DIDYMUS CAECUS :: Commentarii in Ecclesiasten (7–8.8)

TLG 2102 006 :: DIDYMUS CAECUS :: Commentarii in Ecclesiasten (7–8.8) DIDYMUS CAECUS Scr. Eccl. (Alexandrinus: A.D. 4) Commentarii in Ecclesiasten (7–8.8) Source: Kramer, J., Krebber, B. (eds.), Didymos der Blinde. Kommentar zum Ecclesiastes, pt. 4 [Papyrologische Texte und Abhandlungen 16] Bonn: Habelt, 1972: 2–154. Citation: Codex page — (line)

	ἀγαθὸν ὄνομα ὑπὲρ ἔλαιον καὶ ἡμέρα τοῦ θανάτου ὑ[πὲρ
11	ἡ]μέραν γενέσεως αὐτοῦ. \| προτρέπει ἐπιμέλεσθαι καλῆς φήμης. εἴρηται γὰ̣[ρ· “φήμη] ἀ̣γαθὴ πιαίνει ὀστᾶ”. καὶ εἰώ\|θαμεν̣ λ̣έγειν καλὸν ὄνομα κεκτῆσθαι τοὺς ἀρε[τῆς ἐπ]ιμελο‐ μένους καὶ κα\|κὸν ὄνομα λαμβάνειν τὸν φαύλως διάγοντα. προτρέπεται οὖν
15	φήμης ἐπι\|μέλεσθαι. ὑπὲρ γὰρ τὸ ἔλαιον τὸ δοκοῦν ἡδὺ εἶναι ἀγαθόν ἐστιν
15	τὸ ὄνομα τοῦτο. \| ἐπερ()· φανερὸν τὸ ῥητόν; ἐλεειν̣ο̣ὶ δοκοῦσιν οἱ ἐν τῷ βίῳ εὖ διάγοντες— \| ἔστιν δὲ μετὰ κακοδο‐ ξίας τοῦτο ἔχειν· οἷος ἦν ὁ μετὰ Λαζάρου μνημονευ\|θεὶς πλούσιος καὶ ὁ μὲν ἀκούσας· “ἄφρων, ταύτῃ τῇ νυκτὶ ἀπαιτοῦσιν \| τὴν ψυχήν σου ἀπὸ σοῦ.
19	ἃ δὲ ἡτοίμασας, τινί ἔσται;”
20	τούτου οὖν τοῦ δοκοῦντος \| ἐλαίου τὸ ὄνομα τὸ ἀγαθὸν προτιμᾶτε καὶ προκρί‐ νετε. δυνατὸν δὲ τὸ ὄνομα \| τὸ καλὸν ἀναλαβεῖν, τὸ αἱρετὸν ὄνομα τοῦ θεοῦ χρη‐
21	ματίζειν. ἵνα μὴ τὸ ὄνο\|μα ψιλὸν ᾖ{ν}, τὸ ὄνομα τὸ ἀγαθὸν κ[α]τὰ ἀρετὴν συνίστα‐ ται. σὺν καμάτῳ δὲ καὶ \| πόνῳ καὶ ἱδρῶτι τοῦτό τις κτᾶτα[ι. τ]ὸ δὲ ἐκ τοῦ παραχρῆμα γινόμενον ἡδὺ \| ἀκμητὶ πολλάκις παραγ[ί]νεται καὶ ἔξωθεν τῆς αὐ‐
25	τῶν σπουδῆς. τοῦτό ἐ[σ]τ̣ι̣ν̣ \| ὃ παραιτεῖται ὁ ἅγιος λέγ[ω]ν· “ἔλαιον ἁμαρ‐ τωλῶν μὴ λιπανάτω τὴν κεφα\|λήν μου”, ὃ νομίζουσιν αὑ̣[το]ῖ̣ς̣ ἡδὺ καὶ ἐλαι‐ 〈οῦ〉ν αὑτούς, μὴ ὑπαρξάτω μοι. μὴ γὰρ πᾶ\|σα φήμη ἐπαινετή ἐστ[ι]ν.	2
197	τὸ δὲ ὄνομα ὧδε ἴσον φήμῃ δύναται. πολλοί εἰσιν \| εὐφημού[μενοι, οἳ δύ‐ νανται] καταπονεῖν ἄλλους, ὅτι πλούσιοι, ὅτι ἄρχοντες. \| τοῦτο οὖν τ[ὸ ὄνο‐
2	μα οὐχ ὑπὲρ ἔλαιόν ἐσ]τ̣ιν. οὐδὲ γὰρ ἄλλο τοῦ ἐλέους ἐστίν. τὸ δὲ ἀληθῶς \| αἱρετὸν καὶ τ̣[..... ..... .....]ετ̣ον φέρων τῷ κεκτημένῳ ὑπὲρ τὰ ἥδεα \| τοῦ βίου ἐστ[ίν. ὁμοίως λέγει περὶ ἡ]μέρας, ὅτι οἱ ὄντως τὰ πρεσβεῖα φέροντες κατὰ
5	τὸν \| ἔσω ἄνθρωπον κ̣[αὶ οἱ ἄ]γον[τες] “βίον ἀκηλίδωτον” ἀγαθὸν ὄνομα ἔχου‐ σιν. καὶ τοῦτό \| ἐστιν τὸ ὑπὲρ ἔ̣[λ]α̣ι̣ον, ὑπὲ[ρ τὰ] ἥδεα. ἐνίοι δὲ κτῶνται τὸ ὄνομα τοῦτο οὐκ ἐξ ἔρ\|γων, οὐκ ἐκ βίου, ἀλλ’ ἐ̣κ πρ[.....]θης καὶ σπου‐ δῆς τινων. οὐκ ἔστιν ἐκεῖνο τὸ \| ὄνομα αἱρετώτερον το[ῦ ἐλαίου]. ἑαυτόν τι‐ να δεῖ ἐλεῆσαι· σὺν τούτῳ δὲ τῷ ἐλέει \| ἐὰν κατορθώσῃ τὸν βίον, [αἱρετώ‐
9	τ]ερον τὸ ἀληθινὸν ὄνομα, προκριτέο〈ν〉 ἐστίν. \|
10	καὶ ἡμέρα τοῦ θανάτο[υ ὑπὲρ ἡ]μέραν γενέσεως αὐτοῦ. ἀρχὴ θλίψεώς ἐστιν \| καὶ κακοπραγ[ί]ας ἡ ἡμ̣[έρα τῆς] γενέσεως. ἡ ἡμέρα τῆς γενέσεως εἰσάγει ἄνθρωπον \| [...] εἰς βίον̣, ἔ̣ν̣θ̣α̣ πολλ[ά ε]ἰ̣σ̣[ι]ν̣ π̣[ον]η̣‐ ρ̣[ὰ καὶ] κακά· ἡ δὲ τοῦ θανάτου ἡμέρα τ̣έ̣λ̣[ο]ς̣ \| ἐ̣π[ι]τίθησιν τῇ ἐπιμόχθῳ ζωῇ. [ὁ] τοίνυν μὴ προσ〈σ〉χὼν τὰ πρόσκαιρα \| μηδὲ μ̣έ̣γ̣α ἐπ’ αὐτοῖς φρονῶν,
15	ἀλλ’ εἰδ[ὼ]ς ὅτι “κάλλιον ἀναλύσαντα σὺν Χριστῷ εἶναι”, \| τὴν ἡμέραν τοῦ θανάτου προκρίνει τῆς ἡ[μ]έρ̣α̣ς τῆς γενέσεως. ἡ μὲν γὰρ πολλῶν \| κακῶν ἀρ‐ χή ἐστιν, ἡ δὲ τέλος καὶ περι[γρ]α̣φὴ τῶν κακῶν. κα̣κὰ δὲ ἐνταῦθα \| τὰ ἐπί‐
17	μοχθα λέγομεν, τὰ ἀδιάφορα· [π]ενίαν, κακοδοξίαν καὶ τὰ συγγενῆ τούτοις. \| ἀγαθὸν πορευθῆναι εἰς οἶκον πένθους [ἢ] ὅτι πορευθῆναι	4
18	εἰς οἶκον ποτοῦ. \| ὑδαρότης ἤθους οὐ γίνεται, ἔνθα πένθος ἐστίν. ἐκτρέπονται γὰρ ἐκεῖ τὸ \|
20	γεγηθέναι καὶ γελᾶν· αὕτη ἡ συμφο[ρὰ ο]ὐκ ἐπιτρέπει τοῦτο γίνεσθαι. ἐνί‐ οτε \| δὲ καὶ ἀρεσκείᾳ τῇ πρὸς τ[οὺ]ς δυστυχο[ῦν]τας καὶ πάσχοντας τὴν συμ‐ φορὰν \| φυλαττόμεθα τὸ κἂν ἱλαροὶ ὀφθῆναι. ἐν δὲ τῷ οἴκῳ τοῦ ποτοῦ τἀναν‐ τία γί\|νεται, καὶ ὄρχησις καὶ ᾄσματα φέροντα ψόγον, χυδαιότητος βί̣[ο]υ̣ σύμ‐ βολα \| ὄντα.
24	“ἀγαθὸν” οὖν ἐστιν τῷ σοφῷ “πορευθῆναι εἰς οἶκον πένθους ἢ εἰς οἶκον \|
25	ποτοῦ”. τοῦτο 〈τὸ〉 συνποτίζειν, ὅταν μὴ ἀγαγῇ κακόν, οὔτε ἀγαθὸν φέρει. ἐπερ()· ἵνα “πένθος” ψεκτὸν μὴ λάβωμεν;
26	ἐκεῖνο, ὃ μακαρίζει ὁ σωτήρ. καὶ πρὸς τὸ \| ῥητὸν εἴπομεν, ὅτι τὸ συνεῖναι συμφορὰν ὑφισταμένους οὐ
198	βλάπτει. \| ὑπόμνησιν ποιεῖ ὅλως τῆς φύσεως ἡμῶν ὁ [οἶκος πένθους δηλῶ]ν̣ ὅτι οὐδὲ \| πρῶτοι οὐδὲ μόνοι δυστυχοῦντες τὸ πένθος̣ [ἔχομεν· κοινὸν γὰρ τὸ
2	πέν]θος. ἐπερ()· ἡ ἀνα\|γωγή. οἶκός ἐστιν πένθους, ἔνθα ἠθικὰ̣ [ἁμαρτημάτων δόγμα]τα καὶ οἱ ἐπ’ αὐ‐
4	τοῖς κολάσεις. ταῦτα γὰρ ἀκούοντες οἱ ἄνθρωποι κακο[..... ..... ...]λα̣ μὲν
5	καὶ πεν\|θεῖν καὶ ὀλοφύρεσθαι ἐφ’ ἑαυτοῖς. ἀγαθὸν οὖν [τί] ἐ̣στιν [πένθο]ς̣. μακαρις\|μὸν γὰρ φέρει. “μακάριοι” γὰρ “οἱ πενθοῦντες ν[ῦν], ὅτι αὐτοὶ πα̣ρακληθήσονται”. \| προοίμιον καὶ ἀρχὴ παρακλήσεώς ἐστιν τὸ π̣[έν]θος. μα‐
5	καρίζει δὲ ὁ σωτὴρ οὐ τοὺς \| ὅπως ποτὲ πενθοῦντας. ἐνίοτε γὰρ καὶ ὑπαί‐ τ[ιοι αὐ]τ̣οὶ πίπτουσιν τοῦ λόγου λέ\|γοντος· “μὴ κλαίετε τεθνηκότα μηδὲ θρη‐	6
10	ν̣[εῖτ]ε̣ αὐτόν· κλαύσατε κλαυθμῷ \| τὸν ἐκπορευόμενον ἐκ προσώπου κυρίου, ὅ[τι οὐκέ]τι ἐπιστρέψει”. οὗτος \| ἄξιός ἐστιν κλαυθμοῦ. οὐ τὸν τεθνηκότα [δεῖ πεν‐ θ]εῖν, ἀλλὰ τὸν τεθνη\|κότα ἐκπεσόντα ἀπὸ τῆς μακαρίας κ[αὶ αἰωνί]ου ζωῆς. κατὰ \| πολλοὺς οὖν τρόπους δύναται̣ ἑα̣[υτ]όν τις ἐν ἁμαρτίαις γενόμε\|‐
14-15	νος πενθεῖν, ἐὰν αἰσθηθῇ. καὶ μα[κ]αρίζεται ὁ ἑαυτὸν πενθῶν ἄξια \| πένθους
16	πεποιηκὼς καὶ ἐκπεσ[ὼ]ν τῆς μακαρίας ζωῆς, ἵνα παρα\|κληθῇ. πενθεῖ δὲ καὶ ἄλλους, ὅταν φ[ι]λ̣όπαις ᾖ{ν}. οὕτω γοῦν ὁ Παῦλος ἔλεγεν· \| ”{μὴ} εἰσελθὼν πενθήσω πολλούς”. ”[πολ]λοὺς” λέγει τοὺς “μ̣ὴ μετανο〈ή〉σαντας”. οὗτος \| ὁ πενθῶν οὐχ ἑαυτὸν πενθεῖ, ἀλλ[ὰ το]ὺς νεκρωθέντας ἄλλους ἤτοι γενα\|‐
19	μένους αὐτοῦ τέκνα διὰ παίδευσιν ἢ̣ ὅπως ποτέ.
20	ὁ οἶκος δὲ κατάστασίν \| τινα σημαίνει καὶ ἀγωγήν, οὐ τόπο̣[ν]. \| ἔγνω τοῦτο τέλος παντὸς ἀνθρώπου, καὶ ὁ ζῶν δ[ώ]σει ἀγα‐
21	θ[ὸν] πρὸς καρδίαν αὐτοῦ. ὁ πο\|ρευόμενος εἰς “οἶκον 〈πένθουσ〉” οἶδεν ὅτι “τέλος παντὸς ἀνθρώ‐ π[ο]υ” ἐστὶν τὸ τεθνάναι. καὶ \| εἰ οἶδεν ὅτι τεθνήξεται, οὐ μέγα φρονήσει οὐδὲ ἡγήσεται περισπούδαστόν \| τι ἔχειν, ἐὰν τὰ τοιαῦτα ἔχῃ, ἃ ἀποβαλεῖν
25	δύναται τεθνηκώς—πλοῦτον, δόξαν, \| ἀξίωμα—κατὰ τὸ “μὴ φοβοῦ, ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος καὶ ὅταν πληθυνθῇ \| ἡ δόξα τοῦ οἴκου αὐτοῦ, ὅτι οὐκ ἐν
26	τῷ ἀποθνῄσκειν αὐτὸν λήμψεται τὰ πάντα”. \| καὶ ὁ ζῶν δώσει ἀγαθὸν πρὸς καρδίαν αὐτοῦ.	8
199	ζῶντός \| ἐστιν τὸ θηρεύειν τὸ αὑτῷ [δοκού]μενον ἀγαθόν. τοῦτο δέ ἐστιν τὸ ἡδύ. ὁ γὰρ \| τεθνηκὼς καὶ ἄξια τοῦ π[ενθῆσ]αι ὑφιστάμενος οὐ “δίδωσιν ἀγαθὸν ἐν \| καρδίᾳ αὐτοῦ”. ἀλλ’ ἐὰν κα[λὸς καὶ] ἀγαθὸς ἀποσπασθῇ τοῦ βί‐ ου, τὸ ἀληθῶς \| “ἀγαθὸν” εὑρίσκει “εἰσερχόμε[νος] εἰς τὴν χαρὰν τοῦ κυ‐
5	ρίου” ἑαυτοῦ. ἐὰν δὲ φαῦλος, \| κἀκεῖ “κλαυθμὸν” ὑφ[ί]σ̣τ̣α̣τ̣α̣ι̣. ”[ἐ]κ̣εῖ γάρ ἐστιν ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀ\|δόντων”. δυνατὸν δὲ κ[αὶ τὸ]ν̣ ζῶντα εἰπεῖν· “ὁ ζῶν κατὰ θεόν”. οἷοι ἦσαν οἱ \| ἀμφὶ τὸν Ἀβραάμ, περὶ ὧ[ν] εἴρηται· “ὁ θεὸς οὐκ ἔστιν νεκρῶν, ἀλλὰ ζώντων”. ὁ ἀλη\|θῶς ζῶν, ὁ τὴν
8	μακαρί[αν ζω]ὴν ἔχων, τῇ ψυχῇ ἑαυτοῦ εὑρίσκει ἀγαθόν. \| ἐπερ()· ἡ ἀναγωγή· “ἔγνω τοῦτ̣[ο τέλο]ς παντὸς ἀνθρώπου”.
10	ὁ φαῦλος κατὰ ἕτερον \| σημαινόμενον λέγετ̣[αι ἄνθρωπο]ς, ὡς εἴρηται· “ὑμεῖς δὲ δὴ ὡς ἄνθρωποι ἀπο\|θνῄσκετε”, καί· “ὅπ[ου γὰρ ἔρι]ς καὶ ζῆλος ἐν ὑμῖν, οὐχὶ ἄνθρωποί ἐστε;”. ὁ ἀπο\|βαλὼν [τ]αύτην τὴν ζω[ήν], καθ’ ἣν ψ̣ε̣κ̣τὸς ἄνθρωπός ἐστιν, πενθεῖται \| μακαρίως. ὁ δὲ ζῶν τῷ περιέπειν τὴν τοιαύτην ἀγωγὴν καὶ ζωὴν \| τὸ ἡδὺ ἑαυτῷ θηρᾶται, οὐ̣ ζητεῖ τὴν μετὰ ταῦτα
15	σωτηρίαν, τὴν σὺν πολλῷ \| πόνῳ κατορθουμένην. “διὰ γὰρ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν \| εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρα̣νῶν”, καί· “ἐν παντὶ θλι‐ βόμενοι” οὗτοι οὐ\|δὲν ἡδὺ ἔχουσιν. ὁ πενθήσας οὖν “ἔγνω τὸ τέλος παντὸς ἀνθρώπου”. \| οὕτω γοῦν πενθεῖ ὡς περ[ι]γραφέντος αὐτοῦ τοῦ ζῆν τοῦ δημοσιευομένου. \| οὐχ ἁπλῶς οὖν τὸ	10
20	ἀγαθὸν 〈δώσει ὁ ζῶν〉, ἀλλὰ πρὸς τὴν “ἑαυτοῦ καρδίαν” φιλήδονον \| οὖσαν. \| ἀγαθὸν θυμὸς ὑπὲρ γέλωτα, [ὅ]τι ἐν κακίᾳ ἀνθρώπου ἀγα‐
21	θυνθήσεται. καὶ \| ἐκ τῶν μετὰ χεῖρας ἔστι[ν] ἰδεῖν τοῦτο· ἐάν τις ὑπηκόους ἔχῃ, οἷον τέκνα \| ἢ δούλους, ὅταν οὕτως ὀργίζηται καὶ θυμῶται αὐτοῖς ὥσ̣τε αὐτῶν τὴν \| κακίαν κωλῦσαι, ὁ “θυμὸς” οὗτος “ἀγαθός” ἐστιν, οὐχ ὁ
25	καθάπαξ θυμός, \| ἀλλ’ ὁ πατρὸς πρὸς τέκνον, ὁ κηδεμόνος πρὸς τοὺς ἐπι‐ κουρουμέ\|νους. “ὅτι ἐν κακίᾳ ἀνθρώπου ἀγαθυνθήσεται” ὁ ζητῶν γέλωτα, ὁ ἐκ[εῖ] γινό\|‐
200	μενος ὅπου οἱ γελοιασταί· ὁ δὲ “θυ̣μὸν” ἔχων κατὰ τῶ[ν] τοιαῦτα \| ποιούν‐ των καὶ ἑαυτῷ θυμωθήσεται, ὅτα̣[ν ἔλ]θ̣ῃ αὐτῷ λογισμὸς ἢ πρᾶγμα \| τοιοῦτο, ὡς ἔλεγον ἀρτίως, ὅτι θυμοῦται καθ’ ἑαυτοῦ̣ [ἀνα]τ̣ιθηνῶν τὸν θυμὸν \| διὰ
3	κακίαν ἀνθρώπου.	12
3	ἐπερ()· ὡς πρὸς τὴν ἀναγωγή[ν]; [ἀνα]γ̣νόντες τὰς θείας γραφὰς \| καὶ γνόντες ὡς ὁ θεὸς ἀγανακτεῖ κατὰ
5	τῶν ἁμ̣[α]ρ[τωλ]ῶν καὶ ὅτι “θυμὸν ἐγείρει”, \| ὃν παραιτούμενος ὁ ἅγιος ἔλεγεν· “μὴ τῷ θυμ[ῷ σου] ἐλέγξ[ῃ]ς με, μηδὲ τῇ \| ὀργῇ σου παιδεύσῃς με”— οὗτος ὁ θυμὸς οὐκ ἔστιν ἀγ̣[α]θ̣ότερος τοῦ σὺν ἀρετῇ \| διάγειν· ἀλλ’ ὡς ἄξι‐ ός ἐστιν τοῦ κολασθῆναι, α[ἱρε]τώτερόν ἐστιν αὐτὸν \| διὰ θυμοῦ ἐλεγχθῆναι {καὶ} ἢ αὐτῇ τῇ κολάσει παι[δευ]θ̣ῆναι. θυμοῦται γὰρ ὁ \| δυνάμενος κολάσαι
10	πρὸ τοῦ κολάσαι. ο[ὐκοῦ]ν ἀκούομεν ἐν τῇ γραφῇ, \| ὅτι κατὰ τῶν ἁμαρτωλῶν ἀπειλὴ ἀπόκειτ̣[αι; εἰ θυ]μ̣ός ἐστιν ὁ ἀπαγγελλό\|μενος, ἀπειλή τίς ἐστιν· ἐν τῇ ἀπειλῇ δὲ ὁ θ[υμός, οὐ]κ ἐν τῷ πληρωθῆναι \| τὴν ἀπειλήν.
12	ἐπερ()· ἐν τῇ κολάσει ο[ὐ]κ ἔ[στ]ι̣ν̣ μείζω[ν ὁ] θυμός; ἀλλ’ οὐ \| τοῦτον ἀγαθὸν λέγει, ἐάν τις αὐτο[ῦ] π̣[ειραθ]ῇ, ἀλλ’ [ἐὰ]ν κω‐ λύσῃ ὁ θυμὸς \| αὐξῆσαι τὰ ἁμαρτήματα, ἵν’ ἐπακολουθήσῃ κόλασις.
15	ἐπερ()· τὸ “ἀγαθὸν” οὖν \| “θυμὸς ὑπὲρ γέλωτα”.
15	ὑπὲρ τὸ ἥδεσθαι ἐπὶ κακοῖς. “ὅτι ἐν κακίᾳ ἀνθρώπο̣υ ἀγα\|θυνθήσεται”. ὁ γέλως ἐν κακίᾳ ἀνθρώπου ἀγαθ̣ύνεται· καὶ ἑαυτῷ κα\|κίαν φέρει ὁ γελω‐ τοποιὸς καὶ ἄλλοις. ἀγαθ̣ύ̣νεται οὖν ἐν κα〈κ〉ίᾳ ἀνθρώπου \| ὁ ἡδονὰς θηρεύ‐ ων, ὁ τὴν ὑδαρότητα προκρίνων τοῦ αὐστηροῦ βίου. \| τούτου τοῦ γέλω[τ]ος τὸ
19	πρόσωπον ἐν κακίᾳ δοκεῖ ἱλαρύνεσθαι.
20	ἐὰν δὲ περὶ τοῦ \| θυμουμένου λέγωμεν τοῦτο, ὅτι κακία ἐστὶ[ν] ἡ ἐνφαι‐ νομένη ἐν τῇ ἀπει\|λῇ, οὐ κακίαν τὴν ἐναντιουμένην τῇ ἀρετῇ, ἀλλ̣ὰ̣ τὴν κα‐ κοῦσαν τοὺς σφαλ\|λομένους, περὶ ἧς καὶ ἐν Ἀμὼς τῷ προφητῇ γ̣έ̣γραπται· “εἰ ἔστιν κακία \| ἐν πόλει, ἣν κύριος οὐκ ἐποίησεν;” οὐκ ἔστιν κακωτικὴ κατά‐
20	στασις ἐ̣ν πόλει \| γινομένη ἄνευ τοῦ θεοῦ. \|	14
25	καρδία σοφῶν ἐν οἴκῳ πένθους καὶ καρδία ἀφρόνων ἐν οἴ‐
25	κῳ εὐφροσύνης. \|
201	ἰδοὺ ἔδειξεν, πῶς τὸ πρό[σωπον] τοῦ “θυμοῦ” αἱρετώτερόν ἐστιν τοῦ τοῦ “γέλω\|τος” ἐκ τῶν αἱρουμένω[ν· ἡ γοῦν τ]ῶ̣ν σοφῶν καρδία μᾶλλον εἰς οἶκον πέν\|θους ὁρ〈μᾷ〉 ἢ εἰς οἶ̣κον πό[του καὶ γ]έλωτος. ἡ ἀναγωγὴ ἡ συνκρινομένη \| ὥστε τὰ μὲν αὐτῶν αἱρεῖσ[θαι, τὰ δ]ὲ̣ φυγεῖν
5	κατὰ πλείονας τρόπους γίνεται, ὧν εἷς \| ἐστιν ὁ ἐκ τ̣ῶν [αἱρουμ]έ̣[ν]ω̣ν̣. αἱ‐ ρεῖται ὁ σοφὸς ἀρετήν, εὐσέβειαν, “θεῷ ἀρέσκειν”, \| σπουδάζειν ὑπὲρ εὐ‐ σέβειας, κ̣ἂ̣ν δέοι ἀποθανεῖν. ὁ δὲ πολὺς ἄνθρωπος ὁ ἄ\|φρων οὐκ αἱρεῖται ταῦτα. [ἐκ] τῶν αἱρουμένων δὲ προκρίνεται ἡ ἀρετή, ὅτι \| σοφοὶ αὐτὴν αἱ‐ ροῦνται, [οὐ] χ̣υδαῖος, οὐκ ἔκλυτος, οὐκ ἄφρων.
9	καὶ ἐκ τῶν \| πραγμάτων δὲ πάλ[ιν ἡ] σ̣ύνκρισις λαμβάνεται, ἡ λεχθεῖσα θε‐
10	ωρία {ἐκ} \| τῶν κρινόντων κ[αὶ συν]κ̣ρινόντων. τὸ δέον δὲ λαμβάνεται, ὅταν \| λέγωμεν ὅτι αἱρ̣ε̣τ̣[ώτερά ἐστ]ιν ἡ ψυχὴ τοῦ σώματος καὶ μᾶλλον αὐτῆς \| ἐπιμελε̣[ῖσθα]ι̣ [πρέπε]ι̣ [ἢ τοῦ σώ]ματος. ἐκ τοῦ πράγματος, πρὸ̣ς̣ [ὃ] ἡ̣ αἵρε\|σις καὶ ἡ σύνκρισις γίνεται, τὸ τίμιον λαμβάνο‐ μεν, ἐπεὶ τιμιωτέρα \| ἐστὶν ἡ ψυχή. ὁ φειδόμενος καὶ ἐπιμελούμενος
15	αὐτῆς [το]ῦ τιμίου καὶ \| κρείττονος κατὰ ἀλήθειαν ἐπιμέλεται. ἔσ̣[τ]ι̣ν δὲ ὅτε καὶ ἐκ τ̣[ῶ]ν παρεπομέ\|νων ἡ πρόκρισις γίνεται. οὕτως οὐ
15	δεῖ τὸ ζῆν ἁπαξαπλῶς προτιμᾶν \| τοῦ τεθνάναι.	16
17	κἂν γάρ τ̣ις̣ 〈τὸ ζῆν προτιμᾷ τοῦ τεθνάναι〉 μέλλοντος θρύλου ἢ δι〈κ〉α‐ σ〈τ〉οῦ ἢ ἄλλου τινὸς \| διώκοντος τὸν χριστιανι̣σμὸν καὶ τὴν ἀλήθειαν, πρὸς ὀλί[γ]ο̣ν ἐστίν. κἂν \| γὰρ μὴ ἀποθανῇ ὑπὸ τοῦ φ[ο]νεύοντος, ἐνίοτε νόσος κα‐
20	ταλ[α]βοῦ̣[σ]α μεθίς\|τησιν τοῦ βίου· χρόνῳ μ[ό]νῳ τὴν διαφορὰν ἔχει, ὅτι ὁ π̣άρ[α]υτα [ὀ]ργῇ δικας\|τοῦ ὑποκείμενος ἀποθανεῖται, τὸ δὲ νόσῳ διαφθεῖραι τὸ ζῆν ἄδηλον, \| πότε· πλὴν οὐκ ἐπ’ ἄπειρον τοῦτο, ἀλλ’ ἐν πλείονι χρόνῳ δ[ύ]νατ̣αι παρα\|μένειν. κα̣ὶ̣ ὧδε ἡ κρίσις γίνεται ἐκ τῆς τοῦ πράγματος μονι‐
23	μότη̣τος ἢ ταχυτῆτος. \|
202	ἀγαθὸν τὸ ἀκοῦσαι ἐπιτίμησιν σοφοῦ ὑπὲ[ρ ἄνδρα ἀ]κούον‐
1	τα ᾆσμα ἀφρόνων. \| δοκεῖ τοῖς πολλοῖς ἡ παρὰ τοῦ σοφοῦ ἐπιτί[μησι]ς̣ παραιτητέα εἶναι, μά‐ λιστα \| ὅτε φιλαμαρτήμονές εἰσιν. ὁ γὰρ πόθ[ον ἔχων] τοῦ ἥδεσθαι καὶ ἁ‐ μαρ\|τάνειν παραιτεῖται τὸν κωλύοντα ταῦτα. ὁ [οὐδὲν] ἔχων γνώμης χαίρει \|
5	τοῖς κόλαξιν· θέλει μᾶλλον ἀκούειν κολακείας [ᾄσμ]ατα ἢ̣ λ̣όγους ἐλεγκτι‐ κούς. \| σοφοῦ γάρ ἐστιν ἀγαπᾶν τὸν ἐλέγχοντα. τὸ γὰρ εἴρ̣η̣τ̣α̣ι ἐν π[α]ροι‐ μίαις· \| ὁ δὲ ἀσεβὴς καὶ ὁ κακὸς μισεῖ τὸν ἐλέγχ[ον]τ̣α. λέγ̣ει γοῦν ὅτι· “ἐλέγχων \| τὸν ἀσεβῆ μωμήσεται καὶ ἑαυτόν”. ἑαυτὸν [γὰρ μ]ω̣μεῖται ὁ τὸν “ἀσεβῆ ἐλέγ\|χων”. ἀποδοκιμαστέος γάρ ἐστιν καὶ ἀ[παγο]ρευτέος ὁ ἀσεβής.
