TLG 2034 015 :: PORPHYRIUS :: Zetemata codicis Vaticani

PORPHYRIUS Phil., vel Malchus
(Tyrius Romanus: A.D. 3)

Zetemata codicis Vaticani

Source: Schrader, H. (ed.), Porphyrii quaestionum Homericarum ad Iliadem pertinentium reliquiae, fasc. 2. Leipzig: Teubner, 1882: 281–335.

Citation: Page — (line)

281

(1t)

I.
2tΖΗΤΗΜΑΤΑ CODICIS VATICANI.
1 Πολλάκις μὲν ἐν ταῖς πρὸς ἀλλήλους συνουσίαις Ὁμηρικῶν ζητημά‐ των γινομένων, Ἀνατόλιε, κἀμοῦ δεικνύναι πειρωμένου, ὡς αὐτὸς μὲν ἑαυτὸν τὰ πολλὰ Ὅμηρος ἐξηγεῖται, ἡμεῖς δὲ ἐκ τῆς παιδικῆς κατ‐ ηχήσεως περινοοῦμεν μᾶλλον ἐν τοῖς πλείστοις ἢ νοοῦμεν ἃ λέγει, ἠξίωσας
5ἀναγράψαι με τὰ λεχθέντα μηδὲ διαπεσόντα ἐᾶσαι ὑπὸ τῆς λήθης ἀφανι‐ σθῆναι. μὴ ὢν δὲ οἷός τε πρὸς τὰς σὰς δεήσεις ἀντιβλέπειν διὰ σὲ καὶ τοὺς ἄλλους Ὁμήρου ἐραστάς, πειράσομαι τά τε ῥηθέντα ποτὲ ἀνενεγκεῖν τά τε πάλιν ὑποπεσόντα προσθεῖναι, τὰς μὲν μείζους εἰς Ὅμηρον πραγματείας ὑπερτιθέμενος εἰς καιρὸν σκέψεως τὸν προσ‐
10ήκοντα, ταυτὶ δὲ οἷον προγύμνασμα τῶν εἰς αὐτὸν ἀγώνων, ἐν οἷς ἀγνοεῖται μὲν πολλὰ τῶν κατὰ τὴν φράσιν. λανθάνει δὲ τοὺς πολλοὺς τῇ δοκούσῃ ἐπιτρέχειν τῶν ποιημάτων ὁλοσχερεῖ σαφηνείᾳ προσέχοντας. αὐτὸς δὲ ἕκαστος ἑαυτὸν ἀνακρίνων εὐθυνέτω, πρὶν ὑφ’ ἡμῶν ἐπαχθῆ‐ ναι τὴν ἐξήγησιν, ποίαν περὶ τῶν προβαλλομένων ἐπῶν εἶχε τὴν διά‐
15νοιαν. ἢ γὰρ ταὐτὰ γνοὺς ἡμᾶς λέγοντας βεβαίαν τὴν περὶ τῶν νοηθέντων ἕξει κρίσιν, ἢ σφαλλόμενος μεταβήσεται ἡμᾶς τε ὀνήσει πλανωμένους διορθώσας.
18nαʹ.
19Ἐζητοῦμεν τὸν νοῦν τε τούτων καὶ τὰς λέξεις·
20εἶμι μὲν, οὐδ’ ἁλίη ὁδὸς ἔσσεται ἣν ἀγορεύω,281

282

ἔμπορος, οὐ γὰρ νηὸς ἐπήβολος οὐδ’ ἐρετάων γίγνομαι, ὥς νύ που ὔμμιν ἐείσατο κέρδιον εἶναι
(β 318—20)· τί σημαίνει τὸ ἔμπορος καὶ τὸ ἐπήβολος καὶ πρὸς τί ἀναφέρεται
5τὸ ὥς νύ που ὔμμιν ἐείσατο κέρδιον εἶναι; τὸ μὲν οὖν ἔμ‐ πορος οὐ κατὰ τὴν συνήθειαν τέτακται παρ’ Ὁμήρῳ, ἀλλ’ ἐπὶ τῶν ἐπ’ ἀλλοτρίας νηὸς περώντων, οὓς συνήθως ἐπιβάτας νῦν λέγομεν. αὐτὸς γοῦν ἐν ἄλλοις παρίστησι λέγων (ω 299. 300)· ἢ ἔμπορος εἰλήλουθας νηὸς ἐπ’ ἀλλοτρίης,
10τῶν Ἀττικῶν τῶν ἐν ταῖς τριήρεσι στρατευομένων τοὺς μὲν μαχομέ‐ νους ἐπιβάτας καλούντων, τοὺς δὲ τὰς κώπας καὶ τὰ πηδάλια ἔχοντας ἐπικώπους. ὅπερ δὲ παρὰ τῷ ποιητῇ τῶν ἐπὶ τοῖς ἅρμασιν οἱ μὲν μαχόμενοι παραιβάται, οἱ δὲ τὰς ἡνίας ἔχοντες ἡνίοχοι, τοῦτο ἐπὶ τῶν ἐν ταῖς τριήρεσιν ἐπίκωποι καὶ ἐπιβάται παρ’ Ἀττικοῖς δύνανται. οὐ
15μέντοι ὁ ἔμπορος ἀπὸ τοῦ πορίζειν πεποίηται παρ’ Ὁμήρῳ, ἀλλ’282

283

ἀπὸ τοῦ πόρου, τοῦτ’ ἔστι τῆς πορείας. τὸν δὲ πόρον κυρίως ἐπὶ τῆς τοῦ ὕδατος τάττει πορείας, λέγων· ὅσς’ ἐμόγησα πόρους ἁλὸς ἐξερεείνων (μ 259), καὶ ἀλλ’ ὅτε δὴ πόρον ἷξον ἐυρρεῖος ποταμοῖο (Ξ 433).
5ὡς οὖν τὸ μὴ ἐν οἰκείῳ οἴκῳ γαμεῖν ἀλλ’ ἐν ἀλλοτρίῳ ἐγγαμεῖν λέ‐ γουσιν, οὕτως τὸ ἐπ’ ἀλλοτρίας νηὸς τὸν πλοῦν ποιεῖσθαι ἐμπορεύε‐ σθαι, καὶ ἔμπορος ὁ τοιοῦτος. τὸ δὲ ἐπήβολος σημαίνει τὸν ἐπι‐ τυχῆ καὶ ἐγκρατῆ, ἀπὸ τῆς βολῆς καὶ τοῦ βάλλειν, ὃ σημαίνει τὸ τυγχά‐ νειν τοῦ σκοποῦ, ὅθεν καὶ τὸ
10 σὺ δ’ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσι (Α 297), τοῦτ’ ἔστιν ἐπιτυχῶς λάμβανε. καὶ ἡ βουλὴ δὲ οἷον βολή τις, ὅθεν ἔφη· σῇ δ’ ἥλω βουλῇ Πριάμοιο πόλις (χ 230), ὡς εἰ ἔφη· τοῖς σοῖς ὅπλοις ἢ τόξοις ἢ βέλεσι. λύσεις ἐντεῦθεν καὶ τὸ ἡ δὲ Φερὰς ἐπέβαλλεν ἐπειγομένη Διὸς οὔρῳ (ο 296)·
15μετῆκται γὰρ ἀπὸ τῶν πόρρω τὴν ἐπιβολὴν ποιουμένων ὥστε τυχεῖν· ἡ ναῦς οὖν ἐπιβολὴν ἐποιεῖτο ὥστε τυχεῖν τῶν Φερῶν. οὕτω τῇ λέξει καὶ οἱ μεθ’ Ὅμηρον κέχρηνται· Σοφοκλῆς Ἀλκμαίωνι (fr. 95 D.)· „εἴθ’ εὖ φρονήσαντ’ εἰσίδοιμί πως φρενῶν ἐπήβολον καλῶν σε“, Πλάτων νόμων πρώτῳ (pot. II, p. 666 D)· „ἐπήβολοι γεγονότες τῆς καλλίστης
20ᾠδῆσ“, [καὶ τετάρτῳ (p. 724 B)· παιδείας γίνονται κατὰ δύναμιν ἐπή‐
βολοι], Ὑπερίδης ἐν τῷ κατὰ Δημάδου (fr. 81 Bl.)· „μηδέποτε πολέμου283

284

μήτε πολιτείας ἐπηβόλους γενέσθαι“, Ἄρχιππος Πλούτῳ (I, p. 687, 37 K.)· „νῦν ὡς ἐγενόμην χρημάτων ἐπήβολοσ“. ἔστι δὲ οὐ ποιητικὴ λέξις ἀλλ’ Ἀττική. τί οὖν αἱ λέξεις σημαίνουσι δεδήλωται, τὸ δὲ ὥς νύ που ὔμμιν ἐείσατο κέρδιον εἶναι σὺν βαρύτητι εἴρηται, λέγον‐
5τος Τηλεμάχου· ἐν ἀλλοτρίᾳ πλευσοῦμαι νηί· οὐ γάρ εἰμι ἐπιτυχὴς ἰδίας νηός, οὐδὲ ἐρέτας κέκτημαι, τοῦτο γὰρ ὑμῖν ὠφελιμώτερον εἶναι ἐφάνη, τοῦτ’ ἔστι τὸ μὴ ἔχειν ἐμὲ ἰδίαν ναῦν ἀλλ’ ἔμπορον πλεῖν· ἀναφέρει δὲ εἰς ἐκεῖνο, ὅτι εἰς πενίαν αὐτὸν κατέστησαν. προεῖπε γάρ· ἢ οὐχ ἅλις, ὡς τὸ πρόσθεν ἐκείρετε πολλὰ καὶ ἐσθλὰ
10 κτήματ’ ἐμ, μνηστῆρες, ἐγὼ δ’ ἔτι νήπιος ἦα
(β 312. 13). ἔστιν οὖν οὕτω τὸ νόημα· ἀντὶ ναυκλήρου δι’ ὑμᾶς ἐπιβάτης γέγονα τἀμὰ καταναλώσας.
14nβʹ.
15Editum Κ 416.
16nγʹ

284col1

(17)

Vatic.
19Τὸ αἰόλον οὐκ οἶδ’ ὅθεν τῶν
20γραμματικῶν τινες ἐπὶ τοῦ ποικίλου παρ’ Ὁμήρῳ ἀκούειν ἀξιοῦσιν· οὕτω γοῦν τὸ αἰολόπωλον (Γ 185) ἀποδιδόασι καὶ τὸ αἰόλος ἵππος (Τ 404) καὶ αἰόλον ὄφιν (Μ 208),
25οὐκ ἔστι δὲ ἀλλὰ σημαίνει τὸν τα‐Column end

285col1

χύν, γενόμενον ἀπὸ τῆς ἀέλλης, ἥτις ἀπὸ τοῦ ἄειν καὶ εἱλεῖν πε‐ ποίηται, ὡς αὐτὸς ἐξηγήσατο εἰπών· ὅνπερ ἄελλαι χειμέριαι εἱλέω‐
5σιν (Β 293. 94), ἤτοι εἱλῶσιν. ὡς καὶ ἐπὶ τοῦ βορρᾶ ἔφη· εἵλει γὰρ βορέης ἄνεμος (τ 200). ἡ μὲν οὖν ἄελλα ἀπὸ τοῦ ἄειν καὶ εἱλεῖν, ἡ δὲ θύελλα ἀπὸ τοῦ θύειν καὶ εἱλεῖν,
10θύειν δὲ τὸ σφοδρῶς ὁρμᾶν δίκην μαινομένων· ἦ γὰρ ὅγ’ ὀλοῇσι φρεσὶ θύει (Α 342), ὅθεν καὶ Θυάδες αἱ Βάκχαι. ὡς οὖν ἀελ‐ λόπους ἡ Ἶρις λέγεται (Θ 409),
15ἣν μεταλαβὼν ποδήνεμον προση‐ γόρευκεν (Β 786), οὕτω τὸν ποδώκη ἵππον μεταλαμβάνων πόδας αἰό‐ λος ἵππος εἶπε· καὶ ὡς εἰπὼν ἀργίποδας κύνας (Ω 211) κατὰ
20περίληψιν ἀλλαχοῦ ἔφη καὶ κύνας ἀργούς (Α 50), οὕτω τοὺς πόδας αἰόλους ἵππους κατὰ τὴν περίληψιν αἰολοπώλους ἔφη. καὶ αἰόλαι οὖν εὐλαί (Χ 509) ἀπὸ τοῦ εἱλεῖ‐
25σθαι ταχέως λέγονται, καὶ σφῆκες μέσον αἰόλοι (Μ 167) οἱ κατὰ τὸ μέσον συνεχῶς κινούμενοι καὶ
εἱλούμενοι. καὶ κορυθαιόλος οὖνColumn end

286col1

ὁ συνεχῶς κινῶν τὴν κόρυθα, ὃ μεταποιῶν ἐπὶ τοῦ Ἄρεος ἔφη· ἶσος Ἐνυαλίῳ κορυθάικι (Χ 132). λύσεις ἐντεῦθεν καὶ τὸ ὡς
5δ’ ὅτε γαστέρ’ ἀνὴρ πολέος πυρὸς αἰθομένοιο ἐμπλείην κνίσσης τε καὶ αἵματος ἔνθα καὶ ἔνθα αἰόλλῃ (υ 25—27)· δηλοῖ οὖν τὸ εἱλεῖν καὶ συνεχῶς
10στρέφειν. ἐκ δὲ τοῦ κορυθάικι λύσεις τὸ Δωριέες τε τριχάικες (τ 177), οἱ συνεχῶς τὰς τρίχας διὰ τὸ δραστικὸν κινοῦντες· καρηκο‐
μόωντες εἴρηνται.Column end

284col2

(17)

*B f. 89a ad κορυθαιόλος Ζ 359 (id. L f. 137 ibid., Π). Οὐκ οἶδ’ ὅθεν τῶν γραμματικῶν
20τινες τὸ αἰόλον ἐπὶ τοῦ ποικίλου παρ’ Ὁμήρῳ ἀκούειν ἀξιοῦσιν· οὕτω γοῦν τὸ αἰολόπωλον ἀποδιδόασι καὶ πόδας αἰόλος ἵππος καὶ τὸ αἰόλον ὄφιν. οὐκ ἔστι δὲ οὕτως
25ἀλλὰ σημαίνει τὸν ταχύν, γενόμε‐284

285col2

νον ἀπὸ τῆς ἀέλλης, ἥτις ἀπὸ τοῦ ἄειν καὶ τοῦ εἰλεῖν πεποίηται, ὡς αὐτὸς ἐξηγήσατο εἰπών· ὅνπερ ἄελλαι χειμέριαι εἰλέωσι, τουτ‐
5έστιν εἰλῶσιν. ὡς καὶ ἐπὶ τοῦ θύελλα ἀπὸ τοῦ θύειν καὶ εἰλεῖν, ἄνεμος. ἡ μὲν οὖν ἄελλα ἀπὸ τοῦ ἄειν καὶ εἰλεῖν πεποίηται, ἡ δὲ θύελλα ἀπὸ τοῦ θύειν καὶ εἰλεῖν,
10θύειν δὲ τὸ σφοδρῶς καὶ ἀκαθέ‐ κτως ὁρμᾶν δίκην μαινομένων· ἦ γὰρ ὅγ’ ὀλοῇσι φρεσὶ θύει καὶ θῦνε διὰ προμάχων (Ε 250), ὅθεν καὶ Θυάδες αἱ Βάκχαι. ὡς οὖν
15ἀελλόπος Ἶρις λέγεται, ἣν μετα‐ λαβὼν ποδήνεμον προσηγόρευσεν, οὕτως τὸν ποδώκη ἵππον μεταλαμ‐ βάνων πόδας αἰόλος ἵππος ἔφη· καὶ ὥσπερ εἰπὼν ἀργίποδας κύ‐
20νας κατὰ περίληψιν ἀλλαχοῦ ἔφη καὶ κύνας ἀργούς, οὕτω τοὺς τοὺς πόδας αἰόλους ἵππους κατὰ περίληψιν αἰολοπώλους εἶπε. καὶ αἰόλαι, οὖν εὐλαί ἀπὸ τοῦ ταχέως
25εἰλεῖσθαι εἴρηνται καὶ σφῆκες μέ‐ σον αἰόλαι αἱ κατὰ μέσον συνεχῶς κινούμεναι καὶ εἰλούμεναι. καὶ κο‐
ρυθαιόλος οὖν ὁ συνεχῶς κινῶν285

