|
TLG 2042 050 :: ORIGENES :: Selecta in Exodum (fragmenta e catenis) ORIGENES Theol., Origenes Adamantius Selecta in Exodum (fragmenta e catenis) = In Exodum excerpta (fragmenta e catenis) Citation: Volume — page — (line) | ||
| 22t | ΩΡΙΓΕΝΟΥΣ ΕΚΛΟΓΑΙ | |
|---|---|---|
| 23t | ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟΝ. | |
| 25 | «Καὶ δώσω χάριν τῷ λαῷ τούτῳ ἐνώπιον τῶν Αἰγυπτίων. Ὅταν δὲ ἀποτρέχοιτε, οὐκ ἀπελεύσεσθε κενοί.» Αὕτη ἡ ἐπαγγελία τῷ Ἀβραὰμ προεδέδοτο· «Μετὰ ταῦτα, λέγοντος τοῦ Θεοῦ, ἐξελεύσονται ὧδε μετὰ ἀποσκευῆς.» | |
| 30 | «Καὶ κατίσχυσεν ἡ καρδία Φαραὼ, καὶ οὐκ εἰσή‐ κουσεν αὐτῶν, καθάπερ ἐνετείλατο αὐτοῖς Κύριος. Εἶπε δὲ Κύριος πρὸς Μωϋσῆν· Βεβάρυται ἡ καρδία Φαραὼ, τοῦ μὴ ἐξαποστεῖλαι τὸν λαόν.» Τὸ, «Βεβά‐ ρυται ἡ καρδία Φαραὼ,» λεγόμενον ὑπὸ τοῦ Κυρίου, | |
| 35 | μετὰ τὴν μεταβαλοῦσαν εἰς δράκοντα ῥάβδον τοῦ Ἀα‐ ρὼν, καὶ καταπιοῦσαν τὰς τῶν Μάγων ῥάβδους, ἄξιον ἰδεῖν, εἰ ἕτερόν ἐστι τοῦ, «ἐσκληρύνθαι τὴν καρδίαν Φαραώ,» λεγομένου πολλάκις, καὶ τοῦ, «κατισχυκέναι.» Καὶ γὰρ καὶ τοῦτο οὕτως εἴρηται, «Καὶ κατίσχυσεν | |
| 40 | ἡ καρδία Φαραὼ, καὶ οὐκ εἰσήκουσεν αὐτῶν καθὼς ἐλάλησε Κύριος.» Δοκεῖ δέ μοι ἡ μὲν ἐνδιδοῦσα καρ‐ δία πρὸς τὰ θεῖα, ἁπαλύνεσθαι καὶ μὴ ἰσχύειν ἀνθί‐ | |
| στασθαι τῇ θειότητι, καὶ μὴ βαρύνεσθαι, μηδὲ ἕλκε‐ | 281 | |
12.284 | σθαι κάτω εἰς γῆν καὶ ὕλην· ἡ δὲ ἀντιτείνουσα καὶ ἐναντιουμένη τῷ θείῳ βουλήματι, σκληρύνεσθαι καὶ ἀντιτυπεῖν δίκην λίθου, καὶ ἀποκρούεσθαι τὸν λόγον, καὶ κατ’ ἀπόνοιαν ἀνθίστασθαι μετά τινος ψευδωνύ‐ | |
| 5 | μου ἰσχύος. Ἀνάγκη δὲ τὴν τοιαύτην καρδίαν καθελ‐ κομένην ὑπὸ τῆς κακίας οὔσης κατωφεροῦς, βαρύ‐ νεσθαι. Οὐ μὴν κατὰ τὴν αὐτὴν διάνοιαν ταῦτα τῇ καρδίᾳ συμβαίνει, εἰ καὶ μιᾷ καὶ τῇ αὐτῇ συμβέ‐ βηκε φαύλῃ οὔσῃ τὸ κατισχύειν καὶ τὸ βαρύνεσθαι. | |
| 10 | Ἡ μὲν γὰρ, ὡς εἴρηταί που, λιθίνη γίνεται ἡ καρ‐ δία καὶ σκληρύνεται· ἡ δὲ οὐ παραχωρεῖ ὡς κρείτ‐ τονι τῇ θείᾳ φύσει· ἀλλὰ θεομαχεῖν ἱσταμένη κατ’ αὐτῆς καὶ ἰσχύειν λέγεται. «Εἶπε δὲ αὐτῷ Μωϋσῆς, Ὡς ἂν ἐξέλθω τὴν πόλιν, | |
| 15 | ἐκπετάσω τὰς χεῖράς μου πρὸς Κύριον, καὶ αἱ φω‐ ναὶ παύσονται, καὶ ἡ χάλαζα, καὶ ὁ ὑετὸς οὐκέτι ἔσται.» Ὁ γὰρ πάντων δημιουργὸς πρὸς τὴν κέλευ‐ σιν τὴν φύσιν εἴκουσαν ἔχει. Τοῦ αὐτοῦ. Σημειωτέον ὅτι οὐ πάντα τῇ ῥά‐ | |
| 20 | βδῳ τερατουργεῖ Μωϋσῆς, ἀλλὰ καὶ χερσὶ καὶ λόγῳ, ἵνα μὴ τὴν ῥάβδον μαγικαῖς ἀπάταις τελεῖσθαι οἱ πολλοὶ νομίσωσι. «Λαβέτωσαν ἕκαστος πρόβατον κατ’ οἴκους πα‐ τριῶν·» καὶ τὰ ἑξῆς. Ἀπὸ τῆς δεκάτης φησὶ λαμ‐ | |
| 25 | βάνειν πρόβατον καὶ τρέφειν ἕως ιδʹ· καὶ ἐπονομά‐ σαι λέγοντας, Τοῦτο τὸ πρόβατον θύεται ὑπὲρ τοῦδε καὶ τοῦδε· οὐχ ὑπερβαινόντων αὐτῶν ιʹ ὀνομάτων· καὶ τῇ ιδʹ θύεται ἀνάμεσον τῶν ἑσπερινῶν, ἀρχο‐ μένης τῆς ιεʹ· ὡς γίνεσθαι ἀπὸ τῆς λήψεως μέχρι | |