10	καὶ \| ὥσπερ ἰατρὸς τὸν μὴ δυνάμενον θηραπευ[θῆν]αι ἐκ τομῆς ἢ καύσεως \|	18
11-12	τούτοις ὑποβάλλων μᾶλλον οὐκ ἰατρός ἐ[στιν, οὐ]κ ἐπιστήμων ἰατρός, \|οὕ‐
13	τως ὁ ὑποβάλλων τοὺς ἀδιορθώτους ἐλ[έγχῳ] ἑαυτὸν μᾶλλον ψέγει. \| ἐρεθίζει γὰρ κἀκείνους κατ’ αὐτοῦ λέγειν. κ[αὶ τοῦτον] δ̣ὲ̣ μῶμον ἔχοντα \| δείκνυσιν
14	ὡς οὐκ εἰδότα, τίνα ἐλέγξει κ[αὶ τίνα οὔ]κ̣.
15	[οὕτω δὲ] ἔ[στ]ι[ν] \| ἡ ἐπιτίμησις τοῦ σοφοῦ ὑπὲρ τὸ ᾆσμα τῶν ἀφρόνων. οἱ κόλακες \| τρόπον τινὰ ᾄδουσιν. κἂν λόγους λέγωσιν ἠθικούς, τέρψαι μᾶλλον\| ἢ ὠφελῆσαι τ̣οὺς ἀκούοντας βούλονται. ἔστιν δὲ τὸ ᾆσμα λόγος τέρψιν ἐγεί\|‐
18-19	ρων, ἡ δὲ ἐπιτίμησις διορθουμένη καὶ πείθουσα ἀποπαύσασθαι τῶν \| προτέ‐
20	ρω[ν] ἔργων, παραδείξασα αὐτά, δηλονότι ἃ παραιτητέα εἰσὶν \| καὶ ἀπαγο‐
20	ρε̣υ̣όμενα.
20	ἐπερ()· σοφοῦ τοῦ ἐπιτιμ̣οῦντος ἢ τοῦ ἐπιτιμουμένου; \| τῆς ἐπιτιμήσεως τοῦ σοφοῦ, οὐχ ἣν αὐτὸς ὑφίσταται, ἀλλ’ ἣν αὐτὸς προς\|τάττε̣[ι] ἄ̣λλ[ο]ι̣ς. ε̣ἰ̣ δ̣ὲ καὶ οὕτω θέλεις λαβεῖν, ὅτ̣ι̣ “ἐπιτίμησις σοφοῦ”, ἣν αὐ\|τὸς ὑπο‐ μένει, βίαιον μὲν τὸ λεγόμενον, ὅμως δὲ τοῦτο λέγει· ὁ σοφὸς δεξάμε\|νος
25	ἐπιτίμησιν διορθοῦται ἑαυτόν, ἀποβάλλει ἐκεῖνα, δι’ ἃ ἡ ἐπιτίμησις \| αὐ‐
25	τῷ γέγονεν. καὶ ἀγαθὸν αὐτῷ ἐστιν τοῦτο. οὐ τοῦτο δὲ βούλεται, ἀλλ’ ἣν αὐτὸς \| ἐπιφ̣έρει τοῖς ἀξίοις ἐπιτιμίας, ἵνα ᾖ{ν} τούτῳ ὁμοῖον τὸ λεγόμενον· \| “ὃς προφέρει ἐκ χ̣ειλέων σοφίαν,
27	ῥάβδῳ τύπτει ἄνδρα ἀκάρδιον”. \|
203	ὅτι ὡς φωνὴ τῶν ἀκαν̣[θῶν ὑπ]ὸ τὸν λέβητα, οὕτως γέλως
203	τῶν ἀφρόνων. \| καί γε τοῦτο ματαιότη[ς]. [αἱ δὲ] ἄ̣κανθαι, ὅταν καίωνται ὑπ̣ὸ λέβητα, \| ἐξήχησιν ψόφου μεγάλ̣ο̣[υ ἀποτελ]οῦσιν. καὶ ὁ τῶν ἀφρόνων οὖν γέλως τοιοῦ\|τός ἐστιν μέχρι τοῦ ἐξη‐	20
5	χ[ήσεις καὶ] ψ̣όφους ἀπεργάσασθαι, οὐχ ἕνεκα τοῦ δι̣α〈χ〉εῖν \| τὴν ψυχήν.
5	εἰ δὲ μ̣ὴ γελ̣[ᾷ ἡ ψ]υ̣χή, οὐ μέχρι τοῦ 〈ἐπιτ〉ιμῆσαι ἔφθανεν. πολλα̣χοῦ \| δὲ τῶν γρ̣[α]φῶ̣ν̣ ὁ λ[έβης] τὴν κόλασιν σημαίνει. “ἀπὸ προσ̣‐ ώπο̣[υ] γὰρ \| βορρᾶ ἐκκαυθήσετ̣[αι ἐπ]ὶ τοὺς κατοικοῦντας τὴν γῆν”. ὅτε ἐθε‐ άσατ̣ο \| τὸν προφήτην 〈ὁ λαὸς ἐγέλα〉. οἱ ἄφρονες οὐ μέχρι τοῦ διαναπαῦσαι τὴν \| ψυχὴν γελῶσιν ⟦καὶ̣⟧, [ἀλλὰ τοῦ] ἐ̣ξ̣ηχῆσαι καὶ ψόφους· γελωτοποιοὶ δὲ
10	μᾶλλόν \| εἰσιν. καὶ ὥσπερ α[ἱ ἄκα]ν̣θαι αὐταὶ τὰ φυτὰ 〈κατ〉άκαυστα ὑπὸ τὸν λέ‐
11-12	βη\|τα ὄντα ψόφον ἐξ[ίησι]ν, οὕτως ὁ γέλως αὐτῶν ἐστιν ἀπὸ πεπυρασ̣μέ\|νης
12	κακῆς ψυχῆς ἐ[κείν]ων προφερόμενος. ἐπερ()· ἡ ἀναγωγή· “ἀγαθὸν \| τὸ ἀκοῦσαι ἐπιτίμη̣[σιν σο]φοῦ”. ὁ θε̣ῖ̣ος τῶν γραφῶν λόγος σοφός ἐστιν \| καὶ ἕκαστος τῶν φυλ̣[αττόντ]ω̣ν
15	αὐτὸν σοφὸς κατὰ θεόν ἐστιν, θεόσο\|φός ἐστιν. ὅτε οὖν τοιοῦτ̣ος ἐπιτιμᾷ, ἀγαθή ἐστιν ἡ σπουδὴ [ἢ] ο̣ὔ̣κ; ἐπι\|τιμᾷ δὲ καλῶς. πολλο[ὶ δὲ] ἐπιτιμῶσιν καὶ ἐπὶ τῷ μὴ γελωτοποιεῖν τινας, \| ὑπὲρ τοῦ μὴ ὀρχεῖσθαι καὶ τοιαῦτα ποιεῖν. ὁ σοφὸς δὲ κωλυ[τι]κὸν ἁμαρτίας \| ἔλεγχον προφέρει. καὶ ἡ ἐπιτίμησις ἡ τοιαύτη τοῦ σοφοῦ β[ε]λ̣τιωτικὴ οὖσα, \| κἂν μὴ βελτιωθῇ ὁ βελτ[ιο]ύμενος,
20	ἀγαθόν ἐστιν ὑπὲρ τὸ ᾆσμ[α τ]ῶν ἀφρόνων, \| τὸν κόλακα λόγον καὶ μὴ ἐπιτι‐
20	μῶντα. καὶ κἂν ἀ[νὴρ δι]ὰ ᾆσμα ἀφρόν〈ων〉 \| βλάπτηται, οὐ μόνο̣ν ἂν̣ [γ]υνὴ ἢ παιδίον. ἄκανθαι οὖν εἰ[σιν] αἱ βιωτικαὶ \| μέριμναι, αἱ αἰσχραὶ ἐπιθυμί‐ αι, αἱ ἀκόλαστοι ἡδοναί. το̣ῦτ[ο δὲ] λέγει ὅτι \| τὰ τοιαῦτα, ἃ νομίζ〈ον〉‐ ται γελωτοποιοῦντες ἡδέως ποιε̣[ῖν, ἄ]κανθαί \| εἰσιν, ὑπὸ κόλασιν φέρουσαι	22
25	καὶ ἐρχόμεναι. καὶ αὐτὸ δ’ ἐ[στὶ]ν̣ ματαιότης. \| οὐδὲν γὰρ ἐκ τ̣οῦ γέλωτος
25	κερδήσουσιν· ὡσεὶ καὶ λέγοις τῷ κακῶ[ς ζ]ῶντι ὅτι· ματαίῳ σοι. ὅτι ἡ συκοφαντία περιφέρει σοφὸν 〈καὶ ἀπόλλυσιν τὴν εὐ‐
26	τονίαν τῆς καρδίας αὐτοῦ〉.
204	τὸ “περιφέρει” οὕτως· [πολ]λάκις τις \| κακηγορεῖ τὸν σοφὸν καὶ εὑρίσκει πολλ̣[οὺς ἑπο]μένους. καὶ εἰ {μὴ} πάνυ \| εὔτονος ἦν καὶ τέλειος, ἐνίοτε καὶ κλονε̣[ῖται. τὴν] μὲν σοφὴν ψυχὴν μὴ \| π̣εριενεχθεῖσα ἡ Σωσάννα ἐσυκοφαν‐ [τήθη ἐπὶ] μοιχείᾳ. ἡ συκοφαντία δὲ οὐ \| π̣ρὸς ἑνὸς ἢ δευτέρου ψευδοκατηγό‐
5	ρων ἐ̣[λέγ]ε̣το· οἱ ἄ̣ρ̣χοντες τοῦ λαοῦ καὶ \| κριταὶ τῶν τοιούτων ἐνκλημάτων ἦσαν [οἱ κ]α̣τηγ̣[ο]ρ̣οῦντ̣ες. ὁ λαὸς πᾶς \| π̣ροσεῖχεν αὐτοῖς ὡ〈σ〉 κριταῖς καὶ κυβερνῶσιν [τὸ]ν̣ λαόν. καὶ σχεδὸν οὐδὲ \| εἷς ἐνῆν ψευδοποιῶν τὴν διαβο‐ λήν. ὅ̣[τε] οὖν θεόσοφος οὖσα ἐσκό\|πησεν ὅτι ματαίως αὐτῇ τὰ τῆς ἀπολ[ο‐ γ]ί̣[ας ἔσ]τ̣αι—οὐχ εὑρήσει γὰρ τὸν ἀκού\|οντα—, κατέφυγεν πρὸς τὸν θεὸν
10	καὶ τῷ μὲ[ν προ]φορικῷ λόγῳ ἡσύχαζεν, \| τῇ δὲ διανοίᾳ ἐβόα· “ὁ θεὸς ὁ αἰ‐ ώνιος ὁ τῶν κ̣[ρυπτῶ]ν γνώστης, ὁ εἰδὼς τὰ \| πάντα πρὶν γενέσεως αὐτῶν, σὺ ἐπίστασαι ὅτ̣[ι ψευδ]ῆ μου καταμαρτυροῦσιν”. \| οὐ περιήνεγκεν αὐτὴν ἡ συ‐ κοφαντία οὐδ’ [εἰς ταλαι]π̣ωρίαν αὐτὴν κατέστη\|σεν, ἀλλ’ ἐβεβαίωσεν αὐτὴν ἐν τῇ σωφρ̣[οσύνῃ]. κ̣α̣ὶ̣ ὁ Ἰωσὴφ [ὁ]μοίως. καὶ ἐν \| τῷ καιρῷ μάλιστα τῶν
15	διωγμῶν πολλοὶ ἐσυκ̣οφαντήθησαν καὶ οὐ περι\|ηνέχθησαν.	24
15	σοφὸν οὖν ὧδε οὐ τὸν τέλειον λέγει, ἀλλὰ τὸν ἀρχὴν ἔχοντα, τὸν \| νεο‐ παγῆ. οὕτω δὲ ἐξειλήφαμεν καὶ τὸ “ἔλεγχε σοφ[ό]ν, καὶ ἀγαπήσει [σ]έ”. ὁ τέλειος σοφὸς \| οὐχ ὑπόκειταί τισιν ἐλέγχοις. ὅταν γὰρ λέγῃ· “σοφοὶ [ο]ὐκ ἐκκλίνο[υ]σιν ἐκ στόματος ὑψίστου”, τ[οὺς τε]λείους ὧδε λέγει. πολλοὶ γοῦν ἔθυσαν μηδὲ προαίρεσιν ἔχοντες \| “ἀπολο[μέ]ν̣η̣[ς] τῆς εὐτονίας τῆς καρδίας
20	αὐτ[ῶ]ν”. ἱκανὸς γὰρ ἔστιν πόνος \| βαρεῖαν̣ [ἐ]κ̣κ̣ρ̣οῦσ̣αι πρόθεσιν μὴ πάνυ
20	παγκ[ρα]τ̣ῆ̣. ἀγαθὴ ἐσχ[άτη] λόγων ὑπὲρ ἀρχὴν αὐτοῦ, ἀγαθὸν μακρόθυ‐
21	μος ὑπ[ὲ]ρ ὑψηλὸν πνεύματι. \| τὸ τέλ[ος τ]ῶ̣ν λόγων μᾶλλον ἔχει ἤδ〈η〉 τι ἀγαθὸν ὑ̣π̣ὲ̣ρ τὴν ἀρχὴν τῶν λό‐ γων. ὁ ἀρ\|χόμε[νος] λ̣όγου, ἵνα τὸν λόγον ὧδε τὸν ἐνεργῆ λάβῃς, τὸν πραγ‐ ματικόν, ἀδήλως \| ἔχει, εἰ [τελ]έ̣σει τὸν λόγον, εἰ πράξει κατὰ τὸν λόγον.
25	ὁ δὲ ἤδη εἰς αὐτὸ τὸ τέλος ἀφιγμένος \| τῶν [λόγ]ων—τέλος τοῦ λόγου,
205	ὑπὲρ οὗ γίνεται, οὐ πρὸς ὃ λόγος. λέγεται λόγος \| ἵνα γένηται πρᾶγμα ἢ ἵνα κ[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....] \| ἀκούουσιν οὖν ἐστιν τέλος [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....] \| ἀπαγορεύει ὁ λόγος τέλος θ̣[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....] \| μεν. εἴρηται γὰρ
5	“ἐκ τῶν λ[όγων σου δικαιωθήσῃ, καὶ ἐκ τῶν λόγων σου καταδι]\|κασθήσῃ”, ὥστε τ[ὸ] δικαιωθ̣[ῆναι ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....] \| τέλος τῶν ψεκτῶ̣ν̣ λόγω[ν ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ...] \| εἶναι. τῆς εἰσαγωγῆς οὖν τ̣[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... . συμ]\|βαί‐	26
8	νει γὰρ τὸν ἀρξάμενον [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....] \| εἶναι, ὑπὲρ οὗ οἱ λόγοι.
9	ἀγ[αθὸν μακρόθυμος ὑπὲρ ὑψηλὸν πνεύματι].
10	[ὑψηλὸν] \| πνεύματι λέγει τὸν ἀλάζονα, τ̣[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....]\|ρισμου ου εἶπεν ὁ σωτὴρ [..... ..... ..... ..... ..... ..... .... πολλά]\|κις τε ἐλέχθη ὅτι πνεῦμ[α τὴν γνώμην σημαίνει κατὰ τὴν σώματι καὶ πνεύματι ἁγίαν] \| παρθένον· διὸ φιλεῖν ε[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....] \|ρηφανος ἐν πνεύματι ἐστὶ̣[ν ..... .....
15	..... ..... ..... ..... ....]\|νος
15	ὁ μακρόθυμος οὐχ ὑψ̣[ηλ]ὸ̣ς τῷ πνεύματι γίνεται, οὐκ ἔστιν ὑπερήφανος. \|
16-17	πολλάκις γοῦν παιδεύων τιν[ὰ] μὴ ὀξύνοντα κατὰ τὴν νόησιν μακροθύ\|μως
18	προσάγει τὴν διδασκαλίαν· καὶ ἐπιτιμῶν ὁμοίως ποιεῖ. οὐκ ἀπὸ μίας \| ἐπι‐
18	τιμίας ἢ δευτέρας ἀπαγορεύει, ἀλλὰ καὶ ἄλλως προσάγει τὴν ὑγείαν. οὗτος \| οὖν ὁ μακρόθυμος τοῦ ὑψαυχένου καὶ “ὑψηλοῦ τῷ πνεύματι” ἀγαθότερός
20	ἐστιν. \| πολλοὶ γοῦν λέγοντές τισιν μάθησιν, ἐὰν βραδύτερον λέγῃ, λέγ〈ου‐
20	σιν〉· “ἆ, κάθαρμα, ὕπαγε, \| οὐδὲν δύνῃ”. ἐπερ()· τὴν ἀναγωγήν; ἀναγωγή ἐστιν αὐτό. ἐ̣π̣ειδὴ δὲ θέλεις τοῦτο· μακρό\|θυμός ἐστιν ὁ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν πιστεύων τῷ σω[τῆ]ρ̣ι̣, ὑψηλὸς δὲ πνεύματί ἐστιν \| ὁ ἐκ περιτο‐	28
23	μῆς λαὸς ὁ λέγων· “οὐκ ἔχομεν βασιλέ̣[α] ε̣ἰ̣ μὴ Κα[ί]σαρα”· “τοῦ \| Μωϋσέως μαθηταί ἐσμεν”. τούτου τοῦ ὑψηλοῦ τῷ π̣ν̣εύματ[ι] τ̣[οῦ] ἐξ Ἑβραίων
25	λαοῦ \| ὁ ἀπὸ τῶν ἐθνῶν μ̣α̣κρόθυμος γενόμενος διὰ τ̣[ὸ] ἐγν[ωκ]έναι τὰ καθ’ ἑ‐ αυτόν, \| ὅτι “ἐλπίδα μὴ ἔχων καὶ ἄ̣θεος ἐν τῷ κόσμῳ”, προ̣κρ〈ι〉τ̣έ̣[ος ἐ]κεί‐
26	νου. \| μὴ σπεύσῃς ἐν πνεύματι τοῦ θυμοῦσθαι, ὅτι θυμὸς ἐν κόλ‐
27	πῳ ἀφρ̣[όνω]ν ἀναπαύεται. \|
206	[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....] τοῦ πνεύματος οὕτω ἐκεῖνο τὸ μο \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....] ἐ̣κεῖνος ἐ̣ν̣ π̣νεύματι ἁμαρτάνει \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....]ε̣ν̣. εἰσὶν [γὰ]ρ ἐκ τοῦ παριστα\|‐ [μένου .......... ..... ..... ..... ..... ....] δὲ καὶ σ̣υ̣[ν]σ̣τήσαντες καὶ \|
5	[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..πε]ρ̣ιποιοῦσιν η ὑπὸ ἡδονῆς \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....] μὴ σ[π]εύσ[ῃ] σὺν λογισμῷ θυ\|‐ [μοῦσθαι ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..]ν ὅτι ὁ θεὸς ὀργίζεται καὶ ἐμοὶ λέγει \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... σύνκειται] ὁ̣ ἄνθρωπος ἐκ ψυχῆς καὶ σώματος \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....]τ̣ο ψυχῆς μόνης γινομέ\|‐
10	[νης ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... σ]οφία ⟦τ ⟧ἡ παρουσία πνεύματος οὗτος \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ... ο]ὕ̣τ̣ω̣ χαριζόμενος νομίζει \| [..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....] καὶ ἐὰν θεόπεμπτόν τι \|
10	[..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ....]μ̣ενος οὐ δέχεται αὐτὸ τοῦτο \| [ὁ “ψυχικὸς ἄνθρωπος” ............... ..λέγεται ο]ὕτω καὶ τὸ “οὐ δέχεται	30
15	τὰ τοῦ \| πνεύματος”· οὐ φύσιν [.].λ̣ο̣ι̣ απ̣.ν̣[.]ι̣[..... ..... ....] “μ̣ωρίαν” ἡ̣γ̣εῖται τὰ τοῦ \| πνεύματος. δοκεῖ γὰρ μὴ θέλειν μῶρος εἶναι. οὐ δέχεται τ〈ὰ〉 μῶρον αὐτόν, ὡς \| οἴεται, ἀπο̣δ[ει]κ̣νύντα. οὗτος οὖν ἐν ψυχῇ πάντα ποιεῖ· ὁ δὲ ὑπεραναβεβη\|κὼς τοῦτο̣ καὶ σὺν θείῳ λογισμῷ πράττων ἢ ἁπαξα‐ πλῶς λογισμῷ, \| οὗτος ἐν πνεύματι ποιεῖ. ταύτην οὖν λέγω τὴν ἐπιστήμην
20	οὐ κυρίως οὖσαν \| ἐπιστήμην, ἀλλὰ τὴν φαινομένην τοῖς χρωμένοις αὐτῇ{ν}
20	κακοῦσθαι. ὅτι θυμὸς ἐν κόλπῳ ἀφρόνων ἀναπαύεται. ὁ μὴ ἄφρων, ἀλλὰ σοφὸς καὶ ἐπι\|μελόμενος φ̣ρον̣[ή]σ̣εως, κ̣ἄν ποτε φανέντος τινὸς ἢ ἀκουσθέντος \| ἢ κινοῦντος θ̣[υ]μόν, μέχρι προπαθείας γίνεται. πολ‐ λαχοῦ γὰρ τῶν \| θείων παιδευμάτων ὁ κόλπος τὸ ἡγεμονικὸν σημαίνει, ὡς ἐὰν
25	λέγῃ· “οὗτος ὁ φαυ[λισ]μὸς αὐ[τ]ῶν ἐν γῇ Αἰγύπτου εἰς κόλπον αὐτῶν”. οὕ‐ τω καὶ ἐν ἄλλοις \| λέγεται ὅτ[ι “εἰς] κόλπ̣[ο]ν ἐπέρχεται πάντα τοῖς [ἀδί]‐ κοις”. ὃ λέγει, τοιοῦτόν \| ἐστιν· ὅτ̣[ι κα]κῶν [α]ὐτοῦ ἅπτεται, κατὰ τοῦ ἡγεμονικοῦ ἑαυτοῦ φέρει τὴν \| βλάβη̣ν [καὶ] τὴν [π]λ̣ηγήν.
207	πάλιν ἐὰν ὁ ἅγιος λέγῃ· “ἡ προσευχή μου \| εἰς κόλπον μου ἀ̣π̣οστραφή‐ [σετ]α̣ι̣”, ὁ σπουδαῖος ἐκεῖνα αἰτεῖται εὐχὴ̣ν̣ [π]ρὸς θεὸ[ν] \| ἀναπέμπων, ἃ κ̣α̣[ὶ] α̣ὐτῷ συμ[φέρει λ]α̣βεῖν καὶ τῷ θεῷ πρέπει διδόναι. κα̣ὶ ἀνα̣[κ]ά̣μ̣\|πτει ἡ
3	προσευχὴ α̣ὐ̣τοῦ εἰς τὸν̣ [κόλ]π̣ον αὐτοῦ φέρουσα, ἃ ᾐτήσατο. αἰτεῖτ[αι] γ̣ὰ̣ρ
3	οὐδ[ὲν] \| πλέον οὐκ ἰσχὺν σώματος, ο[ὐ πλοῦ]τ̣ον, ἀλλὰ τὸν βελτιοῦντα τὸν	32
5	[ν]ο̣ῦν. ἐ̣[ὰ]ν̣ \| οὖν τύχῃ, ὧν αἰτεῖται, ἐπεὶ μὴ ἔξ[ω αὐτο]ῦ μένει τὰ δοθέν‐ τα, ἀλλ’ ἐν τῇ δ̣ι̣α̣θέσε[ι αὐτο]ῦ \| καὶ ἐν τῷ ἡγεμονικ[ῷ], ἡ πρ[ο]σ̣ευχὴ αὐ‐
6	τοῦ εἰς τὸν κόλπον αὐτοῦ ἐπ̣ι̣στρέ[φ]ε̣[τ]α̣ι̣. \| μὴ εἴπῃς· τί ἐγένετο ὅτι αἱ ἡμέρα̣ι̣ α̣ἱ̣ πρότεραι ἦσαν
7	ἀγαθαὶ ὑπὲρ 〈τ〉αύτας; ὑπὲρ [ταύ]\|τας κρεῖσσον τοῦτό ἐστιν οὐ μ̣ό̣νον λεγόμενον, ἀλλὰ καὶ λο‐ γιζόμενον· ὁ̣ [ἀρχ]ό̣\|μενος ἀρετῆς καὶ “τοῦ φωτισμοῦ τ̣ῆ̣ς γνώσεως” καὶ το〈ῦ〉
10	λάμπεσθαι ὑπὸ τοῦ̣ “ἡ̣λ̣ί̣[ου τῆ]ς \| δικαιοσύνης” ἀεὶ παραλαμ[β]ά̣ν̣ω τῷ φω‐ τισ̣μῷ· καὶ ὥσπερ ὁ σπουδ[αῖος “εἰς τὸ] \| τῆς ἄνω κλήσεως βραβεῖον” [τ]ε̣[ί]νω. τὰ διδ[όμε]ν〈α〉 καταλέλοι̣π̣ε̣ν̣ [ἐπιλα]ν̣\|θανόμενος ἐκείνων ὧν [παρ‐ ε]λ̣ήλυθεν τῷ μηκέτι ἀνακάμπτε̣ι̣[ν καὶ ἀνα]\|στρέφειν· “τοῖς δὲ ἔμπροσ̣θ̣ε̣ν ἐπεκτεινόμενος” μακρύνεται ὧ̣ν [κατ]α̣λ̣έ̣\|λοιπεν ὁ ἀρξάμενος φ̣ω̣τίζεσθα[ι]
15	ὑπὸ “τοῦ ἡλίου τῆς δικαιοσύν[ης]” κ[αὶ ἀεὶ] π̣ρ̣ο̣ς̣\|λαμβάνων τῷ φωτισμῷ ὡς μ̣ὴ̣ εἰπεῖ̣[ν] ὅτι “αἱ πρῶται ἡμέρα[ι ἦσαν] ἀ̣γαθ̣αὶ \| ὑπὲρ ταύτας”. καὶ προ‐ χείρως αὐτὸ λέγομεν, τάχα δὲ ἀληθεύοντες̣· τρόπον \| δέ τινα κατηγοροῦμεν ἑαυτῶν ὅτι πρὸ τούτου εὖ διήγο{υ}μεν κ̣α̣ὶ̣ πρ[ο]σ̣είχαμεν \| ἑαυτοῖς· τὸν θεὸν ἐφοβούμεθα. μὴ γένοιτο, λέγει, τοιοῦτόν τι, ἐ[πεὶ] φωτιστέον \| τὰς μετὰ
19	ἡμέρας.	34
19	ἐπερ()· ὁ μὴ εἰδώς;
20	τοῦτο ὅτι “τί μοι ἐγένε[τ]ο̣ ὅ[τι] α̣ἱ̣ [π]ρὸ τού\|του μὲν ἡμέραι ἀγαθαὶ
20	ἦσαν” ἐπαπορῶν πρὸς ἑαυτὸν τοῦτο λέγ[ει]. \| ὅτι οὐκ ἐν σοφίᾳ ἐπερωτήσας περὶ τούτου. ἐν σοφίᾳ ἦν ἐπερώ[τησις· τ]ί, ὅτι \| προσέλαβον τοῦτο; κρείττω〈ν〉 ἐμαυ‐ τοῦ γέγονα, ἔλαβον ἀντὶ ἐ[λα]τ̣τ̣[όν]ω̣ν μείζω. \| τοῦτο οὖν ἔπαινός ἐστιν ταὐτὸν ὂν τῷ “κατὰ σκοπὸν διώκ̣ω̣ [εἰς] τ̣[ὸ] β̣ραβεῖον \| τῆς ἄνω κλήσεως”,
25	ἐν μείζοσιν ἡμέραις πρὸς ταῖς ἐπαγγελίαις ”[ἐ]π̣ὶ̣ γ̣ῆ̣ς̣ ἀ̣[γα]θῆς \| γέ‐
