῶν διασκορπισάντων τὰ ὀστᾶ μου, ἀπὸ τῶν \| αἰτίων γεναμένων μοι ὥστε τὴν γλῶττάν μου κολληθῆναι τῷ λάρυγγι, ἀλλὰ σὺ μὴ μακρύνῃς \| τὴν βοήθειάν σου. εὐθέ‐
23	ως οὖν ἡ ἀνάστασις γέγονεν τοῦ σωτῆρος, εὐθέως ἐπεστράφη‐ σαν πρὸς \| αὐτὸν οἱ σκανδαλισθέντες. οὐ γέγονεν οὖν μακρὰν
24	ἡ βοήθεια.
25	ταῦτα δὲ ὁ ἄνθρωπος, κατὰ τὴν \| ἐπίνοιαν τοῦ ἀνθρώπου
25	ὁ Ἰησοῦς λέγει· “μὴ μακρύνῃς τὴν βοήθειάν μου”. ἡ βοήθεια ἣν ἀπαιτεῖ οὐ παρ’ ἄλλου \| τινὸς γίνεται ἢ παρὰ θεοῦ. εἶ‐
26	πον δὲ ὅτι, ὅταν θεὸς λέγηται, οὐ πάντως τὸν πατέρα σημαί‐ νει ἀπομερί\|ζων τὸν υἱὸν οὐδὲ τὸν υἱὸν ἀποσχίζων τὸν πα‐
27	τέρα· μία γάρ ἐστιν ἡ θεότης. καὶ ὅτι τοῦθ’ οὕτως ἔχει, \| τὴν βοήθειαν εἴπομεν τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάστασιν. ὅπου 〈μὲν〉 λέγεται ἑαυτὸν παραδεδωκέναι \| καὶ ἐγηγερκέναι, ὅπου 〈δὲ〉
41	ὁ πατὴρ λέγεται παραδεδωκέναι αὐτὸν καὶ ἀνεστακέναι, \| ἐξ
1	οὗ παρίσταται ὅτι ἡ μία ἀνάστασις καὶ τὸ ἓν ἔργον ὑ[πὸ] πατρὸς καὶ υἱοῦ γινόμενον κατὰ μόνην \| μίαν θεικὴν ἐνέργει‐
2	αν γίνεται. κἂν ὁ πατὴρ ποιῇ, ὡ̣[ς] θεὸς ἐνεργῶν τοῦτο ἐρ‐
2	γάζεται, κἂν ὁ υἱός, \| τοῦτο ποιεῖ ὡς θεός.	164
3	20 εἰς τὴν ἀντίλημψίν μου πρόσχες. ἐὰν γὰρ προσχῇς τῇ ἀντιλήμψει μου, \| ἡ βοήθεια οὐ με‐
4	μάκρυνται, ἀλλ’ ὡς ἐγγὺς οὖσα ἐνήργησεν· λέγει γὰρ προη‐
5	γουμένως ταῦτα περὶ τῶν \| ἀνθρώπων· ἐλήλυθεν γὰρ οὐχ ἵνα
5	προηγουμένως αὐτὸς ἀπο̣θ̣άνῃ καὶ ἀναστῇ ἀλλὰ δι’ ἄλλους. “χάριτι \| θεοῦ ὑπὲρ παντὸς ἐγεύσατο θανάτου”. πάντες ὑπὲρ αὐτῶν ἀπέθανον. οὗτος χάριτι θεοῦ ὑπὲρ πάν\|των ἐγεύσατο.
7	“ἡ ἀγάπη τοῦ θεοῦ συνέχει ἡμᾶς, κρίναντας αὐτὸ τοῦτο ὅτι εἰ εἷς ὑπὲρ πάντων ἀπέ\|θανεν, ἄρα οἱ πάντες ἀπέθανον”, ἵ‐ να οἱ ἀποθανόντες μηκέτι ὦσιν νεκροί, “ἀλλὰ ζῶσιν \| ἐκεί‐
9	νῳ τῷ ὑπὲρ αὐτῶν ἀποθανόντι καὶ ἀναστ〈άντι〉”. ὄφλημά τις
10	ἀνθρώπινον δύναται ἀπο\|δοῦναι ὑπὲρ ἄλλου καὶ μέμψιν δύνα‐ ται ὑπὲρ ἄλλου ἀναδέξασθαι καὶ ἔλεγχον. θάνατον δὲ \| ἄλλος
11	ὑπὲρ ἄλλου οὐδεὶς δύναται ἀναδέξασθαι. καὶ ὅρα γε· ἐγεύ‐ σατο μόνον, οὐκ ἐρόφησεν αὐτόν, \| οὐ κατέφαγεν αὐτόν. ὁ
12	δὲ καταπινόμενος ὑπὸ θανάτου καὶ αὐτὸς αὐτὸν καταπίνει. “κατέ\|πιεν ὁ θάνατος ἰσχύσας”. οὗτος κατέπιεν τὸν θάνατον ὁ καταποθεὶς ὑπ’ αὐτοῦ. ἐπειδὴ δὲ \| Ἰησοῦς “ἁμαρτίαν οὐκ
14	ἐποίησεν”, διὰ δὲ τῆς ἁλώσεως τῆς ἁμαρτίας καταπίνεται
15	ὁ θάνατος καὶ κα\|ταπίνει τὸν ἁμαρτάνοντα—, ὑπὲρ παντὸς οὖν ἐγεύσατο· πλὴν ἐγεύσατο. καὶ τὴν αἰτίαν ἀπο\|δέδωκεν·
16	“ἵνα διὰ τοῦ θανάτου 〈καταργήσῃ〉 τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου”. ἐν θανάτῳ θάνατον κα\|τέλυσεν.
17	21 ῥῦσαι ἀπὸ ῥομφαίας τὴν ψυχήν μου. Ἰησοῦς ἐστιν καὶ τοῦτον τὸν στί\|χον ὁ λέγων, καὶ δύ‐
18	ναται καὶ περὶ τῆς ἑαυτοῦ ψυχῆς τοῦτο λέγειν ἧς ἔσχεν ἐξ‐ ουσίαν θεῖναι καὶ \| λαβεῖν αὐτήν, καὶ περὶ πάσης οἰκειω‐	166
20	θείσης αὐτῷ ψυχῆς. ὡς δὲ λέγεται ἕκαστος τῶν \| ἁγίων οὐχ
20	ἁπλῶς ἔτι ἄνθρωπος, ἀλλὰ θεοῦ ἄνθρωπος, οὕτως ἡ εὐαρεστεῖν προθεμένη θεῷ ψυχὴ οὐχ \| ἁπλῶς ἔτι ψυχὴ λέγεται, ἀλλὰ θε‐
21	οῦ ψυχή. ἑκατέρως οὖν περὶ τῆς ἑαυτοῦ ψυχῆς ταῦτα λέγει \| καὶ ἧς ἀνείληφεν, καὶ πάσης τῆς οἰκειωθείσης αὐτῷ. σημαίνει δέ ποτε ἡ ῥομφαία τὴν κόλασιν· \| ὡς ἐὰν λέγη‐
23	ται· “ἐν ῥομφαίᾳ τελευτήσ〈ου〉σιν πάντες ἁμαρτωλοὶ λαοῦ”· μὴ γὰρ γέγονέν ποτε ἐπὶ \| ἱστορίας ὥστε ξίφει πάντα τὸν λα‐
24	ὸν ἀναιρεθῆναι. τινὲς ἐξ αὐτοῦ ἀπέθνῃσκον, οὐ μὴν πάντες. \|
25	λέγει δὲ τοῦτο· οἱ ἁμαρτωλοὶ πάντες πειρα{σ}θήσονται κολά‐
25	σεως. δηλοῖ δὲ ἐνίοτε καὶ πονηρὰν \| δύναμιν καὶ αὐτὸν τὸν δι‐
26	άβολον· ὅταν γὰρ λέγηται πρὸς τὴν Μαρίαν· “καὶ σοῦ αὐτῆς τὴν ψυχὴν \| διελεύσεται ῥομφαία”, τὸν ἀντικείμενον λέγει. ὅταν δὲ ὑποβάλῃ τινὶ ἢ θελήσῃ ὑποβαλεῖν ἐν\|θυμήματα, μὴ
28	παραδέξηται δὲ ἡ ψυχὴ ἐκείνη, διέρχεται αὐτήν. ὡς τὸ βέλος
42	τὸ πεμπόμενον \| ὅταν μὴ κατὰ σκοπὸν πεμφθῇ, διέ̣[ρχε]ται τὸν τοξευ〈ό〉μενον. ἔβαλεν εἰς τὸν Ἰούδαν, ἐπε\|τόλμησεν κατὰ
2	τοῦ Ἰούδα. οὐκ ἠσφα[λίσα]το ἐκεῖνος, οὐκ ἐφύλαξεν τό· “μὴ δῶτε τόπον τῷ διαβόλῳ”, \| καὶ οὐ παρελήλυθεν αὐτόν· εἰς
3	αὐτὸν γὰρ̣ εἰσῆλθεν. ὁ δὲ λέγων· “ἐκκλίνοντος ἀπ’ ἐμοῦ τοῦ πονηροῦ \| οὐκ ἐγίγνωσκον”, παρερχομένην εἶχεν τὴν ῥομφαί‐
5	αν. τὸ μὴ γνῶναι δὲ ὧδε οὐ τὴν ἄγνοιαν \| λέγει, ἀλλὰ τὸ
5	μὴ πεπει[ρ]ᾶσθαι. εἰώθασ̣[ι]ν̣ οὖν καὶ οἱ εὐτελίζοντές τινα
5	λέγειν, εἰ καὶ πάρεστιν, εἰ \| καὶ ἔστιν· “οὐκ οἶδα”.	168
6	ἐπερ( )· τὸ “ῥῦσαι”; —μήτ̣ο̣[ι] τὸ “ῥῦσαι” πάντως τοῦτο σημαίνει ὅτι· “ἑαλωκότα με \| καὶ ὑπ’ αὐτὴν ὄντα ῥῦσαί με”.
7	ῥῦσαί με ἵν[α μὴ] πάθω τι ὑπ’ αὐτῆς. ἐπερ( )· τίς λέγει; —ἐκεῖνοι τοῦτο \| βούλονται λέγειν
8	ὅτι· “εἰ περὶ ψυχῆς λέγε[ι] ἑαυτοῦ, τίς ἐστιν ὁ λέγων; σῶ‐ μά ἐστιν τὸ λέγον”. σφάλ\|λονται δὲ οἱ τοιαῦτα λέγοντες.
9	ἐν τοῖς συνθέτοις ἕκαστον τῶν ἐν τῇ συνθέσει ὅλης τῆς συν‐
10	θέσε\|ως λέγεται. “ὁλόκληρον ὑμῶν τὸ πνεῦμα καὶ ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα”. ἦ ἄλλο ἐστὶν τὸ πνεῦμα παρὰ \| τοὺς ἀνθρώπους
11	καὶ ἡ ψυχὴ ἄλλη καὶ τὸ σῶμα; τι[θ]εῖσιν οὖν αὐτοί. λέγομεν πολλάκις περὶ πόλεως, ὅτι κακὴ \| πόλις κακοὺς ἄρχοντας ἔ‐
12	χει, κακὸν δῆμ[ο]ν, κακοὺς νόμους, οὐκ ὀρθούς. τίς ἐστιν ἡ πόλις παρὰ τοὺς \| ἄρχοντας τοὺς κακοὺς καὶ τοὺς βουλευ‐
13	τὰς καὶ τὸν δῆμον; καὶ ὥσπερ περὶ τοῦ σώματος τοῦ ἀνθρω\|‐ πείου λέγομεν, ὅτι κεφαλὴ σώματος, πρ[ό]σωπον σώματος, χεὶρ
15	σώματος, πούς, μὴ ἄλλο ἐστὶν τὸ \| σῶμα παρὰ ταῦτα, ἕκαστον
15	δὲ ἄλλο παρ’ αὐτό ἐστιν. οἱ τὰ λογικὰ καλῶς πεποιηκότες ῥᾳδίως \| ταῦτα νοοῦσιν. ἴδε· πάντα τὰ αἴσθησιν καὶ ψυχὴν ἔχοντα ζῷά ἐστιν, καὶ λέγω ὅτι οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος \| τὸ
17	ζῷον οὐδὲ ἵππος οὐδὲ βοῦς. τοῦτο δὲ λέγω ὅτι ὁ ἄνθρωπος οὐκ ἔστιν ὅλον τὸ γένος, οὐκ ἔστιν \| ὅλον τὸ ζῷον. καὶ
18	λέγω τὰ καθέκαστα εἴδη ἕτερα εἶναι τοῦ ζῴου. πάντα δὲ ἅμα οὐ λέγω \| ἄλλα αὐτοῦ {λέγω}, ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι. οὕτω καὶ ἐ‐
20	πὶ σώματος τὴν χεῖρα λέγω ἄλλην εἶναι παρὰ τὸ \| σῶμα τοῦ	170
20	ἀνθρώπου, καὶ τὸν πόδα, τὴν κεφαλήν. πάντα δὲ οὔκ εἰσιν ἄλλα τοῦ σώματος, ἀλλ’ ἕκαστον \| τοῦ ὅλου σώματος ἕτερόν
21	ἐστιν. οὕτως ἔχει καὶ ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου. ἐὰν λέγῃ· “ἡ ψυ‐ χή μου καὶ τὸ σῶμά \| μου καὶ τὸ πνεῦμά μου”, ἕκαστον ἄλλο
22	ἐστὶν παρὰ τὸν σύνθετον ἄνθρωπον. ἅμα δὲ πάντα οὐχ ἕτερα \| αὐτοῦ ἐστιν. ἐὰν τοίνυν λέγῃ “ἡ ψυχή μου”—μὴ γὰρ περὶ τοῦ Ἰησοῦ μόνου τοῦτο κεῖται. καὶ ἕκαστος τῶν \| ἀνθρώπων
24	τοῦτο λέγει· “ἵνα τί περίλυπος εἶ, ἡ ψυχή μου”; “ἡ σάρξ
25	μου ἠλλοίωται δι’ ἔλαιον”. καὶ “τὸ πνεῦμά \| μου”· “καὶ
25	ἔσκαλ〈λ〉εν τὸ πνεῦμά μου”. ἕκα[σ]τον οὖν ἕτερόν ἐστιν πα‐ ρὰ τὸ σύνθετον. πάντα δὲ ἅμα \| λαμβανόμενα οὐ τοῦ συνθέτου
26	λέγω 〈ἕτερα〉, ἀλλ’ ἕκαστον—ἐὰν οὖν λέγῃ “ἡ ψυχή μου”, \| ὁ σύνθετος ἄνθρωπός ἐστιν ὁ λέγων ταῦτα. ἰδοὺ γοῦν εἶπεν· “καὶ ὀστᾶ μου καὶ ψυχή μου”, ἴδε, \| “καὶ πνεῦμά μου”.