286col2

τὴν κόρυθα, ὃ μεταποιῶν ἐπὶ τοῦ Ἄρεως ἔφη· ἶσος Ἐνυαλίῳ κο‐ ρυθάικι. λύσεις δ’ ἐντεῦθεν καὶ τὸ ὡς δ’ ὅτε γαστέρ’ ἀνὴρ πο‐
5λέος πυρὸς αἰθομένοιο ἐμ‐ πλείην κνίσης τε καὶ αἵματος ἔνθα καὶ ἔνθα αἰόλλῃ· δηλοῖ τὸ εἰλεῖν καὶ συνεχῶς στρέφειν. ἐκ δὲ τοῦ κορυθάικι λύσεις τὸ Δω‐
10ριέες τε τριχάικες, οἱ συνεχῶς τὰς τρίχας διὰ τὸ δραστικὸν κινοῦν‐ τες· καρηκομόωντες γὰρ εἴρην‐
ται οἱ Ἀχαιοί.Column end

286

(15n)

δʹ—ζʹ.
16 δʹ editum Ψ 422, p. 263; εʹ = Ι 1, p. 125; ϛʹ=ibid., p. 128; ζʹ = Σ 509, p. 226.
18nηʹ.
19Ἐν τοῖς Φιλήμονος συμμίκτοις περὶ Ἡροδοτείου διορθώματος ὁ
20γραμματικὸς διαλεγόμενος πειρᾶται καὶ Ὁμηρικά τινα σαφηνίζειν. οὐδὲν δὲ χεῖρον καὶ τὸν Ἡρόδοτον φιλοῦντί σοι τὴν πᾶσαν τοῦ ἀνδρὸς ἀνα‐ γράψαι ζήτησιν. φησὶ γὰρ ὅτι ἐν τῇ πρώτῃ Ἡρόδοτος τῶν ἱστοριῶν περὶ Κροίσου τοῦ Λυδοῦ πολλά τε ἄλλα διείλεκται, καὶ μὴν ὅτι θεοσε‐ βέστατος γένοιτο καὶ διαπρεπῶς τιμήσαι τὰ Ἑλληνικὰ μαντεῖα, τὰ ἐν
25Δελφοῖς, τὰ ἐν Θήβαις, τὸ τοῦ Ἄμμωνος, τὸ τοῦ Ἀμφιαράου· τοῦτο μὲν δὴ ἄλλοις ἄλλα πέμψαι δῶρα, ἀνέθηκε δέ τινα καὶ ἐν
Βραγχίδῃσι τῇσι Μιλησίων. καὶ γέγραπται ἤδη κατὰ πάντα ἁπλῶς286

287

τὰ ἀντίγραφα τὸ τῆς ἄρθρον σὺν τῷ ἰῶτα ἰσοδυναμοῦν τῷ ταῖς. οὐ‐ δένα γε μὴν Ἑλλήνων ὑπομεῖναι θηλυκῶς τὰς Βραγχίδας ἂν εἰπεῖν, Ἡρόδοτον δὲ μᾶλλον ἂν ἑτέρων φυλάξασθαι, ἀκριβῆ τε ὄντα περὶ τὰ ὀνόματα καὶ πάνυ ἐπιεικῶς φροντιστικόν. τοῦτο δὴ θεραπεύων τις
5οὐχ Ἡροδότου, φησὶν, ἁμάρτημα γεγονέναι, μᾶλλον δὲ τὸν συγγραφέα φησὶ διαμαρτεῖν παρεμβαλόντα τὸ σι. πολλὰ δὲ φέρεσθαι μέχρι νῦν ἁμαρτήματα κατὰ τὴν Ἡροδότου συγγραφὴν καὶ ἔτι τὴν Θουκυδίδου καὶ Φιλίστου καὶ τῶν ἄλλων ἀξιολόγων συγγραφέων. τί δ’ οὐχὶ καὶ τὰ ποιήματα σχεδὸν ἀνάπλεω πάντα τυγχάνει ἁμαρτημάτων γραφικῶν
10καὶ τῶν ἄλλων παραδιορθωμάτων πάνυ ἀγροίκων; καὶ ἵνα μὴ περαι‐ τέρω τις προβαίνων ἐνοχλῇ διερευνώμενος τὰς ἐν τοῖς ἀντιγράφοις ἐμμεμενηκυίας ἡμαρτημένας γραφάς, ἔξεστί σοι σκοπεῖν καὶ τῶν Ὁμηρι‐ κῶν ταδί· ὅς τ’ ἐπεὶ ἐκ πολέων πίσυρας συναγείρεται ἵππους
15 λαοφόρον καθ’ ὁδόν (Ο 680. 82). ἐνταῦθα γὰρ πρὸς οὐδὲν ἀναγκαῖον ἐγράφη διὰ τοῦ γ· νωθρὸν οὖν τὸ σημαινόμενον καὶ σφόδρα ὑπόκωφον προσπίπτειν ἔοικε. τὸ δὲ χωρὶς τοῦ γ γράφειν Ὁμηρικὸν παρὰ ** τῇ χρήσει καὶ τῷ λόγῳ πάντη συν‐ ᾷδον ἐπιεικῶς. τὸ γὰρ συναείρεται μᾶλλον προσεχῶς σημαίνει τὸ
20συνάγειν καὶ συναρμόζειν. καὶ ἐν ἄλλοις (Κ 499)· σὺν δ’ ἤειρεν ἱμᾶσι, συνήγαγε τοὺς ἵππους. ὁ δὲ βέλτιστος Ἀριστοφάνης κἀκεῖνο τὸ ἐν τοῖς Παραποταμίοις λεγόμενον· θρώσκων τις κατὰ κῦμα μέλαιναν φρῖχ’ ὑπαλύξει ἰχθῦς, ὅς κε φάγῃσι Λυκάονος ἀργέτα δημόν (Φ 126. 27),
25δείκνυσιν ὡς ἡμαρτημένον ὑπολείποιτο ἐκ τῆς παλαιᾶς γραμματικῆς. οὐ287

288

γὰρ χρὴ τὸ ὅς κε φάγῃσιν ἀκούειν ὡς ἄρθρον ὑποτακτικόν, μᾶλλον δὲ ἀντ’ ἐπιρρήματος παρειλῆφθαι τοῦ ὧς, ἢ μᾶλλον σύνδεσμον αἰτιώδη. δηλοῦται γάρ· ἵνα φάγῃ (σκοπῶμεν δὴ ὡς τὸ σύμπαν προσεχῶς συντέ‐ τακται κατὰ τὴν τούτου γνώμην), ἀκολούθως ὑποδύσεται τὸν ἀφρὸν ὁ
5ἰχθύς· καὶ τοῦτο ἀναγκασθήσεται πρᾶξαι καὶ ἐπιπολαίως ὑπονήξεται τοῦ ὕδατος ὑποδεδυκώς, ἐπεὶ καὶ τῶν ἀποθανόντων τὰ σώματα, ἕως ἂν ᾖ πρόσφατα καὶ διῳδηκότα, ἄνωθεν ἐπιπλεῖν εἴωθεν. ὅτι μὲν οὖν τῶν παλαιῶν βιβλίων ἐπὶ τὸ χεῖρον κινεῖται ἡ γραφή, φησὶν αὖθις διὰ πλειόνων ἐπιδείξειν. ἐπανάγωμεν δὲ ἐπὶ τὸν Ἡρόδοτον καὶ τὸν διορ‐
10θωτὴν τὸν Κοτυαέα Ἀλέξανδρον. ἠξίου γὰρ ὁ ἀνὴρ γράφειν τὸ τῇσι Μιλησίων χωρὶς τοῦ ἰῶτα τῆς Μιλησίων, ὑποκειμένης ἔξωθεν χώρης ἢ γῆς. καὶ ἐγὼ δὲ, φησὶν, ἐπειθόμην οὕτως ἔχειν τὰ τῆς γρα‐ φῆς, τὸν δὲ ἄνδρα τῆς ἀκριβοῦς συνέσεως ἐτεθαυμάκειν. ἐντυχὼν δὲ τοῖς Ἡροδοτείοις αὐτοῖς ἔπεσι, καὶ γενόμενος ἐπὶ τέλει τῆς Αἰγυπτια‐
15κῆς βίβλου, ἥτις ἐστὶ δευτέρα τῇ τάξει, εὑρίσκω πάλιν κατὰ τὴν αἰτιατι‐ κὴν πτῶσιν εἰπόντα τὸν Ἡρόδοτον· ἀνέθηκεν εἰς Βραγχίδας τὰς Μιλησίων (II 159). οὐκέτι οὖν ᾤμην ἁμάρτημα εἶναι γραφικόν, Ἰωνικὸν δὲ μᾶλλον ἰδίωμα. πολλὰ γὰρ οὗτοι τῶν ὀνομάτων χαίρουσι θηλυκῶς ἐκφέροντες, οἷον τήν τε λίθον καὶ τὴν κίονα καὶ ἔτι τὴν
20Μαραθῶνα· Κρατῖνος (I, p. 113 K.) εὐιπποτάτη Μαραθών, Νίκαν‐ δρος (fr. XXV) εὐκτιμένην Μαραθῶνα. ταῦτα μὲν οὖν ἃ ἡμεῖς εὕρομεν καὶ ἐκρίναμεν ὑγιῶς [ἔχειν]. τοιαῦτα δὴ τοῦ Φιλήμονος λέγοντος, ἃ μὲν πρὸς Ἀλέξανδρον περὶ τοῦ Ἡροδοτείου διορθώματος εἴρηκεν, οὐκ οἰκεῖον κρίνω τῇ παρ‐
25ούσῃ ὑποθέσει ἐξετάζειν. τὸ δὲ συναγείρεται πῶς ὑπόκωφόν φησιν εἶναι οὐκ ἔστι γνῶναι. τίς γὰρ οὐκ οἶδε τοὺς ἱππογνώμονας ἐκ πολ‐

288col1

(27)

λῶν ἵππων τοὺς ἐπιτηδειοτάτους ἀθροίζοντας; ὃ ἐκ τοῦ συναγείρε‐ ται δηλοῦται· ἀγείρειν γὰρ καὶ συν‐
30αγείρειν ἐπὶ τοῦ συνάγειν λέγεται. τῷ δ’ Ἀριστοφάνει ὅπως
συντέθειται τὰ κατὰ Λυκάονα κατα‐Column end

289col1

μάθωμεν. βούλεται τὸν ἰχθὺν ὡς καταφάγῃ τὸν τοῦ Λυκάονος δημὸν θρώσκειν κατὰ κῦμα καὶ ὑπαΐσσειν τὴν φρίκην· καί φησιν· ἐπιπο‐
5λαίως ἐπινήξεται, τῷ ἀφρῷ τοῦ ὕδατος ὑποδεδυκώς, ἐπεὶ καὶ τῶν ἀποθανόντων τὰ σώ‐ ματα, ἕως ἂν ᾖ πρόσφατα, ἄνωθεν ἐπιπλεῖν εἴωθε. πρῶ‐
10τον μὲν οὖν οὐκ ἔστιν ἐπινοῆσαι νηχόμενον ἰχθὺν ὑπεράνω μὲν ὕδα‐ τος, ὑποκάτω δὲ ἀφροῦ τοῦ ὕδατος, οὐδὲ τούτων μεταξὺ νεκρὸν ἄνδρα φερόμενον. ἀλλ’ οὐδὲ τὴν φρίκην
15ἀκούειν δύναμαι τὸν ἀφρόν, Ὁμή‐ ρου μὲν μέλαιναν φρῖκα λέγοντος· τούτου δὲ ἀξιοῦντος λευκότητα ἀκούειν, ἐπί τε τοῦ Πρωτέως λέγει πάλιν Ὅμηρος μελαίνῃ φρικὶ
20καλυφθείς (δ 402), καὶ ἀλλαχοῦ
23τῆς φρικὸς μνημονεύσας ἐπάγει· μελάνει δέ τε πόντος ὑπ’ αὐ‐
25τῆς (Η 64). καὶ ἔστιν ἡ φρὶξ κι‐ νουμένου τοῦ πνεύματος ἀρχή.
Σιμωνίδης δὲ αὐτὴν καὶ δεῖξαι πειρώ‐Column end

290col1

μενος οὕτως ἔφη· ἐς ἅλα στί‐ ζουσα πνοιά. τὸ δὲ λέγειν ὅτι τὰ πρόσφατα σώματα φέρεται τῶν κυμάτων ἐπιπολαίως, ψεῦδος. τοὐ‐
5ναντίον γὰρ ἐν ἀρχῇ μὲν διὰ στερ‐ ρότητα καὶ πυκνότητα τοῦ σώματος ἰσχυρότερος ὢν τοῦ στηρίζοντος ὕδατος ὁ νεκρὸς διισταμένου κατα‐ δύεται, σχήματι καταβαίνων καὶ βά‐
10ρει· πληρούμενος δὲ τῆς ὑγρότητος, πλείω τόπον ἐπιλαμβάνων τῷ σχή‐ ματι μετέωρος αἴρεται, βάρει τοῦ φέροντος ἐλαττούμενος. τίς οὖν ὁ νοῦς τῶν ἐπῶν;
15διττὴ γὰρ ἡ γραφή· ἐν οἷς μὲν γὰρ γράφει μέλαιναν φρῖχ’ ὑπαΐξει, ἐν οἷς δὲ γράφει μέλαιναν φρῖχ’ ὑπαλύξει. κἂν μὲν κατὰ τὴν ὑπαΐξει, φησὶν ὁ μὲν **** λέ‐
20γειν αὐτόν· τῶν πηδώντων τις κατὰ τὸ κῦμα ἰχθύων ὑπὸ τὴν φρῖκα ἀίξει, τουτέστιν ἐκ τοῦ ἄνω θρώσκειν παυσάμενος ὑπὸ τὴν φρῖκα ὑπο‐ δύσεται καὶ ὁρμήσει κάτω, συγκατα‐
25φερόμενος τῷ νεκρῷ, ὡς φάγῃ τοῦ
Λυκάονος τὸν δημόν. [τοῦτο μὲνColumn end

291col1

οὖν, εἰ ἐπιπολῆς τοῦ κύματος θρώ‐ σκειν ὑπακούοιμεν· εἰ δ’ ἐκ βάθους ἀναπηδῶντα ἐπὶ τὸ κῦμα, ἔσται, ὡς ἐπὶ τοῦ λίθου εἶπεν ὕψι τ’ ἀνα‐
5θρώσκων πέτεται (Ν 140), ἵνα σημαίνῃ τὸ ἐκ τοῦ βυθοῦ κάτωθεν κατὰ τοῦ κύματος θορεῖν, μὴ μέν‐ τοι ὑπερθορεῖν τὴν φρῖκα, ἀλλ’ ὑπ’ αὐτὴν ὄντα ἅπτεσθαι τοῦ νεκροῦ,
10εἰ ἐπιπολαίως φέροιτο.] εἰ δ’ ὑπα‐ λύξει γράφοιτο, φησὶ Πολύκλει‐ τος τὸν νοῦν τοιοῦτον ἔσεσθαι· καταδύσεται μὲν εἰς τὸ βάθος τοῦ κύματος ὁ ἰχθὺς φεύγων τῆς φρί‐
15κης τὴν ψυχρότητα· καὶ γὰρ αὐτῷ πολεμιώτατον· τοῦ γοῦν χειμῶνος ἐκ τοῦ πελάγους εἰς τὴν γῆν καταί‐ ρουσι· πολλοὺς δὲ αὐτῶν καὶ φω‐ λεύειν κατὰ βάθους διὰ τὴν αὐτὴν
20αἰτίαν ἱστορεῖ καὶ Ἀριστοτέλης ἐν τῷ ζʹ περὶ ζώων φύσεως (fr. 333)· ψυχροτάτη δ’ ἡ φρίκη, καὶ μάλιστα ἂν βόρειος ᾖ. γενόμενος δ’ ἐν τῷ βάθει τοῦ Λυκάονος ἔδεται
25τὸ λίπος. οὐ δοκεῖ δέ μοι οὗτος ὀρθῶς τὸν νοῦν τῶν ἐπῶν ἀποδοῦναι. οὐ γὰρ εὐθὺς αὐτόν φησιν Ὅμηρος σφαγέντα καὶ ῥιφέντα τοῦτο παθεῖν,
30ἵν’ ἐκδεχώμεθα ὅτι κάτω ἐνεχθέν‐
τος ὁ ἰχθὺς κάτω χωρεῖν λέγεταιColumn end