25	νῃ{ται}”· καὶ μακροχρόνιος ἔσῃ ἐπὶ τῆς γῆς”. ἑρμηνεῦσαι [δεῖ οὕτω]ς τὰς \| ἡμέρας ταύτας· “αὕτη ἡ ζωή σο[υ] κ̣αὶ α̣ὕτη ἡ μακρότης τῶν ἡμ[ε]ρ̣[ῶν σου· ἀγα]πᾶν \| κύριον τὸν θεόν σου ἐξ ὅλης καρδίας̣ σου καὶ ἐξ ὅλης δυνάμεως
208	[σου καὶ ἐξ ὅλ]ης \| ψυχῆς̣”. αὕτη ἐστὶν ἡ ζωὴ αἰὼν ἡμερῶν, ἡ μακρότης.
1	τῷ εἰσαγομένῳ ὧδε λέγει. \| ἀγ̣[α]θὴ σοφία μετὰ κληροδοσίας καὶ περι[σσεία τ]οῖς θε‐
2	ωροῦσιν τὸν ἥλιον. τοῦτο \| λέγε[ι ὅ]τ̣ι, εἰ γέγονεν αὕτη βελτιοῦσα τὴ[ν ψυ]χήν, ἡ εἰς τὸ σοφὸν εἶναι ἐπερ\|χομέ̣ν̣η, ἀγαθή ἐστιν, ἐὰν ἔχῃ τὴν κ[ληρο]δοσίαν. καὶ
5	λέγω· “οὐδείς, φησίν, λέγει \| κύριον Ἰησοῦ[ν] εἰ μὴ ἐν π[ν]εύματι̣ ἁγίῳ”,
5	καίτοι πολλοὶ λέ̣γ̣[ουσιν] αὐτὸν κύριον, ἀλλ’ οὐ πραγματικῶς, \| οὐκ ἀλ̣[η]‐	36
6	θ̣ῶ̣ς. λέγει γοῦν πρὸς αὐτούς· “τί με λέγετε κύριε, κύριε, καὶ οὐ ποιεῖτε ἃ λέγω; \| οὐ π̣[ᾶς] ὁ λέγων με κύριε, κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλεί‐ αν τῶν οὐρανῶν, \| ἀλλ’ ὁ π[ο]ιῶν τὸ θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν τοῖς οὐ‐ ρανοῖς”. οὗτος οὖν ἐστιν ὁ ἀλη\|[θῶς] λ̣έγων κύριον Ἰησοῦν μετουσίᾳ [τ]οῦ
10	ἁγίου πνεύματος. ὁ 〈κατὰ〉 πνεῦμα ἅγιον πεποιωμένος \| [σοφί]α̣ν̣ Ἰησοῦ
10	ποιεῖ. καὶ οὗτος ἀ[λ]ηθῶς λέγει κύριον Ἰησοῦν. ὥσπερ οὖν “οὐδεὶς λέγει κύριον Ἰησοῦν \| [εἰ μὴ] ἐ̣ν [π]νεύματι ἁγίῳ”, οὕτ[ω]ς οὐ[δεί]ς ἐστιν ἀγα‐ θὸς ἐν σοφίᾳ μὴ ἔχων αὐτῆς τὴν \| [κληρο]δ[ο]σίαν, ὁ ὡς ἔτυχεν αὐτὴν μετ‐ ερχόμενος. εἰσὶν γὰρ τῷ δοκεῖν φρό\|[νιμοι] μ[έ]χρι τοῦ εἰπεῖν, οὐ μέχρι τοῦ πρᾶξαι. ἡ μετὰ κληροδοσίας σο\|[φία ο]ὖ̣ν̣ ἐ[στ]ι[ν] ἡ ποι̣ο̣υ̣[μέν]η̣ [κ]α̣ὶ̣ ἡ̣
15	φέρουσα τὴν ἐπαγγελίαν τὴν θ̣ε̣ί̣[αν τοῦ] \| ὑπαρχ̣θ̣ῆναι τῷ σ̣οφῷ.
15	καὶ περισσεία τοῖς θεωροῦσιν τὸν ἥλιον. ἐ̣κ̣ ....[..].\| ηλ̣[...]ο̣υ̣[....] κ̣ληροδοσίαν. περ[ι]σσόν τι γίνεται αὐτοῖς θεωροῦσιν τὸν \| [ἥλιον, τοῦτον τ]ὸν [αἰ]σθητὸν ἥλιον. οὐχ οὕτως ὁρῶσιν τὸν ἥλιον ὡς οἱ ἄλλοι \| [ἄνθρωποι, ἀλλὰ “ἐκ μ]εγέθο̣υ̣ς̣ καὶ καλλ̣ο̣ν̣ῆ̣ς̣” φαντα‐ σίαν λαμβάνουσιν καὶ \| [γνῶσιν καὶ γίνοντ]αι ἐκ τῆς γνώσεως π̣ά̣λ̣ιν ε̣ἰς τὸ
20	συνιέναι, τίς ὁ τῆς δικαιοσύνης \| ἥ̣λ̣[ιός ἐστιν. δυνατ]ὸ̣ν δὲ καὶ τοῖς θε‐ ωροῦ[σι]ν τὸν ἥλιον αὐτὸν τὸν τῆς δικαιο\|[σύνης λαβεῖν] τι πλέον. ταὐτὸν
21	δέ ἐστ[ι]ν̣ [τ]ῇ σ̣οφίᾳ οὗτος ὁ ἥλιος. \| ὅ[τι ἐν σκιᾷ αὐτῆς ἡ] σοφία ὡς σκιὰ τοῦ ἀργ̣υ̣ρ̣[ίο]υ̣.
21	ἡ σκιὰ τῆς σοφίας ἐκείνη ἐστὶν \| [ἡ τοῦ κόσμου. κα]ὶ ἵνα καὶ θεωρήματι ἐ̣[πισ]τ̣η̣μονικῷ χρήσωμαι, ἡ σκιὰ \| τ[ῆς ἐπιστήμη]ς τῆς γεωμετρικῆς [αἱ κ]α̣τ̣α̣‐	38
25	[γ]ραφαί εἰσιν. χειραγωγοῦσιν \| γ̣[ὰρ εἰς τὴν ἐπι]στήμην αἱ θεωρία[ι] ἐκ̣[εῖναι]
25	α̣ἱ αἰ̣[σ]θητικαί. σκιὰν δὲ ἐν τούτοις \| [λέγει οὐ γραφὴ]ν ἀποτελουμένην ἀ[π]ὸ σ̣[ώμα]τ̣ος τοῦ
209	ὧδε ἔχοντος, ἀλλὰ τὴν \| πρὸ τύπω[ν] τ̣ῆς εἰκόνος. ἡ σκιὰ δὲ [εἰκόνος σκια‐
1	γ]ρ[αφία τ]ί̣ς ἐστιν ᾐνι[γμένη]. \| ὁ μέλλω[ν ο]ὖν ἀναλαμβάνειν ἀρ̣[γύριον δέχε]τ̣αι [σκιάν· ο]ὐ̣ αἰσθητὸν λέ[γω, ἀ]λ̣λ̣[ὰ] \| τὸν λόγο[ν. πο]λλαχοῦ γὰρ καὶ τοῦτο ἀπο[δείκνυται, ὅτι ἐπαιν]ε̣τ̣όν ἐστιν ἀρ[γύριον] κ[αὶ] \| ψεκτὸν [κα]τὰ τὸ πρόχειρον καὶ τὴ[ν “γλῶσσαν δικαίου”
5	λεγ]ό̣μενον. ὅ̣[ταν γὰρ λέγη]\|ται· “ἄργυ[ρος π]επυρωμένος γλῶσσ[α δικαίου”, λέ‐ γει τὴν δικαίο]υ̣ γλῶσσαν αὐτ[οῦ ἄργυρον]. \| ὅταν γὰρ [...]ηση καὶ ἐνέργειαν [..... ..... ..... .....]τ̣εζεον τα̣[....]..\|ησαιω [....]λ̣ην λαβεῖν τὸ π̣[ν]εῦ‐ μ[α ..... ..... ..... ..... ...] ἄ̣ργυρον [..... ..] \| ἄλλως δὲ̣ [οἱ] ἔχοντες ἀργύ[ριον ψεκτῶς λέγονται· “ἀ]ρ̣[γύ]ριον” ο̣[ὖν, φησίν, “ἀποδε]\|δοκιμα̣[σμέ]νον
10	καλέσα[τε α]ὐ̣[τούς, ὅτι ἀπεδοκίμασεν] αὐτοὺς κύριος”. κ[αὶ πάλιν]· \| “ἀργύρι‐ ον [μετ]ὰ δόλου διδόμενον ὥ̣[σπερ ὄστρακον ἡγ]η̣τέον”. ἐὰν [τοῦτο], \| σοφὸν δ[ό‐ λο]ν προφέρει, οὐχ οὕτως ”[καθαρισθὲν ἑπταπλα]σίως” ἔχων ἢ ἡ[γιασμένον], \| οὐ
12	κατ’ αὐ̣τ̣[ὸ] πεποιωμένος, ὡς ὁ [πεπυ]ρ̣[ωμένον ἔχων τὸν] τοιοῦτον λόγον̣. [ο]ὗ̣‐ [τ]ο̣[ς γὰρ οὐ] \| λόγον γε[ώδη] καὶ ἐκ τῆς γ̣ῆς ἔχοντα τ̣[ὴν φ]ύ̣σ[ιν πρ]ο̣[φέρει] περὶ σοφί̣[ας .].[....] \| υνοθ[.....]χ̣ο̣μενη. πρῶτον μὲν [γεώδη] φ̣[ύ]σ̣ιν μ̣ε̣[τέ‐
15	λαβεν]. ἐν σκιᾷ [γάρ] ἐ̣[στιν] \| ἡ σο[φία ἡ ἀ]ν̣θρωπίνη κ[αὶ] ἐπὶ γῆς̣ [..... ..... ..].η ἐστιν τοῦ [..].....[..... λέγει] \| ὅτι ἡ σκιὰ αὐτῆς {ἐν} σοφία, ὡς σοφία τοῦ̣ ἀ̣ρ̣γ̣υ̣ρ̣ί̣ο[υ], ὅ̣τ̣[ι] ἐν τῇ [αὐτ]ῆς σκιᾷ ἡ σοφία. ἐὰν οὖν \| ἐπαινε‐
17	τὴ ᾖ{ν} ἡ σοφία, καὶ ἡ σκιὰ αὐτῆς βέλτιστός ἐστιν.	40
17	ἐπερ()· τὸ οὖν “ἐν σκιᾷ σοφίας”; \| ὁ λέγων δὲ ἐν τῇ σκιᾷ τοῦ εὐαγγελίου ὢν ἐν αὐτῷ πρωτοτύπῳ εὐαγγελίῳ ἐστὶν ἢ ὁ ἐν τῇ σκιᾷ τοῦ νόμου. \|
20	καὶ περισσεία γνώσεως τῆς σοφίας ζῳοποιήσει τὸν παρ’
20	αὐτῆς. καὶ τοῦτο ἀγαθόν ἐ[σ]τ̣ιν \| τὸ ἀεὶ ἀπολαμβάνειν ἐν ταῖς προκοπαῖς θεω‐ ρίας τῆς σοφίας. “ζῳοποιήσει τὸν \| παρ’ αὐτῆς”. διὰ τοῦτο προκριτέα ἐστὶν καὶ ἀγαθή, ὅτι τὸν μετέχοντα αὐτῆς ζῶν\|τα ποιεῖ—“τὸν παρ’ αὐ‐ τῆς”, τὸν κατ’ αὐτὴν σοφὸν λέγει—ἡ γὰρ σοφία ζωῆς παραιτία ἐστίν. \| οὐ‐
24	δέποτε θάνατον ψυχῇ ἐπιφέρει. \|
25	ἰδὲ τὰ ποιήματα τοῦ θεοῦ· ὅτι τίς δυνήσεται τοῦ κοσμῆ‐
25	σαι, ὃν ἂν ὁ θεὸς διαστρέψῃ αὐτόν; \| πολλοὶ καὶ παρ’ Ἕλλησιν ἀντέστησαν τοῖς ἐκ τοῦ αὐτομάτου συνεστηκότα τὸν \| κόσμον λέγουσιν, οἷός ἐστιν Ἐπίκουρος, κατά τινα[ς] καὶ Δημόκριτος.
210	ἐκεῖνοι γὰρ \| [οἴ]ο̣νται μὴ ἐκ θεοῦ [τοῦτον τ]ὸ̣ν [κόσμον γεγονένα]ι, ἐπεὶ μὴ
1	τίθενται πρόν[οια]ν. ἐπεὶ πᾶσα \| [ἀν]άγκη τὸν πρ[ονοού]με[νον τῶν ἰδίων] π̣[οι]ημάτων προνο‐ εῖσθα[ι, ὁ δ]ὲ θεός ἐστιν \| ὁ̣ προνοούμενος, [προνο]ε̣[ῖται τοῦ κόσμο]υ̣, [ὃ]ν ἐποίησεν αὐτός. δίδ[ου τὰ] ἄλλα· ὃν αὐτὸς̣ \| κατεσκεύασεν, το̣[ῦτον καὶ φυ‐
4	λάττει ἐ]κ̣ π̣ρονοίας, ἵν’ ὄρθωσι̣[ν ἔ]χ̣ῃ.	42
5	ἐνκαλοῦ\|[σιν] ο̣ὖν τινες ὅτι· “ε̣ἰ̣ [ἄριστος ἐποιήθη ὁ κόσμ]ος, τί τὸ χρήσι‐ μον το[ῦ εἶν]αι \| βασιλί〈σ〉κους; ἐ[ά]ν̣ γε ὅλως δοθῇ τὸ [χρήσιμον εἶναι, δεῖ καὶ τὸν βασι]λί〈σ〉κον καὶ τὰ ἄλλα, οἷον ὁ̣ [ῥινο]κ̣έρως”. \| κ̣α̣[ὶ μᾶ]λλον ψόγον γ̣ί̣ν̣[ε‐ σθαι ἀρέσκει τῷ ἐπικουρί]ζ̣οντι ἢ ἔπαινον. τ[ούτω]ν ἕνεκα \| [καθό]λου δὴ [αἴ‐ ρει τὴν πρόνοιαν. εἰσὶν δὲ] οἱ ἀντιλέγον̣[τες τ]οῖς τοῦτο \| [τὸ ἄθε]ον δόγμα̣
10	π̣ι̣[στεύουσιν. τίς ἂν πρὸς τὸν κό]σμον εἶπεν̣ ὅ̣[τι] μ̣έρος τοῦ κός\|[μου ὀ]ρ‐
10	θώσεως δ[εῖται; πῶς ἂν ἄλλως ἦν γεγο]νὸς α̣ὐ̣τ̣ό̣; πῶς ἂν αὐτὸ ἤ̣[νυ]σ̣εν; πῶς [ἂν] \| [ἐδύ]νατο κόσμος εἶν[αι ἄνευ μερῶν; ἐὰ]ν τάδε, τίνα τὰ μέρη; [οὐδ]ὲ γὰρ δείκνυν\|[ται] π[α]ρέλκοντα καὶ [περισσά, ἐὰν ἐ]ξ αὐτῶν συνστῆναι ὁ κ[όσμ]ο̣ς δύνηται. \| [λ]έ̣γομεν δὲ πιθανῇ [ἀποδείξει πεῖ]σ̣αι [μὲ]ν δυναμένην αἰτίαν [κα]ὶ τὰ ἄγρια \| δ̣ε̣δημιουργῆσθαι̣ [εἰς χρεία]ς̣. κ̣[αὶ πρὸς θ]ήρευσιν
15	συντελεῖ ταῦτα. ἐπὶ πρ[ώ]τῳ κοινῷ \| [ὀρ]θ̣ῷ λόγῳ δ̣[υνατὸν λ]έγειν τ̣ὰ π̣[άντα εἶναι πρὸ]ς τοὺς ἀνθρώπους. πολλὰ ἐκ [τού]τ̣ων συντελεῖ \| [π]ρ̣ὸς βοήθ[ει]αν [ἐ]κ̣[εί]νων καὶ ε̣[..... ..... ..]ν παραλαμβανόντω̣[ν ...].[...] \| καὶ μέλ̣λ̣ε̣ι̣ν̣
17	[..] πολ[..].. παρα[λαβε]ῖ̣[ν. ἐκ τούτο]υ̣ δ̣ύ̣ν̣α̣τ̣[α]ι̣ γ̣έ̣ν̣ε̣σ̣ι̣ς̣ [δηλοῦσθαι καθ’ ἣν] \|
18-19	γέγοναν, ἵνα μόνοις αὐτ̣ο̣ῖ̣ς̣ χρώμεθα, ἵνα μὴ λοιπὸν καὶ ἄλλον τινὰ ὑψηλό\|τερον
20	λόγον βασανίσωμεν, ὅτι τῶν ἀνθρώπων ἕνεκα καὶ ταῦτα γεγένηται. οἶ\|δεν οὖν ὁ θεὸς τὰς αἰτίας τῶν γεγενημένων καὶ οἶδεν διὰ τί ἀπέκρυψεν αὐτά. \| κ[α]θ‐
21	όλου τοῦτο μόνον λέγει· “μὴ εἴπῃς· εἰς τί τοῦτο; ἢ εἰς τί τοῦτο; πάντα γὰρ ἐν καιρῷ \| αὐτῶν 〈ζητηθήσεται”. καὶ· “μὴ εἴπῃς· εἰς τί τοῦτο; ἢ εἰς
22	τί τοῦτο; πάντα γὰρ εἰς χρείαν αὐτῶν〉 ἐκτίσθη”. ἰδὲ τὰ ποιήματα τοῦ θεοῦ. ἐπίστησον τοῖς ποιήμασιν τοῦ θεοῦ—τὸ “ἰδὲ” \| γὰρ τοῦτο λέγει—,	44
25	ἐπίστησον καὶ τῇ ὑπάρξει αὐτῶν καὶ τῷ λόγῳ, καθ’ ὅν εἰσιν, καί, εἰ \| οἷ‐
24	όν τέ ἐστιν, καὶ τῇ{ν} αἰτίᾳ{ν}. {“ὅτι τίς δυνήσεται τοῦ ἐπικοσμῆσαι”}.
25	πολλά ἐστιν \| τὰ συντελοῦντα πρὸς τελείαν γνῶσιν, καὶ οὐ πάντα πᾶσιν δύ‐ ναται ὑπάρχειν· οἷον φέρε εἰπεῖν, \| λέγω εἶναι θεὸν ἢ εἶναι κόσμον. ἀπαρ‐ κεῖ μοι πρὸς τ〈ῷ〉 “ὅτι \| ἔστιν” γνῶναι μόνον καὶ τί σημαίνει τὸ ὄνομα τὸ κείμενον κατ’ αὐτοῦ. \| τὸ “πῶς” δέ ἐστιν οὐ παντὸς εἰδέναι, ἀλλ’ οὐ‐
211	δὲ τοῦ παντὸς ἐπισταμένου \| τὸ “πῶς̣” ἐ̣στιν δυνατὸν εἰπεῖν. τ̣[ὸ] δ̣ύ̣ν̣[αται] ᾧ λ̣[όγος καὶ] γνῶσις ἐστιν. κ̣[αὶ] γ̣ὰ̣ρ̣ \| τὸν γ̣[..]ων θεωρουμένων .η̣[.] κ̣α̣ὶ̣ ε̣[....]δ̣[.....]ν ὁ μὲν εἰδὼς̣ [δ]ι̣ὰ̣ τ̣ί̣ \| ἐστιν̣ [κ]αὶ ὅτι ἐστιν καὶ πῶς ἐστιν. [κ]αὶ ἐν [τούτοις οὐ πᾶς ὁ] εἰδὼς ὅτι ἔστιν οἶδεν \| καὶ π[ῶς] ἐ̣στιν καὶ διὰ
5	τί. “ἰδὲ” οὖν “τ̣ὰ̣ [π]ο̣[ι]ή̣μ[ατα τοῦ θεοῦ”, ἐπί]στησον αὐτοῖς, γνῶθι \| τί
5	ἕκα̣[στ]ο̣ν αὐτῶν ἐστιν καὶ [ὅτι] ἔ̣σ̣τ̣ι̣ν̣ [καὶ τί τὸ ὄνομα] κ̣ε̣ί̣μενον κατ[ὰ] το[ύ]τ̣[ου] \| καὶ π[ῶ]ς̣ [π]α̣ρέστησαν καὶ διὰ τί. ο[ὔ]π̣ω̣ γὰρ ἱ̣[κανὴν γνῶσι]ν ἕξεις τῶν τοῦ θεοῦ ποιη\|μάτων, [εἰ] προσκόψεις α[ὐ]τ̣ο̣[ῖς οὐ σ]υ̣νφ[ρονῶν. ἐπίστησον] μὲν τοῖς ποιή̣μ[α]σ̣ι̣ν̣ τ̣ο̣ῦ̣ θεοῦ· \| ἃ ἄλλο̣[ις προ]σκοπὴν εἰργάσα‐ [το, δώσει σ]ο̣ὶ̣ τ̣ὴ̣[ν γνῶσιν καὶ τοῦ] ποιοῦντος καὶ τῶ̣ν π[ε]\|ποιη̣μ̣έ̣ν̣[ω]ν.
9	ὅτι τίς δυν[ήσ]ε̣τ̣[α]ι̣ τ̣[ο]ῦ̣ κ̣ο̣σ̣[μῆσαι].
10	[τὸν κόσμον] ἐμνήσθ̣ην̣ [ὅτι] ἐνκ[α]\|λοῦσιν. [καὶ] ὁ αἰτιώμενος τοῦτο ἐν‐ [δ]εχ[όμενον ἡγεῖται· κατὰ] τούτου δύν[ατον] εἰ\|πεῖν [ὅτι· τί ἐν]καλεῖς τισιν μέρεσιν τοῦ κό̣[σμου; ..... .... .]α̣ι α̣ὐτά ἐστιν ὁ̣ [κόσ]μ̣ος \| ἀνυπ̣[...]
10	νοση ἵν’ ὁ κόσμος μὴ ἔχῃ ἐνκ̣[λήματα ....μά]λιστα ταῦτα εἰς τ̣[ὰ κ]α̣τὰ̣ \| τὴν πρ[ό‐ ν]οιαν ἕλκεται. οὐ μόνα γ̣ὰ̣ρ̣ τ̣[ὰ] κ̣[τίσματα ποι]ήματα τοῦ θεο̣ῦ ἐστιν̣, ἀλλὰ \| καὶ τὰ	46
14	κ[ατὰ] κρίσιν αὐτοῦ ἐν προνοίᾳ [..... ...].[.]μ̣ε̣[.. ἐλ]έγομεν ὅτι τ.ον \|
15	ἄρτι δ̣ι̣κ̣[...] φαίνεται τῷ δημιού[ργ]ῳ [τοῦ κόσμου] τ̣ῷ προνο̣ο̣υ̣μ̣ένῳ τὸ ἀρτι‐ τ̣ο̣[κῆ]\|σαι δ̣ι̣.ο̣ν̣ ἀποθνῄσκε̣ι̣ν̣ .μ̣. ε̣λ̣ι̣χ̣[...]...[.]εν, ἀλλ[ὰ] .. ἐ̣σ̣τ̣ι̣ν̣ [..]ε̣κ̣. η̣.[...] \| καὶ πάλιν ἀπέθανεν. καὶ μέμφεται ὁ πολὺς αὐτά. λ̣έ̣γομεν αὐτῷ ὅτι· “πῶς ἂν \| ἔδει γενέσθαι, ἐπικόσμησον, ὃ νομίζεις διεστραμμένον εἶναι”. οὐδεὶς οὖν \| ἔχει τοῦτο εἰπεῖν. καὶ πᾶσιν γοῦν ἐστιν οὕτως ἀνασκευάζειν
20	οὐ λέγοντα \| τὰς κατασκευάς. μετὰ κατασκευὴν δὲ ἡ ἀνασκευή ἐστιν, κἂν μ̣ὴ τῷ \| λόγῳ ὁ ἄνθρωπος γενόμενος τὴν κατασκευὴν λέγῃ τῆς ἀνακοσμήσεως. \| ἀλλ’ οὖν γε ἡ φύσις οὕτως ἔχει.
22	ὃν ἂν ὁ θεὸς διαστρέψῃ. ἐν τῷ Λευιτικῷ \| νόμος περὶ λεπρῶν τέθειται. καὶ ἀρχὴ τοῦ νόμου αὕτη ἐστίν· εἴ ποτέ τις \| αἴσθησιν ἔλαβεν λεπρωθέντος αὐτοῦ τοῦ σώματος,
25	προσήρχετο πρὸς τὸν \| ἱερέα, καὶ ἐκ σημειώσεως ἐκεῖνος ἀπεδείκνυεν αὐτὸν ἢ λεπρὸν ὄντα \| ἢ μὴ ἀληθῶς λεπρόν, ὑπονοούμενον δέ. καὶ λέγει ὅτι σημει‐ ωσάμενος ὁ \| ἱερεὺς καὶ εὑρὼν ὅτι λέπρα ἐστίν, “μιανεῖ αὐτόν,” οὐχ ὅτι αὐ‐
212	τὸς ἐνεργεῖ τὸ “μιᾶν〈α〉ι” \| ἀλ̣[λ’ ὅ]τ̣ι ἀπέδειξεν αὐ̣[τὸν τοιο]ῦ̣τ[ον]. ἐὰν δὲ μὴ ὑποπίπτῃ, ὣς ἀφορίζει αὐτόν τινας \| ἡμέ[ρ]α̣ς. καὶ μετ’ ἐκ[είνας ἀνέρ]‐ χ̣ε̣[ται]· ἐ̣ὰ̣ν ἔν[μ]ονος μείνῃ, μιανεῖ αὐτὸν [ὁ] ἱερεύς. \| καὶ ἰατρὸς γοῦν
3	ἐν[ορᾷ ἔ]ν τ̣[ινι π]άθο[ς], ε̣[ἰ] τὸ σῶμα σημειοῦται. κα̣[ὶ ὃ] λ̣έ̣γει, ποιεῖ \| αὐτὸ ἀθεράπευτον, ἀ[νίατον ἀποδεί]κνυσιν.
5	οὐ πάντως οὖν τὸ ποι̣[ῆσ]αι τὸ ἐνερ\|γῆσα̣ι δηλοῖ, ἀλλ’ ἐν̣[ίοτε τὸ ἀποδεῖ]ξαι. ἔχε[ι]ς γοῦν καὶ ἐν τῷ εὐαγγελίῳ ὑπὸ τῶν \| Ἰουδαίων λεγόμενο̣[ν, ὅτι “σὺ ἄνθρωπος] ὢν ποιε[ῖ]ς̣ [σ]εαυτὸν θεόν”. μὴ γὰρ τοῦ̣τ̣ο λέγουσιν· \| κα̣‐	48
7	τ̣ασκευάζεις σεαυτ[ὸν θεὸν ὢν ἄνθρωπο]ς”, ἀλλὰ “ἐ̣[ξ] ὧν ἀπαγγέλλεις καὶ ἐ[π]αγγέλλῃ \| π̣ο̣ι̣εῖν, ἀποδεικνύε̣[ις σεαυτὸν θεὸν] ε̣[ἶ]ναι”. ο[ὕτ]ω̣ς̣ ἀ̣κ̣[ο]υ‐ στέον καὶ τοῦ ”[ἴσο]ν ἑαυτὸν \| π̣[οι]ῶν τῷ θεῷ”, ἐπ[εὶ “πατέρα ἴδιον] λέ‐
10	γει τὸν θεόν”. ἴσ̣[α δ]έ̣ ἐστιν τὰ γεν[ν]ή̣[μ]α̣τα \| τ̣[ῷ γ]εννήσαντι̣ [καὶ ἐκ τοῦ κατ’ ἀλή]θ̣ειαν λέ̣γ̣ε̣[ι]ν [τοῦτο]ν̣ πατέρα ἔχειν [ἴδιο]ν̣ σεαυτὸν \| ἀπ̣[ο]‐
11	δεικνύεις [θεόν]. [ὁμοίως λημπτέο]ν, ὅταν̣ λέγῃ· “ὁ̣ θ̣ε̣ὸ̣ς̣ διαστρέφ[ει]”. διαστρέφει \| [γὰρ]
12	μ̣ὴ οὕτως ἐν̣[εργῶν, ἀλλὰ ἀπ]ο̣δείκνυσιν αὐτὸν τοιοῦτον, ὡ[ς “πα]ραδίδω\|‐ σίν̣ τινα εἰς ἀδόκι̣[μον νοῦν”, οὐκ αὐ]τ̣ὸς ἐνεργῶν. τὸ παραδοθῆνα[ι αὐτ]οὺς ἐν \| τ̣ῷ ἀδοκίμῳ [ὄντ]α̣ς̣ [ἀποδείκνυσιν] κ̣[αὶ] α̣[ὐτ]ο̣ὺ̣ς παρ’ ἑαυτοὺς τοιού‐
15	τους γ[εγ]ε̣νημένους. \| [ὅτα]ν οὖν ὁ θεὸς δ[ια]στρέφειν λέ[γηταί τιν]α, ἀπο‐ δείκνυσιν διεστραμ[μ]ένον \| τ̣ό̣[τ]ε̣. ὃν ὁ̣ θεὸς οὖν ἀ̣ποδοκίμα[σεν] κ̣[α]ὶ̣ [ἀ]π̣[έ]δειξεν διαστραφέν[τα, “τ]ί̣[ς] δ̣ύ̣ν̣α̣\|ται ἐπικοσμῆσαι;” “τ[οὺς] δὲ ἐκκλίνοντας”, φησίν, “εἰς τὰς στραγγαλιὰς \| ἀπάξει κύριος μετὰ τῶν ἐρ‐ γαζομένων τὴν ἀνομίαν”. μὴ γὰρ αὐτὸς αὐτοὺς μὴ βου\|λομένους ἀπάγει μετὰ
20	τῶν τὴν ἀνομίαν ἐργαζομένων, ἀλλ’ ἐκκλίνοντας \| π̣ροαιρέσει τῇ αὐτῶν ἀπέ‐
20	δειξεν αὐτοὺς τοιούτους ὄντας. \| ἐν ἡμέρᾳ ἀγαθοσύνης ζῆθι ἐν ἀγαθῷ καὶ ἐν ἡμέρᾳ κακίας,
21	ἰδέ, καί γε τοῦτο \| συμφώνως τούτῳ. “ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἀγαθοσύνης”. ἀγαθοσύνης ἡμέρα ἐστίν, \| ὅταν ἀρετὴ προσῇ. ζωῆς δὲ αὕτη περιποιητική ἐστιν. οὕτω οὖν ἔχε τὸ ζῆν \| ὡς ἀγαθός, ὡς ζωῆς μετέχων· μακαρίζῃ 〈ἐν〉 μακαρίοις. ἴσθι τὴν ζῳο\|ποιητικὴν ἔχων	50
25	διάθεσιν. ζῶν ἔσο ἐν αὐτῇ.
25	ἐπερ()· “ἐν ἡμέρᾳ ἀγαθοσύνης”; \| τὴν κατάστασιν τοῦ ἔχοντος. πολλάκις γὰρ καὶ αἱ καταστάσεις σημαίνον\|‐ ται ὀνόματι καιρῶν καὶ χρόνων.
27	ἐν ἡμέρᾳ κακίας.
213	ὡς ἔστιν ἀπὸ τῆς \| “ἡμέρας τῆς ἀγαθοσύνης” {ὡς} ἐν ἀγαθῷ, οὕτως ἐν ἡ[μ]έ̣[ρᾳ τ]ῆς κακίας ἐστὶν ζῆν \| φαύλως. ἀλλ’ ἐσιώπησεν τὸ φ[α]ύ̣λως, ἵνα μὴ [λίαν ἀν]αγκαστικὸς ᾖ{ν} ὁ λόγος. \| σύνφωνον τοῦτο ἐκείνῳ ἐστίν, ὡς ἀπὸ̣ τ̣ῆ̣ς φ̣[ρον]ήσεως τὸ φρονεῖν καὶ \| ἀπὸ τῆς ἀφροσύνης τὸ ἀφραίνειν ἀναλογί[αν,