28	21 καὶ ἐκ χειρὸς κυνὸς τὴν μονογενῆ{ν} μου. εἶπεν· “ὅτι ἐκύκλωσάν με \| κύνες πολλοί”. τοὺς πολλοὺς
29	τούτους κύνας ἰδικῶς ἕνα λέγει κύνα. ὁ ῥυσθεὶς ἀπὸ τῶν \|
43	καθέκαστα ἀνθρώπων ἐπιβουλεύειν βουλομένων [ἀπὸ] ἀνθρώπου 〈ἐ〉ρύσθη. χεῖρα δὲ τοῦ κυνὸς λέγει \| τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ.
2	“καὶ ἐγένετο λόγος κυρίου ἐν χειρὶ 〈Ἀγγαίου〉”. ἐπὶ τῶν φαύλων δὲ εἴρηται· “ἄκανθαι \| φύονται ἐν χειρὶ τοῦ μεθύ‐
3	σου”. ἐκ χειρὸς οὖν, ἐκ τῆς [πρ]άξεως τῶν κυνῶν τῶν κυκ‐
3	λωσάν\|των με, κατὰ τὸ εἶδος κυνὸς ἑνὸς ὄντων, [ῥῦ]σαι τὴν	172
4	ψυχήν μου.
5	λέγονταί τινες εἶναι \| μονότροποι· “ὁ θεὸς κατοικίζει
5	μονοτρόπους ἐν οἴκ[ῳ]”. καὶ δυνα〈τὸν〉 μὲν λεχθῆναι ὅτι πάν‐ τες οὗτοι \| οἱ κατοικιζόμενοι ἕνα τρόπον ἔχουσιν καὶ ταύ‐ τῃ [μο]νότροποι εἴρηνται, ὡς τό· “τῷ αὐτῷ νοῒ \| καὶ τῇ
7	αὐτῇ γνώμῃ κατήρτισθε”.
7	δυνατὸν δὲ καὶ οὕτως· [ὁ] ἔχων γνώμην μὴ μεταβάλλουσαν, τρόπον \| μὴ ἐξ ἑτέρου ἕτερον γινόμενον, μονότροπός ἐστιν· [οὐ] γὰρ ἀλλοιοῦται κατὰ τὸν ἄφρονα ὁ σοφός, \| ἀλλὰ ἐκλάμ‐
9	πει ὡς ὁ ἥλιος. ὁ ἥλιος δὲ οὐκ ἔχει μετα[β]ολὰς φωτισμῶν.
10	μονογενὴς οὖν ἐστιν \| αὐτῷ αὕτη ἡ ψυχή. εἶπον ὅτι καὶ
10	ἄλλαι οἰκειωμέναι αὐτ[ῷ] διὰ ἀρετῆς γίνονται ψυχαί. οὐκ ἔχουσιν δὲ \| τὸ στάσιμον, τὸ βέβαιον. μόνη αὕτη ἁμαρτίαν μὴ π[οι]ήσασα μηδὲ γνοῦσα μονογενής ἐστιν. \| πολλὰς ἔχει ψυ‐
12	χάς· ταύτην δὲ μονογενῆ ἔχει· ἄτρεπτος γάρ ἐστιν. ἄτρεπτον δὲ λέγω οὕτω· \| μὴ τρεπομένην· τὸ γὰρ ἄτρεπτον ἀπολελυμένως λ̣εγόμενον τὸ ἀμετάβλητον δηλοῖ. ὅταν δὲ \| λέγω ὅτι ὁ δί‐
14	καιος οὐ τρέπεται πρὸς ἀδικίαν, λέγω δίκαιο̣ν̣ ἄτρεπτον εἶ‐
15	ναι ἐν ὅσῳ τὴν δικαιοσύνην \| ἔχει· τὸ μὲν γὰρ ἄτρεπτον οὐ
15	τρέπεται. οὐ πάντως δὲ τ̣ὸ̣ μὴ τρεπόμενον ἄτρεπτόν ἐστιν. μονο\|γενὴς οὖν αὐτῷ ἐστιν αὕτη ἡ ψυχὴ παρὰ τὰς ἄλλας ὅτι μόνη ἔχει τὸ ἀεὶ συνεῖναι αὐτῷ. οὐ χωρίζει \| αὐτὴν
17	οὐ λογισμός, οὐκ ἐνθύμημα, οὐ ταραχή· κἂν γὰρ τ̣αραχθῇ, μέ‐ χρι προπαθείας ἵσταται ἡ ταραχή· \| τοῦτο γὰρ διὰ τοῦ “νῦν”
18	ἐδηλώθη, ὅτι οὐ τὸν κατὰ πλάτος χρόνον σημαίνει διὰ τοῦ
18	“νῦν”, ἀλλὰ τὸ \| σημ〈ειῶδεσ〉, τὸ μὴ ὂν χρόνον. πᾶς χρόνος	174
19	τὰς τρεῖς ἔχει δ̣ι̣αστάσεις. τὸ δὲ “νῦν” τοῦτο οὐκ ἔχει·
20	πέρας γάρ\| ἐστιν χρόνου.
20	“ἤρξατο θαμβεῖσθαι καὶ ἀδημονεῖν”. μέχρι τοῦ ἄρξασθαι μὴ ἀντὶ ἀν〈αν〉δρία〈σ〉 δύ\|ναται λαβεῖν προπάθειαν· φύσεως
21	γὰρ ἔλεγχός ἐστιν [ἡ] προπάθεια, οὐ ποιότης φαῦλον ἢ σπου‐ δαῖ\|ον ποιοῦσα, εἰ μὴ προσλάβοι τὰ ἑξῆς ὥστε μηκέτι εἶναι προπάθειαν. πολλάκις ἡμῖν διεστάλη ταῦτα \| ὅτι τέσσερά
23	ἐστιν· ἡ προπάθεια μόνη ἀπολύει ἐνκλήματος, οὐχ ὑποβάλλει ἐνκλήματι· τὸ πάθος δὲ \| μετρίῳ ἐνκλήματι· ἡ δὲ διάθεσις
24	κακία ἐστὶν λοι[π]όν· πολλῷ πλέον καὶ ἡ πρᾶξις προσλημφ‐
25	θεῖ\|σα.
25	22 σῶσόν με ἐκ στόματος λέοντος.
25	ἐνταῦθα δύναται καὶ τὸν διάβολον “λέοντα” λέγειν· \| καὶ γὰρ ἐπέθετο ἐν τῷ καιρῷ τοῦ πάθους. ἀμέλει γοῦν ὅτε ἐν τῇ τεσσερακονθημέρῳ τοῦ πειρασμοῦ εἴρη\|ται ὅτι· “ἀπ‐
27	έστη ὁ διάβολος ἀπ’ αὐτοῦ”, πρόσκειται ἐν τῷ εὐαγγελίῳ· “ἄχρι καιροῦ”. τότε πάλιν ἐλήλυ\|θεν ὅτε τὸ πάθος. καὶ
28	ἐπεὶ ἔλεγον τὰς ἐπιβουλὰς ὁτὲ μὲν αὐτῷ τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ σωτῆρος προσάγε〈σθ〉αι \| ὁτὲ δὲ τοῖς αὐτοῦ, ὅταν ὁ Πέτρος
29	λέγῃ ἢ ὁ σωτὴρ λέγῃ τῷ Πέτρῳ· “ἰδοὺ ὁ σατανᾶς ἐξῃτήσατο
44	ἡμᾶς”, \| τρόπον τινὰ κατὰ τοῦ σωτῆρος ὁρμ̣[ῶν τ]ὰ μέλη αὐ‐ τοῦ ἤθελεν καταφαγεῖν. λέγει γοῦν ὅτι· “σῶ\|σόν με ἐκ στό‐
2	ματος τοῦ λέοντος”.
2	δύναται δ̣[ὲ καὶ τ]ὸν λαὸν ἐκεῖνον “λέοντα” καλεῖν· “ἐ‐
2	γενήθη” γὰρ “ἡ κληρονομί\|α μου ἐμοὶ ὡς λέων ἐν δρυμῷ”.	176
3	μὴ τ̣[α]ῦτα πάθοιμι ἃ ἐκεῖνοι βούλονταί με διαθεῖναι. ταῦ‐ τα δὲ λέγει \| διὰ τὸ πᾶσαν λογικὴν οὐσίαν, κἂν τελ[εία]
4	ᾖ, χρῄζειν τῆς παρὰ θεοῦ συμμαχίας. \|
5	“σῶσόν με ἐκ στόματος λέο[ντο]ς”. {καὶ ἀπὸ κεράτων μο‐
5	νοκερώτων τὴν ταπείνωσίν μου} \| δύναται λέγειν ἐνταῦθα λέοντα τὸ πλ[ῆθ]ος τῶν Ἰουδαί‐ ων, τὸν τοῦ Ἰσραὴλ λαόν· εἶπεν γὰρ ἐν Ἰη\|ρεμίᾳ· “ἐνκατ‐
7	έλιπα τὸν οἶκόν μου, ἀφ[ῆ]κα τὴν κληρονομίαν μου. 〈ἐγενή‐ θη ἡ κληρονομία μου ἐμοὶ〉 ὡς λέων ἐν δρυμῷ”. λαὸν ὄν\|τα
8	αὐτοὺς ἐν παραδείσῳ ἔθηκα, ἔνθ[α κ]αρποφορία πολλή. ὅτε δὲ εἰς ἀγριότητα μεταβεβλήκασιν, \| τότε λοιπὸν ἐν ἀκάρποις
9	ξύλοις φωλ̣ε̣ύ̣ουσιν—ὁ γὰρ δρυμὸς οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν ἢ τό‐
10	πος \| ἀκάρπων ξύλων—. λοιπὸν οὖν ἐκεῖ λ[ο]χ̣ῶσιν. καὶ ἡ κληρονομία μου, ἣν ἔσχον ἵνα λαὸς ᾖ{ν} \| καὶ μερὶς κυρίου,
11	εἰς τοσοῦτον ἐξηγριώθη κ̣α̣τ’ ἐμοῦ ὡς λέοντι παραβληθῆναι, οὐδὲ λέοντι \| τιθασευθέντι—πολλάκις γὰρ εἰς ἀνθρώπων
12	τ[όπ]ους ἐρχόμενοι οἱ λέοντες τιθασεύοντ̣α̣ι—, ἀλλὰ ὡς ἐν \| δρυμῷ, ὡς ἄγριος θήρ.
13	δύναται δὲ καὶ π[ερὶ] τοῦ διαβόλου λελέχθαι· εἴπομεν γὰρ καὶ τοῦτο, ὅτι μετὰ \| τὸν πειρασμὸν τὸν ἐν τῇ ἐρήμῳ
14	εἴρηται ὅτι· “ἀπέστη ἄχρι καιροῦ”.