292col1

εἰς τὰ βάθη τοῦ κύματος ἐπὶ τὴν βρῶσιν, ἀλλ’ ἐξενεχθῆναι ὑπὸ τοῦ Σκαμάνδρου ἐπὶ τὴν θάλασσαν, ὥστε οὐκέτι αὐτὸν ὑποβρύχιον, ἄνω δ’
5ἐπιπλεῖν ἀνάγκη. ἔχει γὰρ οὕτω τὰ ἔπη· ἐνταυθοῖ νῦν κεῖσο μετ’ ἰχθύσιν, οἵ ς’ ὠτειλῆς αἷμ’ ἀπολιχμάσονται ἀκηδέες· οὐ‐ δέ σε μήτηρ ἐνθεμένη λεχέεσσι
10γοήσεται, ἀλλὰ Σκάμανδρος οἴσει δινήεις εἴσω ἁλὸς εὐ‐ ρέα κόλπον, οἷς ἐπάγει· θρώ‐ σκων τις κατὰ κῦμα μέλαιναν φρῖχ’ ὑπαΐξει ἰχθύς, ὅς κε
15φάγῃσι Λυκάονος ἀργέτα δη‐ μόν (Φ 122—27). νεοσφαγῆ μὲν οὖν ὄντα φησὶ κεῖσο μετ’ ἰχθύ‐ σιν, ὡς ἂν κάτω ἀπενεχθέντα, ὅπου φησὶ τῆς ὠτειλῆς αὐτοῦ τὸ αἷμα
20ἀπολιχμάσεσθαι τοὺς ἰχθῦς· χρονί‐ ζοντα δὲ ἄταφον ἐκβληθῆναι εἰς τὴν θάλασσαν ὑπὸ τῶν ποταμῶν, ὅτε καὶ ἀναπλεῦσαι ἀνάγκη, καὶ θρώσκοντα οὐχ ὑπὲρ τὸ κῦμα ἰχθὺν
25ἀλλὰ κατὰ τὸ κῦμα (κατὰ κῦμα γὰρ ἔφη, οὐχ ὑπὲρ κῦμα) ὑπὸ τὴν φρῖκα ἀίξαι. τὸ γὰρ μέτρον τῆς εἰς τὰ ἄνω ὁρμῆς τοῦ ἰχθύος δη‐ λῶν ἀφορίζει ἄχρι τῆς φρικός. οὐ
30γὰρ ἂν ἐπέθρωσκε κατὰ κῦμα, ἀλλ’ ὑπὲρ κῦμα, εἰ καὶ τὴν φρῖκα ὑπερ‐ επήδα. ἐκφερομένου οὖν ὑπὸ τῶν ἐκβολῶν τοῦ ποταμοῦ πηδῆσαι κατὰ
τὸ κῦμά φησι τὸν ἰχθὺν καὶ γενέ‐Column end

293col1

σθαι ἄνω ὑπὸ τὴν φρῖκα, ἔνθα ἐν‐ τεύξεται τῷ νεκρῷ. οὕτως ἐξηγή‐ σαντο καὶ οἱ Ἀριστάρχειοι λέ‐ γοντες· ὑπὸ τὴν φρῖκα ἀίξει τις
5τῶν ἰχθύων κατὰ τὸ κῦμα κολυμ‐ βῶν, ὃς φάγοι ἂν τὸν τοῦ Λυκάο‐ νος δημόν. πάντως γὰρ ἔδει τὸν μέλλοντα τοῦ ὑπερφερομένου νε‐ κροῦ ἅπτεσθαι ἰχθὺν ἄνω μετέωρον
10ὑπὸ τὴν φρῖκα ἐλθεῖν. Φιλητᾶς δὲ τῇ ὑπαλύξει γραφῇ συντιθέ‐ μενός φησιν, ὅτι ὁ φαγὼν ἰχθὺς τοῦ Λυκάονος τὸν δημὸν πιμελώδης
γενόμενος τὸ κρύος φεύξεται. ἀγνοεῖColumn end

294col1

δὲ καὶ οὗτος, ὅτι τὸ διανεστηκὸς τῆς θαλάσσης ἐπιπολῆς, οὐ τὸ κρύος φησὶν Ὅμηρος φρῖκα· ὡς δ’ ὅθ’ ὑπὸ φρικὸς Βορέω ἀναπάλλε‐
5ται ἰχθύς (Ψ 692), τῆς ἐπιτρε‐ χούσης κατὰ τὴν θάλασσαν πρὸ τῆς τοῦ ἀνέμου ἐμβολῆς. καὶ ἐπὶ τοῦ συὸς κατὰ μεταφοράν· φρίξας εὖ λοφιήν (τ 446). καὶ ἔφριξε δὲ
10μάχη φθισίμβροτος (Ν 339).Column end

288col2

(29)

*B f. 282a ad ὅς κε φάγη Φ 127
30(id. L f. 439a): ὁ μὲν οὖν Ἀριστοφάνης βού‐
λεται τὸν ἰχθύν, ὥστε καταφαγεῖν288

289col2

τὸν Λυκάονος δημόν [ἢ διαφαγόντα], θρώσκειν κατὰ κῦμα καὶ ὑπαΐσσειν τὴν φρῖκα· καί φησιν· ἐπιπολῆς ἐπινήξεται, τῷ ἀφρῷ τοῦ ὕδα‐
5τος ὑποδεδυκώς, ἐπειδὴ καὶ τῶν ἀποθανόντων τὰ σώμα‐ τα, ἕως ἂν εἴη πρόσφατα, ἄνω‐ θεν ἐπιπλεῖν εἴωθε. πρῶτον μὲν οὖν οὐκ ἔστιν ἐπινοῆσαι νηχό‐
10μενον ἰχθὺν ὑπεράνω μὲν ὕδατος, ὑποκάτω δὲ ἀφροῦ τοῦ ὕδατος, οὐ‐ δὲ τούτων μεταξὺ νεκρὸν ἄνδρα φερόμενον. ἀλλ’ οὐδὲ τὴν φρῖκα ἀκούειν δύναμαι τὸν ἀφρόν, Ὁμή‐
15ρου μὲν μέλαιναν φρῖκα λέγοντος· τούτου δὲ ἀξιοῦντος λευκότατον ἀκούειν, ἐπί τε τοῦ Πρωτέως λέγει πάλιν Ὅμηρος μελαίνῃ φρικὶ καλυφθείς, καὶ ἀλλαχοῦ· ὡς δ
20θ’ ὑπὸ φρικὸς Βορέω ἀνα‐ πάλλεται ἰχθὺς θινὶ ἐπὶ φυκό‐ εντι μέλαν τέ ἑ κῦμ’ ἐκάλυψε (Ψ 692. 93), καὶ ἀλλαχοῦ τῆς φρι‐ κὸς μνημονεύσας ἐπάγει· μελανεῖ
25δέ τε πόντος ὑπ’ αὐτῆς. καὶ ἔστιν ἡ φρὶξ κινουμένου τοῦ πνεύ‐
ματος ἀρχή. Σιμωνίδης δὲ αὐτὴν289

290col2

καὶ δεῖξαι πειρώμενος οὕτως ἔφη· ἐς ἅλα στίζουσα πνοιά. τὸ δὲ λέγειν ὅτι τὰ πρόσφατα σώματα φέρεται τῶν κυμάτων ἐπιπολῆς, ψεῦ‐
5δος· τοὐναντίον ἐν ἀρχῇ μὲν γὰρ διὰ στερρότητα καὶ πυκνότητα τοῦ σώματος ἰσχυρότερος ὢν τοῦ στηρί‐ ζοντος ὕδατος ὁ νεκρὸς διισταμέ‐ νου καταδύεται, σχήματι καταβαίνων
10καὶ βάρει· πληρούμενος δὲ τῆς ὑγρό‐ τητος, πλείω τόπον ἐπιλαμβάνων τῷ σχήματι μετέωρος αἴρεται, βάρει τοῦ φέροντος ἐλαττούμενος. τίς οὖν ὁ νοῦς τῶν ἐπῶν; διττὴ
15γὰρ ἡ γραφή· ἐν οἷς μὲν γὰρ γρά‐ φεται μέλαιναν φρῖχ’ ὑπαΐξει, ἐν οἷς δὲ γράφεται μέλαιναν φρῖχ’ ὑπαλύξει. κἂν κρατήσῃ τὸ ὑπαΐ‐ ξει, φησὶν ὁ μὲν **** λέγειν αὐ‐
20τόν· τῶν πηδώντων τις κατὰ τὸ κῦμα ἰχθύων ὑπὸ τὴν φρῖκα ἀίξει, τουτέστιν ἐκ τοῦ ἄνωθεν θρώσκειν παυσάμενος ὑπὸ τὴν φρῖκα ὑποδύε‐ ται καὶ ὁρμήσει κάτω, συγκαταφερό‐
25μενος τῷ νεκρῷ, ὡς φάγοι ἂν τοῦ
Λυκάονος τὸν δημόν. [τοῦτο μὲν290

291col2

οὖν, εἰ ἐπιπολῆς τοῦ ὕδατος θρώ‐ σκειν ὑπακούομεν· εἰ δ’ ἐκ βάθους ἀναπηδῶντα ἐπὶ τὸ κῦμα, ἔσται, ὡς ἐπὶ τοῦ λίθου εἴρηκεν ὕψι τ’ ἀνα‐
5θρώσκων πέτεται, ἐπὶ τοῦ ἰχ‐ θύος τὸ ὑψοῦ τὸ ἐκ βυθοῦ κάτωθεν κατὰ κύματος θορεῖν, μὴ μέντοι ὑπερθορεῖν τὴν φρῖκα, ἀλλ’ ὑπ’ αὐτὴν ὄντα ἅπτεσθαι τοῦ νεκροῦ,
10εἰ ἐπιπολῆς φέροιτο.] εἰ δ’ ὑπαλύ‐ ξει γράφοιτο, φησὶ Πολύκλειτος τὸν νοῦν ἔσεσθαι· καταδύσεται μὲν εἰς τὸ βάθος τοῦ κύματος ὁ ἰχθύς, φεύγων τῆς φρικὸς τὴν ψυχρότητα.
15καὶ γὰρ αὐτῷ πολεμιωτάτη· τοῦ γοῦν χειμῶνος ἐκ τοῦ πελάγους εἰς τὴν γῆν καταίρουσιν οἱ ἰχθύες· πολλοὺς δὲ αὐτῶν καὶ φωλεύειν κατὰ τοῦ βάθους διὰ τὴν αὐτὴν
20αἰτίαν· ἱστορεῖ γὰρ καὶ ὁ Ἀριστοτέ‐ λης ἐν τῷ ἑβδόμῳ περὶ ζώων φύ‐ σεως. ψυχροτάτη δ’ ἡ φρίκη, καὶ μάλιστα ἂν βόρειος ᾖ. γενόμενος δὲ ἐν τῷ βάθει ἔδεται τὸ λίπος τοῦ
25Λυκάονος. οὐδέ τις δέ μοι τούτων δοκεῖ ὀρθῶς ἀποδεδωκέναι τὸν νοῦν τῶν ἐπῶν. οὐ γὰρ εὐθύς φησιν Ὅμη‐ ρος αὐτὸν σφαγέντα καὶ ῥιφθέντα
30τοῦτο παθεῖν, ἵνα ἐκδεχώμεθα ὅτι
κάτω ἐνεχθέντος ὁ ἰχθὺς κάτω χω‐291

292col2

ρεῖν λέγοιτο εἰς τὰ βάθη τοῦ κύμα‐ τος ἐπὶ τὴν βρῶσιν, ἀλλ’ ἐξενεχθέντα ὑπὸ τοῦ Σκαμάνδρου ἐπὶ τὴν θά‐ λασσαν, ὥστε οὐκέτι ὑποβρύχιον,
5ἄνωθεν δὲ αὐτὸν ἐπιπλεῖν ἀνάγκη. ἔχει γὰρ οὕτω τὰ ἔπη· ἐνταυθοῖ νῦν κεῖσο μετ’ ἰχθύσιν, οἵ ς’ ὠτειλῆς αἷμ’ ἀπολιχμήσονται ἀκηδέες, οὐδέ σε μήτηρ ἐνθε‐
10μένη λεχέεσσι γοήσεται, ἀλλὰ Σκάμανδρος οἴσει δινήεις εἴσω ἁλὸς εὐρέα κόλπον· θρώσκων τις κατὰ κῦμα μέλαιναν φρῖχ’ ὑπαΐξει ἰχθύς, ὅς κε φάγῃσι
15Λυκάονος ἀργέτα δημόν. νεο‐ σφαγῆ μὲν οὖν ὄντα φησὶ κεῖσθαι μετ’ ἰχθύσιν, ὡς ἂν κάτω ἀπενε‐ χθέντα, ὅπου φησὶ τῆς ὠτειλῆς αὐτὸν αἷμα ἀπολιχμήσεσθαι τοὺς
20ἰχθύας· χρονίζοντα δὲ ἄταφον ἐκ‐ βληθῆναι εἰς θάλασσαν ὑπὸ τοῦ ποταμοῦ, ὅτε καὶ ἀναπλεῦσαι ἀνάγ‐ κη, καὶ θρώσκοντα οὐχ ὑπὲρ τὸ κῦμα ἰχθὺν ἀλλὰ κατὰ κῦμα (κατὰ
25κῦμα γὰρ ἔφη, οὐχ ὑπὲρ κῦμα) σφαγῆ μὲν οὖν ὄντα φησὶ κεῖσθαι τῆς εἰς τὰ ἄνω ὁρμῆς τοῦ ἰχθύος δηλῶν ἀφορίζει· ἀλλ’ ἄχρι τῆς φρι‐ κός· οὐ γὰρ ἂν ἐπέθρωσκε κατὰ
30κῦμα, ἀλλ’ ὑπὲρ τὸ κῦμα, εἰ καὶ τὴν φρῖκα ὑπερεπήδα. ἐκφερομένου οὖν ὑπὸ τῶν ἐκβολῶν τοῦ ποταμοῦ πηδῆσαι κατὰ τὸ κῦμά φησι τὸν
ἰχθύν, καὶ γενέσθαι ἄνω ὑπὸ τὴν292

293col2

φρῖκα, ἔνθα ἐντεύξεται τῷ νεκρῷ. οὕτως ἐξηγήσαντο καὶ οἱ Ἀριστάρ‐ χειοι, λέγοντες· ὑπὸ τὴν φρῖκα ἀίξει τις τῶν ἰχθύων κατὰ τὸ κῦμα
5κολυμβῶν, ὃς φάγοι ἂν τὸν Λυκάο‐ νος δημόν· πάντως γὰρ ἔδει τὸν μέλλοντα τοῦ ὑπερφερομένου νεκροῦ ἅπτεσθαι ἰχθὺν ἄνω μετέωρον ὑπὸ τὴν φρῖκα ἐλθεῖν. Φιλητᾶς δὲ τῇ
10ὑπαλύξει γραφῇ συντιθέμενός φη‐ σιν, ὅτι ὁ φαγὼν ἰχθὺς τὸν Λυκάο‐ νος δημόν, πιμελώδης γενόμενος, τὸ κρύος ἐκφεύξεται. ἀγνοεῖ δὲ καὶ
τοῦτο, ὅτι τὸ διανεστηκὸς τῆς θα‐293

294col2

λάσσης ἐπιπολῆς, οὐ τὸ κρύος φη‐ σὶν Ὅμηρος φρῖκα· ὡς δ’ ὅθ’ ὑπὸ φρικὸς Βορέου ἀναπάλλεται ἰχθύς, τῆς ἐπιτρεχούσης κατὰ τὴν
5θάλασσαν πρὸ τῆς τοῦ ἀνέμου ἐμ‐ βολῆς· καὶ ἐπὶ τοῦ συὸς κατὰ μετα‐ φοράν· φρίξας εὖ λοφιήν· καὶ ἔφριξε δὲ μάχη φθισίμβροτος
ἐγχείῃσιν.Column end

294

(11n)