5	οὐ τ]ὴν ὁμοιότητα ἔχουσιν. \| συμφωνεῖ γοῦν τοῦτο ἐκείνῳ κατὰ ἀναλογ[ί]α[ν, οὐ κατ]ὰ ποιότητα ἢ ποσότητα \| οὐδὲ τῶν παρεπομένων. \| ἐποίησεν ὁ̣ θεὸς περὶ λαλίας, ἵνα μὴ εὕρῃ ἄνθρωπο[ς ὀπί‐ σω αὐτο]ῦ̣ μηδέν. τὰ πάντα εἶδον \| ἐν ἡμέραις ματαιότη‐
8	τ[ό]ς μου. ἐπο[ίησεν ὁ θεὸς το]ιοῦτον λόγον ἐν τοῖς οὖσιν, \| ἵνα ὁ ἄνθρωπος μὴ εὕ‐
10	ρῃ μηδὲν τῶν μετ’ αὐτὸν ἐσομ[ένων. ὧδε] π̣ρόγνωσιν ἀναιρεῖ ἀν\|θρωπίνην· οὐκ εὑρίσκε̣[ι] ὁ ἄνθρωπος οὐδὲν τῶν [διαδεξομ]ένων αὐτόν. [π]ε̣ρ̣ὶ̣ τ̣[ῶν] \| ἀν‐
11	θρωπίνων δὲ λέγει. ὅτι γὰρ οἶδεν ὁ σπ[ουδαῖος, ὅ]τι διαδέξε[ται αὐ]τὸν \|
11	κατάστασις μακαρία, παντί που σαφές. εἰ μ[ή, ἐὰν ἡ το]ῦ ἀνθρώπου πρ[ο]σηγορ[ία]\| παρακειμένη ἄλλην ὑποβάλῃ διά‐ νοιαν, ἄ[νθρωπον δὲ] μ̣ὴ τὸ θνητὸν [λογι]κὸν \| ζῷο̣[ν] λέγῃ, ἀλλὰ τὸν “κατὰ	52
15	σάρκα” καὶ ἡδ[ονὰς “περιπ]ατοῦντα”, ὁ τοιοῦτος \| ἄνθρωπος, ᾗ τοιοῦτός ἐστιν, οὐδ〈ὲν δ〉ιαγνώσεται τῶν δια[δεξομένω]ν̣ αὐτόν, ἅτε δ̣[ὴ] \| αἰσθήσει μόνῃ ζῶν. ἡ γὰ̣ρ αἴσθησις τὰ παρόντ[α κατα]γ̣ιγνώσκει. ἐπ̣[εὶ ὁ τοι]\|οῦτος ὅλος τῆς αἰσθήσεώς ἐστιν, “κατὰ σάρκα” καὶ ἡδονὰς καὶ τὰς ἄλλας \| κακίας περιπατῶν, τὰ “ὀπίσω”, τὰ διαδεξόμενα, οὐκ οἶδεν. νοῦ γὰρ ἔστιν \| τοῦτο
19	εἰδέναι.
19	ἐν ταῖς ἡμέραις μου οὖν τῆς ματαιότητος τὰ πάντα εἶδον.\|
20	ἡμέρας δὲ ματαιότητος λέγει τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ταύτης, ἐφ’ ᾗ οὐ δεῖ α[ὐ]τὸν \| ἐλπίζειν. ἐλεεινοὺς γὰρ κατασκευάζει τοὺς προσδοκοῦντας. \| ἔστιν δίκαιος ἀπολλύμενος ἐν δικαίῳ αὐτοῦ· καὶ ἔστιν
22	ἀσεβὴς μένων ἐν κακίᾳ αὐτοῦ. \| ἔστιν ἁπλῶς δίκαιον καὶ ἔστιν τινὸς δίκαιον. ὅταν οὖν ὁ θεῖος προσ‐ τάττῃ λόγος \| “δικαίως τὸ δίκαιον διώκειν”, οὐχ ἑκάστῳ λέγει ὅτι “δι‐
25	καίως τὸ δίκαιόν σου \| δίωκε”, ἀλλὰ τὸ ἁπλῶς καὶ κυρίως δίκαιον. ἐπειδὴ δὲ πᾶς ἄνθρωπος φαίνεται \| ἑαυτῷ δίκαιος καὶ “εἰσὶν δοκοῦσαι ἀνθρώπῳ 〈ὀρθαὶ〉 ὁδοὶ εἶναι, τὰ τελευταῖα βλέποντα \| εἰς πυθμένα ᾅδου”, οὐκ ἐν
214	ἐκείνῳ τῷ δικαίῳ δεῖ ἐνμένειν. ἀπόλλυσιν γὰρ \| τοῦτον τὸν ἔχοντα, [φθεί‐ ρ]ει τὸν ἔχοντα. ἔστιν οὖν δίκαιος ἀπολλύμενος ἐν \| [δ]ικαίῳ ἑαυτοῦ. οἱ
214	δ̣[ὲ κατ’] ἀ̣λ[ή]θειαν δίκαιο[ι], περὶ ὧν πολλὰ γέγραπται, οἷον· \| “δίκαιοι	54
3	ποιήσουσ[ιν ἐν πλ]ούτῳ ἔτη πολλά”, οὗτοι οὐκ ἐν δικαίῳ ἑαυτῶν ἐνμένου\|‐ σιν, οὐ θαρροῦσιν τῷ [ἑαυτῶ]ν̣ δικ̣[αί]ῳ. διὸ οὐκ ἀπόλλυται ἐν τῇ δικαι‐
5	οσύνῃ, ὡς λέγει \| ὁ ὑμνῳδός· “ἐν τῇ δ[ικαιοσύν]ῃ σου ζήσομαι”. Παῦλος γοῦν, μέγας ἄνθρωπος ὑπάρχων \| καὶ ἐν Χριστῷ τυγχάν[ων, ᾧ κα]ὶ̣ ἡ̣ ἀποκάλυ‐ ψις [τ]ῆ̣ς̣ ἀληθείας γέγονεν, λέγει· “οὐδὲν \| ἐμαυτῷ συνοῖδα, ἀλ[λ’ οὐκ ἐν τού]τ̣ῳ [δ]εδικαίωμ[αι]”. ἐνχωρεῖ γάρ με μὴ τὸ ἀληθῶς \| δίκαιον ἔχειν καὶ [μὴ διὰ τοῦτο, ὅτ]ι̣ μηδὲν ἐμαυτῷ σύνοιδα τῶν βλαπτόντων, \| δεδικαιῶσθαι.
9	καὶ π̣[άλιν ὁ] ἅ̣γιος Δαυῒδ λέγει· “εἰ ἀδικίαν ἐθεώρουν ἐν καρδίᾳ μου, \|
10	[μ]ὴ εἰσακουσά̣τ̣[ω] κ̣[ύριος”. σημεῖον τ]οῦ ἔχειν ἢ μὴ ἔχε[ι]ν ἀδικίαν τὸ εἰσ‐ ακουσθῆναι \| [ὑπὸ] θεοῦ ἢ μὴ εἰσα[κουσθῆναι] ἔλαβεν. δυνατὸν δὲ καὶ ἄλλως λαβεῖν κατὰ δευτέ\|ρ[αν] ἐξήγησιν τ[οῦτο· ἔστιν ἀπολέ‐ σθ]α̣ι τινὰ τῷ ἑαυτῷ δικαίῳ· ἐν τῷ ἑαυτοῦ δικαίῳ δοκῶν τις \| [δι]καιοῦσ‐ θαι, ἐὰν̣ [..... ....] γ̣νῷ, ὅτι οὐκ αὐτό ἐστιν τὸ ἀληθὲς καὶ κύριον \| δί‐
14	καιον, ἀποσπᾷ [ἑαυτὸν ἀπὸ τού]του καὶ ἀπόλλυται ἐκ τοῦ ἑαυτοῦ δικαίου.
15	ἡ̣ δὲ ἀπω\|[λ]εία αὕτη οὐ̣ [διαφθεί]ρ̣ει. ὥσπερ γὰρ τὸν μεταπέσοντα ἀπὸ ἀρε‐ τῆς λέγομεν \| ἀ̣πολωλένα̣ι̣ [τῇ ἀρ]ετῇ, οὕτω τὸν μεταβάντα ἀπ̣[ὸ] {τ̣}ἧς εἶχεν π̣ρ̣ό̣τερον \| ὑπολή[μψ]ε̣ως λέγομεν ἀπολωλέναι ἀπ’ ἐκείνης τῆς ὑπολήμψεως. ἔστιν \| δὲ ἀσεβὴς ἐνμένων ἐν τῇ κακίᾳ ἑαυτοῦ. ζῶν ἐν τῇ κακίᾳ οὐ καταγιγνώσκων \| τῆς κακίας αὐτοῦ καίπερ τοῦ δοκοῦν‐
20	τος δικαίου κατεγνωκότος τοῦ δικαίου ἀνθρώπου \| πρότερον 〈ἢ〉 ἐδικαιοῦτο.
20	ἐπερ()· ὁ αὐτὸς οὖν νοῦς; ἐκεῖνος καίπερ ἐν δικαίῳ ὤν, ἐλάτ\|τονι δὲ τοῦ ἀληθῶς δικαίου, ἀπόλλυ‐
20	σιν ἑαυτὸν ἀπ’ ἐκείνου, ἵνα τὸ ἀληθῶς δίκαιον \| σχῇ. οἷον ἐχέτω τις ἐσ‐ φαλμένην ὑπόλημψιν ἢ ἐχέτω τις ὑπόλημψιν οὐκ \| ἐσφαλμένην, οὐ σὺν λόγῳ δέ, οὐ σὺν ἀκριβείᾳ. ἐὰν τὴν ἀκριβείαν 〈γ〉νῷ, \| ἀπόλλυσιν ἑαυτόν, ἵνα	56
24	ἐκείνης τῆς προθέσεως τῷ κρείττονι ἐπιτυχῇ.
25	ἐπερ()· πῶς \| λέγει τὴν διαστροφήν; τὸ ἀποδεῖξαι αὐτὸν τοιοῦτον τὸν διεστραμμένον· \| οἷον πολλοὶ ἐντυγχά‐ νουσιν ταῖς γραφαῖς καὶ νοοῦσιν αὐτὰς ὡς οὐ δεῖ. καὶ οὐκ ἄλλος αὐτοὺς δι‐
215	έστρεψεν ἢ ἡ αὐτῶν ῥαθυμία. ὅταν τις οὖν ἀποδείξῃ τὸν τοιοῦτον, \| ὅτι
1	“μὴ πρόσεχε αὐτῷ· ἐσφαλμένως λέ̣γ̣ε̣ι̣, ἃ λέγ[ει]”, ἔ̣δ̣[ει]ξ̣ε̣ν αὐτὸν διεστραμ[μ]έ‐ ν[ον], \| ἀπέδειξεν αὐτὸν τοιοῦτ[ο]ν. \| μὴ γίνου δίκαιος πολὺ καὶ μὴ σοφίζου πε̣ρ̣[ισ]σ̣ά, μ̣[ήπο‐
3	τ]ε̣ ἐκπλαγῇς. 〈μὴ ἀσεβήσῃς πολὺ καὶ μὴ γίνου σκληρός,
3	ἵνα μὴ ἀποθάνῃς ἐν οὐ καιρῷ σου〉. ⟦καὶ ⟧ πολλάκις \| ἐλέχθη ἡμῖν, ὡς μεσότητές εἰσιν αἱ ἀρετ̣[αί], αἱ τ̣[ού‐
5	των] δὲ ὑπερβολαὶ καὶ ἐνλεί\|ψεις κακίαι εἰσίν. ἐλέγομεν ὅτι ἡ φρ[ό]ν̣η[σις γέγον]ε̣ν μέσον τῆς πανουργίας \| καὶ {κακουργίας} τῆς ἀφροσ̣ύ̣ν̣ης. καὶ ὑ̣π̣ε̣[ρ]‐ β̣[ολὴ μέν] ἐ̣στιν φρονήσεως ἡ \| πανουργία. ἐπαινεῖται δὲ ἐν τῇ γραφῇ ἡ π̣α̣ν[ουργία], παρ’ Ἕλλησιν δὲ ψέγεται. \| πανουργίαν δὲ ψεγομένην {κ̣αὶ} ἡ γραφὴ [λ]έ̣γ̣[ει ῥᾳδι]ουργίαν· “ὦ πλήρης δόλου \| καὶ πάσης ῥᾳδιουργί‐
10	ας, υἱὲ διαβόλου”. ὡς ἐπὶ π̣λ̣[εῖστον δ]ὲ̣ καὶ ἡ καινὴ διαθήκη ψέ\|γει τὴν πανουργίαν· “φοβοῦμαι γὰρ μήπως, ὡ[ς ὁ ὄφις ἐ]ξ̣[η]πάτησεν Εὔαν ἐν τῇ \| παν‐
11	ο[υ]ργίᾳ αὐτοῦ...”, καὶ ἔτι· “ἀλλὰ ὑπάρχων πανοῦργ̣[ος δόλ]ῳ ὑμᾶς ἔλαβον”.
11	καὶ ἔτι \| περὶ τῶν αἱρετικῶν λέγει ὅτι “περιπατοῦσιν [ἐν πανο]υ̣ργίᾳ δο‐ λοῦντες τὸν \| λόγον τοῦ κυρίου”. ἔνλειψις δὲ τῆς φρονήσεως ἡ ἀφ̣ρ̣[ο]σ̣ύ̣ν̣[η] ἐ̣σ̣τίν. καὶ περὶ πασῶν \| τῶν ἀρετῶν πολλάκις ἡμῖν τοῦτο τεθεώρηται. λέ‐	58
15	γομεν οὖν τὴν δεισιδαιμονίαν \| ὑπερβάλλειν τὴν εὐσέβειαν, ἐνδεὲς δὲ αὐ‐
15	τῆς τὸν ἀσεβήν. καὶ ὧδε οὖν τοῦτο βού\|λεται λέγειν· μὴ πολὺ δίκαιος ἔσο· μὴ ἔξω τῆς δ[ι]‐ κ̣[αιο]σ̣ύν̣η̣[ς] ἴθι· κατ’ ἀξίαν νέμειν \| ζήτει, τῆς ἰσότητος ἐπιμέλου. μὴ πολὺ δίκαιος γίνου· πολλοὶ γοῦν εἰώθασιν λέγειν· \| μὴ ἀκριβοδίκαιος ἔσο,
18	μὴ πλέον τι τοῦ δικαίου ζήτει. δυνατὸν δὲ καὶ οὕτω λαβεῖν \| αὐτό, ἵνα μάλιστα κατὰ τὸ βούλημα τοῦ χρι‐
20	στιανισμοῦ αὐτὸ ἐκδεχθῇ. ἐὰν \| προκέοιτο ἀδικηθῆναι ἢ ἀδικῆσαι, μὴ πολὺ{ς} ἔσο δίκαιος ἐκδιδῶν τὸ δίκαιον, \| ἐπεὶ οὐκ ἀδικῇ. θέλησον ἀδικηθῆναι μᾶλλον ἢ ἀδικῆσαι. μὴ πολὺ{ς} γοῦν γίνου \| δίκαιος πρὸς τὸ μὴ ἀδικηθῆναι, ἀλλ’ ἐπίδος ἑαυτὸν μᾶλλον. οὕτω γὰρ οὐδὲ σὺ \| ἀδικήσῃς οὐδὲ ἐκεῖνος, πρὸς
23	ὃν ἔχεις. καὶ μὴ σοφίζου περισσά, μήποτε ἐκ\|πλαγῇς.
25	τῷ αὐτῷ λέγομεν· πέρα τοῦ δέοντος μὴ σοφίζου, μὴ ἔξω τοῦ ἐφειμέ\|νου τοῖς
25	ἀνθρώποις γίνου. οἷοί εἰσιν οἱ λέγοντες, ὅτι οὕτως ἴσμεν τὸν θεὸν ὡς αὐ‐ τὸς \| ἑαυτὸν ἐπίσταται. οὗτοι περισσὰ σοφίζονται. διὸ καὶ ἐκπλήττονται, \| ἔξω φρενῶν γίνονται, ἔξω θεωρίας λογικῆς εὑρίσκονται.
27	μὴ σοφίζου περισσά. \|
216	δύναται δὲ καὶ τοῦτο λ[εχθ]ῆναι πάλιν ἑπομένως τῇ λογικῇ θ̣ε[ω]ρίᾳ, ὅτι \| ἔ[σ]τιν ποτὲ διαλεγόμενον ὑπὲρ τοῦ μὴ λυθῆναι τὴν συνουσίαν, ἕως ἔλθω\|‐ μεν εἰς ὀρθὸν κα[..... .].ς ἔνδοξον καὶ αὐτῷ διαλεχθῆναι. ἐὰν δέ τις ἐν τῷ \| σοφίζεσθαι δόξῃ ἐπι[τυγχ]ά̣νειν, οὐκ ὀφείλει καταμένειν τῷ σοφίζεσθαι. \|	60
5	“μὴ σοφίζου περισσά”, [μὴ ἐκ]γίνου τοῦ σοφὸς εἶναι καὶ ἐκπλαγῇς. \| μὴ ἀσεβήσῃς πολύ, μὴ [γίνου σκ]ληρός. εἴπο[μ]εν, ὅτι ἔστιν τι γνωστὸν τοῦ θεοῦ, \| ᾧπερ ἐὰν ἐπῶμε[ν, ἀσεβο]ῦμεν. ἐκεῖνο δέ, ὃ ἐφανέρωσεν ἡμῖν ὁ θεός, ἐὰν \| γιγνώσκωμεν κα[ὶ θέλω]μ̣εν ἔχειν, οὐ βλαπτόμεθα. ἐὰν δὲ κἀκεῖνα τὰ μὴ \| ἐφικτὰ ἡμῖν θέ[λωμεν] νοεῖν, ἐκπλητ‐
9	τόμεθα καὶ ἀσεβοῦμεν πολύ. \|
10	δυνατὸν δὲ καὶ το[ῦτο λέγ]ε̣[ι]ν· εἴ ποτέ τι τῶν ἄλλων δυσχερὲς ἡμῖν καὶ δυς\|εύρετον φαίνε[τα]ι̣, [περὶ] τούτου δὲ ἐπιχειρήσεις, οὐ βλάπτει· ἐπιχει‐ ρητέον \| εἰς ἑκάτερα. ὅτα[ν δὲ π]ε̣ρὶ θεοῦ ᾖ{ν} ὁ λόγος καὶ εἰς ἐκεῖνα χωρῇ ὁ θέλων εἰδέναι περὶ \| θεοῦ, ἃ μὴ δύναται, [ἀσε]β̣[εῖ] πολὺ πέρα τοῦ δέοντος χωρῶν. οἷον πλῆθός \| εἰσιν οἱ ἄστερες. πᾶν δὲ πλῆθος ἢ περιττὸν ἢ ἄρτιόν
15	ἐστιν. καὶ τὸ μὲν ἄρτιον \| εἰς δύο διαιρεῖται, τὸ δὲ περιττὸν ἔχει πλεο‐ νάζον τὸ ἕτερον μέρος ἑνί. \| ἐὰν θέλωμεν περὶ τῶν ἀστέρων ἐπιχειρεῖν καὶ λέγειν, π{ρ}ότερον περιττοὶ \| ἢ ἄρτιοι, οὐκ ἀσεβοῦμεν πολύ. ἔδει μὲν μὴ ἐπιχειρεῖν, περὶ ὧν οὐκ ἴσμεν. ὅμως \| οὐκ ἀσεβοῦμεν πολύ. ποιοῦμεν γὰρ τοῦτο, ὅτι ὁ οὐρανὸς κυκλοειδής ἐστιν \| καὶ εἰς δύο ἴσα τέμνεται ἡμισφαί‐
20	ρια διαμέτρου ἀχθείσης εὐθείας. καὶ ἐπεὶ πάν\|τοθεν ὁ οὐρανὸς ἠστέρωται, λέξει τις ὅτι ἴσων ὄντων τῶν ἡμικυκλίων \| ἐν ἑκάστῳ ἡμικυκλίῳ τοσοῦτοί εἰ‐ σιν, ὅσοι καὶ ἐν τῷ λοιπῷ. καὶ κατασκευ\|άζομεν ἐκ τούτου ἀρτίους αὐτοὺς εἶναι. καὶ οὐκ ἀσεβοῦμεν, κἄν τε οὕτως ἔχῃ \| κἂν μὴ ἔχῃ. γυμνασίας ἕνεκα
23	ἡ ἐπιχείρησις γέγονεν. πάλιν ἐπειδὴ οἱ \| περὶ ἀριθμῶν πραγματευσάμενοι λέγουσιν τὸν περιττὸν	62
25	ἰσχυρότερον εἶναι \| —δραστήριος γάρ ἐστιν—, ὁ δὲ ἄρτιος ὑλικώτερος— ὕλῃ γὰρ ἀνάκειται· ἡ δὲ ὕλη διαιρετή \| ἐστιν· πρώτη γὰρ διαίρεσις ἐν ἀρ‐
217	τίῳ γίνεται· διὰ τοῦτο καὶ δυάδα λέγουσιν εἶναι \| τὴν ὕλην—{ἐ}λέγομεν ὅτι ἔδει τοὺς κρείττονας τῶ̣ν ἄ̣[λ]λ̣ω[ν] ὁρατῶν τῷ κρείττ̣[ο]νι ἀ̣ρ̣ι̣θ̣μ̣ῷ \| ὑπο‐
2	βεβλῆσθαι καὶ κατασκευάζομεν ἐκ τούτου π̣ε̣[ρισ]σοὺς αὐτοὺς εἶναι. οὐδὲ ἑκα\|τέρως ἀσεβοῦμεν. εἰ μέντοι λέγοι τις, ὅτι ζητήσομεν [πό]τερον ὁ θεὸς ἄναρχος ἢ οὐκ \| ἄναρχος, τὸ ἕτερον τοῦ ἐπιχειρήματος πολλὴ[ν ἀσέβει]α̣ν φέ‐
5	ρει. ἀμέλει γοῦν καὶ \| αὐτὸς ὁ τῆς διαλεκτικῆς λόγος λέγει μὴ π[ά]ντ[α προβ]λ̣ήματα εἶναι διαλεκτικά. \| οἷς γὰρ κόλασις ἕπεται, οὐκ ἔσ̣[τι]ν δια‐ λεκτικόν̣. [τὰ γὰρ δ]ι̣αλεκτικὰ εἰς ἑκάτερα ἐπι\|χειρεῖται. οὐδεὶς ἐπιχειρεῖν θ̣[έ]λ̣ει, πότερον ἔσ̣[τιν θεὸς] ἢ̣ οὐκ ἔστιν ἢ π{ρ}ότερον \| φυλακτέοι οἱ νόμοι ἢ οὔ· ταῦτ̣α̣ γὰρ κόλασιν [ἑπομ]έ̣νην ἔχει ἐν θατέρῳ μορίῳ \| τῆς ἀντιφάσεως.
10	αἰσχρὰν γὰρ φήμην [φέρει τ]ῷ προισταμένῳ τ〈οῦ〉 ἑτέρ〈ου〉 \| μορί〈ου〉 τῆς ἀν‐
10	τιφάσεως.
10	καὶ μὴ γίνου σκληρός. [σκ]ληρὸς γίνεται ὁ τὴν κακίαν \| αἱρούμενος. σκληρὸν γὰρ κατασκευάζει τὸν ἔχοντα. ”[κατὰ] γὰρ τὴν σκληρότητά σου \| καὶ ἀμετανόητόν σου καρδίαν θησαυρίζεις ἑαυτῷ ὀ̣ρ̣[γὴ]ν̣ ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς”. ὁρᾷς τό· \| ἀμετανόητον καρδίαν ἔχων σκληρὸς εὑρίσκεται. καὶ γίνεται οὕτως καὶ \| ἡ καρδία τοῦ Φαραώ, ἃ
14	πολλάκις ἀνεγράφη, σκληρυνθεῖσα.	64
15	“μὴ σοφίζου οὖν περις\|σά, μὴ γίνου σκ[λ]η̣[ρό]ς̣, ἵ̣[να μ]ὴ̣ [ἀποθάν]ῃ[ς] ἐν οὐ καιρῷ σου”. κατὰ πάντα δ̣[υ]να\|τὸν τοῦτο ἐνεχθῆναι· κατὰ διάνοιαν π̣ᾶ̣‐ [σα]ν̣ [λ]έ̣[γει]· “μὴ γίνου σκληρὸς πολύ· μὴ γί\|νου, μὴ ἀ̣[..... .....].[..... [..... ..... ..... ...].[..... ..... .....] \| ἐλήφθη. \| ἀγαθὸν τὸ ἀντέχεσθαί σε ἐν τούτῳ, καί γε ἀπὸ τούτου μὴ
19	ἀφῇς τὴν χεῖρά σου.
20	ἐν ἑκά\|στῳ τῶν εἰρημένων ἤκουσας· μὴ γίνεσθαι δίκαιος πολύ· ἀντέχου ἐν τούτῳ. εἴρηκ〈εν〉 \| “μὴ σοφίζου περισσά”. ἐν πᾶσιν τοῖς εἰρημένοις ὡς ἐν ἑνὶ γένει ἀντέχου. ἀπὸ \| τούτου οὖν, οὗ εἶπον, ὅτι καὶ δεῖ ἀντέχεσθαι, μὴ ἐάσῃς τὴν πρᾶξίν σου. ἐπίμενε \| αὐτοῖς, ὡς λέγει ὁ ἀπόστολος· “ταῦτα με‐ λέτα, ἐν τούτοις ἴσθι, ἵνα σου ἡ προκοπὴ φα\|νερὰ γένηται”, ἐν ταῖς ἀρε‐
25	ταῖς. μελετῶν ταῦτα δεῖ ἐν αὐταῖς ἐνμένειν, οὐ περαι\|τέρω αὐτῶν χωρεῖν. ἐπὶ γὰρ τοῖς ἄλλοις μαθήμασιν τοῖς κατ’ ἐπιστήμην καὶ τεταγμένως ἄγουσιν \| οὐ καλὸν ἐν αὐτοῖς μένειν. καὶ ἵνα ἀπὸ προχείρου παραδείγμα\|τος ἡ δεῖξις
218	γένηται, μάθησιν γραμμάτων τῶν πρώτων λάβωμεν. οὐκ ἀγαθόν ἐστιν \| ἐ[ν]μέ‐ νειν τῇ μαθήσει τῶν χαρακτήρων, ἀλλὰ ταχὺ διαβαίνειν ἐπ̣ὶ τὴν ἑξῆς \| π[ρο]‐ κοπήν. ἐπὶ δὲ τῶ̣ν [ἀρ]ετῶν ἡ μελέτη προκοπὴν φέρει· μελέτα σωφροσύ\|νην, μέ‐
3	νε ἐν σωφ[ρο]σ̣ύ̣ν̣ῃ· μελέτα τὸ δίκαιον, ἐν αὐτῷ μένε· οὕτω γὰρ δύνασαι \| σπουδαῖος ἀποδειχθ[ῆ]ναι. \|
5	ὅτι ὁ φοβούμενος τὸν θεὸ[ν ἐξελ]εύσεται τὰ πάντα. κἂν βοήθημα περισσῶς ἔχεις— \| βοήθημα τοῦ ἐξελθεῖν—[οὔ σε ἔξω] πάν‐ των λέγει 〈γίνεσθαι〉. τὸ ἐξελθεῖν δὲ τὸ τέλος καὶ τὴν \| ἔκβασιν δηλοῖ, ὡς
5	ε[ἰ λ]έγομεν ὅτι αἱ ἁ[γία]ι̣ φωνήσεις αἱ γενόμεναι περὶ \| τῆς καθόδου τοῦ σωτῆρος [ἐκβ]άσεως τετυχή[κα]σιν. καὶ τοῦτό ἐστιν τὸ “ὅπως πλη\|ρωθῇ τὸ	66
10	ῥηθέν”. οἱ γὰρ [ἀπὸ τῶ]ν ἑτεροδόξων κ[ακο]ήθως ἢ κατὰ ἄγνοιαν νο\|μίζου‐ σιν τὸ πληρωθῆ[ναι τοῦ]τ̣ο οὕτω λαβεῖν· πληρωθῇ, ἵνα μὴ κενὰ ᾖ. καὶ λέ\|γου‐ σιν ὅτι ἡ παλαιὰ δ̣[ιαθήκ]η κενὴ ἦν καθ’ ἑαυτήν· πληρώματος ἔξωθεν \| ἔχρῃ‐
12	ζεν. οὐ τοῦτο δ̣[έ, ἀ]λ̣[λὰ] ἐπὶ ἐκβάσεως λέγει· διὰ τοῦτο ἔτεκεν ἡ Μαρία, “ὅπως \| πληρωθῇ· ἰδοὺ [ἐν γ]α̣στρὶ 〈ἕ〉ξει”. διὰ τοῦτο ἐσταυρώθη ὁ σωτήρ, διὰ τὸ “ὤρυξαν χεῖράς \| μου καὶ πόδας μου”.
15	ὁ φοβούμενος τὸν θεὸν οὐκ ἔξω αὐτῶν, ἀλλὰ εἰς τέλος αὐτῶν \| γίνεται. ὅμοιόν ἐστιν τοῦτο τῷ ἀποστολικῷ τῷ λέγοντι· “οὐ τοῦ τρέχοντος οὐδὲ \| τοῦ
16	θέλοντος, ἀλλὰ τοῦ ἐλεῶντος θεοῦ”. ὁ φοβούμενος οὖν τὸν θεὸν “ἐξέρχεται τὰ πάντα”. \| “φ[ό]β[ο]ς γὰρ κυρίου π̣ά̣ν̣τ̣α̣ ὑπερέβαλεν”. εἰ δὲ πάντα ὑπερέ‐ βαλεν, “οὐδὲν ἔστιν \| ὑπὲρ αὐτόν”. φόβος γὰρ ο[ὐ]χ ὁ τῆς κολάσεως λέγε‐ ται, ἀλλ’ ἐκεῖνος, περὶ οὗ λέγομεν· \| “οὐκ ἔστιν ὑστέρημα τοῖς φοβουμέ‐
20	νοις αὐτόν”. “αὐτὸς” δέ ἐστιν ὁ θεός. λέγει γάρ· “κύριον \| αὐτὸν ἁγιά‐