14	〈22καὶ ἀπὸ κεράτων μονοκερώτων τὴν ταπείνωσίν μου.〉
15	ἰσχυρὸν λέγει ζῷον τὸν μονοκέ\|ρωτα. οὐχ ὑπόκειται ἀν‐	178
15	θρώπῳ, οὐ τιθασεύεται̣ ὑπὸ ἀνθρώπου. “ἀπὸ κεράτων” οὖν μονοκερώτων τὴν ταπείνω\|σίν μου”, ταπείνωσιν ἑαυτοῦ λέγων
16	τὸν σταυρὸν καὶ τὸν θάνατον. “ἑαυτὸν ἐταπείνωσεν ὑπήκοος \| γενόμενος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ”. τὴν ταπεί‐ νωσίν μου οὖν τότε ἀπὸ τῶν \| μονοκερώτων τούτων ῥύῃ—πο‐
18	νηρ[οὶ δ]ὲ καὶ οὗτοί εἰσίν τινες ἐχθροί—, τότε, ὅταν ἀναστ〈ῶ〉 ἐκ νε\|κρῶν· “παρέστησαν” μὲν γὰρ “οἱ βασιλεῖς τῆς
19	γῆς καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτό”, ἵνα περι\|‐
20	βάλωσιν αὐτὸν θανάτῳ. τότε δὲ ῥύεται θεὸς α[ὐτ]ὸν ἀπὸ τῆς
20	ταπεινώσεως {ε}αὐτοῦ· ἀνίσταται ἐκ νεκρῶν. \| ταῦτα δὲ πάντα περὶ τοῦ ἀνθρώπου λέλεκται. ἀμέλει γοῦν
21	ἐπήγαγεν εὐθύς·
21	〈23 διηγήσομαι τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου.〉 “ἀπαγγελῶ τὸ ὄνομά σου \| τοῖς ἀδελφοῖς μου· καὶ πάλιν·
22	ἰδοὺ ἐγὼ ἔσομαι πεποιθὼς ἐπ’ αὐτόν, ἰδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παι‐ δία \| ἅ μοι δέδωκεν ὁ θεός”. καὶ ἔτι· “ὅθεν ὤφειλε[ν] κα‐ τὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθῆναι”. οὐ κατὰ μό\|νον τὸ σῶ‐
24	μα, ἀλλὰ κατὰ πάντα. κατὰ τὴ̣[ν] θεότητα ὁ μονογενὴς τοῦ
25	θεοῦ υἱὸς ἀδελφὸν οὐκ ἔχει· \| εἰ γὰρ εἶχεν ἀδελφόν, οὐκ
25	ἦν μονογενή̣ς̣. ἀντίκειται δὲ τὸ ἔχειν ἀδελφοὺς τῷ μονογενῆ τινα \| εἶναι. ὁ μονογενὴς ἀδελφοὺς οὐκ ἔχει. ὁ ἔχων ἀδελ‐
26	φοὺς οὔκ ἐστιν μονογενής. “ἀδελφοὺς” \| λέγει τοὺς ἀποστόλους καὶ πάντας τοὺς ἐκ
27	περιτομῆς πιστεύσαντας αὐτῷ· πολλοὶ γὰρ ἐπίστευσαν ἐκ τῶν \| Ἰουδαίων. καὶ οἱ δώδεκα καὶ οἱ ἑβδομήκοντα ἀπ’ αὐτῶν ἦ‐	180
45	σαν. κατὰ σάρκα οὖν ἀδελφοὶ αὐτοῦ \| ἐκεῖνοι ἐτύγχανον.
1	γίνονται δὲ αὐτοῦ πάλιν ἀδελφ[οὶ κα]τὰ πνεῦμα οἱ τὸ τῆς “υἱοθεσίας πνεῦμα” \| ἀπολαμβάνοντες· εἰ γὰρ “ὁ ποιῶν δικαι‐
2	οσύνην ἐκ τοῦ [θεοῦ γε]γέννηται” καὶ “ὁ πιστεύων ὅτι Ἰη‐ σοῦς ὁ χριστός \| ἐστιν ἐκ τοῦ θεοῦ γεγέννηται”, εἰσὶν υἱοὶ θεοῦ τινες. ο̣ὗτ̣οι δὲ ἀδελφοὶ πάλιν οὐ μονογενοῦς, \| οὐ
4	κατὰ τὴν θεότητά εἰσιν, ἀλλὰ κατὰ τὸν ἐναν[θρ]ω̣πήσαντα.
5	ὁ ἀπόστολος οὖν ταύτῃ συν\|χρησάμενος τῇ λέξει ἐπὶ τοῦ
5	ἀνθρώπου αὐτὴν ἔλαβεν· “δι’ ἣ[ν αἰ]τίαν οὐκ ἐπαισχύνεται 〈ἀδελφοὺσ〉 αὐτοὺς καλεῖν”· \| οὐδὲν γὰρ ἀφῆκεν τῶν ἐξ ὧν
6	συνπληροῦται ὁ ἄνθρωπος ἔχ[ειν]. ἐπεὶ εἰ μὴ πάντα ἔχει, οὔκ ἐστιν ἄνθρωπος. \| εἶπον πολλάκις ὅτι εἰσὶν μικτά τινα, οἷον τὸ ὑδρόμ̣[ελ]ι. ἐὰν ἀφαιρεθῇ τοῦ ὕδατος, ἢ μόνον \| μέ‐
8	λι ἐστὶν ἤ, κἂν μετ’ ἄλλου μιγῇ, οὔκ ἐστι[ν] ὑδρόμελι. εἰ οὖν ἔχοι σῶμα μόνον, οὐ \| κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὡμοι‐
9	ώθη· ἄλογος γάρ [ἐσ]τιν ἡ ὀρεκτικὴ ψυχή. ἡ χωρὶς νοῦ ψυ\|‐
10	χὴ ἄλογός ἐστιν οὐδὲ ὑφισταμένη τὴν ἀρχήν, εἰ [μ]ὴ ἐν τῇ συνθέσει· συνφθείρονται γὰρ \| αἱ ὀρεκ[τ]ικαὶ ψυχαὶ τοῖς σώ‐
11	μασιν ὧν εἰσιν ψυχαί. ”[κ]ατὰ πάντα” οὖν “τοῖς ἀδελφοῖς ὡμοιώθη”, \| οὐ κατά [τ]ι̣, κατά τι δὲ οὔ. λέγει ὁ ἀπόστολος πάλ[ιν]· “εἰς τὸ εἶναι αὐτὸν πρωτότοκον ἐν πολλοῖς \| ἀδελ‐
13	φοῖς, 〈οὓ〉ς προέγνω καὶ προώρισεν συνμόρφους”. ὁρᾷς ὅτι ἐ‐ πὶ κτήσεως ἔσχεν τὸ \| εἶναι πρωτότοκος ἐν πολλοῖς ἀδελ‐
15	φοῖς, ὅτε ἐνηνθρώπησεν, ὅτε τὸν ἐκ τῶν ἀδελφῶν \| ἀνέλαβεν
15	ἄνθρωπον. πρωτότοκον δὲ ἐνταῦθα ἐὰν λέγῃ, τιμιώτερον λέ‐ γει. οὕτω δὲ καὶ “ἐκκλησία \| πρωτοτόκων” [ὀ]νομάζεται. οὐχ οἷόν τέ ἐστιν π̣ά̣ντας πρωτοτόκους εἶναι, τιμίους δὲ \| πάν‐	182
17	τας εἶναι, δυνατόν. διὰ τοῦτο καὶ ὁ Ἰακὼβ ἀπῄτ̣ησεν τὰ πρωτοτόκια τὸν Ἠσαῦ, τὴν τιμὴν \| τοῦ πρω[το]τ[όκο]υ. πρω‐
18	τότοκος οὖν ἐστιν ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς, ὡς καὶ “πρωτότοκος ἐκ \| τῶν νεκρῶν”. παντὸς νεκροῦ πρῶτός ἐστιν· αὐτοῦ γὰρ
20	ἀναστάντος δεδύνηταί τις ἄλλος \| ἀναστῆν̣[α]ι.
20	λέγει οὖν ἀπαγγέλλειν τὸ ὄνομα τοῦ πατρός, τουτέστιν φανεροῖν αὐτό. ὅταν \| δὲ γνῶσιν τ[ὸν] πατέρα καὶ τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς γνῶσιν, τότε συνεισαγομένην ἔχουσιν \| καὶ τὴν
22	γνῶσιν [το]ῦ υἱοῦ· ταῦτα γὰρ συνεισάγει ἄλληλα. καὶ κατὰ ὕπαρξιν τὰ πρός τι λέγω \| καὶ κατὰ γνῶσιν. ἀδύνατόν ἐστιν
23	τὸν εἰδότα θά[τ]ε̣ρ̣ον τῶν πρός τι τὸ λοιπὸν μὴ εἰδέναι. \| “καὶ ἀπὸ κεράτων μονοκερώτων”.
24	καλεῖται καὶ ῥινοκέρως. καὶ ἐν εἰκοστῷ ὀγδόῳ ψαλμῷ τοῦ‐
25	το, \| τό· “καὶ ὁ ἠγ[α]πημένος ὡς υἱὸς μονοκερώτων”. τοῦτο τὸ ζῷον λέγεται μέγεθος ἔχειν οὐ〈κ〉 ἐλάττω \| μεγάλου μόσ‐
26	χου. πάνυ δὲ συνεστραμμένον ἐστίν, παχύ ἐστιν, καὶ ἔχει ἐπάνω τῆς ῥινὸς κέρας, \| καὶ ἰσχυρότατόν ἐστιν τὸ ζῷον,
46	καὶ ὅταν θυμωθῇ, ἰσχυρότατον γίνεται αὐτοῦ τὸ κέρας \| οὕ‐
1	τως ὡς παντὸς εἶναι σκληρότερ[ο]ν̣ ἐλέφαντος. ὅταν δὲ μὴ θυμοῦται, ἁπαλόν ἐστιν \| ὡς σάρξ. καὶ ἐνίοτε, ὅταν καῦμα
2	ᾖ{ν̣}, ἐ̣[κ]βάλλει πέτρας μεγάλας, ἵνα εἰς ἐκεῖνον τὸν τό‐ πον θῇ ἑαυτόν, \| ψυχρὸν ὄντα. τοῦτο οὖν τὸ ζῷο[ν ὡ]ς εἶ‐
2	πον θυμωθέν, ἔχει τὸ κέρας σκληρότατον. \| ἠρεμοῦν δὲ οὐκ	184
4	ἔχει. πειρῶνται ο[ὖν τ]ὸ κέρας αὐτοῦ λαμβάνειν· ἐστὶν
5	γὰρ τίμιον. ἐπεὶ οὖν \| τοιοῦτο αὐτὸ βούλονται, οὐκ ἀπρο‐
5	ορ[ά]τ̣ως τοξεύουσιν αὐτό, οὐχ ὑποπίπτει θήρᾳ, οὐχ ἁλίς\|‐ κεται γαλεάγρᾳ ἤ τινι ἄλλῳ. τό̣ξ̣ῳ̣ [δ]ὲ αὐτὸ βάλλουσιν. ὅ‐ ταν οὖν θυμωθῇ, τότε τιτρώς\|κουσιν τῷ βέλει.
7	ἐπερ( )· εἰς ποῖον [π]ρόσωπον αὐτὸ λαμβάνομεν; εἰς τὸν Χριστόν; —ἐὰν ἐπαινετῶς λη\|φθῇ. λαμβάνεται δὲ ἐπαινε‐
8	τῶ[ς] ἐν εἰκοστῷ ὀγδόῳ ψαλμῷ· “καὶ ὁ ἠγαπημένος ὡς υἱὸς \| μονοκερώτων”. μονογενῆ{ν} β̣ασιλείαν ἔχον σημαίνει. ἡ τοῦ
10	σωτῆρος οὖν βασι\|λεία οὐκ ἔχει διπλόην, ἀλλὰ ἁπλή [ἐσ]τιν οἷα ἐπιδημήσαντος θεοῦ. καὶ κατὰ τοῦτο μονο\|κέρως λέγεται.
11	ὅταν δὲ ψεκτῶς̣ λ̣α̣μβάνεται, διὰ τὴν ἀγριότητα λαμβάνεται, οὐ διὰ τὸ \| κέρας.
12	λέγουσιν δέ τινες ὡς ἐν [ἀπ]ο̣κ̣ρύφῳ τὸ “ἀπὸ κεράτων μο‐ νοκερώτων” ἐπαινετῶς, \| ὅτι τὰ ἄκρα τὰ ἄνω τοῦ σταυρ[οῦ]
13	σχῆμα εἶχον κεράτων. 23 {διηγήσομαι τὸ \| ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου} ἐν
14	μέσῳ ἐκκλησίας ὑμνήσω σε.
