TLG 2034 016 :: PORPHYRIUS :: Quaestionum Homericarum ad Odysseam pertinentium reliquiae

PORPHYRIUS Phil., vel Malchus
(Tyrius Romanus: A.D. 3)

Quaestionum Homericarum ad Odysseam pertinentium reliquiae

Source: Schrader, H. (ed.), Porphyrii quaestionum Homericarum ad Odysseam pertinentium reliquiae. Leipzig: Teubner, 1890: 1–134.

Citation: Odyssey book — section — (line)

1

.

1

 Οὐκ ἐπαινεῖν φησιν Ἀντισθένης Ὅμηρον τὸν Ὀδυσσέα μᾶλλον ἢ ψέγειν λέγοντα αὐτὸν πολύτροπον. οὔκουν τὸν Ἀγαμέμνονα καὶ τὸν Αἴαντα πολυτρόπους πεποιηκέναι, ἀλλ’ ἁπλοῦς καὶ γεννάδας, οὐδὲ τὸν Νέστορα τὸν σοφὸν οὐ μὰ Δία δόλιον καὶ παλίμβολον τὸ ἦθος,
5ἀλλ’ ἁπλῶς τῷ Ἀγαμέμνονι συνόντα καὶ τοῖς ἄλλοις ἅπασι καὶ εἰς τὸ στρατόπεδον, εἴ τι ἀγαθὸν εἶχε, συμβουλεύοντα καὶ οὐκ ἀποκρυπτόμενον. καὶ τοσοῦτον ἀπεῖχε τοῦ τὸν τοιοῦτον τρόπον ἀποδέχεσθαι ὁ Ἀχιλλεύς, ὡς ἐχθρὸν ἡγεῖσθαι ὁμοίως τῷ θανάτῳ ἐκεῖνον, ὅς χ’ ἕτερον μὲν κεύθῃ ἐνὶ φρεσὶν ἄλλο δὲ εἴπῃ (Ι 313).
10 λύων οὖν ὁ Ἀντισθένης φησί· τί οὖν; ἆρά γε πονηρὸς ὁ Ὀδυσσεύς, ὅτι πολύτροπος ἐρρέθη, καὶ μὴ, διότι σοφός, οὕτως αὐτὸν προείρηκε; μήποτε οὖν τρόπος τὸ μέν τι σημαίνει τὸ ἦθος, τὸ δέ τι σημαίνει τὴν τοῦ λόγου χρῆσιν· εὔτροπος γὰρ ἀνὴρ ὁ τὸ ἦθος ἔχων εἰς τὸ εὖ τε‐ τραμμένον, τρόποι δὲ λόγων αἱ ποιαὶ πλάσεις· καὶ χρῆται τῷ τρόπῳ
15καὶ ἐπὶ φωνῆς καὶ ἐπὶ μελῶν ἐξαλλαγῆς, ὡς ἐπὶ τῆς ἀηδόνος·
ἥ τε θαμὰ τρωπῶσα χέει πολυηχέα φωνήν (τ 521). εἰ δὲ οἱ σοφοὶ δεινοί εἰσι διαλέγεσθαι, καὶ ἐπίστανται τὸ αὐτὸ νόημα κατὰ πολλοὺς τρόπους λέγειν· ἐπιστάμενοι δὲ πολλοὺς τρόπους λόγων περὶ τοῦ αὐτοῦ πολύτροποι ἂν εἶεν. εἰ δὲ οἱ σοφοὶ καὶ ἀνθρώποις ὁμιλεῖν1
20ἀγαθοί εἰσι, διὰ τοῦτό φησι τὸν Ὀδυσσέα Ὅμηρος σοφὸν ὄντα πολύ‐ τροπον εἶναι, ὅτι δὴ τοῖς ἀνθρώποις ἠπίστατο πολλοῖς τρόποις συνεῖναι. οὕτω καὶ Πυθαγόρας λέγεται πρὸς παῖδας ἀξιωθεὶς ποιήσασθαι λόγους διαθεῖναι πρὸς αὐτοὺς λόγους παιδικοὺς καὶ πρὸς γυναῖκας γυναιξὶν ἁρμοδίους καὶ πρὸς ἄρχοντας ἀρχοντικοὺς καὶ πρὸς ἐφήβους ἐφηβικούς·
25τὸν γὰρ ἑκάστοις πρόσφορον τρόπον τῆς σοφίας ἐξευρίσκειν, ἀμαθίας δὲ εἶναι τὸ πρὸς τοὺς ἀνομοίως ἔχοντας τῷ τοῦ λόγου χρῆσθαι μονο‐ τρόπῳ. ἔχειν δὲ τοῦτο καὶ τὴν ἰατρικὴν ἐν τῇ τῆς τέχνης κατορθώσει, ἠσκηκυίας τῆς θεραπείας τὸ πολύτροπον διὰ τὴν τῶν θεραπευομένων ποικίλην σύστασιν.
30 ... τρόπος μὲν οὖν τὸ παλίμβολον τὸ τοῦ ἤθους, τὸ πολυμετά‐ βολον καὶ ἄστατον. λόγου δὲ πολυτροπία καὶ χρῆσις ποικίλη λόγου εἰς ποικίλας ἀκοὰς μονοτροπίᾳ γίνεται· ἓν γὰρ τὸ ἑκάστῳ οἰκεῖον. διὸ καὶ τὸ ἁρμόδιον ἑκάστῳ τὴν ποικιλίαν τοῦ λόγου εἰς ἓν συναγείρει τὸ
ἑκάστῳ πρόσφορον. τὸ δ’ αὖ μονοειδὲς ἀνάρμοστον ὂν πρὸς ἀκοὰς2
35διαφόρους πολύτροπον ποιεῖ τὸν ἄλλως ὑπὸ πολλῶν ἀπόβλητον ὡς αὐτοῖς ἀπόβλητον λόγον.

1

.

2

θ 3.

1

.

3

 διὰ τί προσέθηκεν Ὅμηρος καὶ νόον ἔγνω; εἰσὶ γάρ τινες μωροὶ πολλὰς πόλεις καὶ χώρας ἰδόντες, ἀλλ’ οὐχὶ γνῶσιν λαμβάνουσιν· διὰ γοῦν τοῦτο καλῶς προστέθεικε νόον ἔγνω.

1

5sqq

 διὰ τί, μιᾶς ὑφ’ Ἡλίου νεὼς ἀπολωλυίας, ἕνδεκα δὲ παρὰ Λαιστρυγόσιν (κ 132 coll. Β 637), ὁ ποιητὴς ἔφη·
οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο ἤσθιον, αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ,
5ὡς δὴ ἁπάντων ὑφ’ Ἡλίου ἀπολωλότων; φαμὲν οὖν ὅτι ἑταῖροι ἦσαν μὲν πάντες οἱ ἐπανιόντες ἐξ Ἰλίου μετὰ Ὀδυσσέως, ἰδίως δὲ οἱ συμ‐ πλέοντες αὐτῷ ἐν τῇ αὐτῇ νηί· καὶ ἡ μὲν σπουδὴ ὑπὲρ τῆς πάντων σωτηρίας, δυνατὴ δὲ μᾶλλον ἡ τῶν ἐν τῇ αὐτῇ νηὶ συμπλεόντων. καὶ γὰρ κατὰ τὴν παροιμίαν κοινὴ ναῦς κοινὴ σωτηρία, ἀλλ’ οὐκέτι
10κοιναὶ νῆες καὶ κοιναὶ σωτηρίαι. τὸ γοῦν πολλὰ δ’ ὅγ’ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν,
ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων ἰδίως τῶν ἐν τῇ Ὀδυσσέως νηὶ δηλοῖ, ὧν καὶ μάλιστα ὡς ἀεὶ σὺν αὐτῷ ὄντων τῆς σωτηρίας φροντίζειν ἐδύνατο· ἐπεὶ τοῦ μόνον εἰς οἶκον ἀνα‐3
15κομισθῆναι τὸν Ὀδυσσέα αἴτιος γέγονεν ὁ Ἥλιος, τοὺς περιλειπομένους ἀποκτείνας. ὥσπερ οὖν ἄν τις λέγοι, τοῦ τοὺς Τρῶας ἀπολέσθαι αἴτιον Ὀδυσσέα γενέσθαι τὰ περὶ τὸν ἵππον μηχανησάμενον, καίτοι τῶν πλεί‐ στων προαπολωλότων ὑπὸ Ἀχιλλέως Νεοπτολέμου Αἴαντος καὶ τῶν λοιπῶν ἀριστέων—ὁ γὰρ τὴν πρᾶξιν τελειώσας ἐπώνυμος τοῦ παντὸς
20ἔργου γίνεται—, οὕτως κἀνταῦθα, αἰτίου τοῦ μόνον ὑποστρέψαι τὸν Ὀδυσσέα γεγονότος Ἡλίου, δικαίως εἶπεν αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ. οὐκ ἀνακόλουθον δὲ τὸ, εἰδότα τὸν ποιητὴν ὅτι ἡ ἀτασθαλία αὐτοῖς αἰτία τοῦ θανάτου, ἔπειτα, οὐ πάντων δι’ ἀβουλίαν ἀπολω‐
25λότων, ἀλλὰ τῶν μὲν διὰ δυστυχίαν, ὥσπερ οἱ εἰς τοὺς Κίκονας ἐμ‐ πεσόντες ἢ εἰς τὸν Κύκλωπα ἢ εἰς τοὺς Λαιστρυγόνας ἢ εἰς τὴν Σκύλλαν, τῶν δὲ δι’ ἀβουλίαν, ὥσπερ μόνοι εὑρίσκονται οἱ εἰς τὸν Ἥλιον ἑκου‐ σίως ἀσεβεῖν ἑλόμενοι, τὸν Ὀδυσσέα σαφῶς φάναι ὅτι ὑπὲρ τούτων μάλιστα ἐσπούδασεν, ὑπὲρ τῶν μὴ ἔξωθεν αἰτίας ἀπολεσθέντων, ἀλλὰ
30τῶν σωθέντων ἂν, εἰ μὴ ἄφρονες ἦσαν καὶ παραίτιοι αὑτοῖς τοῦ θα‐ νάτου. ὡς γὰρ ἑαυτὸν σώζει ἐκ παντὸς τοῦ παρ’ ἑαυτὸν ῥυόμενος θανάτου, οὕτως καὶ τοὺς ἑταίρους ἐκ τοῦ παρ’ ἑαυτοὺς θανάτου δύναται μόνου σοφὸς ῥύεσθαι, εἰ τὸ παρ’ ἑαυτοὺς αἴτιον μὴ πρόφασιν ἐνδοῦναι πείσειεν. ἀθανάτους δὲ οὔτε σοφία ποιῆσαι ἐπαγγέλλεται οὔθ’ ὁ σοφὸς
35ἐκ παντὸς σώσειεν ἂν θανάτου, ἀλλ’ ἐκ μόνου, εἰ ἄρα, τοῦ παρὰ τὴν ἡμετέραν αἰτίαν ὑφισταμένου, εἰ πεισθεῖεν αὐτῷ οἱ συνόντες· οὐδὲ γὰρ οὐδὲ τοῦ πεῖσαι ἐκ παντὸς κύριος ὁ σοφός. πολλὰ ὁ μὲν ἔπαθεν ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων, ἐν τοῖς παρ’ ἑαυτὸν σωστικοῖς ἔργοις τῶν κινδύνων, ἀλλ’4
40οὐκ ἐν τοῖς μὴ παρ’ ἡμᾶς ἀποβαινόντων· καὶ ὁμοίως ἐν τοῖς παρ’ ἡμᾶς αὐτὸς μὲν ἔσωσεν ἂν ἀρετῇ πειθομένους τοὺς δυνηθέντας ἂν μὴ διὰ τύχην ἔξωθέν τινα καθ’ εἱμαρμένην ἀποθανεῖν, ἐκ δὲ τῆς παρ’ αὐτῶν αἰτίας καίπερ πολλὰ προθυμηθεὶς οὐκ ἔσωσεν. αὐτοὶ γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο. οὗτοι ἦσαν
45εἰς τὸν Ἥλιον μόνοι ἀσεβήσαντες. ἔδειξεν οὖν ὅτι τῶν συμβαινόντων τὰ μὲν παρὰ τὴν τύχην καὶ τὴν ἔξωθεν αἰτίαν, ὧν ὁ σοφὸς οὐ κύριος, τὰ δὲ παρ’ ἡμᾶς καὶ τὴν ἡμετέραν ὁρμήν, ὧν κρατεῖν οἷός τε ὁ σπου‐ δαῖος. καὶ θανάτου οὖν τοῦ μὲν ἔξωθεν καὶ παρὰ τὴν τύχην οὔτ’ ἐφ’ ἑαυτοῦ οὔτ’ ἐπ’ ἄλλου ὁ σπουδαῖος κύριος, τοῦ δὲ παρὰ τὴν ἡμετέραν

1

5sqq

(50)

αἰτίαν ἐκ παντὸς προνοήσεται ὁ σπουδαῖος καὶ ἐφ’ ἑαυτοῦ καὶ ἐπὶ τῶν αὐτῷ διαφερόντων, καὶ περιγενόμενος ἐφ’ ἑαυτοῦ ἀποτακτήσει τὰ πολλὰ ἐπὶ ἄλλων, ὅταν μὴ τὴν αὐτὴν αὐτῷ ἐκ φρονήσεως ἔχωσιν ἕξιν. ἀκουστέον οὖν τὸ πολλὰ δ’ ὅγ’ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν,
55 ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων ἐν τοῖς δυνατοῖς καὶ παρ’ ἡμᾶς τοῦ θανάτου αἰτίοις, ἀλλ’ οὐ μέντοι τοῖς μὴ παρ’ ἡμᾶς αἰτίοις· τῶν γὰρ ἐφ’ ἡμῖν μόνων ῥεκτικὸς ὁ σπου‐ δαῖος, καὶ διὰ τοῦτο τῶν ἐξ ἡμῶν αἰτιῶν θανάτου φυλακτικός, ἀλλ’ οὐ τῶν ἔξωθεν κατὰ τὴν εἱμαρμένην αἰτίαν ἀποβαινόντων· οὔτε γὰρ
60ἁπαξαπλῶς τὰ ἔξωθεν αἴτια, οὔτε πάλιν τὸ ἐφ’ ἡμῖν πάντων κύριον, ἀλλ’ ὧν μὲν τὸ ἐφ’ ἡμῖν, ὧν δὲ κρατεῖ τὰ ἔξωθεν. καὶ τῶν θανάτων οἱ μὲν δι’ ἔξωθεν γίνονται αἰτίας, οἱ δὲ δι’ ἡμετέρας ἁμαρτίας καὶ ἐκ τῆς ἡμετέρας ἀνοίας ἤρτηνται, ὡς οἵ γε πλεῖστοι τῶν διὰ κακίαν εἰς κόλασιν ὑπὸ τοῦ νόμου ἀπαγομένων, ἠρτημένοι δὲ ἀπ’ αἰτίας τῆς ἐκ5
65τῶν ἑκουσίων ἁμαρτημάτων.

1

33-34

 scholia, quae ad Ω 527 sqq. et Ζ 488 (p. 105, 33 sqq.) sec. Dindorfium edidimus, non est cur hic repetantur. Illud etiam in codd. H (f. 2a), M (a, f. 10b), D (f. 178a) sine ulla, quae quidem digna sit, quae afferatur, scripturae discrepantia legitur; de altero,
5quod M1 f. 10b et H f. 2a int. (hic quidem ita ut plurima detrita sint et incerta) habent, afferendum, verba οὐ σύνθετον τὸ ὑπὲρ μόρον (p. 105, 33) et πῶς (Ι. 34) uni M1 deberi. Priori (v. 33=Ω 527) in codice Vaticano gr. 1320 praemitti Πορφυρίου, Ludwich, pr. I, p. 23, attulit.

1

.

44

cf. v. 69.

1

.

68

 *τὸ ἀσκελές σημαίνει τὸ ἄγαν σκληρόν. σκέλλειν γάρ ἐστι τὸ σκληροποιεῖν, καὶ ὁ σκελετὸς ὁ κατεσκληκὼς διὰ τὴν ἀσαρκίαν, καὶ Ἀσκληπιὸς κατὰ στέρησιν μετὰ ἠπιότητος, ὁ διὰ τῆς ἰατρικῆς μὴ ἐῶν σκέλλεσθαι. ἐνίοτε δὲ ἀσκελές τὸ † ἐπὶ πᾶσι σημαίνει. καὶ Σοφοκλῆς
5(Ant. 475) σίδηρον ὀπτὸν ἐκ τοῦ πυρὸς περισκελῆ θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ’ ἂν εἰσίδοις. οἱ δὲ ἀπέδωκαν ἀσκελέως ἀδια‐ λείπτως κατὰ μετάληψιν· τὸ γὰρ ἀσκελὲς ἄβατον, ἀπόρευτον. *ἀσκελές τὸ ἄγαν σκληρόν. σκέλλειν γὰρ τὸ σκληροποιεῖν, ἐξ οὗ
τὸ κατεσκληκέναι τὴν σάρκα. οἱ δὲ τὸ ἀσκελές ἀντὶ τοῦ ἀδιαλείπτως6
10κατὰ μετάληψιν· τὸ γὰρ ἀσκελὲς ἄβατον ἀπόρευτον. καὶ ἡ ὀργὴ ἀμε‐ τακίνητος.

1

.

69

 ad ι 106 sqq. ad eundem versum, interiecto ἄλλως, in codice Harl. (f. 3a) fragmentum quaestionis Vaticanae θʹ adscriptum est, incipiens a verbis (=Iliad. p. 294, 14): φωτὸς γὰρ ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν ὄντος,
5desinens (in f. 3b) verbis (=p. 295, 11) καὶ φοβερὸν τὸν 〈sic〉 ἄγαν λαμπρὸν καὶ στίλβον. Cuius fragmenti pars extrema (δέδορκε τὸ ἄγαν στίλβον—καὶ φοβερὸν τὸ ἄγαν λαμπρὸν καὶ στίλβον, =p. 295, 5—11) codicis f. 2b adscripta est; quae verba, interiecto signo scholii finiti, ab iis excipiuntur, quae p. 295, 13 sqq. edidimus: γλαυκιόωντες δὲ οἱ
10λέοντες—οὕτως ἐβουλόμην τὰς Ὁμηρικὰς λέξεις καὶ τοὺς ἐξηγητὰς σκοπεῖσθαι, καὶ τοὺς τοῦτον τὸν τρόπον ἐξηγησαμένους ἀποδέχεσθαι, quae ut, nisi fallor, etiam superiora illa (δέδορκε—στίλβον) signo apposito ad γλαυκῶπις v. 44 relata sunt. Horum scholiorum a quae‐ stione a nobis edita scripturae discrepantiam nonnumquam propter
15miseram chartae condicionem satis incertam afferre, praesertim cum a Ludwichio, progr. III, p. 13, tria illa fragmenta accurate edita sint, supervacaneum esse duximus.

1

.

70

 inter quaestiones a nobis ι 106 sqq. collatas extremo loco positum.

1

.

93

v. 284.

1

.

98

 scholium Porphyrianum ad ἀπείρονα γαῖαν adscriptum, quod ad Ξ 200, p. 193, 11 sqq., Dindorfii et textum et annotationem secuti e codice E edidimus, non solum in hoc codice (f. 3b), sed etiam in D (f. 179b), sed longe peius traditum, et secundum Ludwichium, progr. III,
5p. 22, etiam in cod. Vat. gr. 1320 (hic quidem praemisso Πορφυ‐ ρίου) legitur. Hoc loco ea, quae l. c. Ambrosiano codici prave tribui, afferre sufficiet. Legendum igitur p. 193, 12 ἤγουν σφαιρικήν | 18 καὶ πολλὰ | 21 πολλὰ τέρατα | 22 οὗ γὰρ ἂν ἔλθοι τις τοῦτο ἐπ’ αὐτὸ τὸ τέρας ἴσως ἔχοι | 25 ἔφην | 28 περίστατε 〈an περιίστατε?〉 | 29 ὁ γὰρ
10λόγος 〈sic〉.

1

136(138 Dind)

ad δ 52.

1

.

145

ad ω 208.

1

184-185

 προφασίζεται νόσφιν εἶναι τὴν ναῦν, πρὸς τὸ μὴ καὶ τοὺς ἑταίρους ἐθέλειν ξενίσαι, τὸν δὲ πλοῦν μακρόν τε καὶ ἀναγκαῖον
εἶναι, πρὸς τὸ μὴ κατασχεθῆναι παρ’ αὐτοῦ.7

1

215-216

 εἰ μηδεὶς τῶν γεννωμένων δύναται γνῶναι τὸν πατέρα, πόθεν ἡ γνῶσις τοῖς παισὶ τοῦ πατρός; τὸ γὰρ μήτηρ μέν τέ μέ φησι τοῦ ἔμμεναι, αὐτὰρ ἔγωγε οὐκ οἶδα λόγον μὲν ἔχει ἐπὶ τοῦ Τηλεμάχου· ὅτε γὰρ ὁ πατὴρ ἀπεδήμει, παῖς ἦν ἐπὶ μαζῷ
5(λ 448)· διὸ μόνου τοῦ ὀνόματος παρὰ τῆς μητρὸς γίνεται ἀκροατής, ἀκούων ὅτι τοῦ Ὀδυσσέως ἐστὶ παῖς. εἰ δὲ καθόλου τὸ οὐ γάρ πώ τις ἑὸν γόνον αὐτὸς ἀνέγνω, πόθεν ἡ γνῶσις; ἔδει γὰρ φάναι· ἐγὼ γὰρ οὐκ εἶδον τὸν γεγεννηκότα, ἀλλὰ μὴ καθόλου ποιεῖσθαι τὴν ἀπόφασιν, ὡς μηδενὸς εἰδότος τὸν ἑαυτοῦ πατέρα. ὀρθῶς οὖν ὁ Σέ‐
10λευκος εἴρηκεν, ὅτι δεῖ προσλαβεῖν τὸ εἰ μὴ μήτηρ φαίη τοῦ ἔμμεναι. κἂν γὰρ ἀπῇ ἢ τεθνήκῃ, ἅμα τῷ γενέσθαι τὸν παῖδα ἡ μήτηρ διδάσκει τοῦ πατρὸς τοὔνομα, κἂν περιῇ καὶ παρῇ, ἡ μήτηρ δείκνυσιν, ὅτι τούτου ἐστὶ παῖς· ὥστε τὸ οὐ γάρ πώ τις ἑὸν γόνον αὐτὸς ἀνέγνω προσλαβόντας δεῖ τὸ εἰ μὴ μήτηρ φαίη τοῦ ἔμμεναι δοκιμάζειν, εἰ μὴ
15ὀρθῶς εἴρηται. ἀλλὰ καὶ οὕτως ζητοῦσι, τίς ὁ νοῦς, τοῦ μὲν ξένου ἐρωτήσαντος· ἀλλ’ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον, εἰ δὴ ἐξ αὐτοῖο τόσος πάις εἶς Ὀδυσῆος· αἰνῶς γὰρ κεφαλήν τε καὶ ὄμματα καλὰ ἔοικας
20 κείνῳ, τοῦ δὲ ἀποκρινομένου· τοιγὰρ ἐγώ τοι, ξεῖνε, μάλ’ ἀτρεκέως ἀγορεύσω· μήτηρ μέν τέ μέ φησι τοῦ ἔμμεναι, αὐτὰρ ἔγωγε οὐκ οἶδ’· οὐ γάρ πώ τις ἑὸν γόνον αὐτὸς ἀνέγνω.
25τίς γὰρ ἡ διάνοια τοῦ λέγοντος· οὐδεὶς τὸν πατέρα ἀνεγνώρισεν; οὐ γὰρ αὕτη ἡ ἀκολουθία, ὅτι μὴ περὶ παρόντος ἐστὶν ὁ λόγος, εἰ γνωρίζει τοῦτον, ἀλλὰ περὶ ἀπόντος, περὶ οὗ οὐκ, εἰ μὴ γνωρίζει ἐχρῆν λέγειν,
ἀλλ’ εἰ μὴ πεπίστευκεν; ὁ γὰρ λόγος· εἰπέ μοι, εἰ τοῦ Ὀδυσσέως εἶ παῖς· ὁ δέ φησιν· οὐκ οἶδα· παρὰ γὰρ τῆς μητρὸς ἀκήκοα—Ὀδυσ‐8
30σέως γὰρ εἶναι φησὶ, τοῦ ἀνδρός—· οὐ γὰρ αὐτὸς ἑώρακα. πρὸς δὲ τὸ παρὰ μητρὸς ἤκουσα οὐκ ἔχει λόγον τὸ οὐ γάρ τις δι’ ἑαυτοῦ τὸν πατέρα ἐγνώρισεν. ἔσται οὖν τὸ ἀνέγνω ὡς πρὸς τὴν ἀκοήν, ἐπί‐ στευσε. κἂν οὕτω λαμβάνηται, ἔσται ὁ λόγος· ἡ μήτηρ μὲν ἔφη ἐκείνου εἶναι, ἐγὼ δ’ οὐκ οἶδα· οὐ γάρ τις περὶ τοῦ ἑαυτοῦ πατρὸς τὴν πίστιν
35ἔσχεν. ἐνθάδε δεῖ πάλιν ἀκοῦσαι· εἰ μὴ παρὰ μητρὸς πύθοιτο καὶ σεβα‐ στικῶς δὲ ἐκδέξαιτο τὸν λόγον· οὐδεὶς γὰρ τὸν πατέρα αὑτοῦ ἀνεζήτησε καὶ ἀνηρεύνησεν, ὄντως εἰ εἴη ὁ λεγόμενος, λεγούσῃ δὲ τῇ μητρὶ πᾶς πε‐ πίστευκεν ἄνευ ζητήσεως διὰ τὸ σέβας τὸ πρὸς τοὺς τεκόντας. ..... τινὲς δὲ ταῦτα τὸν Τηλέμαχόν φασι λέγειν, ἐπεὶ μικρὸς
40καταλέλειπται. καὶ τὸ οὐκ οἶδα οὐκ ἀπιστοῦντός ἐστιν, ἀλλ’ αὐτὸν τὸν Ὀδυσσέα φησὶν ἀγνοεῖν οὐχ ἑωρακώς· οὐδὲ γὰρ ἂν δύναιτό τις τοὺς γονέας ἐξ ἑαυτοῦ γνῶναι.9

1

.

238

 scholium Porphyrianum incipiens τοὺς ἑταίρους ἀπὸ τῶν φίλων διαιρεῖ ὁ ποιητὴς κτλ. in Odysseae codicibus, quibus adscriptum est, cum iis quae ad Iliadem Δ 491, p. 77, 8 sqq., edidimus adeo con‐ gruit, ut causa, cur hic repetatur, non adsit. Tantum dico, cum
5Iliadis codicibus, si ab innumeris, quos librarius committere solet, scribendi erroribus discesseris, maxime codici T convenire (p. 43), in quo scholium ad δ 16 legatur; ad α 238 cod. H (f. 4b) verba Ἕκτορι —μενοινᾷς (Il. p. 77, 14—16), καὶ μεταφέρων—ἑταίρους (p. 77, 22—25), διὸ ἐπιζητεῖ κτλ. (p. 78, 8) omittit; E (f. 6b) et D (f. 181b) partem
10tantum scholii habent; hic enim non ultra v. τολύπησεν (sic, p. 77, 29), ille non ultra v. ἕψομαι αὐτός (p. 77, 18) producunt; in utroque eaedem fere quae in cod. H lacunae. Addere tamen h. l. iuvat schol. ex‐ cerptum: ἑταῖροι οἱ προσοικειωθέντες κατὰ φιλίαν, φίλοι δὲ οἱ οἰκεῖοι καὶ
15κατὰ γένος προσήκοντες. ἔται μὲν γὰρ οἱ συνέστιοι, γείτονες δὲ οἱ πλησίον μένοντες. ἑταίρους δὲ λέγει καὶ τοὺς συνδιαίτας καὶ ἐρίηρας ἑταίρους (ι 100) τοὺς διὰ χρείαν φίλους. καὶ συνευωχητὴς μὲν καθὸ λέγει· τοῖος γάρ τοι ἑταῖρος ἐγὼ πατρώιός εἰμι, ὅς τοι νῆα θοήν (β 286). καὶ διακρίνων λέγει· ἢ μετὰ οἷς ἑτάροισι δάμη
20Τρώων ἐνὶ δήμῳ ἠὲ φίλων ἐν χερσίν (α 237)· οὐκ ἂν, φησὶν, ἐλυπήθην, εἰ ἐν τῇ Τροίᾳ ἀπέθανεν μετὰ τῶν ἑταίρων αὐτοῦ πολεμῶν ἢ εἰ κατεργασάμενος τὸν πόλεμον ἐν χερσὶ τῶν οἰκείων ἐτελεύτησεν.

1

255sqq

τὰ ἔπη ταῦτα ὅντινα ἔχει λόγον ἐζητοῦμεν· εἰ γὰρ νῦν ἐλθὼν δόμου ἐν πρώτῃσι θύρῃσι σταίη ἔχων πήληκα καὶ ἀσπίδα καὶ δύο δοῦρε, τοῖος ἐὼν, οἷόν μιν ἐγὼ τὰ πρῶτ’ ἐνόησα10
5 οἴκῳ ἐν ἡμετέρῳ πίνοντά τε τερπόμενόν τε, εἶτα μετ’ ὀλίγον· τοῖος ἐὼν μνηστῆρσιν ὁμιλήσειεν Ὀδυσσεύς, καὶ στῇ ἐν τοῖς μνηστῆρσι τερπόμενος, ἅπαντας ὠκυμόρους γενέσθαι. πῶς γὰρ ἂν ἦν φοβερὸς ὁ εἰς ποτὰ καὶ τέρψιν δείπνων τρέψας τὴν
10διάνοιαν; πῶς δὲ οὐκ ἄτοπον τῷ Μέντῃ μὲν ὡμοιωμένην τὴν Ἀθηνᾶν τῷ Ἀγχιάλου παιδὶ λεληθότως ἀσεβείας κατηγορεῖν τοῦ πατρός; εἰ γὰρ ὁ Ἶλος θεοὺς σεβόμενος τὸ θανάσιμον φάρμακον οὐκ ἔδωκεν, ὁ δοὺς Ἀγχίαλος ὁμολογουμένως ἂν εἴη ἀσεβής. τὸ μὲν πρῶτον ζήτημα οὕτως ἂν λυθείη· εὔχεται γὰρ αὐτὸν ἰδεῖν
15ἐν τοῖς μνηστῆρσιν ἔχοντα πήληκα καὶ ἀσπίδα καὶ δύο δοῦρε, τῇ ἡλικίᾳ καὶ τῇ τοῦ σώματος ῥώμῃ τοῖον ἐόντα, οἷον τὰ πρῶτα ἐνόησα παρὰ τῷ Ἀγχιάλῳ ξενιζόμενον. τὸ δὲ λέγειν πίνοντά τε τερπόμενόν τε οὐ τῆς εὐχῆς ἐστι μέρος, τῆς δὲ πρὸς Ὀδυσσέα ξενίας πατρικῆς ὑπόμνησις. ἐπεὶ γὰρ ὡμοίωται Μέντῃ καὶ ἠρώτηται ὑπὸ Τηλεμάχου· ἠὲ
20νέον μεθέπεις ἢ καὶ πατρώιός ἐσσι ξένος (v. 175); καθόλου δὴ λέγει· ξεῖνοι δ’ ἀλλήλοις πατρώιοι εὐχόμεθ’ εἶναι (v. 187), κατὰ μέρος δὲ ἐξηγεῖται, ὅτι ἐν οἴκῳ ἡμετέρῳ πολλάκις αὐτὸν εἶδον
πίνοντά τε τερπόμενόν τε. τὸ οὖν τοῖος ἐὼν, οἷόν μιν τὰ πρῶτ’ ἐνόησα οἴκῳ ἐν ἡμετέρῳ οὐκ ἔχει ἀναφορὰν πρὸς τὸ πί‐11
25νοντά τε τερπόμενόν τε, ἀλλὰ πρὸς τὸ τῆς ἡλικίας ῥωμαλέον, οἷος ὤφθη ἐλθὼν τότε. καὶ ἔστι τὸ ἑξῆς· εἰ γὰρ νῦν ἐλθὼν δόμου ἐν πρώτῃσι θύρῃσι τοῖος ἐὼν μνηστῆρσιν ὁμιλήσειεν Ὀδυσσεὺς, ἔχων πήληκα καὶ ἀσπίδα καὶ δύο δοῦρε, πάντες κ’ ὠκύμοροι γενοίατο πικρόγαμοί τε. ἐνθάδε μὲν οὖν τοιούτου ὀφθησομένου
30χρεία, ἐγὼ δὲ οἴκῳ τῷ ἡμετέρῳ ἐνόησα πίνοντά τε τερπόμενόν τε. [ἀνωτέρω μὲν γράψαντες λελύκαμεν τὸ πρῶτον ζήτημα τοῦ σταίη ἔχων πήληκα καὶ δύο δοῦρε, ὅπερ ἐστί.] νῦν δὲ σκοπήσωμέν πως καὶ τὸ δεύτερον, τὸ τοῦ παρ’ Ἴλου Μερμερίδαο (v. 259). καί φαμεν οὑτωσὶ λύοντες, ὅτι ἀμφότεροι εἶχον τὸ θανάσιμον φάρμακον,
35ὅ τε Ἶλος καὶ ὁ Ἀγχίαλος, καὶ εἰ ἦν ἀσεβὲς τὸ διδόναι, καὶ ἀσεβὲς ἦν καὶ τὸ κεκτῆσθαι, ἢ οὐδ’ ἀσεβὲς τὸ διδόναι. ἀλλ’ ὁ μὲν Ἶλος οὐκ ἔδωκε τοὺς θεοὺς φάμενος εὐλαβεῖσθαι, ὁ δὲ Ἀγχίαλος δέδωκεν οὐδὲ εὐλαβηθεὶς πρὸς τὴν δόσιν, ὅτι οὐδὲ τὴν κτῆσιν. οὔτ’ οὖν αὐτὸς οὔτε ὁ Ἶλος τοὺς θεοὺς εὐλαβήθησαν; ἀλλ’ ὁ μὲν εἰς τὰς ἑαυτοῦ ἀνάγκας
40οὐκ ᾤετο εἰ ἐκέκτητο ἀσεβεῖν, τὸ δὲ ἄλλοις διδόναι πλημμέλειαν ἔχειν, ὁ δ’ Ἀγχίαλος τὸ δοῦναι Ὀδυσσεῖ φίλῳ ὄντι, ὃν ἴσον ἑαυτῷ τιμᾶν τις ἐχρῆν, οὐκ ᾤετο πλημμελὲς εἶναι. ὧν γὰρ ἡ κτῆσις οὐκ ἄδικος, οὐδὲ ἡ τούτων μετάδοσις πλημμελής, εἰ φίλοι εἶεν οἱ λαμβάνοντες, καὶ ὧν ἡ κτῆσις εἰς τὰς ἀνάγκας οὐκ ἀσεβὴς, τούτων ἡ μετάδοσις τοῖς ἄγαν12
45φίλοις οὐ νεμεσητή. διὸ τῷ μὲν Ἴλῳ οὐ μεταδόντι ἀπολογία, ὅτι μὴ ἄγαν αὐτὸν εἶχε φίλον, τῷ δ’ Ἀγχιάλῳ μεταδιδόντι οὐδεμία ἀσέβεια· φιλέεσκε γὰρ τὸν Ὀδυσσέα αἰνῶς.

1

.

262

 διὰ τί οὐδαμοῦ τῆς ποιήσεως χριστοῖς βέλεσιν εἶπε χρῆσθαι τοὺς πολεμοῦντας, ἀλλ’ οἱ πολλοὶ τῶν τοξευομένων διασώζονται, καὶ τῶν Τρώων καὶ τῶν Ἑλλήνων, ὥσπερ Διομήδης μὲν καὶ τὸν ὦμον (Ε 98) καὶ τὸν πόδα βληθείς (Λ 377), Εὐρύπυλος δὲ τὸν μηρόν (Λ 809),
5Γλαῦκος δὲ τὴν χεῖρα (Μ 387); καὶ διὰ τί ἐν μὲν τῇ Ἰλιάδι οὐδ’ ὅλως τόξῳ χρώμενον ποιεῖ τὸν Ὀδυσσέα, ἀλλ’ ὅτε ἐπὶ τὴν κατασκοπὴν ἐξορμᾷ σὺν Διομήδει, Μηριόνης δ’ Ὀδυσῆι δίδου βιὸν ἠδὲ φαρέτρην (Κ 260), ὡς ἂν μηδὲ τόξον ἔχοντι οἰκεῖον; ἐν μέντοι τῇ Ὀδυσσείᾳ φάρμακον ἀνδροφόνον διζήμενον ἀπελθεῖν πρὸ τοῦ ἀπόπλου
10τοῦ εἰς τὴν Ἴλιον αὐτόν φησιν, ὄφρα οἱ εἴη ἰοὺς χρίεσθαι, καὶ τυχεῖν γε τούτου παρὰ Ἀγχιάλου· ἀλλὰ πατήρ οἱ δῶκεν ἐμός, καὶ [μέντοι ἐν τῇ Ὀδυσσείᾳ] τόξοις χρώμενον ποιεῖ ἐν τῷ ἀπόπλῳ· λέγει γάρ· αὐτίκα καμπύλα τόξα καὶ αἰγανέας δολιχαύλους εἱλόμεθ’ ἐκ νηῶν (ι 156. 57),
15αὐτός τε παρὰ τοῖς Φαίαξιν ὑπάρχων αὐχεῖ ἐφ’ ἑαυτῷ λέγων· εὖ μὲν τόξον οἶδα ἐύξοον ἀμφαφάασθαι, πρῶτός κ’ ἄνδρα βάλοιμι καὶ τὰ ἑξῆς. (θ 215. 16). ῥητέον οὖν, ὅτι ταῦτα πάντα πρὸς κατασκευὴν τοῦ μεγίστου ἀγῶνος τῆς μνηστηροφονίας· αὐτὸς μὲν γυμναζόμενος ἐν τῇ ἐπανόδῳ, ἵνα
20φανῇ τηρήσας τὴν ἰδίαν ἕξιν, αὐχῶν δὲ πάντων προφερέστατος εἶναι τῶν ἀνθρώπων (θ 221), ἵνα μὴ ἐξαίφνης οἰηθῶμεν τοξότην αὐτὸν ἄριστον ἐν τῇ μνηστηροφονίᾳ γενέσθαι. ἀπιθάνου δὲ ὄντος πάντας τοὺς τιτρωσκομένους εἰς ὁτιδηποτοῦν μέρος τοῦ σώματος παραχρῆμα διαφθείρεσθαι, πεφαρμακευμένους προκατασκευάζει τοὺς13
25ὀιστούς, ἵνα τοῦτο συμβαίνῃ λέγειν αὐτῷ· βάλλε τιτυσκόμενος, τοὶ δ’ ἀγχιστῖνοι ἔπιπτον (χ 116). ὅταν οὖν τὰ βέλη πικρά τε καὶ πευκεδανὰ λέγῃ καὶ ἐχεπευκῆ, ἐν τῇ Ἰλιάδι κοινῶς, οὐ πάντως διὰ τὸ φαρμάκῳ κεχρῖσθαι ἀκουστέον (οὐδαμοῦ γὰρ τοῦτο ἐν τῷ Ἰλιακῷ πολέμῳ ἐπεσημήνατο), διὰ δὲ τὸ τὰς ἐξ αὐτῶν πληγὰς ἐπωδύνους
30εἶναι, καθὰ καὶ τὸν πόλεμον πευκεδανὸν ἔφη καταχρηστικῶς, ἐπώδυνον βουλόμενος ἐμφανίσαι· ἠέ ποθι πτολέμοιο μέγα στόμα πευκε‐ δανοῖο (Κ 8). πῶς ἐν μὲν τῇ Ἰλιάδι οὔτε τοὺς ἥρωάς φησι χριστοῖς χρῆσθαι βέ‐ λεσι· τῶν γὰρ τοξευθέντων πολλοὶ σώζονται· οὔτε τὸν Ὀδυσσέα τόξῳ
35χρῆσθαί φησιν; ἀμέλει ἐν τῇ Δολωνείᾳ (v. 260) παρὰ Μηριόνου κίχραται τόξον, καὶ πάλιν· τὸ δ’ οὔποτε δῖος Ὀδυσσεὺς ἐρχόμενος πόλε‐ μόνδε ᾑρεῖτο (φ 38). ἐν δὲ τῇ Ὀδυσσείᾳ καὶ περὶ τῶν χριστῶν ἰῶν φησι, καὶ αὐτίκα καμπύλα τόξα καὶ αἰγανέας δολιχαύλους εἱλόμεθ’ ἐκ νηῶν (ι 156. 57), καὶ εὖ μὲν τόξον οἶδα ἐύξοον
40ἀμφαφάασθαι (θ 215). δῆλον οὖν ὅτι προκατασκευάσματα τῆς μνη‐ στηροκτονίας εἰσὶ καὶ τοῦ λέγειν
ὄφρα μὲν αὐτῷ ἀμύνεσθαι ἔσαν ἰοί, τόφρ’ ὅγε μνηστήρων ἕνα γ’ αἰεὶ ᾧ ἐνὶ οἴκῳ
βάλλε τιτυσκόμενος, τοὶ δ’ ἀγχιστῖνοι ἔπιπτον14
45(χ 116 sqq.)· ἦν γὰρ τὸ βέλος οὐ μόνον διὰ τοῦ σιδήρου, ἀλλὰ καὶ διὰ τοῦ φαρμάκου ἀναιροῦν, ὅθεν οὐδὲ δέονται δευτέρας πληγῆς.

1

263-264

ad v. 255 sqq., p. 12, 16 sqq.; 12, 9 sqq.

