TLG 2040 013 :: BASILIUS :: De spiritu [Sp.]

BASILIUS Theol., Episcopus
(Caesariensis (Cappadociae): A.D. 4)

De spiritu [Sp.]

Source: Henry, P. (ed.), Études plotiniennes I. Les états du texte de Plotin. Paris: Brouwer, 1938: 185–196.

Citation: Page — (line)

185

Ἐνθυμείσθω μὲν πᾶσα ψυχὴ ζητοῦσα περὶ τῶν θειοτέρων εἰ ὄμμα τοιοῦτον ἔχει, ὥστε τὰ τοιαῦτα ζητεῖν καὶ ὁρᾶν τὰ
5αἰσθήσει ἀόρατα καὶ εἰ οὕτω ζητοῦσα παρ’ αὐτῷ τῷ ζητου‐ μένῳ κατὰ τὸ γεγραμμένον οἰ‐ κεῖν δύναται· γέγραπται γάρ· ἐὰν ζητῇς, ζήτει καὶ
10παρ’ ἐμοὶ οἴκει· οἰκεῖ δὲ τότε, ὅτε μετὰ πίστεως ζητεῖ·
κἂν γὰρ γένηται μὴ εὑρεῖν, οὐκ185

186

ἀναχωρεῖ τοῦ οἰκεῖν ἐν τῇ πίστει τοῦ ζητουμένου, ἀλλὰ λέγει κατὰ τὸν μακάριον Δα‐ βίδ· Ἐθαυμαστώθη ἡ
5γνῶσίς σου ἐξ ἐμο· ἐκραταιώθη· οὐ μὴ δύ‐ νωμαι πρὸς αὐτήν· Καὶ κατὰ τὸν πατέρα τοῦ σεληνιαζομέ‐ νου· Πιστεύω, Κύριε,
10βοήθει μου τῇ ἀπιστί. Τοῦτον οὖν ἔχοντες τὸν σκοπόν, ζητήσωμεν μετὰ πίστεως περὶ τῆς τοῦ ἁγίου Πνεύματος φύ‐ σεως, παρ’ αὐτοῦ ζητήσαντες
15τοῦ ζητουμένου τὴν γνῶσιν. Αὐτὸ γάρ ἐστι τὸ ζητούμενον, καὶ αὐτὸ τὸ παρέχον τὴν περὶ ἑαυτοῦ γνῶσιν. Ὡς δὲ καὶ διὰ τῶν θείων γραφῶν μεμαθήκαμεν
20παρ’ αὐτοῦ, αὐτό ἐστιν ὁ τοὺς ἁγίους, ἁγίους ἐποίησε καὶ τὴν θείαν ζωὴν παρέχει τοῖς αἰτοῦσι παρ’ αὐτοῦ τὸν θεόν. Τῶν δὲ λαμβανόντων ἀνάγκη εἶναι
25τιμιωτέραν, γινομένων τούτων186

187

ἁγίων ὅταν αὐτὸ ἐπιφοιτήσῃ καὶ φθειρομένων, ὅταν αὐτὸ καταλίπῃ· αὐτὸ δὲ ἔστιν ἀεὶ πηγὴ ὂν τῆς ἀϊδίου ζωῆς.
5Τίς δὲ ὁ τρόπος τῆς χορηγίας τοῦ εἶναι αὐτὸ ἔν τε τοῖς πᾶσι καὶ ἐν τοῖς καθ’ ἕκαστον σκο‐ πείτω διάνοια ἀξία τοῦ σκοπεῖν γενομένη, ἀπαλλαγεῖσα ἀπάτης
10καὶ αἱρέσεως καὶ τῶν γοητευ‐ ουσῶν γυναικῶν τὰς ἄλλας. Προσίτω δὲ ἡσύχῳ τῇ κατα‐ στάσει. Ἥσυχον δὲ αὐτῆς ἔστω μὴ μόνον τὸ περικείμενον σῶμα
15καὶ ὁ τοῦ σώματος κλύδων,187

188

ἀλλὰ καὶ πᾶν τὸ περιέχον· οὐρανός, γῆ, θάλασσα καὶ τὰ ἐν τούτοις λογικά. Καὶ νοείτω τὰ πάντα πληρούμενα καὶ
5παντόθεν εἰς αὐτὰ ἑστὼς τὸ Πνεῦμα οἷον εἰσρέον καὶ εἰσχυθὲν καὶ παντόθεν εἰσιὸν καὶ εἰσλάμπον· πνεῦμα γὰρ κυρίου πεπλήρωκε
10τὴν οἰκουμένην, καὶ τὸ συνέχον τὰ πάντα γνῶ‐ σιν ἔχει Θεο· εἰσλάμπει δὲ ἐν πᾶσι τοῖς ἀξίοις· καθάπερ γὰρ ἡλίου βολαὶ φωτίσασαι
15νέφος καὶ λάμπειν ποιοῦσι χρυσοειδῆ ὄψιν ποιοῦσαι, οὕ‐
τω καὶ Πνεῦμα ἅγιον ἐπελθὸν188