15	ἐν μέσῳ ἐκ\|κλησίας ὑμνεῖ τὸν θεὸν ὁ μετὰ παρρησίας καὶ κοσμίως ἀναφέρων τοὺς ὕμνους. \| δεῖ τὸν ὑμνοῦντα θεὸν δί‐
16	καιον εἶνα̣ι· “τοῖς” γὰρ “εὐθέσιν πρέπει αἴνεσις”. καί· “οὔκ ἐστιν \| ὡραῖος αἶνος ἐν στόματι ἁμαρτωλοῦ”. κ̣α̣ὶ̣ ὥσ‐ περ τὸν λόγον λέγομεν τὸν θεῖον ἐν ἐξουσίᾳ \| λέγεσθαι
18	—ὅταν τις διδάσκῃ περὶ σ[ω]φ̣[ρ]οσύνης σώφρων ὤν, ἐν ἐξ‐ ουσίᾳ ἔχει τὸν λόγον. ἐὰν \| δὲ ἀκόλαστος ᾖ καὶ ῥυπαρός,	186
19	ο[ὐ πεπ]ληρωμένως αὐτὸ〈ν〉 προφέρει. ἡ συνείδησις αὐτοῦ
20	ἐν\|ποδίζει αὐτόν—ὥσπερ οὖν ἐν ἐξουσί[ᾳ] τ̣ὸν λόγον ἔχει ὁ κατάλληλα οἷς λέγει ἔργα φέρων \| καὶ συνφυῆ τῷ θεωρητι‐ κῷ βίῳ τὸν πρακτικὸν ἔχων, οὕτως ἐν μέσῳ ἐκκλησίας \| ὑμ‐
22	νεῖ τὸν θεὸν ὁ μὴ ἔχων ὑ[πο]σ[το]λήν τινα. οἷον διδάσκει περὶ σωφροσύνης, \| ἵνα σώφρων ᾖ· τότε γὰρ ἐν μέ[σῳ τῆ]ς ἐκκλησίας ὑμνεῖ τὸν θεόν, ἵνα διδάσκων \| περὶ ἐλεημοσύνης
24	τοιοῦτος ᾖ, ἵ̣ν̣α λέγων περὶ ἀνδρείας τοιοῦτος ᾖ. ὅταν οὖν
25	ἴδῃς \| τινὰ περὶ ἀνδρείας διεξερχόμενον λόγους δειλὸν ὄν‐ τα, οὐκ ἐν μέσῳ ἐκκλησί\|ας τοῦτο ποιεῖ.
26	ὅτι δὲ τὴν παρρησ[ί]αν τὸ “μέσον” σημαίνει, καὶ ἐξ ἄλ‐ λου ψαλμοῦ ἔστιν \| μαθεῖν· “οὐ κατῴκει ἐν μέσῳ τῆς οἰκίας μου ποιῶν ὑπερηφανίαν”. οὐδεὶς ὑπερή\|φανος ἤθελεν φαίνεσθαί
47	μοι. ἐν γωνίᾳ τοῦτο ἔπραττεν ὑποστελλόμενος, \| ἐρυθριῶν.
1	ἐν μέσῳ οὖν ἐκκλησίας ὑμνεῖ τὸν πατέρα [ὁ σ]ωτήρ. ὅταν δὲ λέγω τὸν πατέρα, καὶ τὸν \| υἱὸν ἄκουε. θεὸν δὲ ὑμνεῖ,
2	θεότης δὲ μία πατρὸς καὶ υἱοῦ. 24 οἱ φοβούμενοι τὸν κύριον, 〈αἰνέ〉σα\|τε αὐτόν.
3	οὐχ ὁ τυχὼν 〈αἰνεῖ〉 τὸν θεόν, ἀλλ’ ὁ φόβον ἔχ[ων] τὸν εἰς αὐτόν. οὐ πᾶς δὲ φόβος θεοῦ \| ἐστιν· ἔστιν γὰρ φόβος
4	κολάσεως. οὗτος οὔκ ἐστιν θεοῦ. ἀμέλει γοῦν “ἡ τελεία”
5	πρὸς θεὸν \| “ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον”. ὁ πρὸς θεὸν
5	ἔχων ἀγάπην ἐξ ὅλης καρδίας, ἐξ ὅλης διανοίας, \| οὐκ ἔχει	188
6	τὸν παθητικὸν φόβον. οὕτω γοῦν οἱ Ἰησοῦ μαθ̣η̣ταὶ ἐκτὸς τοῦ παθητικοῦ φόβου ἐκα\|λοῦντο ὑπὸ τοῦ σωτῆρος λέγοντος·
7	“μὴ φοβεῖσθε τοὺς ἀποκτεννόντας τὸ σῶμα”. καὶ οἱ λέγον‐ τες· \|“κύριος ἐμοὶ βοηθός, οὐ φοβηθήσομαι· τί ποιήσει μοι ἄνθρωπος”; τὸν παθητικὸν φόβον ἐξέβαλον· \| ὁ γὰρ τοῦ θεοῦ
9	φόβος οὔκ ἐστιν παθητικός, οὐ κολάσεώς ἐ̣[σ]τιν, ἀλλὰ σεβασ‐
10	μοῦ. “φόβος κυρίου πάντα \| ὑπερέβαλεν”, οὐδενὸς δεύτερός
10	ἐστιν, οὐδὲ αὐτῆς τῆς ἀγάπ̣η̣ς. καί· “οὐκ ἔστιν ὑστέρημα τοῖς φοβου\|μένοις αὐτόν”.
11	24 ἅπαν τὸ σπέρμα Ἰακώβ, δοξάσατε αὐτόν. δύναται δὲ καὶ πρὸς ῥητὸν λέ\|γεσθαι ὅτι· ἐπειδὴ ἐκλή‐
12	θη ὁ λαὸς ἐκεῖνος ὁ ἐκ τῶν πατριαρχῶν εἰς τὸ ὑμνεῖν καὶ δουλεύειν θεῷ, εἰκό\|τως πᾶσιν προστάττεται τοῦτο ποιεῖν.
13	ἐπειδὴ γὰρ πολλοὶ γέγοναν ἐξ αὐτῶν ἁμαρτωλοί, οὕτω \| λαμβάνομεν “ἅπαν τὸ σπέρμα τοῦ Ἰακὼβ” οὐ τὸ πονηρόν—ἐ‐
15	λέχθη γὰρ περὶ αὐτοῦ· “σπέρμα πονη\|ρόν”—, ἀλλ’ ὅταν ἔξω
15	πάσης πονηρίας ᾖ, ὡς καὶ αὐτὸς ὁ οὗ σπέρμα ἐστίν. καὶ λαμ‐ βάνομεν ἐνταῦθα τὸν \| Ἰακὼβ τὸν πατριάρχην καὶ λέγομεν
16	ὅτι· ἐπειδὴ οὗτος πτερνιστὴς γέγονεν καὶ ἐκ τούτου τοῦ \| κατορθώματος τὴν προσηγορίαν ἔσχεν, πάντες οἱ πτερνίζοντες τὴν κακίαν περιγινό\|μενοι τῶν ἀντικειμένων δυνάμεων, πονη‐ ρῶ[ν] ἀντιπάλων οὐσῶν, οὗτοι Ἰακώβ \| εἰσιν· ἐν τοῖς ἀν‐
19	δραγαθήμασιν γὰρ αὐτοῦ ὁ Ὡσηὲ ἔταξεν τοῦτο λέγων ὅτι· “ἐν
20	τῇ κοιλίᾳ ἐπτέρνι\|σεν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἐνίσχυσεν μετὰ θεοῦ καὶ ἠδυνάσθη”. τὸ ἐνισχῦσαι μετὰ θεοῦ καὶ δυ\|νηθῆναι	190
21	μέγα ἀνδραγάθημά ἐστιν. οὕτω γοῦν συνηρίθμησεν τὸ{ν} ἐν τῇ κοιλίᾳ ἐπτερνικέναι \| τὸν ἀδελφόν.
22	ἐλέχθη δὲ καὶ ὁ σωτὴρ ἐν Ἰσαίᾳ Ἰακώβ· “Ἰακὼβ ὁ παῖς μου, ἀντιλήμψομαι αὐτοῦ”. \| καὶ ταύτην τὴν λέξιν πεπλη‐
23	ρῶσθαι ὑπὸ Χριστοῦ ὁ Μαθαῖος εἶπεν. 24 φοβηθήτωσαν αὐτὸν \| ἅπαν τὸ σπέρμα Ἰσραήλ.
24	οὐχ ὁ παθητικὸς φόβος δόξα ἐστίν, ἀλλ’ ὁ τοῦ θεοῦ φό‐
25	βος ὁ μετὰ \| πολλὰ παραγινόμενος τοῖς σπουδάσασιν αὐτὸν ἔχειν. “υἱέ, ἐὰν δεξάμενος ῥῆσιν ἐμῆς ἐν\|τολῆς κρύψῃς πα‐
26	ρὰ σεαυτῷ, ἐπακούσεται σοφίας τὸ οὖς σου, παραβαλεῖς δὲ τὴν καρδίαν σου \| εἰς σύνεσιν”. καὶ μεθ’ ὁλίγα· “καὶ ἐὰν
27	ζητήσῃς αὐτὴν ὡς ἀργύριον καὶ ὡς θησαυροὺς ἐξερευνήσῃς \| αὐτήν, τότε συνήσεις φόβον κυρίου”. ὅρα, μετὰ πολ̣λ̣ὰ κατ‐
48	ορθ̣ώματα καὶ τελείας ἀρετάς. \| πώς ποτε δὲ ἡμεῖς ἁπλῶς
1	λέγομεν. ἐὰν [δ]ὲ̣ εἰδῇς τὰ ἀνδραγαθήματα καὶ τὰς ἀριστεί‐ ας καὶ τὰ κατορθώ\|ματα τοῦ Ἐλισαίου, ὄψει τίνα τρόπον
2	ὁ φ[ο]β̣ούμενος τὸν κύριον οὐχ ὁ τυχών ἐστιν. 25 {ἅπαν τὸ σπέρμα \| Ἰακώβ, δοξάσατε αὐτόν} ὅτι οὐκ
3	ἐξουδένωσεν οὐδὲ προσώχθισεν τῇ δεήσει τοῦ πτωχοῦ. πτωχὸν \| ἐνταῦθα λέγει τὸν ἐπιδημήσαντα σω[τ]ῆρα τὸν
5	ἡμῶν ἕνεκα πτωχεύσαντα. καὶ ὥσπερ κατάρα γέγονεν \| οὐχ
5	ἁπλῶς, ἀλλ’ “ἵνα εἰς τὰ ἔθνη ἡ εὐλογία τοῦ Ἀβραὰμ γένη‐
5	ται”—ποιητικὴ δὲ εὐλογίας κατάρα οὔ\|κ ἐστιν κατάρα τῷ	192
6	ὄντι. τὰ δὲ ποιητικὰ τῶν καλῶν καλά ἐστιν. τὰ ποιητικὰ τῶν θεῷ ἀρεσκόντων \| καὶ αὐτὰ θεῷ ἀρέσκει. σημαίνει δὲ τὸ
7	ὄνομα τῆς κατάρας τὸν σταυρόν, ὡς αὐτὸς ὁ ἀπόστολος ὁ τὴν \| φωνὴν ταύτην γράψας ἀπέδειξεν. εἶπεν· “ὅτι γέγραπται· ἐπι‐ κατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου”—, \| καὶ ὥσπερ νε‐
9	κρὸς γέγονεν, ἵνα τοὺς νεκροὺς ζῶντας ἀποδείξῃ καὶ ποιή‐
10	σῃ, καὶ γέγονεν ἐν \| θανάτῳ, ἵνα τὸν θάνατον καταλύσῃ καὶ τοὺς κατεχομένους ὑπ’ αὐτοῦ ἐλευθερώσῃ, οὕτω καὶ πτω\|χὸς γέγο‐
11	νεν, ἵνα τῇ αὐτοῦ πτωχείᾳ πλούσιοι γένωνται ὑπὲρ ὧν πτωχὸς γέ‐
11	γονεν. καὶ ὅρα γε τὴν \| διαφοράν· “γιγνώσκετε τὴν χάριν τοῦ
12	κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι πλούσιος ὢν δι’ ὑμᾶς ἐ‐ πτώχευ\|σεν”. τὸ πτωχεῦσαι δι’ ἡμᾶς, τὸ πλούσιος εἶναι οὐ δι’ ἡμᾶς· οὐ γὰρ εἴρηται γεγονέναι πλούσιος ὥσπερ \| γεγο‐
14	νέναι πτωχός, ἀλλὰ “πλούσιος ὢν δι’ ἡμᾶς ἐπτώχευσεν”. καὶ
15	ὥσπερ μορφὴν 〈θεοῦ〉 ἔχων καὶ ὑπάρ\|χων ἐν μορφῇ θεοῦ, λα‐
15	βὼν τὴν δούλου {θεοῦ} οὐκ ἀπέβαλεν τὴν θεοῦ μορφήν, οὕτω πτωχὸς διὰ \| ἄλλους γενόμενος τὸν πλοῦτον οὐκ ἀπέβαλεν· πλοῦτον γὰρ αὐτοῦ λέγομεν οὐχ ὡς ἐπὶ τῶν ἁγίων \| ἀ̣ν̣δρῶν