1

284sqq

 οὐκ ἀποδέχονταί τινες τῆς Ἀθηνᾶς τὴν ὑποθήκην ἐκπεμ‐ πούσης Τηλέμαχον, ὅτε ἦν ἐν μεγίστοις κινδύνοις ἡ οἰκία, πρὸς τὴν ἄπρακτον ζήτησιν τοῦ πατρός, τῶν μνηστήρων ἑτοίμων ὄντων καὶ βίαν προσφέρειν τῇ Πηνελόπῃ διὰ τὴν πολυχρόνιον μνηστείαν, τῆς δὲ οἰκίας
5οὐκ ἐχούσης τὸν προϊστάμενον ἄνδρα. καὶ ὅμως ὑπαιτίου οὔσης τῆς συμβουλῆς οὐκ ὀκνεῖ ἡ Ἀθηνᾶ λέγειν (v. 279)· σοὶ δ’ αὐτῷ πυκινῶς ὑποθήσομαι, αἴ κε πίθηαι, ἐπαινοῦσα ὡς σοφὴν τὴν τοιαύτην παραίνεσιν. ἢ οὖν δεικτέον τὸ σοφὸν τῆς εἰς ἀποδημίαν ἀποστολῆς, ἢ ἀλόγου οὔσης ὑποθήκης ἄτοπος ὁ
10τοιαῦτα θεοῖς ἀνατιθεὶς νοήματα. φαίνεται τοίνυν Ὅμηρος ἀδύνατον νομίσαι ἄνδρα ὑπὸ γυναικὶ τεθραμ‐ μένον, εἰ καὶ σωφρονεστάτη εἴη, καὶ ἐν οἴκῳ κατακεκλειμένον πλήθει ὑβριστῶν ἀνθρώπων ἐν θεραπαίναις τε ἀσελγέσιν ἐναυξόμενον καὶ νήσῳ μικροπρεπεῖ καὶ ἀβασιλεύτῳ πολὺν χρόνον, κινδύνων τε ξενικῶν μὴ
15εἰληφότα πεῖραν, μηδὲ μετασχόντα ἀηδιῶν καὶ ἀγωνιάσαντα ἐν ὅσαις ἀδη‐ μονίαις γέγονε Τηλέμαχος προσιέναι μέλλων Νέστορι καὶ Μενελάῳ καὶ Ἑλένῃ· φαίνεται οὖν μή τοι ἂν δυνηθῆναι νομίσαι ἀρετῆς ἄλλως τί πως μετασχεῖν. διὸ πρόφασιν μὲν ἔχει ἡ ἀποδημία περὶ ἐξετάσεως τοῦ πα‐ τρός, σκοπὸς δέ ἐστι τῇ συμβουλευούσῃ Ἀθηνᾷ παίδευσις, ἀφ’ ἧς ἤμελλεν
20ἔσεσθαι, ὃ προὔθετο μάλιστα ἡ θεός. καὶ ἐρεῖ (α 93—95)· πέμψω δ’ ἐς Σπάρτην τε καὶ ἐς Πύλον ἠμαθόεντα νόστον πευσόμενον πατρὸς φίλου, ἤν που ἀκούσῃ, ἠδ’ ἵνα μιν κλέος ἐσθλὸν ἐν ἀνθρώποισιν ἔχῃσιν. εἰ μὲν οὖν ἡ πρόφασις ἐξέτασιν εἶχε πατρὸς ἐπανόδου, σκοπὸς δ’ ἦν15
25ταύτης παίδευσις, ἀφ’ ἧς τὸ κλέος ἐν ἀνθρώποισι γίνεται, εἴη ἂν θεία ἡ παραίνεσις καὶ τῇ Ἀθηνᾷ πρέπουσα. μένων δ’ ἐν Ἰθάκῃ ἀπαίδευτος ἢ τῶν μνηστήρων εἴχετο καὶ προὔδωκεν ἂν τὸν οἶκον, ἢ ἐπιτιθέμενος αὐτὸς ἀπώλετο ἄν, μόλις τοῦ Ὀδυσσέως δι’ ὑπερβολὴν φρονήσεως καὶ ἐμπειρίας δυνηθέντος αὐτοῖς δολίως ἐπιθέσθαι, ἄξιός τε οὐκ ἂν τοῦ
30πατρὸς ἐγένετο, μή τοι γε παρὰ τῶν συστρατευσάντων πυθόμενος περὶ τῶν ἐκείνου πράξεων. διὸ καὶ συνεῖναι αὐτῷ ἐλθόντι καὶ φανερῶς συμβουλεύεσθαι κωλυόμενος πεπαίδευται ἤδη, καὶ οἶδε πῶς προσενεχθῇ τῷ πατρὶ ἀφ’ ὧν ἀκήκοε περὶ αὐτοῦ διηγημάτων. τόν τε περὶ τῆς μητρὸς φόβον καὶ ὅλως τὸν περὶ τοῦ οἴκου τὸ
35μέν τι ἡ Πηνελόπη ἐξέλυσεν, ἱκανὴ οὖσα περιγενέσθαι τῷ φρονήματι τῆς τῶν μνηστήρων ἀνοίας, τὸ δέ τι καὶ ἡ Ἀθηνᾶ ἠσφάλισται, τὸν δῆμον ἐπαναστῆσαι συμβουλεύσασα (α 272 sqq.) κατὰ τῶν μνηστήρων διᾶ τῆς κατὰ τὴν ἐκκλησίαν ὧν δρῶσιν εἰς τὴν οἰκίαν μηνύσεως. *** ***** ἐξ οὗ, ὁ γὰρ Αἰγύπτιός φησιν, Ὀδυσσεὺς δῖος ἔβη κοίλῃς
40ἐνὶ νηυσίν, οὐδέποθ’ ἡμετέρη ἀγορὴ γένετ’ οὐδὲ θόωκος (β 27. 28), ὥστε πῶς ἂν ἔλαβέ τις τὸ μέγεθος τῆς τῶν μνηστήρων
ἀδικίας; καὶ δημηγορήσαντος τοῦ Τηλεμάχου τοσαύτη ἐπιστροφὴ γίνεται, ὥστε οἶκτος δ’ ἕλε λαὸν ἅπαντα (β 81), καὶ φοβηθέντας τοὺς μνηστῆρας λέγειν (β 85. 86)·16
45 Τηλέμαχ’ ὑψαγόρη, μένος ἄσχετε, ποῖον ἔειπας ἡμέας αἰσχύνων, ἐθέλεις δέ κε μῶμον ἀνάψαι; καὶ ἄλλους δ’ ἐπὶ τῆς ἐκκλησίας φάναι (β 166 sqq.)·
πολλοῖσι δὲ καὶ ἄλλοισι κακὸν ἔσται, οἳ νεμόμεσθ’ Ἰθάκην εὐδείελον, ἀλλὰ πολὺ πρὶν

1

284sqq

(50)

 φραζώμεσθ’, ὥς κεν καταπαύσομεν, ἠδὲ καὶ αὐτοὶ παυέσθων· καὶ γάρ σφιν ἄφαρ τόδε λώιόν ἐστι. ἡ δὲ πρόφασις ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ῥηθεῖσα τῆς ἀποδημίας οὐδὲν καινοτομεῖ· τί γάρ φησιν; ταῦτα μὲν οὐχ ὑμέας ἔτι λίσσομαι οὐδ’ ἀγορεύω·
55 ἤδη γὰρ τάγ’ ἴσασι θεοὶ καὶ πάντες Ἀχαιοί. ἀλλ’ ἄγε μοι δότε νῆα θοήν (β 210 sqq.). καὶ εἰπὼν τὴν αἰτίαν, δι’ ἣν ἀποπλεῖν μέλλει, ἐπάγει (β 218. 19)· εἰ μέν κε πατρὸς βίοτον καὶ νόστον ἀκούσω, ἦ τ’ ἂν τρυχόμενός περ ἔτι τλαίην ἐνιαυτόν
60καὶ τὰ ἑξῆς. οὕτως τοίνυν ἡ ὑπόθεσις, ὡς καὶ αὐτῶν ἐπὶ συμφέροντι γινομένης τῆς ἀποδημίας, πεπεῖσθαι δοκούντων ὅτι τέθνηκε, καὶ πρῶτον μὲν ὅτι οὐκ ἐπιδημήσει ἐλπιζόντων, ἔπειτα δ’, εἰ καὶ ἐκτελέσειε τὴν ὁδὸν, ὅτι πεισθήσεται ὅτι τέθνηκεν αὐτῷ ὁ πατήρ, πεισθεὶς δὲ τὴν μη‐ τέρα ἐκδώσει, μηδὲν ἐγχειρεῖν ἐποίει τῶν ἀτόπων εἰς τὸν οἶκον. ἔπειτα
65δ’ οὐκ ἦν σκοπὸς βιάσασθαι τὸν γάμον—οἱ γὰρ ἄλλοι ἠμύναντ’ ἂν τὸν βεβιασμένον—, ἀλλ’ ἀποκριθῆναι ὑπὸ τῆς μνηστευομένης τῶν γο‐ νέων αὐτὸς ἕκαστος ἠξίου, ἵν’ οὕτως οἱ λοιποὶ παύσωνται τῆς μνηστείας. πολὺν δὲ χρόνον ἡ ἀποδημία λανθάνει τοὺς μνηστῆρας· αἰσθάνονται γὰρ, ὁπηνίκα Νοήμων ὁ τὴν ναῦν χρήσας Τηλεμάχῳ (β 386) πάρεστιν
70ἐρωτῶν αὐτοὺς περὶ τῆς ἐκείνου ἀπουσίας (δ 630 sqq.), καὶ φοβερὸς
αὐτοῖς ἀποδημήσας γίνεται, ὡς βουλεύσασθαι περὶ τῶν καθ’ ἑαυτοὺς μᾶλλον ἢ περὶ τοῦ γάμου. ὥστε καὶ περιέσπασε μᾶλλον ἡ ἀποδημία εἰς ἄλλα ἀπὸ τῆς κατὰ Πηνελόπην βίας, ἐξεῖλε δὲ καὶ αὐτὸν ἀπὸ τῶν κινδύνων, οὓς πολλάκις ἂν ὑπέστη μετ’ αὐτῶν πάντα χρόνον διατρίβων.17
75ὡς γὰρ τὰ τελευταῖα, ὅτε ἐπανῄει (δ 659 sqq.) τε καὶ ἐπανῆλθεν (π 363 sqq.), ἐπιβουλεύοντες διετέλουν, οὕτως ἂν παρόντι καθ’ ἡμέραν τὴν πεῖραν προλαβόντες ἔδρασαν ἄν τι τῶν ἀνηκέστων. διὰ πάντων οὖν φαίνεται ἡ ἀποδημία ἀναγκαία, καὶ κρείττων καὶ πολλῷ ἀσφαλεστέρα τῆς ἐν Ἰθάκῃ † ἐκδιηγήτου μετὰ τῶν μνηστήρων
80διατριβῆς. τὸ γὰρ λέγειν, ὅτι, ἵνα ἐντύχῃ τῷ πατρὶ κατὰ τοὺς ἀγροὺς, διὰ τοῦτο αὐτὸν ἡ Ἀθηνᾶ ἀποδημῆσαι πεποίηκε, ψεῦδος. καὶ γὰρ καὶ μὴ ἀποδημήσας ὑπερόριος, ἐν δὲ τοῖς ἀγροῖς γενόμενος, ἐνέτυχεν ἂν τῷ πατρί· καὶ οὐχ, ἵνα ἐντύχῃ τῷ Ὀδυσσεῖ, ἀποδημῆσαι αὐτὸν πε‐ ποίηκεν ἡ Ἀθηνᾶ, ἀλλὰ μᾶλλον ἐκ τῆς ἀποδημίας διὰ τοῦτο θᾶττον εἰς
85τὴν πατρίδα ἐπανήγαγεν. ἄτοπος εἶναι δοκεῖ Τηλεμάχου ἡ ἀποδημία, πρῶτον μὲν κίνδυνον προξενοῦσα τῷ νέῳ, δεύτερον ἐπανάστασιν τῶν μνηστήρων ἀπειλοῦσα, τρίτον οὐκ ὠφελοῦσα τὴν ζήτησιν τοῦ πατρός. ἀλλ’ ἔδει τὸν ἐν γυ‐ ναιξὶ τεθραμμένον, λύπαις τεταπεινωμένον, ῥητορειῶν οὐ πεπειρα‐
90μένον οὐδεπώποτε πολύτροπον γενέσθαι παραπλησίως τῷ πατρί, καὶ τοῦτο κερδᾶναι τῇ πλάνῃ καὶ κοινωνεῖν τῷ πατρὶ τῶν κατορθωμάτων ἐν τῇ μνηστηροκτονίᾳ. ἀσφαλίζεται δὲ τὰ κατ’ οἶκον, ἐπαναστήσας πρῶτον μὲν τὸν δῆμον κατὰ τῶν μνηστήρων ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, δεύτερον ταῖς ὑποσχέσεσιν ἀνεξικακεῖν διδάξας τοὺς μνηστῆρας, εἰπὼν καὶ ἀνέρι
95μητέρα δώσω (β 223). ἔτι μάλα καὶ τῆς ἐπιβουλῆς τῶν μνηστήρων ὁ κίνδυνος ἠκόνησεν αὐτοῦ τὴν προθυμίαν.

1

.

285

ad δ 1 sqq.

1

.

327

v. ad v. 332, p. 20, 1 sqq.

1

.

330

ad v. 332, p. 19, 25 sqq.

1

332sqq

αἰτιᾶται ἐκ τῶν ἐπῶν τούτων Δικαίαρχος τὴν παρ’
Ὁμήρῳ Πηνελόπην· ἡ δ’ ὅτε δὴ μνηστῆρας ἀφίκετο δῖα γυναικῶν, στῆ ῥα παρὰ σταθμὸν τέγεος πύκα ποιητοῖο,18
5 ἄντα παρειάων σχομένη λιπαρὰ κρήδεμνα καὶ τὰ ἑξῆς. οὐδαμῶς γὰρ εὔτακτον εἶναί φησι τὴν Πηνελόπην, πρῶτον μὲν ὅτι πρὸς μεθύοντας αὐτὴ παραγίνεται νεανίσκους, ἔπειτα ὅτι τῷ κρηδέμνῳ τὰ κάλλιστα μέρη τοῦ προσώπου καλύψασα τοὺς ὀφθαλμοὺς μόνους ἀπολέλοιπε θεωρεῖσθαι· περίεργος γὰρ ἡ τοιαύτη σχηματοποιία
10καὶ προσποίητος· ἥ τε παράστασις τῶν θεραπαινίδων ἑκάτερθεν εἰς τὸ κατ’ ἐξοχὴν φαίνεσθαι καλὴν οὐκ ἀνεπιτήδευτον ἐπιδείκνυσι. φαμὲν οὖν ὅτι τὸ καθ’ Ὅμηρον ἔθος ἀγνοεῖν ἔοικεν ὁ Δικαίαρχος. σύνηθες γὰρ παρὰ τοῖς ἀρχαίοις τὸ τὰς ἐλευθέρας γυναῖκας εἰς τὰ τῶν ἀνδρῶν εἰσιέναι συμπόσια· μαρτυρία δὲ τούτων ἥ τε παρὰ τοῖς Φαίαξιν
15Ἀρήτη συνευωχουμένη ἥ τε τοῖς τοσούτοις κεκλημένοις εἰς τὸν γάμον δαιτυμόσι καὶ νέοις ἐπελθοῦσι ξένοις τοῖς περὶ τὸν Τηλέμαχον συνεστιω‐ μένη Ἑλένη. σαφῶς δὲ ἐδήλωσεν ὅτι παρθένοις μόνον ἦν αἰσχρὸν τὸ ἥτ’ ἀέκητι φίλων πατρὸς καὶ μητρὸς ἐόντων ἀνδράσι μίσγηται, πρίν γ’ ἀμφαδὸν γάμον ἐλθεῖν
20(ζ 287. 88), ταῖς δὲ γαμηθείσαις μὴ εἶναι αἰσχρόν. ἔθους οὖν ὄντος ταῖς γεγαμημέναις ἀναμίγνυσθαι τοῖς ἀνδράσι καὶ φαίνεσθαι ἐν τοῖς συμ‐ ποσίοις, οὐδὲν ἄτοπον ἐλθεῖν τὴν Πηνελόπην, ἵνα παύσῃ τὸν ᾠδὸν, ὃς Ἀχαιῶν νόστον ἄειδε λυγρόν (α 326). τό τ’ αὐτουργεῖν δὲ ἐλευ‐ θέριον μάλιστα εἶναι ἐδόκει τοῖς παλαιοῖς, ὡς καὶ ἐπὶ πλυνοὺς μὴ
25ὄνειδος εἶναι τὰς τῶν βασιλέων ἀπιέναι θυγατέρας καὶ εἰς ὑδροφορίαν καί τινας τοιαύτας ὡς ἰσοδουλικὰς τὸ νῦν ἀποβεβλημένας διακονίας.
τῇ δὲ Πηνελόπῃ καὶ τὸ παῦσαι ἄλλως οὐκ ἐνῆν τὸν ᾠδὸν, μὴ αὐτῇ δεηθείσῃ καὶ μετὰ δακρύων ἱκετευούσῃ· οὐ γὰρ ἔπεισεν ἂν δι’ ἀγγέλων τοῦτο κελεύουσα. ὥστε ἡ μὲν παρουσία ἐκ τούτων οὐκ ἄτοπος, ἀλλὰ19
30καὶ σωφροσύνην ἐμφαίνουσα· ἀεὶ γὰρ ἐβούλετο ὑπόμνησιν ποιεῖν τοῖς μνηστῆρσιν, ὡς παρὰ γνώμην αὐτῆς ἡ μνηστεία καὶ ὁ γάμος ἀπεχθής, ἡ δὲ τοῦ ἀνδρὸς μνήμη ἀνεξάλειπτος. τὰ γὰρ τῆς ἐπιβουλῆς οὐχ ἡ κλῖμαξ ἡ ἄχρι τοῦ ὑπερῴου διεῖργεν, ἀλλ’ ἕκαστος τῶν μνηστήρων αὐτὸς κριθήσεσθαι νυμφίος ὑπολαμβάνων
35ἐκώλυε τὸν πέλας βίαιόν τι δρᾶν, ἵνα τῶν προκειμένων μὲν αὐτὸς μὴ σφαλῇ, ἐπιεικῆ δὲ πρὸς ἐκείνην ἑαυτὸν ἐπιδείκνυσιν, ἵνα προκριθῇ· ὁ γὰρ σκοπὸς ἦν οὐ τὴν Πηνελόπην ὑβρίσαι, ἀλλὰ νόμῳ λαβεῖν γυναῖκα καὶ κύριον ἁπάντων γενέσθαι τῶν ἐκείνης. πάντες οὖν πάντας διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν φυλάξειν ἔμελλον.
40 τὸ δὲ ἄντα παρειάων σχομένη λιπαρὰ κρήδεμνα οὐκ ἔστι τὸ αὐτὸ τῷ αὐτίκα δ’ ἀργεννῇσι καλυψαμένη ὀθόνῃσιν ὡρμᾶτο (Γ 141. 42)· τὸ δὲ κρήδεμνον οὐκ ἦν προσώπου περίβλημα, ἀλλὰ κεφαλῆς, ὥς πού
45(Ξ 184. 85) φησι κρηδέμνῳ δ’ ἐφύπερθε καλύψατο δῖα θεάων καλῷ νηγατέῳ· λευκὸν δ’ ἦν ἠέλιος ὥς. [ὡς οὖν τὴν ἀπὸ τῆς κεφαλῆς καλύπτραν, ἣν κρήδεμνον ἔφη, ταῖς
χερσὶν ἐφελκυσαμένη τὰ δάκρυα ἀποκαλύπτειν ἐβούλετο καὶ ἀποψᾶν20

1

332sqq

(50)

τῷ κρηδέμνῳ τὰ δάκρυα.] τὸ οὖν ἄντα παρειάων σχομένη λιπαρὰ κρήδεμνα οὐ τὴν περιβάλλουσαν δηλοῖ τὴν κεφαλὴν καὶ τὰς παρειὰς, μόνους τοὺς ὀφθαλμοὺς δεικνῦσαν, ἀλλὰ τὴν ἐφελκύσασαν ἀπὸ τῆς κε‐ φαλῆς τὸ κρήδεμνον καὶ γυμνώσασαν μὲν τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπον δείξασαν, κρατοῦσαν δὲ ἐν ταῖς χερσὶ πρὸ τῶν παρειῶν τὰ δάκρυα,
55ὥσπερ ὁ Τηλέμαχος δακρύων τὴν χλαῖναν πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἀνίσχει (δ 115. 154)· διόπερ ἡ μὲν σχομένη εἴρηται, ὅτι ἑλκύσασα πρὸ ὀφθαλμῶν εἶχεν, ὁ δὲ ἀνασχεῖν, ὅτι κάτωθεν ἐπάρας πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἐποίησεν. εἰ δὲ καὶ καλύπτει τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπον, αἰδουμένη κλαίειν ἐπὶ τῶν παρόντων τοῦτο ποιεῖ, οὐχ ἑταιρίζουσα διὰ τῆς ἐπιτη‐
60δευτῆς προαιρέσεως. καὶ Ὀδυσσεὺς πορφύρεον μέγα φᾶρος ἑλὼν χερσὶ στιβαρῇσι κὰκ κεφαλῆς εἴρυσε, κάλυψε δὲ καλὰ πρόσωπα· αἴδετο γὰρ Φαίηκας ὑπ’ ὀφρύσι δάκρυα λείβων (θ 84 sqq.), καὶ παυσαμένου μὲν τοῦ ᾠδοῦ
65 δάκρυ’ ὀμορξάμενος κεφαλῆς ἀπὸ φᾶρος ἕλεσκεν, αὐτὰρ ὅτ’ ἂψ ἄρχοιτο καὶ ὀτρύνειαν ἀείδειν, ἂψ Ὀδυσεὺς κατὰ κρᾶτα καλυψάμενος γοάασκεν. εἰ δὴ Ὀδυσσεὺς ἀνὴρ ὢν ᾐδεῖτο κλαίων φαίνεσθαι ἐν συμποσίῳ καὶ τὴν κεφαλὴν ἐκάλυπτε καὶ τὸ πρόσωπον, πῶς οὐκ ἔτι μᾶλλον ἡ παρ’ αὐτοῦ
70παιδευθεῖσα κρύπτειν ἐν συμποσίοις τὰ δάκρυα αἰσχύνεται ἐπὶ ἀνδρῶν
οὐ σφόδρα τῶν καθεστηκότων; ἥ τε τῶν θεραπαινίδων παράστασις ἦν μὲν ἐξ ἔθους ταῖς παλαιαῖς, ἐξαιρεῖ δὲ τὴν Πηνελόπην τῆς βλασφημίας ἡ προσθήκη· οὐ γὰρ ἐξ ἐκείνων αὐτῇ ἕπονται τῶν μεγίστων παιδισκῶν, αἳ πᾶσαι ἀναιδείης ἐπέ‐21
75βησαν (χ 424), ἀλλ’ ἀμφίπολος αὐτῇ κεδνὴ ἑκάτερθε παρέστη, τουτέστι σώφρων. τῇ οὖν περὶ τὰς θεραπαινίδας κοσμιότητι τὸ τῆς Πηνελόπης εἶδος διασαφεῖται.

1

.

334

ad v. 332 sqq., p. 21, 1. 19.

1

.

354

v. ad v. 368 sqq.

1

.

365

 ὅτι ἐντεῦθεν λαβὼν Ἡσίοδος (fr. 236 Fl.) καὶ τὰ Μέγαρα τὴν χώραν σκιόεντα ἔφη, ὁ Πορφύριος δηλοῖ.

1

368sqq

 ἄτοπον γὰρ τὸν μὴ δυνάμενον τὰς πράξεις τῶν μνηστήρων κωλύειν ἀποτόμως τούτοις ἐπιτιμᾶν ......

1

378sqq

 καὶ πῶς οὐκ ἄλογον μὴ συμμαχεῖσθαι τὸν Τηλέμαχον ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων; ἢ ὅτι ἐμφυλίους οὐ ῥᾴδιον ἦν πολέμους ἀνελέσθαι, ἢ ὅτι μεγάλῳ πολέμῳ τῆς Ἑλλάδος καμούσης ἔναγχος ὀκνηροτέρους εἶναι τοὺς πολλοὺς εἰς τὴν βοήθειαν συνέβη.

1

389sqq

 πῶς Ἀντινόου εἰπόντος (v. 386. 87)· μή σέ γ’ ἐν ἀμφιάλῳ Ἰθάκῃ βασιλῆα Κρονίων ποιήσειεν, ὅ τοι γενεῇ πατρώιόν ἐστιν, Τηλέμαχος ὥσπερ τὸ ἐναντίον ἀκούσας φησί·22
5 καί κεν τοῦτ’ ἐθέλοιμι Διός γε διδόντος ἀρέσθαι; εἰ μὲν γὰρ εἰρήκεσαν· βασιλῆά σε ποιήσειαν οἱ θεοί, ἀκόλουθον ἦν φάναι· καί κεν τοῦτ’ ἐθέλοιμι, ὡς καὶ αὐτοῦ ἐθέλοντος τὸν Δία δῆθεν πιστεῦσαι αὐτῷ τὴν βασιλείαν καὶ συνευχομένου, τῷ φαμένῳ δέ· μὴ ποιήσειέ σε μηδὲ δοίη σοι ὁ θεὸς τὴν βασιλείαν, ἀκόλουθον ἦν φάναι
10ὅτι οὐκ ἂν τοῦτο ἐθέλοι, ἀλλὰ τοὐναντίον ὅτι βασιλεῦσαι εὔχεται· ᾧπερ τί παραστῆσαι βούλεται ὁ Τηλέμαχος; ῥητέον οὖν ὅτι ἐστὶ τὸ τοῦτο δεικτικόν, καὶ οὐ κοινῶς ἐπὶ τὸ προειρημένον ὑπὸ τοῦ Ἀντινόου ἀναφέρεται, ἀλλ’ ὅτι ἡ περίοδος τοῦ λόγου ἀνέστραπται. ἔστι γὰρ αὕτη· οὐ μὲν γάρ τι κακὸν βασι‐
15λευέμεν, αἶψά τέ οἱ δῶ ἀφνειὸν πέλεται καὶ τιμηέστερος αὐτός· καί κεν τοῦτ’ ἐθέλοιμι Διός γε διδόντος ἀρέσθαι· ἢ φὴς τοῦτο κάκιστον ἐν ἀνθρώποισι τετύχθαι; ἐπεὶ γὰρ ὡς ἐν
εὐχῇ προήγαγε τὸν λόγον Ἀντίνους· μή σέ γ’ ἐν ἀμφιάλῳ Ἰθάκῃ βασιλῆα Κρονίων23
20 ποιήσειεν, ἀπευχόμενος διὰ τὸ μῖσος τὴν τεῦξιν τῆς ἀρχῆς, Τηλέμαχος δὲ οὐχ ὡς ἐχθροῦ προσποιεῖται τὴν ἀπευχὴν τοῦ ἀγαθοῦ, ἀλλ’ ὡς φίλου ὄντος ἀπευχὴν τινὸς κακοῦ, οὐκ ἐλέγχων ὅτι ἐξ ἀπεχθείας πεποίηται τὴν τοῦ ἀγαθοῦ ἀπευχὴν ὁ Ἀντίνους, προσποιούμενος δὲ ὡς ἀπὸ φίλου γε‐
25νέσθαι κακοῦ παραίτησιν, δι’ εὐχῆς διορθοῦσθαι προαιρεῖται, ὅτι καὶ μὴν τοῦτο ἐθέλει Διός γε διδόντος ἀρέσθαι, τὸ βασιλεῦσαι δηλονότι, ὃ σύ μοι ἀπηύξω κηδόμενος ἴσως ἐμοῦ· ἐπερωτᾷ δέ· ἢ φὴς τοῦτο κάκιστον ἐν ἀνθρώποισι τετύχθαι; καὶ ἐπάγει· καὶ μὴν οὐκ ἔστι κακόν· οὐ μὲν γάρ τι κακὸν βασι‐
30λευέμεν. διὰ τί δέ;
αἶψά τέ οἱ δῶ ἀφνειὸν πέλεται καὶ τιμηέστερος αὐτός. εἶτα περὶ μὲν τῆς βασιλείας φησὶ μὴ ἀμφισβητεῖν, περὶ μέντοι τοῦ κρατεῖν τοῦ ἑαυτοῦ οἴκου·
35 ἀλλ’ ἤτοι βασιλῆες Ἀχαιῶν εἰσι καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἐν ἀμφιάλῳ Ἰθάκῃ νέοι ἠδὲ παλαιοί· τῶν κέν τις τόδ’ ἔχῃσιν, ἐπεὶ θάνε δῖος Ὀδυσσεύς, ὡς τῆς βασιλείας μετὰ τὸ ἀποθανεῖν τὸν βασιλέα ἐπὶ τῇ τύχῃ κειμένης, τῶν δὲ κτημάτων ὧν δέδωκεν ὁ βασιλεὺς ὀφείλοντα κύριον εἶναι ᾧ
40δέδωκε. πᾶς οὖν ὁ λόγος ῥητορικὸς καὶ ἐνθυμηματικός· διὸ καὶ τῆς περιόδου ἀνεστραμμένης προενήνεκται.

1

.

392

ad v. 389 sqq., p. 24, 11 sqq.

2

.

1

Ἠὼς διάφορα σημαίνει· τήν τε γὰρ σωματοειδῆ θεόν, διὰ τοῦ
φάναι τὸν ποιητὴν Ἠὼς δ’ ἐκ λεχέων παρ’ ἀγαυοῦ Τιθωνοῖο ὤρνυθ’, ἵν’ ἀθανάτοισι φόως φέροι ἠδὲ βροτοῖσι24
5(Λ 1. 2), καὶ τὸν ὄρθρον φερωνύμως κληθέντα ἀπὸ τοῦ ὀρθοῦσθαι ἡμᾶς ἀπὸ τῆς κοίτης καὶ περὶ τὰ οἰκεῖα τρέπεσθαι ἔργα, ὡς ὅταν φησὶν ἠὼς μὲν κροκόπεπλος ἐκίδνατο πᾶσαν ἐπ’ αἶαν (Θ 1), καὶ τὸ ἀπὸ πρωΐας μέχρις ὥρας ἕκτης διάστημα, ὡς τὸ ὄφρα μὲν ἠὼς ἦν καὶ ἀέξετο ἱερὸν ἦμαρ (Θ 66),
10καὶ τὴν ὅλην ἡμέραν, καθ’ ὃ σημαινόμενον ἡμέρα νοεῖται ὁ ἀπὸ ἀνα‐ τολῆς τοῦ ἡλίου δρόμος μέχρι δύσεως, ὁπότε τὴν ὑπὲρ ἡμᾶς ποιεῖται φορὰν ὁ θεὸς οὗτος, τὸ παρ’ ἡμᾶς διεξιὼν ἡμισφαίριον, ὡς τὸ οἵ ῥ’ ἐξ Ἀσκανίης ἐριβώλακος ἦλθον ἀμοιβὴ ἠοῖ τῇ προτέρῃ, τότε δὲ Ζεὺς ὦρσε μάχεσθαι
15(Ν 793), καὶ ἤματι τῷ προτέρῳ, ὅτ’ ἐμαίνετο φαίδιμος Ἕκτωρ (Φ 5), καὶ τὸ συναμφότερον ἡμέραν τε καὶ νύκτα, καθ’ ὃ σημαινόμενον καὶ παρὰ τοῖς μαθηματικοῖς νοεῖται, ὡς τὸ
ἠὼς δέ μοί ἐστιν
20 ἥδε δυωδεκάτη, ὅτ’ ἐς Ἴλιον εἰλήλουθα (Φ 80), καὶ τὴν ἡλίου πάροδον καὶ τὸν τόπον ὅθεν ἀνατέλλει ὁ ἥλιος κατὰ Ἀρίσταρχον· ὦ φίλοι, οὐ γὰρ ἴδμεν ὅπῃ ζόφος οὐδ’ ὅπῃ ἠὼς, οὐδ’ ὅπῃ ἠέλιος φαεσίμβροτος εἶς’ ὑπὸ γαῖαν,
25οὐδ’ ὅπῃ ἀννεῖται (κ 190 sqq.)·
νῦν γὰρ, καθά φησιν ὁ Κράτης, τῶν τεσσάρων τοῦ κόσμου μέμνηται μερῶν, ἄρκτου, μεσημβρίας, ἀνατολῆς καὶ δύσεως, ἅπερ ἀλλήλοις ἐξ ἀντιθέτου ἀντίκειται, ἡ μὲν ἄρκτος τῇ μεσημβρίᾳ, ἡ δὲ ἀνατολὴ τῇ δύσει.25

2

.

37

 διὰ τί δὲ τῷ προτέρῳ τὸ σκῆπτρον οὐκ ἐνέθηκε; διότι ὁ μὲν ἐρωτᾷ, ὁ δὲ δημηγορεῖν ἐθέλει, ἄλλως τε καὶ βασιλέως υἱὸς ὤν.

2

.

51

 ἑκατὸν δέκα καὶ ὀκτὼ σχεδὸν τῶν ἁπάντων ὄντων μνηστήρων, ἀπὸ τούτων δὲ ἐκ τῆς Ἰθάκης δυοκαίδεκα πάντες ἄριστοι ῥη‐ θέντων (π 251), ζητεῖ Ἡρακλείδης, πῶς ὁ Τηλέμαχος κατασμικρύνει ἐν τῇ δημηγορίᾳ, συστέλλων τὸ πλῆθος εἰς μόνους τοὺς Ἰθακησίους.
5τί γάρ φησι; μητέρι μοι μνηστῆρες ἐπέχραον οὐκ ἐθελούσῃ, τῶν ἀνδρῶν φίλοι υἷες, οἳ ἐνθάδε γ’ εἰσὶν ἄριστοι· τὸ γὰρ πολὺ φορτίον τῆς μνηστείας περιῄρηκε, συστείλας τὸ πλῆθος εἰς τοὺς ἐνθάδε, [τοὺς] ὄντας ἐλάχιστον μέρος τοῦ παντὸς πλήθους. φαίη δ’ ἄν τις ἐν Ἰθάκῃ δημηγοροῦντα τὸν Τηλέμαχον τῶν ἐξ Ἰθάκης εἰκότως κατ‐
10ηγορεῖν· κατηγορηθέντων δὲ καὶ τῶν ἄλλων, ἀπολογία μᾶλλον ἦν τοῖς πατράσι τῶν Ἰθακησίων, ὅτι οὐχ οἱ ἡμέτεροι μόνον ἀλλὰ καὶ ἄλλοι, καὶ δεῖ πρότερον ἐκείνους κωλύειν πλείους ὄντας· τοῖς γὰρ πολλοῖς ἀκολουθήσειν καὶ τοὺς ἐλάττους. εἰ γὰρ ἁπλῶς ἔφη· μητέρι μοι μνηστῆρες ἐπέχραον οὐκ ἐθελούσῃ, κοινῶς ἂν κατηγόρησεν ἀλλο‐
15δαπῶν καὶ ξένων ἐν ἀλλοτρίοις ἀκροαταῖς· ἡ δὲ ἐπαγωγὴ ἡ τῶν ἀν‐ δρῶν φίλοι υἷες, οἳ ἐνθάδε εἰσὶν ἄριστοι, ἴδιον τὸ ἀδίκημα ἐποίησεν, ὡς καὶ τῶν ἄλλων τούτοις ἀκολουθησάντων, ὅτι τῶν ἀρίστων ἐν Ἰθάκῃ ἦσαν παῖδες οἱ Ἰθακήσιοι μνηστῆρες. ὡς ἂν οὖν ἡγεμόσιν οἱ
ἄλλοι εἵποντο· ἐν πᾶσι γὰρ τὸ ἡγεμονοῦν ὀλιγώτερον τῶν ἀρχομένων,26
20καὶ τῷ ἡγεμονοῦντι, κἂν [τὸ] ὀλίγιστον ᾖ, πείθεται τὸ ἄλλο πλῆθος εἴς τε τὰς ἐπιθέσεις καὶ τὰς ἀποχὰς τῶν πραττομένων.

2

.

52

δ 1.

2

63sqq

 αἰτιᾶται ὁ Ἡρακλείδης καὶ τὸ τῆς Τηλεμάχου δημη‐ γορίας ἀνοικονόμητον. δέον γὰρ, φησὶν, ἀξιοῦν καὶ ἱκετεύειν συνάρασθαι αὐτῷ πρὸς τὴν τῶν μνηστήρων τοῦ οἴκου ἀπαλλαγήν, ὁ δὲ ἐπιπλήσσει, λέγων οὐ γὰρ ἔτ’ ἀνσχετὰ ἔργα τετεύχαται οὐδέ τι καλῶς
5οἶκος ἐμὸς διόλωλε, καὶ τὸ ὅτι [εἰ] μὴ πάρεστιν ὁ πατὴρ ταῦτα πάσχειν ἐπανατεινόμενος· οὐ γὰρ ἔστ’ ἀνὴρ οἷος Ὀδυσσεὺς ἔσκεν ἀρὴν ἀπὸ οἴκου ἀμῦναι, ἡμεῖς δ’ οὔ νύ τοι τοῖοι ἀμυ‐ νέμεν (v. 58 sqq.), καὶ, ἔτι πικροτέρου πρὸς τοὺς Ἰθακησίους ὄντος τοῦ λόγου, καὶ τὴν ἀπειλήν· ἄλλους τ’ αἰδέσθητε, φησὶ (v. 65 sq.),
10περικτίονας ἀνθρώπους, θεῶν δ’ ὑποδείσατε μῆνιν. ἀγνοεῖ δὲ ὁ κατήγορος τὴν δύναμιν τῆς δημηγορίας. συμπλέκεται γὰρ βασιλικὸν φρόνημα δεήσει καὶ ἱκεσίᾳ. καὶ ἔστιν οὐχ ἁπλῶς ὁ λόγος ἀτυχοῦντος, ἵνα δέησις ᾖ μόνη, ἀλλὰ βασιλέως ἀτυχοῦντός τε ἅμα καὶ ἀδικουμένου ὑφ’ ὧν ἥκιστα ἐχρῆν. ὁ δὲ λόγος πρὸς τοὺς ἀδικοῦντας·
15διὸ ἡ μὲν παρρησία τῆς ἐπιπλήξεως βασιλική, ἡ δὲ δέησις—παραμέ‐ μικται γὰρ καὶ δέησις—οἰκεία τῷ δυστυχοῦντι· λίσσομαι ἠμὲν
Ζηνὸς Ὀλυμπίου ἠδὲ Θέμιστος, σχέσθε φίλοι καί μ’ οἶον ἐάσατε πένθει λυγρῷ τείρεσθαι καὶ τὰ ἑξῆς· βαρύτης μὲν γὰρ ὀνειδίζειν μὲν ἃ πάσχει, ἱκετεύειν δὲ συγχωρεῖσθαι αὐτῷ πενθεῖν τὸν27
20πατέρα, ὃν πάντας μὲν ἔδει ποθοῦντας δακρύειν· αὐτὸς δὲ ἐν ἱκετηρίᾳ τίθεται τὸ κἂν μόνῳ αὐτῷ συγχωρηθῆναι τὸ πένθος. καὶ εὐθὺς ἀπο‐ λογισμὸς περιδέξιος ἐφ’ οἷς δρῶσι παραδόξως· εἰ μή πού τι πατὴρ ἐμὸς ἐσθλὸς Ὀδυσσεὺς δυσμενέων κάκ’ ἔρεξεν εὐκνήμιδας Ἀχαιούς (v. 71 sq.), καὶ ἐχθρὸν τιμωρούμενοι ἐμὲ δι’ ἐκεῖνον ἀμεί‐
25βεσθε. συμπλέκει δὲ τοὺς Ἰθακησίους τῇ ἀδικίᾳ τῶν μνηστήρων, καίπερ κατ’ ἀρχὰς χωρίσας τοὺς μνηστῆρας ἀπ’ αὐτῶν, κατ’ ἰδίαν τούτων κατηγορῶν· μητέρι μοι μνηστῆρες ἐπέχραον, τῶν ἀνδρῶν φίλοι [μοι] υἷες, οἳ ἐνθάδε γ’ εἰσὶν ἄριστοι, οἳ πατρὸς μὲν ἐς οἶκον ἀπερρίγασι νέεσθαι, οἳ δ’ εἰς ἡμετέρου πωλεύμενοι καὶ
30τὰ ἑξῆς (v. 50 sqq.). ἐκθεὶς γὰρ ταῦτα περὶ ἐκείνων, μετὰ τὴν διή‐ γησιν καὶ ἐπίδειξιν τοῦ ὅτι παῖδές εἰσι τῶν ἐν Ἰθάκῃ ἀρίστων ἀκόλουθον τὸ τῆς κοινοποιίας ἐπήγαγε· νεμεσσήθητε καὶ αὐτοὶ ἄλλους τ’ αἰδέσθητε, θεῶν δ’ ὑποδείσατε μῆνιν, σχέσθε φίλοι. τίς οὖν ἡ τούτων ἀδικία; οὐ μόνον ὅτι οὐκ ἀμύνονται, ἀλλὰ καὶ τούτους
35ὀτρύνοντες (v. 74). πῶς οὖν ὀτρύνουσιν; ὅτι [εἰ] παῖδας ὄντας αὐτῶν οὐκ ἐπέχουσιν· οὓς γὰρ αὐτός τις κωλύειν δυνάμενος διὰ τὸ
εἶναι κύριος ἐᾷ πλημμελεῖν, αὐτὸς ἂν εἴη ὁ δοὺς τὴν ἐξουσίαν τῆς ἀδικίας. καὶ πάλιν χωρίσας ἀπ’ αὐτῶν τοὺς μνηστῆρας ἐμοὶ δέ κε κέρδιον εἴη, φησὶν, ὑμέας ἐσθέμεναι (v. 74 sqq.). διὰ τί; παρ’28
40ὑμῶν μὲν γὰρ ἔστιν ἀπολαβεῖν, παρὰ δὲ τούτων οὐκέτι· εἶτα πάλιν κοινῇ· νῦν δέ μοι ἀπρήκτους ὀδύνας ἐμβάλλετε θυμῷ (v. 79). τῷ μεταξὺ διαιρεῖν τε καὶ κοινοποιεῖν τὸ ἀδίκημα καὶ παρρησίᾳ κέχρηται βασιλικῇ καὶ δεήσει πάλιν ταπεινὰ πράττοντος, καὶ ποτὲ μὲν τὸ δίκαιον ὑπομιμνήσκει καὶ νέμεσιν, ποτὲ δ’ αὖ καὶ αἰσχύνην τῶν ἄλλων ἀν‐
45θρώπων καὶ τὴν παρὰ θεῶν μῆνιν καὶ τὴν τοῦ πατρός. διὰ πάντων γοῦν τούτων μικτήν τε ὁμοῦ καὶ ποικιλίας πλήρη ποιήσας τὴν δημη‐ γορίαν δεινοῦ ῥήτορος δυνάμει κεχρημένος φαίνεται.

2

.

67

 τινὲς τὸ ἀγασσάμενοι ἀντὶ τοῦ μεμψάμενοι ἐκλαμβάνουσιν. οὐκ ἔστι δέ, ἀλλὰ σημαίνει τὸ ἐκπλαγῆναι ἐπί τινι μεγάλῳ παρανο‐ μήματι, ἀπὸ τῆς ἄγαν καὶ τῆς ἄγης· ἄγη μ’ ἔχει (γ 227)· ὅθεν καὶ ἀγηνορίη ἡ ἄγαν † ἐπιτρισαμένη ἠνορέη. καὶ ἔστιν ἄγαν ἐκπλαγέντες
5ἐπὶ τοῖς ἀδικήμασιν.

2

.

70

ad v. 63 sqq., p. 28, 1 sqq.

2

74-75

ad v. 63 sqq., p. 28, 18.29

2

.

152

 fragmentum quaestionis Vaticanae ιζʹ a codice T h. l. (p. 20) servatum ad Iliad. p. 320, 20 sqq. edidimus. Ex eodem fonte pendere videtur schol. S Dind. (c. 1. ὄσσοντο δ’ ὄλεθρον): προεμαν‐ τεύοντο, προεδήλουν αὐτοῖς ἀπώλειαν (cf. Iliad. p. 321 β 5).

2

.

165

 ἐγγὺς ἐών. ἀλλὰ μὴν ἐν Ὠγυγίᾳ ἐστίν, ὥστε οὐκ ἐγγύς ἐστιν. λύοιτο δ’ ἂν ἐκ τῆς λέξεως· τὸ γὰρ ἐγγύς καὶ ἐπὶ χρόνου καὶ ἐπὶ τόπου τάσσεται· νῦν οὖν ἐπὶ χρόνου παρείληπται. τὸ ἐγγύς οὐ τοπικὸν νῦν ἀλλὰ χρονικόν· ἐν Ὠγυγίᾳ γὰρ νήσῳ
5ἦν. λύσις δὲ τοῦτο τοῦ ἀποροῦντος εἰς τὸ ἐγγύς· τάσσεται γὰρ τοῦτο καὶ ἐπὶ χρόνου καὶ ἐπὶ τόπου.

2

.

169

editum ad Iliad. p. 332, 12 sqq.

2

.

315

 scholium e quaest. Vaticana ie41 excerptum, quod ad Iliad. p. 308, 16 sqq. commemoravimus, non solum inter scholia E (f. 19b), sed etiam D (f. 193a) legitur. Utrumque prae iis, quae meliores se‐ cuti codices ibi edidimus, ita sordet, ut non sit cur h. l. in medium
5prodeat.

2

318sqq

 τὸ ἑξῆς· εἶμι μὲν ἔμπορος, ὅ ἐστιν ἐπιβάτης ἐπὶ νεὼς ἀλλοτρίας. ἔμπορος· τὸν ἐπ’ ἀλλοτρίας νεὼς πλέοντα ἐπιβάτην οὕτως εἴρηκεν, ὡς καὶ ἀλλαχοῦ· ἔμπορος εἰλήλουθας νηὸς ἐπ’ ἀλλο‐ τρίης (ω 300).
5 ἀντὶ ναυκλήρου δι’ ὑμᾶς ἐπιβάτης ἐσόμενος τοὺς κατηναλωκότας μου τὸν πλοῦτον, διὰ τὰ ἄνω· ἢ οὐχ ἅλις, ὡς τὸ πάροιθεν ἐκεί‐ ρετε πολλά (v. 312). οὐ μέντοι ὁ ἔμπορος ἀπὸ τοῦ πορίζειν πεποίηται παρ’ Ὁμήρῳ, ἀλλ’ ἀπὸ τοῦ πόρου, τουτέστι τῆς πορείας. τὸν δὲ πόρον κυρίως ἐπὶ
10τοῦ ὕδατος, λέγων Θρύον Ἀλφειοῖο πόρον (Β 592) καὶ ἀλλ’ ὅτε δὴ πόρον ἷξον ἐυρρεῖος ποταμοῖο (Ξ 433), τὴν διάβασιν τὴν διὰ
τοῦ ὑγροῦ. ὡς οὖν τὸ μὴ ἐν ἰδίῳ οἴκῳ γαμεῖν, ἀλλ’ ἐν ἀλλοτρίῳ, ἐγγαμεῖν λέγουσιν, οὕτως τῷ ἐπ’ ἀλλοτρίας νεὼς τὸν πλοῦν ποιεῖσθαι καὶ ἐμπορεύεσθαι καλεῖται ἔμπορος ὁ τοιοῦτος.30
15 ἐπήβολος ἐκ τοῦ βάλλω, τὸ ἐπιτυγχάνω, ἐξ οὗ καὶ τὸ βουλή, οἱονεὶ βολή τις οὖσα, ὅθεν ἔφη· σῇ δ’ ἥλω βουλῇ πόλις Πριά‐ μοιο ἄνακτος (χ 230), ὡς εἰ ἔφη· τοῖς σοῖς ὅπλοις ἢ τοῖς σοῖς τόξοις ἢ βέλεσιν. λύσεις ἐντεῦθεν καὶ τὸ ἡ δὲ Φερὰς ἐπέβαλλεν ἐπειγομένη
20Διὸς οὔρῳ (ο 297)· μετῆκται γὰρ ἀπὸ τῶν πόρρω τὴν ἐπιβολὴν ποιουμένων· ἡ ναῦς οὖν ἐπιβολὴν ἐποιεῖτο ὥστε τυχεῖν τῶν Φερῶν. χρῶνται δὲ ταύτῃ τῇ λέξει καὶ οἱ μεθ’ Ὅμηρον· Ἄρχιππος· νῦν δ’ ὡς ἐγενόμην χρημάτων ἐπήβολος, ἀντὶ τοῦ ἐπιτυχὴς καὶ κύριος. τί οὖν αἱ λέξεις σημαίνουσι δεδήλωται. τὸ δὲ ὥς νύ που
25ὔμμιν ἐείσατο κέρδιον εἶναι σὺν βαρύτητι εἴρηται, λέγοντος τοῦ Τηλεμάχου, ὅτι ἐν ἀλλοτρίῃ πλευσοῦμαι νηί· οὐ γάρ εἰμι, φησὶν, ἐπι‐ τυχὴς ἰδίας νεὼς οὐδὲ κέκτημαι οἰκείους ἐρέτας· τοῦτο γὰρ ὑμῖν ὠφελι‐ μώτατον εἶναι ἐφάνη, τουτέστι τὸ ἐμὲ μὴ ἔχειν ἰδίαν ναῦν ἀλλ’ ἔμ‐ πορον πλεῖν. ἀναφέρει δὲ εἰς ἐκεῖνο, ὅτι εἰς πενίαν αὐτὸν κατέστησαν.
30προεῖπε γάρ· Ἀντίνο’, οὔπως ἔστιν ὑπερφιάλοισι μεθ’ ὑμῖν δαίνυσθαί τ’ ἀκέοντα καὶ εὐφραίνεσθαι ἕκηλον. ἢ οὐχ ἅλις, ὡς τὸ πάροιθεν ἐκείρετε πολλὰ καὶ ἐσθλὰ κτήματ’ ἐμὰ μνηστῆρες, ἐγὼ δ’ ἔτι νήπιος ἦα;
35ἔστιν οὖν δυνάμει τὸ νόημα· ἀντὶ τοῦ ναυκλήρου δι’ ὑμᾶς ἐπιβάτης γέγονα, τοὺς τὰ ἐμὰ κατηναλωκότας.
ἐπήβολος. Ἀττικὴν εἶναί φησι τὴν λέξιν ὁ Πορφύριος. δηλοῖ δὲ τὸ ἐπιτυχὲς καὶ ἐγκρατές, ἀπὸ τοῦ βάλλειν, τοῦ σκοποῦ τυγ‐ χάνειν.31

2

.