| 30 | τῆς θύσεως ἡμέρας εʹ, ὅτε πλῆρές ἐστι τῆς σελήνης τὸ φῶς. «Πρόβατον τέλειον, ἄρσεν, ἐνιαύσιον ἔσται ὑμῖν.» Ἐνιαύσιον πρόβατον ὁ Χριστός ἐστι. Τὸ γὰρ ἐν μη‐ δενὶ ὑστερεῖσθαι μηδὲ ἐλλιπές τι ἔχειν διὰ τοῦ ἐνιαυ‐ | |
| 35 | τοῦ δηλοῦται. «Καὶ σφάξουσιν αὐτὸ πᾶν τὸ πλῆθος συναγωγῆς υἱῶν Ἰσραὴλ πρὸς ἑσπέραν.» Πρὸς ἑσπέραν δὲ κε‐ λευόμεθα σφάξαι τὸ πρόβατον, ἐπειδὴ καὶ ἐσχάτῃ ὥρᾳ τὸ ἀληθινὸν ἡμῶν πρόβατον εἰς τὸν κόσμον ἦλθεν | |
| 40 | ὁ Σωτήρ. «Καὶ λήψονται ἀπὸ τοῦ αἵματος, καὶ θήσουσιν ἐπὶ τῶν δύο σταθμῶν, καὶ ἐπὶ τὴν φλιὰν, ἐν τοῖς οἴκοις·» καὶ τὰ ἑξῆς. Θύομεν δὲ, καὶ χρίομεν τοὺς οἴκους ἡ‐ μῶν τῷ αἵματι· λέγω δὲ τὸ σῶμα, εἴπερ χρίσις πί‐ | |
| 45 | στις ἐστὶν ἡ εἰς αὐτὸν, δι’ ἧς πιστεύω τὴν τοῦ ὀλο‐ θρευτοῦ δύναμιν καταργουμένην. Μετὰ δὲ τὸ χρισθῆ‐ ναι ἡμᾶς, τουτέστι πιστεῦσαι εἰς τὸν Χριστὸν, τότε καὶ ἐπὶ τὴν βρῶσιν ἔρχεσθαι κελευόμεθα· μήτε δὲ ὠμὰ, μήτε ἑψημένα ἐν ὕδατι, ἀλλ’ ὀπτὰ πυρί. | |
12.284(50) | «Πᾶς ὃς ἂν φάγῃ ζύμην, ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυ‐ χὴ ἐκείνη ἐξ Ἰσραήλ.» Ἐξολοθρευθήσεται ἄνθρωπος ἕνεκεν ζύμης· καὶ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς ὁ χρηματίζων τοὺς νόμους, ὡς ὀλοθρεύει μοιχὸν, ὡς ὀλοθρεύει πόρ‐ νον, ὡς ὀλοθρεύει παιδοφθόρον, οὕτως ὀλοθρεύει τὸν | |
| 55 | ἔχοντα ζύμην ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ ἐν τῇ τῶν ἀζύμων ἡμέρᾳ. Τοῦτο κατὰ Θεόν ἐστι; τοῦτο κατὰ νόμον τὸν | |
| οὐράνιόν ἐστιν; Ἀλλ’ εἴποιμι ἂν ὅτι ἐὰν ἔχῃς ζύμην | 283 | |
12.285 | πονηρίας, καὶ μὴ ἐξολοθρεύσῃς πᾶσαν ζύμην κακίας ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ σου· αὕτη γάρ ἐστιν ἡ ἀληθινὴ οἰκία σου· ὁ Θεὸς τῶν ὅλων νομοθετεῖ ἐξολοθρευθῆ‐ ναί σε μὴ ἀποβαλόντα τὴν ζύμην τὴν παλαιὰν ἀπὸ | |
| 5 | σεαυτοῦ. Χρὴ γάρ σε ἐλθόντα εἰς τὸν καιρὸν τῶν νέων, νέον γενόμενον μηδὲν ἔχειν ἀρχαῖον. «Τὰ ἀρ‐ χαῖα παρῆλθε,» καὶ τὰ ἑξῆς. Ὅρα πῶς ἔδει ἑορτά‐ ζειν ἐν μηνὶ τῶν νέων τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων. | |
| 10 | «Καθίξετε τῆς φλιᾶς, καὶ ἐπ’ ἀμφοτέρων τῶν σταθ‐ μῶν, ἀπὸ τοῦ αἵματος ὅ ἐστι παρὰ τὴν θύραν.» Φλιᾶς μὲν, ὡς ἀποδέδωκέ τις τῶν πρὸ ἡμῶν, τοῦ λο‐ γικοῦ· ἀμφοτέρων δὲ σταθμῶν, θυμικοῦ καὶ ἐπιθυ‐ μητικοῦ. | |
| 15 | Τοῦ αὐτοῦ. Οὐ γὰρ ἐντὸς γενόμενον τὸν ὀλο‐ θρευτὴν δι’ ἐπινοίας ἐκβάλλομεν, ἀλλ’ ὅπως ἂν μηδὲ τὴν ἀρχὴν παρεισδύῃ, φυλακὴν διὰ τοῦ νόμου ποιού‐ μεθα. Φυλακὴ δέ ἐστι καὶ ἀσφάλεια, τὸ, τῷ αἵματι τοῦ ἀμνοῦ τήν τε φλιὰν καὶ τοὺς σταθμοὺς τῆς εἰσό‐ | |
| 20 | δου κατασημαίνεσθαι. «Ἐγενήθη δὲ μεσούσης τῆς νυκτὸς, καὶ Κύριος ἐπάταξε πᾶν πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ.» Δι’ ἀγ‐ γέλων γὰρ ὁ Θεὸς τὰς θανατηφόρους ταύτας ἐπάγει πληγὰς, ὡς καὶ ἐν ταῖς Βασιλείαις ἔγνωμεν πῶς ἐν | |
| 25 | μιᾷ νυκτὶ ὁ ἄγγελος ἀνεῖλε τῶν Ἀσσυρίων ρπεʹ χιλιά‐ δας. «Οὗτος ὁ νόμος τοῦ Πάσχα· Πᾶς ἀλλογενὴς οὐκ ἔδεται ἀπ’ αὐτοῦ. Καὶ πάντα οἰκέτην τινὸς, καὶ ἀρ‐ γυρώνητον περιτεμεῖς αὐτὸν, καὶ τότε φάγεται ἀπ’ | |