20	σετε καὶ αὐτός ἐστίν σου φόβος”. ὡς γίνεται τοῦ θέλοντος κατὰ Χριστὸν \| σοφίαν σοφ[ία] ὁ Χριστὸς καὶ δικαιοσύνη τοῦ δικαίου κατὰ Χριστόν, οὕτω
21	γίνεται καὶ φόβος. \| ἡ σοφία βοηθήσει τῷ σοφῷ ὑπὲρ δέκα ἐξουσιάζοντας τοὺς	68
22	ὄντας ἐν τῇ πόλει. \|
23-24	εἴπομεν, ὅτι ὁ ἐκκλησιάζων πάντων ἅμα τῶν ὠφελούντων ἐφάπτεται \| καὶ
25	τῶν δοκούντων τοῖς πολλοῖς, ἀνθρωπίνων ὄντων. κατὰ γὰρ τὸν ἀληθῆ \| λό‐
25	γον, ἐπεὶ προνοίᾳ θεοῦ τὰ πάντα διοικεῖται, καὶ τὰ δοκοῦντα ἀνθρωπίνως \| γίνεσθαι θεόδοτά ἐστιν. ἀνθρώπινόν ἐστιν τὸ πλοῦτον ἔχειν, ἀλλὰ “κύριος πλου\|τίζει”· τὸ ἀρχὴν ἔχειν, ἀλλὰ κύριος “καθιστᾷ βασιλεῖς καὶ μεθι‐ στᾷ”. ὅμως, ὅταν \| αὐτὰ καθ’ ἑαυτὰ τὰ ὑπὸ τῆς προνοίας τελούμενα διαι‐
219	ρῶμεν, λέγομεν· \| τὰ μὲν τούτων θεόπεμπτα καὶ θεοπρεπῆ ἐστιν, τὰ δὲ ἀν‐ θρώπινα. ἐπεὶ δὲ βασ[ι]\|λεύς ἐστιν μάλιστα ὁ ταῦτα λέγων, δ̣[ι]ὰ̣ πάν‐ τα δὲ εἰς εὐ̣[λ]ά̣β[εια]ν ἀλείφει, τοῦτο λέγει, ὅτι \| κἂν ἐξουσιάζοντες δέκα ὦσιν ἐν τῇ πόλει, κἂν πολλοὶ ὦ̣σ̣ιν οἱ βοηθοῦντες, κἂν \| ὑπερπαί‐
5	ωσιν τῷ πλήθει καὶ τῇ δυνάμει τῶν ἀντι[πάλ]ω̣[ν], εἰ μὴ σοφίαν ἔχωσιν, \| οὐ
5	δύνανται βοηθῆσαι τῇ πόλει. ἀεὶ οὖν τὴν δύναμ[ι]ν το̣ῦ̣ στρατηγοῦ ἐν τῇ σοφίᾳ \| αὐτοῦ ζήτει μᾶλλον ἢ ἐν τῷ πλ[ήθ]ει τῆς παρατάξεως. “ἡ σοφία οὖν
5	βοηθήσει τῷ σοφῷ \| ὑπὲρ δέκα ἐξουσιάζοντας τοὺς ὄν̣τ̣[α]ς ἐν τῇ πόλει.” κ̣[ατὰ τ]ὸ πρόχειρον ἡμῖν ἀποδέ\|δοται τὸ ἐπ’ ἱστορίας. ἐὰν π[όλ]ι̣[ς ἔ]χ̣[ῃ] πολλοὺς δυνατ̣ο̣[ύ]ς, [ἀ]π̣ῇ δὲ σοφία, οὐδὲν ἐκεῖνοι \| τῇ πόλει δύ‐	70
9	νανται βοηθῆσαι.
10	πρὸς δὲ ἀναγωγὴν [π]ό̣λις λέγεται ὁ κόσμος, ὁ \| περὶ ἡμᾶς τόπος. ἐὰν μὴ σοφία θεόπεμπτος δοθῇ, ο̣[ὐ]δ̣[εὶ]ς̣ δ[ύ]ναται ἀβλαβῶς δια\|γαγεῖν. εἰ μὴ ἡ σοφία βοηθήσει, οἱ ἐξουσιάζοντες οὐδὲν [δύ]νανται, κἂν ἀγγέλους \| εἴ‐
12	πῃς κἂν ἱεροὺς ἄνδρας. εἰ μὴ σοφία βοηθήσει, οὐ σῴζεται ἡ πόλις. δύναται δὲ \| καὶ ἡ ἑκάστου ψυχὴ πόλις λέγεσθαι. ἐὰν γοῦν μυρίους τις ἔχῃ λογισμοὺς ἀνθρω\|πίνους δυναμένους βοηθῆσαι τῇ πόλει ταύτῃ, μὴ θεό‐
15	πεμπτος δὲ σοφία βοηθήσῃ \| αὐτῇ καὶ εἰς τὸ εὔνομον̣ αὐτὴν̣ ἀγάγῃ καὶ φυ‐
15	λάξῃ, οὐ δύναται βοηθηθῆναι. καὶ θεώ\|ρει γε “τοὺς ὄντας ἐν τῇ πόλει”. οἶδας ὅτι πολλοὶ πολλά‐ κις ἐξουσίαν ἔξωθεν προσλαμ\|βάνονται. καὶ ἔχεις ἐν ταῖς ἱστορίαις τῶν γραφῶν, ὅτι πολλ[ά]κις τινὲ̣ς̣ ἐ̣π̣[.].[.].[.].[..]\|μενοι κατὰ τοῦ̣ Ἰσραὴλ καὶ τῶν βασιλέων αὐτοῦ ἐμισθώσαντο ἄλλους βασιλέας. \| οὐχ οὕτω δὲ οἱ ἔξωθεν
20	μισθούμενοι συντελοῦσιν πρὸς τὸ βοηθῆσαι τῇ πόλει ὡς οἱ \| αὐτόχθονες. ἀμέλει γοῦν, ὅταν ἴδωσιν, ὅτι ἀσθενεῖ τὸ πρᾶγμα, ἀναχωροῦσιν \| καὶ ἐξ‐ ευμενίζονται τοὺς ἀντιπάλους. “τοὺς ὄντας οὖν ἐν τῇ [πό]λει”· κἂν πλού\|σιοι ὦσιν κἂν εὐμενῶς ἔχωσιν πρὸς αὐτὴν κἂν εἰς αὐτὸ τοῦτο ὦσιν εὐτρ̣επις\|μέ‐	72
23	νοι πρὸς τὸ βοηθεῖν τῇ πόλει, ἀπούσης σοφίας οὐ δύνανται ἀνύσαι τὸ σπου‐
23	δαζόμενον. \| ὅτι ἄνθρωπος οὐκ ἔστιν δίκαιος ἐν τῇ γῇ.
25	οὐ καθάπαξ εἶπεν μὴ εἶναι δίκαιον ἄνθρωπον, \| ἀλλ’ ἐν τῇ γῇ. καὶ κατὰ τὸ πρόχειρον οὐ πρὸς ἱστορίαν λέγω, ἀλλὰ πρὸς ἠθικὴν \| παίδευσιν ὡς
26	πρὸς τροπολογίαν· τοῦτο λέγω, ὅτι ἐκεῖνος ἄνθρωπός ἐστιν ἐπὶ τῆς γῆς \| ὁ “κατὰ σάρκα περιπατῶν”, κατὰ τὸ “ὑμεῖς δὲ δὴ ὡς ἄνθρωποι ἀποθνῄσκε‐
220	τε”. οὗτος ἐπὶ τῆς γῆς \| ἔστιν οὐ μόνον τῷ σώματι, ἀλλὰ καὶ τῇ καρδίᾳ. “τὰ ἐπίγεια φρονεῖ”, “βαθύνει \| ἑαυτῷ εἰς τὴν κάθισ[ι]ν”. οὐδεὶς τῶν
2	τοιούτων δίκαιός ἐστιν. λέγω δὲ ἄνθρωπον οὐχ \| ἁπλῶς, ἀλλὰ τὸν μὴ ὄντα ἐπὶ τῆς γῆς δυνάμενον
2	εἶναι δίκαιον. “ἐπὶ γῆς τις \| περιπατῶν, ἐὰν [ἔ]χῃ ἐ̣[ν] ο̣ὐρανῷ τὸ πολί‐	74
5	τευμα”, σοφός ἐστιν οὐκ ἐπὶ τῆς γῆς. \| διὰ τοῦτο οὐ κεκώλ[υ]ται τὸ[ν
5	δ]ικαιοσύνην ἔχοντα παρονομάζεσθαι ἀπ’ αὐτῆς. ἐπερ()· ὡς \| πρὸς τὴν ἱστορίαν οὐ στήκει; ἐὰν πρὸς ἱστορ̣[ία]ν θέλῃς αὐτὸ λαβεῖν, εἰς δόγμα χωρεῖς, \| ὅτι οὐκ
7	ἔστιν ἐπὶ τῆ[ς] γῆς γενάμενος ἄνθρωπο̣ς ἄνευ ἁμαρτίας. εἶπον δέ, ὅτι κά\|ματον ἡμῖν φέρει τ̣[οῦ]τ̣ο περὶ τοῦ Ἰωάννου̣ [καὶ π]ε̣[ρ]ὶ̣ [τ]ο̣ῦ̣ Ἰηρεμί‐ ου, εἰ μὴ ἄρα ἐκείνην \| τὴν ἁμαρτίαν λάβ[ῃ]ς̣, καθ’ ἣν εἴρηται· “πάντες
9	ἥμαρ̣τ̣ον.”
10	οἶδας δέ, ὅτι διῄρησα \| αὐτό ποτε καὶ ἔλε[γον, ὅ]τ̣ι οὐ πᾶσα ἁμαρτία βλάβη̣ν φέρει τῷ ἐνεργοῦντι, \| ὅτε καὶ εἰκόνι τοιαύτῃ κ[έ]χ̣ρημαι ὅτι ἔστω ζωγράφος μανθάνων τὴν τέχνην· \| πολλὰς εἰκόνας̣ γράφει οὐ καλῶς, καὶ οὐκ ἔστιν αὕτη ψόγον ἡ ἁμαρτία \| φέρουσα. διὰ τοῦτο οὐ καλῶς γράφει, ἵνα μάθῃ καλῶς γράφειν. πολλὰ δὲ δεῖ ἡμαρ\|τημένως ποιῆσαι, ἵν’ οὕτω τις
14	εὐμαρῶς κατορθώσῃ τὸν σκοπόν, οὗ ἔχει ἔργου. \|
15	λέγουσιν δὲ καὶ περὶ τῶν εὑρετῶν, ὅτι οὐκ ἦσαν οὕτως οἱ εὑρεταὶ ὡς οἳ \| πρότερον γεγένην̣ται ἢ αὐτοὶ ὅτε ἐνέμειναν. οἱ ζωγράφοι λέγονται γοῦν \| οἱ̣ π̣α̣λαιο̣ί̣, ὅ̣[τ]ι̣ [το]σ̣οῦτον ἀπεοικότα ταῖς πρωτοτύποις μορφαῖς
15	ἔγραφον, \| ὡς ἐπὶ γραφῆς τυγχάνειν τὴν εἰκόνα 〈ἀμ〉εί〈ν〉ω. οὕτως οὖν εἴποις, ὅτι πᾶς \| ὁ γινόμενος ἐπὶ [τ]ῆς γῆς ἔχει ἁμαρτίαν	76
20	ταύτην, οὐ τὴν ἐναντιουμένην \| τῇ ἀρετῇ, ἀλλὰ τὴν φέρουσαν ἐπὶ τὴν ἀρετήν. ἀμέλει γοῦν τὸν σπουδάζοντα \| γράφειν ε[ἰ]κόνα, ἀρξάμενον δὲ τῆς τέχνης, ἐνίοτε κακῶς γράφοντα \| λέγομεν τοῦ ἤδη ἐνχρονίσαντος τῇ τέχνῃ κρειττόνως γράφειν, ἐὰν ἐκεῖνος \| ἐκ ῥαθυμίας ἀ̣μελῶς γράψῃ· καὶ ἐὰν συνκρίνῃς τὸ ποίημα τῷ ποιήματι, τὸ τοῦ \| ἀμελοῦς 〈ἄμεινόν〉 ἐστιν· ἐὰν δὲ εἰς τὴν προ‐
25	αίρεσιν σκοπήσῃς, ἐκεῖνος μᾶλλον \| ἔγραψεν ὁ χειρόνως γράψας. οὕτω οὖν καὶ κατ’ ἀναλογίαν ποσότητος λαμβάνο\|μεν. τὸν δυνάμενον δέκα ἔπη ἐκμαθεῖν, ἐκμαθόντα δὲ δώδεκα λέγομεν· \| π[ο]λ̣λὰ ἐξέμαθεν· τὸν δὲ δυ‐
221	νάμενον πεντήκοντα, ἐκμαθόντα δὲ τετταράκοντα \| λέγομεν μηδὲν ἐκμεμαθη‐
1	κέναι. \| ὃς ποιήσει ἀγαθὸν καὶ οὐχ ἁμαρτήσεται. ὁ τοιοῦτος οὐκ ἔστιν ἐπὶ τῆς γῆς ἄνθρωπος, ὃς ποιήσει \| ἀγαθὸν καὶ οὐχ ἁμαρτήσεται. ὑψηλοτέραν θέλω λαβεῖ̣ν δ̣[ιά]νοιαν· ἀλλὰ μή μοι ἀ\|πει‐
4	ροκαλίαν ἐπιγράψητε. περὶ μόνου τοῦ Ἰησοῦ εἴρηται· “πρὶν π̣ροέληται πο‐
5	νηρά, \| ἐκλέξ〈ε〉ται τὸ ἀγαθόν.” μόνον τὸ̣ π̣αιδίον τὸ κατὰ τὸν Ἰησοῦν,
5	τὸ “μὴ ἐγνωκότα ἁμαρ\|τίαν”, προαίρεσιν τῶν πονηρῶν, εἵλατο τὸ ἀγαθό̣ν, πάντες δὲ οἱ ἄλλοι μετὰ τὸ 〈γνῶναι〉 \| πονηρίαν ταύτην τὴν τιμωμένην, οὐ τὴν ἐπίψογον, [ἀλ]λ̣ὰ τὴν εἰσαγομένην. \| “οὐκ ἔστιν οὖν ἄνθρωπος, ὃς ποιήσει ἀγαθὸν καὶ οὐχ ἁμαρτή̣[σ]εται.” μετὰ ἁμαρτίαν \| πάντες τὸ	78
10	ἀγαθὸν ἔχουσιν, ἁμαρτίαν δὲ τὴν εἰρημέ̣[νη]ν̣, [τὴ]ν προϋφιστα\|μένην τῆς
10	ἀρετῆς. ἰ̣δ̣έ̣, πολλοὶ δοκοῦντες ἔχειν ἐντρέχ[ει]αν διανοίας καὶ ἀ\|ποδεδωκότες τῇ ἐντρεχείᾳ ἑαυτῶν οἴονται πάντα εἰδέναι· καὶ ὅταν ἄρξων\|ται ἀναλαμ‐ βάνειν ἐκεῖνα, ἃ οἴονται εἰδέναι, ἐν τοσαύτῃ ἀ̣γνοίᾳ γίνονται, \| ὡς ἀπ‐ ειπεῖν τὴν μάθησιν. καὶ τῇ πείρᾳ ἴσμεν· πολλάκις ἐνόμισα περὶ \| πτυκ‐
15	τίου, ὅτι εὔκολόν ἐστιν νοῆσαι, καὶ δυσκολώτερον ἐφάνη πάντων \| ἐπισ̣τ̣ά‐
15	νον[τ]ι̣ ἑ̣κ̣ά̣στου διανοίᾳ. αὕτη ἡ ἄγνοια πρὸ ἐπι[στ]ήμης ἐστί[ν]· κ̣[αὶ] \| οὐκ ἐναντία ἐπιστήμης ἐστίν, ἀλλὰ πρὸ ἐπιστήμ[ης. ὁ γ]ο̣ῦν̣ ο̣ἰόμ[ενος] \| εἰδέναι τι, ἐὰν μὴ οὕτως ἑαυτὸν εὕρῃ ὡς οὐδὲν εἰδότ[α, οὐ δύναται γ]ν̣ῶ̣‐ [σ]ι̣[ν]\| λαβεῖν.
18	μόνος οὖν εἷς ἔστιν, περὶ οὗ τοῦτο εἴρηται· ”[πρὶν προέλη]τ̣αι πονηρά, \| ἐξελέξατο τὸ ἀγαθόν.” κἂν μὴ δοκῇ οὖν Ἀπολιναρίῳ [καὶ τοῖς μετ’ αὐ]τ̣οῦ
20	τούτου, \| ἀναιρεῖται αὐτῶν τὸ δόγμα. “πρὶν προελέσθαι πο̣ν̣η̣[ρά”· ἁμαρ‐
20	τεῖν οὔ]π̣οτ̣’ ἠ̣δύ̣\|νατο, ὅτι μέχρι προπαθείας γινόμενος οὐκ ἐκτείνε̣[ι ταύ‐	80
21	την εἰς] δ̣ι̣άθεσιν. \| δύναται οὖν εἰς τὸ αὐτὸ ἄγεσθαι, δύναται δὲ καὶ ἑτέρως νοε[ῖσθαι, ὅτι ἐν τῷ] ναῷ τῷ \| ἀνθρώπῳ γέγονεν ὁ θεὸς Λόγος. ὁ θεὸς δὲ Λόγος καὶ σοφία ἐστίν, κα[ὶ ἐκ ταύτης τῆς] διανο[ί]\|ας πᾶσα βελτίωσίς ἐστιν. ἐπει‐
25	δὴ δὲ τὰ τῆς οἰκονομία[ς λέγω, τοῦτ]ο̣ ὧδ̣ε̣ \| ὀφείλει δειχθῆναι. παιδίον ὂν οὐκ ἐκεῖνα ἔλεγεν, ἃ εἶπεν ἀ̣[νὴρ τέλειος γ]εν̣άμε[ν]ος. \| προέκοπτεν οὖν τὴν προκοπήν. οὕτω λημπτέον· διδάσ[καλος ἢ ἄλλος ὁμο]ί̣ως \| ἔχων τὴν
222	τῆς παιδεύσεως ἕξιν προσεληλυθότων μαθη̣[τῶν καὶ ἐφιεμένω]ν \| τῆς ἐπιστήμης σ̣[υ]νκαταβαίνει καὶ ἐκεῖνα λέγει, ἃ δύνανται οἱ εἰς\|αγόμενοι ἀκοῦσαι, οὐχ ἃ αὐτὸς δύναται, καὶ συνσχηματίζεται τῇ ἀ\|γνοίᾳ τῶν εἰσαγομένων, καὶ ὡς αὐτὰ μόνα εἰδὼς ἃ λέγει παιδεύει αὐτούς. \| ὅσον οὖν πρ̣οκόπτει τὸ
5	παιδίον, προκόπτει καὶ ὁ διδάσκαλος· ἀλλὰ \| τὸ μὲν παιδίον προκόπτει προσλή[μ]ψει μαθημάτων, ὁ δὲ διδάσκαλος \| προκόπτει ἀναδεί[ξ]ε̣ι̣ τῆς ἐν‐
6	ούσης δυνάμεως. καὶ λαβέ μοι τὸν ἥλιον \| φθάσαντα ἐ̣[π]ὶ τ̣[ὸν] ὁρίζοντα τοῦτον τὸν αἰσθητόν· ὑποτρέχον δέ \| τι κάλυμμα [κωλ]υέτω τὴν ὄψιν ταχέως ἐπιβα‐ λεῖν, ὡς εἰ μὴ ἦν τὸ κάλυμ\|μα. ὅσ[ο]ν γ̣[ίν]ετ̣αι περὶ τὴν ὄψιν φανέρωσις,	82
10	τότε καὶ τοῦ ἡλίου γίνε\|ται τοσαύτη. κ̣[αὶ] λέγω προκόπτειν τὸν ἥλιον, οὐ προσλήμψει φωτός, \| ἀλλὰ τῷ δύνασθαι λοιπὸν φωτίσαι τὸν πρότερον οὐ δυ‐ νάμενον \| οὕτως κατ[αλ]άμπεσθαι. κάλυμμα οὖν ψυχῆς ἐστιν ἡ ἁμαρτία. ἐὰν οὖν \| 〈μ〉ὴ ἐκλέγῃ τὴν κακίαν, τὸ φῶς φανερώτερον ἑαυτὸ δείκνυσιν. {ουτως} \| οὕτως οὖν λέγω 〈τὸν διδάσκαλον〉
15	προκόπτειν σοφίᾳ, οὐ προσλήμψει σοφία〈σ〉, \| ἀλλὰ ἀναδείξει πλείονος σο‐
15	φίας. ἐπὶ τῷ ὄντι καὶ προκοπὴ πᾶσα ἐνε\|πο̣δ̣[ί]ζετ̣[ο, εἰ μή], φέρε, ἄρτιοι ἅγιοι ὁρατοὶ ὄντες τοσαῦτα ἠδύναντο ἐνερ\|γ̣ε̣[ῖν καὶ ἐγνωκ]έναι. εἰ ἄνδρες γε‐ νόμενοι πεποίηκαν καὶ εἰρήκασιν \| μ[εγαλά, ἔστι τοῦ]τ̣ο̣ εἰς προκοπὴν ἀρε‐
18	τῆς καὶ ἀνάδειξιν. \| καί γε [εἰς πάντας] λόγους, οὓς λαλήσουσιν, μὴ δῷς	84
20	καρδίαν σου, ὅπως \| μ[ὴ ἀκούσῃς τοῦ] δούλου σου 〈κατ‐
20	αρωμένου σε〉, ὅτι πλειστάκις πονηρεύσεται. καί γε \| εἰ̣[ς λόγους πο]λ̣λ̣ούς, οὓς λαλήσουσιν οἱ ἄνθρωποι, ἄγνοιά τις καὶ ἁμαρτία \| ἔ̣σ̣[τιν· ........] τ̣ῶν ἀρχομένων τῶν εὑρέσεων τῶν ἐπιστη‐ μῶν. \| κα̣ὶ̣ [λέγων· “μὴ δῷς] καρδίαν σου” ε̣ἰ̣ς̣ ἠθικὸν μάθημα διαβαίνει. οἶδας ὅτι \| τ̣[ὰ .........]μενα τὰ ἁμαρτήματα καὶ ἀδικήματα τὰ κατά
25	τινος \| γι̣[νόμενα], ἐρεθίζει αὐτὸν εἰς ἀγανάκτησιν. ἐὰν τοίνυν ἐπιτάττῃς \| κ̣[αὶ οἱ δοῦλοι ἐπ]ὶ τοῖς ἐπιταττομένοις ῥᾳ‐ θυμοὶ ὦσιν, μὴ εἰς τοῦτο “δῷς τὴν \| [καρδίαν σου]”, ἐπεὶ βλάπτῃ καὶ σὺ κἀκεῖνος. ἐὰν οὖν δοῦλος καταρᾶταί σε, \| [..... α]ὐ̣τ̣[ὸ]ν̣ σκοπήσῃς,
223	εἰ ποιεῖ τὸ προσταχθὲν ἢ οὐ ποιεῖ, οὐ πῶς ποιεῖ \| ἢ οὐ ποιεῖ. ὕστερον
1	γὰρ τοῦτο θέλει〈σ〉 εἰδέναι, ἵνα {η} τιμήσῃς [ἐ]λευ[θ]ερίας, ἵνα δῷς αὐτῷ, ὃ π̣ρ̣ό\|τερον οὐκ εἶχεν. σκόπησον οὖν καὶ σὺ σεαυτόν, εἰ οὐχ ἥμαρτές πο‐ τε. τοῦτο γὰρ καὶ ὁ ἀπόστο\|λος γράφει προτρεψάμενος τοὺς δούλους ὑπο‐ κεῖσθαι το[ῖ]ς δεσπόταις “μὴ κατ’ ὀφθαλ\|μοδουλίαν”, “ἀλλ’ ὡς Χριστοῦ
5	δούλους”. λέγει· “καὶ ὑμεῖς οἱ δεσπ[ό]ται τὴν ἰσότητα πρὸς τοὺς \| δούλους
5	ἔχετε.” ὁ ἔχων τὴν ἰσότητα πρὸς τοὺς δούλους οὐκ ἐπίκειται καὶ τὰς διαθέ\|σεις αὐτῶν σκοπεῖ, ἀλλὰ τὸ ἔργον, τί γέγονεν· καὶ οὐκ ἀκαί‐	86
6	ρως χρησόμεθα. φέρομεν οὖν \| ἔν τισιν εὐαγγελίοις· γυνή, φησίν, κατεκρίθη ὑπὸ τῶν Ἰουδ[αί]ων ἐπὶ ἁμαρτίᾳ καὶ \| ἀπεστέλλετο λιθοβοληθῆναι εἰς τὸν τόπον, ὅπου εἰώθει γίν[εσθ]αι. ὁ σωτήρ, φησίν, ἑω\|ρακὼς αὐτὴν καὶ θεωρήσας ὅτι
9	ἕτοιμοί εἰσιν πρὸς τὸ λιθ̣[οβολ]ῆ̣σαι αὐτήν, τοῖς μέλ\|λουσιν αὐτὴν κατα‐
10	βαλεῖν λίθοις εἶπεν· “ὃς οὐχ ἥμαρτεν, αἰ[ρέ]τω λίθον καὶ βαλέτω {ε}αὐ‐ τόν.” \| εἴ τις σύνοιδεν ἑαυτῷ τὸ μὴ ἡμαρτηκέναι, λαβὼν λίθον παισάτω αὐ‐ τήν. καὶ οὐδεὶς ἐτόλ\|μησεν· ἐπιστήσαντες ἑαυτοῖς καὶ γνόντες, ὅτι καὶ αὐτοὶ ὑπε[ύθυ]νοί εἰσίν τισιν, οὐκ \| ἐτόλμησαν 〈καταπταῖσαι〉
13	ἐκείνην.
13	ὅτι πλειστάκις πονηρεύσεται. “πλειστάκις πονη\|ρεύσεται” τοῦ κακῶσαι. ἀλλὰ μὴ σκόπει σὺ τοῦ‐
15	το. μέχρι βουλῆς αὐτῷ ἵσταται τὸ πρᾶγμα. \| εἰ δέ π̣οτ̣[ε] τ̣ῷ ὄ̣ν̣τ̣ι̣ τ̣ο̣ι̣ο̣ῦ̣τ̣ό̣ τι φανείη ὡς ἀληθῶς τολμήσαντος αὐτοῦ, τότε κωλυτέον \| αὐτόν, τότε ἐπιστατέον,
16	οἷς λέγει βουλήμασιν α̣[ὐ]τ̣ο̣ῦ̣. \| καὶ καθόδους πολλὰς κακώσει καρδίαν σου, ὅτι ὡς καί γ[ε
17	σὺ κατηράσω ἑτέρους]. \| “καθόδους πολλὰς” λέγει, 〈ἃ〉ς ἔρχεται πολλάκις. ὁ δὲ πολλ[άκις ..... ..... ....]τι [ο]ὐ̣κ \| ἐνεργεῖ. καὶ ὅταν λέγω περί τινος, ὅτι· πολλάκις
20	τυ[..... ..... . ση]μαί\|νω, ὅτι οὐκ ἔτυψα. μέχρι τοῦ καρδίαν σου κακηγο‐
20	ρ[ῆ]σα[ι ..... .]. ὅτι ὡς καί] γε σὺ \| κατηράσω ἑτέρους.	88
21	“πάντα ὅσα θέλετε, ἵνα ποιῶσιν [ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ αὐτοῖς πο]ι̣ε̣ῖ‐ τε.” \| “ὃ μισεῖς, ἑτέρῳ οὐ μὴ ποίει.” ὡς ἐμίσεις, ὅτε πολλάκις κατηρῶ, [κ]α̣ὶ̣ α̣[ὐ]τ̣[ὸς καταρᾶσθ]αι \| μίσει. καὶ τὸ τὸν δοῦλον ποιῆσαι γνωσθῆναι καὶ ἐν τούτῳ πο̣λλ̣[..... ........] ⟦λαβε ⟧ \| ἀπαίτει· ἐκ σεαυτοῦ τὴν συν‐
24	χώρησιν λαβέ. \|
25	[πάν]τα ταῦτα ἐπείρασα ἐν τῇ σοφίᾳ· εἶπα· σοφισθήσομαι, καὶ αὐτὴ ἐμ̣[ακρύνθη ἀπ’] ἐμοῦ \| [μακρ]ὰν ὑπὲρ ὃ ἦν. ἐν τῇ σοφίᾳ τῇ δοθείσῃ μοι [θ]εοπ̣έμπτ[ῳ οὔσῃ ταῦτ]α̣ \| [ἐπεί]ρασα ἐγώ,
27	ὁ ἐκκλησιάζων, ἐγώ, ὁ σοφός, ὁ παιδευτὴς̣ [τ]ῶν ἐ̣π̣ι̣σ̣τ̣η̣[μῶν, ὁ οὕτως πρ]ο̣\|‐
224	άγων τοὺς λόγους̣, ὡ[ς] λυσιτελεῖ τοῖς μανθάνουσιν. ἵνα τὸν πειρασμὸν λάβωμεν, \| ὡς λέγουσιν αὐτὸν οἱ φρόνιμοι, πειραστι‐ κὴ ἐπιχείρησις καὶ συλλογισμὸς πειρα\|στικός ἐστιν οὗτος, ὅταν ἐκ τῶν δοξῶν τοῦ προσδιαλεγομένου λαμβά\|νωμεν τὰς προτάσ̣[ει]ς. οἷον ἐὰν λέγωμεν,	90
5	εἰ ἀγαθὸς ὁ πλοῦτος ἢ οὐκ ἀγαθός, \| {ουκ} ἐκ τῶν δοξῶν 〈τούτ〉ο̣υ̣, πρὸς ὃν ἔχο‐ μεν τὸν λόγον, τὰς προτάσεις λαμβάνομεν, \| ἀλλ’ 〈οὐκ〉 ἐκ τοῦ καθόλου. καὶ λέγομεν, ὅτι ἔστιν τῷ πλούτῳ δεόντως χρήσασθαι. ἔστιν \| τοὺς πλησίον εὐε[ρ]γετῆσαι, ἄνδρας σοφοὺς θρέψαι, οὓς εἶπεν ὁ ἀπόστολος· \| “ταῖς χρεί‐