434

*ἠῶ τὴν ὀρθρινὴν ὥραν τὴν μεταξὺ νυκτὸς καὶ ἡλίου ἀνατολῆς.

3

.

20

 Ἐναντίον ἐστὶ τοῦτο τῷ ἴσκε ψεύδεα πολλὰ λέγων ἐτύ‐ μοισιν ὅμοια (τ 203)· καὶ γὰρ πεπνυμένος ὑπόκειται. ἡ δὲ λύσις ἐκ τοῦ καιροῦ· τὸ γὰρ κατὰ καιρὸν κατεπείγοντα ψεύδεσθαι, τοῦτο φρό‐ νησιν εἶναι φασίν.
5 καὶ πῶς ὁ πεπνυμένος καὶ συνετὸς Ὀδυσσεὺς ἴσκεν ψεύδεα πολλὰ λέγων; ἀλλὰ τὸ πρὸς μηδὲν κατεπεῖγον ψεύδεσθαι, τοῦτο κο‐ μιδῇ νηπίου ἀνδρός.

3

.

23

οὐδέ τί πω μύθοισι πεπείρημαι. καὶ πῶς ἐν τοῖς Ἰθα‐
κησίοις οὕτως ἐπαρρησιάσατο; ἀλλ’ ἐκείνοις μὲν συνανατραφεὶς, ἔτι δὲ καὶ κινηθεὶς πρὸς ὀργὴν ἱκανῶς παρρησιάζεται, Νέστορα δὲ συνέσει πανταχοῦ κηρυττόμενον ἀκούων εἰκότως αὐτὸν εὐλαβεῖται.32

3

.

43

 πῶς ὁ μὲν Τηλέμαχός φησιν (v. 24) αἰδὼς δ’ αὖ νέον ἄνδρα γεραίτερον ἐξερέεσθαι, ὁ δὲ οὕτως ἀόκνως διαλέγεται τῇ Ἀθηνᾷ; ὑποφαίνει οὖν ὁ ποιητὴς ὅτι ἔχει γε μέντοι καὶ τὸ θρε‐ φθῆναι καλῶς δίδαξιν ἐσθλοῦ (Eur. Hec. 600). ἦν δὲ καὶ τοῦτο
5γενναίου τρόπου, ἀντιλαμβάνεσθαι τῶν ἰδίων ἐλαττωμάτων (v. 49).

3

72sqq

 ἀπρεπὲς τὸ τὸν φρόνιμον Νέστορα ὑπονοεῖν λῃστείαν. λύεται δὲ τῷ ἔθει· φαίνεται γὰρ οὐκ αἰσχρὸν παρὰ τοῖς ἀρχαίοις ὂν τὸ λῃστεύειν, ὡς καὶ Θουκυδίδης εἴρηκεν (I, 5).

3

80-97

 quae ad Iliad. p. 156, 5 commemoravi scholia E et Q non solum in cod. H (f. 14b, ad v. 97) sed etiam et uberius quidem quam in E in D (f. 196b, ad v. 80) leguntur. E quibus schol. D cum schol. Iliadis quam maxime congruit, nisi quod initio (=p. 156, 5)
5οὐκ ἔστιν ἁπλῶς εἴπω et in fine (=lin. 8) τὸ διεξελθεῖν οὖν τὸν λόγον μέχρι τοῦ ἀπολῆξαι δηλοῖ τὸ καταλέξαι habet. Eadem fere de v. κατὰ μοῖραν καταλέξῃς, adscripto Porphyrii nomine, ad θ 496 Vd (f. 22b) praebet. —Cf. ad p. 48, 11.

3

.

94

 D (f. 197a c. l. ὀφθαλμοῖσι τεοῖσι), adscripto Porphyrii nomine, scholium (de quo cf. Polak, p. 132) habet ex iis, quae ad Δ 434 edidimus excerptum: πρὸς ἀντιδιαστολὴν διὰ φαντασίας βλέ‐ ποντός τι ὥσπερ κατὰ τοὺς ὕπνους κτλ. —αἰσθήσεως (=Il. p. 75, 29
5—76, 3). E discrepantia scripturae unum dignum quod afferatur, p. 76, 1. 2 cum hoc scholic τὸ δὲ θεᾶσθαι δι’ ὀφθαλμῶν σημαίνει τὴν ἐναργῆ θέαν κτλ. esse legendum.

3

.

97

v. 80.33

3

.

147

 οὐ γὰρ αἶψα θεῶν τρέπεται νόος. ἐναντίον τοῦτο τῷ στρεπτοὶ δέ τε καὶ θεοὶ αὐτοί (Ι 497). λύοιτο δ’ ἂν ἐκ τοῦ προσ‐ ώπου· τὰ μὲν γὰρ λέγει ὁ Νέστωρ τὰ δὲ Φοῖνιξ, ὥστε οὐ ταὐτὰ ἐδο‐ κίμαζον. λύεται δὲ καὶ ἐκ τοῦ καιροῦ· τὸ γὰρ προθυμούμενον, τὸ
5στρεπτοὶ δέ τε καὶ θεοὶ αὐτοί, τῷ καιρῷ ἥρμοσται. λύεται δὲ καὶ ἐκ τῆς λέξεως· πρόσκειται γὰρ τὸ αἶψα· τρέπεται μὲν γὰρ, οὐκ αἶψα δέ.

3

.

151

 τὸ ἀέσαμεν οὐκ ἐκοιμήθημεν ἀλλ’ ἀνεπνεύσαμεν, ἀπὸ τοῦ ἄειν, ὅ ἐστι πνεῖν. λέγει δὲ καὶ ἀνάπνευσιν τὴν μικρὰν τῶν κακῶν παραμυθίαν· ὀλίγη δέ τ’ ἀνάπνευσις πολέμοιο (Λ 801), ἀπὸ τῶν ἐκ πολέμου ἐπ’ ὀλίγον ἀναπνεόντων, καὶ ἀσπασίως φεύγοντες
5ἀνέπνεον Ἕκτορα δῖον (Λ 327), ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν στῆθι καὶ ἄμπνυε (Χ 222), αὖθις δ’ ἀμπνύνθη (Ε 697). ἀφ’ οὗ καὶ τὸν εὑρίσκοντα πόρους εἰς ἀνάπνευσιν τῶν κακῶν, ὅπερ ἐστὶν ὁ φρόνιμος, πεπνυμένον φησίν. τὸ δὲ ἀέσαμεν δηλοῖ τὸ χαλεπὰ φρεσὶν ὁρ‐
μαίνοντες ἀλλήλοις, ἀντὶ τοῦ ἀγρυπνοῦντες καὶ χαλεπὰ μεριμνῶντες34
10εἰς ἀλλήλους· ἀνοίκειον γὰρ τὸ κοιμᾶσθαι αὐτοὺς ἐν τοσούτῳ κινδύνῳ, εἴ τις τὸ ἀέσαμεν ἀντὶ τοῦ ἐκοιμήθημεν ἐκδέξαιτο.

3

.

231

v. ad 236.

3

.

236

 ἀποροῦσί τινες, διὰ τί ὁ Ὅμηρος παρεισάγει ἐνταῦθα τὸ αὐτὸ καὶ ἓν πρόσωπον, τὸν δῆθεν Μέντορα, ἀνωτέρω μὲν (v. 231) λέγοντα ὅτι ῥεῖα θεός γ’ ἐθέλων καὶ τηλόθεν ἄνδρα σαώσαι, πάλιν δ’ ἐν τῷ παρακατιέναι λέγοντα ὅτι οὐδὲ θεοὶ δύνανται τὸν ὁμοίιον
5θάνατον οὐδὲ ἀπὸ τοῦ φίλου αὐτοῖς ἀνδρὸς ἀποσοβῆσαι. καὶ πρὸς τοῦτο φαμὲν ὅτι ὃ μὲν ἀνωτέρω λέγει τοιοῦτόν ἐστιν, ὡς εὐκόλως ἂν σώσειαν καὶ ἀπὸ μακρόθεν οἱ θεοὶ ὃν ἂν βούλωνται, κἂν ἐν ἀφύκτοις δεσμοῖς περιέχηται, μὴ δὲ πεπρωμένης οὔσης τῆς αὐτόθι τελευτῆς ἐκείνου, καὶ ἴσως καὶ τὴν ζωὴν αὐτῷ παρατείνουσιν· ὃ δὲ παρακατιὼν λέγει
10τοιοῦτόν ἐστιν· ἀλλὰ τὸν ὁμοίιον θάνατον, ἤγουν τὸν πᾶσιν ὁμοίως διδόμενον, οὐδ’ οἱ θεοὶ ἂν ἀποσοβήσειαν ἀφ’ οὗ βούλοιντο, ἀλλὰ τότε, ὁπόταν ᾖ πεπρωμένον τὸ τελευτῆσαι αὐτὸν, τελευτήσει.

3

.

245

 scholium E Porphyrii nomine insigne e quaest. Vaticana ιδʹ excerptum ita fere ut ad Iliad. p. 305, 1 sqq. dederamus in cod. (f. 27b legitur, nisi quod in fine τρὶς ἀνάξειν traditum est.

3

.

272

(Eust. p. 1467, 27). ad Ζ 164. 65.

3

.

274

 ὁ Ὅμηρος, ὁπόταν τὸ γένος προείπῃ καὶ τὸ συνεκτικόν τινων, ἐπιφέρειν εἴωθεν καὶ τὰ περιεχόμενα εἴδη, οὐ μέντοι διὰ τοῦ διαζευκτικοῦ συνδέσμου, ὃς οὐκ ἔστι συναγωγός, ἀλλὰ διὰ τοῦ τε τοῦ συμπλεκτικοῦ καὶ ἀναφορικοῦ ὑπάρχοντος πάντα σημαίνων, ὥσπερ ἐν35
5τούτοις· πολλὰ δ’ ἀγάλματ’ ἀνῆψεν· τίνα οὖν ταῦτα; ὑφάσματά τε χρυσόν τε (γ 274). νηῶν δ’ ἔκφερ’ ἄεθλα (Ψ 259)· τὸ γενικὸν τοῦτο, τὰ δὲ εἴδη λέβητάς τε τρίποδάς τε. πάλιν μῆλα εἰπὼν ἐπάγει τὸ εἶδος· ὄιές τε καὶ αἶγες (ι 184). καὶ Βοιωτῶν Πηνέλεως καὶ Λήιτος ἦρχον (Β 494)· ποῖοι; οἵ θ’ Ὑρίην ἐνέμοντο. πάλιν
10φυτόν εἰπὼν (ω 246) ἐπάγει· οὐ συκῆ, οὐκ ἄμπελος, οὐ πρασιή τοι ἄνευ κομιδῆς κατὰ κῆπον, καὶ πρὸς μὲν τὸ φυτὸν τὴν συκῆν ἀπέδωκε, πρὸς δὲ τὸν κῆπον τὴν πρασιάν ******* καὶ τὰ μὲν συνεκτικὰ οὕτως, τὰ δὲ διαζευκτικά· μάντιν ἢ ἰητῆρα κακῶν ἢ τέκτονα δούρων (ρ 384).

3

.

295

 διὰ τί ὁ μὲν βορέας μέγα κῦμα κυλίνδει (ε 296), ὁ δὲ νότος μέγα κῦμα ποτὶ σκαιὸν ῥίον ὠθεῖ; ἔστι δὲ τὸ μὲν κυλίν‐ δειν τὸ ἐξ ὕψους τι καταφέρειν, τὸ δὲ ὠθεῖν ἐκ ταπεινοτέρων εἰς ὕψος ἀνάγειν βεβιασμένως. ῥητέον δὲ ὅτι εἰδὼς Ὅμηρος, ὅτι ἡ ἡμετέρα
5οἰκουμένη βορειοτέρα ἐστὶ καὶ ὑψηλὴ, ἡ δὲ ἀντοικουμένη νοτιωτέρα καὶ ταπεινὴ ὡς πρὸς ἡμᾶς, εἰκότως, ὡς ἂν τοῦ βορέου ἐκ τοῦ ὑψηλοῦ
πνέοντος, κυλίνδειν αὐτὸν ἔφη τὰ κύματα· τοῦ δὲ νότου ἐκ τοῦ ταπει‐ νοτέρου πνέοντος, ἀνωθεῖν ἔφη τοῦτον τὰ κύματα. ὅθεν, καὶ τῆς Ἰλίου καὶ τοῦ Ἑλλησπόντου βορειοτέρων ὄντων τῆς Ἑλλάδος, ἀνά‐36
10πλουν καὶ ἀναγωγὴν καλεῖ τὸν ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος δρόμον εἰς Ἴλιον. ἐπεὶ δὲ πασῶν πόλεων καὶ νήσων, ἃς κατέλεξεν ἐν τῷ καταλόγῳ, περὶ τὸ Ἑλληνικὸν οὐδεμία βορειοτέρα ἢ προσάρκτιος μᾶλλον Ἰθάκης, ἐν δὲ τοῖς προσαρκτίοις μείζους αἱ νύκτες, εἰκότως τὴν νύκτα φησὶν ἐν τῇ Ἰθάκῃ μακροτάτην εἶναι. λέγει δέ· αἱ νύκτες ἀθέσφατοι· ἔστι μὲν
15εὕδειν, ἔστι δὲ τερπομένοισιν ἀκουέμεν· οὐδέ τί σε χρὴ πρὶν ὥρη καταλέχθαι· ἀνίη καὶ πολὺς ὕπνος (ο 392 sqq.).

3

.

328

v. 20.

3

.

332

 διὰ τί οὐ μόνον ἐν τῇ Νέστορος θυσίᾳ τοῖς θεοῖς ἀπένεμον τὰς γλώσσας, ἀλλὰ καὶ οἱ Ἴωνες τοῦτο ἐποίουν, ζητήσειεν
ἄν τις. Ἀπίων δὲ ὅτι ἡ γλῶσσα κράτιστον ἐν ζώοις, τὰ δὲ κράτιστα τοῖς θεοῖς ἀπένεμον. Ἀντίπατρος δὲ ὅτι χρὴ αὐτῇ τέλος ἐπιθέσθαι37
5πρὸς κοίτην ἰόντας. Πρώταρχος δὲ ὅτι χρὴ ἐκ τοῦ συμποσίου ἐχεμυ‐ θεῖν, ὅθεν καὶ παροιμίαν λέγεσθαι· μισῶ μνάμονα συμπόταν. ἡμεῖς δὲ ὅτι τὰ ῥηθέντα τοῖς θεοῖς ἀνετίθεσαν· ὡς γὰρ ἐπὶ μαρτύρων τῶν θεῶν διελέγοντο· ὥσπερ καὶ κατὰ τὸ οὖς τῶν ἐκπωμάτων ἔσπενδον ὀττευόμενοι τὰς ἀκοὰς τῶν θεῶν, οὕτως καὶ τὰς γλώσσας ἔβαλλον
10ὀττευόμενοι τὰ ῥηθέντα εἰρῆσθαι πρὸς τοὺς θεούς. οἱ δὲ ὅτι τοῖς χθονίοις τὰς γλώσσας ἀπήρχοντο, τοὺς βλασφήμους λόγους καὶ τὰς λοιδορίας ἐξ ἑαυτῶν διὰ τούτων ἐκκαθαίροντες· οἱ δὲ ὅτι τῷ Ἑρμῇ πυμάτῳ σπένδοντες ὅτε μνησαίατο κοίτου (η 138)· τούτῳ οὖν καὶ τὰς γλώσσας λόγῳ ὄντι ἐκάρπουν.
15 τετραχῶς λέγεται. τὰς γλώσσας γὰρ τῷ Ἑρμῇ ἀνετίθουν ὡς ἐφόρῳ τοῦ λόγου, καὶ ὅταν ἔμελλον κοιμηθῆναι ἔθυον γλώσσας, δεικνύντες ὅτι τῆς ἡμέρας παρελθούσης οὐ χρὴ ἔτι λαλεῖν, ἀλλὰ καιρὸν ποιεῖσθαι ὕπνου μετὰ τὸ δειπνῆσαι τὴν νύκτα. καὶ ὅτι τὰ ἐν συμποσίῳ ᾀδόμενα οὐ χρὴ τῇ ἐπαύριον ἐν τῷ μεμνῆσθαι ἐκείνων λέγειν πρὸς ἄλλους, ἀλλὰ
20σιωπᾶν ταῦτα· διὸ καί τις σοφός· μισῶ μνάμονα συμπόταν. καὶ ὅτι τὰ μυστικὰ καὶ θεοῖς ἁρμόζοντα οὐ χρὴ πρὸς τοὺς ἀμυήτους καὶ ἰδιώτας λέγειν ἀνθρώπους. καὶ ὅτι τὸ κάλλιστον τοῦ ἱερείου ἡ γλῶσσα, τὸ δὲ κάλλιστον τοῖς θεοῖς ἀνετίθουν .......38
1(de κεράασθε) ad ε 93.

3

.

341

ad p. 37, 11 sqq.

3

.

366

 πῶς ψευδῶς εἶπεν ἡ Ἀθηνᾶ; οὐκ ἔστι τοῦτο μεμπτὸν ἀλλ’ οἰκονομικόν. εἰ μὴ γὰρ οὕτω εἶπεν, οὐκ ἂν εἰάθη παρὰ τοῦ Νέστορος ὑποχωρῆσαι, καὶ οὕτως οὐδὲ ἐφάνη τίς ἦν, εἰ μὴ ὑπεχώρησεν. ***** ἔλεγε γὰρ ὄπισθεν ὁ Νέστωρ τῷ Τηλεμάχῳ· εἴ ς’ οὕτως φιλέει
5(v. 223), ἤγουν τὸν Τηλέμαχον ὁμοίως τῷ πατρὶ αὐτοῦ, καὶ νῦν μέλλει δεῖξαι αὐτή, ὅτι προφανῶς αὐτῷ συνέπεται ὡς τῷ πατρί. καὶ ἅμα ποιῆσαι θέλει πλείονα τὸν Τηλέμαχον προσφιλῆ τῷ Νέστορι. εἰ γὰρ ὡς ἄνθρωπος ὑπεχώρησεν, οὐκ ἂν ταῦτα οὕτως ἐγένετο καὶ οὐδ’ αὐτῇ θυσίαν ἐποίησεν ὁ Νέστωρ.

3

.

378

ad v. 366.

3

395-396

δ 52.

3

.

411

 διὰ τί ὁ Νέστωρ βασιλεὺς ὢν τοῖς αὑτοῦ παισὶν ἐπιτέλλει τὰ τῶν δούλων καὶ τῶν ὑπὸ χεῖρα; φασὶν οὖν ὅτι ἁπλοϊκῶς καὶ ἀκενο‐ δόξως τότε διέκειντο καὶ οὐκ ἔχοντες ἔπαρσιν. ἀλλαχοῦ δὲ καὶ θυγα‐ τέρες τῶν τοιούτων βασιλέων μετὰ οἰκείων χειρῶν ἔπλυναν τὰ ἱμάτια.
5ὥστε οὐκ ἦν αὐτοῖς εἰς ἀτιμίαν τὸ οὕτω ποιεῖν διὰ τὴν ἁπλότητα.

3

.

432

 scholium ad Iliad. p. 223, 8—11 commemoratum non solum in codd. M (a, f. 37b) et Q (Dind.), sed etiam H (f. 18b) legitur.

3

.

453

* διὰ τί μικρὸν μέρος τῆς γῆς φησιν ἀπὸ χθονὸς
εὐρυοδείης; οὐκ ἂν τὴν ὅλην γῆν λέγοι τὴν εὐρυοδείην, ἀλλὰ τὸ κοινὸν τῆς γῆς ὄνομα μᾶλλον κατ’ ἐπίθετον χαρίζεται τῷ μικρῷ αὐτῆς μέρει.39

3

.

456

ad ξ 427.

3

.

464

ζ 221.

4

.

1

 Οἱ δ’ ἷξον κοίλην Λακεδαίμονα. παρὰ τὴν ἱστορίαν φασὶν εἶναι τὸν γενόμενον ἤδη ἐν τῇ Λακωνικῇ· αἱ γὰρ Φηραὶ, ἔνθα Διοκλῆς ᾤκει (γ 488), τῆς Λακωνικῆς εἰσιν. τὸν οὖν γενόμενον ἐν τῇ Λακω‐ νικῇ αὖθις ὡς μὴ γενόμενον ἐπισημαίνεσθαι ἄτοπον. ἔστι δὲ ἡ λύσις
5ἐκ τῆς λέξεως· τὰ γὰρ τῶν χωρίων ὀνόματα τίθεται καὶ ἐπὶ τῶν προ‐ ηγουμένων πόλεων, ὥστε τὴν Σπάρτην οὐκ ἀπεικότως Λακεδαίμονα λέγει, καθάπερ καὶ τὴν Ἴλιον Τροίαν· ἔνθα κεν ὑψίπυλον Τροίην ἕλον υἷες Ἀχαιῶν (Φ 544)· καὶ ἀντεστραμμένως τὴν Ἀττικὴν εἴρηκεν Ἀθήνας· ἀλλ’ ὅτε Σούνιον ἱρὸν ἀφικόμεθ’ ἄκρον Ἀθηνέων
10(γ 278).

4

1sqq

 διὰ τί ὁ Τηλέμαχος εἰς Λακεδαίμονα ἐλθὼν οὐκ ἐνέτυχε τῷ Ἰκαρίῳ; καίτοι ἄλογον ἐλθόντα τῷ πατρὶ τῆς μητρὸς μὴ ἐντυχεῖν. οὐδαμοῦ δὲ εἴρηκεν ὡς ἐν Λακεδαίμονι ᾤκουν, ἀλλὰ μᾶλλον πλησίον αὐτῆς ἦσαν. ἡ γοῦν Ἀθηνᾶ ἐν τῷ ὕπνῳ ἐπιστᾶσά φησιν· ἤδη γάρ40
5ῥα πατήρ τε κασίγνητοί τε κέλονται Εὐρυμάχῳ γήμασθαι (ο 16). καὶ τὸ μὲν ὀνείροις μάρτυσι χρῆσθαι ἴσως ἄπιστον, αὐτὴ δὲ ἡ Πηνελόπη πρὸς τὸν Ὀδυσσέα τὰ καθ’ ἑαυτὴν ἀφηγουμένη φησί· νῦν δ’ οὔτ’ ἐκφυγέειν δύναμαι γάμον οὔτε τιν’ ἄλλην μῆτιν εὑρίσκω, μάλα δ’ ὀτρύνουσι τοκῆες (τ 157. 8). ὅθεν καὶ ἄλλη
10λύσις γίνεται πρὸς τοὺς ἀποροῦντας, διὰ τί πρὸς τοὺς γονέας οὐκ ἀπο‐ στέλλει τοὺς ἑαυτῆς ἡ Πηνελόπη εἰς βοήθειαν, ὅτε ὁ παῖς ἐκινδύνευσεν, ἀλλὰ πρὸς τὸν Λαέρτην βούλεται ἀποστεῖλαι (δ 735 sqq.). φαίνεται γὰρ ἠλλοτριωμένη τοῖς γονεῦσιν ὡς ἀναγκάζουσι γήμασθαι· διὸ καὶ ἐξῄρηται ἀπὸ τῆς τοῦ Τηλεμάχου προσηκούσης μνήμης ὁ Ἰκάριος τοῦ
15τε Ὀδυσσέως καὶ τῆς Πηνελόπης. τοσοῦτον δὲ εἴρηται ὑπὸ τοῦ Τηλε‐
μάχου· οἳ πατρὸς μὲν ἐς οἶκον ἀπερρίγασι νέεσθαι Ἰκαρίου (β 52) καὶ κακὸν δέ με πόλλ’ ἀποτίνειν Ἰκαρίῳ (β 132). αὐτὸς μὲν γὰρ ἐκβάλλων μὴ βουλομένην καταλιπεῖν τοῦ ἀνδρὸς τὸν οἶκον ἀναγκάζειν οὐκ εὐπρεπὲς ἡγεῖτο (β 130). πῶς ἂν οὖν εἰς τὴν προαί‐41
20ρεσιν τῆς Πηνελόπης ἀνῆψαν τοῦ γάμου τὸ τέλος; οἳ πατρὸς μὲν ἐς οἶκον ἀπερρίγασι νέεσθαι (β 52). δῆλον ἐκ τούτων ὅτι ὁ Ἰκάριος Ἰθακήσιος ἦν· φησὶ γοῦν ἐς οἶκον. εἰ γὰρ ἦν ξένος, ἔφη ἂν προτὶ ἄστυ ἢ προτὶ γαῖαν. εἰ δὲ ἦν Σπαρτιάτης, πῶς εἰς Σπάρτην ἐλθὼν Τηλέμαχος οὐ συνέτυχεν αὐτῷ, πῶς τε ὁ φιλο‐
25δέσποτος Εὔμαιος κατηρᾶτο τῇ δεσποίνῃ λέγων· ὡς ὤφελλ’ Ἑλένης ἀπὸ φῦλον ὀλέσθαι πρόχνυ (ξ 68); Ἰκάριος γὰρ καὶ Τυνδάρεως ἀδελφοί, καὶ περιείχετο τῇ κατάρᾳ ἡ Πηνελόπη, εἴπερ ἐκείνου τοῦ Ἰκαρίου ἦν θυγάτηρ. πῶς τε Ἀθηνᾶ ἐν Σπάρτῃ ὄντι τῷ Τηλεμάχῳ φησίν· ἤδη γάρ ῥα πατήρ τε κασίγνητοί τε κέλονται Εὐρυ‐
30μάχῳ γήμασθαι (ο 16); ὡς γὰρ ἐν Ἰθάκῃ οἰκούντων ποιεῖται τὸν λόγον.

4

11sqq

διὰ τί [δὲ] Ἑλένη μόνην τὴν Ἑρμιόνην ἔτεκε; διότι τὸ
πολλὰ τεκεῖν ἀλλοιοῖ τὸ κάλλος τῆς γυναικός. μελλούσης γὰρ αὐτῆς μεσολαβῆσαι εἰς τὸν πόλεμον τῶν Τρώων καὶ τῶν Ἑλλήνων, οὐκέτι ἐδίδουν αὐτῇ τέκνον οἱ θεοί, ἵνα τὸ κάλλος φυλάττῃ, ᾧ Ἀλέξανδρος42
5ἡδυνθῆναι ἔμελλε. τὸ δὲ παντελῶς εἶναι ἄτεκνον ἦν δύσδαιμον καὶ κακόν, τὸ δὲ τεκεῖν εὔδαιμον καὶ μακάριον. διὰ τοῦτο ἔτεκεν ἕν, ἵνα μακαρία λογίζηται καὶ ἵνα τὸ κάλλος ἔχῃ. ἐπιφέρει δὲ καὶ ὁ ποιητής· Ἑλένη δὲ θεοὶ γόνον οὐκέτ’ ἔφαινον. Ἑλένῃ δὲ θεοὶ γόνον οὐκέτ’ ἔφαινον. πιθανῶς, ἵνα ἐπὶ
10πλεῖστον ἀκμάσῃ ἢ ἵνα δι’ Ἀλεξάνδρου γόνον μὴ σχῇ.

4

.

16

cf. ad α 238.

4

.

52

 διὰ τί τοὺς ἀνθρώπους πρὶν φαγεῖν ποιεῖ τὰς χεῖρας ἀπονί‐ ζεσθαι, τοὺς δὲ θεοὺς οὐδαμῶς; διὰ τί πρὸς δεῖπνον μὲν ἀπονίζονται, μετὰ δὲ τὸν δεῖπνον οὐδαμῶς; θεοὶ μὲν οὐκ ἀπονίζονται· καθαροὶ μὲν γάρ. μετὰ τὸν δεῖπνον οὐ ποιεῖ ἀνθρώπους ἀπονίζεσθαι τὰς χεῖρας,
5ὅτι οὐδὲ ὄψοις τοιούτοις ἐχρῶντο ὥστε δεῖσθαι ἀπονίψεως, καὶ ὅτι παυσαμένου τοῦ δείπνου ἔσπενδον, μετὰ δὲ σπονδὰς οὐ χρὴ ἀπονίζεσθαι. διὰ τί πρὸ μὲν τοῦ δειπνεῖν ἐνίπτοντο, μετὰ δὲ τὸ δειπνεῖν οὐκέτι, ἐρρήθη μὲν ἤδη καὶ ἄλλῃ, ῥητέον δὲ καὶ τοῦτο. ὅταν γὰρ λέγῃ χέρνιβα δ’ ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε φέρουσα καλῇ χρυσείῃ
10ὑπὲρ ἀργυρέοιο λέβητος νίψασθαι, φήσομεν ὅτι οὐκ εἰς τὸ νίψασθαι πρὸ τοῦ δειπνεῖν κυρίως τοῦτο εἴρηται, ἀλλὰ συλλαβὼν τὰ
παρασκευαζόμενα ἐπὶ τὸ δεῖπνον λέγει, οὐκέτι τὰ κατὰ μέρος ἐπεξιών. τινῶν γὰρ τὰς ἀρχὰς μηνύσας οὐκέτι τοῖς κατὰ μέσον ἐπέξεισι, συγχωρεῖ δ’ ἡμῖν ἐπινοεῖν καὶ τὰ μεταξὺ οἷα γίνεται. ὥσπερ οὖν οὐδ’ αἰρομένας43
15τὰς τραπέζας ἐποίησεν οὐδὲ τὰ λείψανα τὰ ἐκ τοῦ συμποσίου συναγό‐ μενα, οὕτως οὐδὲ μεταξὺ νιπτομένους καὶ μετὰ τὸ δεῖπνον ἐπινιπτο‐ μένους. ἐπεὶ καὶ τοῦτο οὐ δηλοῖ ἁπλῶς τὸ νίψασθαι ἐκόμισεν, ἀλλ’ ὅτι ἐκόμισε τὰ χερόνιπτρα ἐν προχόῳ χρυσέῃ καὶ λέβητι ὑποδεχομένῳ ταῦτα ἀργυρῷ, ὥστε παρέκειτ’ ἀεὶ τὰ χερόνιπτρα, ὅτε βούλοιντο νίψασθαι,
20ὥσπερ ἡ τράπεζα καὶ τὰ ἄλλα, ἄχρις ὅτου βούλοιντο, αὐτοῖς. οὕτως καὶ τοὺς Πυλίους ποιήσας ἐν τῷ κατάπλῳ τῶν περὶ τὸν Τηλέμαχον εὐωχουμένους (γ 5 sqq.) οὐκέτι δεδήλωκεν, ὅπως ἐκ τῆς ᾐόνος ἀνα‐ στάντες ἀπηλλάγησαν, καὶ τὴν Ἀθηνᾶν Μέντῃ ὁμοιωθεῖσαν καὶ τὸ δόρυ δοῦσαν τῷ Τηλεμάχῳ (α 121) οὐκέτι ὅπως τοῦτο ἀπιοῦσα ἀπέλαβεν
25ἐπεσημήνατο· ἐπεὶ καὶ τὸ τόξον εἰς κατασκοπὴν ἀπιόντι Μηριόνης δίδωσιν Ὀδυσσεῖ (Κ 260), ὅπως δὲ τοῦτο ἀπέδωκεν οὐκέτι ἐπεσημήνατο, διδοὺς τοῖς ἀκροαταῖς καθ’ ἑαυτοὺς λογίζεσθαι τὰ ἀκόλουθα. καὶ πολλὰ τοιαῦτα ἔστι γνῶναι παρ’ αὐτῷ· οὐ γὰρ μόνον τί εἴπῃ ἀλλὰ καὶ τί μὴ εἴπῃ ἐφρόντισε, καὶ οὐχ ἧττον ὧν κατορθοῖ ἐν οἷς λέγει σοφὸς εὑρί‐
30σκεται ἢ ἐν οἷς ἀποσιωπᾷ καὶ οὐ λέγει.

4

84-85

 πῶς [δέ] φησι Σιδονίους καὶ Ἐρεμβούς καὶ τοὺς ἄλλους καὶ σὺν αὐτοῖς καὶ τὴν Λιβύην; αἱ γὰρ λεχθεῖσαι χῶραι τῆς Λιβύης εἰσίν, οὗτος δ’ ἔοικε διαχωρίζειν. νοητέον δὲ ὅτι ἔλεγεν ὅλας ἐξ ὀνόματος, εἶτα συνάψας λέγει συντόμῳ λόγῳ αὐτὴν τὴν Λιβύην.44

4

.

122

 schol. T (p. 46) ad v. Ἀρτέμιδι χρυσηλακάτῳ εἰκυῖα relatum, cum longe peius traditum sit quam scholium Iliadis Ζ 491 editum, h. l. afferre supervacaneum esse duximus. Neque schol. η 105 (H, f. 41a), quippe quod priorem partem tantum exhibeat scholii Iliadis, dignum
5est, quod hic edatur; inter scholia autem excerpta afferenda eo loco fuerunt: † M δ 131 (Dind.): χρυσῆν τ’ ἠλακάτην] ἠλακάτη τὸ ξύλον, ἐν ᾧ περιειλοῦσι τὸ ἔριον, ἠλάκατα δὲ τὰ περιειλούμενα τῇ ἠλακάτῃ ἔρια. † E ibid. (Dind.): ἠλακάτη λέγεται τὸ ἐργαλεῖον, ἠλάκατα δὲ
10τὰ ἔρια τὰ πλεκόμενα τῇ ἠλακάτῃ.

4

.

131

v. 122.

4

.

143

 πῶς τὸν Τηλέμαχον ἐχαρακτήριζον καίτοι μὴ ἰδόντες καὶ ἄλ‐ λοτε αὐτόν, τὸν δὲ Πεισίστρατον οὐκ ἐχαρακτήριζον; πλείονα γὰρ φι‐ λίαν καὶ προσοχὴν εἶχον πρὸς τὸν Ὀδυσσέα παρ’ ὃ πρὸς τὸν Νέστορα, καὶ ὡς ἀκμάζοντα καὶ σφριγῶντα. τὸν δὲ Πεισίστρατον καθ’ ὃ οὐκ
5ἐγνώρισαν, δηλοῖ αὐτὸς ἑαυτόν (v. 161).

4

166-167

 διὰ τί μὴ συμμαχεῖ Μενέλαος (καλὴ γὰρ ἡ πρόφασις γυ‐ ναῖκα περισῶσαι φίλου) εἰς τὰ ὅμοια ὑπὸ Ὀδυσσέως εὐεργετηθείς; διὰ τί δὲ καὶ Τηλέμαχος οὐκ αἰτεῖ συμμαχίαν; ἢ ὅτι ἔλεγεν Ἀθηνᾶ· οὔτοι ἔτι δηρόν γε φίλης ἀπὸ πατρίδος ἔσσεται, οὐδ’ εἴπερ σιδή‐
5ρεα δέσματ’ ἔχῃσι (α 203). μετὰ δὲ τοὺς λόγους τούτους θεασά‐ μενος τὴν ἀπαλλαγὴν τῆς θεᾶς καὶ γνοὺς ὅτι παρὰ θεοῦ ταῦτα ἠκηκόει εἰκότως ἐκδέχεται τὴν τοῦ πατρὸς παρουσίαν, καὶ τοῦτο μάλιστα σπεύδει μαθεῖν, ποῦ ποτε ἄρα τυγχάνει Ὀδυσσεύς. τὸ δὲ μὴ δεηθέντος τοῦ Τηλεμάχου Μενέλαον συμμαχεῖν περίεργον· δεῖ γὰρ ὠφελεῖν τοὺς φίλους
10ἃ βούλονται. ἄλλως τε καὶ ἀφορμὴν ἔχει Νέστωρ τε καὶ Μενέλαος τοῦ μὴ πέμψαι στρατιάν, Νέστωρ μὲν ἐκ τοῦ αὐτόπτης γενέσθαι τῆς Ἀθηνᾶς πιστεύσας τῇ Ὀδυσσέως παρουσίᾳ, ὁ δὲ ἐκ Πρωτέως ἀκούσας. τί οὖν ἔδει ὑφαρπάζειν τῆς Ὀδυσσέως ἐκδικίας;

4

.

185

 πῶς ὁ Μενέλαος γινώσκων ζῶντα τὸν Ὀδυσσέα (ἔμαθε γὰρ αὐτὸ παρὰ τοῦ Πρωτέως) εἰς θρήνους κατάγεται; καὶ εἰ ἀπέθανεν, οὐκ
ἔδει κλαίειν, ἵνα μὴ ὑποψίας ἐμποιήσῃ τῷ Τηλεμάχῳ περὶ τῆς τοῦ πα‐ τρὸς ἀπωλείας. καὶ ῥητέον ὅτι συνήρπασται τοῖς κλαίουσι καὶ μὴ βου‐45
5λόμενος, ἢ ὅτι περὶ τοῦ ζῆν τὸν Ὀδυσσέα εἶπεν αὐτῷ ὁ Πρωτεύς, περὶ δὲ τῆς ὑποστροφῆς οὐδόλως.

4

.

254

 τί κατήπειγε, φασὶ, μηνύειν τοῖς Τρωσὶν ὅτι ἦν Ὀδυσσεύς; τοῦτο γὰρ καὶ προδοσίας ὑποψίαν παρεῖχε τῇ Ἑλένῃ, εἴ γε ὁμολογοῦσα ἐγνωκέναι τὸν κατασκεψάμενον ὃς ἦν οὐ τότε ἐμήνυσεν, ἀλλ’ ἐπίτηδες αὐτὸν περιέσωσεν. ἔστιν οὖν ὅμοιον τῷ τὴν δ’ ἐγὼ οὐ λύσω, πρίν
5μιν καὶ γῆρας ἔπεισιν (Α 29) καὶ οὐδέ ποτ’ ἐκπέρσει, πρίν μιν κύνες ἀργοὶ ἔδονται (Σ 283).

4

.

300

 in iis quae E (f. 40b), signo apposito ad δάδας 〈priori α rubro ι subscriptum est〉 relata, h. l. habet: γράφεται δάος, ἤγουν μερισμὸν σπουδὴν ἢ ταχύτητα ἢ φῶς· ἀφ’ οὗ καὶ αἱ δεκτικαὶ τοῦ φωτὸς αἱ δάδες 〈sic〉, Porphyriana inesse, e quaestione Vat. θʹ
5(Iliad. p. 297, 11) apparet.

4

.

387

cf. ad α 215, p. 9, 11 sqq.

4

.

442

 ὀλοώτατος ὀδμή] ὅμοιον τῷ κλυτὸς Ἀμφιτρίτη (ε 422) καὶ θερμὸς ἀυτμή (hymn. in Merc. 110) καὶ κλυτὸς Ἱπποδάμεια (Β 742).

4

.

477

θαυμάσαι τις ἂν τοὺς τὸν ποταμὸν τοῦτον διιπετῆ εἰρῆσθαι
οἰηθέντας διὰ τὸ ἀφανεῖς ἔχειν τὰς πηγὰς καὶ κατὰ τοὺς Αἰγυπτίους οὐρανόθεν ῥεῖν. πρῶτον μὲν καὶ τὸν Σπερχειὸν διιπετῆ λέγει· υἱὸς Σπερχειοῖο διιπετέος ποταμοῖο (Π 174), καὶ τὸν πρὸς τῇ Φαιά‐46
5κων γῇ· ἐγὼ δ’ ἀπάνευθε διιπετέος ποταμοῖο (η 284). καὶ ἁπλῶς δὲ πάντας διιπετεῖς ἐν παραβολῇ λέγει· ὡς δ’ ὅτ’ ἐπὶ προ‐ χοῇσι διιπετέος ποταμοῖο βέβρυχεν μέγα κῦμα. (Ρ 263)· διι‐ πετεῖς οὖν λέγει τοὺς ποταμοὺς τοὺς ἐκ Διὸς γεγενημένους· τῷ γὰρ πεσεῖν ἀντὶ τοῦ γενέσθαι χρῆται, ὥσπερ τῷ ὅστις ἐπ’ ἤματι πέσεν
10παρὰ ποσσὶ γυναικός (Τ 110). ἀλλαχοῦ δὲ ἔφη ἀντὶ τοῦ διιπετοῦς· Ξάνθου δινήεντος, ὃν ἀθάνατος τέτοκε Ζεύς (Ξ 434). τοῦτο δὲ ὅτι φύσει οἱ ποταμοὶ ἐκ Διὸς πληροῦνται, ὥς που ἔφη· καί σφιν Διὸς ὄμβρος ἀέξει (ι 111), οἵῳ λόγῳ καὶ τὰς Νύμφας Διὸς θυγα‐ τέρας λέγει· Νύμφαι κρηναῖαι, κοῦραι Διός (ρ 240), ἔτι Νύμφαι
15ὀρεστιάδες, κοῦραι Διός (Ζ 420), ἐπειδὴ καὶ τὰ ἐν τοῖς ὄρεσι φυτὰ τῷ τοῦ Διὸς ὕδατι τρέφεται. Ζηνόδωρος δὲ διιπετῆ τὸν διαυγῆ ἀποδίδωσι· διὰ τοῦτο καὶ γράφει διειπετέος διὰ τῆς ει διφθόγγου.47

4

.

505

de Porphyrii nomine h. l. in cod. T allato v. Epilegg.

4

.

535

 ἔοικεν ὡς τρυφητοῦ κατηγορεῖν τοῦ Ἀγαμέμνονος καὶ μεθύσου καὶ διὰ τοῦτο ἀγνοοῦντος τὴν αὑτοῦ ἐπιβουλὴν ὡς μεμεθυσμένου· ἀλλ’ οὐκ ἔστι τοῦτο· ἐθάρρει γὰρ ὡς τὸν δόλον ἐνόησεν. εἰ δὲ καὶ βοῦν εἶπεν, ἀλλ’ οὐ πρὸς ὕβριν αὐτοῦ εἶπεν, ἀλλὰ μᾶλλον τὴν ἀνδρείαν
5αὐτοῦ ἐδήλωσε. κατεκτάνθη γὰρ καθήμενος ἐπὶ τῆς τραπέζης καὶ ἐσθίων, ὡς ὅταν μὲν βοῦς στερρὸς καὶ δυνατὸς ᾖ, σφαγῇ δὲ ὅμως ἐν φάτνῃ δεδεμένος καὶ ἀγνοῶν τὴν ἑαυτοῦ ἐπιβουλήν.

4

.

551

 (τὸ ἐξονομάζειν) οὐ γὰρ ἐξ ἀνάγκης δηλοῖ τὸ ἐξ ὀνόματος καλεῖν, ὡς καὶ τῷ Πορφυρίῳ δοκεῖ.

4

.

571

ad δ 1 sqq., p. 41.

4

.

581

ad δ 477, p. 47, 9 sqq.

4

.

607

=636. 37.