| 30 | αὐτοῦ·» καὶ τὰ ἑξῆς. Ἀκολούθως τοῖς παρατεθεῖσι τρίτος ἐστὶν οὗτος νόμος, ὃν εἶπε πάλιν ὁ Κύριος παρὰ τοὺς δύο νόμους. Πρόσχες δὲ τῇ ἀκριβείᾳ τῆς Γραφῆς, ὅτι οὐκ εἶπε τοῦτον τὸν νόμον τὸν περὶ τοῦ Πάσχα ὁ Κύριος ἐν τῇ ἀρχῇ. Εἰ γὰρ εἰρήκει ἔτι ὄν‐ | |
| 35 | των ἐν Αἰγύπτῳ πρὶν ἀπᾷραι ἐκ τῆς Αἰγύπτου τὸν Ἰσραὴλ, τὸ, «Πᾶς ἀλλογενὴς οὐκ ἔδεται ἀπ’ αὐτοῦ. Καὶ πάντα οἰκέτην τινὸς, καὶ ἀργυρώνητον περιτε‐ μεῖς, καὶ τότε φάγεται ἀπ’ αὐτοῦ,» οὐκ ἂν ἐξελη‐ λύθησαν ὁ πολύμικτος πολὺς ὄχλος ὁ ἐξελθὼν ἐξ Αἰ‐ | |
| 40 | γύπτου. Ἐτήρησεν οὖν τὸν νόμον τοῦτον, ἵνα μετὰ τοῦ ἐξελθεῖν τοὺς βουλομένους δοθῇ ἄλλος νόμος. Καὶ μετ’ ὀλίγα. Ἐὰν ἀλληγορῶμεν ταῦτα εἰς τὴν ψυ‐ χὴν ἡμῶν, ἐροῦμεν ὅτι οἰκογενεῖς μέν εἰσιν οἱ συμ‐ πεφυκότες ἡμῖν καὶ γεωργηθέντες λόγοι, καὶ ἐπιστῆ‐ | |
| 45 | ναι ἀπὸ συμφύτων ἐννοιῶν ἀρξάμενοι· ἀργυρώνητοι δὲ, ὅσοι ἐκ διδασκαλίας ἡμῖν ἐπιγίνονται ἔξωθεν ἀπὸ τῶν μαθημάτων. Πάντας οὖν φησι περιτέμνειν καὶ καθαίρειν, καὶ τοὺς οἰκογενεῖς, καὶ τοὺς ἀργυρωνή‐ τους. Ἀλλογενῆ δὲ οὐδένα δεῖ προσλαμβάνειν, οἷον | |
12.285(50) | ἀλλότριον δόγμα προσιεμένους· ἀλλογενῆ γὰρ οὐ πα‐ ραδέχεται, ὃς βούλεται βεβηλῶσαι τὴν ἑορτὴν τοῦ Κυρίου. Καὶ μετ’ ὀλίγα. Εἰ γὰρ ἐν Ἐκκλησίᾳ ἐσθίεις λόγους Θεοῦ, ἐσθίεις δὲ καὶ ἐν Ἰουδαίων συναγωγῇ, παραβαίνεις τὴν λέγουσαν ἐντολὴν, «Ἐν οἰκίᾳ μιᾷ | |
| 55 | βρωθήσεται.» Εἰ δὲ μεταλαμβάνεις λόγων Θεοῦ, ἐν οἰκίᾳ μιᾷ τῇ Ἐκκλησίᾳ· εἶτα καταλιπὼν αὐτὴν, ὑπο‐ | |
| λαμβάνεις μεταλαμβάνειν Θεοῦ ἐν αἱρετικῇ συναγω‐ | 285 | |
12.288 | γῇ, λεγούσης τῆς ἐντολῆς, «Ἐν οἰκίᾳ μιᾷ βρωθήσε‐ ται,» σὺ οὐκ ἐσθίεις ἐν οἰκίᾳ μιᾷ. Μίαν οὖν νοήσαι οἰκίαν τὴν Ἐκκλησίαν· μηδαμοῦ οὖν ἔσθιε τοῦ προβά‐ του ἔξω γενόμενος τῆς Ἐκκλησίας. | |
| 5 | «Καὶ οὐκ ἐξοίσετε ἐκ τῆς οἰκίας τῶν κρεῶν ἔξω.» Ἐκκλησιαστικὸν λόγον οὐ δεῖ ἔξω τῆς Ἐκκλησίας πρεσβεύειν, ὡς ἔξω τῆς οἰκίας μὴ ἐκφέρειν τὰ κρέα· φημὶ δὲ εἰς συναγωγὴν Ἰουδαίων ἢ αἱρετικῶν· ὅμοιον γάρ ἐστι τῷ ῥίψαι τοὺς μαργαρίτας ἔμπροσθεν | |
| 10 | τῶν χοίρων. «Πᾶς ἀπερίτμητος οὐκ ἔδεται ἀπ’ αὐτοῦ.» Πᾶν γέν‐ νημα ψυχῆς νοητὸν ὑπερβαῖνον τὰ ὑλικὰ (ὑλικὰ δὲ τὰ θήλεα) περιτέμνειν καὶ καθαίρειν δεῖ, ἵνα οὕτως μεταλαμβάνῃ τις τῶν κρεῶν τοῦ Πάσχα· ὡς αὐτόχθων | |
| 15 | δὲ τῆς γῆς, καὶ ὁ προσήλυτος γίνεται· οὐ γὰρ τὰ σπέρ‐ ματα προτιμᾷ ὁ Θεὸς τὰ εὐγενῆ, ἀλλὰ προαίρεσιν ἀποδέχεται. Τοῦ αὐτοῦ. Ἀπερίτμητον τῇ σαρκὶ τὸν μὴ περι‐ τεμνόμενον τὰ σαρκικά φησιν, ὥσπερ καὶ ἀπερί‐ | |
| 20 | τμητον ὀφθαλμοῖς τὸν βλέποντα πρὸς ἃ μὴ δεῖ. Τοῦ αὐτοῦ. Ὁρᾶτε μή τις ὑμῶν ἀπερίτμητός ἐστι τῇ καρδίᾳ· μή τις οὐ περιτέτμηται τὰς περιτομὰς ἃς ὁ λόγος διδάσκει περιτέμνεσθαι. Ποίας δὲ ταύτας; ἀπερίτμητοι τὰ ὦτα ὀνειδίζονταί τινες ὄντες· καὶ | |
| 25 | ὅσοι οὐ περιτέτμηνται τὴν ἀκοὴν, ἀκάθαρτοί εἰσιν. Ἀπερίτμητος χείλεσιν, ὁ μὴ περιτεμνόμενος τοὺς λόγους τοὺς ἐναντίους καὶ ἀκαθάρτους. Οὕτως ἔστι καὶ ἀπερίτμητον τῇ σαρκὶ εἰπεῖν, τὸν μὴ περιτεμνό‐ μενον τὰ σαρκικὰ πράγματα· καὶ ἀπερίτμητον | |