θʹ.
12 (Transiit in schol. *B f. 175b ad ἄμερδεν Ν 340.) Ἠξίουν ἡμᾶς παρατηροῦντας τὴν τοῦ ποιητοῦ ἐν πᾶσι λεπτουργίαν ἰχνεύειν καὶ τὴν ἐν τοῖς ὀνόμασιν αὐτοῦ πρὸς αὑτὸν ὁμολογίαν. φωτὸς
15γὰρ ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν ὄντος συμμέτρου δι’ οὗ ὁρῶμεν τὰ πεφωτισμένα, τὴν τυφλότητα ὁτὲ μέν φησιν ὀφθαλμοῦ ἀλάωσεν (α 69. ι 516), ἀφῃρῆσθαι τὸ λεύσσειν παριστάς, ὁτὲ δὲ ὀφθαλμῶν μὲν ἄμερσε (θ 64), τὸ τοῦ μαίρειν ἐστερημένον λέγων σκοτεινόν· καὶ τὸ τοῦ μαίρειν ἐστερημένον εἴδωλον ἀμαυρόν ἔφη (δ 824)· φω‐
20τὸς γὰρ παρουσίᾳ καὶ ὀφθαλμὸς ὁρῶν τὰ ὁρώμενα φαίνεται. διττῆς οὖν ὀφθαλμῶν οὔσης καὶ κατὰ Πλάτωνα (resp. VII. p. 518 A) ἐπιταρά‐ ξεως—ἢ γὰρ διὰ σκότος ἢ δι’ ὑπερβολὴν τοῦ συμμέτρου φωτός—, τὸ μὲν διὰ σκότος μὴ μαίρειν ἢ μαρμαίρειν ἀμέρδειν εἶπε καὶ ἀμαυρόν, τὸ δὲ διὰ στιλβηδόνα, ἐπὶ τοῦ χαλκοῦ· ὄσσε δ’ ἄμερδεν αὐγὴ χαλ‐
25κείη κορύθων ἀπὸ λαμπομενάων θωρήκων τε νεοσμήκτων σακέων τε φαεινῶν (Ν 340. 41). ὅθεν καὶ ἐπίθετα χαλκοῦ ἐφιλο‐
τέχνησε, τὸ νώροπα χαλκόν (Β 578) καὶ ἤνοπι χαλκῷ (Π 408),294

295

σημαίνων τὸν μὴ ἐῶντα τοὺς ὦπας ὁρᾶν διὰ τὴν προσοῦσαν στιλβη‐ δόνα. εἰ δὲ τὸ μέρδειν τὸ μαίρειν ἐστὶ καὶ τὸ μὴ μέρδειν ποιοῦν ἀμέρδειν, τὸ ἄγαν μέρδον σμερδαλέον ἂν εἴη, τῆς ζα ἐγκειμένης ὡς ἐν τῷ ζαχρειής. ὅταν οὖν ἐπὶ τοῦ δράκοντος λέγῃ σμερδαλέον δὲ
5δέδορκε (Χ 95), τὸ ἄγαν στίλβον τῶν ὀφθαλμῶν ἀκουσόμεθα· καὶ γὰρ δράκων παρὰ τὸ δράκω εἴρηται. καὶ τὸ σμερδαλέω δὲ λέοντε (Π 579) ἐπὶ τῆς ἐκφοβούσης αὐτῶν ἐνοράσεως ἐκδεξόμεθα· καὶ γὰρ ὁ λέων παρὰ τὸ λεύσσειν ὠνόμασται. αὐτὸς γὰρ ἡρμήνευσε τί τὸ σμερ‐ δαλέον, ἐπ’ αὐτῷ εἰπὼν γλαυκιόων (Υ 172). καὶ ἡ ἀσπὶς δὲ τῆς
10Ἀθηνᾶς διὰ τὴν μαρμαρυγὴν δεινή τε σμερδνή τε (Ε 742)· δεινὸν γὰρ καὶ φοβερὸν καὶ τὸ ἄγαν λαμπρὸν καὶ στίλβον, ὡς ἐπὶ τῆς Ἀθηνᾶς τῆς γλαυκώπιδος ἔφη· δεινὼ δέ οἱ ὄσσε φάανθεν (Α 200), ὅπερ ἐπ’ ἄλλων ἔφη ὄμματα μαρμαίροντα (Γ 397). γλαυκιόωντες δὲ λέοντες καὶ Ἀθηνᾶ γλαυκῶπις ἀπὸ τοῦ γάλακτος, ὅ ἐστιν ἄσκιον
15καὶ διὰ τοῦτο λευκόν, ὑπ’ αὐτοῦ εἴρηται· μέλαινα γὰρ ἡ σκιά, οἷον σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί (β 388), ἤτοι ἡλίου δύντος συνεσκο‐ τοῦντο· ὀξὺ δὲ τὸ λευκόν, ὡς τὸ μέλαν ἀμβλύ· ἡ οὖν ὀξὺ γλαυκῶπις. ἀπὸ δὲ τοῦ γάλακτος καὶ τῆς στιλβηδόνος γλαυκὴ καὶ ἡ θάλασσα εἴρηται (Π 34), καὶ ἡ τοῦ ὀφθαλμοῦ κόρη γλήνη (Ξ 494.
20ι 390), καὶ τρίγληνα ἐλλόβια (Ξ 183. ς 298), ἀπὸ τοῦ ἐν λευκότητι ἀποστίλβειν· καὶ ὃς γλήνεα πολλὰ κεχάνδει (Ω 192), τὰ μὴ ἐρ‐
ρυπωμένα ἱμάτια ἀλλὰ στιλπνὰ διὰ καθαρότητα. καὶ ζοφουμένης μὲν295

296

τῆς θαλάσσης μελάνει δέ τε πόντος (Η 64) λέγει, ἀταράχου δὲ οὔσης καὶ διειδοῦς λευκὴ δ’ ἦν ἀμφὶ γαλήνη (Κ 94)· καὶ γὰρ ἡ γαλήνη ἀπὸ τοῦ γάλακτος εἴρηται. καὶ ἐπεὶ τὸ μέλαν σκυθρωπόν, τὸ δὲ λευκὸν ἀντίκειται τῷ μέλανι, ἱλαρὸν ἂν εἴη· γέλως δ’ ἡ ἱλαρότης·
5γέλασε δὲ πᾶσα περὶ χθὼν φησὶ χαλκοῦ ὑπὸ στεροπῆς (Τ 362) [ἤτοι λαμπρυνθεῖσα φαιδρὰ γέγονεν. οὕτω νόει καὶ τὸ κόρυθες καὶ θώρακες λαμπρὸν γανόωντες (Ν 265)], ἀπὸ τῆς γῆς τῆς λαμπού‐ σης καὶ διὰ τῆς στιλβηδόνος φαιδρυνομένης. καὶ ὁ γαίων δὲ τῷ κύδεϊ (Α 405), ὁ διαχεόμενος καὶ λαμπρυνόμενος διὰ τὴν δόξαν. ἐπεὶ
10δὲ φῶς ἐστιν ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς, ὅταν μὲν ἥμερον βλέπωσι, φάεα αὐτὰ καλεῖ· κύσσε δέ μιν κεφαλήν τε καὶ ἄμφω φάεα καλά (π 15), ἀπὸ τοῦ ἐν αὐτοῖς φωτός· ὅταν γὰρ ἀποθάνῃ· κατὰ δ’ ὄσς’ ἐρε‐ βεννὴ νὺξ ἐκάλυψεν (Ε 659 ?)· ὅταν δὲ ἐξαγριωθῶσιν ὑπ’ ὀργῆς καὶ ἐκκαυθῶσιν, ἔτι μὲν ἀρχομένης τῆς ὀργῆς· πυρὶ λαμπετόωντι
15ἐίκτην (Α 104), κρατησάσης δέ· πῦρ ὀφθαλμοῖσι δεδορκώς (τ 446)· καὶ γὰρ τὸ φῶς ἀπὸ πυρός. καὶ τὸ ὕφαιμον δ’ ὁρᾶν διὰ τὸ πυρὶ ἐοι‐ κέναι τὸ αἷμα σμερδαλέον εἴρηται· σμερδαλέος δ’ αὐτῇσι φάνη κεκακωμένος ἅλμῃ (ζ 137), ἤγουν ὕφαιμον βλέπων διὰ τὸ πυρωτοὺς ἔχειν τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐκ τῆς ἁλός. καὶ ἐπὶ τοῦ πυρὸς δίκην μαινο‐
20μένου εἰπὼν μαίνετο δ’ ὡς ὅτ’ Ἄρης ἐγχέσπαλος ἢ ὀλοὸν πῦρ (ρ 605) ἐπάγει· τὼ δέ οἱ ὄσσε λαμπέσθην. λοιπὸν δὲ κατὰ μετα‐
φορὰν σμερδαλέα μὲν τὰ οἰκήματα τοῦ Ἅιδου ἔφη (Υ 65), ἀπὸ τοῦ296

297

ὕφαιμα εἶναι καὶ φόνων πλήρη, ἐπὶ τὴν ὄψιν ἀναφέρων. ἐπὶ φωνῆς δὲ λαμπρᾶς καὶ διαφανοῦς· σμερδαλέον κονάβησαν (Β 334) καὶ σμερδνὸν βοόων (Ο 687)· καὶ ἐπ’ ὀρχήσεως συντόνου μεταφέρων μαρμαρυγὰς ἔφη θηεῖτο ποδῶν (η 265), τὰς ἐν τῇ κινήσει στιλβη‐
5δόνας, ἃς ποιεῖ καὶ τὸ πῦρ κινούμενον. καὶ οὐχὶ φιλόσοφοι πρῶτοι τὸ λευκὸν ἀφωρίσαντο τὸ διακριτικὸν ὄψεως, ἀλλὰ πρὸ αὐτῶν Ὅμη‐ ρος, μαρμαίρειν λέγων τὸ λάμπειν, ὅ ἐστι μερίζειν καὶ διαιρεῖν, ἀφ’ οὗ τὸ διακρίνειν· ὅθεν τὸ μὴ μερίζον ἀλλὰ σκοτεινὸν ἀμαυρόν. καὶ ὅτι παρὰ τὸ μερίζειν καὶ διακρίνειν καὶ διαιρεῖν κέκληκε τὸ φωτίζειν
10μαρμαίρειν, δηλοῖ τὸ φῶς δάος καλέσας· δάος μετὰ χερσὶν ἔχου‐ σαι (Ω 647), ἀφ’ οὗ αἱ δεκτικαὶ τοῦ φωτὸς δᾷδες καὶ δαΐδες.
12nιʹ.
13Editum Φ 362 sqq.
14nιαʹ. ιβʹ.
15(Transierunt in schol. *B f. 85b ad καππεδίον τὸ ἀλήιον Ζ 201.) Ἀξιῶν δὲ ἐγὼ Ὅμηρον ἐξ Ὁμήρου σαφηνίζειν αὐτὸν ἐξηγούμενον ἑαυτὸν ὑπεδείκνυον, ποτὲ μὲν παρακειμένως, ἄλλοτε δ’ ἐν ἄλλοις. τῇ τε γὰρ εἰροκόμῳ παράκειται συνεζευγμένη ἡ ἐξήγησις· γρηῒ δέ μιν εἰκυῖα παλαιγενέι προσέειπεν εἰροκόμῳ (Γ 386). τίς οὖν ἡ
20εἰροκόμος; ἥ οἱ, φησὶν, ἤσκειν εἴρια καλά· ἡ γὰρ ἀσκοῦσα τὰ ἔρια εἴη ἂν εἰροκόμος· ἀσκεῖν δὲ τὸ καλλωπίζειν, ὡς τὸ χρυσὸν κέρασι
περιχεύει ἀσκήσας, ἵν’ ἄγαλμα θεὰ κεχάροιτο ἰδοῦσα (γ 437).297

298

καὶ πάλιν ἄλλους τ’ αἰδέσθητε περικτίονας ἀνθρώπους. τίνες οὖν οἱ περικτίονες; οἳ περιναιετάουσι (β 65. 66). βοῦν ἦνιν εὐρυμέτωπον ἀδμήτην (Κ 292). ἆρ’ οὖν τὸ ἀδμήτην ἄγαμον δηλοῖ; οὐχί, ἀλλὰ τὴν οὔπω ὑπὸ ζυγὸν ἤγαγεν ἀνήρ. καὶ πάλιν
5ἔνθ’ οἵ γ’ οὐκέτι πάμπαν ἀφέστασαν, ἦρχε γὰρ Ἄρης (Φ 391). τί οὖν τὸ ἦρχε; πρῶτος Ἀθηναίῃ ἐπόρουσεν. ἐπὶ δὲ τῆς Πηλιά‐ δος μελίης καὶ φιλοτιμουμένῳ ἔοικε πολλαχόθεν τὴν κλῆσιν προσοῦσαν δεικνύναι· ἢ γὰρ ἀπὸ τοῦ μόνον αὐτὴν ἐπίστασθαι πῆλαι τὸν Ἀχιλλέα· ἀλλά μιν οἶος ἐπίστατο πῆλαι Ἀχιλλεύς (Π 142), ἢ ἀπὸ τοῦ
10Πηλέως τοῦ πατρός· τὴν πατρὶ φίλῳ τάμε Χείρων (ib. 143), ἢ ἀπὸ Πηλίου τοῦ ὄρους ὅθεν ἐτμήθη· πατρὶ φίλῳ τάμε Χείρων Πηλίου ἐκ κορυφῆς. ἀλλ’ ἐπεὶ μελίη τὸ δόρυ ἀπὸ τοῦ δένδρου τῆς μελίας, δῆλον ὡς καὶ τὸ μείλινον ἔγχος (Ε 655) ἐκ μελίας τοῦ δένδρου, οὐ μὴν, ὡς οἱ πολλοὶ, τὸ μακρόν. καὶ ἔγχεα ὀξυόεντα
15(Ε 568) τὰ ἐξ ὀξύης τοῦ δένδρου, ὡς καὶ Ἀρχίλοχος (fr. 125 B.)· ὀξύη ποτᾶτο, ἀλλ’ οὐ τὰ ὀξέα, ὡς οἱ γραμματικοὶ ἀποδεδώκασιν. πάλιν ἔφη· ἤτοι ὁ καππεδίον τὸ ἀλήιον (Ζ 201). διὰ τί οὖν ἀλήιον; ἆρά γε τὸ ἄσπορον καὶ μὴ ἔχον λήια; οὐχί. ἀλλ’ ἐκ τοῦ οἶον αὐτὸν ἐν αὐτῷ ἀλᾶσθαι. καὶ τί οὖν τὸ οἶον ἀλᾶσθαι; ἐξηγεῖται· πάτον ἀν‐
20θρώπων ἀλεείνων. ἐν δὲ τῷ καὶ μέν οἱ Λύκιοι τέμενος τά‐298

299

μον (Ζ 194) ταχέως δεδήλωκεν ὅτι ἀπὸ τοῦ τετμῆσθαι καὶ ἀφωρίσθαι τὸ τέμενος λέγεται· τέμενος τάμον. οὕτω καὶ κειμήλια ἔφη κεῖσθαι (Ζ 47)· ἀπὸ γὰρ τοῦ κεῖσθαι κειμήλια λέγεται. πάλιν πτωχὸν ἔφη πανδήμιον (ς 1). τίς οὖν οὗτος; ὃς κατὰ ἄστυ πτωχεύεσκ’ Ἰθά‐
5κης, ἀλλ’ οὐχ ὡς Ὀδυσσεὺς ἐν μιᾷ οἰκίᾳ. πάλιν· μετέπρεπε γαστέρι μάργῃ (ς 2). τίς οὖν αὕτη ἡ γαστριμαργία; ἧς ὥσπερ ὅρον ποιούμε‐ νος ἐπάγει· ἀζηχὲς φαγέμεν καὶ πιέμεν, τὸ ἀδιαλείπτως ἐσθίειν καὶ πίνειν μεταλαβὼν εἰς τὸ ἀζηχές, ὃ ἐν ἄλλοις ἔφη συνεχὲς αἰεί (ι 74). καὶ ἐπὶ ἄλλου μὲν ἐν πᾶσι διαπρέποντος ἔφη ὁ δ’ ἔπρεπε
10καὶ διὰ πάντων (Μ 104), ἐπὶ δὲ τοῦ Ἴρου μετὰ δ’ ἔπρεπε γα‐ στέρι μάργῃ, ἤτοι μόνῃ γαστριμαργίᾳ. πόθεν οὖν Ἶρος ἐκλήθη; οὕνεκ’ ἐπαγγέλλεσκε κιὼν ὅτε πού τις ἀνώγοι (ς 7). καὶ πάλιν· οὐκ ἀίεις ὅτι δή μοι ἐπιλλίζουσιν Ἀχαιοί (ς 11); τί οὖν τὸ ἐπιλλίζειν; τὸ διανεύειν—ἑλκέμεναι δὲ κέλονται—, ἀπὸ τοῦ
15τοὺς διανεύοντας συστρέφειν τοὺς ὀφθαλμούς· ἰλλάδες (Ν 572) γὰρ οἱ συνεστραμμένοι ἱμάντες, ὡς ἀλλαχοῦ ἔφη· ἐν δὲ στρόφος ἦεν ἀορτήρ (ν 438). τὸν μὲν ἄκουρον ἐόντα βάλ’ ἀργυρότοξος
Ἀπόλλων (η 64). τίς οὖν ὁ ἄκουρος; μίαν οἴην παῖδα λιπόντα.299