4

636-637

 δοκεῖ μαχόμενον εἶναι τῷ ὑπὸ τοῦ Τηλεμάχου λεγομένῳ τὸ οὐ γάρ τις νήσων ἱππήλατος (v. 607), εἴπερ οὗτος μέλλει δα‐ μάζειν ἵππους, μὴ δυνάμενος χρήσασθαι αὐταῖς ἐν Ἰθάκῃ. ἀγνοοῦσι δὲ ὅτι οὐχ ἵππους δαμάσαι βούλεται, ἀλλὰ τὰς ἡμιόνους, ἵν’ ἔχῃ ὀρεῦσι
5χρῆσθαι εἰς τὰς κατ’ ἀγρὸν ἐργασίας.

4

.

662

 scholium de v. ὄσσε agens, quod cod. Leid. Λ 356 Por‐ phyrio tribuit, etiam in codd. HPQ ad δ 662 legi, ad Iliad. p. 6, 14 significavimus. Integrum h. l. repetere cum operae pretium non videatur esse, in eo acquiescimus, ut moneamus, in Odysseae codicibus inde a
5verbis οἱ μὲν οὖν φασιν incipere, finiri autem post locum e Pluto Aristo‐ phanea allatum ita: σαφὲς οὖν ὅτι τείχεε λέξουσι δυικῶς καὶ ὄσσεε, εἶτα κατὰ ἀφαίρεσιν τοῦ τελικοῦ ε ὄσσε ἐγένετο. Minime autem neglegendum, in uno cod. Q (f. 53b) supra schol. legi Πορφυρίου; qua de re cf. ad
Iliad. l. c. et Epilegomena huius libri.48

4

.

793

 ἀγνοοῦσί τινες τὸ νήδυμος ὕπνος ἀποδιδόντες τὸ ἡδύς. ἔστι δὲ νήδυμος ὁ μὴ δύνων μηδὲ περιεχόμενος, ἀλλ’ αὐτὸς περιέχων· καὶ οὕτως λέγει· οὐδέ μιν ὕπνος ᾕρει πανδαμάτωρ (Ω 4). τὸ δὲ νη στερητικὸν καὶ ἐν τῷ νήγρετος, ὁ ἥδιστος καὶ θανάτῳ ἄγχιστα
5ἐοικώς (ν 80). καὶ ἐπ’ ἄλλων περιεχόντων καὶ κατειληφότων τὸ ὅλον λέγει· ἀμφὶ δέ μιν θάνατος χύτο (Π 414), τὸν δ’ ἄχεος νεφέλη ἐκάλυψεν (Ρ 591) καὶ θείη δέ μιν ἀμφέχυτ’ ὀμφή (Β 41), θεσπεσίην δ’ ἄρα τῷγε χάριν κατέχευεν Ἀθήνη (β 12). καὶ λιμένες ναύλοχοι ἀμφίδυμοι (δ 846), δύο λέγων εἰς οὓς ἔστι
10δύνειν. ὅθεν καὶ δίδυμοι, δύο ἐκ μιᾶς καταδύσεως τῆς ἐκ γαστρός.

4

.

847

ad v. 793.

5

.

47

 Οὐδὲν, φασὶν, ὄφελος ἐνθάδε ῥάβδου, ὥσπερ ἐν Ἰλιάδι πρὸς τὸ κοιμίσαι τοὺς πυλωρούς (Ω 445). οὐ συνορῶσι δὲ ὅτι ἴδιά ἐστί τινα θεῶν φορήματα, ὡς εἴ τις μέμφοιτο, ὅτι Ποσειδῶν εἰς Αἰθιοπίαν πορευόμενος τὴν τρίαιναν ἔχει (ε 292).

5

.

51

 διὰ τί λάρῳ καὶ μὴ ἀετῷ ἐοικὼς ἢ ἄλλῳ τινὶ τοιούτῳ; διότι οὔτ’ ἀετὸς οὔτ’ ἄλλο τι χερσαῖον ὄρνεον δύναται πλέειν, ὡς τῶν πτε‐ ρῶν ἠραιωμένων ὄντων, ὁ δὲ λάρος θαλάσσιος καὶ πυκνότερος. καὶ οὐκ ἦν ὁμοιωθῆναι ἄλλῳ τινὶ θαλασσίῳ οὐδενί, ἀλλὰ τούτῳ διὰ τὸ λαμ‐49
5πρὸν καὶ λευκὸν τῆς θέας ****** τοιοῦτος γὰρ καὶ ὁ λάρος, ὡς τῷ ἡλίῳ ὁ κύκνος ἀνατίθεται.

5

.

93

 εἰ μηδὲν ἄλλο πίνουσιν οἱ θεοὶ ἢ τὸ νέκταρ (Ε 341), διὰ τί αὐτὸ ἡ Καλυψὼ τῷ Ἑρμῇ κεράσασα δίδωσιν; εἰ γὰρ κεκέρασται σὺν ὕδατι, οὐ μόνον τὸ νέκταρ, ἀλλὰ καὶ ὕδωρ πίνουσιν. καίτοι, φησὶ, ψιλὴν ἀμ‐ βροσίαν παρέθηκεν, κέρασσε δὲ νέκταρ ἐρυθρόν. λύων οὖν ὁ
5Ἀριστοτέλης (cf. fr. 170 edit. Teubn.) τὸ κέρασσε φησὶν ἤτοι τὸ μῖξαι ἄλλο ἄλλῳ ὑγρῶ δηλοῖ ἢ τὸ ἐγχέαι· ἄμφω γὰρ δηλοῖ τὸ κεράσαι. νῦν οὖν τὸ κέρασσε δὲ νέκταρ ἐρυθρόν οὐ τὸ μῖξαι δηλοῖ, ἀλλὰ ψιλῶς ἐγχέαι. κέρασε δὲ νέκταρ ἐρυθρόν. ἀντὶ τοῦ ἐνέχεεν· οὐ γὰρ κιρ‐
10νᾶται τὸ νέκταρ. εἰ οὐδὲν γὰρ ἄλλο πίνουσιν οἱ θεοὶ ἢ νέκταρ, πῶς αὐτὸ κιρνᾷ ὕδατι ἡ Καλυψώ; ἔστιν οὖν ἀντὶ τοῦ ἐνέχεεν, ἀπὸ τῆς ἀρ‐
χαίας συνηθείας· εἰς κέρας γὰρ ἐγχέοντες ἔπινον.50

5

.

118

 ἐπιλαμβάνονταί τινες τῆς Καλυψοῦς διαρρήδην ἀπαναισχυν‐ τούσης· ἀναισχύντου γὰρ χαλεπαίνειν μὴ ἐωμένην ἀνδράσιν εὐνάζεσθαι καὶ ἐπὶ τούτῳ αὐτῷ σχετλιάζειν. φαίνεται δὲ ὅτι οὐ διὰ τὸ κωλύεσθαι εὐνάζεσθαι σχετλιάζει, ἀλλὰ διὰ τὸ εὐλαβεῖ(σ)θαι, μὴ ζήλῳ τῷ πρὸς
5αὐτὴν ἀποκτείνωσι τὸν Ὀδυσσέα. δηλοῖ (δ)ὲ τὰ παραδείγματα τὴν γνώμην αὐτῆς. ὑπομιμνήσκει δὲ ὅτι ἐγὼ διὰ φιλαν(θρωπίαν) σαώσασα κατεῖχον, εἰ καὶ ὁ Ζεὺς νῆα θοὴν ἀργῆτι κεραυνῷ βαλὼν ἐκέασεν ἐν (μέ)σῳ πόντῳ (v. 130—32). δηλοῖ δὲ καὶ τὸ φάναι ἀτάρ οἱ πρό‐ φρων ὑποθήσομαι (v. 143) τὸ πρόθυμον αὐτῆς εἰς (τὸ σ)ώζεσθαι
10τὸν Ὀδυσσέα καὶ οὐδαμῶς διὰ τὸ ἐρωτικὸν πάθος σχετλιάζειν· οὐδὲ γὰρ οὐδὲ δακρύουσαν π(εποίηκε. σχέ)τλιοι οὖν, ὅτι γάμων φθονοῦσι θεαῖς φανερῶν, οὐ κρυφίων, καὶ ζηλήμονες, ὅτι ἀ(ναιροῦσι) τοὺς εἰς γά‐ μους προκριθέντας. καὶ σχετλιασμοῦ ἄξιον ὅτι πείσεται καὶ ὁ Ὀδυσσεὺς (τὰ ὅ)μοια. καὶ τούτου πίστις· ἤδη γὰρ κεραυνῷ βληθεὶς ἀφίκετο· καὶ
15πίστις τοῦ μὴ διὰ πάθος αἰσχρὸν σχετλιάζειν τὸ ἑτοίμως ἔχειν ἀπο‐ πέμπειν καὶ ὑποτίθεσθαι τότε τὰ σωτήρια, καὶ ὅτι δι’ ἔλεον κατεῖχεν ἐκ τοῦ ναυαγὸν λαβοῦσα τρέφ(ειν) καὶ φιλεῖν, καὶ ὅτι, εἰ καὶ ἀπολέσαι αὐτὸν κεκρίκασιν, ἐρρέτω (v. 139).

5

.

139

v. ad l. 18.51

5

.

182

 τῷ Ὀδυσσεῖ Ἀθηνᾶ μὲν ἐμαρτύρησεν φιλεῖσθαι αὐτόν, καίπερ δύστηνον ἐόντα, οὕνεκ’ ἐπητής ἐστιν καὶ ἀγχίνοος καὶ ἐχέ‐ φρων (ν 332). Καλυψὼ δὲ ἰδοῦσα τὸ δύστηνον αὐτοῦ· ὅτ’ ἄλλοι μὲν ἀπέφθιθεν ἐσθλοὶ ἑταῖροι, τὸν δ’ ἄρα δεῦρ’ ἄνεμός τε φέ‐
5ρων καὶ κῦμ’ ἐπέλασσεν οἶον (ε 133. 34), καὶ διὰ τούτων ἐξηγη‐ σαμένη πως τὸ δύστηνον, εἰποῦσα δὲ φιλεῖν αὐτόν, λέγει πάλιν ἦ δὴ ἀλιτρὸν ὄντα καὶ οὐκ ἀποφώλια εἰδότα. πῶς οὖν ἀλιτρός τε ὁ αὐτὸς καὶ ἐπητής, οὗ κήδονται ὡς οὐκ ἀποφώλια εἰδότος καὶ [τοῦ] ἀγχίνου καὶ ἐχέφρονος; καὶ πῶς ὁ ἀλιτρὸς εἴρηται; ῥητέον οὖν ὅτι εἰς ὅρκον
10προκαλουμένου τὴν Καλυψὼ τοῦ Ὀδυσσέως· μή τί μοι αὐτῷ πῆμα κακὸν βουλευσέμεν ἄλλο (v. 179), φησὶν ἐκείνη ἀλιτρὸν ὄντα, τουτ‐ έστι διαμαρτάνοντα τῆς ἀληθείας καὶ σφαλλόμενον, καίπερ οὐκ ἀπαί‐ δευτα εἰδότα· τὸν γὰρ ἀπαίδευτον ὄντα οὐκ ἀπεικὸς σφάλλεσθαι, τὸν δὲ πεπαιδευμένον θαυμαστὸν [ὄντα] σφαλῆναι. θαυμάζουσα οὖν λέγει·
15ἦ δὴ ἀλιτρός τ’ ἐσσὶ ἀντὶ τοῦ ἦς ἄρα σφαλερός, καίπερ οὐκ ἀπαί‐ δευτος ὤν. τὸ δὲ ἀμφίβολον ἐποίησεν ὁ πλεονασμὸς τοῦ τε καὶ ἡ
ἔλλειψις τοῦ περ. προςρηθεὶς γὰρ οὕτω· ἦ δὴ ἀλιτρός ἐσσι, καίπερ οὐκ ἀποφώλια εἰδώς, οὕτως ἂν εἴη ὁ αὐτὸς ἐπητής. τὸ ἐπητής δ’ ἐστὶν παρὰ τὸ ἔπος, ὥσπερ παρὰ τὸν λόγον λόγιος γέγονεν. λόγιος δὲ ὁ52
20πεπαιδευμένος καὶ τῷ λόγῳ [καὶ τῷ ἔπει] χρῆσθαι δυνάμενος διὰ τὴν παίδευσιν, λόγῳ δὲ οὐ τῷ προφορικῷ μόνῳ ἀλλὰ καὶ τῷ ἐνδιαθέτῳ. ὁ δ’ αὐτὸς ἂν εἴη ἄριστος ἐν μύθοις, ὥσπερ ἀγχίνους καὶ ἐχέφρων ὁ ἐν βουλῇ ἄριστος. καὶ γὰρ ἀγχινοίᾳ καὶ φρονήσει συνήρτηται λογιότης· ὃ καὶ ἐξηγεῖται συλλαβὼν περὶ αὐτοῦ λογιότητα καὶ ἀγχίνοιαν καὶ
25φρόνησιν ἐν οἷς φησι πρὸς τὸν αὐτόν· ἐπεὶ σὺ μέν ἐσσι βροτῶν ὄχ’ ἄριστος ἁπάντων βουλῇ καὶ μύθοισιν (ν 297. 8). ὁ γὰρ ἄριστος ἐν βουλῇ ὁ φρόνιμος καὶ ἀγχίνους, ὁ δὲ ἄριστος ἐν μύθοις ὁ ἐπητὴς καὶ λόγιος· τοιοῦτος δ’ ἂν εἴη ὁ οὐκ ἀποφώλια εἰδὼς μόνος. ἀλιτρός λέγεται ὁ κατὰ ψυχὴν ἁμαρτωλός. λέγεται δὲ καὶ ὁ τῆς
30ἀληθείας ἀποτυχὼν καὶ ἁμαρτών, ὡς καὶ νῦν Ὀδυσσεύς. τὸ ἑξῆς δὲ οὕτως· ἦ δὴ ἀλιτρός γ’ ἐσσί, καίτοι οὐκ ἀποφώλια εἰδώς, ἤτοι ὄντως ἁμαρτάνεις τῆς ἀληθείας, καίτοι οὐκ εἰδὼς ἀπαίδευτα. εἰ μὴ γὰρ συννοοῖτο τὸ καίτοι, ἄλλως οὐκ ἂν ἀκολουθήσαι ..... ἀλιτρός ὁ ἀλιτήριος καὶ ἁμαρτωλός, ἀποφώλια δὲ τὰ ἀπαί‐
35δευτα. πῶς οὖν ἁμαρτωλός τε εἶ καὶ ἅμα οὐκ ἀπαίδευτός φησιν; οὐκ ἔστιν οὕτως, ἀλλὰ λέγει· πάνυ ἥμαρτες, καίπερ οὐκ ὢν ἀπαίδευτος.

5

.

211

η 257.

5

.

244

 εἴκοσι δ’ ἔκβαλε πάντα. παρέλκει τὸ πάντα, ὡς ἐν τῷ τριχθὰ δὲ πάντα δέδασται (Ο 189)· ἐπιφέρει γὰρ γαῖα δ’ ἔτι ξυνὴ πάντων καὶ μακρὸς Ὄλυμπος.53

5

.

275

v. ad Σ 489.

5

.

281

 πολλάκις ἀπὸ διαφόρων κλίσεων πτώσεων συνέμπτωσις γινο‐ μένη πλανᾷ τοὺς πολλούς, ὡς ἑνὸς ὄντος τοῦ σημαινομένου, ὥσπερ ἔχει τὸ εἴσατο. σημαίνει γὰρ καὶ τὸ ὑπέλαβε καὶ τὸ ἐπορεύθη καὶ τὸ ἴσος καὶ ὅμοιος ἐγίνετο. ἀλλὰ τὸ μὲν ἀπὸ τοῦ εἴδω, τὸ δὲ ἐπορεύθη ἀπὸ
5τοῦ ἔω τὸ πορεύομαι, τὸ δὲ ὡμοιώθη ἀπὸ τοῦ ἐίσκω. τὸ μὲν οὖν ὑπέλαβεν· εἴσατο δ’ ὡς ὅτε ῥινόν, ἀντὶ τοῦ ὡς δέρμα ὑπέλαβε τὰ ὄρη τῶν Φαιάκων. καὶ εἴσομαι αἴ κε τύχωμι (χ 7), ἀντὶ τοῦ νοήσω ὑπολάβω, ἀπὸ τοῦ εἴδω. εἴσατο ἀντὶ τοῦ ὡμοιώθη ἀπὸ τοῦ ἐίσκω, ὡς τὸ εἴσατο φθογγήν (Β 791) καὶ τὸ εἰσάμενος Κάλχαντι
10δέμας (Ν 45). εἴσατο ἀντὶ τοῦ ἐπορεύθη ἀπὸ τοῦ ἔω, ὡς τὸ εἴσατο γὰρ νηῶν ἐπ’ ἀριστερά (Μ 118). τὸ δὲ εἴσατο ἐστὶν ἀπὸ διαφόρων κλίσεων συνέμπτωσις. ἐξ οὗ γίνεται καὶ τὸ ὅθι οἱ καταείσατο γαίῃ (Λ 358), ἀντὶ τοῦ κατ‐
επορεύθη.54

5

291-293

 εἰκαίως· οὐ γὰρ νεφεληγερέτης ἐστὶν ὁ Ποσειδῶν. ἀλλ’ οὖν γε πρὸς ἀνθρώπους πάντες οἱ θεοὶ πάντων ἐξουσίαν ἔχουσιν. ὁ δὲ Ὀδυσσεὺς ἐν τοῖς ἑξῆς κατὰ τὴν τῶν πολλῶν δόξαν εἰς Δία ἀνα‐ φέρει τὴν αἰτίαν.

5

.

304

ad l. 2 sqq.

5

.

310

 διὰ τί Ἀχιλλέως ἀποθανόντος μάλιστα τοῦ νεκροῦ προὔστησαν Ὀδυσσεὺς καὶ Αἴας; φαίνονται οὗτοι φίλτατοι γεγονότες Ἀχιλλεῖ, καὶ διὰ τοῦτο ὑβρίζων Ἀγαμέμνων τὸν Ἀχιλλέα καὶ τούτους ὑβρίζει λέγων· ἢ τεὸν ἢ Αἴαντος ἰὼν γέρας ἢ Ὀδυσῆος (Α 138), καὶ εἰς τὴν
5Χρύσαν ἐκ τούτων μάλιστα ἡγεμόνα προαιρεῖται ἐκπέμπειν· εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνὴρ βουληφόρος ἔστω, ἢ Αἴας ἢ Ἰδομενεὺς ἢ δῖος Ὀδυσσεὺς ἠὲ σύ, Πηλείδη (Α 144 sqq.), καὶ εἰς τὴν πρεσβείαν τούτους ἀποστέλλει, ὅτε Αἴας φησὶν Ἀχιλλεῖ·
10 μέμαμεν δέ τοι ἔξοχον ἄλλων κήδιστοί τ’ ἔμεναι καὶ φίλτατοι (Ι 641).

5

.

333

 Κάδμου θυγάτηρ. διὰ τί αὕτη μόνη οἰκτείρει τὸν Ὀδυσσέα; λύεται δὲ ἐκ τῆς λέξεως· φησὶ γὰρ αὐτὴν ἄνθρωπον εἶναι πρότερον· ὡς ὁμοιοπαθὴς οὖν ἄνθρωπος εἰκότως οἰκτείρει τὸν Ὀδυσσέα. οὐκ ἐναντιοῦται οὖν Ποσειδῶνι· κἀκεῖνος γὰρ οἶδεν ὅτι δεῖ σωθῆναι αὐτόν.
5 ἐλεεῖ αὐτὸν ὡς ἄνθρωπος γενομένη Ἰνώ, ἢ ὅτι ἦν φιλογύνης ὁ Ὀδυσσεύς **** ἡ δὲ διὰ τὸν Ἀθάμαντα ἐδυστύχησεν. οὐκ ἐναν‐
τιοῦται δὲ τῷ Ποσειδῶνι· κἀκεῖνος γὰρ οἶδεν ὅτι δεῖ σωθῆναι αὐτόν.55

5

334-337

 αἰθυίῃ δ’ εἰκυῖα. πρὸς τὴν ἀνάδυσίν ἐστιν ἡ εἰκὼν καὶ τὸ παράδειγμα, οὐ κατὰ σῶμα. οὕτω καὶ ὁ Ἑρμῆς σεύατ’ ἐπὶ κῦμα λάρῳ ὄρνιθι ἐοικώς (v. 51)· οὕτω καὶ ἐπὶ Ἥρας καὶ Ἀθηνᾶς αἱ δὲ βάτην τρήρωσι πελειάσιν ἴθμαθ’ ὁμοῖαι (Ε 778), οὐ περι‐
5στεραὶ γενόμεναι, ἀλλ’ ὁμοῖαι τοῖς ἴθμασι τῶν περιστερῶν εἰς τὸ στρα‐ τόπεδον ἔρχονται. ἴθματα δὲ οὐκ ἔστιν ἴχνια, ἀλλὰ ὁρμήματα καὶ πτήσεις, ἀπὸ τοῦ ἰέναι, καὶ ἀπὸ τοῦ ἴθι ἰθμός· καὶ γὰρ καὶ τὴν εἴσοδον εἰςίθμην καλεῖ (ζ 264). τὸ δὲ ποτήν, ἵν’ ᾖ κατὰ τὴν πτῆσιν καὶ τὴν ὁρμήν. καὶ ἀπαλλαττομένη μέντοι εἴκασται τῇ αἰθυίᾳ (ε 353), ὡς καὶ
10ἡ Ἀθηνᾶ ὄρνις δ’ ὡς ἀνόπαια διέπτατο (α 320) καὶ φήνῃ εἰδο‐ μένη (γ 372). [αἴθυια δὲ εἶδος ὀρνέου θαλασσίου].
προσκείσθω δὲ καὶ τὸ ἣ πρὶν μὲν ἔην βροτὸς αὐδήεσσα. ζητεῖ γὰρ ὁ Ἀριστοτέλης (fr. 171 edit. Teubn.), διὰ τί τὴν Καλυψὼ καὶ τὴν Κίρκην καὶ τὴν Ἰνὼ αὐδηέσσας λέγει μόνας· πᾶσαι γὰρ καὶ αἱ ἄλλαι56
15φωνὴν εἶχον. καὶ λῦσαι μὲν οὐ βεβούληται, μεταγράφει δὲ ποτὲ μὲν εἰς τὸ αὐλήεσσα, ἐξ οὗ δηλοῦσθαί φησιν ὅτι μονῳδοὶ ἦσαν, ἐπὶ δὲ τῆς Ἰνοῦς οὐδήεσσα· τοῦτο γὰρ πάσαις ὑπῆρχεν αὐταῖς καὶ μόναις· πᾶσαι γὰρ αὗται ἐπὶ γῆς ᾤκουν. μήποτε δὲ τὸ αὐδήεσσα οὐ τὸ ἀνθρωπίνῃ φωνῇ μόνον χρῆσθαι δηλοῖ, ὡς τὸ αὐδήεντα δ’ ἔθηκε
20(Τ 407), σημαίνει δὲ καὶ τὸ ἔνδοξον καὶ ἐπίφημον. καὶ ἑκάστη δὲ τούτων ἔνδοξος, ὥσπερ ἡ Ἰνὼ, ὅτε ἐν ἀνθρώποις ἦν, ἔνδοξος ἦν καὶ πᾶσι περίφημος. ὥσπερ ὅταν λέγῃ κατὰ θνητῶν ἀνθρώπων (e. c. Ζ 123) ἀντι‐ διαστέλλει πρὸς τοὺς θεούς, [λέγει] ὅτι ἐκεῖνοι ἀθάνατοι, οὕτω καὶ
25ὅταν λέγῃ ἦ νύ που ἀνθρώπων σχεδόν εἰμι αὐδηέντων (ζ 125) ἀντιδιαστέλλει πρὸς τοὺς θεούς, ὅτι οἱ θεοὶ αὐδῇ τῇ αὐτῇ οὐ χρῶνται. ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῆς Λευκοθέας· ἣ πρὶν μὲν ἔην βροτὸς αὐδήεσσα καὶ θνητῇ αὐδῇ χρωμένη, καθὰ καὶ οἱ βροτοί. καὶ τὸ αὐδήεντα
δ’ ἔθηκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη (Τ 407) οὐκ ἔστι φωνὴν ἔχοντα,57
30ἀλλ’ ἀνθρωπίνως φθεγγόμενον, τουτέστι τῇ αὐτῇ ὀπὶ χρώμενον, οἵᾳ δὴ καὶ οἱ λοιποὶ ἄνθρωποι. καὶ τὸ Κίρκη ἐυπλόκαμος, δεινὴ θεὸς αὐδήεσσα (κ 136) σημαίνει ἀνθρωπιστὶ φθεγγομένη, οὐχ ὡς θεός· διὰ σημείων γὰρ καὶ ὀνείρων καὶ ἱερείων καὶ οἰωνῶν καὶ θυσιῶν, οὐκ αὐδῆς, φθέγγονται οἱ θεοί. τὸ δὲ οἱ δ’ αἰεὶ βούλονται θεοὶ
35μεμνῆσθαι ἐφετμέων (δ 353) τῶν θεοπροπιῶν λέγει. ἡ δὲ Κίρκη καλὸν ἀοιδιάει (κ 227), ὡς ἄνθρωπος δηλονότι. ὁ μὲν Ἀριστοφάνης τὰς ἀνθρωποειδεῖς θεὰς αὐδηέσσας φησίν, οἱονεὶ φωνὴν μετειληφυίας, ὁ δὲ Ἀριστοτέλης οὐδήεσσαν γράφει, οἱονεὶ ἐπίγειος. οὕτως καὶ Χαμαιλέων.

5

.

337

 *πῶς τὸ τεταραγμένον πέλαγος λίμνην φησίν; ὅτι πρὸς τιμὴν τῆς θεοῦ πρὸς τὸ παρὸν ἐγαληνίασε.

5

.

384

ad v. 385.

5

.

385

 τοῦτο δοκεῖ μάχεσθαι τῷ ἐπιφερομένῳ ἔνθα δύο νύκτας, δύο δ’ ἤματα κύματι πηγῷ πλάζετο (v. 388). λύοιτο δ’ ἂν ἐκ τῆς λέξεως· τὰ γὰρ πρότερα, φησὶ, κύματα κατέαξε, τὰ ἐκ τῶν ἄλλων ἀνέμων μόνον δὲ τὸν βορέαν εἴασε πνεῖν.58

5

.

404

 τίνι διενηνόχασιν αἱ ἐπιωγαὶ τῶν λιμένων; φημὶ οὖν ὅτι ἰωὴν τὴν πνοὴν λέγει, ὥς που εἴρηκεν ἐξ ἀνέμοιο πολυπλάγκτοιο ἰωῆς (Λ 308), ποιήσας ἐκ τοῦ ἄειν, ὃ σημαίνει τὸ πνεῖν. ὅθεν, ἐπειδὴ καὶ ἀντὶ τοῦ φωνεῖν καταχρηστικῶς εἶπεν αὖε δ’ ἑταίρους (Λ 461),
5[ἰωὴν] καὶ τὴν φωνὴν ἰωὴν κέκληκε· τὸν δ’ αἶψα περὶ φρένας ἤλυθ’ ἰωή (Κ 139). [καὶ τὸ ἤυσε παρὰ τὸ ἄειν.] καὶ μεταφορικῶς· λεύσσω δὴ παρὰ νηυσὶ πυρὸς δηίοιο ἰωήν (Π 127). κυρίως οὖν τῆς πνοῆς ἰωῆς οὔσης, ἐκ ταύτης καὶ τοῦ ἄγνυσθαι τοῦ σημαίνοντος τὸ κλᾶσθαι εἴρηται βορέω ἐπιωγή (ξ 533), ὅπου ἄγνυται ἡ πνοὴ τοῦ
10βορέου. αἱ ἐπιωγαί οὖν ῥηθήσονται τόποι ἀλίμενες μὲν, δυνάμενοι δὲ διὰ τὴν ἐκ τῶν ἀνέμων σκέπην δέξασθαι νῆας.

5

.

422

 cf. ad Iliad. p. 114, 4. Quae ibi Dindorfium secuti edi‐ dimus, etiam in Harl. (f. 35a) leguntur, ubi πῶς ἀλλαχοῦ γοῦν φησι incipiunt.

5

.

445

 εὔχεται τῷ ποταμῷ, ὡς ἂν ἑκάστου ἔχοντος δαίμονα. ὁ δὲ καὶ ἐν ταῖς κρήναις οἶδεν θεὰς, ἃς Νύμφας καλεῖ· Νύμφαι κρηναῖαι κοῦραι Διός (ρ 240), καὶ ἄλλαι Νύμφαι ὀρεστιάδες κοῦραι Διός (Ζ 420). οὕτω πεπληρῶσθαι θείων δυνάμεων Ὅμηρος ἡγεῖται59
5ἅπαντα.

6

58-74

 Ἵνα κλυτὰ εἵματ’ ἄγωμαι. οὐ τὰ τότε, ἀλλὰ τὰ φύσει, ὡς ἐπὶ τοῦ φαεινὴν ἀμφὶ σελήνην (Θ 555), οὐ τὴν τότε, ἀλλὰ τὴν φύσει, καὶ ἐπὶ τοῦ πλήθει δή μοι νεκύων ἐρατεινὰ ῥέεθρα (Φ 218).
5 ἐσθῆτα φαεινήν. [τινὲς τὴν λεπτήν, ὡς καὶ μάστιγα φαει‐ νήν (Κ 500), ἢ] τὴν φύσει φαεινήν, οἷόν ἐστι καὶ τὸ φαεινὴν ἀμφὶ σελήνην.

6

.

79

 quae in schol. H (f. 36b int.), Vd (f. 7b), Ma (f. 73a) de ὑγρῷ ἐλαίῳ leguntur, quamquam, si rem spectas, cum Porphyrianis quae ad Iliad. p. 75, 24 sqq. edidimus congruunt fere, verbis utuntur adeo ab illis discrepantibus, ut alterius originis esse videantur.

6

.

103

 διὰ τί εἰωθὼς ὁ ποιητὴς κάπρους λέουσι παραβάλλειν νῦν τερπομένη φησὶ κάπροισι καὶ ὠκείῃς ἐλάφοισιν; οὐκ εἰκαίως
δὲ οὕτως· οἱ γὰρ τόποι οὗτοι πλεονάζουσι κάπροις καὶ ἐλάφοις. οὐκ εἶπε δὲ λέουσιν, ἐπεὶ οὐ γεννᾶται ἐνταῦθα τὰ ζῶα ταῦτα, ὡς Ἀριστο‐60
5τέλης μαρτυρεῖ. ἐλαττώσει δὲ ἐνταῦθα ἐχρήσατο ὁ ποιητής, ὡς ἐν μὲν τῷ λίην φύλλοισιν ἐοικότες ἢ ψαμάθοισιν (Β 800) ἐπίτασίς ἐστι κατὰ τὸ ἐπενηνεγμένον τοῖς φύλλοις, τὰ τοῦ πλήθους τῶν ψαμά‐ θων· ἐν δὲ τῷ περὶ Κικόνων ῥηθέντι· ἦλθον ἔπειθ’ ὅσα φύλλα καὶ ἄνθη γίνεται ὥρῃ (ι 51), δόξειεν ἂν ἐλάττωσις εἶναι ἐκ τοῦ
10ἐπαγομένου· ἐλάττω γὰρ τὰ ἄνθη τῶν φύλλων [καὶ τῆς ψάμμου]. ἀλλὰ τὰ μὲν φύλλα παρίστησι τὸ πλῆθος, τὰ δὲ ἄνθη τὴν τοῦ πλήθους ποικι‐ λίαν ἔν τε τῇ καθοπλίσει καὶ τῇ ἄλλῃ ἀμφιέσει, τῶν Θρᾳκῶν μάλιστα, ὧν εἰσιν οἱ Κίκονες, ταῖς χροιαῖς ποικιλλόντων τὴν ἀμφίεσιν. καὶ ἐπὶ τῶν Ἑλλήνων ἐν Ἰλιάδι· ἔσταν δ’ ἐν λειμῶνι Σκαμάν‐
15δρου ἀνθεμόεντι μυρίοι, ὅσσα τε φύλλα καὶ ἄνθεα γίνεται ὥρῃ (Β 467. 68), δόξειεν ἄν τις ἐλάττωσιν εἶναι ἐκ τοῦ ἐπαγομένου, τὰ ἄνθεα· ἐλάττω γὰρ τὰ ἄνθη τῶν φύλλων. οὐκ ἔστι δέ· οὐ γὰρ τοῦ πλήθους παραστατικὰ παρείληπται ἄμφω, ὥσπερ ἐπὶ τῶν φύλλων καὶ τῆς ψάμμου· λίην γὰρ φύλλοισιν ἐοικότες ἢ ψαμάθοισιν
20(Β 800)—ἐπίτασις γάρ ἐστι κατὰ τὸ ἐπενηνεγμένον—, ἀλλὰ τὰ μὲν φύλλα κτλ. (ut l. 8 sqq. edidimus).

6

.

104

ad v. 103, p. 60, 18 sqq.

6

.

106

 de schol. H f. 37a int.: Μεγακλείδης· ἀγρόμεναι παίζουσιν ἀνὰ δρία παιπαλόεντα, cf. Prolegg. Iliad. p. 414, 1.

6

.

125

ε 334—37 (p. 57).

6

.

195

v. 204.

6

.

204

 ἀποροῦσι πῶς, εἰ ἐν Κερκύρᾳ οἰκοῦσι Φαίακες, λέγει οἰκέομεν δ’ ἀπάνευθε πολυκλύστῳ ἐνὶ πόντῳ ἔσχατοι οὐδέ τις ἄμμι βροτῶν ἐπιμίσγεται ἄλλος (v. 204. 5). ἐσχάτους εἶπε τῆς Ἑλλάδος· πάντα γὰρ ὡς πρὸς τὴν Ἑλλάδα γράφει. καὶ ὅταν μέγιστον ὄρος61
5εἴπῃ (ν 183?), οὐ μεῖζον Καυκάσου οὐδὲ Τμώλου λέγει καὶ Ἄλπεων, ἀλλὰ τῶν Ἑλληνικῶν. καὶ τὸν Ἀχελῷον (Φ 194) οὐ τοῦ Νείλου προκρίνει καὶ τῶν μακρὰν, ἀλλὰ τῶν ἐγγύς. ἔσχατοι οὖν Φαίακες τῶν Ἑλλήνων. καὶ Αἰσχύλος λέγει (Prom. 844)· ἔστιν πόλις Κάνωβος ἐσχάτη χθονός, οὐ τῆς οἰκουμένης, ἀλλὰ τῆς Αἰγυπτίας. ἀλλὰ καὶ ἡ Ἀπει‐
10ραίη γρηῦς (η 8) ἡ ἐκ τῆς ἀντικειμένης ἠπείρου. θαυμαστὸν γὰρ εἰ δούλην τινὰ ἔξω στηλῶν Ἡρακλείων ἐμπορευσάμενός τις ἐπώλησε. καὶ τί δεῖ πλείονα λέγειν, Ὀδυσσέως αὐτοῦ ὁμολογοῦντος, ὅτι περὶ Θεσ‐ πρωτίαν εἰσὶν οἱ Φαίακες· ὡς ἤδη Ὀδυσῆος ἐγὼ περὶ νόστου ἄκουσα ἀγχοῦ Θεσπρωτῶν ἀνδρῶν ἐν πίονι δήμῳ (ρ 526),
15καὶ πάλιν· ὥς μοι Θεσπρωτῶν βασιλεὺς μυθήσατο Φείδων (τ 287), δηλοῦντος ὅτι γείτων ἐστὶ Φαιάκων ὁ Φείδων ὁ τὰ παρ’ αὐτοῖς πρασσόμενα γινώσκων. ἡ Δωδώνη τε οὐ πρόσω, εἰς ἣν ἀπὸ Φαιάκων παραγενέσθαι αὐτὸν μαντευσόμενον (τ 297).

6

.

221

 ταῦτα μάχεται τῷ ὑπὸ παρθένων ποιεῖν λουομένους. λύοιτο δ’ ἂν τῇ λέξει· προσέθηκε γὰρ μετελθών, οἷον ξένος ὤν. τάχα δ’ οὐδ’ ὅλως παρθένοι λούουσιν· λέγεται γὰρ τὸν δ’ ἐπεὶ δμῳαὶ λοῦσαν, ἀλλ’ οὐχὶ κοῦραι. καὶ περὶ τῆς Ἥβης (Ε 905) γὰρ ἀμφισβητεῖται,
5εἰ παρθένος ἦν, καὶ ἡ Ἑλένη λούει τὸν Ὀδυσσέα (δ 252). ἀδύνατον γὰρ τῷ Νέστορι εἶναι παρθένον γέροντι ὄντι θυγατέρα (γ 464). λύεται δ’ ἐκ τοῦ ἔθους· ἔφαμεν γὰρ μὴ εἶναι τῷ ὄντι παρ‐ θενικὸν ἔργον τὸ λούειν, ὡς Ἀρίσταρχος οἴεται.62

6

.

244

 δοκοῦσιν οἱ λόγοι ἀπρεπεῖς εἶναι παρθένῳ καὶ ἀκόλαστοι. λύουσι δ’ ἐκ τοῦ προσώπου· ὑπόκεινται γὰρ τρυφῶντες οἱ Φαίακες καὶ παντάπασιν ἁβροδίαιτοι. Ἔφορος μέντοι τοὔμπαλιν ἐπαινεῖ τὸν λόγον ὡς ἐξ εὐφυοῦς πρὸς ἀρετὴν ψυχῆς.

6

.

265

 λέγει ὅτι οὐδεὶς ξένος ἐστίν, ἀλλὰ πάντες πολῖται καὶ ἐφέ‐ στιον πῦρ ἔχοντες. διὰ δὲ ψιλοῦ τοῦ ἀντιστοίχου ἐξενήνεκται, ὡς τὸ δέχεσθαι δέκεσθαι καὶ οὐχὶ οὐκί. [τοῦτο δὲ κατὰ διάλεκτον.]

6

.

305

 quod ad Iliad. p. 87, 13 sqq. inter scholia excerpta edidimus schol. E, sine ulla verborum discrepantia etiam in cod. Vd (f. 10a)
legitur. Paullo aliter excerptum est schol. Ma (f. 78b, c. l. ἡ δ’ ἧσται ἐπ’ ἐσχάρῃ): οὐκ εἶπεν ἐπὶ τῆς ἐσχάρας ἐκάθητο. πῶς γὰρ ἐκεῖσε63
5ἐκάθητο; ἀλλ’ ἐκ τούτου ἐδήλωσεν ὁ Ὅμηρος, ὡς ἐπὶ τοῦ θρόνου ἐκάθ‐ ητο, ὑψηλοτέρου ὄντος τοῦ θρόνου ὑπὲρ τῆς ἐσχάρας. .... πρὸς δὲ τοὺς ζητοῦντας, πῶς φησιν ὡς χειμῶνος ὄντος Ἀρήτην ἀλεαίνεσθαι παρὰ τῷ πυρί—εὔκρατος γὰρ ὁ ἀὴρ καὶ οἱ καρποὶ διαμένουσιν καὶ γειτνιῶσιν Ἠλυσίῳ πεδίῳ εὐδίῳ μένοντι, ὅθεν καὶ
10τὸν Ῥαδάμανθυν διεκόμισαν (η 323)—, λεκτέον ὅτι πῦρ οὐ δεῖ νοεῖν τὸ διακονικόν, τὸ δὲ ἀεὶ καθιερωμένον τῇ Ἑστίᾳ πῦρ.

6

.

330

 *τὸ μένος ποτὲ μὲν λαμβάνεται ἐπὶ τοῦ σθένους, ὡς τὸ οἷον ἐμόν γε μένος καὶ χεῖρες ἄαπτοι (Θ 450), ποτὲ δὲ ἐπὶ τῆς ὀργῆς, ὡς ἐνταῦθα καὶ ἀλλαχοῦ· μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφι‐ μέλαιναι πίμπλαντο, ὄσσε δὲ πυρὶ λαμπετόωντι ἐίκτην
5(Α 103. 4).

7

.

16

V. 32.

7

.

32

 ζητοῦσί τινες, πῶς ἐν τοῖς ἑξῆς φιλοξενωτάτους λέγει τοὺς ἀνθρώπους (θ 31 sqq.). καί φαμεν, ἢ τὸν μὲν ναυτικὸν ὄχλον εἶναι τῷ ὄντι ἀηδῆ, τοὺς δὲ βασιλεῖς φιλοξένους· ἢ ἵνα φυλάξηταί τινος πυθέσθαι ἢ πρὸς ἕτερον καταχθῆναι.
5 ὑπερόπτας εἰσήγαγε τοὺς Φαίακας οἰκονομικῶς, ἵνα πρὸ καιροῦ μήτε ὄνομα μήτε πατρίδα μήτε τύχην αὐτοῦ μάθωσιν, ἀλλ’ ὡς ἤθελεν αὐτοῖς οἰκονομήσῃ τὴν ἀπόκρισιν. πῶς οὖν πέμπουσι τοὺς ξένους; ὅτι ἐκ
τῶν ἐναντίων φιλανθρώπους πεποίηκε τοὺς ἄρχοντας αὐτῶν· οὐδὲν οὖν, εἰ τὰ τέλη τοιαῦτα, ἔμελλε βλάψειν τὸν Ὀδυσσέα ἡ τῶν ὑποτεταγμένων64
10αὐθάδεια. [εἰ δὲ καὶ περὶ τῆς εἰς τὴν Ἰθάκην ἐκβάσεως προοικονομεῖ τι ὁ ποιητὴς διὰ τοῦ τοιούτου ἤθους τῶν πολιτῶν, εἰσόμεθα ἐπὶ τοῦ οἰκείου τόπου (ν 119) γενόμενοι].

7

.

53

 καὶ πῶς ἡ Ναυσικάα φησί· τὸν παραμειψάμενος μητρὸς ποτὶ γούνασι χεῖρας βάλλειν (ζ 310); κιχήσεαι οὖν ἱκετεύσεις. ἢ ἐκεῖ τὸ παραμειψάμενος ἀντὶ τοῦ παρελθών, ἐάσας ἀπαράκλητον.

7

54-55

 τοῦτο μάχεται τοῖς ἑξῆς· τὴν μὲν γὰρ λέγει Ῥηξήνορος, τὸν δὲ Ναυσιθόου. λύοιτο δ’ ἂν ἐκ τῆς λέξεως· τὸ γὰρ τοκήων δηλοῖ καὶ τὸ προγόνων· καὶ γὰρ τοὺς πατέρας ἐπὶ τῶν προγόνων τάττουσιν.

7

.

64

 τοῦτο ἐναντίον τῶν ἐπιφερομένων, μίαν οἴην παῖδα λιπόντα Ἀρήτην. λύοιτο δ’ ἂν ἐκ τῆς λέξεως· τὸ γὰρ ἄκουρον οὐκ ἐκ‐ δεκτέον ἄπαιδα, ἀλλὰ οὐκ ἔχοντα κοῦρον, ὅ ἐστιν ἄρρενα παῖδα.

7

.

104

 οὐκ ἔστι τὸ αἱ μὲν ἀλετρεύουσι μύλῃς ἐπὶ μήλοπα καρπόν τὸ ἐκ τῶν μήλων ἔριον, ὥς τινες οἴονται, ἀλλὰ μήλοπα καρπόν ἔφη τὸν μήλῳ ἐμφερῆ κατὰ τὴν χροιάν· τοιοῦτος γὰρ ὁ πυρός. καὶ ἐν ἄλλοις ἔφη μυληφάτου ἀλφίτου ἀκτῆς (β 355).65
5ἔστι δὲ ἡ ἀκτὴ οὐ τὸ κατεαγμένον, ὥς τινες, ἀλλὰ τὸ ἐξέχον, ἐκ μετα‐ φορᾶς τῶν κατὰ τοὺς αἰγιαλοὺς ἐξοχῶν, ἃς ἀκτὰς λέγει· ἀκτῇ ἐπὶ προὐχούσῃ (ω 82)· τὸ ἄκρον οὖν καὶ ἐξέχον τοῦ ἀλφίτου. ὡσαύτως δὲ ἐξηγητέον καὶ τὸ ὃς θνητός τ’ εἴη καὶ ἔδοι Δημήτερος ἀκτήν (Ν 322), τὸν ἔξοχον πυρόν, ὡς τὸ οἰὸς ἄωτος.

7

.

105

cf. δ 122.

7

.