17	τὰς ἀρετάς· αὐτὸς γάρ ἐστιν ὁ χορηγὸς τῶν ἀρετῶν, αὐτός ἐστιν, οὗ τῇ μετοχῇ ὑφίστανται \| [αἱ] ἀ̣ρ̣εταί. μένων οὖν
18	πλούσιος πτωχὸς γέγονεν. διὰ ἄλλους δὲ πτωχὸς γέγονεν, ἵνα πλουτήσωσιν \| ἐκεῖνοι. καὶ ὅταν ἡμεῖς ἐν τῇ προλαβού‐
20	σῃ πτωχείᾳ μένωμεν καὶ μὴ σπεύδωμεν τὸν πλοῦ\|τον ἐκεῖνον
20	ἀναλαβεῖν, ὃν χαρίζεται ἡ πτωχεία ἐκείνου, τὸ ὅσον εἰς ἡμᾶς, μένει πτωχός· \| εἰ γὰρ ἄλλων ἕνεκα, ἵνα πλουτήσωσιν, πτωχὸς γέγονεν, 〈ὅταν〉 πλουτήσωσιν ἐκεῖνοι, οὐκέτι \| πτω‐	194
22	χός ἐστιν. πτωχὸς γέγονεν γενόμενος σάρξ. ὅταν θεασώμε‐ θα “τὴν δόξαν αὐτοῦ, \| δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός,
23	πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας”, ἐκ πτωχῶν πλούσιοι γεγόνα‐ 〈μεν〉, \| καὶ αὐτὸς ἐκ πτωχοῦ πλούσιος ἀνεδείχθη, οὐ πλού‐
25	σιος γέγονεν. ἡ δόξα γοῦν αὐτοῦ φανερὰ \| γέγονεν, ὅτι “ὡς
25	μονογενής” ἐστιν “παρὰ πατρός, πλήρης χάριτ〈ο〉ς καὶ ἀλη‐
25	θείας”. “οὐ προώχθισεν \| οὐδὲ ἐξουδένωσεν τὴν δέησιν τοῦ πτω‐ χοῦ”· ὑπὲρ σωτηρίας γὰρ τῶν ὅλων ἀνε\|πέμπετο. “καὶ ἐάν
27	τις ἁμάρτῃ, παράκλητον ἔχομεν πρὸς τὸν πατέρα Ἰησοῦν Χρισ‐
49	τὸν δίκαιον”, \| ἵνα ἀφῇ ἡμῖν τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν. οὐκοῦν ὅσον ἐν ἁμ[αρ]τίαις ἐσμέν, παράκλητον αὐτὸν \| ἔχομεν. ὅ‐
2	ταν δὲ παυσώμεθα τοῦ ἔχειν ἁμαρτίας, οὐδὲ ἄ̣[ρα] περὶ τού‐ του παρακαλεῖ ὅλως. \| “ὅθεν καὶ σῴζειν εἰς τὸ παντελὲς
3	δύναται τοὺς δι’ αὐτοῦ προσερ[χο]μένους τῷ θεῷ, ζῶν πάν‐ τοτε \| εἰς τὸ ἐντυγχάνειν ὑπὲρ αὐτῶν”. εἰ ἐντυγχάνει ὑπὲρ
5	αὐτῶν, ἵνα ζήσω[σιν], ὅταν ζήσωσιν, οὐκέτι ἀνα\|φέρει ταύ‐
5	την τὴν περὶ αὐτῶν εὐχήν, ἀλλ’ ἢ ἄρα περὶ φυλακῆ[ς] αὐτῆς, περὶ τοῦ παραμένειν αὐτῇ. ταύ\|την οὖν τὴν δέησιν τοῦ πτω‐
6	χοῦ οὐκ ἐξουδένωσεν οὐδὲ πρ[ο]σώχ[θ]ισεν τῷ ἀναφέροντι
6	αὐτήν. \| “οὐδὲ ἀπέστρεψεν αὐτοῦ τὸ πρόσωπον”. ἀποστρέφεται δέ τινος τὸ πρόσωπον εὐχομένου, ὅταν μὴ \| ἐπινεύῃ θεός, ἀλλὰ
8	καὶ κωλύῃ τὴν εὐχὴν ἀναπέμπεσθαι. τὸν Ἰ̣ηρεμίαν ποτὲ ἐκώ‐
8	λυσεν εὔχεσθαι \| ὑπὲρ τοῦ λαοῦ. διὰ τί; οἱ γὰρ πρεσβευταὶ	196
10	καὶ παράκλητοι ὑπὲρ μετανοησάντων καὶ μηκέτι ἁμαρτα\|νόν‐
10	των ὀφείλουσιν πρεσβείαν ἀναφέρειν. λέγει γοῦν· “οὐχ ὁρᾷς τί αὐτοὶ ποιοῦσιν; οἱ πατέρες \| αὐτῶν” πανπληθεὶ εἰς τὴν
11	εἰδωλολατρείαν ἔρεψαν καὶ οὐ μένουσιν. οὕτω καὶ τοῦ Σαμου‐ ὴλ \| ἀπεστράφη τὸ πρόσωπον, ὅτε ἤκουσεν· “ἕως πότε πεν‐ θεῖς ἐπὶ Σαούλ, κἀγὼ ἐξουδένωσα αὐτόν”; \| παρρησίαν δὲ
13	τῶν πρεσβευομένων ἔχει τὸ πρόσωπον, ἐὰν συντρέχωσιν τῇ προαιρέσει αὐτοῦ \| οἱ περὶ ὧν πρεσβεύ〈ου〉σιν.
14	{ὅτι οὐκ ἐξουδένωσεν οὐδὲ προσώχθισεν τῇ δεήσει τοῦ
15	πτωχοῦ} \| 25 οὐδὲ ἀπέστρεψεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἀπ’ ἐμοῦ.
15	αὐτὸς ὁ πτωχὸς λέγει περὶ ἑαυτοῦ. τοῦ 〈προσώπου〉 με\|‐ ταβολὴ γέγονεν. τὸ συνγραφικὸν πνεῦμα λέγει· “οὐκ ἐξου‐ δένωσεν οὐδὲ προσώχθισεν τῇ δεήσει \| τοῦ πτωχοῦ”. εἶτα
17	αὐτὸς ἐκεῖνος ὁ πτωχός, οὗ ἡ προσευχὴ οὐκ ἐβδελύχθη, οὐκ ἀπεστράφη, \| λέγει· “οὐκ ἀπέστρεψεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἀπ’ ἐμοῦ καὶ ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸ[ς αὐτ]ὸν εἰσήκου\|σέν μου”.
19	25 καὶ ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς αὐτὸν εἰσήκουσέν μου.
20	μέγ̣[α] ἐ̣σ̣τ̣[ὶ]ν τὸ εἰ\|πεῖν τοῦτο. οὐ ψιλῇ μὲν προφορᾷ
20	λέγεται τοῦτο, ἀλλ’ ὅταν δειχθῇ ὑπάρξαν τὸ ὑπὲρ οὗ ηὔξ[α‐ το]. \| γέγονεν οὖν τοῦτο.
21	26 παρὰ σοῦ ὁ ἔπαινός μου ἐν ἐκκλησίᾳ μεγάλῃ.
21	ἰδοὺ τὸ ἔργον τῆς κραυγῆς \| κατώρθωσα· ἐκκλησίαν με‐	198
22	γάλην παρέστησα αὐτήν, “ἔνδοξον, μὴ ἔχουσαν σπίλον ἢ ῥυ‐ τίδα \| ἤ τι τῶν τοιούτων”. ἔπαινός μου οὖν ἐστιν οὗτος τὸ ταύτην κατορθῶσαι. ὥσπερ οὖν οὔκ ἐστιν μέγα \| τὸν τέ‐
24	λειον ἐπαινεῖν, ἐν ᾧ σοφία λαλεῖται, ἐπὶ τῷ γαλακτοποτεῖν,
25	οὕτως οὐ μέγα ἐστὶν οὐδὲ \| ἔπαινον φέρει τῷ ὑπερβάλλοντα
25	βίον ἔχοντι. οὐκ ἐπὶ τοιούτοις οὖν, οὐκ ἐπὶ πράξεσιν \| ἄλλαις ἐπαινεῖται, ἀλλ’ ἐπὶ τῷ κατορθῶσαι ὅλην ἐκκλησίαν,
26	καὶ οὐ τὴν τυχοῦσαν, ἀλλὰ μεγάλην. \| δύναται δὲ καὶ τοῦτο· 〈τὸ ἐμ〉ὸν κατόρθωμα ἔπαινος τῇ
27	ἐκκλησίᾳ μέγας ἐστίν.
50	{παρὰ σοῦ ὁ ἔπαινός μου \| ἐν ἐκκλ〈ησ〉ίᾳ μεγάλῃ ⟦ἐξομο‐
1	λογή[σω] σοι⟧ } 26 τὰς εὐχάς μου ἀποδώσω ἐνώπιον τῶν φοβου‐ μένων \| αὐτόν.
2	αἱ εὐχαὶ ἐπὶ εὐχαρισ[του]μένοις καὶ προγεγονόσιν ἀπο‐ δίδονται. λέγεται προσευχὴ ἡ \| πρὸς θεὸν ἀναπεμπομένη
3	[πα]ράκλησις. ὅταν δὲ μετὰ ὁμολογίας ἀναπέμπεται, ὅτι ἐὰν τά\|δε μοι ὑπάρξῃ, τάδε ἀποδώσω, {προσευχή ἐστιν} αὕ‐
5	τη δέησις εὐχή ἐστιν. ἀμέλει γοῦν καὶ ὁ Ἰακὼβ \| ἔλεγεν·
5	“ἐὰν δῷ μοι ὁ θεὸς ἄρτ[ο]ν φαγεῖν, πάντ〈ων〉, ὅσα ἐὰν δῷ μοι, δεκάτην ἀποδεκατώσω”. \| αὕτη εὐχή ἐστιν. οὐδεὶς προσ‐
6	ε̣υ̣ξ̣άμενος περί τινος καὶ μὴ λαβὼν αὐτὸ καιρίως ἐρεῖ· “τὰς εὐ\|χάς μου ἀποδώσω”.
7	ἐπερ( )· “ἐνώπιον τῶν φοβουμένων αὐτόν”; —τοῦτο, ἵνα ὠφεληθῶσιν· \| μαθήσονται γὰρ καὶ αὐτοὶ τὰς εὐχὰς ἃς εὔχον‐
8	ται ἀποδιδόναι. δύναται δὲ καὶ “ἐνώπιον τῶν φοβουμέ\|νων”, οὐκ ἐπίπροσ‐	200
9	θεν τῶν θυόντων—οὐδὲ γὰρ οἱ θύοντες δύνανται γνῶναι ποία
10	εὐχα\|ριστία πεπλήρωται, ποία εὐχὴ ἀποδέδοται—, ἀλλὰ ἐπί‐
10	προσθεν τῶν φοβουμένων. 27 φά\|γονται πένητες καὶ ἐνπλησθήσονται. “πλούσιος ὢν” πτωχὸς διὰ τὴν ἡμῶν πτωχείαν \| γέγονεν.
12	οὐ μόνον οὖν πτωχοὺς ἠλευθέρωσεν τούτους ὧν ἕνεκα ὑπέστη ἃ εἴρηκεν, ἀλλὰ \| καὶ ἐκ πεινώντων κεκορεσμένους αὐτοὺς ἀπέδειξεν· ἐστὶν γὰρ καὶ “ἄρτος ζωῆς”, ἐστὶν καὶ \| ἡ σὰρξ
14	αὐτοῦ ἀνβροσία τρο〈φ〉ὴ καὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ θεῖον πόμα. ὅταν
15	οὖν τούτων μετάσχωσιν \| οἱ πλούσιοι ἐκ πτωχῶν διὰ τὴν ἐ‐ κείνου πτωχείαν γενάμενοι, φάγονται καὶ ἐνπλησθή\|σονται.
16	ὅμοιόν ἐστιν τούτῳ τό· “μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην, ὅτι \| αὐτοὶ χορτασθήσονται”· οὐ παυσάμενοι τοῦ ἐσθίειν τὸν τῆς ζωῆς ἄρτον, ἀλλ’ ἐν τῷ μα\|σᾶσθαι καὶ
18	αἰσθητῶς αὐτὸν ἔχουσιν.