8	αις τῶν [ἁγ]ίων κοινωνοῦντες.” καὶ ἐκ τούτου κατεσκευάζ〈ομ〉εν, ὅτι ἔστιν ἀγαθῶς τ̣[ῷ πλ]ούτῳ χρήσασθαι. ὁ ἕτερος ὁ λέγων, ὅτι οὐκ ἀγαθός,
10	λέγει· πολλοὶ \| ἐκ πλούτου ἄσω[τοι] γεγένηνται, μοιχοὶ ὤφθησαν, καὶ ὅτι μέθαις σχολάζει ὁ \| πλούσιος, ὅτι ἐπιβουλεύσεται πολλάκις. ἐκ τῶν δοξῶν γὰρ τοῦ ἀποκρινομένου \| ποιούμεθα τ[ὰς] ἐπιχειρήσεις, κἂν μὴ ἄλλοι οὕτω δοξάζωσιν, ἀλλὰ αὐτὸς μόνος. \| καὶ λέγεται οὗτος ὁ συλλογισμὸς πειραστι‐
13	κός· πείρας γὰρ ἕνεκα ἐπάγεται. καὶ \| ὁμοίως ἔχει τῷ λεγομένῳ παρὰ τοῖς γεωμέτραις ψευδογραφήματι· \|	92
15	τοῖς μανθά̣ν̣ουσιν καὶ δυναμένοις ἢ δηλοῖ ποτε̣ γν̣ωσ̣θῆν̣[α]ι [.....]ε̣ε̣ι̣σ̣[ο]ν̣ \| [....]β̣εσθ[.... ἐπ]ιστήμης ἢ οὔ. ποιεῖ ψευδογράφημα ὁ γεωμέτρης καὶ \| [..... ..... ....] δ̣ύ̣ο̣ ψεύδη καὶ δίδωσιν ἐκείνῳ λῦσαι. ἐὰν ἐν τῇ λύσει \| [..... ..... ....] ε̣ὗ̣ρεν ἐτ̣εὰ κ̣[αὶ] πεῖραν ἔδειξεν τελειότητος. ἔστιν οὗτος \| [..... ..... ...]ε γὰρ τιθεὶς λήμματα μεταξὺ τῶν λημμάτων ἐ̣κ̣ε̣ῖ̣να τίθησιν \|
20	[..... ..... ....]
20	[εἶπ]α̣· σ̣[οφ]ι̣σ̣θήσομαι. τὸ “εἶπα” ὧδε οὐ τὸ φωνεῖν \| [μόνον σημαί]ν̣ει, ἀλλὰ τ̣ὸ̣ ο̣ὕτω συνκα‐ ταθέσθαι ὡς τὸ “οὐδεῖς λέγει· κ̣ύριος̣, κ̣ύριος̣, εἰ μὴ ἐ̣[ν \| πνεύματι ἁγί]‐ ῳ.” τ̣[ὸ] λ̣έ̣γειν ὧδε τὸ κυρίως ὁμολογῆσαί ἐστιν, τὸ πραγματι\|[κῶς λέγ]ε̣[ιν] αὐτὸν κύριον δουλεύοντα αὐτῷ. καὶ ὧδε “εἶπα”· προσεθέμην τοῦτο \| [τὸ σο‐
24	φισ]θῆναι.
25	τὸ ἀρτίως λεχθὲν παράδειγμα φανερὸν γίνεται· ἐν τ̣[ού\|τῳ οὖν, ὅσ]ο̣ν ἐ[νόμ]ιζον ἔχειν τὴν σοφίαν, οὐκ ἔλεγον· “σ̣ο̣φ̣ι̣σ̣θ̣ή̣σ̣ο̣μ̣[αι· \| νῦν δέ, ἀντὶ] τ̣ο̣ῦ̣ λ̣έ̣[γ]ε̣ι̣ν̣ ὅτι· “λείπο̣μ̣αι τῆς σοφίας”, λέγω ὅτι· “σοφισθή[σομαι· \|αὐτὴ
225	δὲ μακρὰν] γίνεται ἀπ’ ἐμοῦ, ὑπὲρ ὃ ἦν.” ἐνόμιζον αὐτὴν μὴ πά̣[ντως] \| μα‐ κράν μου εἶναι, καὶ διὰ τοῦτο ἐσπούδασα πάντα πρᾶξαι [πρὸς] τ̣[ὸ ν]ῦν λ[α]\|βεῖν
2	αὐτήν. ὅτε δὲ τοῦτο πεποίηκα, μακρὰν γέγονεν ἀπ’ ἐμοῦ. [τῷ δὲ ὄ]ν̣τ̣ι̣ ο̣[ὐ μ]α̣\|κρὰν γέγονεν ⟦ἀπ’ ἐμοῦ ⟧, ἀλλ’ ἐμοὶ ἐφά̣νη μακρὰν ὑπὲρ τὴν δ̣[ιάστα]σ̣ι̣ν̣
3	μακρ[ύ]ν̣ε̣ι̣ν̣. \| κ̣α̣ὶ̣ βαθὺ βάθος· τίς εὑρήσει αὐτήν; ἀντὶ τοῦ· μ̣[ὴ] ἔ[στ]ι̣ν̣	94
4	ε̣ὑ̣ρ̣ίσκων αὐτ[ήν].
5	[ἐπερ()· οὐ] λ̣έγ̣ει[ς] \| ἀναγωγήν· “μὴ δῷς καρδίαν σου”; ἠθικὰ̣ μ̣έν ἐστιν. λη̣μ[πτ]έ̣ο̣[ν δ]ὲ̣ [τ]ο̣ῦ̣τ̣ο̣· \| δοῦλόν ἐστιν τῆς ψυχῆς τὸ σῶμα. τοῦτο οὖν λέγει· “μὴ δῷς τὴν καρδίαν σου” ἐπι\|στάνειν τοῖς κι‐ νήμασιν τ̣οῖς φαύλοις τοῦ σώματος. φέρε εἰπεῖν, εἴ ποτ[ε] \| ἐπιστάνει, ὅτι ἱκανόν ἐστιν τὸ σῶμα ἐπαναστῆναι τῇ ψυχῇ δι’ ἐπιθυμι[ῶν], \| διὰ παθῶν.
10	μὴ δῷς οὖν τοῦτο ὥστε γνῶναι, τί λέγει, τί̣ ἔλεγεν. τὴν \| ἀφορμὴν αὐτοῦ σκοπητέον. βλάπτει ὁ λόγος οὗτος, κατάρα ἐ[στίν]. ε̣ἰ̣ κ̣α̣τ̣ά̣ρ̣[α] \| δέ ἐστιν ὁ λόγος, εὐχὴ κακῶν ἐστιν. “ὁ ὑπωπιάζων τὸ σῶμ[α] καὶ δουλα[γω]\|γῶν” μὴ
12	δίδωσιν αὐτὸ τοῦ γνῶναι τὴν καρδίαν αὐτοῦ κατάσκοπον. \| ἐκύκλωσα ἐγὼ καὶ ἡ καρδία μου τοῦ γνῶναι καὶ τοῦ κατα‐ σκέψασθαι [καὶ] \| ζητῆσαι σοφίαν καὶ ψῆφον.	96
15	ἡ καρδία πολλάκις ἤδη εἴρητ[αι ὅτι τὸν] \| νο̣ῦ̣ν σημαίνει. ὁ νοῦς δὲ οὐ λοξῶς ο̣ὐδὲ εἰ̣ς εὐθεῖαν χωρεῖ, ἀλλὰ περὶ ἑαυτὸν σ̣τ̣ρ̣έ̣\|φεται. αὐτίκα γοῦν καί τινες τῶν ἔξω εἰρήκασιν, ὅτι αἱ νοήσεις ὥσπερ τροχοί \| εἰσιν καὶ κύκλοι στρεφόμενοι. ὅταν γὰρ ὁ νοῦς περὶ τὰ ἔξω τείνῃ ἑαυτὸν \| καὶ
18	τῶν αἰσθητῶν θέλῃ φαντασίαν δέχεσθαι, οὐκ ἔστιν περὶ ἑαυτόν, οὐ στρέ\|‐ φεται περὶ ἑαυτόν. ὅταν δὲ νοῇ καὶ ἑαυτῷ ἐπιστάνῃ, αὐτός ἐστιν καὶ τὸ
20	νοοῦν \| καὶ τὸ νοούμενον. ὁ γὰρ κατ’ ἐνέργειαν νοῦς ἀεὶ τὸ νοεῖν ἔχει, καὶ οὐκ ἔστιν \| ὅτε χεῖται ἐπὶ τὰ ἔξω.
21	ἐπερ()· τὸ “ἐγὼ καὶ ἡ καρδία μου”; τὰ ἐκ πολλῶν συν\|κείμενα ἢ ἐπινοούμενα ἕκαστον τοῦ ὅλου λέγεται. ὁ ἄνθρωπος συνέστηκεν ἐκ ψυχ[ῆς] \| καὶ σώματος καὶ πνεύματος, ὡς ἐὰν λέγῃ
21	“ὁλόκληρον ὑμῶν τὸ πνεῦμα καὶ ἡ ψυχὴ καὶ \| τὸ σῶμα”, μὴ πάντα ἄλλα	98
25	λέγει τοῦ ἀνθρώπου. ἕκαστον δὲ ἕτερον αὐτοῦ ἐστιν, \| πάντα δὲ ἅμα ὁ ἄνθρωπός ἐστιν. τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ σώματος πεποίηκεν ὁ ἀπόστολος, \| εἰ
26	καὶ παρέμειξεν αὐτῷ τι νοητόν· “εἰ ὅλον”, φησίν, “ὀφθαλμός ἐστιν καὶ
226	εἰ ὅλον \| ἀκ[ο]ή, π̣ο̣[ῦ τὸ] σῶμα;” καὶ λέγει, ὅτι ἕκαστον μέλος καθ’ αὑτό ἐστιν, ἅμα δὲ πάν\|τα τὸ σῶ[μ]α. καὶ ἐπιπολαίως τὸ αὐτὸ ἔστιν ἰδεῖν. τὸ ὄνομα τῆς ψήφου ἐνταῦθα \| τὸν ἀρ[ιθμὸ]ν σημαίνει. πολλά ἐστιν τὰ νοήματα· τὰ πολλὰ ἀπαρτίζει θεωρί\|αν μεγίστην. καὶ ῥηθείη ἂν ψῆφος ὡσανεὶ
4	ἀριθμός.
5	εἰ δὲ θέλοι τις καὶ \| τὴν ψῆφον λαβεῖν ὡς τὸ λεχθέν· “ἀναιρουμένων δὲ αὐτῶν κατήνεγκεν \| ψῆφον”, τὴν μαρτυρίαν, καὶ οὕτως ἠθέλησεν “γνῶναι σοφίαν καὶ ψῆφον.” \| εἰ ἐπιστήμη ἐστὶν ἡ σοφία θείων καὶ ἀνθρωπίνων καὶ τῶν τούτων αἰτιῶν, \| ἕκαστον ὀφείλει νοῆσαι, καὶ ὣς ἔχει συνεψηφισμένην
8	ὅλην τὴν γνῶσιν. \| [καὶ] το[ῦ] γ̣ν̣ῶ̣ν̣[α]ι̣ ἀσεβοῦς ἀφροσύνην καὶ ὀχληρίαν καὶ
9	περιφοράν.
10	μέγα \| ἐστὶν γνῶ̣ν̣αι τὰ χείρονα, μὴ μὴν πρᾶξαι αὐτά. ἀδύνατόν ἐστιν
10	κακίας ἀπο\|στῆναι μὴ νοήσαντα αὐτήν. ἑτέρως δὲ λέγομεν μὴ γιγνώσκεσθαι ἁμαρτίαν \| τῷ μὴ ἁμαρτάνοντι ἀντὶ τοῦ· “οὐκ ἔχει πεῖραν ἁμαρτίας.” οὕτως οὖν Ἰησοῦς οὐκ “ἔγνω \| ἁ̣μαρτίαν”, τουτέστιν οὐκ ἐπειράθη. ὁ δὲ βουλό‐ μενος τῷ ὄντι ἀποσχέσθαι τῆς \| κακίας γνώσεται αὐτή[ν], ὅτι φαύλη ἐστὶν	100
15	καὶ ὅτι κακίαν προξενεῖ τῷ ἐνερ\|γοῦντι καὶ ὅτι “εἰς θάνατον καταβιβάζει” καὶ ὅτι προαιρετική ἐστιν καὶ \| δύναται ὑφ’ ἡμῶν λυθῆναι. οὐκ ἔστιν κατ’ οὐσίαν ὑπάρχουσα, οὐκ ἔστιν \| ὑπὸ κίνησιν ἄστρων ἐνεργουμένη. ἐὰν οὖν γνῶ ταύτην τὴν τοῦ ἄφρονος \| ἀφροσύνην, ἀφίσταμαι ἀπ’ αὐτῆς, ἀποβάλ‐
18	λω αὐτήν. καὶ τοῦ γνῶναι δι’ ἀσεβοῦς \| εὐφροσύνην.
20	τοῦτο λέγει· ἐὰν γνῶ, τίς ἐστιν ὁ ἀσεβής, καὶ ἀπόσχωμαι αὐτοῦ \| τού‐
20	του̣, γιγνώσκω 〈τὴν εὐφροσύνην〉. τὸ γὰρ “διά τινος” οὕτως ἀκούειν δεῖ· “διὰ γὰρ νόμου ἐπίγνω\|σις ἁμαρτίας.” ὁ εἰδὼς τὸν νόμον δι’ αὐτοῦ εἴσε‐ ται τὴν ἁμαρτίαν, δηλονότι καὶ τὴν \| ἀρετήν· ἀλλὰ τὴν μέν, ἵνα ποιῇ τὴν
22	δέ, ἵνα φύγῃ.
22	καὶ ὀχληρίαν καὶ περιφοράν. \| ἡ ἀφροσύνη καὶ ἀσέβεια καὶ ὀχληρία εἰσίν. ἀμέλει γοῦν καὶ ὁ ἔξω φι‐ λόσο\|φος τὰς σοφιστικὰς ἐνοχλήσεις εἴρηκεν. καὶ περιφορὰν δεῖ εἰδέναι,
25	ὅτι \| δε̣ῖ̣ ταῦτα περιφέρειν, μὴ ἔχειν μόνιμα. κἄν ποτε συνστῶσιν ἐν τῇ
25	ψυχῇ, \| οὐ δεῖ αὐτὰ ἔχειν, ἀλλὰ περιφέρειν καὶ ἀποστρέφεσθαι αὐτά.	102
227	καὶ εὑρίσκω ἐγὼ αὐτὴν πικρότερον ὑπὲρ θάνατον σὺν τὴν γυνα[ῖ]κα, ἥτ̣ι̣ς ἐστὶν \| θηρεύματα. εὑρίσκω ἐγὼ αὐτήν, τὴν ὄχλησιν τὴν περί[φ]ορο̣ν, “ὑπὲρ \| θάνατον” ἀντὶ τοῦ· ὅτε πεῖραν αὐτῆς λαμβάνω, ἀποθνῄσκ[ω· ὑπὲρ θ]άνατον \| αὐτὴν
4	ἡγοῦμαι. εἰ δὲ ἡγεῖταί τις αὐτὴν θάνατον καὶ ἀπώλειαν ψυχ[ῆ]ς, παραι\|‐
5	τήσεται αὐτήν, πεπαύσεται ἀπ’ αὐτῆς.
5	σὺν τὴν γυναῖκα, ἥτις ἐστὶν θ̣η̣ρ̣εύματα. \| δύναται καὶ αὐτὴν ταύτην τὴν γνώμην τὴν χειρίστην, ἣν ἀποβάλλει, \| ἣν εἶδεν μηδὲν ἕτερον ἢ θάνατον προξενοῦσαν, γυναῖ〈κ〉α εἰρηκέναι. πο̣[λ]\|‐ λαχοῦ γὰρ τῶν θείων παιδευμάτων αἱ γνῶμαι καὶ ἡ ἕξις γυναῖκες λέγον‐ ται̣ \| τῶν ἐχόντων ἐπὶ ἐπαινετῶν καὶ ψεκτῶν, ὡς ἐὰν λέγῃ· “ἡ̣ Σοφί̣α̣ τίκ‐
10	τει 〈ἀνδρὶ〉 \| φρόνησιν” καὶ “ἡ γυνή σου ὡς ἄμπελος εὐθηνοῦσα, οἱ υἱοί σ[ου ὡ]ς νε̣ό̣φυτ[α] \| ἐλαιῶν.” ἐκ ταύτης τῆς γυναικὸς γεννήματα γίνεται ἀρρενικά, θ̣ρ̣ε̣π̣τ̣ι̣κ[ὰ] \| πυρὸς καὶ φωτός. τὸ γὰρ εὐλόγημα τούτων τῶν φυ‐
10	τῶν τρέφει τὸ πῦρ καὶ τ[ὸ] \| φῶς. ψεκτῶς δὲ πάλιν λέγεται· “μὴ πρόσεχε φαύλῃ γυναικί· μέλι”, φησίν, “ἀ̣\|ποστάζει τῶν χειλέων γυναικὸς πόρνης,	104
15	ἣ πρὸς ὀλίγον γλυκαίνει σ̣ὸ̣ν φά\|ρ〈υ〉γγα. ὕστερον μέντοι πικρότερον χολῆς εὑρήσεις.” εἶτα μεθ’ ὁλίγα ἐπιφέρε̣ι̣· \| “τῆς δὲ ἀφροσύνης οἱ πόδες”· τὴν γυναῖκα ἀφροσύνην εἶπεν. διὸ καὶ π̣ρ̣ὸ̣ς̣ \| σοφίαν αὐτὴν διέστειλεν. λέγει, ὅτι ἡ γυνὴ αὕτη, ἣν εἶπεν περιφοράν, \| ἣν εἶχεν ὀχληρίαν, θή‐ ρευμά ἐστιν, οὐ θηρευόμενον. δυνατὸν δὲ̣ καὶ τοῦ\|το εἰπεῖν, ὅτι μετέρ‐
20	χεταί τις τὴν κακίαν, οὐχ ὡς ἥμερόν τι, ἀλλ’ ὡς ἄγριον \| θηρίον ἐπι‐
20	σπώμενον ἑαυτῷ. δυνατὸν δὲ ὡς πρὸς τὸ ῥητὸν ἠθικοῦ \| παιδεύματος ἕνεκα λαβεῖν κατὰ τὴν ἱστορίαν τὴν φαύλην γυναῖκα \| σημαίνεσθαι. οἶδας ὅτι τὰ ἁμαρτήματα κατάλληλά τισιν τυγχάνουσιν. \| ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον τὸ φορεύειν, τὸ περ‐ περεύεσθαι σοφιστικῶς \| ἀνδρός ἐστιν, γυναικὸς δὲ τὸ ἐν ἀκολασίᾳ προκα‐
25	λεῖσθαι. λέγει οὖν τὴν \| γυναῖκα ταύτην, ἣν λέγει πόρνην, ἣν λέγει “ἐπὶ δίφρου καθεζομένην” \| καὶ “προσκαλουμένην τοὺς παριόντας”, θήρευμα εἶ‐
228	ναι. δέλεάρ ἐστιν, \| κἂν ἐπὶ γν[ώ]μης αὐτὰ λάβῃς, ἡ πανοῦργος καὶ ῥᾳδι‐
228	ουργὸς γνώμη, καὶ σο\|φιστικὴ [ἢ] καὶ αἱρεθική· φαύλη γυνή ἐστιν. \| καὶ σαγῆνα[ι κ]αρδία αὐτῆς, δεσμὸ̣ς εἰς χεῖρας αὐτῆς· ἀγαθὸς πρὸ προσώπου \| τοῦ θεοῦ ἐξαιρεθήσεται ἀπ’ αὐτῆς,	106
4	καὶ ἁμαρτάνων συνλημφθήσεται ἐν αὐτῇ. \|
5	σαγηνεύειν βούλεται τοὺς πλησιάζοντας. καὶ ἀπεναντίως ἔχει ἡ σαγήνη αὐ\|‐ τῆς ᾗ Ἰησοῦς ἔβαλεν εἰς τὴν θάλασσαν. ἡ γὰρ πλοκὴ τῆς θείας παιδεύσεως καὶ τῆς \| εὐαγγελικῆς διδασκαλίας “σαγήνη ἐστὶν βληθεῖσα εἰς τὴν θάλασσαν \| καὶ ἀπὸ παντὸς γένους συνάγει.” καὶ ἐπεὶ μὴ αἰσθητὴ ἡ σαγήνη, οὐδὲ τὰ σα\|‐ γηνευόμ[ενα] αἰσθητά ἐστιν. ἐὰν οὖν λέγῃ, ὅτι “ἀπὸ παντὸς γένους,” τοῦτο
10	λέγει· \| “ἀπὸ παντὸς ἤθους ἀνθρωπίνου εἰς τὸν ἔνυδρον βίον ἐκπεπτωκότας.”\| καὶ περὶ τοῦ διαβόλου λέγεται ἐν ἑνὶ τῶν δώδεκα προφητῶν—Ἀμβακοὺμ δέ ἐστιν \| οὗτος—”〈παρασιωπήσῃ ἐν τῷ καταπίνειν ἀσεβῆ τὸν δίκαιον; καὶ ποι‐
12	ήσεις τοὺς ἀνθρώπους ὡς τοὺς ἰχθύας τῆς θαλάσσης καὶ ὡς τὰ ἑρπετὰ〉 τὰ οὐκ
12	ἔχ〈οντα ἡγούμενον〉.” λέγει γάρ· “συντέλειαν ἐν ἀνγίστρῳ ἀνέσπασεν καὶ \| συνήγαγεν ἐν τῇ σαγήνῃ αὐτοῦ. ἕνεκα τούτου θύσει τῇ σαγήνῃ αὐτοῦ καὶ θυσιά‐ σει τῷ \| ἀμφιβλήστρῳ αὐτοῦ. διὰ παντὸς 〈ἀμφιβαλεῖ τὸ ἀμφίβληστρον αὐτοῦ〉
15	καὶ ἀποκτένειν ἔθνη \| οὐ φείσεται;”
15	διαφόρως οὖν ἀγρεύει καὶ ὁ ἐχθρὸς ὥσπερ καὶ “ὁ τῆς σωτηρίας Λόγος.”\|
15	ὡς γὰρ σαγήνην ὁ Ἰησοῦς “ἔβαλεν εἰς τὴν θάλασσαν”, καὶ “ὁ Πέτρος προσ‐ τάττεται \| βαλεῖν.” μερικαὶ δέ εἰσιν αἱ διδασκαλίαι, πρὸς ἕνα τὸν λεγό‐ μενον ἰδί〈ωσ〉 ποιὸν \| ἑκάστου βλέπουσα〈ι〉. ὅταν γὰρ ποικίλα ἔθνη συνάγῃ σαγήνῃ, ἔστιν· “διὰ παντὸς \| ἀποκτέννειν ἔθνη οὐ φείσεται.” καὶ ἐπεὶ	108
20	οἱ προίστορες τῶν ψευδοδοξιῶν \| θεοποιοῦσιν αὐτάς, ὡ〈σ〉 θείᾳ τινὶ τέχνῃ ἢ ὡς θεῷ τινι θυμιάζ〈ουσ〉ιν. αὕτη οὖν ἡ γυνὴ \| λε〈χθεῖ〉σα σαγήνας ἔχειν ἐν καρδίᾳ ἑαυτῆς διὰ τὸ πολυτρόπως αἱρεθίζειν \| καὶ ἐπισπᾶσθαι τοὺς ἀν‐
22	θρώπους σαγήνη ἐστὶν τοῦ διαβόλου. ὧδε τὸ τοῦ Ἰὼβ θέλομεν \| νοῆσαι, ἵν’ ἐξ ἐκείνου καὶ τούτου τὴν θεω‐ ρίαν λάβωμεν. λέγει, ὅτι “πᾶν πλω\|τὸν συνερχόμενον οὐ μὴ ἐνέγκῃ μίαν
25	βύρσαν οὐρᾶς αὐτοῦ, οὐδὲ πλοῖα \| ἁλιέων κεφαλὴν αὐτοῦ.” εἶτα λέγει· “τίς ἀποκαλύψει ἔνδυμα προσώπου αὐτοῦ; \| εἰς δὲ πτύξιν θώρακος αὐτοῦ
229	τίς ἂν εἰσέλθοι;” οὐδεὶς δύναται ἀποκαλύψαι \| τὸ πρόσωπον αὐτοῦ. πολυ‐ πρόσωπός ἐστιν, μιμεῖται τὸν ἐν[άλ]ι̣[ο]ν̣ Πρωτέα· \| ἐκεῖνος γὰρ οὐκ ἔχει ὅλως τεταγμένον πρόσωπον. τοῦτο οὖν λέγε[ι] ἐν τῷ Ἰώβ· “τίς \| ἀποκα‐
3	λύψει ἔνδυμα προσώπου αὐτοῦ;” οὐκ ἔχεις εἰπεῖν, ὅτι τόδε [τὸ] πρόσωπον αὐτοῦ \| ἐστιν. ἐὰν ἄρῃς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ τῷ λόγῳ ἢ νοήσει, ἄλλο τι
5	χεῖρον ε̣[ὑ]ρίσκεται. εἶτα \| καὶ περιεπτυγμένος ἐστὶν πανταχόθεν· “εἰς πτύξιν θώρακος αὐτοῦ” οὐδεὶς δύναται \| εἰσελθεῖν. καὶ ἐὰν εἰσέλθῃς,
6	πάλιν περιέπτυκται. οὕτω καὶ ἐνταῦθα ἡ κακοῦργος \| ἡ ὀνομαζομένη γυνὴ ἐνταῦθα—ἤτοι ἐπὶ ῥητοῦ θέλῃς ἤτοι ἐπὶ γνώμης—οὐ μίαν \| ἔχει σαγήνην. ὅταν δοκῇς	110
8	ἐκπεφευγέναι μίαν, ἄλλῃ ὑποβάλλῃ. δεσμ〈ὸ〉ς εἰς \| χεῖρας αὐτῆς.
10	τὸν πλησιάζοντα εὐθέως δεσμεῖ. χεῖρα δὲ αὐτῆς τὴν πρᾶξ[ι]ν \| λέγει
10	καὶ ἐνέργειαν. ὁ ἐνεργῶν κατ’ αὐτὴν οὐ μόνον ἀγρεύετ̣[αι] καὶ σαγηνεύ[ε‐ τ]αι, \| ἀλλὰ καὶ δεσμῷ περιπίπτει· δέσμιον αὐτὸν ἀποφαίνει. ἀγαθὸς πρὸ προσώπου τοῦ \| θεοῦ ἐξαιρεθήσεται ἀπ’ αὐτῆς. ὁ πρὸ προσώπου τοῦ θεοῦ ἀγαθὸς οὐ κατ’ οὐσίαν ἐστὶν τοιοῦτ̣ος, \| ἀλλὰ
13	ὁ σπεύδων ἀρετὴν ἔχειν, ἵνα ἐπίπροσθεν θεοῦ ἀγαθὸς γένηται. οὗτος ο[ὖ]ν \| οὐκ ἐνπίπτει εἰς αὐτήν, οὐκ ἀγρεύεται, οὐ σαγηνεύεται. τοῦ ἀγαθοῦ δὲ
15	“μὴ ἐμπίπτον\|τος εἰς τὰς παγὰς αὐτῆς” ἢ εἰς τοὺς δεσμοὺς ὁ φαῦλος πα‐ ραδίδοται αὐτῇ. τὸ παρ[α]δί\|δοσθαι δὲ πολλάκις ἑρμήνευται· μετὰ τὸ πολλά‐ κις κωλῦσαι, ὅτε οὐκέτι κωλύει \| ἐνμένοντος ἐκείνου τοῦ κακοῦ, παράδοσις
17	αὐτῷ γίνεται. καὶ ἁμαρτάνων \| συνλημφθήσεται ἐν αὐτῇ. οὐδεὶς ἀναμάρτητος συνλαμβάνεται ἀπ’ αὐτῆς. ἡ ἀρχὴ \| τοῦ συνλημφθῆναι
19	τὸ ἁμαρτῆσαί ἐστιν. ἐνγίζει γοῦν καὶ τοῖς ἁγίοις· ἀλλ’ ἐπεὶ οὐχ ἁμαρ\|‐
20	τάνουσιν, οὐ συνλαμβάνονται ὑπ’ αὐτῆς, ἀλλ’ ἔξω αὐτῆς εἰσιν, πατοῦσιν
20	αὐτήν. \| ἐπερ()· τὴν ἀναγωγήν· 〈ἐκύκλωσα ἐγὼ τοῦ γνῶναι〉; ὅλη ἀναγωγή ἐστιν· ἐλέγομεν τοῦτο. οὐκ ἔστιν μακρὰν τοῦ \| λεχθέν‐	112
22	τος, ὅτι, ἐπεὶ “ἐκ μεγέθους καλλονῆς καὶ κτισμάτων ὁ γε[ν]εσιουργ[ὸς αὐ‐ τῶ]ν \| θεωρεῖται”, ὁ κυκλεύων τὸν σύνπαντα κόσμον καὶ ὁρατῶν πάντα, ἃ ἐπ[οί]η\|σεν ὁ θεός, ὁρᾷ αὐτὰ ὅτι “καλὰ λίαν ἐστίν”. ἐὰν δὲ μὴ κυκλεύ‐
25	σῃ, ἀλλὰ ἓν καθ’ ἓν λάβῃ, 〈οὐχ〉 \| ὁρᾷ τὸ κάλλος τοῦ πεποιηκότος. οὕτω οὖν, εἰ {μὴ} κυκλεύσῃ τις πάντα τὰ δό[γμ]ατα \| καὶ πάσας τὰς ἀρετὰς καὶ
230	ἀντακολουθίαν αὐτῶν εὕρῃ καὶ πᾶσαν τὴν κτίσ[ιν] \| καὶ δι’ ἐκ[είνου το]ῦ̣ κτίσματος εἰδείη τὸν δημιουργὸν, οἵας δυνάμεώς ἐστιν. \| ὁτὲ καὶ ἀναλ̣[ό]‐ γως πάντα ἅμα λαβὼν ἐν τῇ διανοίᾳ καὶ ὥσπερ κυκλεύσας τὴν \| {τὴν} σοφί‐