126

 τὸ ἕτεραι δοκεῖ παρὰ τὴν Ὁμηρικὴν χρῆσιν ἐνταῦθα κεῖσθαι. εἰπὼν γὰρ ἕτερον μὲν θειλόπεδον, ἑτέρας δ’ ἄρα τε τρυ‐ γόωσιν, εἶτα ἐκ τρίτου ἄλλας δὲ τραπέουσιν, ἐπήγαγεν· ἕτεραι
δ’ ὑποπερκάζουσιν. Ἀττικοὶ μὲν οὖν καὶ ἐπὶ τρίτῳ καὶ τετάρτῳ66
5τάττουσι τὸ ἕτερος, ἀλλ’ οὐχ ὁ ποιητής. εἴωθε γὰρ τὸ ἕτερος ἐπὶ δύο τάττειν, ὥς που καὶ ἐν τῇ Πατροκλείᾳ φησί· τῆς μὲν ἰῆς στιχὸς ἦρχε Μενέσθιος αἰολοθώρηξ, τῆς δ’ ἑτέρης Εὔδωρος, τῆς δὲ τρίτης Πείσανδρος (Π 173. 79. 93). ῥητέον δὲ ὅτι κἀνθάδε παραπε‐ φύλακται τῷ ποιητῇ ἡ ἀκρίβεια. τῶν γὰρ σταφυλῶν τὰς μὲν πεπείρους
10ἐπίσταται, τὰς δὲ ὄμφακας, εἶτα περὶ τῶν πεπείρων φησὶν ὡς αἱ μὲν ψύχονται, αἱ δὲ τρυγῶνται, αἱ δὲ ἄλλαι πατοῦνται. τελέσας δὲ τὸν περὶ τούτων λόγον καὶ ἐπὶ τὰς ὄμφακας μεταβαίνει, ὅτι αἱ μὲν αὐτῶν ὀμφακίζουσιν, ἕτεραι δὲ μελαίνονται ἐξ ὄμφακος.

7

137-138

v. Epilegg. (de γ 332. 41).

7

.

153

ζ 305, p. 64, 4 sqq.

7

167sqq

 αἰτιῶνται δέ τινες τὸν Ἀλκίνοον ὡς οὐ φιλόξενον, ἐῶντα ἐπὶ τοσαύτης ὥρας ἐρρῖφθαι ἐπὶ κόνει τὸν Ὀδυσσέα. πρὸς οὓς λεκτέον, ὅτι οὐκ ἐκ τυραννίδος εἶχε τὴν ἀρχήν, ἀλλὰ † εἰς οὓς ἀπέλασε. ὁπότε οὖν ἐβούλευσε τὸ κοινόν, εἰκότως αὐτὸν .... ἀνίστησιν.

7

.

197

 *γενικόν ἐστι τὸ αἶσα, εἶτα εἰδικὸν τὸ κλῶθες, ὡς ἀλλ’ ἄγε δή τινα μάντιν ἐρείομεν ἢ ἱερῆα ἢ καὶ ὀνειροπόλον (Α 62). τὸ μὲν γὰρ γενικόν, τὰ δὲ εἰδικά.

7

207sqq

 διὰ τί καυχᾶται ἐν τοῖς ἑξῆς (ι 19. 20) ὁ πρὶν τοὺς ἐπαίνους διαφεύγων; ἐπειδὴ ἐκεῖ μὲν ἐν τοῖς εἰδόσιν [ἦν] τὰ αὐτοῦ,
ὧδε δὲ οὔ.67

7

215sqq

 κατατρέχουσί τινες τούτων ἱκανῶς, ὡς ἀγενέστατα περὶ τῆς γαστρὸς διαλεγομένου καὶ δεῖπνον ἀπαιτοῦντος, καὶ ταῦτα παρὰ ἀνθρώποις, οἵους οὐδέπω εἶδεν· οὐδὲ ἡρωικὸν τὸ παράγγελμα γαστρὶ εἴκειν. πρὸς οὓς ῥητέον ὅτι ἀποτρίβεται τὴν ὑπόνοιαν τοῦ δοκεῖν
5εἶναι θεὸς εἰς ταπεινοὺς λόγους καταβαίνων [λόγους]· διὸ καὶ ἴσως μηκύνειν τὰ περὶ τῆς γαστρός.

7

.

225

 ἄμεινον ἂν ἔσχε πατρίδ’ ἐμὴν ἄλοχόν τε· κομιδῇ γὰρ σμικρολόγος φαίνεται προτάσσων τῶν φιλτάτων τὴν κτῆσιν, ὡς παρὰ Μενάνδρῳ Σμικρίνης ἐν Ἐπιτρέπουσιν. ὁ δὲ Πῖός φησιν, ὅτι διὰ τοῦ κτῆσιν ἐμὴν δμῶάς τε συνίστησιν ἑαυτόν, ἐνδεικνύμενος τὴν
5οἴκοι εὐδαιμονίαν. οὐ μέντοι καὶ περὶ τῆς γυναικὸς νῦν λέγει· τὸ γὰρ ἔχειν γυναῖκα καὶ τοῖς ἀπερριμμένοις παρακολουθεῖ. ἐκ τούτου ἐνδείκνυται, ὅτι καὶ αὐτός ἐστι τῶν ἐχόντων κτήματα, οὐχ οἷος τότε ὁρᾶται, ὥσπερ καὶ Ναυσικάᾳ ἔλεγεν· πολὺς δέ μοι ἕσπετο λαός (ζ 164). ἔνδειξιν οὖν ἐποιεῖτο, ὅτι οὐ παρημελημένος
10ἦν, ἀλλ’ ἔστιν αὐτῷ καὶ πατρὶς καὶ οἶκος καὶ κτήματα.

7

.

238

 δοκεῖ τισι μικροπρεπὲς καὶ ταπεινὸν τὸ τὴν Ἀρήτην παρὰ τοῦ ξένου πρῶτον περὶ τῆς ἐσθῆτος πυνθάνεσθαι. ῥητέον δὲ ὅτι πολλῶν ἕνεκα ἐντεῦθεν ἤρξατο· πρῶτον μὲν ἐπιγνῶναι τὴν γυναῖκα τὰ ἱμάτια εἰκὸς ἦν πρώτην· καὶ γὰρ ὑφαίνειν καὶ θεραπεύειν καὶ διαχειρίζειν τὰ
5τοιαῦτα τῆς γυναικείας φύσεως ἔργον .....

7

.

257

ad p. 69, 2.

7

.

258

 διὰ τί Ὀδυσσεὺς, τῆς Καλυψοῦς διδούσης αὐτῷ τὴν ἀθανασίαν, οὐκ ἐδέξατο; Ἀριστοτέλης (fr. 178 edit. Teubn.) μὲν οὖν πρὸς τοὺς
Φαίακάς φησι ταῦτα λέγειν Ὀδυσσέα, ἵνα σεμνότερος φαίνηται καὶ μᾶλλον ἄλλων σπουδάσαι πάντων τὸν νόστον· συνέφερε γὰρ αὐτῷ πρὸς τὸ68
5θᾶττον ἀποσταλῆναι. ἔπειτα ἔοικεν οὐ τῷ μὴ πεισθῆναι λέγειν μὴ λαβεῖν τὴν τοιαύτην δωρεάν, ἀλλὰ μὴ πιστεῦσαι αὐτῇ τοιαῦτα λεγούσῃ· ἡ μὲν γὰρ ἔφασκε ποιήσειν, ὁ δὲ οὐκ ἐπίστευσεν, οὐχὶ πιστεύων παρῃτεῖτο. εἴη δ’ ἂν καὶ τοῦ σοφοῦ ἀθανασία οὐχ ἣν τοιαῦται δαίμονες χαρίσαιντ’ ἂν, ἀλλὰ τοῦ Διὸς ἂν εἴη καὶ τῶν ἔργων, ἃ μὲν πέφυκεν ἀπαθανα‐
10τίζειν· τοιαῦτα δ’ ἂν εἴη ἀπὸ ἀρετῆς. παραιτούμενος δὲ τοὺς οἰκείους καὶ τὴν εἰς οἶκον ἐπάνοδον δι’ ἐπαγγελίαν ἀθανασίας ἀπώλεσεν ἂν τὴν ἀρετήν· σὺν αὐτῇ δὲ καὶ τὴν τῆς ψυχῆς ἀθανασίαν καὶ τὴν πρὸς θεοὺς ἄνοδον ἀπώλεσεν ἄν. διδάσκει οὖν ὅτι διὰ τῶν ἐναντίων οὐκ ἄν τις ἐν‐ δύοιτο τὰ ἐναντία, ὡς οὔτε δι’ ἀποστερήσεως λάβοι ἂν δικαιοσύνην
15οὔτε ἂν διὰ μάχης σωφροσύνην οὔτε διὰ τοῦ φιλεῖν τὸν τῇδε βίον θνητὸν ὄντα καὶ ἐπίκηρον τὸ τέλος τῆς ἀθανασίας, οὔςης ἀνδρὸς τὰ καθήκοντα καὶ τῶν ἔργων τὰ τοιαῦτα φιλοῦντος ἃ καθήρειεν ἂν τὴν ψυχήν, ....................... α τοῖς θεοῖς γίνεται πάντα ....................... τυχεν ἀλλ’ οὐ τοῦ τέλους.
20 Ἀντισθένης φησὶν εἰδέναι σοφὸν ὄντα τὸν Ὀδυσσέα, ὅτι οἱ ἐρῶντες πολλὰ ψεύδονται καὶ τὰ ἀδύνατα παραγγέλλονται. ἐπισημαί‐
νεται δὲ καὶ τὴν αἰτίαν, τὴν παραίτησιν δι’ ἣν πεποίηται. τῆς θεοῦ ἐκείνης μὲν γὰρ ἐπὶ σώματος εὐμορφίᾳ καὶ μεγέθει μεγαλαυχούσης καὶ τὰ καθ’ ἑαυτὴν προκρινούσης τῆς Πηνελόπης, συγχωρήσας μὲν τοῦτο69
25καὶ τῷ ἀδήλῳ εἴξας—ἄδηλον μὲν γὰρ αὐτῷ, εἰ ἀθάνατος καὶ ἀγήρως (ε 218)—ἐπεσημήνατο ὅτι τὴν γαμετὴν ζητεῖ διὰ τὸ εἶναι περίφρονα, ὡς κἀκείνης ἂν ἀμελήσας, εἰ τῷ σώματι καὶ μόνῳ τῷ κάλλει κεκόσμητο. τοῦτο γὰρ καὶ τοὺς μνηστῆρας εἰρηκέναι [πολλάκις], λέ‐ γοντας· οὐδ’ ἐπὶ ἄλλας ἐρχόμεθα, ἃς ἐπιεικὲς ὀπυιέμεν ἐστὶν
30ἑκάστῳ, ταύτης δὲ ἕνεκα τῆς ἀρετῆς ἐπιδικαζόμεθα (β 206. 7) ..... [τὰ δὲ τῆς Καλυψοῦς ἐστι τοιαῦτα· οὐ μὲν ἐγὼ κείνης χερείων εὔχομαι εἶναι, οὐ δέμας οὐδὲ φυήν, οὐδὲ ἔοικε θνητὰς ἀθα‐ νάτῃσι δέμας ἐρίζειν καὶ εἶδος, τὰ σωματικὰ μόνον παραβαλ‐ λούσης· τοῦ δὲ Ὀδυσσέως· οἶδα καὶ αὐτὸς πάντα μάλ’, οὕνεκα
35σεῖο περίφρων Πηνελόπεια εἶδος ἀκιδνοτέρη μέγεθός τ’ εἰς ἄντα ἰδέσθαι· ἡ μὲν γὰρ βροτός ἐστι, σὺ δ’ ἀθάνατος καὶ ἀγήρως· τὸ γὰρ περίφρων Πηνελόπεια ἔμφασιν ἔχει τῆς κατὰ ὄρεξιν προκρίσεως].

7

.

284

ad δ 477, p. 47, 9.

7

.

311

 ἄτοπος, φασὶν, ἡ εὐχή. μὴ γὰρ ἐπιστάμενος, ὅστις ἔστι μηδὲ πειραθεὶς εὔχεται συμβιωτικὸν αὐτὸν λαβεῖν καὶ γαμβρὸν ποιήσασθαι. ἀλλ’ ἦν μὲν παλαιὸν ἔθος τὸ προκρίνειν τοὺς ἀρίστους τῶν ξένων καὶ δι’ ἀρετὴν ἐκδιδόναι τὰς θυγατέρας, ὡς καὶ ἐπὶ Βελλεροφόντου Τυδέως
5Πολυνείκους. οὐ γὰρ εἰς τὸν πλοῦτον ἀφεώρων οἱ παλαιοί, ἀλλ’ εἰς τὴν ἀρετὴν τὴν ἀπὸ τῆς ὄψεως· βασιλῆι γὰρ ἀνδρὶ ἔοικας (ω 253). ὁρᾷ δὲ δὴ καὶ ἐκ τῆς ὄψεως [τὸν Ὀδυσσέα] καὶ ἐκ τῶν λόγων τεκμαί‐ ρεται τὸ ἀξίωμα τοῦ ἀνδρός. ἴσως δὲ καὶ πεῖραν αὐτοῦ λαμβάνων τοῦτο εἴρηκεν, ὡς, εἰ μὲν θέλοι παραμένειν παρ’ αὐτοῖς καὶ πολι‐
10τεύεσθαι, ἐλέγχοιτο ἂν ἀλαζονευσάμενος περὶ τῆς Καλυψοῦς καὶ δι’ ὧν ἐπιθυμεῖν ἔφησε τῆς πατρίδος καὶ τῶν οἰκείων (v. 224)· οὐ γὰρ εἰκὸς εἶναι τὴν μὲν ἀθανασίαν ὑπεριδεῖν, θνητῆς δὲ γυναικὸς ὑπομεῖναι γάμον. εἰ δὲ μηδὲν προσέχοι τῷ γάμῳ, τεκμήριον εἶναι τῆς ἐπιεικείας αὐτοῦ καὶ τῆς πίστεως ὧν ἔφη περὶ τῆς Καλυψοῦς, ὥστε προθυμότερον70
15γενέσθαι περὶ τὴν παρασκευὴν πρὸς τὸν νόστον, ὡς ἀνδρὶ ὄντι τιμῆς καὶ πολλῆς χάριτος ἀξίῳ. ταῦτά φησι πειρώμενος, εἰ ταῖς ἀληθείαις ἀπείπατο τὸν τῆς Καλυ‐ ψοῦς γάμον. ἢ τοῦτο μὲν κακόηθες καὶ οὐδὲ βασιλικὸν οὐδὲ κατὰ τὸ Ἀλκινόου ἦθος· ἁπλοϊκὸς γὰρ μάλιστα εἰσάγεται, ὅπερ συμβαίνει περὶ
20τοὺς ἐκ γενετῆς εὐτυχοῦντας. ἐκεῖνο δὲ ῥητέον ὅτι παλαιὸν ἔθος τὸ προκρίνειν τοὺς ἀρίστους τῶν ξένων καὶ δι’ ἀρετὴν αὐτοῖς ἐκδιδόναι τὰς θυγατέρας, ὡς καὶ ἐπὶ τοῦ Βελλεροφόντου Τυδέως Πολυνείκους. οὐ γὰρ εἰς τὸν πλοῦτον ἀφεώρων οἱ παλαιοί, ἀλλ’ εἰς τὴν ἀρετὴν τὴν ἀπὸ τῆς ὄψεως· βασιλῆι γὰρ ἀνδρὶ ἔοικας (ω 253), γενεῇ δὲ
25Διὸς μεγάλοιο ἐίκτην (δ 27), οἵ τε ἀνάκτων παῖδες ἔασιν (ν 223), ἐπεὶ οὔ κε κακοὶ τοιούσδε τέκοιεν (δ 64).

7

.

318

ad ν 119.

7

.

324

 πῶς οὖν ἐν τῇ Νεκυίᾳ τὰ περὶ Τιτυὸν ἐν τῇ Φωκίδι φησὶ γενέσθαι; καὶ Λητὼ γὰρ ἥλκησε Πυθώδ’ ἐρχομένην (λ 580). ἴσως ἐν Εὐβοίᾳ μὲν ᾤκει, ἀσεβήσας ἐν Φωκίδι δὲ ἐτελεύτησεν.

7

.

339

δάος, ἀπὸ τοῦ δαίω, τὸ μερίζω· διακριτικὸν γὰρ ὄψεως.

8

.

1

V. ad Iliad., p. 300, 8 sqq.

8

.

3

 διὰ τί Ὅμηρος οὐ τὸν Ἀχιλλέα ἀλλὰ τὸν Ὀδυσσέα ὀνομάζει πτολίπορθον, καὶ ταῦτα πόλεις ἀπείρους τοῦ Ἀχιλλέως πορθήσαντος;
ἐπεὶ γὰρ ὁ Ἀχιλλεὺς πολίδριά τινα ἐπέσχεν, ὁ δὲ Ὀδυσσεὺς διὰ τῆς οἰκείας φρονήσεως τὴν περίφημον Τροίαν ἐπόρθησε, δι’ ἣν οἱ Ἕλληνες71
5πολλῆς κακοπαθείας μετεσχήκεσαν, κατασχεῖν αὐτὴν θέλοντες· διὰ τοῦτο οὐ τὸν Ἀχιλλέα, ἀλλὰ τὸν Ὀδυσσέα ὀνομάζει πτολίπορθον.

8

.

59

 μέμφονταί τινες, ὡς ὀλίγα παρασκευάσαντος Ἀλκινόου τοῖς Φαίαξι, πολλῶν ὄντων τῶν μελλόντων εὐωχεῖσθαι. καὶ Κράτης δὲ τὸ αὐτὸ πέπονθεν αὐτοῖς, πάντας οἰόμενος τοὺς Φαίακας εὐωχεῖσθαι παρὰ τῷ Ἀλκινόῳ. οὐ γὰρ ἦν τὸ πλῆθος ἠθροισμένον, ἀλλὰ δώδεκα μὲν
5βασιλεῖς, αὐτὸς δὲ τρισκαιδέκατος καὶ οἱ παῖδες αὐτοῦ καὶ οἱ ἐρέται τῆς νεὼς πεντήκοντα δύο.

8

.

63

 ὡς οὐ δυνατὸν ἀνθρώπῳ τελείαν εὐδαιμονίαν ἔχειν· δοιοὶ γὰρ πίθοι (Ω 527). ἀλλὰ ταῦτα, φησὶν, ὁ Ἀχιλλεὺς παραμυθίαν εἴρηκε τῷ Πριάμῳ, ἐνταῦθα δὲ ἐκ τοῦ ποιητικοῦ προσώπου λέγεται. πῶς οὖν ἀγαπήσασα καὶ .....
5 πῶς οὖν ἐφίλησεν; ἢ ὅτι ἐπεὶ οἱ τυφλοὶ μουσικώτεροι μὴ περὶ πολλὰ ἀσχολούμενοι, ἢ ἐπεὶ πάντως ἄνθρωπον ὄντα δεῖ κατά τι δυστυ‐ χεῖν, ἢ οἰκονομικῶς, ἵνα μὴ ἐπιγνῷ τὸν Ὀδυσσέα. τινὲς δέ φασιν εἰς ἑαυτὸν ταῦτα αἰνίττεσθαι τὸν ποιητήν.

8

75-76

ad p. 73, 5 sqq.

8

.

78

 ἀπρεπὲς εἶναι δοκεῖ τὸ χαίρειν ἐπὶ ταῖς διαφοραῖς τῶν φίλων. λύουσι δὲ ἐκ τῆς λέξεως, οἱ μὲν ὅτι μάχονται ἄνθρωποι οὐ μόνον φιλέχθρως, ἀλλὰ καὶ φιλονεικοῦντες ὑπὲρ καλοῦ καὶ ἀρετῆς, οἱ δὲ ὅτι
ἐπιφέρει, χρησμὸν δεδόσθαι τῷ Ἀγαμέμνονι, κατὰ τὴν τῶν ἀριστέων72
5διαφορὰν αἱρήσειν τὴν Ἴλιον, τὴν Ἀχιλλέως μῆνιν αἰνιττόμενον· τὸν δὲ Ἀγαμέμνονα οἰηθέντα τῶν ἀριστέων τούτων εἶναι τὴν διαφορὰν, ἣν ὁ χρησμὸς εἴρηκε, χαίρειν ἀγνοοῦντα, ὅτι τῶν κακῶν ἔτι συνέβαινεν ἀρχὴν εἶναι. ἔχαιρε τῶν ἀριστέων φιλονεικούντων, τοῦ μὲν τὰ ψυχικὰ ἐπαι‐
10νοῦντος, τοῦ δὲ τὰ σωματικά. ἔχαιρε δὲ ὁ Ἀγαμέμνων ἐπὶ τῇ τούτων φιλονεικίᾳ οὐχ ὡς χαιρέκακος, ἀλλὰ διὰ τὸ ἔχειν ἀπὸ χρησμοῦ, τότε ἐγγίζειν τὴν τῆς Τροίας ἅλωσιν, ὅτε ἴδῃ τοὺς τῶν Ἀχαιῶν ἀρίστους φιλονεικοῦντας. καὶ ὁ μὲν Ἀχιλλεὺς ἔλεγε δι’ ἀνδρίας δεῖν ἁλῶναι τὸ Ἴλιον, ὁ δὲ Ὀδυσσεὺς διὰ μηχανῆς καὶ φρονήσεως.

8

.

80

ad p 72, 21 sqq.

8

.

100

 διὰ τί οἱ Φαίακες εὐωχηθέντες ἠγωνίζοντο γυμνικὸν ἀγῶνα, δρόμον καὶ δίαυλον καὶ τὴν ἄλλην ἄθλησιν; παντελῶς γὰρ ἀπόνων ἀνθρώπων ταῦτα. ἴσως δὲ, ὡς ἁρμόττον τοῖς ἤθεσι δέον ποιεῖν, ἐπειδὴ μίμησις ἡ ποίησις, οὕτως πεποίηκεν. ὅτι δὲ τοιοῦτοι, δῆλον· ἔφασαν
5γάρ· αἰεὶ δ’ ἡμῖν δαίς τε φίλη κίθαρίς τε χοροί τε (v. 248).73

8

102-103

 καὶ πῶς φησιν οὐ γὰρ πυγμάχοι εἰμὲν ἀμύμονες οὐδὲ παλαισταί (v. 246); ἐν ὅσῳ τοίνυν ἄπειροί εἰσιν Ὀδυσσέως οἴονται νικᾶν ἅπαντας ἐν τούτοις, ὅτε δὲ τῇ πείρᾳ δείξας ἑαυτὸν Ὀδυσ‐ σεὺς ἐκαυχήσατο περὶ τῶν ἄλλων ἄθλων, μόνον παραιτησάμενος τὸν
5δρόμον, ἀντιμεταβαλὼν τὰ ἐγκώμια Ἀλκίνους φησίν· ἀλλὰ ποσὶ κραιπνῶς θέομεν καὶ νηυσὶν ἄριστοι, ἀεὶ δ’ ἡμῖν δαῖς τε φίλη εἵματά τ’ ἐξημοιβά (v. 247 sqq.).

8

.

186

 scholium Vd (f. 18a) de v. ἦ agens, magis illud gramma‐ ticum quam solutionum Corporis auctorem redolens, cum praeter pau‐ cissima quaedam cum iis, quae scholia Iliadis ad Ε 533 servave‐ runt, congruat, h. l. repetere supervacaneum est. Ceterum Brunckii
5auctoritas (v. ad Il. p. 82, 24) codice Harleiano 5693 Porphyrium nominatim afferente confirmatur.

8

.

229

 κακῶς φησιν ....., ὅτι ἑαυτὸν ἐπαινεῖ. οἱ μὲν γὰρ ἐπαι‐ νοῦντες ἑαυτοὺς οὐδὲ θεῷ παραχωρήσειαν ἄν· οὗτος δὲ τί φησιν; οἶος δή με Φιλοκτήτης (v. 219), καὶ πάλιν ἀνδράσι δὲ προτέ‐ ροισιν ἐριζέμεν οὐκ ἐθελήσω (v. 223) κτλ. [ὁ Δημόδοκος δὲ
5ᾖδεν].

8

.

246

ad v. 102. 3.

8

267sqq

οὐκ ἀτόπως ἐπὶ ἡδυπαθῶν ᾄδει ταῦτα ὁ κιθαρῳδός, δι’
ὧν ἥδονται σωφρονίζων αὐτούς· δέσμιον γὰρ εἰσάγει τὸν μοιχὸν καὶ τοὺς θεοὺς λέγοντας οὐκ ἀρετᾷ κακὰ ἔργα (v. 329). ὁ δὲ σπου‐ δαῖος τί φησιν; ἀλλ’ ἄγε δὴ μετάβηθι καὶ ἵππου κόσμον ἄεισον74
5(v. 492), ὡς δέον τὸν Δημόδοκον αὐτοῖς μὴ μοιχείαν γενομένην ἐν θεοῖς ᾄδειν, ἀλλὰ πράξεις εἰς ὠφέλειαν καὶ ἔπαινον φερούσας. ἡ μὲν οὖν κατηγορία πρόδηλος, διότι περὶ θεῶν οὐκ ἔδει τὰ τοιαῦτα δεδηλω‐ κέναι. ἀλλ’ οὐχ Ὁμήρου τὸ ἔγκλημα· ἄνωθεν γὰρ τοῖς ἀρχαιοτάτοις παραδέδοται καὶ κατασκευάσμασι καὶ τελεταῖς ταῖς παλαιοτάταις, καὶ ἐν
10Ἑλληνικαῖς καὶ βαρβαρικαῖς. ὅτι δὲ Ὅμηρος οὐχ ἥδεται τούτοις, δῆλον ἐξ ὧν περιέθηκεν τῇ Ἀθηνᾷ· ὡς ἀπόλοιτο καὶ ἄλλος, ὅστις τοιαῦτά γε ῥέζοι (α 47). ὅλως δὲ Ὅμηρος οὐδὲ οἶδεν Ἥφαιστον Ἀφροδίτῃ συνοικεῖν, Χάριτι δὲ αὐτὸν συμβιοῦντα, Δημόδοκος δὲ τῇ ἰδίᾳ μυθοποιίᾳ ἕπεται.
15 .... ἐπιτιμᾷ δὲ αὐτοῖς (v. 326 sqq.) ὁ Ζωίλος, ἄτοπον εἶναι λέγων γελᾶν μὲν ἀκολάστως τοὺς θεοὺς .. ἐπὶ τοῖς τοιούτοις, τὸν δ’ Ἑρμῆν εὔχεσθαι, ἐναντίον τοῦ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων θεῶν ὁρώντων δεδέσθαι σὺν τῇ Ἀφροδίτῃ. οὐκ εἰσὶ δὲ οἱ ποιητικοὶ θεοὶ φιλόσοφοι, ἄλλως τε καὶ παίζοντες. ἀλλὰ καὶ τὸ κάλλος ἠθέλησε δηλῶσαι τῆς
20Ἀφροδίτης, ὡς καὶ ἐν Ἰλιάδι ἐπαινοῦντες οἱ δημογέροντες (Γ 146 sqq.).

8

.

269

ad l. 8 sqq.

8

.

278

ἑρμῖσι, τοῖς κλινόποσι, τοῖς ποσὶ τῆς κλίνης, παρὰ τὸ
ἐνείρεσθαι [ἢ ἐπεὶ τετράγωνοι, παραπλήσιοι τοῖς Ἑρμαῖς].75

8

.

288

H (f. 47b)=Ξ 216, paucissimis quibusdam verbis mutatis.

8

.

294

 quae schol. H f. 47b (=Vd f. 19b, Mb f. 94b) Hellanicum afferens de Sintibus habet, e Paralipomenon libro excerpta esse videntur, cf. Herm. XIV, p. 249.

8

.

318

 *τί γὰρ δέονται χρημάτων οἱ θεοί, ἵνα καὶ οὗτος τὰ ἔεδνα ἀπαιτῇ· τὸ ὅλον οὖν κατὰ τοὺς ἀνθρωπίνους λόγους ἔγκειται.

8

321sqq

 ... ζητεῖ δὲ ὁ Ἀπολλόδωρος, διὰ τί τῶν ἄλλων θεῶν οὐδεὶς † ἦν, οὔτε Δεῖμος οὔτε Φόβος, ἀλλ’ οὐδὲ Ζεὺς οὐδὲ Ἥρα. ῥητέον δὲ ὅτι Ἥρα μὲν καὶ Διώνη σὺν ταῖς ἄλλαις θεαῖς .....

8

.

324

v. ad l. 7 sqq.

8

.

329

 καὶ τίς οὐκ ἐπίσταται ὅτι ἡ κακία οὐκ ἔστιν ἀρετή; τὸ λεγό‐ μενον οὖν τοιοῦτόν ἐστιν· † εἰ δὴ οἱ ἀρετῇ λεγόμενοι κρείττω τῶν ἄλλων καλοῦσι τὰ οὐκ ἀρετά, οἷον οὐ κρατεῖ οὖν καὶ τὰ κακὰ ἔργα. σύμφωνον καὶ τὸ ἐπιφερόμενον κιχάνει τοι βραδὺς ὠκύν.

8

.

332

v. 267 sqq., p. 75, 13.

8

.

340

 H (f. 48a)=Ξ 200, p. 191, 27—192, 22. Ea, quibus Din‐ dorfii textus a codice discrepat, non tanti sunt, ut h. l. afferantur. Inter scholia excerpta l. c. omittere non debebam schol. Vd (f. 20b, c. l. ἀπείρονες ἐντὸς ἔχοιεν), M1 (f. 95b), H (f. 48a, int.):
5τὸ ἀπείρονες οὐ πρὸς ἐπίτασιν· ἤρκει γὰρ τὸ τρὶς τόσσοι· ἀλλ’
οἱ πανταχόθεν εἰλημμένοι καὶ μήτε πέρας ἔχοντες μήτε ἀρχήν.76

8

.

344

 *διὰ τί οὐκ ἐγέλα ὁ Ποσειδῶν; ἐπεὶ παρεκάλει οὐκ ἐγέλα [ὁ γὰρ παρακαλῶν οὐκ ἐγέλα]. καὶ ἄλλως· ἐπειδὴ ἀδελφὸς ἦν τοῦ Ἄρεος, οὐκ ἐνεδέχετο γελᾶν ἐπὶ τῇ δεσμήσει τοῦ ἀδελφοῦ. schol. T. h. v. edit. v. 321 sqq.

8

.

351

 τὰ τῶν κακῶν πράγματα οὐ μόνον αὐτὰ κακά, ἀλλὰ καὶ ἐγγύαι αὐτῶν κακαί. τὸ γὰρ καὶ ἐγγύαι τὴν ἀναφορὰν ἔχει πρὸς τὰ πράγματα. *ὅτι δειλαὶ καὶ δυστυχεῖς. αἱ ἐγγύαι καὶ δειλῶν τὸ ἐγγυᾶσθαι. ἢ
5αἱ πρὸς τοὺς δειλαίους καὶ ἀσθενεῖς γινόμεναι ἐγγύαι οὐδὲν δύνανται, τῶν ἀδικουμένων ἐπεξελθεῖν μὴ δυναμένων δι’ ἀσθένειαν. ἢ οὕτως· αἱ ὑπὲρ τῶν κακῶν καὶ δειλῶν ἐγγύαι καὶ αὐταὶ κακαί εἰσι, τὴν πίστιν ὑπὲρ τῶν τοιούτων μηδενὸς τηρεῖν δυναμένου. παρὰ τοῦτο δὲ καὶ τὸ τοῦ σοφοῦ ἀπόφθεγμα· ἐγγύα, πάρα δ’ ἄτα.
10 *δειλαὶ αἱ ἐγγύαι εἰσὶ καὶ δειλῶν τὸ ἐγγυᾶσθαι· καὶ τὸ ἐν Δελ‐ φοῖς ἐπίγραμμα· ἐγγύα, πάρα δ’ ἄτα. σκληρὸν δὲ τοῦτο καὶ οὐκ ἀνθρώπινον, τὸ πᾶσαν ἐγγύην ἀναιρεῖν, κἂν πατέρα τις ἐγγυήσασθαι
βούληται. ὁ δὲ Ὅμηρος ἄλλῃ διανοίᾳ κέχρηται, ὅτι τῶν δειλῶν καὶ εὐτελῶν εὐτελεῖς ὀφείλουσιν εἶναι καὶ αἱ ἐγγύαι, ἀντὶ τοῦ· μείζων εἶ,77
15ὦ Πόσειδον, ἢ κατὰ τὸ ἀπαιτεῖσθαι παρ’ ἐμοῦ, ὡς δηλοῖ καὶ τὸ ἑξῆς· πῶς ἂν ἐγώ σε δέοιμι καὶ καταλάβοιμι. *αἱ τῶν δειλῶν ἐγγύαι, ἤτοι τῶν κακῶν καὶ ἀπόρων, δειλαὶ ἐγ‐ γυάασθαι· λεγόμεναι γὰρ οὐ πιστεύονται.

8

492sqq

 ἀνόητοι δὲ οἱ Τρῶες εἰσαγαγόντες καὶ τότε ζητοῦντες, μὴ ἄρα ἐνέδρα ἐντός. ἡ Ἀθηνᾶ δὲ βλάψασα αὐτῶν τὰς φρένας καὶ ἡ Εἱμαρμένη. ἀνόητοι δὲ καὶ οἱ παρακινδυνεύοντες καὶ εἰσελθόντες. ἔστι δὲ εἰπεῖν, ὅτι ὁ καιρὸς ἐβιάζετο· αἱ γὰρ ἀριστεῖς ἤδη ἐτεθνήκεσαν, καὶ
5χρόνος ἦν ἤδη πολύς, καὶ τοῖς πολεμίοις ἐπῄεσαν σύμμαχοι, καὶ ἐτετεί‐ χιστο ὑπὸ θεῶν ἡ πόλις, καὶ ᾠκοφθόρητο τὰ ἐν τῇ Ἑλλάδι, ὁπότε καὶ μετὰ νίκην ἀναστρέψαντες κακοῖς περιέπεσον. διὸ παράβολον ἐποιήσαντο, ὥσπερ καὶ οἱ ἰατροὶ ἔσθ’ ὅτε κινδυνευομένοις ἐπιχειροῦσί τι ταῖς θερα‐ πείαις.

8

.

496

v. ad γ 80. 97.

8

.

532

 διὰ τί τοὺς ἄλλους ἐλάνθανε δακρύων; ὅτι οὐκ ἐφεξῆς αὐτοὺς συνέβαινε καθέζεσθαι· ἔπειτα ἀπεστραμμένοι πρὸς τὴν ᾠδὴν καὶ τὸν Δημόδοκον ἀποβλέποντες εἰκότως ἠγνόουν τὸ γινόμενον. ὁ γοῦν Ἀλκί‐
νοος διὰ τὸ πλησίον καθέζεσθαι στένοντος ἤκουσεν.78

8

564sqq

 ἄλογον δοκεῖ, πῶς ἀκούσας ὁ Ὀδυσσεὺς τὴν Ποσειδῶνος γνώμην ἔτι διηγήσασθαι μέλλει, ὅτι ἐν προσκρούσει γέγονε τῷ θεῷ· διὸ δεῖ ὑποπτεύειν τοὺς στίχους τούτους. φαμὲν οὖν ὅτι ὑποσχόμενος ἤδη Ἀλκίνους τὴν πομπήν, οἱ δὲ ἀγαθοὶ τὰς ὑποσχέσεις οὐκ ἀναπαλαίουσιν·
5οὐδ’ ἀτελεύτητον, ὅτι κεν κεφαλῇ κατανεύσῃς (Α 527). ἔτι δὲ καὶ ἡ φιλοξενία ἐποίει καταφρονεῖσθαι τὴν πρόρρησιν μηδὲ πάνυ πιστευομένην παρὰ τοῦ Ἀλκινόου· διό φησι τὰ δέ κεν θεὸς ἢ τελέ‐ σειεν ἢ ἀτέλεστα εἴη. νῦν δὲ ἐν τῇ διηγήσει Ὀδυσσεὺς οὐ μόνον τὴν ἔχθραν τοῦ θεοῦ λέγει, ἀλλὰ καὶ τὴν μαντείαν τὴν παρὰ τοῦ Κύ‐
10κλωπος· ὀψέ ποτ’ ἔλθῃ, ὀλέσας ἀπὸ πάντας ἑταίρους (ι 534). .... εἰ δὲ ἔμαθεν Ὀδυσσεὺς τὸν χρησμόν, οὐκ ἂν αὐτοῖς ἐμήνυσεν τὰ ὑπὲρ αὑτοῦ. ὁ δὲ Ἀλκίνοος ἔπεμψεν ὑπερβολῇ φιλοξενίας. ἀλλὰ καὶ εὐχὴ γέγονε τοῦ Κύκλωπος· ὀψὲ κακῶς νεῖαι (confus. c. λ 114). ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ ἴσως ἔχαιρον τῇ πηρώσει τοῦ Κύκλωπος, δι’ αὐτῶν
15ἀναγκασθέντες μετοικῆσαι (ζ 5 sqq.). διὰ τί Ὀδυσσεὺς πρὸς τοὺς Φαίακας ἔλεγεν, ὅτι τὸν Κύκλωπα ἐτύ‐ φλωσε Ποσειδῶνος υἱὸν ὄντα, οὖσιν ἀπογόνοις Ποσειδῶνος; λύων οὖν
Ἀριστοτέλης (fr. 173 edit. Teubn.) φησίν, ὅτι ᾔδει ἐχθροὺς αὐτοὺς ὄντας τοῦ Κύκλωπος· ἐκβληθέντας γάρ φησιν ὑπὸ τῶν Κυκλώπων79
20ἐλθεῖν ἐπὶ τὴν Σχερίαν· οἳ πρὶν μέν ποτ’ ἔναιον ἐν εὐρυχόρῳ Ὑπερείῃ ἀγχοῦ Κυκλώπων, ἀνδρῶν ὑπερηνορεόντων, οἵ σφεας σινέσκοντο, βίηφι δὲ φέρτεροι ἦσαν. ἔνθεν ἀναστήσας ἄγε Ναυσίθοος θεοειδής,
25 εἷσεν δὲ Σχερίῃ, ἑκὰς ἄλλων ἀλφηστάων· (ζ 6 sqq.). πῶς παρὰ Φαίαξιν ἐχθρὸν ἑαυτὸν Ποσειδῶνος λέγει; φαμὲν ὡς ἀπολαβὼν ἤδη τὰ τῆς εὐχῆς καὶ πεπονθὼς ἐλεεινά· ἔτι δὲ καὶ τὸ τε‐ λευταῖον ναυάγιον διὰ Ἥλιον γενόμενον καὶ τὰς ἐκείνου βόας ἔπειθεν αὐτόν, ὅτι πέπαυται μὲν Ποσειδῶν εἰς Ἥλιον.

8

.

571

ad p. 79, 1.

8

.

581

ad 1. 14 sqq.

8

.

583

 αἷμα μὲν λέγειν ἀκουστέον τὰ τέκνα· καὶ γὰρ τὸ αἵματος εἶς ἀγαθοῖο (δ 611) δηλοῖ τὸ ἐκ σπέρματος εἶναι ἀγαθοῦ, ὅτι καὶ τὸ σπέρμα ἐν οὐσίᾳ ἐστὶ τῷ αἵματι. τὸ δὲ καὶ γένος αὐτῶν ἤτοι τῶν τέκνων λέγει, ἵν’ ᾖ τὰ ἔκγονα, ἢ τὸ αὐτῶν γένος, ἵνα τοὺς ἀδελφοὺς
5αὐτῶν καὶ τοὺς ἐκ γεννήσεως ὀνομάζῃ· μεθ’ οὓς κηδίστους εἶναι τοὺς κατ’ ἐπιγαμίαν συγγενεῖς, οἵπερ εἰσὶ γαμβροὶ καὶ πενθεροί, οὓς πηοὺς
ὀνομάζει διὰ τὰ ἐπιδιδόμενα ἐπὶ ταῖς γαμουμέναις πάματα καὶ πώεα.80

9

5sqq

 Ἀπρεπὲς τέλος ὁρίζειν τρυφὴν καὶ ἀπόλαυσιν. λύεται δ’ ἀπὸ τοῦ προσώπου· πρὸς οὓς λέγει, αὐτοὶ γὰρ ἦσαν οἱ φάσκοντες αἰεὶ δ’ ἡμῖν δαίς τε φίλη κίθαρίς τε χοροί τε (θ 248). οἱ δὲ ἀπὸ τοῦ καιροῦ· συμπόσιον γὰρ τότε παρῆν. οἱ δὲ ἀπὸ τῆς λέξεως· καὶ
5τούτων οἱ μὲν ὅτι εὐφροσύνη τῆς ἡδονῆς τῷ φρονεῖν διαφέρει, οἱ δὲ ὅτι τέλος ἐπὶ οὐσίας ἢ τάξεως ἢ συμπληρώσεως, ἀκουστέον δὲ τῶν πρὸς εὐωχίαν. τῶν Ἐπικουρείων ἡ δόξα· οὗτοι γὰρ ἐδόξαζον τέλος εἶναι τὴν ἡδονήν. ἄλλοι δέ φασιν, ὅτι οὐ τοῦ παντὸς βίου τέλος εἴρηκε τὴν
10ἡδονήν, ἀλλὰ συμποσίου τινός. οὐ πάντως ἀποδεχόμενος τὸν τοιοῦτον βίον ἐπαινεῖ, ἀλλὰ ἁρμό‐ ζεται κατὰ τὸν παρόντα καιρὸν ὑπὲρ τοῦ τυχεῖν ὧν ἐβούλετο. προσ‐
ποιεῖται οὖν τὸ ἁβροδίαιτον ἀσπάζεσθαι τῶν Φαιάκων, ἀκηκοὼς λεγόντων αἰεὶ δ’ ἡμῖν δαίς τε φίλη κίθαρίς τε χοροί τε. Σέλευκος δὲ81
15τὴν εὐφροσύνην, ὅταν εὖ φρονῶμεν, καὶ σώζει τὴν αὐτάρκειαν, ἵνα μὴ φαίνηται κόλαξ.

9

.

19

η 207 sqq.

9

25-26

 πῶς χθαμαλή; πῶς καὶ πανυπερτάτη; ἔστι δὲ σύγκρισις, ἣ πρὸς τὰς ἄλλας νήσους ποιεῖ αὐτὴν λέγεσθαι χθαμαλήν· αὐτὴ δὲ καθ’ αὑτὴν μὴ ἀντεξεταζομένη πρὸς Σάμον καὶ Ζάκυνθον ὑψηλή ἐστιν. ἐπὶ δὲ τὸ πρὸς δύσιν μέρος ὑψηλή ἐστι διὰ τὸ ὄρος, τὸ δὲ πρὸς ἀνατολὴν
5χθαμαλή· εἰκὸς οὖν ἔχειν αὐτὴν ἄμφω. ἢ καὶ χθαμαλὴ μὲν διὰ τὴν θέσιν, πανυπερτάτη δὲ διὰ τὴν τῶν οἰκούντων λαμπρότητα· ἐπάγει γὰρ τρηχεῖ’, ἀλλ’ ἀγαθὴ κουροτρόφος. *** τὸ δὲ πρὸς ζόφον ὡς πρὸς σύγκρισιν τῶν λεχθεισῶν νήσων εἴρηται, ἐπεί ἐστι δυτικωτέρα αὐτῆς ἡ Σικελία.
10 ἐναντιότητα ἔχει τὸ χθαμαλή τῷ πανυπερτάτη. λύοιτο δ’ ἂν ἐκ τῆς λέξεως. φύσει μὲν γὰρ χθαμαλή, τῶν δ’ ἄλλων πανυπερτάτη
[ἀλλὰ] κατὰ δόξαν. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὁ θαυμαστὸς Πορφύριος. μή‐ ποτε δὲ τὸ πανυπερτάτη πρὸς ζόφον συναπτέον, ὡς εἶναι τὸ λεγόμενον, ὅτι ἡ χθαμαλὴ πρὸς τὰς ἄλλας τὰς κατὰ ἀνατολὰς κειμένας Ἰθάκη82
15πανυπερτάτη ἐστὶ πρὸς δύσιν, ὡς ὑπερκειμένη καὶ ὑψηλοτέρα οὖσα τῶν δυτικῶν. ἢ διὰ τὸ εἶναι ἐκεῖ τοὺς κατοικοῦντας ἀνδρείους· ἐπάγει γὰρ τρηχεῖ’, ἀλλ’ ἀγαθὴ κουροτρόφος.

9

.

33

ad η 258 (ad p. 68, 25 sqq.).

9

.

44

 ἐναντία, φησὶ, λέγει ἑαυτῷ ὁ Ὅμηρος. ἐν μὲν γὰρ Ἰλιάδι παράγει τὸν Ὀδυσσέα τύπτοντα καὶ τοὺς μηδὲν αὐτῷ προσήκοντας τῶν στρατιωτῶν· ὃν δ’ αὖ δήμου τ’ ἄνδρα ἴδοι βοόωντά τ’ ἐφεύροι, τὸν σκήπτρῳ ἐλάσασκε παραστάς (Β 198. 99 confus. c. 189),
5καὶ ταῦτα ποιῶν ἔπειθεν. ἐνταῦθα δὲ οὐδὲ τῶν ἰδίων ἄρχειν δύναται· οὐ γὰρ αὐτῷ πείθονται ἀποπλεῖν· στρατηγοῦ δέ ἐστι κακοῦ τὸ κατα‐ φρονεῖσθαι. οὔτε οὖν λόγῳ δεινὸς ἦν (ἔπειθε γὰρ ἄν), οὔτε δόξῃ μέγας (ἐδεδίεσαν γὰρ ἄν), οὔτε μὴν χρηστὸς (ᾐδοῦντο γὰρ ἄν). ἐροῦμεν οὖν ὅτι εὐθὺς ἀπὸ τῆς νίκης ὄντες οἱ ἑταῖροι ἐγαυρίων τῇ τύχῃ.
10τοιαῦτα δέ τινα καὶ Ἀγαμέμνων πέπονθεν· ἠναντιοῦντο γὰρ αὐτῷ πολλάκις Ἕλληνες. παραδέδωκε δὲ ἡ ἱστορία ὅτι καὶ Ἀλεξάνδρῳ τῷ Μακεδόνι ὕστερον ἐπανάστασιν ἐποιήσαντο οἱ ἴδιοι αὐτοῦ στρατιῶται.