18	τῷ ἐνπίνπλασθαι δόξει ἐναντιοῦσθαι τὸ ἐν τῇ Σιρὰ Σο\|‐ φίᾳ λεγόμενον· ἡ Σοφία γὰρ ἐκεῖ· “ὁ τρώγων πάλιν πεινάσει,
20	καὶ ὁ πίνων με πάλιν διψ〈ή〉\|σει”. οὐ τὸ ἀπλήρωτον ὧδε ση‐
20	μαίνει, ἀλλὰ τὸ ἐράσιμον τοῦ πόματος καὶ τῆς τροφῆς. ὁ ἐς\|θίων τὴν σοφίαν οὐ κορέννυταί ποτε, ἀλλὰ ἀεὶ ἐν τῷ πεινᾶν ἐστιν. καὶ ὁ πίνων αὐτὴν \| ὡς θεῖον νᾶμα ἢ οἶνον
22	τρυγηθέντα ἐκ τῆς ἀληθινῆς ἀμπέλου, πάλιν διψᾷ, τουτές\|‐
22	τιν ἀεὶ ἐρᾷ. αὐτὸ οὖν τὸ πάλιν ποθεῖν καὶ ὀρέγεσθαί ἐστιν	202
23	τὸ ἐμπλησθῆναι. διαφορὰ \| πτωχοῦ καὶ πένητος ἐλέχθη πολλάκις· ὁ ἐκ
25	πλούτου εἰς πενίαν ἐλθών, ἐκεῖνος πτωχὸς λέ\|γεται. καὶ
25	ἔχεις καὶ ἀπὸ τῆς γραφῆς αὐτό· “πλούσιοι ἐπτώχευσαν καὶ ἐπείνασαν”. πένης δέ ἐστιν \| ὁ ἐκ πενήτων, ὁ ἀεὶ ἐν τῷ
26	πονεῖν πορίζων τὰ ἀναγκαῖα. κατὰ ἄλλην οὖν καὶ ἄλλην ἐ‐ πί\|νοιαν διαφέρουσιν, ἐπεὶ ὅσον ἐπὶ τῷ λείπεσθαι τῆς δαψι‐ λείας τῶν ποθητῶν ὅμοιοί \| εἰσιν.
28	{καὶ αἰνέσουσιν κύριον οἱ ἐκζητοῦντες αὐτόν} ὡς ἔλε‐ γον περὶ τῆς \| σοφίας, ὅτι πινομένη πάλιν παρασκευάζει
51	διψᾶν τοὺς πεπωκότας, καὶ ὑπὸ θείας \| τροφῆς—τροφή τίς
1	ἐστιν καὶ ἡ εἰσπνοὴ τοῦ ἀέρος. ὅτε δὲ ζῶμεν, τότε εἰσπνέ‐ ομεν, οὐκ ἐνπνεύ\|σαντες ζῶμεν. οὕτως ἔχει καὶ ἡ θεία τρο‐ φὴ καὶ τὸ ἱερὸν πόμα· ἐν τῷ προσάγεσθαι καὶ χο\|ρηγεῖσθαι
3	παρασκευάζει τὴν ὠφέλειαν.
3	〈27 καὶ αἰνέσουσιν κύριον οἱ ἐκζητοῦντες αὐτόν. 〉
3	λέγω· ὁ θεὸς ἀεὶ ἐν τῷ ζητεῖσθαί ἐστιν· κἂν γὰρ εὕρῃ \| τις· εἴρηται γάρ· “εὑρίσκεται τοῖς ἐκζητοῦσιν αὐτόν”. τρό‐
5	πον οὖν τινα ἀεὶ ἐν τῷ ζητεῖσθαί ἐστιν. \| ⟦κἂν μαίνηται
5	Εὐνόμιοσ ⟧ ἔστιν δὲ εὑρεῖν αὐτὸν κατὰ τὴν ἐκ μέρους γνῶσιν καὶ κατὰ τὴν \| ἐκ μέρους προφητείαν, καὶ πάλιν ζητούμενός ἐστιν. καὶ αὐτὸ δὲ τὸ ἐκζητῆσαι τὸν θεὸν ὠφελεῖ. \| τελει‐
7	ότης ἐστὶν τὸ ὅλως ἐν τῷ ἐκζητεῖν θεὸν εἶναι. κἂν μαίνη‐ ται δὲ 〈Εὐνόμιοσ〉 λέγων, ὅτι οὕτω \| τὸν θεὸν ἐπιστάμεθα
8	ὡς αὐτὸς ἑαυτόν. ὁ ἐπιστάμενος τὸν θεὸν ὡς αὐτὸς ἑαυτὸν ἐπίσταται ὁ θεός, \| οὐκ ἐκ μέρους γιγνώσκει, καὶ ψεύδον‐	204
10	ται οἱ εἰρηκότες· “ἐκ μέρους γιγνώσκομεν”. ὁ γι\|γνώσκων
10	τὸν θεὸν ὡς αὐτὸς ἑαυτὸν ἐπίσταται, οὔκ ἐστιν ἐν τῷ ἐκ‐ ζητεῖν αὐτόν· ἔσχεν γὰρ αὐ\|τὸν καὶ ἔχει. ψεύδη οὖν λέγου‐
11	σιν οἱ οὕτω φρονοῦντες. ὅταν οὖν γνῶμεν αὐτὸν ἐν τῷ μέλλον\|‐ τι αἰῶνι ἢ μετὰ πάντας τοὺς αἰῶνας ἐν τῷ ἐσχάτῳ ὀρεκτῷ, ὡς ἐνδέχεται γιγνώσκομεν \| αὐτόν. “ἀγ〈α〉πητοί, νῦν τέκνα θεοῦ ἐσμεν, καὶ οὔπω ἐφανερώθη τί ἐσόμεθα. οἴδα\|μεν ὅτι
14	ἐὰν φανερωθῇ ὅμοιοι αὐτῷ ἐσόμεθα, ὅτι ὀψόμεθα αὐτὸν καθώς
15	ἐστιν”. \| οὐ καθώς ἐστιν αὐτός, ἀλλὰ καθώς ἐστιν τελείῳ γνῶναι. ὅμως κἂν κατὰ τὸ ἐφι\|κτὸν τῇ γενέσει φύσει εἰς εὕρεσιν ἑαυτὸν παράσχῃ, τὸ γνωστὸν αὐτοῦ κατειλήφα\|μεν,
17	“διότι τὸ γνωστὸν τοῦ θεοῦ φανερόν ἐστιν ἐν αὐτῷ”, οὐχ ἁπλῶς αὐτός, ἀλλὰ τὸ γνως\|τόν. γιγνώσκομεν αὐτόν, ὅτι
18	δημιουργός ἐστιν, ὅτι προνοητής, ὅτι ἄτρεπτος, ἀναλλοίω‐
18	τος. \| καὶ θέλω λογικοῦ θεωρήματος ἅψασθαι. αἱ ἀποδείξεις
20	ἐπιστημονικαὶ θεωρίαι εἰσίν· δύο \| γάρ εἰσιν εἴδη συλλο‐
20	γισμῶν—παρε〈ί〉σ〈θ〉ω νῦν μνημονεύειν τοῦ ἐριστικοῦ, τοῦ σοφιστικοῦ—· \| ἐξ ἐνδόξων ἐστὶν ὁ διαλεκτικός, ὃν καλοῦ‐ σιν ἐπιχειρηματικόν. ἐκ τῶν δοκούν\|των τοῖς ἀνθρώποις
22	γίνεται ἡ ἀπόδειξις αὕτη, οὐκ ἐκ τῆς φύσεως τῶν πραγμάτων. \| ὁ ἀποδεικτικὸς ἐξ αὐτῶν τῶν πραγμάτων, οὐκ ἐκ τῆς ἐπικρί‐ σεως τῶν ἀνθρώπων, ἀλλ’ ἐκ \| τῆς ὑπάρξεως τῶν ὑποκειμένων,
25	περὶ ὧν τὴν θεωρίαν τὴν ἐπιστημονικὴν λαβεῖν \| θέλομεν.	206
25	ἀδύνατον οὖν ἐστιν ἐξ ἀποφάσεων ἀπόδειξιν ἀναντίρρητον γενέσθαι. \| ἐκ καταφάσεών εἰσιν αἱ ἀποδείξεις· μὴ γὰρ ἐ‐
26	ὰν θέλω ἀποδεῖξαι ὅτι ὁ ἄνθρωπος λογικός ἐστιν, 〈λέγω ὅ‐
52	τι· οὐκ ἄψυχός ἐστιν〉· \| καὶ τὰ μὲν ἄλλα γὰρ πολλά εἰσιν
1	μὴ 〈ἄψυχα〉, καὶ τὰ 〈ἄλογα〉. δεῖ με τοίνυν ἀποδεῖξαι τοῦ‐ το· ὁ ἄνθρωπος \| δεκτικός ἐστιν ἐπιστημῶν. πᾶν τὸ ἐπιστη‐ μῶν δεκτικόν, λογικόν. ὁ ἄρα ἄνθρωπος \| λογικός ἐστιν.
3	κἂν οὖν ἔχωμεν περὶ θεοῦ γνῶσιν, κἂν τελεία ᾖ{ν}, ἐξ ἀποφάσεων αὐτὴν \| ἔχομεν λέγοντες ὅτι ἀσώματος. τὸ ἀσώματον
5	δέ ἐστιν ἀπόφασις σώματος. ἐστὶν ἀθα\|νασία, ἄναρχος, ἀν‐
5	αλλοίωτος. κἂν ἐπὶ τέλει οὖν τῶν πραγμάτων ὑπαρχθῇ γνῶ‐ σις \| τελεία περὶ θεοῦ, οὐκ ἐκείνη ἐστίν, ἣν αὐτὸς ὁ θε‐ ὸς περὶ ἑαυτοῦ ἔχει· μὴ γὰρ ἀναιρέσει γενητοῦ οἶδεν \| ἑ‐
7	αυτὸν ἀγένητον, ὡς βούλονται αὐτοὶ οἱ Εὐνομιανοί· μὴ γὰρ στερήσει θανάτου οἶδεν ἑαυτὸν \| ἀθάνατον. ἡμεῖς ἐκ στε‐
8	ρήσεως ὧν ἴσμεν οἴδαμεν τί ἐστιν ἀθάνατος. οὐκ ἔχομεν \| δὲ κατὰ ἐπιστημονικὴν γνῶσιν ἐπιβαλεῖν εἰς τὸ ἀντικειμένως
10	τῷ θανάτῳ λεγόμε\|νον, καὶ στερήσει θανάτου λέγομεν αὐτόν, ἀποφάσει θανάτου, καὶ πάντα, οἷον ἀόρατος· \| οὐ κατὰ κατά‐
11	φασίν τινα μανθάνομεν αὐτὸν ἀόρατον, ἀλλ’ ἐπεὶ ἴ〈σ〉μεν τί ἐστιν ὁρατόν, \| αἴσθησιν ἔχοντες καὶ ὄψιν ἔχοντες, στε‐ ρήσει τῆς καταστάσεως ταύτης λαμβάνο\|μεν τὸ ἀόρατον.
13	ταῦτα λέγω διὰ τοὺς Εὐνομίου, ὅτι ἀδύνατον τὴν αὐτὴν θεοῦ γνῶσιν \| ἔχειν περὶ θεοῦ. οὐκ ἐκείνη ἐστίν, ἣν αὐ‐
14	τὸς ὁ θεὸς περὶ ἑαυτοῦ ἔχει. καὶ ἄλλο· ἡ ἡμετέρα γνῶσις
15	διάθε\|σίς ἐστιν ψυχῆς. αἱ δὲ διαθέσεις δέχονται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον. ἡ δὲ θεοῦ γνῶσις, ἣν ἔχει \| ἤτε περὶ ἑαυτοῦ	208
16	ἢ περὶ ἄλλου τινός, οὔκ ἐστιν διάθεσις· οὐσιώδης ἐστίν. καὶ ὥσπερ θερμὸν \| λέγω καὶ τὸ πῦρ, λέγω καὶ τὸ ὕδωρ τὸ
17	θερμανθέν, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ δέχεται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον. \| διὸ καὶ ἀποβαλεῖν αὐτό ποτε δύναται καὶ ἀναλαβεῖν. τὸ δὲ ἐν τῷ πυρὶ θερμὸν οὐ δέχεται τὸ \| μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον·
19	οὐσιῶδες γάρ ἐστιν. ἡ τοῦ θεοῦ γνῶσις οὐσιώδης ἐστὶν ὥστε
20	ἀσύνκριτός \| ἐστιν τῇ κατὰ διάθεσιν γνώσει. τὰ δὲ ἀσύνκρι‐
20	τα οὐ δέχονται ὁμοιότητα. ταῦτα δὲ οὐ \| ματαίως λέγουσιν· ἐπεὶ γὰρ κατασκευάζει
21	ὁ λόγος ὁμοούσιον τῷ πατρὶ τὸν υἱὸν εἶναι καὶ τῆς αὐτῆς \| θεότητος ἐκ τοῦ γιγνώσκεσθαι ὑπὸ τοῦ πατρὸς καὶ γιγνώσκειν τὸν πατέρα, θέλουσιν κοινοποιῆσαι \| τὴν γνῶσιν αὐτοῦ τῇ
23	ἡμετέρᾳ λέγοντες ὅτι· “ὡς ἡμεῖς γιγνώσκομεν τὸν θεόν, καὶ ἐκεῖνος γι\|γνώσκει, ὅτι ἡμεῖς τελείως αὐτὸν ἐπιστάμεθα,
24	ὡς αὐτὸς ἑαυτόν. καὶ ὁ υἱὸς οὕτως ἔχει περὶ αὐτοῦ τὴν \|
25	γνῶσιν. ὅθεν οὐ διοίσει ἡμῶν”.