3	α[ν] εὑρίσκει τὴν ἀληθῆ. \| ἰδέ, τοῦτο εὗρ[ο]ν, [εἶ]π̣εν ὁ ἐκκλησιαστής, μία τῇ μιᾷ
5	τοῦ εὑρεῖν λογισμόν, ὃν ἐπεζή\|τησεν ἡ ψυχή μου, καὶ οὐχ
5	εὗρον. ὁ ἐκκλησιαστὴς ὁ διδάσκαλός ἐστιν \| τῆς πανδήμου συνόδου. “τοῦτο εὗρεν ὁ ἐκκλησιαστής”· τὸ “εὑρεῖν” ὧδε τὸ “κατα\|λαβεῖν” ἐστιν.
7	ἐπερ()· τὸ ποῖον; τοῦτο αὐτό, ὅτι ἡ γυνὴ ἡ οὖσα θήρευμα σαγήνας ἔχει {ε} \| ἐν καρδίᾳ ἑαυ‐ τῆς καὶ δεσμὸν ἔχει ἐν τῇ χειρὶ ἑαυτῆς. ἐκκλησιαστοῦ ἐστιν \| τ̣ο̣ῦτο
9	γνῶναι. τοῦτο γὰρ συντελέσει τοῖς ἀκροωμένοις τοῦ ἐκκλησιαστοῦ. \|	114
10	“μία τῇ μιᾷ”, ἐπεὶ πληθυντικῶς ὧδε λέγει· οὐδὲ γὰρ περὶ μιᾶς μόνης λέγεται, \| [ὅ]τι “μία τῇ μιᾷ”. λέγομεν ἤτοι περὶ τῶν σαγηνῶν αὐτῆ〈σ〉· λέγει ὅτι αἱ πάγαι αὐτῆς \| [α]ὗ‐
12	ται καὶ αἱ σαγῆναι τ〈ὸν〉 φαῦλ〈ον〉 λογισμ〈ὸν〉 εὑρίσκουσιν καὶ διδόασιν. ἀμέλει γοῦν \| καὶ 〈αἱ γυναῖκες αὗται〉 μαστροπεύουσιν ἀλλήλας καὶ προάγου‐ σιν οὐ τοῦ εὑρεῖν λογισμὸν ἀγαθόν, \| ἀλλὰ πρὸς τὸ πανουργεύσασθαι.
14	ἐπερ()· οὐ μίαν εἶπεν ἄνω;
15	οὐ μονογενές ἐστιν τὸ \| κακόν, ἀλλὰ καὶ πολύχουν γε καὶ πολυσχιδές. προσ‐ υπακουστέον, ὅτι οὐ \| περί τινος ῥητῆς γυναικὸς ταῦτα λέγει, ἀλλὰ περὶ πάσης τοιαύτην σπουδὴν ἐχού\|σης “μία τῇ μιᾷ τοῦ εὑρεῖν λογισμόν.” ἐὰν δὲ ἐπὶ τῶν σαγηνῶ̣ν λάβῃς, \| λέγεις, ὅτι δοκοῦσιν καὶ αἱ σαγῆναι συμ‐ φωνίαν ἔχειν. πειρῶνται γοῦν καὶ \| οἱ ψευδοδοξοῦντες τὰς ψευδεῖς ἑαυτῶν
19	δόξας λέγειν συμφωνεῖν.
20	ὃν ἐπε\|ζήτησεν ἡ ψυχή μου, καὶ οὐχ εὗρον. τὸν λογισμὸν αὐτῶν ἐπεζήτησεν \| ἡ ψυχή μου, καὶ οὐχ εὗρον. δυσθήρατός ἐστιν. ὅμοιόν ἐστιν τοῖς εἰρημένοις· \| “οὐκ αὐτοῦ τὰ νοήματα ἀγνοοῦμεν”;
22	“εἰς πτύξιν θώρακος αὐτοῦ τίς ἂν εἰσέλθοι;” \| ἐ̣[πε]ρ̣()· ποῖον οὖν ἐστιν τὸ “εὗρον” ἐν τοῖς ἔμπροσθεν;
22	ὧδε λοιπὸν λέγει· “μία τῇ μιᾷ \| τοῦ εὑρεῖ[ν] λογισμόν.” τοῦτον τὸν	116
25	λογισμὸν ἠθέλησα φωράσαι, ἵνα καὶ \| διαδιδράσκω αὐτάς. καὶ “οὐχ εὗρον” δύναται καὶ κατὰ τοιοῦτον λόγον λέγειν \| ὡς τὸ “οὐ τοῦ θέλοντος οὐδὲ τοῦ τρέχοντος ἀλλὰ τοῦ ἐλεῶντος θεοῦ.” ἀπ’ ἐμαυτοῦ \| οὐδὲν εὗρον. θεός μοι δὲ ἐφανέρωσεν, ἔδειξέν μοι τὸ πανοῦργον τοῦ λογις\|μ̣[ο]ῦ τούτου. μὴ
28	γὰρ λέγει ὅτι ὁ τρέχων καὶ ὁ θέλων οὐδὲν ἀνύει. \|
231	καὶ ἄνθρωπον ἕνα ἀπὸ χιλίων εὗρον, καὶ γυναῖκα ἐν πᾶσιν
1	τούτο[ις] οὐχ εὗρον. πολλὰ ἀν\|τίγραφα “ἄνδρα” ἔχει· “γυναῖκα δὲ ἐν πᾶσιν τούτοις οὐχ
2	εὗρον.” κ[α]ὶ̣ ἐπὶ ῥητοῦ λαβεῖν \| αὐτὸ δύνῃ, ὅτι μόλις ἀνὴρ ἀπὸ χιλίων εὑρίσκε‐ ται σπουδαῖ̣[ο]ς̣, γυναῖκα δὲ ἐν πά\|σαις ταύταις οὐκ ἔστιν εὑρεῖν σπουδαί‐
5	αν. ἢ οὕτως· ἄνθρωπον εὗρον̣ ἕνα τῶν χιλίων, \| λογισμὸν ἕνα ἀνθρώπου ἀπὸ πολλῶν, γυναῖκα δὲ 〈οὔ〉, διὰ τὸ δυσθήρατον αὐτῆς, διὰ τὸ δυς\|κατάλημπτον
6	αὐτῆς—
6	ἐπερ()· τοῦτο λέγει εὑρηκέναι; ἐπεί ἐστιν θηρεύματα. ἄλλο ἐστὶν \| τὸ γνῶναί τινα σοφιστήν, καὶ ἄλλο τὸ καταλαβεῖν αὐτοῦ τὰ σοφίσματα. κα[ὶ] γὰρ \| ὁ τηρῶν ἑαυτόν, μὴ ὑποπέσῃ σο‐ φισμοῖς, ἔγνω, ὅτι πρὸς σοφιστὴν ἔχει· ο[ὐ] πάν\|τως δὲ καὶ λύειν αὐτοῦ τὰ
10	σοφίσματα δύναται. τὸ δὲ εὑρεῖν ἀληθῶς τουτέστ[ι]ν̣ τὸ \| φωράσαι αὐτοῦ τὴν
10	τέχνην, τὸ τὴν ἀπάτην αὐτοῦ φανερῶσαι. \| πλὴν ἰδέ, τοῦτο εὗρον, ὃ ἐποίησεν ὁ θεὸς σὺν τὸν ἄν‐ θρωπον εὐθῆ, κα[ὶ α]ὐτοὶ ἐζήτησα[ν] \| λογισμοὺς πολλούς. τὸ κεφάλαιον τοῦ θεωρήματος τοῦτό ἐστιν· ὁ θεὸ[ς τ]ὸν \| ἄνθρωπον εὐθὴν πεποίηκεν, τουτέστιν καλὸν καὶ ἀγαθόν, μηδὲν ἔχοντα σκο[λι]ὸν \| ἢ λελοξωμέ‐	118
15	νον. αὐτοὶ δὲ πολλοὺς λογισμοὺς ἐφεῦρον. κατὰ τοὺς λογισμοὺς \| ἐκείνους
15	αἱ διαφοραί εἰσιν αὗται· τὸ “θήρευμά τινα εἶναι”, τὸ “μία τῇ μιᾷ τοῦ ε̣ὑ̣ρεῖν \| λογισμόν”, τὸ “ἄφρονα εἶναί” τινα. ἔλεγον ὅτι πολύπλοκός ἐσ‐ τιν ὁ ἐχθρός, ὅτε τοῦ \| Πρωτέως ἐμνημόνευσα. πάντως δὲ ἔχει τι πρόσωπον ἐοικὸς αὑτῷ καθ’ ὃ σατα\|νᾶς ἐστιν, καθ’ ὃ διάβολός ἐστιν. τοῦτο τὸ πρόσ‐ ωπον αὐτοῦ μόνοι ἐκεῖνοι δύναν\|ται ἰδεῖν οἱ λέγοντες “οὐ γὰρ αὐτοῦ τὰ
20	νοήματα ἀγνοοῦμεν.” ἴσασιν, ποῖον ἐπίπλας\|τον ἔχει πρόσωπον καὶ ἔξωθεν ἐπιβαλλόμενον καὶ ποῖόν ἐστιν τὸ ὡσανεὶ \| κατὰ φύσιν αὐτοῦ πρόσωπον. κατὰ φύσιν δὲ αὐτοῦ πρόσωπόν ἐστιν τὸ ἐν\|βαθῦναι τῇ κακίᾳ. καὶ εὑρίσκεις πολλάκις καὶ σοφιστὰς ἀνθρώπους μυρία \| πρόσωπα περι‐ βαλλομένους, καὶ ἕνα τινὰ ἔχουσιν λανθάνοντα σκ[ο]πόν. \| ἐκεῖνό ἐστιν οὖν
24	αὐτῶν τὸ πρόσωπον.	120
25	ὥσπερ οὖν ἐπὶ τούτω[ν] μεταβα[ίν]ει \| ἐπὶ τοὺς ἐπαινετούς, ἔστιν τι πρόσωπον τοῦ ἀνθρώπου, καθ’ ὃ ἄνθρωπός ἐστιν, οὐ κ̣[α]θ̣’ ὃ \| πονηρὸς ἄν‐ θρωπος ἢ πανοῦργος. οὗτός ἐστιν ὁ ἐν τιμῇ γενόμενος· “ἄνθρωπος \| ἐν τι‐
27	μῇ ὢν οὐ συνῆκεν” ὡς ὁ ἄνθρωπος καὶ “κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν” θεοῦ γ[εγο‐ ν]ώς. \| καὶ τοῦτό γέ ἐστιν αὐτοῦ τὸ προηγούμενον πρόσωπον, ὅπερ ἐάν τις
232	καὶ θ[εωρ]ή̣[σ]ῃ̣ \| εὕρηκεν τὸν̣ [ἄνθρωπο]ν. αὐτοὶ δὲ οὐχ ἕνα λογισμὸν ἐπετήδευσαν, ἀλλὰ πολλούς. \| πολυχοῦς γάρ ἐστ̣ι̣ν ἡ κακία. καὶ μέμνημαι εἰρηκώς ποτε εἰκόνα περὶ τοῦ \| διαψηφισμοῦ, [ὅ]τι πάντες οἱ ἐπιτυγχάνοντες τὸν αὐτὸν ἀριθμὸν εὑρίσκουσιν, \| οἱ σφαλ‐
4	λόμενοι δ̣ὲ οὐ τὸν αὐτόν. ἔχει οὖν πρόσωπον ἄνθρωπος, καθ’ ὃ λογικός ἐστιν, \|
5	καθ’ ὃ σὺν λόγῳ πράττει πάντα καὶ ὥσπερ ἔλεγον ὅτι ὁ δικαστής· ὁ ἀληθῶς \| κριτὴς ἔνψυχόν ἐστιν δίκαιον· οὐδὲν ἕτερον σκοπεῖ ἢ τὰ πράγματα τῶν \| κ[ρ]ινομένων, οὐκ εἰ φίλοι ἢ δυσμενεῖς ἢ συγγενεῖς. χραίνεται γὰρ τὸ εὐ‐ θὲς τοῦ \| κ̣[ρ]ίματος.
8	καὶ θεώρει, ὅτι οὐκ εἶπεν “παρασυνεβλήθη κτήνει”, ἀλλὰ “τοῖς κτή‐ νεσιν”. \| [κ]αὶ μία μὲν ἔστιν 〈μορφὴ〉 τοῦ ἀνθρώπου ἡ ὁμοιοῦσα αὐτὸν τῷ
10	θεῷ, πολλαὶ δέ, εἰς ἃς πίπτει. ὅταν \| [πα]νοῦργος γί[ν]ηται, ἀλώπεκος φέρει πρόσωπον. ὅταν ἰῶδες καὶ βλαπτικόν, \| [ὄ]φεως· ὅταν ἄγριον, λεόν‐ τος· ὅταν ἀκόλαστον καὶ φιλήδονον καὶ κόλαξ, κυνός. \| καὶ ὅλως ἐκ τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου καὶ τῆς μιᾶς μορφῆς πολυτροπία καὶ πολυ\|μορφία γίνεται. καὶ πάλιν σκοπὸς ἔσται, κἄν τισιν μὴ δοκῇ, καθ’ ὃν ἀποβο\|λ̣ὴ	122
14	πασῶν τῶν μορφῶν γίνεται, φέρειν 〈ἵν’〉 ἐκεῖνο, ὅπερ πεποίηκεν ὁ θε‐
15	ός, \| ἀ̣ναδειχθῇ. ὅτε οὖν ἔμενεν ἐν τῇ ταυτότητι, ἕνα λογισμὸν εἶχεν. καὶ ὥσπερ \| λέγεται ἐν ἑνὶ τῶν ψαλμῶν· “ὁ θεὸς κατοικίζει μονοτρόπους ἐν οἴκῳ”, οἱ εὐσε\|βῶς καὶ ἐναρέτως καὶ ἐκκλησιαστικῶς κατοικιζομένοι μο‐ νότροποί \| εἰσιν, “κατηρτισμένοι τῷ αὐτῷ νοῒ καὶ τῇ αὐτῇ γνώμῃ”, ὡς ἕκαστον μονό\|τροπον εἶναι. κατὰ δεύτερον δὲ λόγον ἐρεῖς, ὅτι πάντες ἕνα
20	τρόπον ἔχουσιν. \| περὶ τῆς οὕτω οὖν γνώμης ἐχόντων λέγεται, ὅτι τῶν “πιστευόντων ψυχὴ μία \| καὶ καρδία μία”, οὐ τῷ ἀριθμῷ, ἀλλὰ τῇ ταυτότη‐ τι. ἡ ταυτότης δὲ αὕτη ἡ πρώτη κατά\|στασίς ἐστιν. καὶ ἡμεῖς γοῦν ἐνίοτε εἰς ἑαυτοὺς ἀσύμφωνοί ἐσμεν λέγοντες· ἆρα μὴ \| [το]ῦτό ἐστιν, μὴ ἐκεῖνο;
20	τοῦτο δὲ μὴ νενοηκότος ἐστίν. διὰ τοῦτο λέγεται· “ὁ \| ἀκούσας ἠ̣ρέμη‐	124
25	σεν.” ὅταν μηκέτι εἰς πολλὰ φέρηται, ἀλλὰ γνῷ ἐκεῖνο, ὃ δηλοῖ \| ὁ ἀπαγ‐
25	γέλλων, ἠρεμεῖ, οὐκέτι ταράττεται. ἀμέλει γοῦν ὁ φιλόσοφος ἐκεῖνος τὴν \| ἀνοησίαν ταραχὴν λέγει· “μὴ ταραττέτω γὰρ ἡμᾶς τὰ μέρη τῶν οὐσιῶν.” \| [τί]ς οἶδεν σοφούς; καὶ τίς οἶδεν ἐπίλυσιν ῥήματος;
27	σοφία ἀνθρώπου φωτ〈ι〉εῖ πρόσωπον αὐτοῦ. \|
233	σπάνιός ἐστιν ὁ ἐπιστάμενος τοὺς σοφούς. ἔστιν γὰρ ἐπιστημονικῶς εἰδέναι, \| τίς σοφός. ὁ δὲ οὕτω θεωρῶν τὸν σοφόν, τίς ἐστιν, καὶ τὴν σο‐ φίαν οἶδεν. οὐ δύ\|ναταί τις εἰδέναι ναυπηγὸν μὴ τὴν τέχνην περινοῶν, καθ’ ἣν κατασκευάζει τὰς \| ναῦς. καὶ ζωγράφον οὐδεὶς δύναται ἐπιστῆσαι, τίς
5	ἐστιν, ἐὰν μὴ τὴν ζωγρα\|φικὴν τέχνην εἰδῇ. καὶ ὥσπερ ἀδύνατόν ἐστιν εἰ‐ δέναι {εἰδέναι} λευκὸν σῶμα \| μὴ εἰδότα, τί ἐστιν λευκὸν χρῶμα, καὶ ἀδύνα‐ τόν ἐστιν εἰδέναι τινὰ ἐπι̣στήμην \| οὐκ ἐπιστάμενον, τί ἐστιν ἐπιστήμη, οὕτως οὐχ οἷόν τέ ἐστιν εἰδέναι σοφὸν μὴ \| ἐγνωκότα τὴν σοφίαν, καθ’ ἣν οὗτος πεποίωται καὶ ἀφ’ ἧς παρονομάζεται. \| ἀμέλει γοῦν, ἄλλοι ἄλλους
9	γιγνώσκουσιν καὶ ἕτεροι ἑτέρους οὐκ ἐπίστανται.
10	[τ]ὰς \| ἐπιλύσεις οὖν τῶν ῥημάτων τῶν σοφῶν τὰς γνωμονικὰς τίς οἶδεν; [σπ]ά̣νιός \| ἐστιν καὶ ὁ ταῦτα ἐπιστάμενος ὁ δυνάμενος νοήμων εἶναι καὶ διὰ̣ [τ]ὸ̣ νοή\|μων εἶναι ἐπιστάμενος παραβολὴν καὶ σκοτεινὸν λόγον, ῥῆσιν σοφῶν καὶ \| αἰνίγματα. τὰς ἐπιλύσεις τῶν αἰνιγματωδῶν ῥημάτων οὐχ ὁ τυχὼν οἶδεν, \| ἀλλ’ ὁ κατὰ τὴν σοφίαν, καθ’ ἣν προφέρεται τὰ ῥήματα, σοφὸς
14	ὤ̣ν.	126
15	σ̣οφία \| ἀνθρώπου φωτιεῖ πρόσωπον αὐτοῦ. τοῦτο λέγει, ὅτι ἡ τοῦ ἀνθρώπου σοφ[ί]α τ̣ὸ̣ π̣ρόσ̣ωπον \| αὐτοῦ φωτεινὸν δείκνυσιν, οὐ τὸ πρόσωπον τοῦ σώματος, οὐ τὸ μέλος τῆς σαρκός, \| ἀλλὰ τὸ
17	πρόσωπον τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, περὶ οὗ λέγουσιν οἱ σοφοί· “ἐσημειώθη ἐφ’ ἡμᾶς τὸ \| φῶς τοῦ προσώπου σου, κύριε.” εἰ δὲ τὸ φῶς τὸ σοφίζον καὶ σοφοὺς ποι‐ οῦν καὶ πεφω\|τισμένους κατασκευάζον τοῦ προσώπου σου φῶς ἐστιν—ὁ λόγος σου
20	γάρ ἐστιν \| ἡ εἰκών σου, ὁ χαρακτήρ, —φωτίζεται ὁ μετέχων τούτου τοῦ φω‐ τὸς καὶ γίνεται \| πεφωτισμένος. οὕτω γοῦν τοῖς πλησιάσασιν αὑτῷ Ἰησοῦς λέγει· “λαμψάτω τὸ \| φῶς ὑμῶν ἔνπροσθεν τῶν ἀνθρώπων.” καὶ λέγει πᾶσιν· “ὑμεῖς ἐστὲ τὸ φῶς τοῦ κόσμου.” \| οὐκ αἰσθητὸν δὲ φῶς εἰσιν οἱ ἀπόστολοι τοῦ κόσμου, τουτέ[στι]ν τοῖς π[ολλ]ο̣ῖς \| τῶν ἀνθρώπων φαινόμενον, ἀλλὰ τοῦ
25	ἀληθινοῦ κόσμου. οὐ τὴν ἁμαρτία̣[ν] ε̣ὗρεν \| Ἰησοῦς τοῦ καταλλαγέντος ἐν Χριστῷ τῷ θεῷ. τοῦτο οὖν τὸ πρόσωπον τοῦ ἔσω ἀνθρώπου \| φωτίζεται ὑπὸ τῆς σοφίας. ταὐτὸν δέ ἐστιν σοφία καὶ φῶς καὶ λόγος κ̣[αὶ ἀλ]ήθεια \| καὶ
27	αἱ ἄλλαι ἐπίνοιαι αἱ περὶ Χριστοῦ λεγόμεναι. \|	128
234	καὶ ἀναιδὴς πρὸ πρ̣οσώπου αὐτοῦ μισηθήσεται. στόμα βασιλέως φύλαξον καὶ \| περὶ λόγου ὅρκου θεοῦ μὴ σπου‐
2	δάσῃς. ὁ ἀναιδὴς ὁ μὴ ἔχων παρρησίαν \| ἐκ φωτὸς καὶ σοφίας ἀπούσης ἐπίτιμον μισηθήσεται. ὑπάρχει δὲ τοῦτο \| μάλιστα τοῖς σοφισταῖς τοῖς τὴν ἀλήθειαν
5	σοφίζεσθαι θέλουσιν. ἀπὸ πολλῆς \| γὰρ ἀναίδειας ἀντιλέγουσιν τῇ ἀληθείᾳ. οὕτω ἑρμηνεύουσιν τὰ πράγματα, ὡς \| οὐκ ἔχουσιν φύσεως. μισητὸς οὖν ἐστιν, κἄν ποτε λανθάνῃ διὰ πανουργίαν \| καὶ μὴ μισῆται, ἀλλ’ οὖν γε μισητός ἐστιν. μισητὸς δέ ἐστιν ὁ ἄξιος τοῦ μισεῖσθαι, \| κἂν
8	μηδεὶς αὐτὸν μισῇ. ἡ κακία γοῦν, εἰ καί τις ἄλλη, μισητή ἐστιν· ἡ ἡδονὴ πολλοὺς \| ἐ̣π̣έχει τοὺς ἀγαπῶντας. πολλοί εἰσιν οἱ θελγόμενοι· καὶ οὐ
10	δήπου οὐκ ἔστιν μι\|[ση]τὸν τὸ κακόν.
10	στόμα βασιλέως φύλαξον. τὸ στόμα τοῦ βασιλέως τοῦ ἀλη\|θ[ι]νοῦ φύλαξον, τὸν λόγον αὐτοῦ τήρει, κατὰ τὸν λόγον αὐτοῦ πολιτεύου καὶ φρόνει. \| τὸ γὰρ στόμα πολλάκις ἡμῖν ἀποδέδεικται, ὅτι τὸν λόγον σημαίνει. ἐπίστανε \| τῷ λόγῳ τοῦ θεοῦ, ὃ κα‐ λεῖται αὐτοῦ στόμα βασιλέως, καὶ οὕτω πρᾶττε, οὕτω φρόνει, οὕτω \| πολιτεύ‐
14	ου.	130
14	καὶ περὶ λόγου ὅρκου θεοῦ μὴ σπουδάσῃς.
15	καὶ παρὰ τοῖς ἔξω νόμοις \| μ̣ι̣σ̣η̣τ̣ό̣ν̣ ἐστιν τὸ τοιοῦτον. ὑπόνοιαν ἐφιόρ‐ κου παρέχει ὁ σπουδάζων ἐπὶ \| τὸ ὀμόσ̣αι, εἰ μὴ παρὰ τοῦ ἄρχοντος αὐτῷ ὅρκος ἐπιτεθῇ μὴ οὔσης μαρτυρίας \| τινὸς κ̣αὶ ἀναγκασθῇ περὶ τούτου ὀμόσαι. διὰ τοῦτο οὖν εἶπεν· “μὴ σπουδάσῃς”, \| μὴ π̣ρ̣ο̣α̣ί̣ρ̣ετος ὅρμα ἐπὶ τὸ ὀμνύναι· μὴ τὴν ἀναπόδεικτον πίστιν μετα\|χειρ̣ί̣σ̣ῃ̣ς̣. ἐὰν δύνηται πίστις παρασχεθῆ‐
20	ναι, μὴ σπουδάσῃς περὶ ὅρκον. \| ὁ ὀμν̣ύ̣ων τῷ πλησίον αὑτοῦ καὶ οὐκ ἀθετῶν, ὁ οὕτως ἀληθεύων, ἵνα μὴ ἀθε\|τήσῃ̣, ο̣ὐκ ἔστιν μισητός. \| ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ πορεύσῃ, μὴ στῇς ἐν λόγῳ πονηρῷ· ὅτι οὐκ, ὃ ἐὰν ἐθελήσῃ, ποι\|ή̣[σε]ι̣ καθὼς βασιλεὺς ἐξουσιάζων; δύναται κατὰ ὑπερβατὸν περὶ τοῦ \| [ἀν]α̣ι̣δο̣ῦς̣ [λ]έ̣γεσθαι, ὅτι “ἀπὸ προσ‐
24	ώπου αὐτοῦ πορεύσῃ.” ἔξω γενοῦ τοῦ ἀναιδοῦ̣ς. \|
25	[ἀ]ν̣α̣φ̣έρεσθαι δὲ δύναται ταῦτα καὶ εἰς τὸν διάβολον αὐτὸν καὶ πᾶσαν πονη\|ρ̣ὰν δ̣ύναμιν. τὰ γὰρ περὶ ἀνθρώπων λεγόμενα ὡς κακῶν, ὡς πονηρῶν, \| [ῥ]η̣θείη ἂν καὶ περὶ τῶν δαιμόνων καὶ τοῦ διαβόλου. ἃ γὰρ περὶ ἀνθρώπων λέγεται \| [ὡς θ]ν̣η̣τ̣ῶν ζῴων, οὐκ ἀναφέρεται οὐδὲ εἰς διάβολον οὐδὲ εἰς
28	δαίμονα. \|
235	δυνατὸν δὲ καὶ περὶ τοῦ βασιλέως, οὗ ἀπὸ προσώπου δεῖ ὀρθῶς πολ[ι‐ τ]εύεσθαι, εἰρῆ\|σθαι· “ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ πορεύσῃ” ὡς παρ’ αὐτοῦ πεμ‐
235	πόμενος, καθὸ σημαινόμε\|νον λέγομεν ὅτι· ὅσδε ἀπὸ βασιλέως ἦλθεν.	132
3	μὴ στῇς ἐν λόγῳ πονηρῷ. τοῦτο \| λέγει· κἄν ποτε συμβῇ κατὰ ἄγνοιαν πονηρόν τι εἰπεῖν οἷον
5	ψεῦδος βλαπτι\|κόν, μὴ στῇς ἐν αὐτῷ, μὴ ἔνμενε αὐτῷ. περὶ δὲ τῶν θείων ῥημάτων καὶ λό\|γων γράφει Παῦλος ὅτι· “ἐπίμενε αὐτοῖς”. τοῖς τοῦ θεοῦ λόγοις, τοῖς ἀκαταγνώστοις, \| τοῖς ὑγιαίνουσιν ἔνμενε.
7	ὅτι οὐκ, ὃ ἐὰν ἐθελήσῃ, ποιήσει; ὁ ἀναιδὴς τῷ προσώ\|πῳ οὐκ, ὃ βούλεται, ποιήσει; διὸ φεῦγε ἀπὸ προσ‐ ώπου αὐτοῦ. ἐὰν δὲ καὶ περὶ θεοῦ ᾖ{ν} ὡς̣ \| βασιλέως, ὃ βούλεται ποι‐
10	ῆσαι, μὴ νόμιζε, ὅτι ἁμαρτήσων διαφεύξῃ αὐτόν, ἐφ[ι]ο̣ρ\|κῶν διαδιδράσκεις
10	αὐτοῦ τὴν γνῶσιν.
10	καθὼς βασιλεὺς ἐξουσιάζων. ὁ ἐξουσ[ία]ν \| ἔχων βασιλεὺς πρὸς οὐδενὸς κωλύεται, οὐδεὶς ἀντοφθαλ‐ μεῖ αὐτῷ, ἀλλ’ ὃ βούλ[ε]ται, \| πᾶν ποιεῖ.
12	κατ’ ἀμφότερα οὖν λάβε αὐτά. ἤτοι περὶ τοῦ ἀληθινοῦ βασιλέως, τ[ο]ῦ \| θεοῦ. ὃ βούλεται γάρ, ποιεῖ· οὐδεὶς ἀνθίσταται αὐτῷ. κἂν περὶ τοῦ ἀναι‐ δοῦς λέγῃ, πάλιν \| φόβον ἐνποιεῖ ἡμῖν τοῦ φεύγειν αὐτόν.
15	εἴρηκεν τοῦτο· ἀληθῶς δὲ \| βασιλεὺς ὁ σοφός ἐστιν. οἱ Στωϊκοὶ γοῦν λέγουσιν μόνον τὸν σοφὸν βασιλέα εἶναι, \| μό̣ν̣ο̣ν̣ ἱερέα. εἰ γὰρ βασιλεύς