9

.

47

 πῶς οἱ ἀπολόμενοι Κίκονες βοᾶν εἶχον; φαμὲν ὅτι ἐν τῷ πορθεῖσθαι ἐβόων, ἤκουσαν δὲ οἱ γείτονες οἱ τὴν ἤπειρον οἰκοῦντες, ὅ ἐστι μεσόγειοι· οἱ γὰρ πορθηθέντες παραθαλάσσιοι ἦσαν.

9

.

51

ζ 103.83

9

.

56

ἠὼς] τὸ ἀπὸ πρωίας μέχρι ὥρας ϛʹ διάστημα.

9

.

60

 πολλοὶ κατηγόρουν τοῦ ἀπιθάνου, ὧν εἷς ἐστι καὶ Ζωίλος· ἄτοπον γὰρ ἡγοῦνται μήτε πλέονας μήτε ἐλάττους ἀνῃρῆσθαι ἀφ’ ἑκά‐ στης νηός, ἀλλ’ ἴσους ὡς ἀπὸ τοῦ ἐπιτάγματος· χρὴ δὲ τὰ πλάσματα πιθανὰ εἶναι. λύει δὲ ὁ Κράτης οὕτως· βούλεται Ὅμηρος ἑβδομή‐
5κοντα δύο ἀπολωλότας σημᾶναι. πεζὸν μὲν τὸ φάναι ἀπώλοντο οἱ ἑβδομήκοντα δύο, καὶ σχεδὸν ἀδύνατον εἰπεῖν [εἶναι] ποιητικῶς διὰ τὸ μέτρον. δώδεκα δὲ νεῶν οὐσῶν καὶ ἀπολομένων ἑβδομήκοντα δύο, εἴτε ἐκ μιᾶς νεὼς ἁπάντων εἴτε ἐκ πλειόνων, μηκέτι εἶναι τὸν ἀριθμὸν τῶν στρατιωτῶν πλήρη ἐν ἑκάστῳ πλοίῳ. ὅτε γὰρ ἤμελλον ἀποπλεῖν,
10τότε ἐξ ὀνόματος καλῶν πάντας καὶ εὑρὼν τοὺς λείποντας, ἀναγκαίως ἐμέρισεν εἰς τὰς ναῦς ἐξ ἴσης· ἐνέλιπον δὲ ἓξ εἰς ἑκάστην ναῦν ἐρέται.

9

106sqq

 ζητεῖ Ἀριστοτέλης (fr. 172 edit. Tbn.), πῶς ὁ Κύκλωψ ὁ Πολύφημος, μήτε πατρὸς ὢν Κύκλωπος—Ποσειδῶνος γὰρ ἦν— μήτε μητρός, Κύκλωψ ἐγένετο. αὐτὸς δὲ ἑτέρῳ μύθῳ ἐπιλύεται· καὶ γὰρ ἐκ Βορέου ἵπποι γίνονται (Υ 223), καὶ ἐκ Ποσειδῶνος καὶ τῆς
5Μεδούσης ὁ Πήγασος ἵππος. τί δ’ ἄτοπον ἐκ Ποσειδῶνος τὸν ἄγριον τοῦτον γεγονέναι, ὥσπερ καὶ τὰ ἄλλα ἐξ αὐτοῦ ἀναλόγως τῇ θαλάττῃ
ἄγρια γεννᾶται ἢ τερατώδη ἢ παρηλλαγμένα. γελοίως δ’ αὐτοὺς ἐτυμολογεῖ Ἡσίοδος (theog. 144)· Κύκλωπες δ’ ὄνομ’ ἦσαν ἐπώνυμον, οὕνεκ’ ἄρα σφέων κυκλοτερὴς84
10ὀφθαλμὸς ἕεις ἐνέκειτο μετώπῳ. ὁ δ’ Ὅμηρος φαίνεται τὴν φύσιν αὐτῶν λέγων οὐκ εἰδὼς τὸ τοιοῦτον· εἰ γὰρ ἦν τι τοιοῦτον, ὥσπερ τὰς ἄλλας ἰδιότητας τῶν ὀφθέντων ἔγραψεν ἐπ’ αὐτοῦ Κύκλωπος, τὸ μέγεθος, τὴν ὠμότητα, οὕτω κἂν τὸ περὶ ὀφθαλμοῦ ἔγραψε. φησὶ δὲ ὁ Φιλόξενος, ὅτι
15ἐπλάνησε τὸν Ἡσίοδον τὸ τὸν ἕνα ὀφθαλμὸν τυφλωθέντα μηκέτι ὁρᾶν. οὔτε δὲ περὶ πάντων εἶπε τῶν Κυκλώπων τοῦτο Ὅμηρος εἰκός τε τὸν Πολύφημον κατά τινα ἄλλην αἰτίαν τὸν ἕτερον τῶν ὀφθαλμῶν ἀπολω‐ λεκέναι πρὸ τῆς Ὀδυσσέως ἀφίξεως. ὁ Κύκλωψ κατὰ Ὅμηρον οὐκ ἦν μονόφθαλμος φύσει, ἀλλὰ κατά
20τινα συντυχίαν τὸν ἕτερον τῶν ὀφθαλμῶν ἀποβεβλήκει· δύο γέ τοι ὀφρῦς εἶχε· φησὶ γὰρ πάντα δέ οἱ βλέφαρ’ ἀμφὶ καὶ ὀφρῦς εὗσεν ἀυτμή (v. 389). οἱ δὲ ἀντιλέγοντες τούτῳ φασίν· εἰ δύο εἶχεν ὀφθαλμοὺς καὶ τὸν ἕνα Ὀδυσσεὺς ἐτύφλωσε, πῶς συμφωνήσει τὸ ὑπ’ αὐτοῦ λεγόμενον·85
25Κύκλωψ, αἴ κέν τίς σε κατὰ θνητῶν ἀνθρώπων ὀφθαλμοῦ εἴρηται ἀεικελίην ἀλαωτύν (v. 502. 3), καὶ οὐκ εἶπεν ὀφθαλμῶν; ἔτι δὲ καὶ τὸ προκείμενον παρὰ τοῦ Κύκλωπος, ὅτι δύναταί μου ὁ Πο‐ σειδῶν ἰάσασθαι τὸν ὀφθαλμόν (v. 520). εἰ γὰρ ἦν ἑτερόφθαλμος ἤδη ὑπάρχων, ἔλεγεν ἂν αὐτῷ Ὀδυσσεύς· καὶ πῶς τὸν ἕτερον οὐκ ἐθερά‐
30πευσεν; ἀλλ’ εἶπεν· ὡς οὐκ ὀφθαλμόν γ’ ἰήσεται οὐδ’ Ἐνοσί‐ χθων (v. 525). [δι’ αὐτοῦ δὲ τούτου ἀπολογοῦνται περὶ τοῦ εἶναι αὐτὸν διόφθαλμον, διὰ τοῦ εἰπεῖν· εἰ τὸν πρῶτον πηρωθέντα ὀφθαλμὸν οὐκ ἐθεράπευσεν, οὐδὲ τοῦτον ἰάσεται]. πῶς ὑπερφιάλους καὶ ἀθεμίστους καὶ παρανόμους εἰπὼν τοὺς Κύ‐
35κλωπας ἄφθονα παρὰ θεῶν αὐτοῖς ὑπάρχειν φησὶ τὰ ἀγαθά; ῥητέον
οὖν ὅτι ὑπερφιάλους μὲν διὰ τὴν ὑπεροχὴν τοῦ σώματος, ἀθεμίστους δὲ τοὺς μὴ νόμῳ χρωμένους ἐγγράφῳ διὰ τὸ ἕκαστον τῶν ἰδίων ἄρ‐ χειν· θεμιστεύει δὲ ἕκαστος παίδων ἠδ’ ἀλόχου (v. 115), ὅπερ ἀνομίας σημεῖον. Ἀντισθένης δέ φησιν ὅτι μόνον τὸν Πολύφημον86
40εἶναι ἄδικον· καὶ γὰρ ὄντως τοῦ Διὸς ὑπερόπτης ἐστίν· οὐκοῦν οἱ λοιποὶ δίκαιοι· διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν γῆν αὐτοῖς τὰ πάντα ἀναδιδόναι αὐτομάτως· καὶ τὸ μὴ ἐργάζεσθαι αὐτὴν δίκαιον ἔργον ἐστίν. ἀλλ’ ἔμπροσθεν εἶπε βιαίους· οἵ σφεας σινέσκοντο, βίηφι δὲ φέρτεροι ἦσαν (ζ 6) [ὥσπερ καὶ τοὺς Γίγαντας· ὅσπερ ὑπερθύμοισι Γιγάν‐
45τεσσιν βασίλευε (η 59)], ὥστε καὶ τοὺς Φαίακας βλαπτομένους ὑπ’ αὐτῶν μεταναστῆναι. ἐγένετο δὲ διὰ τὸ ἀνόμοιον τῆς πολιτείας. ὑπερφιάλων τῶν μεγαλοφυῶν τῷ σώματι· τῶν δισήμων γὰρ ἡ λέξις, ἀθεμίστων δὲ τῶν νόμοις μὴ κεχρημένων· φησὶ γὰρ θεμιστεύει δὲ ἕκαστος παίδων ἠδ’ ἀλόχων. εἰ γὰρ ἦν ἀθεμίστων ἀντὶ τοῦ

9

106sqq

(50)

ἀδίκων, πῶς λέγει· οἵ ῥα θεοῖσι πεποιθότες; εἰ δ’ εἴποι τις· καὶ πῶς ὁ Πολύφημός φησιν· οὐ γὰρ Κύκλωπες Διὸς αἰγιόχοιο ἀλέ‐ γουσιν (v. 275); σκοπείτω τὸ πρόσωπον, ὅτι Πολυφήμου ἐστὶ τοῦ ὠμοφάγου καὶ θηριώδους. καὶ Ἡσίοδος (op. 277 sqq.)· ἰχθύσι μὲν καὶ θηρσὶ καὶ οἰωνοῖσι πετεινοῖς
55 ἔσθειν ἀλλήλους, ἐπεὶ οὐ δίκη ἐστὶν ἐν αὐτοῖς, ἀνθρώποις δὲ δέδωκε δίκην. ὥστε Πολύφημον μόνον λέγει ὑπερήφανον καὶ ἄδικον, τοὺς δὲ λοιποὺς πάντας Κύκλωπας εὐσεβεῖς καὶ δικαίους καὶ πεποιθότας τοῖς θεοῖς, ὅθεν καὶ ἀνῆκεν αὐτοῖς αὐτομάτως ἡ γῆ τοὺς καρπούς.
60 ὑπερφιάλων ἀθεμίστων. οὔ φασι συμφερόντως εἰρῆσθαι τοῦτο· τὸ γὰρ τοῖς ἀθεμίστοις, ὡς αὐτὸς λέγει, τοιαῦτα ἐκ θεῶν δεδωρῆσθαι ἀκούειν ἀσύμφορον. λύεται δὲ τῇ λέξει· τὸ μὲν γὰρ ὑπερφίαλον καὶ
ἐπὶ τοῦ μεγάλου καὶ κρείττονος τάττεται. οὐ γὰρ οἱ μνηστῆρες καθ’ ἑαυτῶν ἔλεγον ἄν· οὐκ ἀγαπᾷς ὃ ἕκηλος ὑπερφιάλοισι μεθ’87
65ἡμῖν δαίνυσαι (φ 289). τὸ δὲ ἀθέμιστον τὸ μὴ κοινῶς τοῖς θεσμοῖς χρῆσθαί φασιν, ὡς τὸ τοῖσι δ’ οὔτ’ ἀγοραὶ βουληφόροι οὔτε θέμιστες, ἀλλ’ οἵ γ’ ὑψηλῶν ὀρέων ναίουσι κάρηνα ἐν σπέσσι γλαφυροῖσι, θεμιστεύει δὲ ἕκαστος
70 παίδων ἠδ’ ἀλόχων (ι 112 sqq.)· ὅτι μὲν γὰρ χρῶνται τῇ θέμιδι δηλοῖ, πλὴν οὐ κοινῇ. οὐδ’ ἀλλήλων ἀλέγουσιν (v. 115). ἀδικίαν καὶ παρανομίαν ἐγκαλεῖ τοῖς Κύκλωψιν ἐντεῦθεν ὁ ποιητής, ὡς μὴ προνοουμένοις ἀλλήλων. ἀλλὰ μᾶλλον ἐμφαίνει, ὅτι διὰ τὴν ἄγαν δικαιοσύνην καὶ τὸ μὴ
75πλεονεκτεῖσθαι παρ’ ἀλλήλων ἢ ἄλλως ἀδικεῖσθαι οὐδὲ ἐδέοντο τῆς ἀλλήλων προνοίας. ὅτι δὲ οὕτως ἔχει δῆλον ἐκ τοῦ Πολυφήμου· τούτου γὰρ κράξαντος συνῆλθον ἅπαντες (v. 401). τινὲς δὲ τὸ οὐκ ἀλέγουσιν ἀλλήλων οὕτω φασίν· οὐ φροντίζουσιν ἀλλήλων ὅσον ἕνεκεν ὑποταγῆς· ἕκαστος γὰρ αὐτοκράτωρ ἐστὶ καὶ οὐχ ὑποτάσσεται
80τῷ ἑτέρῳ. ...... μόνος γὰρ ἄδικος ὁ Πολύφημος· ἀπάνευθεν γὰρ ὢν ἀθεμίστια ᾔδη καὶ οἶος ποιμαίνεσκε (v. 188. 89), τῶν δ’ ἄλλων ἕκαστος θεμιστεύει παίδων ἠδ’ ἀλόχων· ὅθεν οὐδὲ τὸ σπήλαιον ἀνοίξαντες πολυπραγμονοῦσι, τί πέπονθεν. καὶ μαντείαις χρῶνται
85(v. 510) καὶ θεοὺς νομίζουσι· ἀλλὰ σύ γ’ εὔχεο πατρὶ Ποσειδάωνι ἄνακτι (v. 412).
πῶς τοῦ Κύκλωπος προειπόντος· οὐ γὰρ Κύκλωπες Διὸς αἰγιόχοιο ἀλέγουσιν, οὐδὲ θεῶν μακάρων, ἐπειὴ πολὺ φέρ‐ τεροί εἰμεν (v. 275. 76), πάλιν ἐποίησε τοὺς Κύκλωπας λέγοντας·88
90νοῦσον δ’ οὔ πως ἔστι Διὸς μεγάλου ἀλέασθαι, ἀλλὰ σύ γ’ εὔχεο πατρὶ Ποσειδάωνι (v. 411. 12); ἐναντίωμα γὰρ φαίνεται, μὴ τὰ αὐτὰ περὶ τῶν αὐτῶν λέγοντος· τὸ γὰρ μὴ προσέχειν τοῖς θεοῖς κρειττόνων ἂν εἴη εἰκότως, τὸ δὲ προσέχειν πάλιν ἡττόνων. λύεται δὲ πάλιν ἐκ προσώπου τῶν λεγόντων. ὅτι μὲν γὰρ οἱ Κύκλωπές εἰσι
95πολὺ φέρτεροι τῶν θεῶν, ὁ Πολύφημος εἴρηκε πρὸς τὸν Ὀδυσσέα, ὅτι δὲ οἱ Κύκλωπες τῶν θεῶν εἰσι κρείττους, τῶν ἄλλων οὐδεὶς εἴρηκεν. εἰ μὲν οὖν ὁ ποιητὴς ταῦτα εἴρηκεν ἢ ὁ αὐτὸς παρὰ τῷ ποιητῇ, ἐναντία ἦν. ἐπεὶ δὲ ἄλλος καὶ ἄλλος ἐστὶν ὁ λέγων, σκεπτέον τίνι περιέθηκε τοὺς ἀφρονεστέρους λόγους. δῆλον δὲ ὅτι τῷ Πολυφήμῳ, ὃς οὐχ

9

106sqq

(100)

ὁμογνώμων ἦν τοῖς ἄλλοις οὐδ’ ἐν τῇ περὶ θεῶν δόξῃ ὡμολόγει· ἐποι‐ μαίνετο γὰρ, ὥς φησιν ὁ ποιητὴς, ἀπόπροθεν οὐδὲ μετ’ ἄλλους πωλεῖτο, ἀλλ’ ἀπάνευθεν ἐὼν ἀθεμίστια ᾔδει (v. 188. 89). αὐτὸς οὖν καὶ περὶ θεῶν τὰ ἀθεμίστια εἰδὼς ἡγεῖτο καὶ τοὺς ἄλλους Κύκλωπας τὰ αὐτὰ δοξάζειν αὐτῷ, τοὺς δὲ συμβεβήκει βελτίους ἐκείνου
105τὴν φύσιν ὄντας μὴ τὰ αὐτὰ γινώσκειν ἐκείνῳ· περὶ γὰρ τούτων ἔφη ὁ ποιητής· οἵ ῥα θεοῖσι πεποιθότες ἀθανάτοισιν (v. 107). ἀντίθεος Πολύφημος (α 70) ὁ αὐτὸς ἑαυτὸν διὰ τὴν ἄνοιαν ἐξισάζων τοῖς θεοῖς· ἔστι γὰρ εἷς ἐκείνων, περὶ ὧν λέγει (θ 225)·
οἵ ῥα καὶ ἀθανάτοισιν ἐρίζεσκον περὶ τόξων. κοινῶς γὰρ89
110περὶ αὐτῶν λέγει ὁ Πολύφημος· οὐ γὰρ Κύκλωπες Διὸς αἰγιόχοιο ἀλέγουσιν οὐδὲ θεῶν μακάρων.

9

.

112

v. ad p. 86, 15.

9

.

115

ad p. 88, 14.

9

.

127

v. 106 sqq. (p. 88, 9).

9

.

167

v. 399.

9

.

174

cf. ad p. 91, 9 sqq.

9

.

184

προτάξας τὸ γένος ἐπήνεγκε τὸ εἶδος.

9

195sqq

 διὰ τί δώδεκα; καὶ γὰρ ὀλίγοι, ἵνα μὴ δοκῇ ὡς ἐπὶ λῃ‐ στείαν ἥκειν· ἐλάττους δὲ πάλιν οὐκ ἦγεν, ἵνα μὴ εὐκαταφρόνητος εἶναι δόξῃ. ἀλλ’ οὐδὲ ὅπλα ἐπιφέρεται, ἵνα μὴ ὡς πολέμιος εἶναι δοκῇ. αὐτὸς δὲ πάρεστι καὶ οὐ προπέμπει, ἵνα μὴ φαίνηται δειλός
5[τοῖς Φαίαξι]. τὸν δὲ ἀσκὸν οἰκεῖον ἐφόδιον λαμβάνει [τὸν οἶνον] πρὸς ποιμενικοὺς καὶ ἀγρίους ἄνδρας. [διὰ] τί οὖν κινεῖ τὸν Ὀδυσσέα πρὸς τὸ μὴ πεισθῆναι τοῖς ἑταίροις συμβουλεύουσι φυγεῖν (v. 228); ὅτι γενό‐ μενος ἐν τῷ σπηλαίῳ οὐδεμίαν βίου θηριώδους ὑπόνοιαν ἔλαβε. αὐτίκα γάρ μοι ὀίσατο θυμὸς ἀγήνωρ ἄνδρ’ ἐπελεύ‐
10σεσθαι μεγάλην ἐπιειμένον ἀλκήν, ἄγριον κτλ. εἴκασεν ἐκ τοῦ μεγέθους τοῦ σπηλαίου μέγαν τινὰ εἶναι καὶ ἄγριον ἐκ τοῦ ἐπ’ ἐσχατιὰν οἰκεῖν (v. 182). διὰ τί οὖν οὐ πείθεται τοῖς ἑταίροις; ἄδικον αὐτῷ ἐδόκει .... μηθὲν ἀδικήσαντα. καὶ ἄλλως δὲ, ὡς ἔφην, ἡμερό‐ τητα ἔβλεπε, καὶ ἔμπειρος ὢν κινδύνων οὐ πάνυ ἐφοβεῖτο, καὶ συνέσει
15ἐθάρσει. καὶ εἰ ἄγριος ἦν, ἀλλ’ οὐκ ᾤετο ἀνθρωποφάγον εἶναι. καὶ εἴ μοι ξείνια δοίη (v. 229). ποῖον ξένιον ἤλπιζε λαβεῖν παρὰ ἀνθρώπου θησαυροὺς μὴ ἔχοντος, τυροὺς δὲ μόνον καὶ γάλα βλέπων; δεῖ δὲ τὰς κατηγορίας ποιεῖν οὐκ ἐκ τῶν ἀποβάντων· ἄδηλον γὰρ εἰ ἐπιεικὴς ἦν ἀνήρ· εἰ καὶ πρὸ τῆς πείρας γὰρ λέγει περὶ τοῦ90
20Πολυφήμου τὸ αὐτίκα γάρ μοι ὀίσατο κτλ., τὰ ἐπίθετα ταῦτα τὰ δεινὰ † ἄλλοτε ἐπράττετο εἰ μὴ ἐπὶ τῶν ἔργων οὐκ ἔγνωσται. δεῖ δὲ εἰδέναι ὅτι τὸ ἄδηλον ἐν τῷ βίῳ καὶ τῶν φρονίμων κρεῖττόν ἐστιν, ὅπου ἐν τοῖς τοιούτοις ἐνίοτε καὶ ἄφρονες κατορθοῦσιν. καὶ τί ξένιον ἤλπιζεν; προβάτου δορὰν ἴσως; ἀλλὰ τὸν εἰς τοὺς
25ξένους καθήκοντα ἔλεον προσδέχεσθαι πρέπον τὸν ἀποπεπλανημένον ἔξω τῆς οἰκουμένης διὰ τοῦ .. ἀγνοεῖν καὶ παραπεμφθῆναι βούλεσθαι διὰ τῆς μηνύσεως τῶν τόπων. τοῦτο γὰρ καὶ εἰκὸς διανοούμενος οὐκ ἐπείσθη τοῖς ἑταίροις ὥστε φεύγειν, ἀλλὰ τῷ κινδύνῳ προσεβάλλετο μαθεῖν ἀξιῶν ὁποίῳ πλῷ τεύξεται τοῦ νόστου.

9

197*

 quod Porphyrius (H f. 53b int., Ma f. 106a) tradit, Maronis uxorem Oedercen fuisse, in Paralipomenis eius (Herm. XIV, p. 249) afferendum fuit.

9

.

213

p. 90, 17.

9

.

223

 .... * πῶς δὲ ἔχει ποιμενικὰ ἀγγεῖα, μήτε τεκτόνων ὄντων (v. 126) μήτε λιθοξόων; τί δὲ καὶ κισσύβιον (v. 346); ἴσως ἀγροικοτέρως ἑαυτὸν κατεσκεύασεν.

9

.

225

cf. ad p. 88, 12.91

9

.

228

 *διὰ τί οὐ καυχᾶται ὁ Ὀδυσσεύς; ὅτι ἐλέου ἄξιον θέλει παρα‐ στῆσαι αὑτόν.

9

.

229

p. 91, 1 sqq., et ad p. 91, 9 sqq.

9

.

240

 .... πῶς δὲ οὐκ ἄλογον, ὅτε μὲν ἠρημωμένον ἦν τὸ σπή‐ λαιον ἄθυρον αὐτὸ καταλιπεῖν, ἔνδον δὲ γενόμενον ἐπικλείειν; καὶ τοῦτο πρὸς τὸν μῦθον, ὑπὲρ τοῦ μὴ διαδρᾶναι τοὺς ξένους. ἢ ἵνα μὴ ἐπεισέλθῃ τὰ ἄρσενα.

9

.

252

 οὐ δεῖ ζητεῖν, πῶς ταῖς εἰωθυίαις ὁμιλίαις χρῆται, εἴπερ ἔξω τυγχάνει τῆς οἰκουμένης· ἐπεὶ τούτῳ τῷ λόγῳ καὶ τὰ περὶ τοὺς Φαίακας ἀνασκευάσομεν (ζ 205 coll. 278). εἰκὸς οὖν καὶ ἄλλους πεπλανῆσθαι.

9

.

267

p. 91, 9.

9

.

275

ad p. 88, 24 sqq.

9

.

276

 scholium H (f. 54a) de v. φέρτερος notione eadem fere ratione, qua ad Iliadem p. 195, 17 edidimus, se habet, nisi quod quae post ἰσοφόροι (p. 196, 2) ibi sequuntur omittit.

9

.

300

 διὰ τί μὴ ἔλαβεν ἐξ αὐτῶν τὰ ξίφη ὁ Κύκλωψ καὶ ἀπε‐ γύμνωσεν αὐτούς; τὰ τῆς ἐπιβουλῆς ἴσως ἔλαθεν αὐτὸν πρὸς τὴν βορὰν ἐπειγόμενον.

9

.

311

v. 106, p. 84, 13 sqq.

9

.

331

 κακῶς [δέ] φασιν ἐπιτρέπειν τῇ ἐκ τοῦ κλήρου τύχῃ τὸ πρᾶγμα· δέον γὰρ ἑλέσθαι τοὺς ἐπιτηδείους. ἀλλ’ οὐδεὶς ἂν τοιοῦτον πρᾶγμα ἑκουσίως ὑπέστη. τὸ δὲ ἐπιλέξασθαι καταγινώσκοντος ἦν τῶν λοιπῶν. πρὸ καιροῦ δὲ ὁ κλῆρος· οὐ γὰρ ἐν ταῖς χρείαις ἕκαστα δεῖ
5πράττειν.

9

333-345

θ 564, p. 79, 16 sqq. (et inter scholia exc.).

9

.

383

ι 106, p. 85, 12.

9

388sqq

 φασὶν οἱ ἰατροί, ὅτι οἱ καιόμενοι οὐκ ἐκβάλλουσιν αἷμα, φρυγομένων τῶν σαρκῶν. ῥητέον οὖν ὅτι οὐκ ἔφθασεν ἀποφρυγῆναι τὰ ἐν βάθει ἀγγεῖα. πῶς δὲ μὴ εὐθὺς πληγεὶς ταῖς χερσὶν ἐπελάβετο τῶν περιστρεφόντων92
5τὸν μοχλόν; ἢ ὅτι μακρὰν ἀπέσχον, ἢ ἡ ἐπίθεσις ὀξεῖα, ἢ ὅτι αἱ κινή‐ σεις τῶν μεγάλων σωμάτων βραδεῖαι. ἢ περιαλγὴς ὢν τῷ πάθει ἐπετε‐ τάρακτο, ἢ οὐκ ἐσωφρόνει διὰ τὴν μέθην. εὐρὺ δὲ ἦν καὶ τὸ σπέος, ὥστε μὴ εἶναι ῥᾴδιον συνειλῆσαι εἰς ἕνα τόπον.

9

.

399

 αὐτὰρ ὁ Κύκλωπας μεγάλ’ ἤπυεν. καίτοι οὐ περὶ αὐτὸν ᾤκουν, ἀλλ’ ἀπάνευθεν, ἐκ τοῦ εἰπεῖν ἐφοίτων ἄλλοθεν ἄλλος. λύει δὲ τὴν ἀπορίαν τὸ μεγάλα βοᾶν αὐτὸν καὶ ἐν ἐρημίᾳ εἶναι καὶ διὰ τοῦτο ἐξακούεσθαι.
5 διὰ τί οὐκ ἤκουον οἱ ἑταῖροι τοῦ Ὀδυσσέως οἱ ἐν τῇ νηὶ βοῶντος τοῦ Κύκλωπος; καίτοι Ὀδυσσεὺς ἀπὸ τῆς νήσου φησὶ τῆς πόρρωθεν ἀκούειν αὐτῶν τε φθογγὴν οἰῶν τε καὶ αἰγῶν (v. 167). ῥητέον οὖν ὅτι ἀσήμους φθόγγους συμμίκτους οἷόν τε ἦν πόρρωθεν ἀκούειν, ὁ δὲ Κύκλωψ εἷς ὢν ἐβόα ἐν τῷ ἄντρῳ.

9

.

411

v. 106 sqq., p. 88, 24 sqq.

9

.

444

 διὰ τί τοὺς φίλους προεξήνεγκε τοῦ σπηλαίου; δεικνὺς τὸ κηδεμονικὸν αὑτοῦ περὶ αὐτούς, ἢ ἵνα, ἐάν τι συμβῇ αὐτοῖς εἰς τὴν ἐκβολὴν, αὐτὸς γοῦν πάθῃ σὺν αὐτοῖς, ἢ ἵνα μὴ τάραχον ἐμποιήσωσιν
ἰδόντες αὐτὸν μὲν προεξερχόμενον, αὑτοὺς δὲ ἀπολειπομένους.93

9

.

491

 πῶς οὖν ἀκούει; προείρηκε γὰρ (v. 473) ἀλλ’ ὅτε τόσσον ἀπῆν, ὅσσον τε γέγωνε βοήσας· ἤτοι μεγαλόφωνος ὁ Ὀδυσσεύς —οὐ μακρὰν γὰρ ἀπελθὼν κατὰ τὸ πρῶτον ἐλάλησεν, ἀλλὰ ὀλίγον τι [ἐπεὶ μεγαλόφωνος ὁ Ὀδυσσεύσ]—ἐδιπλασίασεν ἴσως τὴν φωνήν·
5ἐπεὶ δὲ ἐκ τῆς νήσου ἤκουε τῆς φθογγῆς τῶν ζώων καὶ τῶν Κυκλώπων (v. 167), πῶς ἐγγυτέρω ὢν τότε οὐ μὴ ἠκούσθη; ἢ ὁ μὲν Κύκλωψ τὸ πρὶν ἐν τῷ σπηλαίῳ ἐκάθητο, ἀκούσας δὲ τῆς φωνῆς ἀνέστη καὶ ἀπῆλθε πρὸς τὸ ἀκρωτήριον. .... ὁ μέντοι Πορφύριος οὕτω φησὶν αὐτολεξεί· ὅτι οὐ τὸ
10τῆς τοῦ βοῶντος φωνῆς περιγράφει τὸ ὅσσον τε γέγωνε βοήσας, τὸ δὲ μέτρον τῆς ἀκοῆς, ὃ ἔμμετρόν ἐστι πρὸς τὴν τοῦ βοῶντος ἀκρόασιν. εἴπερ οὖν ἐν τῷ πρώτῳ διαστήματι τοσοῦτον μέγεθος φωνῆς ἀφῆκεν, ὅσον ἤρκει πρὸς τὸ ἐξάκουστον γενέσθαι—ἐπεὶ καὶ ὁ ποιητὴς οὐχ ὅσον μέγιστον εἴρηκε γεγωνήσαι ἄν τις ἀπεῖχεν, ἀλλ’ ὅσον βοήσαντος
15γεγωνὸς ἐγένετο καὶ ἐξακουστόν· εἰ δὲ καὶ τὸ μέγιστον εἴρηκεν, ἀλλ’ ὅσον τότε γέγωνε βοήσας—, ἐνεδέχετο καὶ διπλάσιον καὶ πολλαπλάσιον ἀπέχοντα τὴν βοὴν ἐπιτείνοντα γεγωνεῖν. πῶς [δὲ] ἤκουσεν ἔτι Πολύφημος, διπλάσιον αὐτοῦ ἀποστάντος; καί φαμεν ὅτι οὐκ ἦν ἴσως πολὺ τὸ διάστημα. ἔτι δὲ καὶ γέγωνε
20βοήσας· δυνατὸν οὖν ἐπιτείνοντα τὴν βοὴν ἀκουσθῆναι. ἢ τάχα οὐ τὴν διπλασίονα ὁδὸν σημαίνει, ἀλλ’ ὅτι τὸ δεύτερον διεπεραιώθημεν. ἦν δὲ καὶ μεγαλόφωνος Ὀδυσσεύς, ὡς καὶ ἐν Ἰλιάδι· ἀλλ’ ὅτε δὴ ὄπα τὴν μεγάλην (Γ 221). ἄμεινον δὲ εἰπεῖν, ὡς τὸ μὲν πρῶτον ἀπὸ τοῦ σπηλαίου ἤκουσεν αὐτοῦ, τὸ δὲ δεύτερον ἀπὸ τῆς θαλάσσης
25καὶ τοῦ αἰγιαλοῦ.

9

.

525

 διὰ τί ὁ Ὀδυσσεὺς οὕτως ἀνοήτως εἰς τὸν Ποσειδῶνα ὠλιγώρησεν εἰπών· ὡς οὐκ ὀφθαλμόν γ’ ἰήσεται οὐδ’ Ἐνοσίχθων; Ἀντισθένης μέν φησι διὰ τὸ εἰδέναι ὅτι οὐκ ἦν ἰατρὸς ὁ Ποσειδῶν, ἀλλ’ ὁ Ἀπόλλων· Ἀριστοτέλης (fr. 174 edit. Tbn.) δὲ οὐχ ὅτι οὐ94
5δυνήσεται, ἀλλ’ ὅτι οὐ βουλήσεται, διὰ τὴν πονηρίαν τοῦ Κύκλωπος. φασὶν ὅτι συνασεβεῖ τῷ Κύκλωπι καὶ ὁ Ὀδυσσεύς. φαμὲν δὲ ὅτι διὰ τὴν τύφλωσιν, οὐ διὰ τὰς φωνὰς ταύτας ὠργίσθη Ποσειδῶν· τούτων γὰρ ὁ νοῦς· οὐδὲ Ποσειδῶν ἰάσεται κακὸν ὄντα, μὴ βουλόμενος· οὐ γὰρ μὴ δυνάμενος. ἐδύνατο γὰρ ὁ Ποσειδῶν αὐτὸν θεραπεῦσαι, οὐκ ἠβού‐
10λετο δὲ διὰ τὰς πονηρίας αὐτοῦ. διὰ τί οὖν ὁ Ποσειδῶν ὠργίσθη, καίτοι μὴ χαλεπαίνων διὰ τὸ ἀπόφθεγμα, ἀλλὰ διὰ τὴν τύφλωσιν; Κύκλωπος γὰρ κεχόλωται, ὃν ὀφθαλμοῦ ἀλάωσε (α 69), καίπερ πονηροῦ ὄντος καὶ τοὺς ἑταί‐ ρους ἐκείνου κατεσθίοντος; λύων δὲ ὁ Ἀριστοτέλης φησὶ, μὴ ταὐτὸν
15εἶναι ἐλευθέρῳ πρὸς δοῦλον καὶ δούλῳ πρὸς ἐλεύθερον, οὐδὲ τοῖς ἐγγὺς τῶν θεῶν οὖσι πρὸς τοὺς ἄποθεν. ὁ δὲ Κύκλωψ ἦν μὲν ζημίας ἄξιος, ἀλλ’ οὐκ Ὀδυσσεῖ κολαστέος, ἀλλὰ τῷ Ποσειδῶνι, καὶ εἰ πανταχοῦ νόμιμον τῷ φθειρομένῳ βοηθεῖν, πολὺ μᾶλλον τῷ υἱῷ· καὶ ἦρχον ἀδικίας οἱ ἑταῖροι (v. 225).
20*ἰήσεται οὐδ’ Ἐνοσίχθων, ὡς εὐλαβούμενος δηλονότι ἀντι‐
πράττειν τῷ Διὶ τῷ πάντων πατρὶ θεῶν, οὗ μὴ ἐπιστρέφεσθαι διετείνετο ὁ Κύκλωψ ὄπισθεν ἐν τῷ οὐ γὰρ Κύκλωπες Διὸς μεγάλοιο ἀλέ‐ γουσιν (v. 275). πῶς παρὰ Φαίαξιν ἐχθρὸν ἑαυτὸν Ποσειδῶνος λέγει κτλ., edit. θ 564,95
25p. 80, 8.

10

.

6

Ad 1. 15 sqq.

10

.

20

 διὰ τί οὐκ αὐτὸς κατέχει τοὺς ἀνέμους, μόνον κελεύσας Ζέ‐ φυρον πνεῖν; ἐπεὶ καὶ δίχα τοῦ κλεῖσαι τὸν ἀσκὸν ἐδύνατο κελεῦσαι τῷ Ζεφύρῳ, ἅτε δὴ τὴν ἐξουσίαν λαβὼν παρὰ τοῦ Διός. πῶς δ’ αὖ καὶ ἐν Ἰλιάδι (Ι 5. Ψ 230) ὑποστησάμενος τοὺς ἀνέμους ἐν Θρᾴκῃ
5οἰκεῖν νῦν παρ’ Αἰόλῳ φησίν; εἴληπται μὲν τὸ πλάσμα πρὸς τὸν καιρόν, διὸ οὐ δεῖ ζητεῖν τὰ τοιαῦτα· ἀνεύθυνα γὰρ τὰ τῶν μύθων. οἱ δὲ εἶπον τοὺς δαίμονας οἰκεῖν ἐν Θρᾴκῃ αὐτεξουσίους ὄντας, τῶν δὲ πνοῶν τὸν Αἴολον κρατεῖν. οἱ δὲ ἐμπειρίαν ἔχειν τὸν Αἴολον πνευ‐ μάτων μεταβολῆς, καὶ διὰ τοῦτο κατέχειν τὸν Ὀδυσσέα μηνὸς ἡμέρας,
10ἕως οὗ εὕρῃ τὸ ἐπίφορον πρὸς Ἰθάκην. τινὲς δὲ ὅτι παρετήρησεν
ἀστρολογίας ἔμπειρος ὢν [ὁ Ὀδυσσεὺς], ἡλίου ὄντος ἐν ταύρῳ Ζέφυρον πνεῦσαι. οἱ δὲ ἄνεμοι πνέουσιν ἐνίοτε καὶ καθ’ ἑαυτοὺς, οὐ κατ’ Αἴολον· καὶ γὰρ ἡμεῖς δίχα βασιλικοῦ πράσσομέν τι προστάγματος.96

10

.

23

ad v. 34 sqq.

10

34sqq

 διὰ τί οὐ προεῖπεν αὐτοῖς; ἐπειδὴ οὐκ ἤλπιζεν ὑπονοή‐ σαντας [ὡς] κακουργῆσαι. καὶ γὰρ τῶν ἐν Ἰσμάρῳ λαφύρων τὴν ἴσην μοῖραν ἔδωκεν (ι 42) καὶ τῶν ἀγρίων αἰγῶν (ι 160) καὶ τῶν περὶ Κύ‐ κλωπα (ι 549).
5 καί μ’ ἔφασαν χρυσόν τε καὶ ἄργυρον οἴκαδ’ ἄγεσθαι. πόθεν τεκμηράμενοι; ὁ γὰρ ἀσκὸς κοῦφος, ἅτε πλήρης ἀνέμων. λύεται δ’ ἐκ τῆς λέξεως· πρόκειται γὰρ ὡς ἐλέγετο περὶ τοῦ Αἰόλου αὐτοῦ, ὡς νηὶ δ’ ἐνὶ γλαφυρῇ κατέδει μέρμιθι φαεινῇ, ἀργυρέῃ (v. 23). διὰ τοῦτο οὖν ἐβάσκηναν, ὅ τε δεσμὸς πολυτελὴς ὢν ὑποψίαν ἐδίδου.
10 πῶς ἄγοντες αὐτὸν εἰς τὴν ναῦν οὐκ ᾔσθοντο κοῦφον ὄντα; ἀλλ’ ἐν νηὶ κατέδει μέρμιθι ἀργυρέῃ.

10

72-73

 καὶ πῶς ἤμελλεν ὑπὸ Φαιάκων τυχεῖν κομιδῆς, ταῦτα καθ’ ἑαυτοῦ λέγων; ἀλλ’ ἀπέδειξε τοὺς ἑταίρους αἰτίους ὄντας· ἐλεεινότερον οὖν ἑαυτὸν ἀποδείκνυσιν. κακῶς δέ φησι ταῦτα πρὸς τὸν Ἀλκίνουν ἐκφέρειν, ὡς θέμις καὶ
5αὐτὸν διαβάλλειν. ἀλλ’ Ὀδυσσεὺς ἐλεεινότερος εἶναι ἡγεῖται, ὡς οὐκ
ἰδίου ὄντος τοῦ ἁμαρτήματος, ἀλλὰ τῶν ἑταίρων.97

10

103-104

 τὸ τοὺς Λαιστρυγόνας κατάγειν τὴν ὕλην ἐναντίον ἐστὶ τῷ παριστᾶν αὐτοὺς ὠμοφάγους εἶναι. λύοιτο δ’ ἂν ἐκ τοῦ ἔθους· εἰθίσμεθα γὰρ τῇ ὕλῃ καὶ εἰς ἄλλο χρῆσθαι, πρός τε ἀλέαν καὶ φῶς καὶ κατα‐ σκευήν.

10

.

136

ε 334, p. 58, 2; ad p. 57, 5; ad p. 58, 4.

10

190sqq

 ἄλογόν ἐστι τὸ τοὺς ἑταίρους ἀθυμίᾳ περιβάλλειν. λύεται δὲ ἐκ τοῦ καιροῦ. πρὸς γὰρ τὸ δεῖν σκέψασθαι τοὺς οἰκήτορας τῶν τόπων ἥρμοττε τὸ τὴν ἀπορίαν τῶν χωρίων εἰπεῖν.

10

.

213

v. ad p. 101, 4.

10

239-240

v. 329, p. 99, 16 et p. 100, 5.

10

.

242

 τί οὖν, φασί τινες, αὐτῇ χρεία ἀποθηριοῦν; εἰ μὲν γὰρ οἰκε‐ τῶν ἔχρῃζεν, ἔδει φυλάττειν ἀνθρώπους, εἰ δὲ ἀνελεῖν, ἦν ἀποκτεῖναι. ἴσως τὰ μυθικὰ ἀσυκοφάντητα, καὶ ὅτι ἐτέρπετο, ὡς καὶ ἄλλοι θεῶν παῖδες.

10

.

249

v. ad β 67.

10

.

293

ad p. 101, 4.

10

.

296

v. ad p. 99 sqq.

10

.

305

v. ad p. 100, 10.

10

.

318

ad p. 100, 9.

10

323sqq

 διὰ τί ἐφοβήθη ἡ Κίρκη τὸ ξίφος τοῦ Ὀδυσσέως θεὰ οὖσα; φαμὲν ὅτι τοὺς πολὺν χρόνον ζῶντας δαίμονας θανάτῳ δὲ ὅμως καθυποβαλλομένους θεοὺς εἴωθεν ὀνομάζειν ὁ ποιητής. ἢ φυσικῶς φο‐ βεῖται τὸ ξίφος ἡ Κίρκη, ὡς καὶ ἄλλας τινὰς ὕλας τινὲς τῶν δαιμόνων,98
5ὡς καὶ Διονύσιος ἐν Λιθικοῖς· φύσει δὲ κρύσταλλον ἰδ’ ἱερὴν ἴασπιν, ἐχθρὴν Ἐμπούσῃσι καὶ ἄλλοις εἰδώλοισιν. εὐνῆς ἡμετέρης ἐπιβείομεν (v. 334). οὐχ ἡδονῆς ἀλλὰ πίστεως ἕνεκεν τοῦτο προβάλλεται.

10

.