| 30 | ὀφθαλμοῖς, τὸν βλέποντα ἃ μὴ δεῖ, καὶ μὴ καθαίροντα τὸ ὁρατικόν· καὶ ἀπερίτμητον σαρκὶ, τὸν πράττοντα ἃ μὴ δεῖ. «Ἐξάραντες δὲ οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἐκ Σοκχὼθ, ἐστρα‐ τοπέδευσαν ἐν Ὀθὼμ παρὰ τὴν ἔρημον.» Ἐν τοῖς | |
| 35 | Ἀριθμοῖς κεῖται, «ἀπὸ Βουθὰ ἐπὶ στόμα Ἰρώθ· ὅ ἐστιν ἀπέναντι Βεελσεπρὼν ἐχόμενα τοῦ Βοῤῥᾶ,» παρεμβεβληκέναι τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ. «Καὶ ἔλαβε ἑξακόσια ἅρματα ἐκλεκτὰ, καὶ πᾶσαν τὴν ἵππον τῶν Αἰγυπτίων, καὶ τριστάτας ἐπὶ πάντων.» | |
| 40 | Τοὺς πρὸς τρεῖς δυναμένους μάχεσθαι, ἢ τοὺς ἐν τῇ παρατάξει μετὰ τὸν πρωτοστάτην καὶ τὸν δευτεροστάτην ἱσταμένους ἐν τῇ τρίτῃ τάξει. Ἄλλοι δέ φασιν, ὡς εἰς τὰς χεῖρας τῶν πολεμίων ἅρματα ἐποίουν μεγάλα, ὥστε καὶ τρεῖς χωρεῖν, ἵνα ὁ μὲν εἷς ἡνιοχεῖ, οἱ δὲ | |
| 45 | δύο πολεμοῦσιν· ἢ τοὺς ἐπὶ τριῶν ἵππων βεβηκότας. Οἱ γὰρ παλαιοὶ ἐν τοῖς πολέμοις ἐπὶ δύο ἢ τριῶν ἵππων ἐπωχοῦντο ἐξιόντες ἁρματηλάται. Ἢ τριστάτην λέ‐ γει τὸν ἐν τῷ καθέζεσθαι τὸν βασιλέα, τρίτον ἱστά‐ μενον, ἤτοι τρίτην ἔχοντα καθέδραν· οἷος ἦν ὁ Δαυῒδ | |
12.288(50) | παρὰ Σαοὺλ, ὡς ἐν τῇ πρώτῃ τῶν Βασιλειῶν εὑ‐ ρήσεις. «Ἐκεῖ ἔθετο αὐτῷ ὁ Θεὸς δικαιώματα καὶ κρίσεις, καὶ ἐκεῖ αὐτὸν ἐπείρασε.» Ὅτε Θεὸς πειράζει, ἐπ’ ὠφελείᾳ πειράζει, οὐκ ἐπὶ τῷ κακοποιῆσαι· διὸ καὶ | |
| 55 | ἐλέχθη, ὅτι «Ὁ Θεὸς ἀπείραστός ἐστι κακῶν,» ὡς καὶ μετ’ ὀλίγα ἐπάγει ὁ λόγος· «Ἐὰν ἀκοῇ ἀκούσῃς Κυ‐ | |
| ρίου τοῦ Θεοῦ σου, πᾶσαν νόσον, ἣν ἐπήγαγον τοῖς | 287 | |
12.289 | Αἰγυπτίοις, οὐκ ἐπάξω ἐπὶ σέ.» Ὁ οὖν φέρων τοὺς πειρασμοὺς γενναίως, στεφανοῦται. Ἄλλο δέ ἐστιν ἐπὶ τοῦ διαβόλου· ἐκεῖνος γὰρ πειράζει, ἵνα τοὺς πειθομένους αὐτῷ θανατώσῃ· καὶ ὁ μὲν Θεὸς πει‐ | |
| 5 | ράζει οὐκ ἀγνοῶν τὸ ἐσόμενον, πλὴν διδοὺς τῷ ἀν‐ θρώπῳ πράττειν ὃ θέλει διὰ τὸ αὐτεξούσιον. «Τοῦτο τὸ ῥῆμα ὃ ἐλάλησε Κύριος· Σάββατα, ἀνά‐ παυσις ἁγία τῷ Κυρίῳ αὔριον.» Ἀπογράφομαι τὰ περὶ τοῦ σαββάτου εἰρημένα· πρῶτον κατὰ τὸ ῥητὸν, | |
| 10 | ἵν’ ἴδωσι τί σημαίνει τὸ γράμμα· δεύτερον δὲ κατὰ τὴν ἀναγωγὴν, καθ’ ἣν εἴποιμι ἂν ἡμέραν σαββά‐ του ἐνεστηκέναι τῷ δικαίῳ καταλύσαντι τὰ τοῦ κόσμου ἔργα, καὶ δοξάζοντι τὸν Θεὸν, καὶ σχολάζοντι, μήτε τοῦ τόπου ἐν ᾧ ἕστηκε τοῦ Χριστοῦ, ἀφιστα‐ | |
| 15 | μένῳ· μήτε πῦρ καίοντι, κατὰ τὸ μηδὲν ἁμαρτάνειν· μήτε βαστάγματα αἴροντι. Βάσταγμα ὄρους βαρύτε‐ ρον πᾶσα ἁμαρτία· διὸ ἔλεγεν ὁ Ὑμνῳδὸς· «Ὡσεὶ φορτίον βαρὺ ἐβαρύνθησαν ἐπ’ ἐμέ.» Ἑτέρα δὲ ἀπογραφὴ ἂν εἴη σαββάτου, καθ’ ἣν «ἀπολείπεται | |
| 20 | σαββατισμὸς τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ,» ἀνάπαυσις ἱερὰ καὶ ἁγία. Ὁ δὲ ποιήσας πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ, ἄξιος κρίνεται ἐκείνου τοῦ σαββάτου· σχολάζων οὐδενὶ ἢ τῇ θεωρίᾳ τῆς ἀληθείας, καὶ τῆς σοφίας. Ταῦτα δὲ διὰ τὸ μεμνῆσθαι ἐνταῦθα τὸν Μωϋσέα περὶ τοῦ | |