15	ἐστιν ὁ νομίμως ἄρχων, μόνος δὲ ὁ σοφὸς τοῦτο ἐ̣πίσταται, \| μόνος οὗτος	134
17	βασιλεύς ἐστιν. αὐτίκα γοῦν πρὸς τὸν Ἀβραὰμ ἰδιώτην ὄντα τὴν τύχην \| εἴρηται πρὸς τῶν διορατικῶν “βασιλεὺς παρὰ θεοῦ σὺ εἶ ἐν ἡμῖν.” εἰ καὶ παρὰ ἄλλων \| ἄλλοι, ἀλλὰ παρὰ θεοῦ σὺ εἶ. “βασιλεὺς γὰρ βασιλευόντων”
19	ἐστὶν ὁ θεός.
20	ἐὰν δὲ καὶ περὶ τοῦ \| ἀναιδοῦς προσώπου ᾖ{ν} [ὁ] λόγος, καὶ αὐτὸς ὥσπερ βασιλεὺς ἐξουσιάζει τῶ̣ν ὑποβαλλόν\|των ὑπὸ τὴν πρεσβείαν ἑαυτοῦ. “μὴ οὖν βασιλευέτω ὑμῶν ἡ ἁμαρ̣τ̣ία ἐν τῷ \| θνητῷ ὑμῶν σώματι.” “ὁ βασιλεύσας θάνατος ἀπὸ Ἀδὰμ μεχρὶ Μωϋσέως” ἐξου\|σιάζει τῶν ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν αὐ‐
23	τοῦ καὶ τὴν ἀρχήν. \| καὶ τίς ἐρεῖ αὐτῷ· τί ποιήσεις; ὁ {υ}φυλάσσων ἐντολὴν οὐ
24	γνώσεται ῥῆμα πονη[ρ]όν. \|
25	καὶ περὶ θεοῦ ἀληθές ἐστιν εἰπεῖν, ὅτι οὐδεὶς αὐτῷ λέγει· “τί ποιή‐ σεις;” καὶ περὶ το[ῦ ἀ]ναι\|δοῦς καὶ θρασέως βασιλέως. καὶ τάχα πρόσωπον δύναται οὗτος ὁ ἀναιδὴς \| φέρειν τοῦ Ἀντιχρίστου. καὶ γὰρ ἐκεῖ ἐν τῇ περὶ αὐτοῦ προφητείᾳ τοῦ Ἠλίου κ[ό]ρη [τι]ς̣ \| ἀναστᾶσα οὕτως αὐτὸν ἤλεγξεν
28	λέγουσα αὐτὸν ἀναιδῆ.	136
236	ὁ φυλάσσων ἐν[τ]ο[λὴν] \| οὐ γνώσετ̣[αι ῥ]ῆμα πονηρόν. ἰδέ· ὁ ἐπιστάμενος τὸ ἀγαθὸν εὐθέως οἶδεν καὶ τὸ κακόν. \| τὸ ἐπίστα‐
2	σθαι δὲ ὧδε οὐ τὸ χρᾶσθαι σημαίνει, ἀλλὰ τὸ εἰδέναι μόνον. εἰ γὰρ ἐντολὴ \| δίδοται, ἵνα “ἐκκλίνωμεν ἀπὸ τοῦ κακοῦ καὶ ποιῶμεν τἀγαθόν,” δεῖ καὶ τὸ \| κακὸν εἰδέναι, ἵν’ ἐκκλίνωμεν ἀπ’ αὐτοῦ καὶ αἱρησώμεθα τὸ ἀγαθόν. περὶ τῶν \|
5	τοιούτων γράφει ὁ ἀπόστολος λέγων· “πάντα δοκιμάζετε, τὸ καλὸν κατέχετε· \| ἀπὸ παντὸς εἴδους πονηροῦ ἀπέχεσθε.” ὁρᾷς, ὡς ὁ πάντα δοκιμάζων \| οἶδεν τὸ καλόν, καὶ ὅτι αἱρετόν ἐστιν καὶ φυλακτέον, καὶ τὸ πονηρόν, \| ὅτι φευκτέον ἐστίν· τοῦ ἀλλοτριοῦσθαι προσήκει. εἰ οὖν ὁ εἰδὼς τὸ ἀγα‐ θὸν \| οἶδεν καὶ τὸ κακὸν καὶ ἔνπαλιν, πῶς ἐνταῦθα λέγει τὸν φυλάττοντα
10	ἐντολὴν \| μὴ γιγνώσκειν ῥῆμα πονηρόν; καίτοι ἡ ἐντο̣λὴ ἀγαθόν ἐστιν ῥῆμα. ὁ δὲ \| τὸ ἀγαθὸν ῥῆμα εἰδὼς οἶδεν καὶ τὸ πονηρὸν ῥῆμα· λέγει δὲ τὸν φυλάττοντα \| ἐντολὴν μὴ γιγνώσκειν ῥῆμα πονηρόν, τουτέστιν οὐ λέγει{ν} οὐκ ἐπίστασθαι, \| ἀλλὰ μὴ χρᾶσθαι, μὴ οὕτω γιγνώσκειν αὐτό, ὡς· “οὐδὲ Ἰησοῦς ἔγνω τὴν ἁμαρ\|τίαν.” οὕτως ὁ τῆς ἐντολῆς φύλαξ οὐ γιγνώσκει πονηρὸν
14	ῥῆμα.	138
15	ἔστω δὲ \| 〈τὸ μὴ γιγνώσκειν〉 ῥῆμα ἢ παρακοὴ ἢ τὸ μ̣ὴ οὕτως ἀκ[ο]ῦσαι τοῦ ῥήματος, ὡς δεῖ \| αὐτοῦ ἀκούειν. ὁ ὡς δεῖ ἀκούων ῥήματος ἔγνω αὐτό, ἔχει αὐτοῦ πεῖραν. \| ὁ δὲ τ̣ὴν ἐντολὴν φυλάττων, ἐπεὶ οὐκ ἔχει τῆς ἐναντι‐ ότητος τῆς ἐντο\|λῆς πεῖραν, οὐ γνώσεται τὸ ῥῆμα τὸ πον̣ηρόν. λέγεται δὲ πολλάκις τὸ ῥῆμα \| ἀντὶ αὐτοῦ τοῦ πράγματος. ἡ γοῦν Μαριὰμ
20	ῥήμ̣[α]τ̣ος ἀκούσασα τοῦ ἀγγέλου \| λέγει· “ἰδοὺ ἡ δούλη κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου.” οὕτω ὑπάρξεταί μοι, ὡς \| τὸ ῥῆμα τὸ σὸν διαγο‐
21	ρεύει. καὶ οὐ παράδοξον ἐρῶ. καὶ γὰρ “ἐν τῇ ψυχῇ” ἔστιν \| [ῥ]ῆ̣μα· ”[τὸ ἄν]ευ τοῦ ἀληθεύειν ἢ ψεύδεσθαι νόημα, ὁτὲ δὲ ἤδη ᾧ ἀνάγκη \| ὑ̣[π]άρχε[ι]ν θάτε‐ ρον,” ἢ τὸ ἀληθεύειν ἢ ψεύδεσθαι. ἰδὲ νόημα ῥῆμα καλεῖται, \| ἐπεὶ ὑποπίπ‐
25	τει τῷ ὁρισμῷ αὐτοῦ γνώσεως· “ῥῆμα γάρ ἐστιν τὸ προσσημαῖ\|νον χρόνον”, καὶ ῥῆμά ἐστιν, ἐν ᾧ ἔστιν ἀληθεῦσαι ἢ ψεύσασθαι. ἐπεὶ οὖν \| καὶ νοήματά
26	εἰσιν τοιαῦτα, ῥήματα αὐτὰ ἐροῦμεν.
237	τοῦτο οὖν ὁ θεῖος \| ἀπόστολος ἐπιστάμενος λέγει “ἀκηκοέναι ἄρρητα ῥήματα.” καὶ δοκεῖ ἀντίφα\|σις εἶναι, εἰ μὴ κατὰ ἄλλο καὶ ἄλλο σημαινό‐ μενον λάβωμεν τὸ ῥητὸν καὶ \| ἄρρητον. ἄρρητά ἐστιν, παρ’ ὅσον ἐν νῷ μόνῳ ὁμι‐
237	λοῦνται καὶ θεὸς ἐνίησιν αὐτὰ \| τῇ διανοίᾳ. καὶ ἔχουσιν τὸ ἀληθὲς καὶ τὸ	140
5	ψεύδεσθαι, ὥστε καὶ κατὰ τοῦτό εἰσι̣ν \| καὶ ῥήματα. ἄρρητά εἰσιν οὐ λεγό‐ μενα διὰ συλλαβῶν, οὐχ οἷά τε ὄντα γραφῆναι \| καὶ χαραχθῆναι. τῷ δὲ μὴ προφέρεσθαι διὰ συλλαβῶν ἄρρητά ἐστιν. εἰ δὲ ἕκαστον, \| ὧν λέγω, ῥητόν ἐστιν—προφέρομαι γὰρ αὐτὸ 〈διὰ〉 ἐνάρθρου φωνῆς—, τὸ μέντοι \| νόημα,
8	ὃ 〈οὐχ〉 ὑποβάλλει ἡ φωνή, ἄρρητον ῥῆμά ἐστιν. ἔχει γὰρ ἢ τὸ ἀληθὲς ἢ τὸ ψεῦδος. \| ἄρρητά εἰσιν παρὰ τὸ μὴ ἔχειν δ[ι]ὰ συλλαβῶν καὶ λέξεων ἐνάρθρων
10	προφέρεσ̣[θ]αι, \| τῷ δὲ ἔχειν τὸ ἀληθὲς ἢ ψεῦδ[ο]ς ῥήματά εἰσιν. \| καὶ καιρὸν κρίσεως γιγνώσκει{ν} καρδία σοφοῦ· ὅτι παντὶ πράγματι ἔστιν καιρὸς καὶ \| κρίσις, ὅτι γνῶσις τοῦ σο‐
12	φοῦ πολλὴ ἐπ’ αὐτόν. τοῦτο λέγει· ὁ νοῦς καὶ ἡ καρδία \| τοῦ σοφοῦ οἶδεν “τὸν τῆς κρίσεως καιρόν”, οὐ μόνον τὸ〈ν〉 κατωμιλημένον ἐν τῇ \| γραφῇ. “καιρὸν κρίσεως”
15	λέγουσιν οἱ θεῖοι λόγοι τὸν καιρὸν ἐκεῖνον, καθ’ ὃν \| πάντες τῷ κριτη‐ ρίῳ τοῦ θεοῦ παρίστανται. καὶ τοῦτον τὸν καιρὸν καλεῖ “ἡμέραν κρί\|σεως.” ἐνταῦθα δὲ ὁ σοφὸς πάντα καιρὸν καὶ κρίσιν παντὸς πράγματος οἶδεν. \| κε‐
17	κριμένως τοῖς πράγμασιν ἐπιβάλλει, τοὺς λόγους κεκριμένως πρ̣οφέρει. \| οἶδεν γάρ, πότε δεῖ δοῦναι ἀπ[ό]κρισιν καὶ πότε οὔ, καὶ πότε ἀντισχε[ῖ]ν
17	τ̣ὸ̣ν λόγον \| καὶ πότε ἐξαφεῖναι αὐτὸν̣ [κ]ατὰ τῶν ἀκροατῶν. τὴν κρίσιν	142
20	οὖν τούτου τοῦ καιροῦ \| ἐπίσταται, ἵνα καιρὸν μὴ χρόνον λάβῃς τινὰ ῥητόν, οἷον ἡμερινὸν ἢ νυ\|κτερινόν, ἀλλὰ καιρὸν τῷ εἰπεῖν τοιάδε τινὰ τῷ τοιάν‐ δε ἕξιν ἔχοντι. “ἡ καρ\|δία οὖν τοῦ σοφοῦ οἶδεν τὸν καιρὸν τῆς κρίσεως”, οἶδεν τὴν 〈κρίσιν〉, καθ’ ἣν̣ δ̣[εῖ] τ̣ο̣ῖς κ[αι]ροῖς \| χρήσασθαι.
23	ὅτι παντὶ πράγματι ἔστιν καιρὸς καὶ κρίσις. πᾶν [π]ρᾶγμ[α] ἔχει \| καιρὸν καὶ κρίσιν δηλονότι. ὁ δυνάμενος οὖν τὰ
25	πράγματα οὕτω με̣[τα]χειρί\|ζεσθαι, ὡς καιρίως λέγειν περὶ αὐτῶν καὶ κεκρι‐ μένως, οὗτος σοφός ἐστιν \| καὶ σοφοῦ ἔργον ποιεῖ.
26	ὅτι γνῶσις τοῦ ἀνθρώπου πολλὴ ἐπ’ αὐτόν.
238	γνῶσιν δὲ \| ἀνθρώπου δίττως λαμβάνομεν, ἢ ἣν γιγνώσκει ἢ ἣν γιγνώσκε‐ ται. οἷον οἱ ἑαυτῶν \| ἐπιγνώμονες σοφοὶ αὐτὸν τὸν λόγον ἔχουσιν, τοῦ τε γιγνώσκοντος καὶ \| τοῦ γιγνωσκομένου. εἰ ἑαυτῶν ἐπιγνώμονές εἰσιν καὶ οὐκ ἄλλοι αὐτοὺς \| ἐπιγιγνώσκουσιν, αὐτοί εἰσιν οἱ γιγνώσκοντες καὶ οἱ γιγ‐
5	νωσκό\|μενοι. “πολλὴ οὖν ἐστιν τοῦ ἀνθρώπου ἡ γνῶσις ἡ ἐπ’ αὐτόν”, καὶ ἣν αὐτὸς γιγνώσκει \| καὶ ἣν αὐτὸς γιγνώσκεται. ἀμέλει γοῦν μύρια ὅσα κεκινήκασιν ἄνθρωποι \|εἰς τὴν γνώμην ἐκείνην τὴν λέγουσαν “σεαυτὸν γνῶθι”. μία ἐστίν, βραχεῖά \| ἐστιν ἡ φωνή, πολλὴ δέ ἐστιν ἡ διάνοια. ὁ γνοὺς ἑ̣αυτὸν οἶδεν, ὅτι γενητός \| ἐστιν, καὶ οἶδεν,
10	ὅτι πέφυκεν πρὸς ἀνάλημψιν ἀρετῆς. οἶδεν, ὅτι ἄρχει ἐν \| αὑτῷ ἡ ψυχὴ καὶ ἄρχεται τὸ σῶμα, καὶ πάλιν ἐν τῇ ψυχῇ ὅτι ἄρχει μὲν τὸ λογις\|τικόν, ἄρ‐ χεται δὲ τὸ ἐπιθυμητικὸν καὶ θυμικόν. ἐὰν ἔνπαλιν ταῦτα γί\|νεται, κάκι‐ στόν ἐστιν. ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἐὰν ἄρχηται ὑπὸ τοῦ σώματος καὶ ἄρχῃ \| τὸ σῶμα, ὄλεθρος τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ· καὶ ἐὰν τὸ λογιστικὸν ἄρχηται ὑπὸ θυμοῦ \| ἢ	144
14	ὑπὸ ἐπιθυμίας, ἡ ἀρχὴ αὕτη παράνομός ἐστιν. δεῖ οὖν τὸν σοφὸν εἰδέναι \|
15	ἑαυτὸν καὶ ἐπίστασθαι, ὅτι “ἡ ἐπ’ αὐτῷ γνῶσις πολλή ἐστιν”, καὶ ἡ ἐπ’ αὐτῷ, \| ἣν γιγνώσκειν ὀφείλει. ἐὰν γὰρ γνῷ, ὅτι “πολλή ἐστιν ἡ ἐπ’ αὐτὸν γνῶσισ”—ἐ̣π̣ε̣ὶ̣ δε̣ῖ̣ α̣ὑ̣τ̣ὸ̣ν̣ \| γιγνώσκειν—, οὐκ ὀλίγα γνοὺς πεπαύσεται νομί‐ ζων τετελειῶσθαι. κἂν πᾶσαν \| ο̣ὖ̣ν [τ]ὴν ἐνδεχομένην ἐνταῦθα ὑπαρχθῆναι σύν‐ εσιν καὶ γνῶσιν λάβῃ, \| οἶδεν [ὅ]τι “ἐκ μέρους γιγνώσκει” καὶ οὐ π[α]ύσε‐
20	τα̣ι̣ ὥς τινες ἤδη, ἀλλ’ ἔτι ἐνεργεῖ \| πρὸς τὸ ἀναλαβεῖν καὶ ἄλλην γνῶσιν, κἂν γνῷ [πά]ντα τὰ ὁρατά. καὶ, ὡς Σο\|λομὼν λέγει, πάντων “τῶν ὄντων” λάβῃς “γνῶσιν ἀψευδῆ”, ἀνα\|φέρων τὸν νοῦν ἑαυτοῦ ἐπὶ τὰ ἀόρατα οἶδεν, ὅτι ἐν πολλοῖς ἔχει γνῶσιν. \| [αἰ]σθη[τῶ]ν γὰρ μόνων ἔχει ἀντίλημψιν. κἂν ἐπὶ τὰ ἀόρατά τις δὲ ἀνέλθῃ, \| [ἐ]π̣ε̣ὶ̣ καὶ̣ [το]ύτων εἰσὶν ἐγγυτέρω καὶ πρῶ[τ]α,
25	ἄλλα δὲ μετ’ ἐκεῖνα καὶ \| [π]έρα ὑπερβάλλοντα, οὐδέποτε πεπαύσεται το[ῦ] γιγνώσκειν, ἕως εἰς ἐκεῖνο \| τ̣ὸ̣ πέρας̣ φθάσῃ ὡς γνῶναι τὸν θεὸν καθώς ἐστιν.
27	ὁ ἐπιστάνων ἑαυτῷ \| γνωστόν ἐστιν καὶ γνῶσις καὶ ἐπιστητόν ἐστιν καὶ ἐπι‐	146
239	στήμη. καὶ εἶπον \| καθόλου ταῦτα, ὅτι πολλάκις ἡ ψυχή, ὅτε φυτόν ἐστιν γεωρ‐ γούμενον, αὐτὴ ἔχει ἀμ\|φοτέρων τοὺς λόγους. ἑαυτὴν γεωργεῖ, οὐκ ἄλλο τι γεωργεῖ· οὐ τὰ ἔξω ἑαυτ〈ῆσ〉 γεωργεῖ ὡς ὁ τὰ \| φυτὰ τὰ αἰσθητὰ γεωργῶν·
3	οὐχ ἑαυτοῦ ἐπιμέλεται, ἀλλὰ φυτῶν ἐστιν τεχνίτης. \| [ὅ]τι οὐκ ἔστιν γιγνώσκων τί τὸ ἐσόμενον, ὅτι καθὼς
4	ἔσται, τίς ἀναγγελεῖ αὐτῷ;
5	διὰ τοῦτο \| “πολλή ἐστιν ἡ ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου γνῶσις.” οὐδεὶς αἰσθήσει τὸ ἐσόμενον οἶδεν· τῶν παρόν\|των ἀντίλημψιν ἔχει ἡ αἴσθησις. τὰ δὲ ἐσό‐ μενα οὔπω ὑφέστηκεν. οὐκ ἔστιν \| οὖν αἰσθητικὴ ἀντίλημψις τῶν μὴ ὑφεστη‐ κότων, ἀλλὰ γνωστικὴ θεωρία· ἐπι\|στήμη ἐστὶν ἡ θεωροῦσα τὸ ἐσόμενον. αὐτίκα γοῦν ἵνα δῶμεν, ὅτι ἐπίστανταί τινες \| τὰ συμβαίνοντα ἐκ τῆς
10	εἱμαρμένης, τὰ ἐσόμενα οὐκ ἴσασιν. εἰ μὴ γὰρ λάβῃ πάλι̣ν̣ \| ἀκολουθίαν,
10	ὅτι ὅσδε ὁ ἀστὴρ κατ[ὰ] τόδε τὸ ζώδιον γέγονεν, τὰ ὄντα πάλιν γιγνώ[σκει], \| οὐ τὰ ἐσόμενα. κἄν ποτε γοῦν πρ[ο]γνωστικῶς περὶ ἐκλείψεως ἡλίου ἢ σελή‐ νη[ς] \| λέγουσιν, λαμβάνει πάλιν, ὅτι ἐὰν τόδε ὁδεύηται καὶ τοιάδε γένη‐ ται κατάστα̣\|σις τῶν ἀστέρων, τόδε ἀποτελεῖται. ἐξ ὄντων πάλιν λαμβάνει
10	τὴν θεωρίαν, \| ἐκ τοῦ πολλάκις οὕτω γεγονέναι.	148
14	ὅτι καθὼς ἔσται, τίς ἀναγγελεῖ αὐτῷ;
15	παρετηρήσαν\|τό τινες περὶ διαφορᾶς μέλλοντος καὶ ἐσομένου. μέλλον λέγετ̣α̣ι̣ τ̣ὸ̣ α̣ἰ̣σ̣[θ]η̣[τι]κ̣[ῶ]ς̣ \| [δυ]ν̣άμεν̣ο̣ν̣ ὑπάρξα̣ι, ἔσεσθαι δὲ λέγο̣υ̣σ̣ιν τὰ ὥσπερ ἐννοητά τινα ὄντ[α] καὶ ἐν \| θεωρίᾳ τὴν ἀκολουθίαν ἔχοντα· “ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς \| συντελείας τοῦ αἰῶνος
18	⟦τούτου ⟧.” οὐκ̣ εἶπεν ὅτι ‘ὑστερίζω‘ τοῦτο. ἄλλο γάρ ἐστιν τὸ ἔστ̣[ι]ν̣ κ̣α̣ὶ τὸ \| ἔσεται. τὸ κατὰ ἀλήθειαν φύσεως ἀποβαῖνον τοῦτο λέγεται ἔσεσθαι,
20	μέλλει̣[ν] δὲ τὸ \| αἰσθητικῶς μὴ παρόν, δ̣[υν]ά̣μ̣ενον̣ [δ]ὲ ὑπαρχθῆναι. ἰδού, λέγω· οὐ πέφ[υ]κ̣[εν ἄ]ρτι \| γενέσθαι βροντή; οὐ λέγω περ̣[ὶ αὐτ]ῆς ὅτι ἔσε‐ ται, ἀλλ’ ὅτι μέλλει τὸ μέλλον· οὔπω γ̣ὰρ ἔστιν. \| τὸ δὲ ἐσόμενον σ̣υ̣ν̣‐ άπτεται τῷ [α]ὐ̣τ̣[ῷ] προλαβόντι, ἐὰν αἴτιον καὶ αἰτία[ν] ἔ̣χ̣[ῃ]. π̣ρ̣ὸ̣ς̣ \| τὸ
23	αἰτιατὸν οὐ λέγω μέλλειν, ἀλλὰ ἔσεσθαι. οὗ γὰρ αἰτίου τυγχάνοντος, ᾧ συνπέ̣πλεκται \| ἡ ὕπαρξις ἐκείνου, πάντως ἔ[σ]ετ̣αι τοῦτο. τὰ οὕτως οὖν ἐσό‐
25	μενα οὐκέτι [τις] ἦ[ν ἐπιστά]\|μενος, εἰ μὴ θεὸς φανερῶτ̣[αι], εἰ μὴ ἡ ἀλή‐ θεια ἐπιστήσῃ τὸν νοῦν εἰς γ̣[νῶσ]ι̣[ν. εἶπε]ν̣ \| οὕτω· “ἰδοὺ ἐγὼ ἔσομαι
26	μεθ’ ὑμῶν”, οὐ “μέλλω ἔσεσθαι”. καὶ γὰρ ἀπεντεῦθέν̣ ε̣ἰ[μ]ι π̣α̣ρ̣’ ὑ̣μ〈ῖ〉ν, \| ἀπεντεῦθεν μεθ’ ὑμῶν ὑπάρχω καὶ ἔσομαι ἐπὶ πασῶν τῶν ἡμερ[ῶ]ν τ[ο]ῦ \|
240	αἰῶνος.	150
1	καὶ ἵνα σαφέστερον εἴπω, χρῶνται οἱ ἄνθρωποι καὶ γνώσει καὶ αἰσθή‐ σει. \| ὅταν μὴ παρῇ τὰ αἰσθητά, μέλλει τούτων ἔσεσθαι ἀντίλημψις· οὐδὲ ἀπεν\|τεῦθεν ἀντιλαμβάνεται, ὅταν τὸ μὴ παρὸν 〈οὐκ〉 αἰσθάνεται ἀλλὰ τὸ ἤδη ὑφεστη\|κός. ὅταν δὲ ἐπιστημονικὴν ἔχῃ θεωρίαν, καὶ ἑκάστῳ προβλήματι ἀπο‐
5	δεικτι\|κῷ ἐπιβάλλει· ἤδη ἔχων τὴν γνῶσιν καὶ ἔχει αὐτὴν ἐσομένην. οὐ γὰρ ἀφίπταται \| ὡς ἡ αἰσθητικὴ ἀντίλημψις. καὶ τόπος γοῦν τις ἐπιχειρεῖται τοιοῦτος σοφις\|τικὸς μᾶλλον ἢ διαλεκ‐ τικός, ὅτι ὑπὲρ γῆν ἐστιν ὁ ἥλιος καὶ φαίνεται τότε \| ἡ τοιαύτη αὐτοῦ κίνη‐ σις, ὅταν ἡμέρᾳ ᾖ{ν}, ὅταν ὁ ὑποκείμενος ἀὴρ ὑπ’ αὐτοῦ \| φωτίζηται. ὅταν
10	δέ, φησίν, δύνῃ, οὐκ ἴσμεν, εἰ ἔστιν ἢ οὐκ ἔστιν. κἂν γὰρ \| τιθώμεθα, ὅτι ἔστιν, ὑπολήμψει τινὶ τοῦτο [ἔ]χομεν. εἰ δὲ οὐ φαίνεται, οὐκ ἴσμεν, \| εἰ
11	ὑπάρχει ἢ οὐχ ὑπάρχει. —εἶπον δέ, ὅτι σοφιστικόν ἐστιν τὸ ἐπιχείρημα τοῦ‐ το. ἄκουσον· πρὸς τοὺς ὁρισμοὺς ἐκδέχονται τὰ πράγματα. τινὲς ὡρίσαν‐ το τὸν ἥλιον \|εἶναι ἄστρον ἡμεροφανές. καὶ ὡς διαφορὰν ἔλαβεν τὸ ἡμερο‐
11	φανές. \| δεῖ δὲ τὰς διαφορὰς ὑπάρχειν ἀεὶ τοῖς ὁριστοῖς· εἰ τοίνυν ὡς	152
15	διαφορὰ τοῦ \| ἡ̣λ̣[ίο]υ̣ ἐ̣λ̣ή̣φ̣θ̣η̣, ὅ̣τι ἡμεροφανὲς ἄστρον ἐστίν, ἐὰν μὴ ᾖ ἡμέρα, [ο]ὐ̣κ̣ ἔχει τὴν δια\|φορὰν τὴν ἐν τῷ ὁρισμῷ. ὅθεν ἄδηλον, εἰ ἔστιν ἢ οὐκ ἔστιν. προλαβὼν δὲ \| ε̣[ἶ]π̣[ο]ν ὅτι σόφισμά ἐστιν· οὐδὲ ἐπιστημο̣ν̣ι̣‐ κ̣ὸ[ν] θεώρημά ἐστιν οὐδὲ διαλε\|κ̣[τ]ι̣[κὸν π]ρό̣βλημα. \| οὐκ [ἔστι]ν ἄνθρωπος ἐξουσιάζων ἐν πνεύματι τοῦ κ[ω]λῦ‐
19	σαι σ̣ὺν τὸ πνεῦμα τὸ διοικοῦν τὰ ὅλα. \|
20	κ̣[ατ]ὰ̣ τ̣ὸ πρόχειρον καὶ τὸ ῥητὸν οὐκ ἔστιν [ἄνθρωπο]ς̣ ὁ̣ ἐξουσιάζων ἐν πνεύματι, ἵνα \| λ̣άβῃ[ς] τὴν κίνησιν τοῦ ἀέρος πνεῦμα, τουτέστ[ιν τὸν ἄν]ε‐ μον. μὴ γὰρ ἐξουσιάζει πολλὰ \|κ̣[αθὸ] οὐ βούλεται ἄνεμον εἶναι. καὶ οὐ δύνα‐ τ̣[α]ι̣ ἀ̣γαγεῖν αὐτόν, οὐ {δυ} κωλῦσαι δύναται \| τ̣[ὸ]ν̣ φ̣[ι]λ̣[ο]ῦ̣ντα ἂν βλάπ‐ τειν. οἱ πλέοντές ε̣ἰ̣[σιν ο]ὐ̣κ ἔχοντες ἐξουσίαν, κἂν ἄρις\|[το]ι̣ κ̣[υβερ]νῆται
25	ὦσιν, ὥστε ἀγαγεῖν πνοὴν [π]α̣[ρ]άλληλον τοῖς πλέουσιν, οὐδὲ \|[π]α̣ῦ̣[σαι αὐ]‐ τ̣ὴν σφοδρωτάτην καὶ βλαπτικήν. κ̣[ατ]ὰ̣ τὸ πρόχειρον οὖν οὕτω λημ\|[π]τέ‐
26	[ο]ν. ἐπειδὴ δὲ πολλάκις ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου λ̣έ̣[γ]εται πνεῦμα, οὐκ ἔστιν ὁ
27	ἔχων \| ἐξ̣ο̣υσί[α]ν ὥστε παραμεῖναι τὴν ψυχὴν ἢ ἀφε̣ῖ̣ν̣α̣ι̣ αὐτὴν ἀπὸ τοῦ ζῴου.
27	προνοίας ἤρτηται ...\|	154

197

198

199

200

201

202

203

204

205

206

207

208

209

210

211

212

213

214

215

216

217

218

219

220

221

222

223

224

225

226

227

228

229

230

231

232

233

234

235

236

237

238

239

240