329

 τὸ σοὶ δέ τις ἀκήλητος ἐν στήθεσσι νόος ἐστίν ἐναν‐ τίον τῷ οἱ δὲ συῶν μὲν ἔχον κεφαλὰς φωνήν τε τρίχας τε καὶ δέμας, αὐτὰρ νοῦς ἦν ἔμπεδος, ὡς τὸ πάρος περ (v. 239. 40). εἰ γὰρ ἔμενεν ὁ νοῦς, πῶς ἀπορεῖ ἐπὶ τοῦ Ὀδυσσέως, ὅτι οὐ μετα‐
5βέβληκε; καὶ τούτου δὲ ἡ λύσις ἐκ τῆς λέξεως. καὶ γὰρ περιφραστικῶς λέγει σοὶ δέ τις ἐν στήθεσσιν ἀκήλητος νόος ἐστίν ἀντὶ τοῦ ἀκήλητος εἶ. ἢ τὸ αὐτὰρ νοῦς ἔμπεδος ὡς τὸ πάρος περ οὐκ ἐπὶ παντὸς λέγει τοῦ νοῦ, ἀλλὰ τῆς ἡμερότητος.
αὐτὰρ νοῦς ἦν ἔμπεδος, ὡς τὸ πάρος περ (v. 240). οὐχ99
10ὡς σύμπας, ἀλλὰ κατὰ τὸ φιλάνθρωπον μόνον, διὸ καὶ σαίνουσιν (v. 215), ὥσπερ οἱ δελφῖνες φιλάνορα δ’ οὐκ ἔλιπον βιοτάν κατὰ τὸν Πίν‐ δαρον (fr. 260) ........ ἐκ τοῦδε δῆλον, ὅτι ἡδονῇ σχεθεὶς τὸν νοῦν οὐκ ἀποβάλλει, ὥστε, εἰ θέλει, πάλιν ἐπανέρχεται εἰς καλὴν διαγωγήν. οἱ συῶν μὲν ἔχον κεφαλὰς φωνήν τε τρίχας τε καὶ δέμας,
15αὐτὰρ νοῦς ἦν ἔμπεδος, ὡς τὸ πάρος περ (v. 239. 40). καὶ πῶς; εἰ γὰρ σώζουσι τὴν ἀνθρωπίνην γνώμην καὶ πιόντες, πῶς Ὀδυσ‐ σέα θαυμάζει; οὐδὲν γὰρ πέπονθεν ἀλλοιότερον. ῥητέον οὖν ὅτι ὁ μὲν Ὀδυσσεὺς οὐκ ἐθέλχθη οὐδ’ ἤλλαξε τὸ τῆς γνώμης, διότι σοφὸς ἦν, οἱ δὲ ἑταῖροι ἐν τοιαύτῃ τινὶ ἕξει ἐγένοντο, ὥστε ἔχειν μὲν τὴν ἀνθρω‐
20πίνην ψυχὴν ὀρθήν, οὐ μέντοι καὶ τὸν νοῦν ἐγρηγορότα. ἴσως οὖν τὸν μὲν νοῦν ἀπὸ μέρους ὅλον λέγει· ἢ αὐτὴ τούτων μὲν οἴεται καὶ τὸν νοῦν τρέπεσθαι, ὁ δὲ Ὀδυσσεὺς αὐτὰρ νοῦς ἔμπεδος ὡς τὸ πάρος περ ἀκούσας παρὰ τῶν ἑταίρων φασὶν ἔμαθεν. πῶς δὲ, εἰ ἡ ῥάβδος ἡ μεταμορφοῦσα—ἐπὶ γοῦν τοῦ Ὀδυσσέως λέγει ῥάβδῳ
25πεπληγυῖα (v. 319)—, ἔπειτά φησι θαυμάζειν ὡς οὔ τι πιὼν τάδε
φάρμακ’ ἐθέλχθη; ἀλλ’ ἕτερόν ἐστι τὸ λεγόμενον. οὐ γὰρ ὅτι οὐκ ἔθελξεν αὐτὸν διὰ τοῦ φαρμάκου, διὰ τοῦτο φάσκει τῇ ῥάβδῳ πλήσσειν ὡς μεταμορφοῦν ἱκανῇ, ἀλλ’, ὁποῖον ἦν καὶ ἐπὶ τῶν ἑταίρων, εἰλη‐ φέναι μὲν τὸν κυκεῶνα καὶ πεπωκέναι, τὴν δὲ τὴν ψυχὴν οἰομένην100
30τεθέλχθαι αὐτὸν ἐπιφέρειν τὴν ῥάβδον, ὅτι οὐχ ὁ κυκεὼν τὸ σῶμα ἦν τὸ μεταβάλλον, ἀλλ’ ἡ ψυχή. ἔπειτα διὰ τοῦτο οὐ θαυμάζει, ὅτι τῇ ῥάβδῳ πληγεὶς οὐ μετεμορφώθη, ἀλλά φησιν ὡς οὐ πιών. τὸ [δὲ] θελχθῆναι ὁ ποιητὴς οὐκ ἐπὶ τοῦ σώματος τίθησιν ἀλλοιώ‐ σεως, ἀλλ’ ἐπὶ τῆς ἀφροσύνης· ἥ τ’ ἀνδρῶν ὄμματα θέλγει (Ω 343)·
35θελχθείσης γὰρ τῆς ψυχῆς, διὰ τὸν ἐπιφερόμενον ὕπνον καὶ ἡ ὅρασις τῶν ὀφθαλμῶν .......... τούτου δὲ οὕτως ἔχοντος, μαχόμενον εἶναι δοκεῖ τὸ σοὶ δέ τις ἐν στήθεσσιν ἀκήλητος νόος ἐστίν ....

10

.

334

v. 323 sqq., p. 99, 6.

10

.

433

 ἀπορήσειε δ’ ἄν τις, πῶς ὁ Εὐρύλοχος ταῦτα λέγει, μὴ εἰσελθὼν πρὸς τὴν Κίρκην. ἀλλὰ ῥητέον, ὅτι ἐστοχάσατο ἀπὸ τῶν πρὸ τῆς θύρας προσσαινόντων αὐτῷ ἀνθρωπίνως.

10

487-491

ad v. 492.

10

.

492

 διὰ τί οὐκ αὐτὴ μαντεύεται; ὅτι οὐκ ἂν ἐπίστευσεν Ὀδυσσεὺς ἐρώσης αὐτῆς. ἢ τὰ κατὰ μὲν Σειρῆνας καὶ τὸν πορθμὸν ὡς γειτνιῶσα μηνύει, περὶ ὧν οὐδ’ ὁ Τειρεσίας εἶπεν εἰδὼς ἐροῦσαν τὴν Κίρκην, περὶ δὲ τῶν λοιπῶν ἐπιτρέπει τῷ μάντει.101

10

.

528

 *καὶ πῶς ἠπίσταντο τὴν δύσιν ἐν σκότῳ ὄντες; λέγομεν ὅτι παρὰ τοῖς Κιμμερίοις σκότος ἦν, οὐχ ὅπου ἡ θυσία ἐγίνετο.

11

15sqq

 Πῶς οὖν ζῶσιν; ἢ ἐπιδέρκεται, ὅ ἐστιν ἐπιλάμπει, μὲν ὁ ἥλιος τοὺς Κιμμερίους, οὐ φαέθων δέ, ἀντὶ τοῦ οὐ πάνυ λάμπων, οὔτε κατὰ δύσιν οὔτε κατὰ ἀνατολήν, διὰ τὸ ἀνατολικοῖς καὶ δυτικοῖς ὄρεσι περιέχεσθαι· κατὰ μόνην δὲ μεσημβρίαν ἥλιον ὁρῶσι. τὸ οὖν ἀλλ’ ἐπὶ
5νύξ ἐπὶ τῆς ἀορασίας κεῖται. διὰ τί προτράπηται; δοκεῖ εἰδέναι ὁ ποιητής, ὅτι ὁ ἥλιος τὴν ἑκούσιον πορείαν ποιούμενος ἀπὸ δύσεως εἰς ἀνατολὰς ὅμως ὑπὸ τοῦ
παντὸς ἀνθέλκεται εἰς τὸ ἐναντίον καὶ αὐτός.102

11

29-30

 πολλὰ δὲ γουνούμην νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα κτλ. πῶς, εἰ μὴ αἰσθάνονται πρὸ τοῦ πιεῖν τὸ αἷμα; εἰς τιμὴν οὖν τῶν δεσπο‐ τῶν ἡ δέησις. ζητεῖται, διὰ ποίαν αἰτίαν κατελθὼν ἐν τῷ Ἅιδῃ Ὀδυσσεὺς ἐτάξατο
5τοῖς νεκροῖς, ἐλθὼν εἰς Ἰθάκην στεῖραν βοῦν θῦσαι. καί φαμεν· ὅτι οἱ νεκροὶ ἄτοκοί εἰσι καὶ οὐ τίκτουσι, διὰ τοῦτο ἐτάξατο αὐτοῖς βοῦν μὴ γεννῶσαν θῦσαι.

11

51-52

 πῶς οὐδένα ὁρᾷ τῶν παρὰ Κύκλωψιν ἢ Λαιστρυγόσιν ἀπ‐ ολομένων; ἐπεὶ, εἰ καὶ ἀθέσμως, ἐτάφησαν.

11

90sqq

 καὶ πόθεν ἔγνω ὁ Ὀδυσσεὺς τὸν Τειρεσίαν; ἢ ἀπὸ τοῦ εἶναι τυφλὸν ἢ ἀπὸ τοῦ βαστάζειν τὸ σκῆπτρον. ἐκεῖνος δὲ πάλιν πῶς ἔγνω τὸν Ὀδυσσέα τυφλὸς ὤν; ἤγουν ὡς μάντις, ἢ οὐχ ὡς Ὀδυσσέα τοῦτον ἔγνω, ἀλλ’ ὡς προσάγοντα τὰ σφάγια.

11

.

188

 οὐδὲ πόλινδε κατέρχεται. πῶς οὖν οἱ δ’ ἐπεὶ ἐκ πόλιος κατέβαν, τάχα δ’ ἀγρὸν ἵκοντο (ω 205); νῦν οὖν ἡ κατά ἀντὶ τῆς ἀπό.

11

.

239

 ἐναντίον εἶναι δοκεῖ τοῦτο τῷ Ἀξιοῦ, οὗ κάλλιστον ὕδωρ ἐπικίδναται αἶαν (Β 850)· εἰ γὰρ κάλλιστος οὗτος πάντων, οὐκ ἄρα ἐκεῖνος. λύεται δὲ κατὰ λέξιν· τὸ γὰρ κάλλιστον οὐχ ἓν λέ‐ γεται, ἀλλὰ πλείω. δηλοῖ δὲ καὶ αὐτός, ποτὲ μὲν λέγων Λαοδίκην103
5ἐσάγουσα θυγατρῶν εἶδος ἀρίστην (Ζ 252), ποτὲ δὲ ᾔτεε δὲ Πριάμοιο θυγατρῶν εἶδος ἀρίστην Κασάνδρην (Ν 365)· καὶ μὴν καὶ ἀμφότεραι τοῦ Πριάμου θυγατέρες, καὶ ἐὰν ἡ μία θυγατρῶν εἶδος ἀρίστη, οὐκ ἄρα τις ἄλλη, ἀλλ’ ὅμως καὶ ἐπὶ τῶν δύο τοῦτό φησι. δύναται δὲ καὶ τὸ αἶα μὴ τὴν γῆν λέγειν, ἀλλ’ ὄνομα κρήνης.
10φέρει δὲ τὸ ἔπος καὶ Εὔδοξος ἄνευ τοῦ ν· Ἀξιοῦ, οὗ κάλλιστον ὕδωρ ἐπικίδναται Αἶα. πολλῶν γὰρ ποταμῶν ἐμβαλλόντων εἰς τὸν Ἀξιὸν θολερῶν, Αἶα ἡ κρήνη διαυγέστατον ἀνίησιν ὕδωρ, ὥστε τὸ κάλλιστον οὐκ ἐπὶ τοῦ ποταμίου ὕδατος, ἀλλ’ ἐπὶ τοῦ κρηναίου φησίν. ἔστι δὲ καὶ ἐκ προσώπου λῦσαι· τὸ γὰρ περὶ τοῦ Ἐνιπέως ἡ
15Τυρὼ λέγει ἐρασθεῖσα αὐτοῦ. πῶς οὖν ἐν Ἰλιάδι ὁ Ἀξιός; ἢ τοῦ μὲν Ἀξιοῦ τὸ ὕδωρ, τοῦ δὲ
Ἐνιπέως τὸ σῶμα, ὅθεν καὶ ἠράσσατο.104

11

.

286

 πῶς οὖν ἐν Ἰλιάδι· δώδεκα γὰρ Νηλῆος ἀμύμονος υἱέες ἦμεν (Λ 692); ἐξ ἄλλων καὶ ἄλλοι, ἐκ Χλωρίδος δὲ τρεῖς. ἢ νῦν κατ’ ἐξοχὴν τῶν τριῶν ἐμνήσθη, Χρομίου μὲν ὡς πρεσβυτάτου, Περι‐ κλυμένου δὲ ὡς ἀνδρειοτάτου, Νέστορος δὲ ὡς συνετωτάτου.

11

.

309

 ἀποροῦσί τινες, πῶς τὸν Τιτυὸν εἰπὼν, ὅτι ἐπ’ ἐννέα κεῖτο πέλεθρα (λ 577), πάλιν περὶ Ὤτου καὶ Ἐφιάλτου διαλεγόμενος·
μηκίστους τούτους ἔθρεψε ζείδωρος ἄρουρα μετά γε κλυ‐ τὸν Ὠρίωνα. καίτοι ἐννεαπήχεις τούτους φησὶν εὖρος, αὐτὰρ105
5μῆκος γενέσθαι ἐννεοργυίους. τί γὰρ ἂν εἴη καὶ εἰκοσιεννέα ὀργυιῶν μῆκος πρὸς ἐννέα πλέθρων μεγέθη παραβαλλόμενον, ἵνα δὴ μήκιστοι οὗτοι λέγωνται μετά γε κλυτὸν Ὠρίωνα, ἀλλ’ οὐχὶ καὶ μετὰ τὸν Τιτυὸν πολλῷ μᾶλλον; λύει δὲ Ἡρακλείδης λέγων, ὅτι ἐκ τῶν γυναικῶν ἡ παραβολὴ πρὸς τὸ ὁμόφυλον, ἔπειτα ἐνναετεῖς ὄντες
10οὗτοι ἐννεαπήχεις ἐγένοντο τὸ εὖρος μῆκός τε γενέσθην ἐννεόρ‐ γυιοι· εἰ δὲ ἥβης μέτρον ἵκοντο, δῆλον ὡς ἀνάλογον ἂν τοῖς ἔτεσι καὶ τὸ μῆκος ἔσχον. ἔπειτα μηκίστους τε ἔφη καὶ καλλίστους· ταῦτα γὰρ ἀμφότερα μάλιστα τῶν ἄλλων τούτοις ὑπῆρξε, μείζω μέντοι τινὰ οὐδὲν κωλύει τούτων τῷ κάλλει λειπόμενον.

11

.

311

ad l. 8 sqq.

11

315sqq

 .... ἀθετοῦνται δὲ ὡς ἀδύνατοι. ἀλλὰ μέμασάν φησιν, οὐκ ἔπραττον δέ. καί νύ κεν ἐξετέλεσσαν. εἶτα πῶς οὐ ληρῶδες, διστάζειν ὅλως εἰς τοῦτο τὸν ποιητήν; ἀλλ’ ἔοικεν ὁ ποιητὴς τὰ ἀδύνατα τοῖς
5ἀδυνάτοις συμπλέκων ἀναιρέσει ἀναγκαίᾳ τοῦ δευτέρου ἀναιρεῖν καὶ τὸ πρῶτον, ὥσπερ εἰ λέγοις ὅτι ἐπετάσθησαν· πτέρυγας ἄρα εἶχον· ἀλλὰ μὴν πτέρυγας οὐκ εἶχον· οὐκ ἄρα ἐπετάσθησαν. οὕτως οὖν καὶ νῦν συνελογίσατο· ἐξετέλεσαν ἂν, εἰ ἥβησαν· ἀλλ’ ὥσπερ ἀδύνατον ἡβῆσαι τοὺς θεομάχους, οὕτω καὶ τὸ τελέσαι τὸν τοιοῦτον πόλεμον.

11

.

322

κούρην Μίνωος ὀλοόφρονος. καὶ πῶς Μίνωα εἶδον
Διὸς ἀγλαὸν υἱόν (v. 568); ἢ τὸν κατὰ τῶν ἀσεβῶν ὀλοόφρονα, ὡς Ἀλάστορα τὸν κατὰ τῶν ἀλαστόρων· ὀλοόφρονος οὖν τοῦ ὀλοὰ τοῖς ἀδίκοις φρονοῦντος. ἢ τοῦ τέλεια φρονοῦντος.106
5 πῶς οὖν θεμιστεύει τοῖς νεκροῖς ὀλοόφρων ὤν; φησὶ Κράτης, ὅτι ἕτερον τὸν ἐν Ἅιδου δικάζοντα καὶ ἄλλον τὸν νῦν λεγόμενον.

11

381sqq

 διὰ τί [δὲ] τὰς τῶν Τρώων ψυχὰς οὐχ ὁρᾷ; ᾔδει γὰρ αὐτὰς ἐχθρὰς οὔσας τῷ Ὀδυσσεῖ ἡ Φερσεφόνη καὶ οὐκ ἐπιπέμπει.

11

.

384

v. 568 sqq., p. 108, 3.

11

.

391

ad v. 568 sqq., p. 108, 11.

11

.

398

 διὰ τί, φησὶν, οὐκ ἐγνώρισεν, ὡς καὶ τοὺς ἄλλους; φησὶ γὰρ οἳ πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι ἀρηίφατοι βεβροτωμένα τεύχε’ ἔχοντες (v. 41. 42). ὅτι ὅπλα μὲν οὐκ εἶχεν οὐκ ἐν ὅπλοις ἀνῃρη‐ μένος, τραύματα δὲ εἶχεν· ἐνδέχεται γὰρ ἐν ναυαγίῳ τρωθῆναι ξύλῳ
5ἐμπηχθέντα.

11

.

458

v. ad v. 492.

11

489sqq

 ἀπρεπὲς τοῦτο. λύεται δὲ τῷ καιρῷ καὶ τῷ προσώπῳ. διαλέγεται δὲ πρὸς Ὀδυσσέα κάμνοντα τοῖς ἐν τῇ ξένῃ κακοῖς, ὃν χρὴ παραμυθεῖσθαι. ἔστι δὲ καὶ τῷ καιρῷ, διττῶς· ἢ γὰρ ὅτι τεθνηκὼς τὸ τῶν θανόντων ἄπρακτον προβέβληκεν, ἢ ὅτι τῷ πατρὶ παγκάκως πά‐
5σχοντι βοηθῶν βούλεται καὶ μοίρας ἀτιμοτάτης τυχεῖν. ἄλλως· διὰ τί τὸν Ἀχιλλέα οὕτως ἀνώμαλον πεποίηκε καὶ ἄτοπον κτλ. =Σ 98, p. 220, 20, cum scripturae discrepantia non digna quae h. l. afferatur, ad schol. Townl. quam maxime accedente. Ceterum etiam l. 15—19 sine dubio olim cum eadem quaestione cohaeserunt.

11

492sqq

 ἀλλ’ ἄγε μοι.. † διὰ τί, φησὶ, καὶ παρὰ ἄλλων ἐπύ‐ θετο τῶν ἀποθανόντων; ῥητέον ὅτι ἐνδέχεται μὲν αὐτὸν καὶ πεπνῦσθαι μάλιστα αὐτὸν ἐρωτᾷ, καὶ ἀκριβῶς ἐπιστάμενον καὶ δυνάμενον εἰπεῖν.107

11

568sqq

 .... ἀλλὰ καὶ ὁ Σίσυφος κέρδιστος ὢν (Ζ 153) διὰ τούτων κολάζεται. τὸ κακότροπον ὁ Γλαῦκος τοῦ προγόνου εἰς σύνεσιν μετήνεγκεν. πῶς δὲ καὶ ὁ Ἡρακλῆς ἐνταῦθα μένων θεός; καὶ πῶς οἷόν τε τὸν αὐτὸν εἶναι καὶ ἐν Ἅιδου καὶ ἐν οὐρανῷ; καὶ ἡ Ἥβη δὲ καθ’ Ὅμηρον
5παρθένος, ὅθεν καὶ οἰνοχοεῖ· ἀπίθανον δὲ αὐτὸν ἔχειν καὶ τὴν σκευήν. μὴ πιὼν δὲ πῶς ὁμιλεῖ; τὴν μὲν σκευὴν ἔχει κατὰ φαντασίαν, τοὺς δὲ δύο στίχους (v. 602. 3) καὶ ἡμεῖς ἀθετοῦμεν· εἴδωλον καὶ τέρπεται ἐν θαλίῃς. [οὐ] πάντες δὲ οὗτοι ἐν τῷ τῶν ἀτάφων εἰσὶ χώρῳ, οἱ μὲν κολαζόμενοι, οἱ δὲ κολάζοντες, ὡς ὁ Μίνως καὶ ὁ Ἡρακλῆς. οὗτοι
10δὲ μὴ πεπωκότες τοῦ Λήθης ὕδατος καὶ φθέγγονται χωρὶς τοῦ πιεῖν.

11

603*

.... ἔνιοι δὲ οὐ τὴν οἰνοχόον Ἥβην, ἀλλὰ τὴν ἑαυτοῦ
ἀνδρείαν.108

11

588*

 καὶ πῶς ἵστατο ἐν ὕδατι τὰ δένδρα; φαμὲν ὅτι κατὰ φαντασίαν, πρὸς τιμωρίαν Ταντάλου.

11

580*

 *πόθεν ᾔδει τῶν κολάσεων τὰς αἰτίας; οὐ γὰρ ἤκουσεν. εἰ μή φησί τις εἶναι τοῦτο κατὰ τὴν Ἑλλάδα φήμην.

11

.

634

 schol. Vd (f. 51b, H; paullo aliter H f. 72b): διὰ τί ποτὲ μέν φησι τὴν κεφαλὴν τῆς Γοργόνος ἐν Ἅιδου εἶναι, ὡς ἐνταῦθα, ποτὲ δὲ τὴν Ἀθηνᾶν ἐντὸς ἔχειν αἰγίδος κτλ., cum longe peius, et maxime quidem sub finem, traditum sit quam scholia Ε 741 (p. 44, 21 sqq. edita), non
5est cur h. l. repetatur. Brevius excerptum est B (f. 107a):.... καὶ πῶς ἐν τῷ ὅπλῳ τῆς Ἀθηνᾶς ἐγκεῖσθαί φασιν αὐτήν; ἤτοι ἐκεῖ μὲν τὸ σῶμα, ἐν Ἅιδου δὲ τὴν ψυχήν. Γορ‐ γείην κεφαλήν· φοβεράν τινα δαίμονα.

12

3-4

 Πῶς ἐν τοῖς δυτικοῖς μέρεσιν ἠοῦς οἰκία καὶ ἀνατολὰς καὶ χοροὺς ἡλίου λέγει; ἀλλ’ ἐπεὶ κατέλιπεν ἡ ναῦς τὸν ἀφώτιστον τόπον, ἦλθεν εἰς τὸν τόπον τὸν πεφωτισμένον, ὅθι τ’ ἠοῦς ἠριγενείης οἰκία κτλ., τουτέστιν ἐν ᾧ τόπῳ ἥλιος καὶ ἀνατολὴν καὶ δύσιν ποιεῖται.
5† πρὸς γὰρ τὸ ἦν ἐπὶ ἀνατολὰς ἤρχετο καὶ καθαροῦ ἡλίου φῶς ἑώρα. ἢ ὡς ἐπὶ ἀνατολικὰ μέρη τῆς νήσου προσορμισάντων, ἢ ὅτι ἐξ Ἅιδου ἐλθόντες πρῶτον ἐν αὐτῇ τὴν φωτεινὴν ἐθεάσαντο. ἔνιοι δὲ
βιαιότερον ὑπερβατῶς, κολλῶντες τὸ Ὠκεανοῖο τῷ ὅθι τ’ ἠοῦς ἠριγενείης, οὗ, φασὶν, οἰκεῖ ἡ ἡμέρα· ἐξ αὐτοῦ γὰρ ἀνατέλλει καὶ109
10εἰς αὐτὸν δύνει. οὐ μόνον δέ ἐστι βίαιον, ἀλλὰ καὶ ἐναντίον τῷ ποιητῇ· οὐ γὰρ παραδίδωσιν ὁ Ὅμηρος τοὺς ἥρωας ἐπισταμένους, ὅτι ἐξ Ὠκεανοῦ αἱ ἀνατολαὶ τοῦ ἡλίου, ἀλλ’ αὐτὸς ἐκ τοῦ ἰδίου προσώπου τὸ τοιοῦτον παρέδωκεν· ἠέλιος μὲν ἔπειτα νέον προσέβαλλεν ἀρούρας ἐξ ἀκαλαρρείταο βαθυρρόου Ὠκεανοῖο (Η 421) καὶ ἐν δ’ ἔπες’
15Ὠκεανῷ φάος ἠελίοιο (Θ 485)· οἱ δὲ ἥρωες ἄλλως λέγουσιν· οὔτε ἠέλιος φαεσίμβροτος εἶς’ ὑπὸ γαῖαν (κ 191).

12

.

26

 διὰ τί ἡ Κίρκη, τοσούτων ὄντων κινδύνων τῷ Ὀδυσσεῖ ἐν τῷ οἴκαδε παρ’ αὐτῆς ἀπόπλῳ, οὐχὶ πάλιν τὸν αὐτὸν ἐκέλευε πλοῦν, ὅνπερ ἦλθεν, ἀποπλεῖν, ἀλλὰ κατὰ τὰς Σειρῆνας καὶ τὴν Σκύλλαν καὶ τὴν Χάρυβδιν συνεβούλευε ποιεῖσθαι τὸν πλοῦν καὶ παρὰ τὴν νῆσον, ἐν ᾗ
5αἱ Ἡλίου βόες ἦσαν; ῥητέον οὖν ὅτι, τῶν δύο ἀπόπλων χειρίστων ὄντων, οὐδὲν ἡμάρτανεν ἡ Κίρκη συμβουλεύουσα τοῦτον ποιεῖσθαι τὸν πλοῦν, ἐν κακῶν ἐκλογῇ αἱρετώτερον ὄντα· οὐ γὰρ ἐξ ὧν ἀπειθήσαντες αὐτῇ ἠτύχησαν, ἀποκτείναντες Ἡλίου βοῦς, αἰτιᾶσθαι χρή, θεωρεῖν δὲ ὅτι, εἰ ἐπείσθησαν αὐτῇ, οὐδὲν ἂν παθόντες δεινὸν οἴκαδε ἀπῆλθον.

12

86sqq

 ..... ἀθετοῦνται [δὲ] στίχοι τρεῖς. πῶς γὰρ ἡ δεινὸν λελακυῖα δύναται νεογνοῦ σκυλάκου φωνὴν ἔχειν; δύναται δὲ τὸ ὅση ἀντὶ τοῦ οἵα κεῖσθαι, ἵνα μὴ πρὸς τὸ μέγεθος, ἀλλὰ πρὸς τὴν ὁμοιό‐ τητα εἴη ἡ παραβολή.

12

.

96

 *δελφῖνάς τε κύνας τε. πῶς φησιν ἐπ’ αὐτῶν τὸ ἰχθυάᾳ; ὅτι οὕτως ἐξῆγεν αὐτοὺς ἐκ τῆς θαλάσσης, ὥσπερ ὁ ἁλιεὺς σμικροτάτους ἰχθύας.

12

105sqq

 ἐναντίον τοῦτο (v. 107) τῷ αὖθις δὴ συμβαίνειν τὴν ἀναρροί‐ βδησιν ἐπὶ τῆς τοῦ Ὀδυσσέως παρουσίας φάναι (v. 236 et 431) ******** Κράτης μὲν οὖν· τρὶς μὲν γάρ τ’ ἀνίησιν ἐπ’ ἤματι, τρὶς δ’ ἀναροιβδεῖ ἔφησεν ἀποτροπῆς χάριν. μᾶλλον δ’ ἂν ἀπὸ τῆς λέξεως110
5λύοιτο, οὐχ ὅτι τὸ τρίς δύναται δηλοῦν πολλάκις, ἀλλ’ ὅτι ἦμαρ λέ‐ γεται τὸ σὺν τῇ νυκτί, οἷον ἕνδεκα δ’ ἤματα θυμὸν ἐτέρπετο (Φ 45)· δι’ ὀκτὼ δ’ ὡρῶν, ἔοικε, γίνεται ὁ ἀνασπασμός.

12

128sqq

 Ἀριστοτέλης (fr. 175 edit. Teubn.) φυσικῶς τὰς κατὰ σελήνην ἡμέρας αὐτὸν λέγειν φησὶ τνʹ οὔσας· τὸν γὰρ πεντήκοντα ἀριθμὸν ἑπταπλασιάσας εἰς τὸν τριακοστὸν πεντηκοστὸν περιεστάναι εὑρήσεις.111
5 ἀπόβλητον ἦν τοῖς ἀρχαίοις ἀρότην βοῦν κτείνειν· ἔπασχε γὰρ κακῶς ἐξ ἀνθρώπων ἢ θεῶν ὅστις τοῦτο πεποίηκεν· ὅπερ οἱ τοῦ Ὀδυσ‐ σέως φίλοι ποιήσαντες ἀπώλοντο.

12

.

149

 διὰ τί ἐν μὲν τοῖς ἀκινδύνοις μέρεσι τοῦ πλοῦ παρέχει αὐτῷ πνοὴν οὔριον, παραπλέοντι δὲ Σειρῆνας καὶ Σκύλλαν οὐκέτι; τάχα οὖν καὶ τοὺς ἀνέμους ἔθελγον.

12

184sqq

 *μαντικαί τινες αἱ Σειρῆνες, ὅθεν γνωρίζουσι τοὔνομα. πῶς οὖν ὅτι οὐκ ἀκούουσιν οὐ γνωρίζουσιν; ὅτι θεοὶ οἷς ἂν μὴ ἐπι‐ στήσωσιν οὐκ ἴσασιν.

12

228sqq

 καὶ πῶς οὐ μᾶλλον ἐξεπλάγησαν οἱ ἑταῖροι; ἤτοι οὖν ἀπεστραμμένοι καὶ ἐρέσσοντες ὁπλιζόμενον οὐκ εἶδον, ἢ οἴονται τεθαρ‐ ρηκέναι αὐτόν, ὡς καὶ μόνον ἀμύνεσθαι τὸν ἐπερχόμενον.112

12

.

240

cf. ad v. 105 p. 111, 4 sqq.

12

.

353

cf. ad v. 128.

12

374-375col1

 *B (f. 47a, Γ 277). διὰ τί τὸν Ἥλιον πάντα ἐφορᾶν καὶ πάντα ἐπακούειν εἰπὼν ἐπὶ τῶν ἑαυτοῦ βοῶν ἀγγέλου δεόμενον ἐποίη‐
5σεν; ὠκέα δ’ Ἠελίῳ Ὑπερίονι ἄγγελος ἦλθε Λαμπετίη τανύ‐ πεπλος, ὅ οἱ βόας ἔκταν ἑταῖ‐ ροι. λύων δὲ Ἀριστοτέλης (fr. 149 ed. Teubn.) φησίν, ἤτοι ὅτι
10πάντα μὲν ὁρᾷ ἥλιος, ἀλλ’ οὐχὶ ἅμα· ἢ ὅτι τῷ Ἡλίῳ ἦν τὸ ἐξαγγεῖ‐ λαν ἡ Λαμπετία, ὥσπερ τῷ ἀνθρώπῳ
ἡ ὄψις. ἢ ὅτι, φησὶν, ἁρμόττον ἦν εἰπεῖνColumn end
15οὕτως τόν τε Ἀγαμέμνονα, ὁρκί‐ ζοντα ἐν τῇ μονομαχίᾳ, ὅτι Ἠέ‐ λιος, ὃς πάντ’ ἐφορᾷς καὶ πάντ’ ἐπακούεις, καὶ τὸν Ὀδυσσέα πρὸς τοὺς ἑταίρους λέγοντα ******
20οὐ γὰρ δὴ καὶ τὰ ἐν Ἅιδῃ ὁρᾷ. καὶ ὅλως ὁ ποιητὴς, ὅπου πάρεστιν, ἐκεῖνά φησιν ὁρᾶν πάντως, ἐν μὲν τῇ ἀνατολῇ ὄντα τὰ ἐν τῇ ἀνατολῇ, ἐν δὲ τῇ μεσημβρίᾳ τὰ ἐν αὐτῇ, καὶ
25πάλιν ἐπὶ δυσμῶν τὰ κατ’ αὐτὰς ἐπιβλέπειν. εἰκὸς οὖν ἐστι κατ’ ἄλλο κλίμα τῆς κινήσεως ὄντα μὴ ἑωρα‐ κέναι τὰ κατὰ τὴν Θρινακίαν πρατ‐ τόμενα· πάντα μὲν γὰρ ἐφορᾷ, οὐ
30κατὰ τὸν αὐτὸν δὲ καιρὸν πάντα
ἐποπτεύει.Column end

12

374-375col2

 Vd (f. 57b, μ 374). ἐναντίον τοῦτο τῷ Ἠέλιός θ’ ὃς πάντ’ ἐφορᾷς καὶ πάντ’ ἐπακούεις (Γ 277)· ἀφ’ ἑαυτοῦ
5γὰρ ἐχρῆν ἐγνωκέναι τὸν πάντα ἐφορῶντα. λύοιτο δ’ ἂν ἢ τῇ λέξει· τὸ γὰρ πάντα δηλοῖ τὰ πλεῖστα· ἄλλως τε οὐκ ἠγνόει τὸ πεπραγμέ‐ νον ὁ Ἥλιος, ἀλλ’ ἔδει ὡς ποιμαί‐
10νουσαν καὶ ταύτην ἀπαγγεῖλαι. ἢ τῷ καιρῷ λύεται, ὡς νυκτὸς ἐπιθεμένων τοῖς βουσὶ τῶν ἑταίρων. ἢ ὅτι Ἡλίῳ
ἐξαγγέλλει ἡ Λαμπετία, ὥσπερ τῷ ἀνθρώπῳ ἡ ὄψις. ἢ ὅτι, φησὶν, ἁρ‐113
15μοστὸν ἦν εἰπεῖν οὕτω τόν τε Ἀγα‐ μέμνονα, ὁρκίζοντα ἐν τῇ μονομαχίᾳ, ὅτι Ἠέλιος, ὃς πάντ’ ἐφορᾷς καὶ πάντ’ ἐπακούεις, καὶ τὸν Ὀδυσσέα πρὸς τοὺς ἑταίρους λέγοντα
20****** οὐ γὰρ δὴ καὶ τὰ ἐν Ἅιδου ὁρᾷ. καὶ ὅλως ὁ ποιητὴς, ὅπου πάρεστιν, ἐκεῖνά φησιν ὁρᾶν πάντως, ἔν τε τῇ ἀνατολῇ ἔν τε τῇ μεσημβρίᾳ καὶ πάλιν ἐπὶ δυσμῶν τὰ
25κατ’ αὐτὰς ἐπιβλέπειν. εἰκὸς οὖν ἐστι κατ’ ἄλλο κλίμα τῆς κινήσεως ὄντα μὴ ἑωρακέναι τὰ κατὰ Θρινακίαν πραττόμενα· πάντα μὲν γὰρ ἐφορᾷ, οὐ κατὰ τὸν
30αὐτὸν δὲ καιρὸν πάντα ἐποπτεύει.Column end

12

.

441

cf. ad v. 105, p. 111, 1.

13

n

 Quod sec. Dindorfium (p. 789) in cod. N ad hunc librum ad‐ scriptum est scholium (refertur autem ad ξ 164) ad π 188 pertinet.

13

.

95

v. 119, p. 118, 3.

13

.

103

 ἀέρα λέγει τὸ ὁμιχλῶδες καὶ ἀόρατον· ἀὴρ γὰρ παρὰ νηυσὶ βαθεῖ’ ἦν (ι 144)· ὅθεν καὶ ἠεροφοῖτις Ἐρινύς (Ι 571), ἡ σκοτει‐ νῶς καὶ ὁμιχλωδῶς φοιτῶσα. τὸ οὖν ἠεροειδές (Ε 770), ὅσον εἶδε μέχρι τοῦ ἀεροειδοῦς, τουτέστι τοῦ ἀφανοῦς καὶ ἀχλυώδους. ἠερόφωνοι114
5οὖν κήρυκες (Σ 505), ὧν ἡ φωνὴ καὶ μέχρι τοῦ ἀφανοῦς καὶ ἀχλυώδους διικνεῖται, ὅπερ ἐν ἄλλοις· φωνὴ δ’ αἰθέρ’ ἵκανεν (Ο 686), ἀφανὴς δὲ οὗτος ἀνθρώποις.

13

109sqq

 .... λύσις. ἐπὶ τῶν δύο θυρῶν ἐν τῷ διαιρεῖν φησιν αἱ μὲν, αἱ δέ. ἐνδέχεται γὰρ μίαν ἑκάστην θύραν δίθυρον εἶναι.

13

.

119

 τὴν τῶν Φαιάκων ἀτοπίαν, καθ’ ἣν τὸν Ὀδυσσέα καθεύ‐ δοντα μὴ διυπνίσαντες εἰς τὴν γῆν κατέθεντο τοῦ τε Ὀδυσσέως τὸν ἄκαιρον ὕπνον διαλύειν πειρώμενος ὁ Ποντικὸς Ἡρακλείδης φησὶν ἀτόπους εἶναι τοὺς ἐξ ὧν εἴρηκεν ὁ ποιητὴς μὴ στοχαζομένους περὶ
5τοῦ παντὸς τρόπου τῶν Φαιάκων. συνειδότας γὰρ ἑαυτοῖς φιληδονίαν καὶ ἀπολαυστικὸν τρόπον καὶ δεδιότας, μή τις αὐτοὺς ἄλλος ἐπελ‐ θὼν ἐκβάλλῃ ἀπὸ τῆς χώρας, δύο ταῦτα ὑποκρίνασθαι, φιλοξενίαν
τε πρὸς τοὺς παρόντας ταχεῖάν τε ἀπόπεμψιν πρὸς τοὺς ἐλθόντας, πάντα δὲ ἐργάζεσθαι, ὅπως αὐτῶν ἡ οἴκησις λανθάνῃ καὶ διάστημα115
10ὅσον ἐστὶ μὴ γινώσκηται, νῆσον ἀγαθὴν οἰκοῦντας, πρὸς δὲ τὸν πόλεμον οὔτε γεγυμνασμένους οὔτε προαιρουμένους, ἀλλ’ ἐναντίαν βιοτὴν τοῖς πολεμικοῖς ἐπιτηδεύμασιν ἔχοντας· οὐ γὰρ Φαιήκεσσι μέλει βιὸς οὐδὲ φαρέτρη (ζ 270)—καὶ πάλιν φησὶν αὐτοῖς αἰεὶ δαῖτα μέλειν κίθαρίν τε καὶ ᾠδάς (θ 248)—. τοιούτους οὖν ὄντας καὶ
15τοιαύτην γῆν ἔχοντας οὐδὲν ἀπεικὸς εὐλαβεῖσθαι, μὴ κατοπτευθέντες ὑπό τινων πολεμῆσαι δυναμένων ἐκπέσωσι τῆς χώρας, καὶ ταχείας τὰς ἀποπομπὰς ποιεῖσθαι τῶν ξένων, οὐ διὰ φιλοξενίαν· οὐ γὰρ ξείνους οἵδε μάλ’ ἀνθρώπους ἀνέχονται, οὐδ’ ἀγαπαζόμενοι φι‐ λέους’, ὅτε κέν τις ἵκηται (η 32. 33). οὐδὲν οὖν ἄλογον, διά τινα
20τοιαύτην αἰτίαν αὐτοὺς ἀποστέλλειν ταχέως τοὺς ξένους, πρὶν ἐντὸς γενέσθαι τῶν παρ’ αὐτοῖς τοὺς ἐπιδημήσαντας. εὔλογον δὲ ἦν μάλιστα τὸν Ὀδυσσέα φοβηθῆναι· τούτῳ γὰρ συμβεβήκει τὰ μὲν περὶ πόλεμον δεινότατον τῶν θνητῶν εἶναι καὶ διὰ τὴν φύσιν καὶ διὰ τὴν ἐν τῇ Τροίᾳ γυμνασίαν, πατρίδα δὲ τραχεῖαν καὶ μικρὰν οἰκεῖν. πρὸ τοῦ εὖ
25γνῶναι οὖν εὐκαταφρόνητον εἶναι νομίζοντες ἧττον ἔκρυπτον τὴν ἑαυ‐ τῶν διαγωγήν, ἀλλά τι καὶ παρεδήλουν· ἐπεὶ δὲ ᾔσθοντο ὃς ἦν, βου‐ λόμενοι μήτε τὸν τόπον, ὅπου τὴν νῆσον αὐτῶν εἶναι συμβέβηκε, μήτε πόσος ἦν αὐτῷ ὁ πλοῦς ἐκ τῆς Ἰθάκης πρὸς αὐτοὺς γνῶναι, πρῶτον μὲν ἔφασαν αὐτῷ, ὅτι δεῖ καθεύδειν αὐτὸν ἀναβάντα εἰς τὸ πλοῖον
30(η 318)· εἶτα πολὺ τῆς Ἑλλάδος ἀπέχειν τὴν νῆσον αὐτῶν ὑπολαβεῖν τὸν Ὀδυσσέα θέλοντες παρενέβαλλον, ὡς αὐθημερὸν εἰδεῖεν αἱ νῆες κατανύειν εἰς ὃν ἂν οἱ ναῦται πρόθωνται τόπον (η 326)· καὶ τὸ λέγειν ὅτι ῥᾳδίως αὐτὸν ἀπάξουσιν εἰς τὴν πατρίδα, εἰ καὶ μάλα πολλὸν ἑκαστέρω ἔστ’ Εὐβοίης,
35 ἥνπερ τηλοτάτην φασὶν ἔμμεναι, οἵπερ ἴδοντο ἡμετέρων προγόνων (η 321—23), συνῳδόν ἐστι τῷ προσποιεῖσθαι πόρρω τῆς Ἑλλάδος τὴν χώραν αὐτῶν εἶναι· τῷ γὰρ τὴν Εὔβοιαν τηλοτάτην λέγειν εἶναι παντελῶς φασιν
ἑαυτοὺς κατοικεῖν πόρρω τῆς Ἑλλάδος. ἀλλὰ δῆλον ὅτι πάντα ταῦτα116
40συνέτεινεν αὐτοῖς πρὸς τὸ μὴ γνωσθῆναι καθ’ ὃν ᾤκουν τόπον. τοιαύτης δὲ αὐτῶν οὔσης τῆς προαιρέσεως, ἐπειδὴ καθεύδοντος τοῦ Ὀδυσσέως εἰς τὴν Ἰθάκην ἥκειν αὐτοὺς συνέπεσε, κάλλιστον, οἶμαι, τοῦτο ἡγήσαντο ὑπάρχειν αὐτοῖς, καθεύδοντα αὐτὸν ἐκθεῖναι, πρὸς τὸ μηδὲ εἰς ὃν ἀπο‐ πλέουσι τόπον, εἴτε πρὸς ἕω εἴτε πρὸς ἑσπέραν, γνωσθῆναι. τὸ δὲ
45παθεῖν τι τὸν Ὀδυσσέα ὑπὸ τῶν περιτυχόντων τάχα μὲν ἴσως οὐδὲν αὐτοῖς διέφερεν, ἐπειδή γε αὐτοῖς συμβέβηκε μηδὲν εἰς αὐτὸν ἀσεβῆσαι, καθάπερ ὑπέσχοντο μετὰ τῶν σπονδῶν εἰς τὴν πατρίδα ἀπαγαγεῖν (η 192 sqq.)· οὐ μὴν ἀλλ’ εἴ τινα φιλανθρωπίαν δεῖ αὐτοῖς ἀποδοῦναι πρὸς τὸν Ὀδυσσέα, ἔξεστι λέγειν, ὡς ἐξ ὧν ἤκουσαν αὐτοῦ λέγοντος

13

.

119

(50)

οὓς ὁ Τειρεσίας αὐτῷ χρησμοὺς εἶπε συνελογίζοντο ὅτι οὐδὲν παθεῖν αὐτῷ εἵμαρται δεινόν, ἀλλὰ τιμωρήσασθαι τοὺς ἐχθρούς. εἰδότες δὴ ἐκεῖνον οὐδὲν βλαβησόμενον, αὐτοὶ δ’ ὅπερ προετέθειντο ἀπεργασάμενοι, τὴν ἀναγωγὴν ἐποιήσαντο οὐκ ἐπεγείραντες αὐτόν. κἀνταῦθα μὲν δεῖ θεωρεῖν, παρὰ τί ποτε τὴν ἀπολογίαν ποιούμεθα.
55οἱ μὲν γὰρ κατηγοροῦντές φασί τι πρᾶξαι τοὺς Φαίακας τοιοῦτον, ἐξ οὗ κίνδυνος ἦν ἀδοξίᾳ περιπεσεῖν, οὐ προσαποδεικνύουσι δὲ ὅτι εἰ μὴ διὰ τὴν πρᾶξιν αὐτοῖς ταύτην οὐδὲν ἀγαθὸν συνέβαινεν ἄν [ἔδει τοῦτο ποιῆσαι τοὺς μέλλοντας μὴ παραδώσειν ἀπολογίαν]· πολλάκις γὰρ τῶν ἐν μιᾷ πράξει καὶ δυσχερὲς ὑπάρχει τι καὶ ἀγαθόν, καὶ μᾶλλόν ἐστιν
60αἱρετὸν τὸ ἀγαθὸν ἢ τὸ κακὸν φευκτόν. διόπερ οὐκ ἀποδοκιμάζομεν τὰς τοιαύτας πράξεις, καὶ τοῖς Φαίαξι δὲ τοῦτο συμβαίνειν λέγομεν· οὐ γὰρ τὴν ἀπόδειξιν ἐφοβήθησαν, ὡς λαθεῖν ἐβουλήθησαν ἐν ᾧ τόπῳ κατοικοῦσιν. ἡ μὲν οὖν ἀφορμὴ τῆς ἀπολογίας ἐκ τούτου γέγονεν ἡμῖν. εἰ δὲ
65δὴ πλάττομεν ἐκτὸς τῶν ἐπῶν τι τοῖς Φαίαξιν αἱρετώτερον ἄλλο συμ‐ βαῖνον, δι’ ὃ περιεῖδον τὸν τῆς ἀδοξίας κίνδυνον ...
οὐ διανιστᾶσιν αὐτὸν ὑπὲρ τοῦ μὴ δοκεῖν χάριν τῆς παραπομπῆς ἀπαιτεῖν, ἢ ἵνα μὴ κατασχεθῶσιν ὑπ’ αὐτοῦ. ἢ οὕτως ᾠκονόμησε διὰ τὰ ἑξῆς· ἀνῄρητο γὰρ ἂν ὑπὸ τῶν μνηστήρων φανερῶς κατιών.117
70 φασί τινες· διὰ ποίαν αἰτίαν ἤγαγον τὸν Ὀδυσςέα τῆς νυκτὸς εἰς Ἰθάκην; καί φαμεν, ὅτι οἱ Φαίακες φιλήδονοι ὄντες καὶ πολέμων ἄπειροι οὐκ ἠθέλησαν ἀπάξαι αὐτὸν ἐκεῖ κατὰ τὴν ἡμέραν, ἵνα μή τινες ἴδοιεν τὴν ναῦν καὶ μαθόντες τὴν ἐκείνων πατρίδα ἐπελθόντες ἐκείνην πορ‐ θήσωσιν. ἄλλοι δὲ, ὅτι καλῶς ἡ Ἀθηνᾶ τοῦτο ᾠκονόμησεν, ἵνα μὴ ἴδωσιν
75ἐκεῖνον οἱ μνηστῆρες καὶ ... ἐπιβουλήν τινα κατ’ ἐκείνου ποιήσωσιν.