| 25 | σαββατίζειν, παρεθέμεθα. «Καὶ πατάξεις τὴν πέτραν, καὶ ἐξελεύσεται ἐξ αὐτῆς ὕδωρ.» Πέτρᾳ παρεικάζεται ὁ Χριστὸς διὰ τὸ ἄσειστον καὶ ἀκλόνητον. Ἐρήρεισται γὰρ ἐν τοῖς ἀγα‐ θοῖς ἡ θεία τε καὶ ὑπερτάτη φύσις. | |
| 30 | «Ἐγὼ γάρ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς ζηλωτὴς, ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἐπὶ τρίτην καὶ τετάρτην γενεὰν τοῖς μισοῦσί με, καὶ ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσί με, καὶ τοῖς φυλάσσουσι τὰ προστάγματά μου.» Τίνα τοῦτο τὸ ῥητὸν οὐκ | |
| 35 | ἐτάραξεν; Εἰ ἥμαρτε μὲν ὁ πατὴρ, ὁ δὲ υἱὸς, καὶ ἡ τρίτη, καὶ ἡ τετάρτη γενεὰ ἀπολαμβάνει τὴν ἁμαρ‐ τίαν, ὡς τοὺς μὲν κατηγορῆσαι καὶ τοῦ δεδωκότος τοὺς νόμους Θεοῦ· τοὺς δὲ μὴ κατηγορῆσαι μὲν, ἀλη‐ θῶς δὲ ἐλπίζειν τοιαῦτά τινα, καὶ προσδοκᾷν, ὅτι τὰ | |
| 40 | ἁμαρτήματα αὐτῶν οἱ υἱοὶ ἀπολαμβάνουσιν. Ἰουδαῖοι ταῦτα νομίζουσιν, οὐκ ἀπαλλάττοντες ἄλλον θεόν. Σαμαρεῖς ταῦτα ὑπολαμβάνουσιν, ὡς καὶ αὐτοὶ δο‐ ξάζοντες μετεσχηκέναι τοῦ ἑνὸς Θεοῦ. Οἱ ἀπὸ τῶν αἱ‐ ρέσεων οὐκ ἀρεσκόμενοι τῷ ἀγαθὸν ἢ δίκαιον εἶναι | |
| 45 | Θεὸν δύνασθαι, τὸν ἀποδιδόντα ἁμαρτίας πατέρων εἰς κόλπον τέκνων αὐτῶν, λέγουσιν, ὅτι ὁ τοῦ νόμου Θεὸς οὐκ ἔστι δίκαιος, οὐκ ἔστιν ἀγαθὸς, ἀποδιδοὺς τὰ ἁμαρτήματα τῶν πατέρων ἐπὶ τοὺς υἱούς· ἀλλά τις ἐστὶν ἐκείνου μείζων θεός. Ὁ δὲ ἐκκλησιαστικὸς, | |
12.289(50) | οὔτε ὡς Ἰουδαῖος σωματικῶς ἀκούει τῶν λεγομένων, οὔτε ὡς αἱρετικὸς ἀναπλάσσει ἄλλον, ἀλλ’ ἕστηκεν ἀμφοτέρων μέσος, καὶ λέγει καλῶς μὲν ταῦτα γε‐ γράφθαι· οὐκ οἶδα δὲ τῶν γεγραμμένων τὸν νοῦν. Ἀνατείνατε οὖν τὰς διανοίας πάντες, καὶ αἰτήσα‐ | |
| 55 | σθε, ἵνα ὑμῖν ἀποκαλύψῃ ὡς ἀγαθός ἐστιν, ὁ ἀποδι‐ δοὺς ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα. Τίνες οἱ πατέρες; | |
| φέρε τὰς Γραφὰς μάρτυρας· ἐξετασθήτωσαν τὰ λό‐ | 289 | |
12.292 | για τὰ ἱερά. Λέγει ὁ Σωτὴρ καὶ Κύριος Ἰησοῦς Χρι‐ στὸς τοῖς ἁμαρτάνουσιν, ὅτι «Ὑμεῖς ἐκ τοῦ πατρὸς τοῦ διαβόλου ἐστὲ, καὶ τὰς ἐπιθυμίας τοῦ πατρὸς ὑμῶν θέλετε ποιῆσαι. Ἐκεῖνος ἀνθρωποκτόνος ἐστὶν | |
| 5 | ἀπ’ ἀρχῆς, καὶ ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐχ ἕστηκεν.» Οὐκοῦν εἴ τις ἁμαρτάνει, ἐκ τοῦ πατρὸς τοῦ διαβόλου ἐστὶ, καὶ διὰ τοῦτο τὸ ἁμάρτημα τοῦ διαβόλου ἀποδίδοται ἐπὶ τὸν υἱόν. Πλὴν ἐκεῖνός ἐστιν ὁ πρῶτος ἁμαρτω‐ λὸς, ὁ ὑποβαλών μοι τὸ ἁμάρτημα· ἐγὼ δέ εἰμι ὁ | |
| 10 | δεύτερος ἁμαρτωλὸς, ὁ μὴ ἐκβαλὼν τὸ βούλημα αὐ‐ τοῦ, ἀλλὰ παραδεξάμενος αὐτοῦ τὴν ἐνέργειαν· δέον με στῆναι καθωπλισμένον τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ἔχοντα τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, ἵνα πάντα τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σβεσθῇ ἐν τῷ | |
| 15 | θυρεῷ τῆς πίστεώς μου. Ἐὰν οὖν ἁμαρτάνω, ποιῶ τὰ τοῦ διαβόλου βεβληκότος εἰς τὴν καρδίαν, ἵνα τόδε τὸ ἁμάρτημα, ἢ τόδε ποιήσω. Πρῶτον παραδέχομαι αὐτοῦ τὸ βέλος, καὶ ὅταν παραδέξωμαι αὐτὸ, τότε καὶ αὐτὸν παραδέχομαι. Καὶ γὰρ ἐπὶ τοῦ Ἰούδα | |