300

ὡσαύτως καὶ τὸ κύμβαχος ἐξηγεῖται ἐπάγων ἐπὶ βρεχμόν τε καὶ ὤμους δηθὰ μάλ’ εἱστήκει (Ε 586). γυῖα δ’ ἐξηγεῖται· πόδας καὶ χεῖρας ὕπερθεν (Ε 122)· καὶ ἀμφιγυήεις οὖν ὁ περὶ τὰ γυῖα βεβλαμμένος, ὃν καὶ κυλλοποδίονα εἶπε. καὶ τὸ γυιώσω μὲν
5σφῶιν ὑφ’ ἅρμασιν ὠκέας ἵππους (Θ 402), ἤτοι σκελεαγεῖς ποιήσω· ἐπάγει γὰρ κατὰ δ’ ἅρματα ἄξω. φιλοτιμεῖται καὶ τὸ λυκό‐ φως ἐξηγήσασθαι· ἦμος δ’ οὔτ’ ἄρ πω ἠώς, ἔτι δ’ ἀμφιλύκη νύξ (Η 433)· οὐ γὰρ εἰ μηδέπω ἠώς, ἔτι ἦν νύξ, ἀλλ’ ἡ ἀμφιλύκη ἦν,
ὁ βαθὺς ὄρθρος. ἠῶ δὲ λέγει νῦν τὸν ὄρθρον καὶ τὸ πρὸ ἀνατολῆς300

301

ἡλίου πεφωτισμένον διάστημα· ὅτι γὰρ καὶ τοῦτο τὸ διάστημα λέγει ἠῶ, δηλοῖ ἐπὶ τῆς νεὼς τοῦ Τηλεμάχου. εἰπών· παννυχίη μὲν ἄρ’ ἥγε καὶ ἠῶ πεῖρε κέλευθον (β 434), εἶτα εἰπὼν ἠέλιος δ’ ἀνό‐ ρουσε (γ 1). καὶ ἡμεῖς δὲ τὸ πρὸ ἡλίου ἐξ ἑωθινοῦ φαμεν καὶ ἕωθεν,
5ὃ ὁ ποιητὴς ἠῶθεν δ’ ἀγορήνδε (α 372) φησίν. ἕως οὖν καὶ ἠώς τὸ πρὸ ἀνατολῆς ἡλίου· τὸ δὲ πρὸ τῆς ἕω λυκόφως καὶ νὺξ ἀμφι‐ λύκη. λέγει μέντοι καὶ τὸ ἀπὸ ἀνατολῆς ἡλίου ἄχρι μεσημβρίας διά‐ στημα ἠῶ· ἔσσεται ἢ ἠὼς ἢ δείλη ἢ μέσον ἦμαρ (Φ 111) καὶ ὄφρα μὲν ἠὼς ἦν καὶ ἀέξετο ἱερὸν ἦμαρ (Θ 66) καὶ εὗδον
10παννύχιοι καὶ ἐπ’ ἠῶ καὶ μέσον ἦμαρ (η 288). λέγει ἠῶ καὶ ὅλην τὴν ἡμέραν· ἥδε δὴ ἠὼς εἶσι δυσώνυμος (τ 571), ἥδε δέ μοι νῦν ἠὼς ἑνδεκάτη (Φ 155), περὶ οὗ φησιν ἕνδεκα δ’ ἤματα θυμὸν ἐτέρπετο οἷσι φίλοισιν (ib. 45). Ἠὼς δὲ καὶ ἡ θεός· ὣς μὲν ὅτ’ Ὠρίων’ ἕλετο ῥοδοδάκτυλος Ἠώς (ε 121). πάλιν ἑαυτὸν
15ἐξηγεῖται παρακειμένως δι’ ὧν φησιν Ἴρῳ δὲ κακῶς ὠρίνετο θυ‐
μός (ς 75). τί οὖν τὸ κακῶς ὀρίνεσθαι τὸν θυμόν; ἐπάγει δειδιότα.301

302

τί οὖν παρακολούθημα δέους; σάρκες δὲ περιτρομέοντο μέλεσ‐ σιν· ὁ δὲ δειλὸς κακός, ἀφ’ οὗ τὸ κακῶς. πάλιν τὸ δεδιέναι, ὃ πά‐ θος ἐν τῇ ψυχῇ γίνεται, καὶ τὸ τρέμειν, ὃ ἐν τῷ σώματι, ἐπιτέμνων ἔφη· εἰ δὴ τοῦτόν γε τρομέεις καὶ δείδιας αἰνῶς (ib. 80).
5ἐπιμένων δὲ τῇ ψυχρᾷ φύσει τοῦ φόβου, κρυόεντα καλεῖ τὸν φόβον· φόβου κρυόεντος ἑταίρη (Ι 2), καὶ ἐν ἄλλοις· ψυχρὸν δέος εἷλε καὶ ῥίγησε δ’ ὁ γέρων (Γ 259), ἐφοβήθη. εἰ δ’ ὁ δῆλον ὡς τὸ θάρσος θάλπει· εἰκότως ἄρα θαλπωρὴν (Κ 223) λέγει τὸ θάρσος. ἐκ δὴ τούτων παρακειμένας ἐχόντων τὰς ἐξηγήσεις δεῖ
10παρατηρεῖσθαι καὶ τὰ ἐν διαφόροις ἐπὶ τῆς αὐτῆς διανοίας παραλαμ‐ βανόμενα εἰς ἐξήγησιν τῶν ἀσαφεστέρων.
12nιγʹ. ιδʹ.
13(ιγʹ transiit in schol. *B f. 65b ad τηλυγέτω Ε 153 et L f. 184b ad Ι 143).
15 Ὅτι μὲν ὁ τηλύγετος δηλοῖ παρ’ αὐτῷ καὶ τὸν μόνον γενόμε‐ νον παρίστησι τὰ ὑφ’ Ἑλένης λεγόμενα περὶ Ἑρμιόνης· παῖδά τε τη‐
λυγέτην καὶ ὁμηλικίην ἐρατεινήν (Γ 175) **** σημαίνει δὲ καὶ302

303

τὸν τηλοῦ τῆς ἡλικίας τῷ πατρὶ γεγονότα, ὡς ἐπὶ δυοῖν γηράσκοντι τῷ πατρὶ γενομένων ἔφη ἄμφω τηλυγέτω· ὁ δ’ ἐτείρετο γήραϊ λυγρ, υἱὸν δ’ οὐ τέκετ’ ἄλλον (Ε 153. 54). ἐπὶ τοίνυν τοῦ Ἰδομενέως ὅταν λέγῃ ἀλλ’ οὐκ Ἰδομενῆα φόβος λάβε τηλύγετον
5ὥς (Ν 470), ἐνδέχεται μὲν ἀκοῦσαι ἀπὸ τῶν μονογενῶν παίδων κατὰ μεταφορὰν τὸν μεμονωμένον, ἐνδέχεται δὲ καὶ ὡς τηλοῦ γενεᾶς ὄντα, ἤτοι πρεσβύτην· ἔφη γὰρ περὶ αὐτοῦ· ἔνθα, μεσαιπόλιός περ ἐών, Δαναοῖσι κελεύσας Ἰδομενεὺς Τρώεσσι μετάλμενος ἐν φό‐ βον ὦρσε (ib. 361. 62). παρέχει δὲ ὁ ποιητὴς τὴν ἀμφίβολον ἐκ‐
10δοχὴν αὐτὸν ποιήσας λέγοντα τὸν Ἰδομενέα ἐπιόντος Αἰνείου· δεῦτε φίλοι καί μ’ οἴῳ ἀμύνατε, δείδια δ’ αἰνῶς (ib. 481)· ἐκ γὰρ τοῦ οἴῳ ἀμύνατε τηλύγετον ἔστιν ἐκδέξασθαι τὸν μόνον. ὅταν δὲ ὁ αὐτὸς πάλιν λέγῃ καὶ δ’ ἔχει ἥβης ἄνθος, ὅ τε κράτος ἐστὶ μέ‐ γιστον· εἰ γὰρ ὁμηλικίη γενοίμεθα τῷδ’ ἐνὶ θυμ, αἶψά κεν
15ἠὲ φέροιτο μέγα κράτος ἠὲ φεροίμην (ib. 484—86), ἀμφίβολον γίνεται μὴ τὸ μὲν τηλύγετόν γε ἔοικεν ἐπὶ τοῦ μὴ ὁμήλικος ἀλλὰ
πρεσβυτέρου καὶ τῆς τηλοτέρας γενεᾶς ὄντος, ὡς ἔφη ποτὲ ἐπὶ τοῦ μὴ303

304

ὁμήλικος οὗτος δὲ προτέρης γενεῆς προτέρων τ’ ἀνθρώπων (Ψ 790). Ἀλλ’ Ἰδομενεὺς μὲν μεσαιπόλιος καὶ διὰ τοῦτο τῆς προτέρης

304col1

(4)

γενεῆς, Νέστωρ δὲ γέρων τρίτης,
5ἀφ’ οὗ δύο μὲν γὰρ γενεαὶ ἐφθά‐ ρησαν τῶν πρὸ αὐτοῦ, ἥ τε τῶν πατρῴων, ὑφ’ ὧν γεννηθεὶς ἀν‐ ετράφη, καὶ ἡ τῶν ἀδελφῶν—ἐλ‐ θὼν γὰρ ἐκάκωσε βίη Ἡρα‐
10κληείη· τῶν οἶος λιπόμην (Λ 689. 92)—, τρίτης δὲ ἄρχει τῆς τῶν παίδων γενεᾶς, οἳ σὺν αὐτῷ ἐστρατεύοντο. καὶ γὰρ ὁ ληγούσης ἡμέρας ἐπιδημήσας καὶ τῆς τρίτης
15ἕωθεν ἐξιὼν τῇ τρίτῃ ἀποδημεῖν
λέγεται, καίτοι μίαν τὴν μέσην ὅληνColumn end

305col1

τελέσας. εἰ δὲ γενεὰ λέγεται ἡ τοῦ τίκτειν καὶ γεννᾶν τελείωσις, ἥτις τὴν τριακονταετῆ περίοδον ἔχει, ὁ τὰ ἑξήκοντα ἔτη πληρώσας δύο ἂν
5εἴη γενεὰς βιώσας, ἀπὸ δ’ ἑξήκοντα ἐν τῇ τρίτῃ ἂν καταλέγοιτο. ὥστε δύο γενεαὶ ἀνθρώπων ἐφθάρησαν. οὐχ ὅτι καὶ ἀνθρώπους φησὶν ἀπο‐ θανεῖν, ἀλλὰ δύο περιοδικὰς γενεὰς
10τὰς καλουμένας ἀνθρωπίνας, ὡς εἰ ἔλεγε δύο τριακονταετίας, αἳ καλοῦν‐ ται γενεαὶ ἀνθρώπειοι. οὕτω δ’ ἂν ζώντων τινῶν τῶν σὺν αὐτῷ γεν‐ νηθέντων ὁμοίως αἱ γενεαὶ ἂν εἶεν
15ἐφθαρμέναι, αὐτὸς δ’ ἄρχοι τῶν ἐν τῇ τρίτῃ γενεᾷ γενομένων, οἳ ἦγον τὴν στρατεύσιμον ἡλικίαν. ταῦτα τοίνυν καὶ τὰ τούτοις ὅμοια, ὡς τὸ ἀμφίβολον ἔχοντα,
20ἐνδοιάζοντα δεῖ ἐξηγεῖσθαι.Column end

304col2

(4)

Lp f. 57b ad Α 250 (id. Vict.
5f. 15b: δύο μὲν γενεάς, ἥ τε τῶν πατέ‐ ρων, ὑφ’ ὧν γεννηθεὶς ἀνετράφη, καὶ ἡ τῶν ἀδελφῶν—ἐλθὼν γὰρ ἐκάκωσε βίη Ἡρακληείη· τῶν
10οἶος λιπόμην—, ταύτης δὲ ἄρχει τῆς τῶν παίδων ἑαυτοῦ γενεᾶς, οἳ σὺν αὐτῷ ἐστρατεύσαντο. καὶ γὰρ ὁ ληγούσης. ἡμέρας ἀποδημήσας καὶ τῇ τρίτῃ ἐξ ἑωθινοῦ ἐξιὼν διὰ τρί‐
15της ἀποδημεῖν λέγεται, καίτοι μίαν
μόνην τὴν μέσην τελέσας. ἄλλως304

305col2

τε ἡ γενεὰ λʹ ἔτη ἔχει·
4δύο οὖν γενεὰς πληρώσας εἰς τρίτην
5κατελέγετο, ὥστε δύο γενεαὶ ἀνθρώ‐ πων ἐφθάρησαν, οὐχ ὅτι δὴ ἀνθρώ‐ πους φησὶν ἀποθανεῖν, ἀλλὰ δύο πε‐ ριοδικὰς γενεάς, τουτέστι τὰς καλου‐ μένας δύο γενεὰς ἀνθρωπείας, ὡς
10εἰ ἔλεγε δύο τριακονταετίας. οὕτω δὲ ζώντων τινῶν τῶν σὺν αὐτῷ ἀνθρώπων, ὁμῶς αἱ γενεαὶ ἂν εἶεν ἐφθαρμέναι, αὐτὸς δὲ ναύαρχος τῶν ἐν τῇ τρίτῃ γενεᾷ γενομένων, οἳ
15ἦγον τὴν στρατεύσιμον ἡλικίαν.Column end

305

(21n)

ιεʹ.
22(Transiit in schol. *B f. 3b ad χολωσέμεν Α 78.*) Πρῶτος δοκεῖ Πλάτων (Phil. p. 47 E) λύπας ἡδοναῖς μιγνυμένας
δεικνύναι ἐπ’ ὀργαῖς καὶ πένθεσιν, Ὁμήρου πρότερον τουτὶ συνεωρα‐305

306

κότος καὶ τὸν Πλάτωνα διδάξαντος. ὀργὴν μὲν γὰρ οὐδέποτε Ὅμηρος εἴρηκε, χόλον δὲ αὐτὴν προσαγορεύει οἰκειοτέρως, ἀπὸ τῆς χολῆς, ἥτις ἐν τῷ πάθει κρατεῖ, ἄχος δὲ μεμίχθαι καὶ ἡδονὴν τῷ χόλῳ φησίν, ἄχος μὲν ὅταν λέγῃ·
5
Πηλείωνι δ’ ἄχος γένετ’, ἐν δέ οἱ ἦτορ στήθεσσι λασίοισι διάνδιχα μερμήριξεν (Α 188. 89)· ἄχους οὖν παρουσίαν ὁ χόλος ὑφίσταται, ὃν καὶ θυμὸν κέκληκεν· ἠὲ χόλον παύσειεν ἐρητύσειέ τε θυμόν (Α 192)· θυμὸν γὰρ νῦν τὸν χόλον ἔφη, οὐχ ὡς ἀλλαχοῦ τὴν ψυχήν. ὅτι δὲ οὐ γεννᾷ μόνον ὀργὴν
10ἡ λύπη, ἀλλὰ καὶ συμπαραμένει, δηλοῖ ἐπὶ τοῦ Ἀχιλλέως μηνίοντος λέγων κούρης χωόμενος (Β 689) καὶ ἐπάγων· τῆς ὅγε κεῖτ’ ἀχέων (Β 694). ὅτι δ’ ἡδονῇ συμμιγὴς ἡ ὀργὴ καὶ ὅτι ἔφεσίς ἐστι καὶ μέτοχος ἐπιθυμίας, ἐξηγεῖται λέγων· χόλος ὅς τ’ ἐφέηκε πολύ‐ φρονά περ χαλεπῆναι (Σ 108), ἤτοι ἐν ἐφέσει καὶ ἐπιθυμίᾳ τοῦ
15χαλεπαίνειν ἐποίησε. πῶς οὖν ἡδονῆς μέτοχος; ὅς τε πολὺ γλυκίων μέλιτος καταλειβομένοιο ἀνδρῶν ἐν στήθεσσιν ἀέξεται ἠύτε καπνός (Σ 109. 110)· καρδίας γὰρ ἔπαρσιν εἶναι καὶ ὁρμὴν ἐγειρομένην τὴν ὀργήν, ὅπερ αὐ‐ τὸς ἐν ἄλλοις ἔφη· ἀλλά μοι οἰδάνεται κραδίη χόλῳ (Ι 646), καὶ
20ἐπὶ τοῦ Μελεάγρου· ἀλλ’ ὅτε δὴ Μελέαγρον ἔδυ χόλος, ὅς τε καὶ ἄλλων οἰδάνει ἐν στήθεσσι νόον (Ι 553. 54). οὐ μόνον δὲ αὐτὴν ἔπαρσιν καὶ ἔφεσιν ἀποδεδώκασιν ἀλλὰ καὶ ζέσιν.
διὸ καπνῷ τε ἀπεικάζει τὴν ἔπαρσιν καὶ τοῦ ὀργισθέντος πυρὶ τοὺς306