189

εἰς ἀνθρώπου σῶμα ἔδωκε μὲν ζωήν, ἔδωκε δὲ ἀθανασίαν, ἔδωκεν ἁγιασμόν, ἤγειρε δὲ κείμενον. Τὸ δὲ κινηθὲν κίνη‐
5σιν ἀίδιον ὑπὸ Πνεύματος ἁγίου ζῷον ἅγιον ἐγένετο· ἔσχε δὲ ἀξίαν ἄνθρωπος, Πνεύματος εἰσοικισθέντος προφήτου, ἀπο‐ στόλου, ἀγγέλου Θεοῦ ὢν πρὸ
10τούτου γῆ καὶ σποδός. Γένοιτο δὲ ἂν φανε‐ ρωτέρα καὶ ἐναργεστέρα τοῦ Πνεύματος ἡ δύναμις καὶ ἡ φύ‐ σις ἥ τις ἐστίν, εἰ ἐνθυμηθείη‐
15μεν ὅπως περιέχει καὶ ἄγει τῷ ἑαυτοῦ βουλήματι τοὺς ἁγίους καὶ πᾶσαν τὴν λογικὴν φύσιν. Ἅπαντι μὲν γὰρ τῷ πλήθει τῶν
οὐρανίων δυνάμεων καὶ τῷ πλή‐189

190

θει τῶν δικαίων ἔδωκεν ἑαυτό· καὶ πᾶσα ὑπόστασις δικαίων καὶ μεγάλων καὶ μικρῶν καὶ ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων ἡ‐
5γίασται· καὶ ἄλλῃ μὲν καὶ ἄλλῃ κειμένων τῶν σωμάτων τοῦ μὲν ὧδε, τοῦ δὲ ὧδε καὶ τῶν ἄλλων δυνάμεων ἀπ’ ἀλλήλων ἐχουσῶν τι
10μέσον· οὐ τὸ Πνεῦμα οὕτως,
οὐδὲ μέρος αὐτοῦ ἑκάστῳ κατα‐190

191

κερματισθὲν ζῆν ποιεῖ θείως, ἀλλὰ ἅπαντα ζῇ τῇ ὅλῃ αὐ‐ τοῦ δυνάμει καὶ πάρεστι παντα‐ χοῦ τῷ ἐκπέμποντι αὐτὸ Θεῷ
5ὁμοιούμενον καὶ κατὰ τὸ εἶναι καὶ κατὰ τὸ πανταχοῦ καὶ ἐν πᾶσιν ὁμοίως εἶναι. Καὶ εὐαγγε‐ λιζόμενος τὴν Μαρίαν ὁ Γαβρι‐ ήλ· καὶ ἄλλος ἀλλαχοῦ τινα τῶν
10ἁγίων· καὶ προφητεύων ἕκαστος τῶν προφητῶν· καὶ Παῦλος ἐν Ῥώμῃ εὐαγγελιζόμενος· καὶ Ἰάκωβος ἐν Ἰερουσαλήμ· καὶ
Μάρκος ἐν Ἀλεξανδρείᾳ· καὶ191

192

ἄλλος ἐν ἄλλῃ πόλει ἐπληροῦντο τῷ Πνεύματι, οὐδενὸς διαστή‐ ματος κωλύοντος ἐν τῷ αὐτῷ ἐνεργεῖσθαι τὴν αὐτὴν χάριν καὶ
5θεός ἐστι διὰ τοῦτο ἕκαστος τῶν ἁγίων· εἴρηται γὰρ πρὸς αὐτοὺς παρὰ τοῦ Θεοῦ· ἐγὼ εἶπα· θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ ὑψίσ‐ του πάντες καὶ Θεὸς θε‐
10ν, δηλονότι τῶν ἁγίων, κύ‐ ριος ἐλάλησε, καὶ ὀφθή‐ σεται ὁ Θεὸς τῶν θεῶν ἐν Σιών, δηλονότι τῶν ἁγίων· Ἀνάγκη δὲ τὸ θεοῖς αἴτιον τοῦ
15θεοὺς εἶναι, θεῖον Πνεῦμα καὶ ἐκ Θεοῦ εἶναι· ὡς γὰρ τὸ τοῖς καυστικοῖς αἴτιον τοῦ καυστι‐ κοὺς εἶναι ἀνάγκη καυστικὸν εἶναι, καὶ τὸ ἁγίοις αἴτιον τοῦ
20ἁγίους εἶναι, ἀνάγκη ἅγιον εἶναι,192