| 20 | οὕτω γέγραπται, ὅτι οὐ πρῶτον εἰσῆλθεν ὁ Σατανᾶς εἰς αὐτὸν, ἀλλὰ πρῶτον τοῦ διαβόλου βεβληκότος εἰς τὴν καρδίαν ἵνα παραδῷ αὐτὸν Ἰούδας Σίμων ὁ Ἰσκαριώτης, εἶτα μετὰ τὸ ψωμίον εἰσῆλθεν εἰς αὐτὸν ὁ Σατανᾶς. Οὐκοῦν ἔχω πατέρα, εἰ μὲν ἅγιός εἰμι, | |
| 25 | Θεόν· εἰ δὲ ἁμαρτωλός εἰμι, τὸν διάβολον ἔχω πατέ‐ ρα· ἀλλὰ καὶ τὸν προσεχῶς φέρε εἰπεῖν ἐνεργήσαν‐ τα Ἀντίχριστον, ἢ ἄγγελόν τινα τοῦ διαβόλου, ἢ δαι‐ μόνιον, οὗ τὴν ἐνέργειαν παρεδεξάμην. Καὶ ἁπαξα‐ πλῶς εἰσί μοι πατέρες μυρίοι, ἐὰν γένωμαι ἁμαρ‐ | |
| 30 | τωλός· ὥσπερ πάλιν ἐὰν γένωμαι δίκαιος, πατήρ μου ἐστὶν ὁ Θεὸς, καθάπερ φησὶν ὁ Σωτὴρ, «Τεκνία, ἔτι μικρὸν μεθ’ ὑμῶν εἰμι.» Καὶ πάλιν, «Θύγα‐ τερ, ἡ πίστις σου σέσωκέ σε.» Καὶ πάλιν, «Τέκνον, ἀφέωνταί σου αἱ ἁμαρτίαι.» Οὕτως οἶδα καὶ ἄλλους | |
| 35 | πατέρας, κατὰ τὸ γεγραμμένον τῷ Ἀβραάμ· «Σὺ δὲ ἀπελεύσῃ πρὸς τοὺς πατέρας σου·» οὐ πρὸς τοὺς κατὰ σάρκα πατέρας· οὐ γὰρ ἦσαν πιστοὶ, οὐκ ἦσαν ἅγιοι, ὡς δῆλον ἐκ τῆς ἱστορίας τῆς γεγραμμένης περὶ αὐτῶν. Εἰ γὰρ ἅγιος αὐτοῦ ὁ πατὴρ, οὐκ ἂν ἐλέγετο | |
| 40 | αὐτῷ, «Ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου, καὶ ἐκ τῆς συγγε‐ νείας σου, καὶ ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ πατρός σου.» Ἔχει γὰρ ὁ λόγος τὸ σωματικὸν, ἔχει καὶ τὸ πνευματι‐ κόν. Εἰ νενόηκας τοὺς πατέρας, ὅρα λοιπὸν ὅτι ἀπολαμβάνεις σὺ, ὁ παραδεξάμενος τὴν ἐνέργειαν, | |
| 45 | διὰ τὸ ἡμαρτηκέναι, ὑπὸ τοῦ διαβόλου, ἤ τινος τῶν ὑπ’ αὐτὸν πνευμάτων. Γενόμενος οὖν ἐκείνων υἱὸς, ἀπολαμβάνεις ἀπὸ ἀγαθοῦ Θεοῦ σε ἐπισκεπτομένου. Οὐ γὰρ ἐπισκέπτεται τὸν πατέρα σου, ἀλλ’ ἐπισκέ‐ πτεταί σε, καὶ λέγει σοι, «Ἄκουσον, θύγατερ, | |
12.292(50) | καὶ ἴδε, καὶ κλῖνον τὸ οὖς σου,» καὶ τὰ ἑξῆς· καὶ δίδωσί σοι ὡς ἀγαθός. Ἐπισκέπτεται γάρ σε τὸν υἱὸν τοῦ πονηροῦ πατρὸς, τὰ ἁμαρ‐ τήματα ἀποδιδούς. «Ἐπισκέψομαι οὖν ἐν ῥά‐ βδῳ τὰς ἀνομίας» ὑμῶν τῶν ἁγίων· ἐπισκέψομαι | |
| 55 | δὲ «καὶ ἐν μάστιξι τὰς ἀδικίας αὐτῶν.» Διὰ τί; ἵνα τὸ | |
| «ἔλεός μου μὴ διασκεδάσω ἀπ’ αὐτῶν.» Ὅτε γὰρ κα‐ | 291 | |
12.293 | ταλίπῃ τινὰ, οὐκέτι αὐτὸν κολάζει, οὔτε μαστιγοῖ. «Μαστιγοῖ» γὰρ οὐ πάντας, ἀλλὰ «πάντα υἱὸν ὂν παραδέχεται Κύριος.» Καὶ λέγεται ἐν τῷ προφήτῃ περὶ τῶν πάνυ ἁμαρτωλῶν· «Οὐκ ἐπισκέψομαι ἐπὶ | |
| 5 | τὰς θυγατέρας ὑμῶν ὅταν πορνεύσωσι, καὶ ἐπὶ τὰς νύμφας ὑμῶν ὅταν μοιχευθῶσι.» Τοσούτῳ χρόνῳ ὁ διάβολος ἁμαρτάνει ἀπὸ κτίσεως, καὶ καταβολῆς κό‐ σμου, καὶ οὔτε πῦρ, οὔτε μάστιξ· οὐ γὰρ ἄξιός ἐστι τῶν κολάσεων τῶν ἀπὸ τοῦ Θεοῦ. Οὐ γὰρ δύναται εἰπεῖν ὁ διάβολος, «Κύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξῃς | |
| 10 | με,» καὶ τὰ ἑξῆς. Ἕκαστος οὖν συνειδὼς ἑαυτῷ ἁμαρτίας, εὐχέσθω κολασθῆναι. Καλὸν μὲν γὰρ τὸ μηδὲν ἄξιον κολάσεως πεποιηκέναι. Εἰ δέ τι ἄξιον κολάσεως πεποιήκαμεν, οὕτω κολασθῶμεν, ὥστε ἐν‐ θάδε μὲν ἀπολαβεῖν, μετὰ δὲ ταῦτα εἰς τοὺς κόλπους Ἀβραὰμ ἀναπαύσασθαι. «Καὶ ταῦτα τὰ δικαιώματά μου, ἃ παραθήσῃ ἐνώ‐ πιον αὐτῶν. Ἐὰν κτήσῃ παῖδα Ἑβραῖον,» καὶ τὰ | |