307

ὀφθαλμοὺς ἐοικέναι φησίν (Α 104). [καὶ μὴν ἡ λύπη μελαίνει τοὺς ὀφθαλμούς, μελαίνει δὲ καὶ ὁ καπνός· ῥωγαλέα ῥυπόωντα κακῷ μεμορυγμένα καπνῷ (ν 435). τὸ οὖν ἄχος τῆς ὀργῆς αἴτιον ὄν, καπνίζον τὴν ὀργήν, μελαίνει τὰς
5φρένας·
μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι πίμπλαντο (Α 103). τὸ δ’ ἄχος καὶ τὸ ἄχνυσθαι ὅτι μελαίνει, φησὶν ἀχθομένην ὀδύνῃσι, μελαίνετο δὲ χρόα καλόν (Ε 354).
10τὸ δ’ ἄχθεσθαι τοῦ ἄχνυσθαι πλεονασμῷ δηκτικῆς ἀγανακτήσεως διαφέ‐ ρει, λύπη δ’ ἑκάτερον.] ἐπιμένων δὲ τῇ ἐξάψει τῇ ἐπὶ τῶν ὀργιζομέ‐ νων ἔφη· κεῖνος δ’ οὐκ ἐθέλει σβέσσαι χόλον (Ι 677). κατηγορεῖ δὲ τοῦ πάθους καὶ ἀγριότητα·
15
αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς ἄγριον ἐν στήθεσσι θέτο μεγαλήτορα θυμόν (Ι 628), καὶ πάλιν· χόλος δέ μιν ἄγριος ᾕρει (Δ 23), πρὸς ὃν καὶ ὁ παραι‐ νῶν ἔφη ὡς ἐπὶ ἀγρίου θηρίου· ἀλλ’ Ἀχιλε, δάμασον θυμὸν μέγαν (Ι 496).
20καὶ πάλιν ἐνδεικνύμενος τὴν θηριωδίαν φησίν· εἰ δὲ σύ γ’ εἰσελθοῦσα πύλας καὶ τείχεα μακρὰ ὠμὸν βεβρώθοις Πρίαμον Πριάμοιό τε παῖδας
ἄλλους τε Τρῶας, τότε κεν χόλον ἐξακέσαιο (Δ 34 sqq.).307

308

καὶ ὅτι τῶν ἐν κινήσει ἀλλ’ οὐκ ἐν σχέσει ἐστὶν ὁ χόλος, καθάπερ καὶ τὴν ὀργὴν τῶν ἐν κινήσει φασὶν εἶναι οἱ φιλόσοφοι, δηλοῖ τὰ τοιαῦτα· Ἀτρείωνα δ’ ἔπειτα χόλος λάβεν, αἶψα δ’ ἀναστὰς ἠπείλησε μῦθον (Α 387),
5καὶ πάλιν· Πηλείδης δ’ ἐξαῦτις ἀταρτηροῖς ἐπέεσσιν Ἀτρείδην προσέειπε καὶ οὔπω λῆγε χόλοιο (Α 223. 24), ὡς ἂν δυναμένου καὶ παύσασθαι. ὅταν δ’ ἐν σχέσει γένηται καὶ ἡσυχάζῃ, κότον καλεῖ. διό φησιν·
10 εἴπερ γάρ τε χόλον γε καὶ αὐτῆμαρ καταπέψ, ἀλλά τε καὶ μετόπισθεν ἔχει κότον, ὄφρα τελέσσῃ
(Α 81. 82), ὡς ἐγχωροῦν ἐᾶσαι μὲν τὸν χόλον, περιποιεῖν δὲ τὸν κότον, μηνίειν δὲ εἰκότως, ἀφ’ οὗ κινηθέντος πάλιν χόλος. ταὐτὸν δὲ καὶ ὁ θυμός,
15ὅταν μὴ τὴν ψυχὴν σημαίνῃ, δηλοῖ τῷ χόλῳ· ἀλλ’ ὁ μὲν θυμὸς ἀπὸ τοῦ θύειν, ὁ δὲ χόλος ἀπὸ τοῦ χολᾶν προσηγόρευται. εἰπὼν γοῦν· μήτι χολωσάμενος ῥέξῃ κακὸν υἷας Ἀχαιῶν ἐπάγει· θυμὸς δὲ μέγας ἐστὶ διοτρεφέων βασιλήων (Β 195. 96),
20καὶ πάλιν· ἠὲ χόλον παύσειεν ἐρητύσειέ τε θυμόν (Α 192), καὶ πάλιν· καὶ μάλα περ θυμῷ κεχολωμένον (Α 217), εἰ μή τις
ἐνταῦθα θυμὸν τὴν ψυχὴν ἀκούοι [ὡς τὸ ἄγριον ἐν στήθεσσι θέτο308

309

μεγαλήτορα θυμόν (Ι 629). τὸ δ’ ἄληκτόν τε κακόν τε θυμὸν ἐνὶ στήθεσσι θεοὶ θέσαν οὐρανίωνες οὕνεκα κούρης (Ι 636 sqq.) ἐπὶ τοῦ χόλου λέγεται καὶ ἀντὶ τῆς ὀργῆς παραλαμβάνει]. ὅτι δὲ παρὰ τὸ θύειν καὶ ἐγείρεσθαι καὶ ἡ ψυχὴ καὶ ἡ ὀργὴ θυμός, δηλοῖ λέγων·
5Τρωσὶ θυμὸν ἐγεῖραι (Ε 510). θυμὸς δὲ καὶ χόλος προσλαβὼν τὴν ἐπὶ τὸ δρᾶσαι κακὸν ἀγανάκτησιν χώεσθαι λέγεται, καὶ ὁ ἐν τῷ τοιούτῳ πάθει χωόμενος κῆρ (Α 44)· αὐτίκα γοῦν τὸν λοιμὸν ἐπάγει, καὶ δράσαντος ἐρωτῶσιν· ὅς κ’ εἴπῃ ὅ τι τόσσον ἐχώσατο Φοῖβος Ἀπόλλων (Α 64)·
10διὸ καὶ ἐπὶ τοῦ δρᾶσαί τι πονηρὸν δυναμένου δι’ ὀργὴν βασιλέως εἴρηται· κρείσσων γὰρ βασιλεύς, ὅτε χώσεται ἀνδρὶ χέρηι (Α 80). οὕτως εἴρηκε καὶ τὸ σὺ δ’ ἔνδοθι θυμὸν ἀμύξεις χωόμενος (Α 243), δηλῶν τὸ δραστικὸν δι’ ἀγανάκτησιν περιέχειν τὸ χώεσθαι.
15καὶ τοίνυν τὸ χωόμενος δ’ ὁ γέρων πάλιν ᾤχετο (Α 380) ἀκουσό‐ μεθα οὐχ ἁπλῶς ὀργιζόμενος, ἀλλὰ μετ’ ἀγανακτήσεως ἀμυντικῆς, διὸ καταρᾶται, καὶ οὕτως ἀμυνόμενος. καὶ χωόμενος δὲ κατὰ θυμὸν ἐυζώνοιο γυναικὸς (Α 429) Ἀχιλλεὺς τῇ ὀργῇ δηλοῦσθαι ποιεῖ τὴν τιμωρητικὴν δι’ ἀγανάκτησιν ἄμυναν· ἐπεξέρχεται οὖν διὰ τῆς μητρὸς
20τοῖς Ἕλλησι καὶ οὐχ ἁπλῶς ὀργίζεται. ὥσπερ γὰρ τὸ ἄχθεται πρὸς τὸ ἄχνυται ἔχει περιττεύουσαν ἀγανάκτησιν, οὕτω τὸ χώεσθαι πρὸς τὸ χολοῦσθαι· μή οἱ γοῦνα λαβόντι χολώσαιτο φρένα κούρη (ζ 147), ἀντὶ τοῦ ὀργισθείη,
25 γαῖα δ’ ὑπεστονάχιζε Διὶ ὡς τερπικεραύνῳ χωομένῳ, καὶ ἐπάγει τὰ ἐκ τοῦ χώεσθαι· ὅτε τ’ ἀμφὶ Τυφωέι γαῖαν ἱμάσσῃ (Β 781. 82).
ἐν κινήσει μὲν οὖν χόλος καὶ θυμός. καὶ ταὐτὸν δὲ τῷ χώεσθαι309

310

τὸ σκύζεσθαι. εἰπὼν γοῦν σέθεν δ’ ἐγὼ οὐκ ἀλεγίζω χωομέ‐ νης (Θ 477) ἐπάγει· οὔ σευ ἔγωγε σκυζομένης ἀλέγω (Θ 482), ἐπὶ δὲ τοῦ Ἀχιλλέως χωόμενος κατὰ θυμόν (Α 429) εἰπὼν ποιεῖ λέγοντα·
5 οἵ μοι σκυζομένῳ περ Ἀχαιῶν φίλτατοί ἐστον (Ι 198). ἐν δὲ σχέσει μῆνις, μένος καὶ κότος· καὶ μῆνις μὲν καὶ μένος ὀργὴ ἐναπόθετος καὶ ἔμμονος· πάλιν δὲ μῆνις, προσειληφυῖα τὸ ἐπι‐ τηρητικὸν μετ’ ἀγανακτήσεως καὶ κακοποιίας, κότος γίνεται, ὡς τὴν μὲν μῆνιν ἐκ τοῦ χόλου ἐναποκεῖσθαι, τὸν δὲ κότον ἐκ τοῦ χώεσθαι.
10ὅτι δὲ παρὰ τὸ μένειν ἡ μῆνις· αὐτὰρ ὁ μήνιε νηυσὶ παρήμενος ὠκυπόροισι (Α 488) καὶ ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν νηυσὶ παρήμενος ὠκυπόροισι μήνι’ Ἀχαιοῖσι (Α 422. 23), καὶ ὅτι διὰ τὸ μένειν καὶ κεῖσθαι ἡσυχάζοντα καὶ σιγῶντα, φησὶ κεῖτ
15ἀπομηνίσας (Ε 772), παρὰ τὸ κεῖσθαι τὸν μηνίοντα· καὶ ὁ πᾶς χρό‐ νος μηνιθμός· πάνθ’ ὑπὸ μηνιθμόν (Π 202). ὅτι δὲ μένος καὶ μῆνις ταὐτόν· Ἀτρείδη, σὺ δὲ παῦε τεὸν μένος (Α 282). τίς οὖν ἡ μῆνις; χόλος, φησὶ, μὴ ἀφεθείς· ἐπάγει γοῦν·
αὐτὰρ ἔγωγε
20 λίσσομ’ Ἀχιλλῆι μεθέμεν χόλον (Α 282. 83)· καὶ πάλιν ἀντὶ τοῦ φάναι μὴ μήνιε ἔφη· ἔα δὲ χόλον θυμαλγέα (Ι 260), καὶ παυσαμένῳ μήνιδός φησι μεταλλήξαντι χόλοιο (Ι 157).
καὶ ὁ μεθεὶς τὸν χόλον καὶ ἀμήνιτος μεθήμων· ἀλλὰ μάλ’ οὐκ Ἀχιλῆι310

311

χόλος φρεσίν, ἀλλὰ μεθήμων (Β 241)· καὶ ὁ ἄγαν τηρῶν καὶ ἀναφαιρέτως τὸν χόλον αἰὲν ἐπιζαφελῶς χαλεπαίνει (Ι 514)· ζαφελὲς γὰρ τὸ ἀναφαίρετον, καὶ ζαφελὴς οὖν χόλος ἡ μῆνις, ὅτε κέν τιν’ ἐπιζαφελὴς χόλος ἵκοι (Ι 521)· περὶ γὰρ τῶν μηνιόν‐
5των ὁ λόγος. [καὶ τὸ μένος δὲ παρὰ τὸ μένειν, μένειν δὲ ἀκίνητον καὶ ἄτρομον καὶ μὴ φεύγειν· ἐν γάρ τοι στήθεσσι μένος πατρώιον ἧκα ἄτρομον (Ε 125). ὅτι γὰρ παρὰ τὸ μένειν· ἔτι μοι μένος ἔμπεδόν ἐστι (Ε 254). καὶ μένος οὖν χειρῶν τὸ ἔμμονον ἔργον πρὸς τὸ δράξασθαι· οἱ δὲ μένος χειρῶν ἰθὺς φέρον (Ε 506)]. ὅτι
10δὲ τὸ μένος σθένος· πάντως οἷον ἐμόν γε μένος καὶ χεῖρες ἄαπτοι (Θ 450) εἰπόντος Διός, εὖ νυ, φησὶ, καὶ ἡμεῖς ἴδμεν ὅ τοι σθένος οὐκ ἐπιεικτόν (Θ 463). ὡς οὖν τὸ σθένος μένος, οὕτω καὶ χόλος μένων μένος καὶ μῆνις. εἰπὼν γοῦν χαλεπὴ δὲ θεοῦ ἔπι μῆνις (Ε 178 confus. c. γ 135) ἐπάγει·
15 οὐ γάρ τ’ αἶψα θεῶν τρέπεται νόος αἰὲν ἐόντων (γ 147). ἔτι δὲ μῆνις ἐπιτηροῦσα καιρὸν τιμωρίας κότον ποιεῖ· ἀλλά γε καὶ μετόπισθεν ἔχει κότον, ὄφρα τελέσσῃ (Α 82), τὸ γὰρ ὄφρα τελέσσῃ· ἕως ἂν κατεργάσηται καὶ λυπήσῃ τὸν λυπή‐ σαντα. ὅτι δὲ παρὰ τὸ ἐγκεῖσθαι κότος εἴρηται, ἐξηγεῖται· ὅ τοι κό‐
20τον ἔνθετο θυμῷ (λ 101), καὶ ὅτι ἐπιτηρητικὸν ὁ κότος εἰς τὸ δρᾶσαί τι πονηρόν· Ζεὺς δέ σφι Κρονίδης ὑψίζυγος αἰθέρι ναίων
αὐτὸς ἐπισσείῃσιν ἐρεμνὴν αἰγίδα πᾶσιν311

312

τῆσδ’ ἀπάτης κοτέων, τὰ μὲν ἔσσεται οὐκ ἀτέλεστα
(Δ 166 sqq.), ὅμοιον τῷ ἔχει κότον ὄφρα τελέσσῃ (Α 82). καὶ πάλιν ὀλλῦσαι Τρῶας τοῖσιν κότον αἰνὸν ἔθεσθε (Θ 449)· ἔθεσθε δὲ ἐν τῷ
5θυμῷ ἀκουστέον, τὸ γὰρ αὐτό ἐστι τῷ κότον ἔνθετο (λ 101). καὶ εἰπὼν ὅτι τῷ Ἀγαμέμνονι καὶ ἐκπάγλως κοτέοντο νεμέσσηθέν τ’ ἐνὶ θυμῷ (Β 223) προσάγει τὰ ἐκ τοῦ κότου·
νῦν δή σε, ἄναξ, ἐθέλουσιν Ἀχαιοὶ πᾶσιν ἐλέγχιστον θέμεναι (Β 284. 85).
10[καὶ ὅτι μὲν ἡ μῆνις μέγαν χόλον δηλοῖ· πὰρ Διὸς αἰγιόχοιο χόλος καὶ μῆνις ἐτύχθη (Ο 122)· ὅτι δὲ μῆνις ἀγανάκτησιν ἀμυντικὴν περιέχουσά ἐστιν ὁ κότος, παρίστησι διὰ τούτων· εἰ μή τις θεός ἐστι κοτεσσάμενος Τρώεσσιν
15 ἱρῶν μηνίσας· χαλεπὴ δὲ θεοῦ ἔπι μῆνις (Ε 177. 78)· μηνίσας οὖν ὁ θεὸς εἰς κότον μεθίσταται.] εἴρηται τοίνυν, ὅτι ἡ μὲν κατὰ κίνησιν πρόσκαιρος ὀργὴ χόλος καὶ θυμός, ἡ δὲ μετ’ ἀγανακτήσεως δραστικῆς ἐνέργεια χώεσθαι λέγεται καὶ σκύζεσθαι, ὁ δ’ ἀπόθετος χόλος μένος καὶ μῆνις, αὕτη δὲ τὸ ἀμύνεσθαι
20ἐπιτηροῦσα κότος, καὶ ὅπως ὁρμὴ ἐπηρτημένη μετὰ λύπης καὶ ὀρέξεως
ἡ ὀργή, καὶ ὅπως κατὰ αὔξησιν τοῦ θυμοῦ γίνεται.312

313

(1n)

ιϛʹ.
2Editum B 1:
3nιζʹ.