25	27 ζήσονται αἱ καρδίαι αὐτῶν εἰς αἰῶνα αἰῶνος. \| πολλάκις τὰ συμβεβηκότα ὁμωνύμως καλεῖται ἐκείνοις οἷς συμβέβηκεν. λέγομεν οὐσίαν \| εἶναι ψυχῆς· ὅταν λέγῃ ὁ θε‐
27	ὸς λόγος· “μὴ φοβεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, \|
53	τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι”. τὸ ὄνομα οὖν τὸ ψυχὴ οὐσίαν ὧδε δηλοῖ. καὶ ὅταν \| λέγῃ· “πνεύματα καὶ
2	ψυχαὶ δικαίων, εὐλογεῖτε τὸν κύριον”, οὐσίαν δηλοῖ.
2	σημαίνει γὰρ τὸ ὄνομα τῆς \| ψυχῆς πολλάκις συμβεβηκός	210
3	τι τῇ ψυχῇ· ὅταν γὰρ λέγηται ἐν τῇ Ἰησοῦ Σοφίᾳ· “ψυχὴ πονηρὰ \| ἀπολεῖ τὸν κτησάμενον αὐτήν”, τὴν διάθεσιν καὶ
5	τὴν νόησιν “ψυχὴν” ὀνομάζει· ὁ γὰρ κτησάμενος \| αὐτὴν
5	ἡ ψυχή ἐστιν, ὁ ἄνθρωπός ἐστιν. καὶ ἔτι· “τὰς ψυχὰς ὑμῶν {ἐν ἠγγικόσιν} 〈ἡγνικότες ἐν〉 τῇ ὑπακοῇ \| τῆ〈σ〉 ἀληθεία〈σ〉”.
6	ἀπὸ τούτου παρωνόμασται κἀκεῖνο· “σὺ δέ, ἄνθρωπε ἰσόψυ‐ χέ μου”, ὁ ἴσην μου ἔχων \| προαίρεσιν. καὶ πάλιν ἐὰν λέ‐
7	γηται ὅτι· “καὶ φάγῃ σταφυλὴν ὅσον ἐμπλήσεις ψυχήν”, ψυ‐ χὴν ὧδε \| τὴν ὀρεκτικὴν λέγει δύναμιν. οὐ πάντα οὖν τὰ λεγόμενα τὰς ὑποκειμένας οὐσίας δηλοῖ, \| ἀλλ’ ἔστιν ὅτε
9	καὶ τὰ συμβεβηκότα αὐταῖς σημαίνει. συμβέβηκεν δὲ ἀνθρώ‐
10	πῳ τὸ γιγνώσκειν θεόν. διὸ \| γνῶσις οὐ λέγεταί ποτε ὁ ἄν‐
10	θρωπος, ἀλλὰ γιγνώσκων. οὐχ ὁμωνυμεῖ ὧδε τὸ συμβεβηκὸς τῷ ὑπο\|κειμένῳ. ὁ δὲ σωτὴρ λέγεται καὶ σοφὸς καὶ σοφία, καὶ γνῶσις καὶ γνῶσιν ἔχων, καὶ δικαιοσύνη \| καὶ δίκαιος,
12	καὶ οὐ λέγω ὧδε συμβεβηκὸς καὶ ὑποκείμενον, ἀλλ’ ἐκ παρ‐ αλλήλου διὰ δύο ὀνομάτων τὸ αὐτὸ \| σημαίνεται· ἐὰν γὰρ
13	λέγω ὅτι ὁ σωτὴρ δικαιοσύνη ἐστίν, οὐχ ἕξιν αὐτὸν λέγω, οὐ διάθεσιν, καὶ ἐὰν λέγω \| αὐτὸν δίκαιον—“ὑμεῖς δὲ τὸν
14	δίκαιον ἠρνήσασθε”—, οὐ τὸν ποιὸν λέγω, ἀλλὰ τὴν δικαιο‐
15	σύνην. δίκαιον οὕτω \| καὶ ἐπὶ τοῦ θεοῦ καθόλου λέγομεν.
15	οὐ λέγω τὸν θεὸν δίκαιον εἶναι τῷ μετέχειν δικαιοσύνης, ἀλλὰ τῷ \| χορηγεῖν δικαιοσύνην.
16	καὶ ἡ ψυχὴ δὲ ἡ κατ’ οὐσίαν οὐ δέχεται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον. ἐκείνη δὲ ἡ \| ψυχή, καθ’ ἣν λέγονταί τινες καλό‐
16	ψυχοι, δέχ〈ε〉ται. ἡ διάθεσις ἄρα ὁμωνύμως τῇ οὐσίᾳ \| “ψυ‐	212
18	χὴ” καλεῖται.
18	ἡ καρδία καὶ ὁ νοῦς ταὐτὸν σημαίνει· ὅταν γὰρ λέγῃ· “ὅπου ὁ θησαυρός, \| ἐκεῖ καὶ ἡ καρδία σου ἔσται”, ἐκεῖ
19	καὶ ὁ νοῦς σου. “μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ”. ταὐτὸν
20	οὖν ἐστιν εἰπεῖν \| νοῦν καὶ καρδίαν. οὐκ ἐπὶ πάντων δέ,
20	ἀλλ’ ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων. ἴδε· ἡ τοῦ ἀνθρώπου ψυχὴ καὶ ὁ νοῦς ἀθάνατά \| ἐστιν. εἰ ἀθάνατόν ἐστιν, ζητεῖται, ἢ ἕτερον καὶ ἕτερόν ἐστιν. καὶ ὁ ἁμαρτωλὸς δὲ ἀθάνατον ἔχων \| ψυχὴν
22	οὐδέποτε ἀπόλλυται· οὐ γὰρ προσεκτέον τοῖς λέγουσιν ὅτι αἱ τῶν φαύλων ψυχαὶ εἰς \| τὸ μὴ ὂν καταστρέφουσιν, ὡς βού‐
23	λονται παρ’ Ἕλλησιν Στοϊκοί, παρὰ δὲ δῆθεν Χριστιανοῖς οἱ \| Ἱερακ{α}ῖται. ἀθάνατος οὖν ἐστιν ἡ ψυχὴ καὶ ἔχει
25	φυσικὸν ζῆν καθ’ ὃ κινεῖται. ἔστιν δὲ καὶ τὸν \| ἁμαρτωλὸν
25	ἔχειν ταύτην τὴν ζωὴν καθ’ ἣν ἀθάνατός ἐστιν. οὐ περὶ ταύ‐ της νῦν τῆς ζωῆς \| τῆς φυσικῆς λέγει ὅτι· “ζήσονται αἱ καρ‐
26	δίαι αὐτῶν”, ἀλλὰ κατὰ τὴν ζωὴν ἐκείνην, ἣν ὁ πιστεύων \| ἔχει καὶ ὁ γιγνώσκων τὸν θεὸν ἔχει. εἰ ζῶσιν αἱ καρδίαι εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος κατὰ τὴν \| μακαρίαν ζωήν, φανερὸν
54	ὅτι καὶ καὶ κατὰ τὴν οὐσιώδη ζωὴν ἀεὶ μένουσιν, ἥτις \| κοι‐
1	νὴ ἁμαρτωλῶν καὶ σπουδαίων ἐστίν.
1	καὶ ὥσπερ λέγω πάντας ὄψιν ἔχειν, ὅταν ζῷα ὦσιν ὄψιν ἔ\|‐ χοντα, λέγω δὲ ὄψιν ἔχειν προηγουμένως τὸν καλῶς ὁρῶντα, οὐκ ἂν δὲ καλῶς ἐθεώρει, εἰ μὴ \| εἶχεν τὸ ὁρᾶν, καὶ πάλιν	214
3	οὐκ ἂν κακῶς ἐθεώρει, εἰ μὴ εἶχεν τὸ ὁρᾶν. ἔχει τοίνυν καὶ ἡ ψυχὴ καὶ ἡ \| καρδία τὸ ζῆν ἀεί, κἂν φαύλη κἂν σπου‐
4	δαία ᾖ. προλαμβάνει δὲ τὸ 〈φυσικὸν〉 ζῆν· οὐκ ἂν γὰρ ἠδύ\|‐
5	νατο κατὰ θεὸν ζῆν καὶ κατὰ πίστιν ζῆν, εἰ μὴ ἦν ἀθάνατος,
5	εἰ μὴ εἶχεν ζωὴν οὐσιώδη. αἱ \| 〈καρδ〉ίαι οὖν αὐτῶν τούτων τῶν φαγόντων καὶ ἐνπλησ‐ θέντων, τῶν φοβουμένων τὸν θεὸν \| καὶ αἰνούντων αὐτόν, ζή‐
7	σ〈ον〉ται οὐκ ἐπὶ ἕνα αἰῶνα, ἀλλ’ “εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰ‐ ῶνος”. πλῆθος δὲ αἰ\|ώνων σημαίνεται· οὐ γὰρ εἶπεν· “εἰς
8	τὸν αἰῶνα {τοῦ αἰῶνος}”. καὶ ὥσπερ “σάββα〈τα〉 σαββάτων” λέγεται καὶ “ἐνι\|αυτὸς ἐνιαυτῶν” ὁ τοσαῦτα ἔτη ἔχων ὅσαι
9	εἰσὶν ἡμέραι τοῦ ἐνιαυτοῦ, ζήσεται “εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰ‐
10	ῶ\|νος”.
10	28 μνησθήσονται καὶ ἐπιστραφήσονται πρὸς κύριον πάντα
10	τὰ πέρατα τῆς γῆς. προφη\|τεύει περὶ τῆς σωτηρίας πάντων τῶν ἀνθρώπων· δεῖ γὰρ ὑπαρχθῆναι ἐκεῖνο, περὶ οὗ πάλιν ἐν ἄλλῳ \| ψαλμῷ οὗ‐
12	τος ὁ ἅγιος λέγει· “πάντα τὰ ἔθνη, ὅσα ἐποίησας, ἥξουσιν καὶ προσκυνήσουσιν ἐνώπιόν σου”· \| μὴ γὰρ ἐποίησεν ὁ θεὸς
13	τὰ λογικά, ἵνα ἁμαρτάνωσιν, ἵνα ἀντιθέους ἀναστήσαντες τούτοις \| λατρεύωσιν, 〈ἀλλὰ〉 ἵνα θεὸν τιμῶσιν. καὶ ἐπεὶ
15	ἡ πρόθεσις τοῦ πεποιηκότος αὕτη, ἐμεσολάβησεν δὲ πρό\|θεσις
15	τῶν γεγενημένων, δεῖ τὴν τοῦ θεοῦ κρατῆσαι. ὅταν οὖν μνησθῇ, ἡμεῖς δὲ παρέχομεν τὴν αἰτίαν \| τοῦ	216
16	μνησθῆναι· μνημονεύει γὰρ τῶν μνημονευόντων, ὡς γιγνώσκει τοὺς ἐπισταμένους. \| ὅταν ἡμεῖς μνησθῶμεν, τότε μνημονεύ‐
17	ει ἡμῶν καὶ καλεῖ ἡμᾶς εἰς σωτηρίαν. τὸ “ἐπιστρα\|φήσονται” δείκνυσιν ὅτι οὐδεὶς κατὰ οὐσίαν κακός ἐστιν, ἀλλὰ κατὰ προαίρεσιν. εἰ δὲ ἴσχυσεν τὸ \| κα‐
19	κὸν ἐλάσαι τὴν προαίρεσιν εἰς ἄλλο τι ἄλλως, ἰσχύσει τὸ
20	ἀγαθὸν ἀνακαλέσασθαι αὐτὴν \| εἰς τὴν προτέραν κατάστασιν.
20	28 καὶ προσκυνήσ〈ου〉σιν ἐνώπιον αὐτοῦ πᾶσαι αἱ πατρι‐ αὶ τῶν \| ἐθνῶν.
21	μετὰ τὸ ἐπιστραφῆναι προσκυνοῦσιν. οὐ πρῶτον προσκυνοῦ‐ σιν, εἶτα ἐπιστρέ\|φονται. προκοπὴν οὖν αὐτῶν σημαίνει. μέ‐ γα δέ ἐστιν τὸ ἐνώπιον θεοῦ προσκυνῆσαι. ἐκεῖνος \| ἐνώπιον
23	αὐτοῦ προσκυνεῖ ὁ προσκυνῶν αὐτὸν ὡς δεῖ. λοιπὸν τὴν αἰτίαν· “ὅτι” αὐτοῦ ἐστιν \| “ἡ βασιλεία”.
24	βασιλείαν ὧδε λέγει οὐ τὴν ἀρχήν, ἀλλὰ τοὺς βασιλευομένους,
25	καθ’ ὃ λέγεται· “ἐν τῷ \| συναχθῆναι λαοὺς ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ
25	βασιλείας τ〈οῦ〉 δουλεύειν τῷ κυρίῳ”. εἰ ἦσαν ἐκ κατασκευ‐ ῆς φαῦ\|λοι, ἄλλου ἦσαν.