| 15 | ἑξῆς. Ἀναγκαῖον ἐξετάσαι τί νόμος, καὶ τί πρόσ‐ ταγμα, τί δὲ δικαιώματα, καὶ κρίματα, καὶ μαρτύρια, καὶ ἐντολαί. Δικαιώματα μὲν οὖν ἐστι, τὸ ἐνθάδε εἰ‐ ρημένον, «Ἐὰν κτήσῃ παῖδα Ἑβραῖον,» καὶ τὰ ἑξῆς, περὶ αὐτοῦ εἰρημένα· κρίμα δὲ, ἵνα ἱερέως θυ‐ | |
| 20 | γάτηρ ἐὰν μοιχευθῇ, πυρὶ κατακαίηται· ἐντολαὶ δὲ, «Οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι·» πρόσταγμα δὲ, «Κατα‐ βὰς διαμάρτυραι τῷ λαῷ, καὶ πλυνάτωσαν τὰ ἱμά‐ τια αὐτῶν·» μαρτύρια δὲ, «Διαμαρτύρομαι ὑμῖν σήμερον τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν.» | |
| 25 | «Ἓξ ἔτη δουλεύσει σοι· τῷ δὲ ἔτει τῷ ἑβδόμῳ, ἀπελεύσεται ἐλεύθερος δωρεάν.» Σημαίνει ἡ ἐν τῷ ἑβδόμῳ ἐλευθέρωσις, ἔτι δὲ καὶ ἡ ἐν τῷ σαββάτῳ τῶν ἔργων κατάπαυσις τὴν ἐν χάριτι ἡμῖν διὰ Χριστοῦ ἐλευθερίαν. | |
| 30 | «Προσάξει αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ πρὸς τὸ κριτή‐ ριον τοῦ Θεοῦ.» Ἀκύλας καὶ Σύμμαχος εἶπον, «πρὸς τοὺς θεούς.» Θεοὺς δὲ τοὺς κριτὰς ὀνομάζουσι, καὶ θεοῦ κριτήριον, τὴν τούτων ψῆφον. «Τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἑορτάσατέ μοι. Τὴν | |
| 35 | ἑορτὴν τῶν ἀζύμων φυλάξασθε. Ἑπτὰ ἡμέρας ἔδεσθε ἄζυμα, καθάπερ ἐνετειλάμην σοι, κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ μηνὸς τῶν νέων. Ἐν γὰρ αὐτῷ ἐξῆλθες ἐξ Αἰ‐ γύπτου. Οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενὸς, καὶ ἑορτὴν τοῦ θερισμοῦ πρωτογεννημάτων ποιήσεις τῶν ἔργων | |
| 40 | σου.» Αἱ ἑορταὶ τοίνυν τοῦ Θεοῦ, οἷς ἐστι πνεῦμα, πνευματικαί εἰσι· καὶ οὐδεὶς χοϊκὸς ἑορτάζει τὰς ἑορτὰς πνευματικῶς. «Τίς γὰρ συμφωνία δικαιοσύ‐ νης καὶ ἀνομίας;» ἵνα μὴ τὰ ἑξῆς λέγω. Οὐ δύναται χοϊκὸς ἑορτάσαι ἑορτὰς πνευματικὰς, ὥσπερ οὐδὲ | |
| 45 | πνευματικὸς ἑορτὴν χοϊκήν. Καὶ μετ’ ὀλίγα. Τί ἐστιν ὁ μὴν τῶν νέων; τοὺς αἰσθητοὺς φήσεις καρ‐ πούς· οὔπω ἐνέστηκεν ὁ μὴν τῶν νέων, τοῦ ἐνιαυτοῦ φέρε εἰπεῖν ὀψιμωτέρου ὄντος. Τὸ δὲ, ἐὰν γένηταί ποτε ἐνιαυτὸς, ὥστε μηδὲ φέρειν τὴν γῆν τοὺς καρ‐ | |
12.293(50) | ποὺς, ἆρα δυνάμεθα ἑορτάζειν ἐν τῷ μηνὶ τῶν νέων, ὡς κεκέλευκεν ὁ Θεὸς ἑορτάζειν τοὺς ἑορτάζοντας; Οὐκοῦν δεῖ κατ’ ἐνιαυτὸν τὴν ἑορτὴν ἑορτάζειν. Ἐπα‐ πορῶ δὲ πάλιν καὶ περὶ τοῦ δευτέρου νόμου, τοῦ κατὰ τὴν ἑορτὴν τὴν δευτέραν. Φησὶ γὰρ «ἑορτὴν | |
| 55 | τοῦ θερισμοῦ τῶν πρωτογεννημάτων.» Ἐάν τις σπεί‐ | |
| ρῃ, καὶ μὴ γένωνται οἱ καρποὶ πρῶτοι, ἀλλὰ τελευ‐ | 293 | |
12.296 | ταῖοι, οὗτος οὐκ ἂν δύναιτο ἑορτάσαι τὴν ἀρχὴν τοῦ θερισμοῦ τῶν πρωτογεννημάτων. Δεῖ γὰρ ἔχειν σε γεννήματα, ἵνα δυνηθῇς ἑορτάζειν. Τί δὲ, ἂν χώραν μὴ ἔχω, πῶς ἂν δυναίμην τὴν ἑορτὴν ταύτην ἑορτά‐ | |
| 5 | ζειν, τῆς λέξεως λεγούσης, «Καὶ ἑορτὴν θερισμοῦ τῶν πρωτογεννημάτων ποιήσεις τῶν ἔργων σου, ὧν ἐὰν σπείρῃς ἐν τῷ ἀγρῷ σου;» οὐκ ἔσπειρα, οἰκο‐ δόμος εἰμί· οὐκ ἔσπειρα, ὑφάντης εἰμί· ἀγρὸν οὐκ ἔχω, πῶς δύναμαι τὴν δευτέραν ἑορτάζειν ἑορτήν; | |