313col1

(4)

Vatic.
5 Παρατηρεῖν δεῖ, ὡς, ὅταν ἐκ προσώπου τινὸς ἐπάγειν λόγους μέλλῃ τινὰς ὁ ποιητής, προλέγει προσημαίνων, οἷος ἔσται ὁ λόγος ἢ μεθ’ οἵας διαθέσεως λεγόμενος. οὕ‐
10τω γὰρ ὅρον λαβόντες παρὰ τοῦ ποιητοῦ ἐπὶ τὰ αὐτὰ οἷς αὐτὸς παρήγγειλε τῶν λεγομένων ἀκουσό‐ μεθα, οἷον εἰπόντος τὸν δ’ ἄρ’ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη (Α 148),
15ὑβριστικοὺς προσεκτέον ἔσεσθαι τοὺς λόγους, οἷοι ἂν γένοιντο ὑπὸ τοῦ ὑποβλεπομένου· καὶ πάλιν προει‐ πόντος καί μιν νεικείων ἔπεα πτερόεντα προσηύδα (ς 9), θεω‐
20ρητέον, εἰ οἱ ἐπάγεσθαι μέλλοντες
λόγοι ὀνείδη παρέχουσιν. ὅταν δέ·Column end

314col1

ὅς σφιν εὖ φρονέων ἀγορή‐ σατο καὶ μετέειπε (Α 73), φρο‐ νίμους προσδεκτέον λόγους. φρονί‐ μου δέ ἐστι τὰς αἰτίας τῶν ἐνεστη‐
5κότων εἰπεῖν, καὶ μετὰ ταῦτα ἐπάγειν τὰ ποιητά. τὸ μὲν οὖν ἀγορήσατο δηλοῖ τὴν ἐξήγησιν καὶ φανέρωσιν τῶν ἐνεστηκότων, οἷον οὔτ’ ἄρ’ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται καὶ τὰ
10ἑξῆς (Α 93), τὸ δὲ μετέειπε τὸ μετάγειν τὸ ποιητέον, ἐπάγει γάρ· οὐδ’ ὅγε πρὶν λοιμοῖο βαρείας χεῖρας ἀφέξει καὶ τὰ ἑξῆς.
17καὶ ἐπὶ τοῦ Νέστορος· ὦ πόποι, ἦ μέγα πένθος Ἀχαιίδα γαῖαν ἱκάνει (Α 254), διήγησιν ἔχει τῶν
20ἐνεστώτων ἃ ἀγορήσατο, τὸ δὲ ἀλλὰ πείθεσθε καὶ ὔμμες (Α 274) ἃ δεῖ πράττειν λέγει. καὶ πά‐ λιν ὅταν εἴπῃ· καὶ τότε κουφό‐ τερον μετεφώνεε Φαιήκεσσι
25(θ 201), δεῖ ἡμᾶς τῶν μελλόντων λέγεσθαι λόγων ἀκούειν ὡς κούφων καὶ ἐπηρμένων, ὑψηλολογοῦντος διὰ τὴν νίκην τοῦ Ὀδυσσέως. τοιοῦτον γὰρ τὸ τούτων νῦν ἐφίκεσθε,
30νέοι, καὶ τὰ ἑξῆς· προθεωροῦντιColumn end

315col1

γὰρ ἔοικεν ὁ ποιητὴς ἑαυτὸν καὶ προδιατιθέντι τοὺς ἀκουσομένους περὶ τοῦ εἴδους τῶν λόγων. ἐκ τούτων δὲ πολλὰ ἔνεστι λύ‐
5ειν τῶν παρεωραμένων τοῖς γραμ‐ ματικοῖς. αὐτίκα τὸ ἐπὶ τοῦ Διός· αὐτίκ’ ἐπειρᾶτο Κρονίδης ἐρε‐ θιζέμεν Ἥρην, κερτομίοις ἐπέ‐ εσσι παραβλήδην ἀγορεύων
105. 6), μὴ νοήσαντές τινες ὅτι περὶ τοῦ μέλλοντος τρόπου τοῦ λόγου εἴρηκεν ἀλλοκότους ἐξηγήσεις πε‐
ποίηνται· φησὶ δὲ ὅτι παραβλητι‐Column end

316col1

κοῖς ἐχρῆτο λόγοις παραβάλλων καὶ ἀντεξετάζων τὴν Ἀφροδίτης Ἀλε‐ ξάνδρῳ ἐπικουρίαν πρὸς τὴν Ἥρας καὶ Ἀθηνᾶς τῷ Μενελάῳ γινομέ‐
5νην. τὸ οὖν παραβλήδην τὸ μετὰ τοῦ παραβάλλειν λέγει, ὃ εἰώθασι λέγειν συγκρίνειν. καὶ ὅτι τοῦθ’ οὕτως ἔχει, δηλοῖ ὁ τοῦ Διὸς λόγος συγκριτικὸς ὤν· δοιαὶ μὲν Μενε‐
10λάῳ ἀρηγόνες εἰσὶ θεάων, Ἥρη τ’ Ἀργείη καὶ ἀλαλκομε‐ νηὶς Ἀθήνη· ἀλλ’ ἤτοι ταὶ νόσφι καθήμεναι εἰσορόωσαι τέρπεσθον, τῷ δ’ αὖτε φιλο‐
15μειδὴς Ἀφροδίτη αἰεὶ παρμέμ‐ βλωκε καὶ αὐτοῦ κῆρας ἀμύ‐ νει (Δ 7 sqq.). καὶ οὐκ ἔστιν ἁπλῶς παραβολὴ καὶ ἀντεξέτασις, ἀλλ’ οὕ‐ τως ἐρεθιστικὴ καὶ κέρτομος, ὡς
20προεῖπεν· δύο μὲν Μενελάῳ, μία δ’ Ἀλεξάνδρῳ, καὶ ἡ μὲν Ἥρα ὡς
24Ἀργεία τῷ Μενελάῳ ἐπαρκεῖν ὀφεί‐
25λουσα, ἡ δὲ Ἀθηνᾶ ἀλαλκομενηίς, ἡ δὲ Ἀφροδίτη φιλομειδὴς καὶ οὐκ ἀπ’ Ἰλίου· καὶ ὅμως αἱ μὲν νόσφι τοῦ Μενελάου κάθησθε, ἡ δὲ ἀεὶ παρμέμβλωκε· καὶ αἱ μὲν θεωροὶ
30εἰς τέρψιν τῶν ἀγώνων, ἡ δὲ αὐτοῦ κῆρας ἀμύνει συμπαραμένουσα καὶ νῦν ἐξεσάωσας ὀιόμενον θανέεσθαι (Δ 12). ὀρθῶς ἄρα προεῖπεν ὅτι ἐρεθιστικὸς ὁ λόγος
35ἔσται καὶ χλευαστικός.
37 πάλιν ὅταν ἐπὶ τῆς Θέτιδος λέγῃ ὣς ἔχετ’ ἐμπεφυυῖα καὶ
εἴρετο δεύτερον αὖτις (Α 513)Column end

317col1

τὸ εἴρετο οὐ χρὴ ἀκούειν ἀντὶ τοῦ ἠρώτησεν ἁπλῶς, ἀλλ’ ἀντὶ τοῦ ἠρώτα τὸ ἀληθὲς μαθεῖν θέλουσα· ἐπάγει γὰρ νημερτὲς μὲν δή μοι
5ὑπόσχεο καὶ κατάνευσον ἢ ἀπόειπ’, ἐπεὶ οὔτοι ἔπι δέος, ὄφρ’ εὖ εἰδῶ.
9[καὶ ἐν ἄλλοις ἔφη· εἰρωτᾷς μ
10ἐλθόντα θεὰ θεόν, αὐτὰρ ἐγώ τοι νημερτέως τὸν μῦθον ἐνισπήσω (ε 97. 98)]. καὶ τὸ εἴρεαι τοίνυν ὁππόθεν εἰμέν (γ 80) οὕτως ἀκουσόμεθα· τἀλη‐
15θὲς ἀκοῦσαι βουλόμενος ἐξετάζεις· καὶ τὸ Ἑρμείαν ἐρέεινε Καλυψὼ δῖα θεάων (ε 85)· ἐπάγει γὰρ αὔδα ὅτι φρονέεις (ε 89) ** ἐνισπεῖν *****
23καὶ τὸ νημερτέως τὸν μῦθον ἐνισπήσω (ε 98) ἤτοι ἀναμαρτήτως
25τἀληθὲς ἐρῶ· κεῖται γὰρ ὡς εἰ ἔλεγεν ἐπαληθεύσομαί σοι ἀψευδῆ τὸν λό‐ γον. καὶ τὸ ἔννεπε οὖν ἀληθῆ λέγε,
30καὶ τὸ ἄειδε πάλιν ἀληθῆ ἐν ποιή‐ μασι λέγε· ἀοιδὴ γὰρ ἡ ποίησις. εἰπὼν οὖν ἀλλ’ ἄγε δὴ μετάβηθι καὶ
ἵππου κόσμον ἄεισον (θ 491),Column end

318col1

ἐπάγει· αἴ κεν δή μοι κατὰ μοῖ‐ ραν καταλέξῃς (θ 496), ὅπερ ἐν ἄλλοις· πάντα κατ’ αἶσαν ἔει‐ πες, ἀγακλεές (Ρ 716). τί οὖν
5τὸ κατ’ αἶσαν εἰπεῖν; οὐδ’ ἂν ἔγωγε ἄλλα πάρεξ εἴποιμι παρακλιδὸν οὐδ’ ἀπατήσω (δ 347) [καὶ ὅταν δὲ προείπῃ εἶθαρ δὲ προσηύδα (Μ 353), τὸ εὐθὺ
10καὶ ἀληθὲς καὶ φανερὸν ἀκουσόμεθα. πάλιν ἔφη ἔπος ἀντίον ηὔδα, τὸ ἄντικρυς καὶ διαρρήδην, ὃ ἐν ἄλλοις ἔφη ἀντικρὺ δ’ ἀπόφημι (Η 362)]· τοῦ γὰρ εὐθέως λόγου
15δύναμις τὸ μὴ πάρεξ εἰπεῖν μηδὲ παρεκκλῖναι. καὶ τὸ ἀντίον δὲ ηὔδα ἐξηγήσατο· τῶν οὐδέν τοι ἐγὼν κρύψω ἔπος (δ 350)· οἱ γὰρ ἰθὺ καὶ κατεναντίον ἰόντες οὐ
20κρύπτονται ὡς οἱ κλέπτοντες. ὅθεν ἐπὶ τοῦ οὐκ ἀπατῶντος [μ] κλέ‐ πτε νόῳ (Α 132). τί οὖν τὸ κλέπτε νόῳ; ὅς χ’ ἕτερον μὲν κεύθει ἐνὶ φρεσὶν ἄλλο δὲ βάζει
25313). πάλιν ὁ ποιητὴς, τοῦ Ἀγαμέμνο‐
νος μέλλοντος λέγειν πρὸς τὸνColumn end

319col1

Κάλχαντα μάντι κακῶν, οὐ πώ‐ ποτέ μοι τὸ κρήγυον εἶπας· αἰεί τοι τὰ κάκ’ ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσθαι, ἐσθλὸν δ’ οὔτε
5τί πω εἶπες ἔπος οὔτ’ ἐτέλεσ‐ σας (Α 106—8), καὶ διὰ τῆς ***** κακῶν μάντιν κακῶν πολλάκις ἀγο‐ ρεύοντος, προλέγων ὅτι τοιοῦτοι ἔσονται οἱ λόγοι φησίν· Κάλχαντα
10[μάντιν] πρώτιστα κακοσσόμε‐ νος προσέειπεν (Α 105), οὐ κα‐ κῶς ὑποβλεψάμενος· οὐ γὰρ οἷόν τε τὸ κακῶς συναλεῖψαι διὰ τὸ σύμφωνον, οὐδ’ ἔστιν ὅπου τὸ ὑπο‐
15βλέπεσθαι ὄσσεσθαι λέγει. ἀλλὰ ση‐ μαίνει τὸ κακοσσόμενος ἐν συν‐ θέτῳ ῥηθέν **** κακόμαντιν ἀπο‐ καλεῖ. ἐπεὶ γὰρ ὄσσα ἡ θεία φήμη, ἣν καὶ Διὸς ἄγγελον ἔφη—μετὰ
20δέ σφισιν ὄσσα δεδήει ὀτρύ‐ νους’ ἰέναι, Διὸς ἄγγελος
93)—, Διὸς δὲ ἄγγελοι καὶ οἱColumn end

320col1

μάντεις καὶ τῆς ὀπὸς τῶν θεῶν ἀκούουσιν, ἥτις ἐστὶν ὄσσα—ὣς γὰρ ὄπ’ ἄκουσα θεῶν (Η 53)—, ἀπὸ τῆς ὄσσης πεποίηται τὸ κα‐
5κοσσόμενος, ἤτοι ὡς κακόμαντιν αὐτὸν ὀνειδίζων, ὡς εἰ ἔλεγε· κα‐ κὸν ἄγγελον τῆς Διὸς ὄσσης ἀπο‐ καλῶν. οὐ γάρ ἐστιν ἁπλῶς κακο‐ λογῶν, ὅτι οὐδ’ ὄσσαν ἁπλῶς τὴν
10φωνὴν σημαίνει ἀλλὰ τὴν θείαν, ἀλλ’ ὡς ἐπὶ κακῷ χρώμενον τῇ θείᾳ φωνῇ λοιδορῶν. καὶ ἐν ἄλλοις· οὐ μὲν γάρ τοι ἐγὼ κακὸν ὀσσο‐ μένη τόδ’ ἱκάνω, ἀλλ’ ἀγαθὰ
15φρονέουσα (Ω 172), οὐ κακὸν κληδονιζομένη, καὶ ὀσσόμενος πατέρ’ ἐσθλὸν ἐνὶ φρεσίν (α 115), ἤτοι ἐν ἑαυτῷ κληδονιζόμενος καὶ εὐχόμενος θείας τυχεῖν φήμης
20περὶ τῆς ἐπανόδου τοῦ πατρός. καὶ
τὸ οὔποτέ μοι θάνατον προ‐Column end

321col1

τιόσσετο θυμός (ξ 219), ἀντὶ τοῦ προεμαντεύετο. καὶ ἔτι μᾶλλον ἀπὸ τῆς ὄσσης τὸ ὄσσεσθαι αὐτὸς ἐδή‐ λωσεν ἐπὶ τῶν μνηστήρων λέγων
5ἐς δ’ ἰδέτην πάντων κεφαλάς, ὄσσοντο δ’ ὄλεθρον (β 152), ὃ ἐπ’ ἄλλου ἐξηγήσατο εἰπών· Ξάν‐ θε, τί μοι θάνατον μαντεύεαι (Τ 420); τὴν δὲ ὄσσαν ὅτι θεία
10φωνὴ ἐξηγεῖται λέγων· ἢ ὄσσαν ἀκούσῃς ἐκ Διός (α 282). λέγει δὲ αὐτὴν καὶ κληδόνα· ἦλθον, εἴ τινά μοι κληδόνα πατρὸς ἐνί‐ σποις (δ 317). κληδών δὲ παρὰ
15τὸ κλέος διδόναι καὶ φέρειν· ἢ ὄσ‐ σαν ἀκούσῃς, ἥ τε κλέος μά‐ λιστα φέρει ἀνθρώποισι (α 282. 83), καὶ αὐτὸς ὁ Τηλέμαχος πα‐ τρὸς ἐμοῦ, φησὶ, κλέος εὐρὺ
20μετέρχομαι (γ 83), καὶ ᾤχετο πευσόμενος μετὰ σὸν κλέος (ν 415), καὶ ἡ μεγάλη καὶ ἔνδοξος φήμη μέγα κλέος· πεύθετο γὰρ Κύπρονδε μέγα κλέος (Λ 21).
27τὴν δὲ ὄσσαν, οὖσαν θείαν φωνήν, καὶ ὀμφὴν προσαγορεύει· θείη δέ μιν ἀμφέχυτ’ ὀμφή (Β 41) καὶ
30ἔνθα πανομφαίῳ Ζηνὶ ῥέζε‐Column end