13

215-216

 τὰ χρήματ’ ἀριθμήσω. οὐχ ὡς μικρολόγος, ἀλλ’ ἐκ τούτου τεκμαιρόμενος, εἰ καὶ περὶ ..... ἀγωγὴν τῆς πατρίδος ἠδί‐ κησαν αὐτόν. ἢ ὡς † μέλλων ἀναλωθέντα. κοίλης ἐκ νηός. καίτοι τῇ σφραγῖδι αὐτοῦ ἦσαν ἐσφραγισμένα.
5ἀλλ’ ἐδόκει, μή πως αὐτοῦ κοιμηθέντος αὐτοὶ ἤλλαξαν αὐτά, τὸν τύπον ἀντιγράψαντες. ἀλλ’ ἄγε δὴ τὰ χρήματ’ ἀριθμήσω. ἵνα τὴν γνώμην αὐτῶν καταμάθῃ. εἰ γὰρ μηδὲν ἔλιπε τῶν χρημάτων, ψευδὲς ἦν τὸ εἰς ἀλλο‐ τρίαν γῆν αὐτὸν ἀφῖχθαι. οὐ πιστεύει δὲ τῷ δεσμῷ τῆς Κίρκης (θ 448),
10ἤτοι διὰ τὴν ἔκπληξιν ἢ οἰηθεὶς μεμαθηκέναι αὐτοὺς τὸν δεσμόν.

13

.

246

πῶς οὖν [ἔνδροσος], εἰ ἐν ἠπείρῳ νέμονται (ξ 100); οὐδὲν
κωλύει καὶ ἐν Ἰθάκῃ. ἢ βούβοτος βοσκημάτων πλήρης.118

13

.

277

ad ξ 288.

13

.

323

 καὶ μὴν οὐκ ἔδειξε τῷ Ὀδυσσεῖ σαφῶς ἑαυτὴν παρὰ Φαίαξιν. † ἢ οὐ κατὰ παρθένον θνητὴν ὡμοιώθη παρὰ Φαίαξι τῆς θεοῦ συμ‐ βουλὴν διὸ ἔγνω.

13

.

332

cf. ad ε 182, p. 53, 1.

13

.

352

 ἐπιλαμβάνεται Πτολεμαῖος· ἔδει γὰρ πρῶτον σκεδάσασα, φησὶ, τὸν ἀέρα εἶτα δεῖξαι. εἰ μὴ ἄρα ὅμοιόν ἐστι τῷ τὰς μὲν ἄρα θρέψασα τεκοῦσά τε (μ 134). οὐκ εἶπεν ἐσκεδάννυεν, ἀλλ’ ἐσκέδασεν, δεικνὺς ὅτι πρῶτον ἐσκέδασε
5τὴν ἀχλὺν εἰποῦσα τὸ ἀλλ’ ἄγε τοι δείξω, καὶ οὕτως αὐτῷ ἔδειξε· Φόρκυνος μὲν ὅδ’ ἐστὶ λιμήν· οὐ γὰρ ἔτι ἀορασίας οὔσης ἐφαίνετο αὐτῷ τὰ μὴ ὁρώμενα.

13

.

366

cf. ad v. 103.

13

.

387

 πῶς οὐ πρὸς Νέστορα καὶ Μενέλαον μετέρχεται στρατιὰν λαβεῖν; τάχα ὅτι τοῖς λοιποῖς πολίταις οὐδὲν αἰτίοις οὖσι πόλεμον ἐπάγειν ἀδικώτατον ἔδοξε. μεμάθηκε γὰρ καὶ παρὰ τῆς μητρὸς ἐν Ἅιδου τὰς δημοσίας Τηλεμάχῳ φυλασσομένας τιμάς, καὶ ὅτι τοὺς τρυ‐
5φῶντας μνηστῆρας τιμωρήσεται καὶ καθ’ ἑαυτόν. οἵ τε μνηστῆρες, εἰ ᾔσθοντο, ἔφυγον ἂν μὴ δόντες δίκην.

13

.

397

 *καὶ πῶς οὖν ἡ Εὐρύκλεια γινώσκει; ὅτι χρεία αὐτῆς ἐστιν ἐν τῇ μνηστηροκτονίᾳ.

14

.

68

Ad δ 1, p. 42, 7 sqq.

14

.

164

π 188.119

14

.

288

 πῶς πρὸς Ἀθηνᾶν διαλεγόμενος εὐλογεῖ τοὺς Φοίνικας, δι’ ὧν φησι· πόλλ’ ἀεκαζομένους οὐδ’ ἤθελον ἐξαπατῆσαι (ν 277), ὧδε δὲ τὸ ἐναντίον; ἐκεῖ μὲν προτρέπεται τὸν ξένον μὴ γενέσθαι ἀλι‐ τόξενον, ἐνθάδε δὲ οἶδεν Εὔμαιον ὑπὸ Φοινίκων πεπραμένον.

14

.

311

 editum ad Λ 354, p. 164, 6 (H, f. 87b, ut ap. Dind., nisi quod lemmate caret).

14

.

336

 καὶ πῶς ἐν Ἰλιάδι (Β 627) Μέγητά φησιν εἶναι βασιλέα Δου‐ λιχίου; βασιλέας οὖν τοὺς δυνάστας φησίν.

14

427sqq

 εἰ κατέτεμον, πῶς πάλιν ἐμίστυλλον; ἀλλὰ τὸ μὲν διέ‐ χευαν ἐμέλισαν, διασχίσαντες οἱονεὶ τὴν συνέχειαν τῶν μελῶν, τὸ δὲ μίστυλλον εἰς μικρὰ κρέα ἔτεμον. τινὲς δὲ τὸ διέχευαν εἰς τὸ πλάτος διέθηκαν, ἀνέπτυξαν.

14

.

475

cf. ad γ 295, p. 37, 4 sqq.

14

.

533

ad ε 404, p. 59, 12 sqq.

15

.

16

V. ad δ 1, p. 40, 15 sqq.

15

.

78

ζητεῖται, πῶς ἀμφότερον προειπὼν τρία ἐπιφέρει. ἤτοι οὖν
κῦδός τε, καὶ ἀγλαΐη τῷ ὄνειαρ συναπτέον, ἵνα ᾖ ὠφέλεια ἠγλαϊσμένη.120

15

.

105

 αἰτιῶνται, ὡς οὐκ ἐσχηκυίας καιρὸν τῆς Ἑλένης ἐργάσασθαι· νῦν γὰρ ἧκε. δύναται [γὰρ] μέντοι καὶ πρὸ τοῦ ἀπᾶραι ἐργάσασθαι καὶ ἐξ Ἰλίου κεκομικέναι.

15

.

297

ad β 318 sqq., p. 31, 7.

15

.

451

ἁματροχόωντα. σὺν ἐμοὶ τρέχειν δυνάμενον.

16

.

176

 Καὶ πῶς ἐν τῇ μεταμορφώσει φησὶ ξανθὰς δ’ ἐκ κεφαλῆς ὀλέσω τρίχας (ν 399); φαμὲν οὖν πρὸς τὸ πιθανὸν τῆς φαλακρώ‐ σεως· αἱ γὰρ ξανθαὶ τρίχες ἀραιαί εἰσι καὶ εὐχερῶς φαλακροῦνται. ὀλέσω οὖν τὰς τρίχας ἔμφασιν παρέχουσα ξανθότητος· καὶ οἱ φαλακροὶ γὰρ
5ἔχουσιν ἐλλείμματα δεικνύντα τὴν προτέραν τρίχωσιν.

16

.

188

 διὰ τί Ὀδυσσεὺς τῇ μὲν Πηνελόπῃ ἡλικίαν τε ἤδη ἐχούσῃ καὶ φιλούσῃ αὐτὸν οὐκ ἐδήλωσεν ὃς ἦν, τῷ δὲ Τηλεμάχῳ νέῳ ὄντι καὶ τοῖς οἰκέταις, τῷ μὲν συβώτῃ τῷ δὲ βουκόλῳ ὄντι; οὐ γὰρ δήπου μὴ πεῖραν ἐκείνων εἰληφώς. ἔστι φάναι, φησὶν Ἀριστοτέλης (fr. 176 edit. Teubn.),
5ὅτι τοῖς μὲν ἔδει ὡς ἂν μετέχειν μέλλουσι τοῦ κινδύνου εἰπεῖν· ἀδύ‐ νατον γὰρ ἦν ἄνευ τούτων ἐπιθέσθαι τοῖς μνηστῆρσι· διὰ ταῦτα δὲ καὶ τῇ Εὐρυκλείᾳ ἐκκαλύπτει αὑτὸν χρησίμῳ ἐσομένῃ πρὸς τὴν θυρῶν ἀσφά‐ λειαν καὶ τὴν τῶν θεραπαινίδων ἡσυχίαν, πᾶσι δ’ οὐχ ἅμα, ἀλλὰ κατὰ τὸν δέοντα καιρὸν καὶ ἰδίᾳ ἑκάστῳ καὶ μόνῳ ἐκφαίνων, ἵνα μὴ ἐκλα‐
10λήσας τις εἰς ἕτερον τὴν αἰτίαν ἀνενέγκῃ. κατ’ ἰδίαν γὰρ καὶ πρώτῳ τῷ υἱῷ, εἶτα τῇ τροφῷ (τ 482), εἶτα τῷ βουκόλῳ καὶ τῷ συβώτῃ (φ 207), καὶ πρὸς οὐδένα διότι ἤδη τις ἄλλος μεμάθηκεν· ἀλλὰ καὶ οἱ εἰδότες λανθάνειν ἀλλήλους σπουδάζουσιν. ἔστι δὲ εἰπεῖν καὶ ὅτι ηὐλαβήθη μὴ περιχαρὴς ἀκούσασα γένηται καὶ ἐπίδηλον ποιήσῃ· ἑώρα γὰρ αὐτὴν
15σφόδρα ἐπιθυμοῦσαν. οὐκοῦν καὶ ὁ υἱός; ἀλλ’ ὁ μὲν καὶ μειδιᾶν εἴωθε
καὶ ἁπλῶς διαλέγεσθαι καὶ κρατεῖν τοῦ πάθους, ἡ δὲ μόνον κλαίειν. παυσαμένης οὖν τοῦ κλαίειν μόνον, εἰ καὶ μηδεὶς ἐξεῖπεν, ὑποψία τις ἐγίνετο. οὐ γὰρ ἂν προσεποιήθη δακρύειν· ἡ γὰρ χαρὰ ὑποῦσα οὐκ ἂν κρατεῖν τῆς προςποιήσεως εἴασεν. ἴσως δὲ καὶ μὴ σῶσαί τινας βουλη‐121
20θείη ὑπείδετο· ἑώρα γὰρ καὶ ἑαυτὸν πεπονθότα τοῦτο πρός τινας, ὥστε καὶ τῷ Ἀμφινόμῳ ἐπαρρησιάσατο (ς 125 sqq.). εἶχε δέ που κἀκεῖνα ἐν μνήμῃ, ἃ Ἀγαμέμνων συνεβούλευσε· τῷ νῦν μή ποτε καὶ σὺ γυναικί περ ἤπιος εἶναι, μηδ’ οἱ μῦθον ἅπαντα πιφαυσκέμεν
25καὶ τὰ ἑξῆς (λ 441 sqq.)· καὶ πάλιν ἐπάγει· ἀλλ’ οὐ σοί γ’ Ὀδυσεῦ φόνος ἔσσεται ἐκ γυναικός, ἀλλ’ αὖθις παρακελεύεται· κρύβδην μηδ’ ἀναφανδὰ φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν νῆα κατισχέμεναι·
30καὶ διὰ τοῦτο καὶ Τηλεμάχῳ παρακελεύεται Ὀδυσσεύς· μήτ’ οὖν Λαέρτης ἴστω τόδε μήτε συβώτης μήτε τις οἰκήων μήτ’ αὐτὴ Πηνελόπεια, ἀλλ’ οἶον σύ τ’ ἐγώ τε (π 302 sqq.). μήποτε δ’ οὐχ ἅμα πάσας τὰς ἀναγνωρίσεις ἠθέλησε λαβεῖν, ἀλλὰ τὰς
35μὲν πρὸ τῆς μάχης, τὰς δὲ μετὰ τὴν μάχην. ὑπερτίθεται δὲ τὰς πρὸς οὓς ἥκιστα ἐχρῆν, τήν τε πρὸς τὴν γυναῖκα καὶ τὸν πατέρα, διώκων τὸ παράδοξον καὶ ἵνα ἐκπληκτικαὶ γένωνται· εἰ μὲν γὰρ πρότερον ἐποίησεν, ἧττον ἂν τὸ παράδοξον παρέσχε, νῦν δὲ ἅμα καὶ τὸ χαρτὸν μέγα τοῖς φιλτάτοις παρεσκεύασε, τῇ τε γυναικὶ καὶ τῷ πατρί· ἅμα τε
40γὰρ ἀκούουσι παρόντα αὐτὸν καὶ τοὺς μνηστῆρας ἅπαντας τεθνεῶτας. ἀγωνίας δ’ ἂν οἱ μὴ πολεμοῦντες μείζονος ἐπλήσθησαν, ἧς καὶ ἐσπού‐ δασε τοὺς φιλτάτους ἀπαλλάξαι καὶ καθεύδουσι μᾶλλον καὶ τὴν ἐκ τοῦ ὕπνου ἔχουσι τέρψιν καὶ μὴ περὶ τὰ ἔργα ἀσχολουμένοις ἐξαίφνης δη‐ λῶσαι ἀκίνδυνον τὸ εὐτύχημα ἢ τὸ εὐφρόσυνον τὸ ἐκ τῆς παρουσίας
45διὰ τὸν φόβον ἀπολέσθαι τῆς τοῦ πολέμου ἐκβάσεως. ἀρκεῖ γὰρ αὐτοῖς μετὰ τὴν μνηστηροφονίαν περὶ τοῦ πολιτικοῦ μεριμνῆσαι πολέμου
(ψ 361 sqq., ω 351 sqq.) οὐχ οὕτως ὄντος ἐκπληκτικοῦ διὰ τὴν κατὰ τῶν μνηστήρων λαμπρῶς ἀποβᾶσαν νίκην, ἣ τῆς ἐλπίδος ἐξεκρούετο πᾶν τὸ ἀπὸ τοῦ ἄστεος ἐπανιστάμενον.122

16

.

188

(50)

 καὶ διὰ τί μὴ ποιεῖ τὸν Ὀδυσσέα ὁ ποιητὴς κατ’ ἀρχὰς τῇ Πηνε‐ λόπῃ μηνύοντα ἑαυτὸν ἀλλὰ βουκόλῳ καὶ συβώτῃ τοῖς δούλοις; ἢ διὰ τὸ συνέχειν μέχρι παντὸς τὸν ἀκροατὴν καὶ ἐξαρτᾶν προσδοκῶντα, πότε εἴπῃ αὐτῇ τὴν ἀλήθειαν. ἄλλως τε, εἰ ἐκήδετο αὐτῆς, πάμπολυ συν‐ έφερε, γενομένης τῆς μνηστηροφονίας, αὐτῇ συνέσεσθαι ἢ πρότερον
55ἀγωνίᾳ τοσαύτῃ περιβάλλειν, υἱοῦ τε καὶ ἀνδρὸς τὸν ὑπὲρ ψυχῆς κίν‐ δυνον ἀναδεδεγμένων.

16

.

318

 ... σταθμὸς δέ ἐστι τὸ ἐνδότερον τῆς αὐλῆς, ἀπὸ τῶν ἑστώτων ἐν αὐτῷ ζώων.

17

.

4

V. ad δ 52, p. 44, 15 sqq.

17

291sqq

 δοκεῖ ἐναντιοῦσθαι τῇ τοῦ Ὀδυσσέως ἀλλοιώσει εἰς τὸ μηδένα αὐτὸν ἐπιγνῶναι. λύοιτο δ’ ἂν ἐκ τῆς λέξεως· εἴρηκε γὰρ ἀλλά σε ἄγνωστον τεύξω πάντεσσι βροτοῖσιν (ν 397). ἔτι ὀδμῇ ὁ κύων γινώσκει καὶ οὐκ ὄψει, ὥστε οὐδὲν πρὸς τοῦτο.
5 πῶς τὸν μεταμεμορφωμένον ὁ κύων γινώσκει; ὅτι παρὰ τοὺς ἀν‐ θρώπους τὰ ἄλογα ζῶα μᾶλλον ἀντιλαμβάνεται, ἢ καὶ ἐκ τῆς ὀσμῆς αὐτὸν ἐπέγνω. ἀλλὰ τοσαῦτα ἔτη πῶς ὁ κύων ἔζη; Ἀριστοτέλης
φησὶν ....... κδʹ ἔτη ζῆν τὸν κύνα. *Ἀριστοτέλης φησὶν ὅτι πρεσβύτης ἦν ἤδη σφόδρα ὁ κύων. καὶ123
10ὑπὸ τῆς ἡδονῆς τῆς πρὸς τὸν Ὀδυσσέα ἐτελεύτησεν εἰκότως· αἱ γὰρ σφοδραὶ ἡδοναὶ καὶ ἰσχυροὺς διαλύουσι. διὸ καὶ τὸν κύνα ἐποίησεν ἀναγνωρίσαντα καὶ ἡσθέντα διεκψῦξαι.

18

.

1

 Ἦλθε δ’ ἐπὶ πτωχὸς πανδήμιος, δι’ ὅλης τῆς πόλεως ἐπαιτῶν· ἐξηγεῖται δὲ αὐτὸ διὰ τοῦ ἑξῆς.

18

.

6

 Ἶρος παρὰ τὸ εἴρω, τὸ λέγω, ὁ τὰς ἀγγελίας κομίζων· λέγει γὰρ οὕνεκ’ ἀπαγγελίας.

18

.

11

 ἐπιλλίζουσι, διανεύουσι τοῖς ὀφθαλμοῖς [ἴλλοι γὰρ οἱ ὀφθαλ‐ μοί, ἀπὸ τοῦ εἰλεῖσθαι, ἔνθεν τὸ δενδίλλων (Ι 180)].

18

75sqq

 τί ἐστι τὸ κακῶς ὀρίνεσθαι τὸν θυμόν; ἐπάγει δειδιότα. τί οὖν παρακολούθημα δέους; σάρκες δὲ περιτρομέοντο μέλεσσιν· ὁ δὲ δειλὸς κακός, ἀφ’ οὗ τὸ κακῶς. καὶ πάλιν τὸ δεδιέναι, ὅπερ πάθος ἐν ψυχῇ γίνεται, καὶ τὸ τρέμειν, ὅπερ ἐν τῷ σώματι, ἐπιτέμνων
5φησίν· εἰ δὴ τοῦτόν γε τρομέεις καὶ δείδιας αἰνῶς. ὅμοιον τοῖς εἰρημένοις ἐστὶν ἤτοι ὁ καππεδίον τὸ ἀλήιον οἶος ἀλᾶτο (Ζ 201). κἀκεῖ γὰρ ἐξηγεῖται ὁ ποιητής, τί ἐστι τὸ οἶος ἀλᾶτο, δι’ ὧν ἐπάγει πάτον ἀνθρώπων ἀλεείνων.

18

.

79

βουγάιον ἀκουστέον ὑπερμεγέθη ἔχειν βοείαν ἀσπίδα ἐπὶ τοῦ
Αἴαντος· ὦ Αἶαν ἁμαρτοεπὲς βουγάιε (Ν 824), ὡς εἰ ἔλεγεν ὁ γαίων ἐπὶ τῇ ἀσπίδι, ὡς τὸ κύδεϊ γαίων (Α 405). ἐπὶ δὲ τοῦ Ἴρου χαριεν‐ τιζόμενος λέγει ὡς γαυριῶντος ἐπὶ τῇ ἀναισθησίᾳ ἢ διὰ τὸ μέγεθος,124
5ὡς ὑπερμεγέθη ἂν ἔχοντος ἀσπίδα. λέγει δέ· μὴ εἴης μέγας μηδὲ γέ‐ νοιο, ὅμοιον τῷ ἦ τάχα Ἶρος ἄιρος (ς 73) καὶ τῷ οὕτω γάρ κεν δή μοι ἐυκλείη τ’ ἀρετή τε εἴη ἐπ’ ἀνθρώπους ἅμα τ’ αὐτίκα καὶ μετέπειτα (ξ 402. 3)· ταὐτὸν γὰρ τὸ εἴης καὶ γένοιο. ἢ νῦν μὴ εἴης ἀντὶ
10τοῦ ἀποθάνοις νῦν, μήτε γένοιο δὲ ἀντὶ τοῦ μηδὲ ἐν παλιγγενεσίᾳ ἔλθοις τὸ δεύτερον.

18

.

367

 ζητοῦσι, πῶς τὰς ἐαρινὰς ἡμέρας μακρὰς εἶπεν. ὅθεν ἠναγκά‐ σθησάν τινες λέγειν, ὅτι ἐαρινῇ τέθεικεν ἀντὶ τοῦ θερινῇ. ῥητέον δὲ ὅτι ἄλλο ἐστὶ τὸ πέλειν καὶ ἄλλο τὸ πέλονται· τὸ μὲν γὰρ σημαίνει τὸ εἶναι, τὸ δὲ τὸ γίνεσθαι· ἐν δὲ τῷ ἔαρι μακραὶ γίνονται αἱ ἡμέραι.
5ἢ εἰς γένεσιν ἀγομένων τῶν μακρῶν· ἔστι δὲ ὅμοιον τῷ ἥλιος, ὃς διὰ γῆς πάντα βλαστάνει βροτοῖς φθίνει τε· οὕτω γὰρ καὶ τὸ μακραὶ πέλονται κατὰ τὴν Ἀττικὴν συνήθειαν ἀκουστέον.125

19

.

34

 Δουλοπρεπὲς καὶ λίαν εὐτελὲς τὸ τῆς διανοίας· πολλῷ γὰρ ἦν ἄμεινον ἐπιδημησάσης τῆς δαίμονος αὐτόματον ἐπιλάμψαι πολυτελὲς φῶς. οὕτως οὖν ὁ λόγος ἐχέτω· ἡ δ’ Ἀθηνᾶ φάος ἐποίει, ὡς χρύσεον λύχνον ἔχουσα· καὶ γὰρ οὐκ ἐχρῆν δαψιλὲς ἐπιλάμψαι τὸ φῶς πρὸς τὸ
5μὴ γνωσθῆναι κατὰ τὴν αὐλὴν τὴν μετακομιδὴν τῶν ὅπλων.

19

.

174

 scholium H (f. 117b, c. l. καὶ ἐνενήκοντα πόλιες 〈ι e corr.〉; id. Vd, f. 111a, c. l. καὶ ἐνενήκοντα πόληες) de Creta nonaginta urbium insula agens cum in singulis (praeter lacunam quam—an temere, nunc quidem dubito—ante μετὰ δὲ ταῦτα statui) congruat
5fere cum iis, quae Β 649, p. 49, 14 sqq., edidimus, h. l. repetere supervacaneum est. Inter scholia autem ex quaestionibus ibi editis excerpta referendum est: ἐν Ἰλιάδι ἑκατόμπολιν τὴν Κρήτην λέγει, οὐχ ὡρισμένως ἑκατὸν πόλεις ἔχουσαν, ἀλλ’ ἀντὶ τοῦ πολλάς. ἔνιοι δέ φασιν Ἰδομενέα
10κατὰ τὸν ἐξ Ἰλίου ἀνάπλουν ἀπελαυνόμενον τῆς Κρήτης ὑπὸ Λεύκου, ὃν θετὸν παῖδα καταλελοίπει φύλακα τῆς βασιλείας, δέκα πόλεις πορθῆσαι. μετὰ δὲ τὰ ἡρωικὰ αἱ δέκα πόλεις προσεκτίσθησαν.

19

.

203

cf. γ 20.

19

.

457

cf. Add. ad Iliadis p. 257, 11.

19

467sqq

 Ἀριστοτέλης δὲ, φασὶν, ἐπιλαμβάνεται τοῦ τοιούτου ἀναγνωρισμοῦ, λέγων ὡς ἄρα κατὰ τὸν ποιητὴν τῷ τοιούτῳ λόγῳ πᾶς οὐλὴν ἔχων Ὀδυσσεύς ἐστιν. τὸ δέ ἐστιν οὐχ ἁπλῶς τοιοῦτον, ἀλλὰ συμβάλλεταί τι καὶ τὸ ποιὸν τῆς, ὡς ἐρρέθη, ἀξιολόγου οὐλῆς σύν γε126
5τοῖς ἄλλοις· καὶ γὰρ κατὰ τὸν τῆς γραὸς λόγον καὶ δέμας καὶ φωνὴν καὶ πόδας ὁ παρὼν ξένος ἐῴκει τῷ Ὀδυσσεῖ (v. 381).

20

.

27

 Αἰόλλῃ, κινῇ, παρὰ τὸ ἄελλαν, ὅθεν καὶ πόδας αἰόλος ἵππος (Τ 404), εὐκίνητος τοὺς πόδας, καὶ κορυθαιόλος, ὃν ἀλλαχοῦ (Χ 132) κορυθάικα εἶπε· καὶ αἰόλαι εὐλαί (Χ 509) καὶ αἰολο‐ πώλους (Γ 185) καὶ σφῆκες μέσαι αἰόλαι (Μ 167).

20

.

104

 πῶς οὖν φησιν ἡ ἀλετρίς· οὐδέποθι νέφος ἐστίν (v. 114); νῦν τὸν τόπον ἔφη Ἀττικῶς, ἐν ᾧ εἴωθε συνίστασθαι τὰ νέφη· ἢ τῶν χρυσῶν νεφῶν, ἃ ἦν ἐν οὐρανῷ· ἀλλ’ ὁ γὰρ ἄκρῳ Ὀλύμπῳ ὑπὸ χρυσέοισι νέφεσιν (Ν 523).

21

144-145

 ... ὁ δὲ Πορφύριος τὸν ἱερέα ἀποδίδωσιν ἀπὸ τοῦ καίειν τὰ θύη, ἤγουν τὰ θυμιάματα. τοῦτο δὲ παρίστησιν ἀφ’ ὧν ὁ ποιητὴς προϊὼν ἐν τῷ ἐφεξῆς γράμματι πρὸ τινῶν φύλλων τοῦ τέλους (χ 318 sqq.) φησί, λέγων οὕτως· Λειώδης φησίν·
5 αὐτὰρ ἐγὼ μετὰ τοῖσι θυοσκόος οὐδὲν ἐοργὼς κείσομαι, πρὸς ὃν Ὀδυσσεὺς λέγει· εἰ μὲν δὴ μετὰ τοῖσι θυοσκόος εὔχεαι εἶναι, πολλάκις μέλλεις ἀρήμεναι ἐν μεγάροισι,
10 τηλοῦ ἐμοὶ νόστοιο τέλος γλυκεροῖο γενέσθαι· τοὺς γὰρ ἱερέας φιλεῖ ποιεῖν καταρωμένους, ὥσπερ τὸν Χρύσην, οὐ τοὺς μάντεις.127

21

.

208

π 188, p. 123, 3.

22

.

233

 Εἰκότως ἐπὶ τῇ μνηστηροφονίᾳ παριστᾷ ὁ ποιητὴς τῷ Ὀδυσσεῖ τὴν Ἀθηνᾶν, ἤτοι τὴν φρόνησιν· εἰ μὲν γὰρ ἐκ τοῦ φανεροῦ καὶ βια‐ ζόμενος ἠμύνατο τοὺς λελυπηκότας, Ἄρης ἂν αὐτῷ συνηγωνίζετο· νῦν δὲ δόλῳ καὶ τέχνῃ περιελθὼν, ἵν’ ἀγνοούμενος ἕλῃ, διὰ συνέσεως
5κατώρθωσεν.

22

.

321

ad φ 144.

22

.

412

 ἄλογον τοῦτο δοκεῖ· καὶ γὰρ πάντες τοὺς ἐχθροὺς κτείναντες καυχῶνται. λύεται δὲ ἐκ τοῦ προσώπου· οἱ γὰρ μνηστῆρες οὐ πολέμιοι, ἀλλ’ ὁμόφυλοι καὶ πολῖται οἱ πλεῖστοι. ἢ ἐκ τῆς λέξεως· οὐ γὰρ τὸ καυχᾶσθαι φαίημεν ἂν λέγειν αὐτὸν, ἀλλὰ τὸ εὔχεσθαι, συνήθως ἡμῖν, ἐπὶ
5νεκροῖς κειμένοις· τὸ γὰρ ὀλολύξαι (v. 411) εὐχήν, οὐ καύχησιν εἶπεν. οὐ λέγει ἐπικαυχᾶσθαι τοῖς ἀποθανοῦσιν· αὐτὸς γοῦν ὁ Ὀδυσσεὺς τοῦτο φαίνεται ποιῶν ἐπὶ Σώκου (Λ 450), ἀλλ’ εὐχετάασθαι νῦν φησιν εὔχεσθαι· οὐ χρὴ εὔχεσθαι νεκρῶν παρακειμένων. οἱ γὰρ εὐχό‐ μενοι παρουσίαν αἰτοῦσι τοῦ θεοῦ, νεκροῖς δὲ παρεῖναι τὸ θεῖον ἀδύ‐
10νατον. ἄλλοι δὲ, ἐπεὶ οὐκ ἐξ ἀνδρίας τῶν καταβαλόντων, ἀλλ’ ἐκ θεομηνίας ἔπεσον.

23

.

198

Ad θ 278.

23

218sqq

 ἀθετοῦνται οἱ ἑπτὰ στίχοι οὗτοι ὡς σκάζοντες κατὰ τὸν νοῦν. σώζοιντο δ’ ἂν, εἰ στίζοιμεν ἐπὶ τῷ εἰ ᾔδη. καὶ τὸ ὅ ἀντὶ τοῦ διό· ὥστε εἶναι· οὐδ’ ἂν ἡ Ἑλένη ἐμίγη παρ’ ἀλλοδαπῷ ἀνδρί, εἰ μὴ ἦν ἐξηπατημένη· διὸ αὐτὴν, ἐπεὶ παρελογίσθη, οἱ Ἕλληνες ἐπανήγαγον.128
5[οἱ δέ φασι, τὸν Ἀλέξανδρον Μενελάῳ εἰκασθέντα κτλ.]

23

.

235

v. ad p. 58, 14.

23

.

310

 de scholii de v. 310—43 athetesi agentis origine parum certa in Epilegomenis egimus.

23

.

337

η 258.

23

.

364

 *καταλείπει τὴν γυναῖκα θαρρῶν τῷ πατρὶ αὐτῆς καὶ τοῖς ἀδελφοῖς. ἢ δῆθεν ὡς ἀγνοοῦσαν τῶν πεπραγμένων τὸ ἀληθές. ἢ ἐμπιστεύων τῇ Ἀθηνᾷ.

24

1sqq

 Ἀρίσταρχος ἀθετεῖ τὴν Νέκυιαν κεφαλαίοις τοῖς συνεκτι‐ κωτάτοις τοῖσδε· ὅτι οὐκ ἔστι καθ’ Ὅμηρον ψυχοπομπὸς ὁ Ἑρμῆς. οὐδὲ οἶδε τὸν Ἀπόλλωνα ἐπὶ τῆς πυκτικῆς, εἰ μὴ ἅπαξ (Ψ 660). ἀλλ’
5οὐδὲ χθόνιος ὁ θεός. οὐκ εὐθέως ὁ εἰς Ἅιδου κατελθὼν χθόνιος,
ἐπεὶ καὶ Ἀθηνᾶ δι’ Ἡρακλέα (λ 626)· καὶ ὁ Ἅιδης Ὀλύμπιος ἂν ἦν. ἡ λύσις, ὅτι συνῳδὰ ταῦτα τοῖς Ἰλιακοῖς, ἔνθα ἐριούνιον αὐτὸν καλεῖ, καθὰ καὶ ἐν τοῖς πρὸ τούτων (θ 322), ὁ δὲ ἐριούνιος ἐκ τῆς ἔρας παραφωνεῖται. καὶ τὸν Ἡρακλῆν δὲ εἰς Ἅιδου Ἑρμείας πέμπει129
10σὺν Ἀθηνᾷ, ὅτε τὸν Κέρβερον ἀνήγαγε (λ 626). Κυλλήνιος δὲ οὐδαμοῦ εἴρηται ἢ ἅπαξ. οὐκ ἔξω λόγου, καὶ σῶκος (Υ 72), καὶ ἤιος Ἀπόλλων (Ο 365. Υ 152). ἀλλὰ πῶς αἱ ψυχαὶ οὐκ αὐτόμαται κατίασιν, ὡς ἐν Ἰλιάδι; οὐδὲν κωλύει καὶ παραπέμποντος αὐτάς τινος. ἀλλ’ αὗται καὶ
15ἄταφοι κατίασιν. ἴσως διά τι καθάρσιον, ἢ διὰ τὴν Ἑρμοῦ πρόνοιαν κηδομένου τοῦ Ὀδυσσέως διὰ τὴν συγγένειαν. ἀλλ’ οὐδὲ ἔοικεν εἰς Ἅιδου λευκὴν εἶναι πέτραν (ω 11). τὰ πρὸς τὴν ἡμέραν ἐστραμμένα αὐτῆς λευκαίνεται. ἄκαιρος δὲ καὶ ἡ Ἀχιλλέως καὶ Ἀγαμέμνονος ὁμιλία
20(ω 20 sqq.), καὶ Ἀγαμέμνων οὐκ ἀγείρει τὴν στρατιάν (ω 116), ἀλλ’ ὁ Νέστωρ (Λ 767 sqq.). εὐκαίρως ἀναπληροῖ τὰ ἀλλαχοῦ παρα‐ λειφθέντα. ἔτι γελοῖόν φασι μεθ’ οὕτω πολὺν χρόνον ἄχνυσθαι τὴν Ἀγαμέμνονος ψυχήν, ὡς προσφάτως θανοῦσαν, καὶ τοῖς
25ἑταίροις συνολοφύρεσθαι. ἡ λύσις, ὅτι πρὸς αὐτῷ τῷ θανάτῳ τοιοῦτος ὢν ὁ Ἀγαμέμνων φυλάσσει διὰ τέλους τὸ οὕτω φαίνεσθαι. ταῖς γὰρ ψυχαῖς κατὰ τὸν ποιητὴν τὰ τῶν ἄνω παθημάτων εἴδωλα καὶ κάτω διηνεκῶς ἐμφαντάζονται, καθὰ καὶ ἡ πρώτη Νεκυία (e. c. v. 38 sqq.)
ἐδήλωσεν.130
30 πῶς δὲ καὶ τὸ σῶμα διέμεινε τοῦ Ἀχιλλέως ἐπὶ τοσαύτας ἡμέρας (ω 65); διὰ τὴν Θέτιν, ὡς καὶ τὸ Πατρόκλου (Τ 38). ἀλλὰ καὶ τὸ ἀριθμεῖν τὰς Μούσας (ω 60) οὐχ Ὁμηρικόν. τί κωλύει ἅπαξ; ἄλογον δὲ καὶ ἐπὶ τῶν νεῶν ὄντων αὐτῶν λέγειν, ὅτι
35δείσαντες τὰς Νηρηίδας ἔφυγον ἐπὶ τὰς ναῦς (ω 50). ἀπὸ τοῦ τῶν Μυρμιδόνων ναυστάθμου ἔφυγον ἐπὶ τὰς αὑτῶν ναῦς. πῶς δὲ καὶ ὁ Ἀμφιμέδων ἐπίσταται τὴν ἐν τοῖς ἀγροῖς ἐπιβουλήν (ω 150 sqq.); ἐκ τῶν εἰκότων τεκμαίρεται. τίς, φασὶ, χρεία τοῦ δευτέρου τῆς Νεκυίας ἐπεισοδίου; ἡ
40λύσις, ὅτι αἴτιον ἡ τῆς ποιήσεως πολύφωνος ποικιλία, καὶ ὅτι καὶ ἕτερα παρὰ τῷ ποιητῇ πολλὰ κεῖνται ὁμοειδῆ, οἷον μονομαχίαι κατὰ πρό‐ κλησιν καὶ σφαγαὶ κατὰ τύχην ὅμοιαι καὶ προσώπων μεγαλαυχίαι ταυ‐ τότητα ἔχουσαι. καὶ ἄλλως δὲ ἐκ τῆς κατὰ τὴν στιχοποιίαν δεινότητος τὸ ποίημα
45τὸν Ὅμηρον ὁμολογεῖ.

24

.

50

ad lin. 6.

24

.

187

 schol. H (f. 145b) non e Quaestione athetesi prioris huius libri partis obloquenti, sed ex ea, quae ad Ψ 73 servata est, ex‐ cerptum ibique editum est.

24

192sqq

 ἀπρεπές φασι παρέντα τὸ συμπαθεῖν τῷ Ἀμφιμέδοντι ἐπαι‐ νεῖν τὸν Ὀδυσσέα. οὐκ ἀπεοικὸς δὲ διὰ τὸ αὐτὸν ὑπὸ τῆς συνοικούσης τὰ κάκιστα πεπονθέναι.

24

.

205

cf. ad λ 188.131

24

.

208

 ὅλου βιβλίου ἐδέησε Δωροθέῳ τῷ Ἀσκαλωνίτῃ εἰς ἐξή‐ γησιν τοῦ παρ’ Ὁμήρῳ κλισίου. τρία δέ φησι ζητεῖσθαι περὶ τοῦ αὐτοῦ, περὶ τοῦ σημαινομένου, εἰ ταὐτὸ δηλοῦται τῷ παρὰ Ἀττικοῖς, καὶ δεύ‐ τερον περὶ τῆς ὀρθογραφίας, πότερον διὰ διφθόγγου ἡ πρώτη ἢ διὰ
5τοῦ ἰῶτα, καὶ τρίτον περὶ τῆς προσῳδίας, πότερον παροξύτονον ἢ προ‐ παροξύτονον. τὸ μὲν οὖν δηλούμενόν φησιν οὐ πολλῆς σκέψεως δεῖσθαι, οὔτε παρὰ τῷ ποιητῇ οὔτε παρὰ τοῖς Ἀττικοῖς. οἶκον γάρ τινά φησι μέγαν Ὅμηρος τῶν ἐν ταῖς ἐπαύλεσι κατασκιαζόμενον, πῦρ δὲ ἐν αὐτῷ καίειν καὶ κοιμᾶσθαι τοὺς ἐργάτας σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις. κλίσιον
10δὲ αὐτὸ προσηγόρευσεν ἀναλόγως τῇ κλισίᾳ, ἥτις στρατιωτικὴ σκηνή ἐστιν αὐτοσχέδιος. ἀπὸ γὰρ τοῦ κλίνω, ἐξ οὗ καὶ κλιντὴρ καὶ κλισμός (καὶ οἱ μὲν ἔχοντες ἀπέρεισιν τοῖς ὤμοις κλισμοί, οἱ δ’ ἄλλοι θρόνοι), Ἀττικῶς δὲ κλιντήριον τὸ μικρὸν κλινίδιον λέγεται. τὸ οὖν χωροῦν κλίνας πολλὰς καὶ θρόνους κλίσιον ἐκάλεσαν, ᾧ τρόπῳ καὶ τὸν κοι‐
15τῶνα ἡμεῖς ἐκαλέσαμεν, δωμάτιον δὲ οἱ Ἀττικοὶ [τὸν ἀφ’ ἡμῶν κοι‐
τῶνα] ἔλεγον, Ὅμηρος δὲ θάλαμον. ἄλλο δὲ τὸ παρὰ Ἀττικοῖς κλί‐ σιον· τοῦτο μὲν γὰρ ἁμαξῶν καὶ ζευγῶν δεκτικόν. ἐμοὶ δὲ δοκεῖ, φησὶ Δωρόθεος, ἀπὸ τοῦ κεκλίσθαι κατωνομάσθαι, τοῦ σημαίνοντος τὸ περιειληφέναι καὶ περιέχειν, περιέχειν δὲ ἐν μέσῳ τὸν οἶκον.132
20 Ἀρίσταρχος δὲ ἑτέρως ἐξηγήσατο· τὸ γὰρ περὶ κλίσιον θέε πάντη δηλοῦν, ὡς κύκλῳ τοῦ οἴκου στιβάδων ᾠκοδομημένων, πρὸς αἷς οἱ θρόνοι ἔκειντο, ὥστε ἐπ’ αὐτῶν καθεζομένους δειπνεῖν, ἐπὶ δὲ τῶν στιβάδων κοιμᾶσθαι, ἵνα μὴ ἄλλος οἶκος ᾖ τοῦ Λαέρτου, ἄλλο δὲ τὸ κλίσιον, ἀλλ’ ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Λαέρτου εἰρῆσθαι τὴν ἐν κύκλῳ οἰκοδο‐
25μίαν τῶν στιβάδων καὶ θέσιν τῶν θρόνων. ἐμφαίνει δὲ ὅτι ὁ μὲν οἶκος Λαέρτου ἐν τῷ ἐντὸς καὶ περιεχομένῳ ὑπὸ τοῦ κλισίου, τῶν [δὲ] ἄλλων ἐν τῷ ἔξωθεν περιέχοντι κλισίῳ ὄντων. κατὰ τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον καὶ ἐν τῇ Ὀδυσσέως οἰκίᾳ ὁ θά‐ λαμος τοῦ Τηλεμάχου μέσος ὑψηλὸς ᾠκοδόμητο, ὑπὸ τῆς αὐλῆς περιε‐
30χόμενος· Τηλέμαχος δὲ ὅθι οἱ θάλαμος ὑψηλὸς δέδμητο περι‐
σκέπτῳ ἐνὶ χώρῳ (α 425). καὶ γὰρ τοῦτον τὸν θάλαμον κατὰ τὸ μέσον τῆς αὐλῆς κεῖσθαί φησι· διὸ καὶ περίσκεπτον ὠνόμασεν, οἷον περιφανῆ, διὰ τὸ πανταχόθεν περιέχεσθαι. τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ τὸν Λαέρτου οἶκον περιέχεσθαι πανταχόθεν ὑπὸ τοῦ κλισίου, κατὰ μέσον133
35ᾠκοδομημένον. τὸ γὰρ περιθεῖν τοῦτο δηλοῖ, οἷον καὶ Ἀρχίλοχος δηλοῖ (fr. 40), ποιήσας· τοῖον γὰρ αὐλὴν ἕρκος ἀμφιδέδρομεν. ἔχει γὰρ τὸ κλίσιον ἀναλογίαν τινὰ πρὸς τὰ τοιαῦτα· πρὸς τὰς παστάδας [πρόδομος ἐξέδρα]· προῳκοδόμητο γὰρ οἰκήσεώς τινος ἡ παστὰς καὶ ἡ προπαστὰς καὶ ὁ πρόδομος, καθάπερ καὶ τοὔνομα δηλοῖ· ἄλλο δ’ ἐνὶ
40προδόμῳ, πρόσθεν θαλάμοιο θυράων (Ι 473). τοιοῦτο δέ τι καὶ ἐξέδρα, τῆς οἰκίας ἔξω πάσης πρὸς αὐτῇ τῇ εἰσόδῳ κατεσκευασμένη. οἷς δὴ παραπλησίως καὶ τὸ κλίσιον ἔξω τοῦ οἴκου.

24

.

467

νώροπα χαλκόν. ἔγκειται καὶ τὸ μὴ ὁρᾶν καὶ τὸ ὦπες· ση‐
μαίνει οὖν στιλπνότητα καὶ λαμπρότητα δυσόρατον.134