| 10 | Καὶ δὴ καὶ περὶ τὴν τρίτην, «Καὶ ἑορτὴν συντε‐ λείας ἐπ’ ἐξόδῳ τοῦ ἐνιαυτοῦ.» Καὶ μεθ’ ἕτερα. Τί βούλεται λόγος ἡμῖν λέγειν ὁ κελεύων ἡμᾶς ἑορτάζειν τὴν ἑορτὴν τῶν ἀζύμων τῷ μηνὶ τῶν νέων; Ἀπόθου τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν | |
| 15 | ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ. Καὶ ἵνα γε ποιήσῃς τὴν ἑορτὴν ἐν τῷ μηνὶ τῶν νέων, καὶ σὺ νέος γενοῦ, ἵνα γένηται ὁ μὴν τῆς ἑορτῆς τῶν νέων, καὶ σὸς μήν. Νέων γὰρ, καὶ οὐ παλαιῶν ἐστιν οὗτος ὁ μήν. Πῶς οὖν δεή‐ σει νέον καὶ σὲ γενέσθαι; Νοήσας τὰς ἑορτὰς, τὴν | |
| 20 | ἑορτὴν τῶν νέων ὁ ἀπόστολος Παῦλός φησιν, «Ἐκδυ‐ σάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινού‐ μενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ’ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος.» Οὐκοῦν ἵνα ἀγάγῃς τὴν ἑορτὴν ἐν μηνὶ τῶν νέων, | |
| 25 | νέον σε γενέσθαι δεῖ, καὶ πᾶσαν ἀποθέσθαι παλαιό‐ τητα. Εἶτα ποίαν ἑορτὴν πρώτην ἄγεις; ὅτι τὴν ἑορ‐ τὴν τῶν ἀζύμων, μάνθανε ἀπὸ τοῦ Ἀποστόλου· «Τὸ γὰρ πάσχα ἡμῶν, φησὶν, ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστός· ὥστε ἑορτάζωμεν μὴ ἐν ζύμῃ παλαιᾷ, μηδὲ ἐν ζύμῃ | |
| 30 | κακίας καὶ πονηρίας, ἀλλ’ ἐν ἀζύμοις εἰλικρινείας καὶ ἀληθείας.» Ἅμα δὲ συνάγαγε τὰ νενομοθετη‐ μένα περὶ τῆς ἑορτῆς τῶν ἀζύμων, καὶ ὄψει μὲν τὸ ἄλογον τῶν τῷ ῥητῷ ὡς πνευματικῷ μὴ προσεχόν‐ των, καταφρονούντων δὲ τῶν πνευματικῶν ὡς μὴ | |
| 35 | χρησίμων. «Οὐκ ὀφθήσῃ ἐνώπιόν μου κενός.» Ἴσθι ὅτι πᾶς ἄνθρωπος ἢ κενός ἐστιν, ἢ πλήρης. Εἰ μὲν γὰρ οὐκ ἔχει ἅγιον Πνεῦμα, οὐκ ἔχει γνῶσιν τοῦ κτίσαντος, οὐ παρεδέξατο ζωὴν Ἰησοῦν τὸν Χριστόν· εἰ οὐκ οἶδε | |
| 40 | τὸν Πατέρα τὸν ἐν οὐρανοῖς, εἰ οὐ βιοῖ κατὰ τὸν λό‐ γον, κατὰ τὸν νόμον οὐράνιον· οὐ σωφρονεῖ, οὐ δι‐ καιοπραγεῖ· ὁ τοιοῦτος κενός ἐστιν. Εἰ δὲ κεχώρηκε τὸν εἰπόντα Θεόν· «Ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς, καὶ ἐμπερι‐ πατήσω, καὶ ἔσομαι αὐτοῖς Θεὸς,» οὗτος οὐκ ἔστι κε‐ | |
| 45 | νὸς, ἀλλὰ πλήρης. «Τρεῖς καιροὺς τοῦ ἐνιαυτοῦ ὀφθήσεται πᾶν ἀρσε‐ νικόν σου ἐνώπιον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου.» Τί ἐστι τὸ ῥητὸν εἴποιμι ἄν. Ὃ πράττομεν, ἢ θῆλύ ἐστιν, ἢ ἀρσενικόν. Εἰ μὲν οὖν θηλυκόν ἐστιν ὃ ποιοῦμεν, ἢ | |
12.296(50) | σωματικόν ἐστιν, ἢ σαρκικόν. Σπείροντες γὰρ εἰς τὴν σάρκα, ποιοῦμεν θῆλυ τὸ γέννημα τῆς ψυχῆς, οὐκ ἄῤῥεν· ἀλλ’ ἐκνενευρισμένον, ἁπαλόν τε καὶ ὑλικόν. Εἰ μέντοι βλέποντες τὰ αἰώνια, καὶ πρὸς τοῖς κρείτ‐ τοσιν ἔχοντες τὴν διάνοιαν, καρποφοροῦμεν τοὺς | |
| 55 | καρποὺς τοῦ πνεύματος, καὶ πάντα τὰ γεννήματα | |
| ἡμῶν ἄῤῥενά ἐστι. Τὰ τοίνυν φερόμενα ἐνώπιον τοῦ | 295 | |
12.297 | Θεοῦ, τὰ καὶ ὀφθησόμενα τῇ ὄψει τοῦ κτίσαντος, ἀρ‐ σενικά ἐστιν, οὐχὶ θήλεα. Οὐ γὰρ τὰ θηλυκὰ, καὶ τὰ | |
| σωματικὰ ἀξιοῖ βλέπειν ὁ Θεός. | 297 | |