26	29 καὶ αὐτὸς δεσπόζει τῶν ἐθνῶν. ἐπεὶ αὐτοῦ{ς} ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ αὐτὸς τὰ ἔθνη \| πε‐
27	ποίηκεν, καὶ δεσπότης αὐτῶν ἐστιν. πρὸς τὸν δεσπότην οὖν ἑαυτῶν ὑποστρέφουσιν. οὐ \| πλουτίζουσιν τὸν θεὸν ἐπιστρέ‐
28	ψαντ〈εσ〉· αὐτοῦ γάρ εἰσιν.	218
55	30 ἔφαγον καὶ προσεκύνησαν \| πάντες οἱ πίονες τῆς γῆς.
1	τοῦτο διαφό〈ρ〉ως ἐκλαβεῖν δεῖ. πολλάκις ἀπὸ τῶν προ‐ τέρων \| ὀνομασίαι γίνονται τῶν μνημονευομένων· ὡς ἐὰν λέ‐ γῃ· “αἱ πόρναι καὶ οἱ τελῶναι προάγουσιν \| ὑμᾶς ἐν τῇ βα‐
3	σιλείᾳ”. “μὴ πλανᾶσθε· οὔτε πόρνοι βασιλείαν θεοῦ κληρονο‐ μοῦσιν”. πῶς οὖν προάγουσιν; \| ἀπὸ τῆς προτέρας ὀνομασίας
4	αὐτοὺς δηλοῖ· αἱ ποτὲ πόρναι καὶ οἱ ποτὲ τελῶναι μεταβαλόν‐
5	τες προ\|άγουσιν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοὺς φαύλους Ἰουδαίους. καὶ ἔτι· “οἱ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐξελεύσονται εἰς τὸ \| σκό‐
6	τος τὸ ἐξώτερον”. εἰ βασιλείας εἰσὶν υἱοί, πῶς ἔξω γίνον‐ ται; οἱ ποτὲ υἱοὶ βασιλείας. οὕτω καὶ \| ἐνταῦθα· οἱ ποτὲ
7	πίονες τῆς γῆς. οἱ τὰ γήινα φρονοῦντες, οἱ τὰ ἔργα τῆς σαρκὸς περιέπον\|τες καὶ ζῶντες κατὰ σάρκα καὶ μὴ κατὰ πνεῦ‐ μα, πίονες ἦσαν τῆς γῆς. ἀλλ’ οἱ μετανο\|ήσαντες—εἰ γὰρ
9	ἐπέστρεψεν πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς, εἰσὶν δὲ καὶ οὗτοι
10	ἀπὸ τῶν περάτων \| τῆς γῆς—φαγόντες τὴν πνευματικὴν τρο‐ φὴν ἀπέστησαν τοῦ εἶναι πίονες τῆς γῆς \| καὶ γέγοναν, ἵν’
11	οὕτω φράσω, πίονες τῶν οὐρανῶν καὶ προσκυνοῦσιν λοιπὸν ἐπαινετὴν προς\|κύνησιν.
12	δυνατὸν δὲ καὶ ἄλλως λαβεῖν “πίονας γῆς”· οἱ ἄνθρωποι ἐνίοτε τῆς τοῦ θεοῦ πιότητος πρό\|τερον ἔχοντες πίονές εἰ‐
13	σιν. “ὡσεὶ στέατος καὶ πιότητος ἐμπλησθείη ἡ ψυχή μου”. οἱ οὕτω \| γοῦν πίονες τῆς γῆς, οἱ λιπαροί, οἱ ἰκμάδα ἔχον‐
15	τες ζωτικήν, φαγόντες προσκυνοῦσιν. \| ἡ τροφὴ παρασκευά‐
15	ζει αὐτοὺς εἰς τὸ εἶναι προσκυνητάς· εἰ γὰρ προσκυνητ〈α〉ὶ γίνονται οἱ \| “πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ” προσερχόμενοι θεῷ,	220
16	τροφὴ δὲ καὶ τὸ πνεῦμα καὶ ἡ ἀλήθεια, τραφέντες ἀληθι\|‐ νοὶ προσκυνηταὶ ἔσονται. 30 ἐνώπιον αὐτοῦ προπεσοῦνται πάντες οἱ καταβαίνον\|τες
18	εἰς τὴν γῆν.
18	δύναται τοὺς καταβαίνοντας εἰς τὴν γῆν πάντας τοὺς ἀγγέ‐ λους λέγειν \| τοὺς εἰς διακονίαν ἀποστελλομένους.
19	δύναμαι τοῦτο· λέγει· εἰ καὶ ἀποστέλλονται εἰς διακονί‐
20	αν \| τινὲς σωτηρίας, ἀλλ’ οὐκ αὐτοὶ σωτῆρές εἰσιν. εἷς ἐσ‐ τιν μόνος ὁ ἀποσταλεὶς σωτήρ. μή τις \| οὖν νομιζέτω πάντα
21	τὸν ἀποστελλόμενον εἰς τὴν γῆν ἰσότιμον εἶναι· οὗτοι γὰρ προς\|κυνοῦσιν. “ἐνώπιον αὐτοῦ προσκυνήσουσιν πάντες οἱ κατα‐ βαίνοντες εἰς τὴν γῆν”. κήρυκές \| εἰσιν τοῦ σωτῆρος.
23	ἐὰν δέ τις ὑπαινιττόμενος καὶ τὸν περὶ τῆς λογικῆς τοῦ ἀνθρώπου ψυχῆς \| 〈λόγον〉 λέγῃ, ὅτι καὶ αὗται καταβαίνουσιν
24	{ἐκ τῆς γῆς} εἰς τὴν γῆν, πρῶτον μὲν τοῦτο ἐρεῖ· οὐκ αἱ
25	πεσοῦ\|σαι προσκυνοῦσιν, ἀλλ’ αἱ καταβαίνουσαι· οἷος ἦν ὁ Ἰωάννης, οἷος ἦν Ἰακὼβ οἱ καταβαίνοντες \| εἰς γῆν· ἀπο‐
26	σταλέντες γὰρ κατέβησαν, οὐκ ὀλισθήσαντες ἔπεσαν, οὐκ ἄλλος αὐτοὺς κατέ\|σπασεν· εἰσὶν γὰρ κατασπασθέντες τῇ οὐρᾷ τοῦ δράκοντος, ὡς ἐν Ἀποκαλύψει λέγεται· \| “τῇ οὐρᾷ ἑαυτοῦ
28	ὁ δράκων τὸ τρίτον τῶν ἀστέρων 〈τοῦ οὐρανοῦ〉 ἔσυρεν”· εἴ‐ ρηται γάρ· ἐν διδασκαλίᾳ καὶ προφη\|τείᾳ “διδάσκων ἄνομα,
29	οὗτος ἡ οὐρά”. οὔκ ἐστιν ἡ οὐρὰ ὁ ὀρθὸς διδάσκαλος· κεφαλή
56	ἐστιν. \| ὁ δὲ ἐκπίπτων τῆς ὀρθῆς διδασκαλίας καὶ προφητεί‐ ας οὐρά ἐστιν· ἐπακολούθημα γάρ ἐστιν τὸ κακὸν \| τῷ ἀγαθῷ.	222
2	30 καὶ ἡ ψυχή μου αὐτῷ ζῇ.
2	ταῦτα λέγει ὁ ἄνθρωπος ὁ κυριακός· ἡ ψυχή μου οὐχ ἁπλῶς ζῇ, \| ἀλλὰ αὐτῷ· ὁ ναὸς γὰρ αὐτοῦ εἰμι.
3	δυνατὸν δὲ καὶ μεταβολὴν προσώπου γεγονέναι, ὡς τὸν ᾄ‐ δοντα \| τὸν ψαλμὸν Δαυὶδ ταῦτα λέγειν· ἡ ψυχή μου οὐκ ἄλλῳ
4	τινὶ ζῇ. εἰσὶν δὲ ζῶντες ἁμαρτίᾳ, πλούτῳ. \|
5	31 καὶ τὸ σπέρμα μου δουλεύσει αὐτῷ. τὸ σπέρμα τὸ ἐμόν, τὰ γεννήματα τὰ ἐμά, αὐτῷ δου\|λεύει·
6	εἰ γὰρ ἡ ψυχή μου αὐτῷ ζῇ, τὰ ἐμὰ τέκνα τὰ κατὰ ἀρετὴν \| δουλεύσει αὐτῷ.
7	31 ἀναγγελήσεται τῷ κυρίῳ γενεὰ ἡ ἐρχομένη. τὸ ὄνομα τῆς γενεᾶς πολλὰ ση\|μαίνει. διὰ δὲ τοῦ εἰπεῖν
8	“ἡ ἐρχομένη” τὴν ἀπὸ τῶν ἐθνῶν δηλοῖ κλῆσιν· ἐξεβλήθη γὰρ καὶ ἡ γενεὰ \| μοιχαλὶς καὶ διεστραμμένη, γενεὰ σκολιὰ καὶ
10	πονηρά. “γενεὰ πορεύεται καὶ γενεὰ ἔρχεται”. \| πορεύεται
10	ἡ προτέρα, ἡ ἐκ περιτομῆς, ἔρχεται ἡ κληθεῖσα ὑπὸ τοῦ σωτῆ‐ ρος διὰ τοῦ εὐαγγελίου. \| ἐὰν δὲ λέγω τὴν ἐκ περιτομῆς ἐκ‐
11	βάλλεσθαι, οὐχ ὅτι περιτομὴν ἔχει, ἀλλὰ ὅσοι τὴν αὐτὴν αὐ‐ τοῖς \| ἔχουσιν πρᾶξιν καὶ κακίαν, κἂν Ἕλληνες ὦσιν, σὺν αὐτοῖς ἐκβάλλονται. καὶ ὅσοι ἐκ περι\|τομῆς προσήκαντο τὸ
13	εὐαγγέλιον, μετὰ τῆς τῶν ἐθνῶν ἐκκλησίας ἀριθμοῦνται· ὥσπερ γὰρ \| πρότερον πρὸ τῆς ἐπιδημίας οἱ προστιθέμενοι τῷ νόμῳ	224
15	τοῦ θεοῦ προσήλυτοι ἐγίνοντο τῶν \| Ἰουδαίων, οὕτω νῦν Ἰου‐
15	δαῖος ἐὰν πιστεύσῃ τῷ εὐαγγελίῳ καὶ τῷ θεῷ, τοῦ εὐαγγελίου προς\|ήλυτος γίνεται τοῦ{ς} τῶν {Ἰουδαίων} ἐθνῶν. ἐπερ()· “ἀναγγελήσεται τῷ θεῷ”; —μή σε ταραττέτω \| ἡ
17	λέξις. καὶ ἐν Ἰηρεμίᾳ λέγεται· “πρὸς σὲ ἔθνη ἥξουσιν καὶ ἐροῦσιν· ὡς ψευδῆ”. ἰδοὺ ἀναγγέλη \| τῷ κυρίῳ. τάδε τῷ κυ‐
18	ρίῳ ἀκούεις ἀναγγέλλεσθαι, οὐχ ἵνα μάθῃ—ἐπεὶ ματαίως καὶ τὰς εὐχὰς ἀναπέμ\|πομεν, ὡς ἔδοξέν τισιν αἱρεθικοῖς ὅτι·
20	εἰ οἶδεν τὰ ἡμῶν ὑπὲρ ἡμᾶς, οὐδὲ χρῄζει ὅλως ἵνα \| εὐχώμε‐
20	θα—, ἀλλὰ ἡ προαίρεσίς ἐστιν ἡ φανερουμένη. 32 καὶ ἀναγγελοῦσιν τὴν δικαιοσύ\|νην αὐτοῦ λαῷ τῷ τεχ‐
21	θησομένῳ, ὃν ἐποίησεν ὁ κύριος. οἱ πίονες οἱ προσκυνοῦντες καὶ καταβαίνον\|τες ἐν τῇ γῇ,
22	ἀναγγελοῦσιν τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ λαῷ τῷ τεχθησομένῳ, τῷ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν \| τῷ τεχθησομένῳ κατὰ ἀρετήν, τῷ τεχθησομένῳ “ἐξ ὕδατος καὶ πνεύματος”. τοῦτον δὲ ὁ κύριος ἐποί\|ησεν.
24	τὴν ποίησιν ὧδε οὐ τὴν δημιουργίαν λαμβάνομεν· πάντας γὰρ
25	ἐποίησεν, ἀλλ’ ἐποίη\|σεν αὐτὸν λαόν, καλῶν τὸν οὐ λαὸν λα‐
25	όν· καὶ γὰρ τοὺς πρότερον ἐξελέξατο οὐχ ὡς ἔτυχεν, ἀλλὰ \| διὰ τὴν καλλονὴν ἐκείνου. ὅταν τοίνυν καὶ οἱ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν κληθέντες εἰς τὸ εὐαγγέλιον \| καλλονὴν τὴν ἐν ἀρετῇ ἐπιδέ‐
27	χονται, τότε γίνονται ὑπὸ θεοῦ λαός, ὡς περὶ 〈αὐ〉τοῦ κεῖσ‐	226
27	θαι κἀ\|κεῖνο· “καὶ λαὸς ὁ κτιζόμενος αἰνέσει τὸν κύριον”.	228

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56