193

οὕτω καὶ τὸ θεοῖς αἴτιον τοῦ θεοὺς εἶναι, ἀνάγκη Θεὸν εἶναι. Οὕτω δὴ τοιούτου ἀγαθοῦ καὶ θειοῦ ὄντος κτήματος τοῦ Πνεύ‐
5ματος, πιστεύσας ἤδη τῷ τοι‐ ούτῳ, Χριστὸν τὸν τούτου χορη‐ γὸν ἐπιζητεῖν μὴ δειλία· οὐ‐ δεὶς γὰρ δύναται εἰπεῖν Κύριον Ἰησοῦν, εἰ μὴ ἐν
10Πνεύματι ἁγί· καὶ ἣν προΐεται δὲ ζωὴν εἰς ἄλλου ὑπόστασιν τὸ Πνεῦμα, οὐ χω‐ ρίζεται αὐτοῦ ἀλλ’ ὥσπερ πυρὸς τὸ μέν ἐστιν ἡ συνοῦσα
15θερμότης, τὸ δὲ ἣν παρέχει τῷ
ὕδατι ἢ ἑτέρῳ τινὶ τῶν τοιού‐193

194

των, οὕτω καὶ αὐτὸ καὶ ἐν ἑαυτῷ ἔχει τὴν ζωήν, καὶ οἱ με‐ τέχοντες αὐτοῦ ζῶσι θεοπρεπῶς, ζωὴν θείαν καὶ οὐράνιον κεκτη‐
5μένοι. Πάντα γὰρ ἐν ἑαυτῷ τὰ ἀθάνατα περιέχει, νοῦν πάντα, ἄγγελον πάντα, ψυχὴν πᾶσαν, καὶ οὐδὲ ζητεῖ μεταβολὴν
10εὖ ἔχον οὐδὲ μετελθεῖν πάντα παρ’ ἑαυτῷ ἔχον· ἀλλ’ οὐδὲ αὔξησιν ἐπιζητεῖ τελειότατον ὄν. Διὸ καὶ παρ’ αὐτῷ πάντα τέλεια, ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη,
15μακροθυμία, χρηστότης, σο‐
φία, σύνεσις, βουλή, ἀσφάλεια,194

195

εὐσέβεια, γνῶσις, ἁγιασμός, ἀπολύτρωσις, πίστις, ἐνερ‐ γήματα δυνάμεων, χαρίσματα ἰαμάτων καὶ ὅσα τούτοις παρα‐
5πλήσια, οὐδὲν ἔχον ἐν ἑαυτῷ ἐπίκτητον, ἀλλ’ ἀϊδίως πάντα ἔχον, ὡς Πνεῦμα Θεοῦ καὶ ἐξ αὐτοῦ πεφηνός, αἴτιον αὐτὸν ἔχον ὡς πηγὴν ἑαυτοῦ κἀκεῖ‐
10θεν πηγάζον· πηγὴ δὲ καὶ αὐτὸ τῶν προειρημένων ἀγαθῶν. Ἀλλὰ τὸ μὲν ἐκ Θεοῦ πηγάζον ἐνυπόστατόν ἐστι· τὰ δὲ ἐξ αὐ‐ τοῦ πηγάζοντα ἐνέργειαι αὐτοῦ
15εἰσι. Τοῦτο τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐξέχεεν ἐφ’ ἡμᾶς πλουσίως ὁ Θεὸς διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ· ἐξέ‐ χεεν, οὐκ ἔκτισεν· ἐχαρίσατο, οὐκ ἐποίησεν· ἔδωκεν, οὐκ ἐδη‐
20μιούργησεν· ἐκ παραλλήλου τὰ αὐτὰ λέγω, ἐπειδή σε πανταχό‐ θεν ἑδραῖον εἶναι δεῖ. Ὁ παρὰ τούτου τοῦ Πνεύματος διδα‐ σκόμενος τί εἴπῃ ἐν τῇ τῶν
25ἀνακρινόντων ἀπολογίᾳ, δι‐ δακτὸς Θεοῦ ἀκούει παρὰ τοῦ προφήτου φήσαντος· καὶ
ἔσονται πάντες διδακ‐195

196

τοὶ Θεο. Πολὺ οὖν τοῦτο τὸ θεῖον ἐν ψυχῇ λογικῇ ὑπάρχει, εἰ μὴ διὰ ῥᾳθυμίαν ἑαυτῆς ἀποστατεῖν θέλοι·
5προσπελάσασα δὲ αὐτῷ καὶ οἱονεὶ ἓν γενομένη ἀκούει· ὁ κολλώμενος τῷ κυρί, ἓν πνεῦμά ἐστιν· αὐτῷ
ἡ δόξα. Ἀμήν.196