322col1

σκον Ἀχαιοί (Θ 250), ἐπεὶ καὶ ἡ ὄσσα καὶ ἡ ὀμφὴ Διὸς ἄγγελοι. ἔστι δέ τις ἄλλη δήμου φήμη ἡ ὑπὸ ** ****** ος ἀγγελίας· εὐνήν τ
5αἰδομένη πόσιος δήμοιό τε φήμην (π 75) ********* ις.
8καὶ ἀγορὰ πολύφημος (β 150) ἐν ᾗ πολλὰ φατίζεται. ἤδη δὲ καὶ τὴν
10κληδόνα φήμην που εἴρηκε· φή‐ μην δ’ ἐξ οἴκοιο γυνὴ προέη‐ κεν ἀλετρίς (υ 105). ὥστε ὄσσα μὲν καὶ ὀμφή καὶ κληδών ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ, φήμη δὲ ἐπὶ τῆς θείας
15κληδόνος καὶ τῆς ἀνθρωπίνης δια‐ λαλήσεως· οἴεται γὰρ **** φωνὴν εἶναι Ὅμηρος, ἧς τοὺς μάντεις ἀκούειν—ὣς γὰρ ἐγὼν ὄπ’ ἄκουσα θεῶν (Η 53)—, ταύτην
20δὲ διαδίδοσθαι μηδενὸς προκατάρ‐ ξαντος ἀνθρώπου· ὄσσα δ’ ἄρ’ ἄγγελος ὦκα κατὰ πόλιν ᾤχε‐ το πάντη, μνηστήρων στυγε‐ ρὸν θάνατον καὶ κῆρ ἐννέ‐
25πουσα (ω 413. 14), παρὰ γὰρ τὴν ὄπα τὸ ἐννέπουσα. τὸ μὲν οὖν κακοσσόμενος σημαίνει τὸ εἰρημένον, τὸ δὲ κρή‐
γυον (Α 100) οὐκ οἰδ’ ὅπως τὸColumn end

323col1

ἀληθές δηλοῦν ἀποδεδώκασιν, αὐ‐ τοῦ ἀντιτιθέντος οὐ τῷ ψευδεῖ ἀλλὰ τῷ κακῷ τὸ κρήγυον· ἀντίκειται δὲ τῷ κακῷ οὐ τὸ ἀληθὲς ἀλλὰ τὸ
5ἀγαθόν· οὐπώποτέ μοι τὸ κρή‐ γυον ἔειπας, αἰεί τοι τὰ κάκ’ ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσθαι. ἔστι δὲ κρήγυον τὸ τῷ κέαρι ἡδὺ καὶ προσηνές, ὃ ταὐτὸν τῷ θυμῆρες.
10καὶ ἐν ἄλλῳ· οὐδέ τί πω παρὰ μοῖραν ἔπος νηκερδὲς ἔειπες (ξ 509), οὐ γὰρ παρὰ τὸ προσῆκον τὰ κακὰ ἠγόρευσας.
17 οἶμαι δὲ ὅμοιον εἶναι τὸ μάντι κακῶν (Α 106) τῷ αἰναρέτη (Π 31), ὃ σημαίνει τὸν κακωτικὴν ἀρε‐
20τὴν κεκτημένον. καὶ ὁ ὀλοόφρων βλαπτικὴν ἔχων φρόνησιν, καὶ οὐ‐ λόμενος δὲ ὁ ὀλοὸν ἔχων μένος, οὐλομένη τε μῆνις ἡ ἐξ ὀλοοῦ μένους γεννηθεῖσα· ὁ γὰρ ταύτην
25ἔχων ὀλοός· ἀλλ’ ὀλοῷ Ἀχιλῆι θεοὶ βούλεσθ’ ἐπαρήγειν (Ω 39). ταῦτα οὖν λέγει τοῖς ἀγαθόν τι κεκτημένοις μὴ ὠφελοῦσι δὲ δι’ αὐτοῦ τινας· ἥ τε γὰρ ἀρετὴ καὶ ἡ
30φρόνησις καὶ τὸ μένος καὶ ἡ μαν‐ τικὴ τῶν ἀγαθῶν, οἱ δὲ μὴ δι’ αὐ‐ τῶν ὠφελοῦντες εἰκότως διαβάλ‐
λονται ὡς ἐπὶ κακῷ κεκτημένοι τὸColumn end

324col1

ἀγαθόν. ἄλλα δὲ εἴωθε συντιθέναι εἰς διαβολήν τινων ὡς δυσωνύμων, ὡς τὸ Δύσπαρι (Γ 39) καὶ τὸ μῆτερ δύσμητερ (ψ 97) καὶ ἦ
5τάχα Ἶρος ἄιρος (ς 73)· ἔστι γὰρ ὁ κακόιρος, ὡς ἄμορφος γυνὴ καὶ Ἴλιον Κακοΐλιον οὐκ ὀνομα‐ στήν (τ 260)· διὰ γὰρ τοῦ οὐκ ὀνομαστήν τὸ δυσώνυμον ἐπεση‐
10μήνατο.Column end

313col2

(4)

*B f. 6a ad ἠμείβετ’ Α 121.
5 Παρατηρεῖν δεῖ, ὅτι, ὅταν ἐκ προσώπου τινὸς μετάγειν λόγους μέλλῃ τινὰς ὁ ποιητής, καὶ προλέγει προσημαίνων, οἷος ἔσται ὁ λόγος ἢ μεθ’ οἵας διαθέσεως λεγόμενος. οὕ‐
10τω γὰρ ὅρον λαβόντες παρὰ τοῦ ποιητοῦ ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς οἷσπερ ὁ ποιητὴς παρήγγειλε τῶν λεγομένων ἀκουσόμεθα· οἷον εἰπόντος τὸν δ’ ἄρ’ ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη,
15ὑβριστικοὺς προσδεκτέον ἔσεσθαι τοὺς λόγους, οἷοι ἂν γένοιντο ὑπὸ τοῦ ὑποβλεπομένου· καὶ πάλιν προ‐ ειπόντος· καί μιν νεικείων ἔπεα πτερόεντα, θεωρητέον, εἰ οἱ μέλ‐
20λοντες ἐπάγεσθαι λόγοι ὀνείδη παρ‐
έχουσιν. ὅταν δέ· ὅ σφιν εὖ φρο‐313

314col2

νέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπε, φρονίμους προσδεκτέον λόγους. φρονίμου γάρ ἐστι τὰς αἰτίας τῶν ἐνεστηκότων εἰπεῖν καὶ μετὰ ταῦτα
5ἐπάγειν τὰ ποιητά. τὸ μὲν οὖν ἀγορήσατο δηλοῖ τὴν ἐξήγησιν καὶ φανέρωσιν τῶν ἐνεστηκότων, ὡς ὁ λέγων οὔτ’ ἄρ’ ὅγ’ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται οὔθ’ ἑκατόμβης,
10ἀλλ’ ἕνεκ’ ἀρητῆρος, ὃν ἠτί‐ μης’ Ἀγαμέμνων, τὸ δὲ μετ‐ έειπε τὸ μετὰ ταῦτα ἐπαγαγεῖν τὸ ποιητέον· ἐπάγει γάρ· οὐδ’ ὅγε πρὶν λοιμοῖο βαρείας χεῖρας
15ἀφέξει, πρίν γ’ ἀπὸ πατρὶ φί‐ λῳ δόμεναι καὶ τὰ ἑξῆς. καὶ τὰ ἐπὶ τοῦ Νέστορος· ὦ πόποι, ἦ μέγα πένθος Ἀχαιίδα γαῖαν ἱκάνει, διήγησιν ἔχει τῶν ἐνεστώ‐
20των ἅπερ ἀγορήσατο, ἐπὶ δὲ τοῦ ἀλλὰ πίθεσθε καὶ ὔμμες μετὰ τὸ διηγήσασθαι τὰ ἐνεστηκότα εἶπεν ἃ δεῖ πράττειν. πάλιν ὅταν προεί‐ πῃ· καὶ τότε κουφότερον μετ‐
25εφώνεε Φαιήκεσσι, δεῖ ἡμᾶς τῶν μελλόντων λέγεσθαι λόγων ἀκούειν ὡς κούφων καὶ ἐπηρμένων, ὑψηλολογοῦντος διὰ τὴν νίκην τοῦ Ὀδυσσέως. τοιοῦτον γὰρ τὸ τοῦ‐
30τον νῦν ἐφίκεσθε, νέοι, καὶ τὰ
ἑξῆς· προθεωροῦντι γὰρ ἔοικεν ὁ314

315col2

ποιητὴς ἑαυτὸν καὶ προδιατιθέντι τοὺς ἀκουσομένους περὶ τοῦ εἴδους τῶν λόγων. ἐκ δὲ τούτου πολλὰ ἔνεστι λύ‐
5ειν τῶν παρεωραμένων τοῖς γραμ‐ ματικοῖς· αὐτίκα τὸ ἐπὶ τοῦ Διός· αὐτίκ’ ἐπειρᾶτο Κρονίδης ἐρε‐ θιζέμεν Ἥρην κερτομίοις ἐπέ‐ εσσι παραβλήδην ἀγορεύων,
10μὴ νοήσαντές τινες ὅτι περὶ τοῦ μέλλοντος τρόπου τοῦ λόγου εἴρη‐ κεν, ἀλλοκότους ἐξηγήσεις πεποί‐
ηνται. φησὶ γὰρ ὅτι παραβλητικοῖς315

316col2

ἐχρῆτο λόγοις ὁ Ζεὺς παραβάλλων καὶ ἀντεξετάζων τὴν Ἀφροδίτης Ἀλεξάνδρῳ ἐπικουρίαν πρὸς τὴν Ἥρας καὶ Ἀθηνᾶς τῷ Μενελάῳ
5γιγνομένην. τὸ οὖν παραβλήδην τὸ μετὰ τοῦ παραβάλλειν λέγει, ὅπερ εἰώθασι λέγειν συγκρίνειν. καὶ ὅτι τοῦθ’ οὕτως ἔχει, δηλοῖ ὁ τοῦ Διὸς λόγος συγκριτικὸς ὤν· δοιαὶ
10μὲν Μενελάῳ ἀρηγόνες εἰσὶ θεάων, Ἥρη τ’ Ἀργείη καὶ ἀλαλκομενηὶς Ἀθήνη. ἀλλ’ ἤ‐ τοι ταὶ νόσφι καθήμεναι εἰσ‐ ορόωσαι τέρπεσθον, τῷ δ
15αὖτε φιλομειδὴς Ἀφροδίτη αἰεὶ παρμέμβλωκε καὶ αὐτοῦ κῆρας ἀμύνει. καὶ οὐκ ἔστιν ἁπλῶς παραβολὴ καὶ ἀντεξέτασις, ἀλλ’ οὕτως ἐρεθιστικὴ καὶ κέρτομος,
20ὡς προεῖπεν ἔσεσθαι· δοιαὶ μὲν Μενελάῳ, μία δὲ τῷ Ἀλεξάνδρῳ, καὶ ἡ μὲν Ἥρα κηδεμὼν τοῦ Ἄρ‐ γους κἀκεῖ χρηματίζουσα καὶ διὰ τοῦτο καὶ τοῦ Μενελάου κήδεσθαι
25ὀφείλουσα, ἡ δὲ Ἀθηνᾶ ἀλαλκομε‐ νηίς, ἡ δ’ Ἀφροδίτη φιλομειδὴς καὶ οὐκ ἀπ’ Ἰλίου, καὶ ὅμως αἱ μὲν νόσφι τοῦ Μενελάου κάθησθε, ἡ δὲ ἀεὶ παρμέμβλωκε· καὶ αἱ μὲν
30θεωροὶ εἰς τέρψιν τῶν ἀγώνων, ἡ δὲ αὐτῷ κῆρας ἀμύνει συμπαραμέ‐ νουσα· καὶ νῦν ἐξεσάωσεν ὀιό‐ μενον θανέεσθαι. ὀρθῶς ἄρα προείρηκεν, ὅτι ἐρεθιστικὸς ὁ λόγος
35ἔσται καὶ χλευαστικὸς καὶ παραβλη‐ τικός. πάλιν ὅταν ἐπὶ τῆς Θέτιδος λέγῃ ὣς ἔχετ’ ἐμπεφυυῖα καὶ
ἤρετο δεύτερον αὖτις, τὸ316

317col2

ἤρετο οὐ χρὴ ἀκούειν ἀντὶ τοῦ ἠρώτα ἁπλῶς, ἀλλ’ ἀντὶ τοῦ ἠρώτα τὸ ἀληθὲς μαθεῖν θέλουσα· ἐπάγει γὰρ νημερτὲς μὲν δήμοι ὑπό‐
5σχεο καὶ κατάνευσον ἢ ἀπό‐ ειπ’, ἐπεὶ οὔ τοι ἔπι δέος, ὄφρ’ εὖ εἰδ, ὅσσον ἐγὼ μετὰ πᾶσιν ἀτιμοτάτη θεός εἰμι [ἐπεὶ καὶ ἐν ἄλλοις ἔφη· εἰρωτᾷς
10μ’ ἐλθόντα θεὰ θεόν, αὐτὰρ ἐγώ τοι νημερτέως τὸν μῦθον ἐνισπήσω]. καὶ τὸ εἴρεαι τοίνυν ὁππόθεν εἰμέν; ἐγὼ δέ κέ τοι καταλέξω οὕτως ἀκουσόμεθα· εἰ
15τἀληθὲς ἀκοῦσαι βουλόμενος ἐξετά‐ ζεις. καὶ τὸ Ἑρμείαν ἐρέεινε Καλυψὼ δῖα θεάων· ἐπάγει γὰρ αὔδα ὅ τι φρονέεις. τὸ ἐνισπεῖν δὲ παραπλησίως οὐ μὴν ἁπλῶς τὸ
20εἰπεῖν, ἀλλ’ ἀληθῶς εἰπεῖν· εἴ κ’ ἐθέλῃσθα κείνου λυγρὸν ὄλε‐ θρον ἐνισπεῖν (γ 92. δ 322), καὶ τὸ νημερτέως τὸν μῦθον ἐνι‐ σπήσω, ἀναμαρτήτως τἀληθὲς ἐρῶ·
25κεῖται γὰρ ὡς εἰ ἔλεγεν ἐπαληθεύ‐ σομαί σοι ἀψευδῆ τὸν λόγον. καὶ τὸ ἔννεπε οὖν ἀληθῆ λέγε· τίς γὰρ τῶν ὄχ’ ἄριστος ἔην, σύ μοι ἔννεπε Μοῦσα (Β 761), καὶ
30τὸ ἄειδε πάλιν ἀληθῆ ἐν ποιήμασι λέγε· ἀοιδὴ γὰρ ἡ ποίησις. εἰπὼν γοῦν ἀλλ’ ἄγε δὴ μετάβηθι καὶ
ἵππου κόσμον ἄεισον, ἐπάγει·317

318col2

αἴ κεν δή μοι τάδε κατὰ μοῖ‐ ραν καταλέξῃς, ὅπερ ἐν ἄλλοις· πάντα κατ’ αἶσαν ἔειπες, ἀγα‐ κλεές. τί οὖν τὸ κατ’ αἶσαν εἰ‐
5πεῖν; φησὶν οὐδ’ ἂν ἔγωγε ἄλλα πάρεξ εἴποιμι παρακλιδὸν οὐδ’ ἀπατήσω [καὶ ὅταν δὲ προεί‐ πῃ εἶθαρ δὲ προσηύδα, τὸ εὐθὺ καὶ ἀληθὲς καὶ φανερὸν ἀκουσόμεθα.
10ὅπερ πάλιν ἔφη ἔπος ἀντίον ηὔδα, ἐξηγήσατο τὸ ἄντικρυς καὶ διαρρήδην, ὅπερ ἐν ἄλλοις ἔφη ἄν‐ τικρυ δ’ ἀπόφημι]· τοῦ γὰρ εὐ‐ θέος λόγου δύναμις τὸ μὴ πάρεξ
15εἰπεῖν ἀλλὰ μηδὲ παρεκκλῖναι, κα‐ θάπερ ἐπὶ τῶν οὕτω βαδιζόντων. καὶ τὸ ἀντίον δὲ ηὔδα ἐξηγήσατο· τῶν οὐδέν τοι ἐγὼ κρύψω ἔπος οὐδ’ ἐπικεύσω· οἱ γὰρ ἰθὺ
20καὶ κατεναντίον ἰόντες οὐ κρυπτά‐ ζονται, κρύπτουσι δὲ μάλιστα οἱ κλέπτοντες, ὅθεν ἐπὶ τοῦ ἀπατῶν‐ τος κλέπτε νόῳ. [τί οὖν τὸ κλέπτε νόῳ;] ὅς χ’ ἕτερον μὲν κεύθῃ
25ἐνὶ φρεσὶν ἄλλο δὲ εἴπῃ.318

319col2

(10)

*B f. 4b ad κακοσσόμενος Α 105: τὸ κακοσσόμενος οὐ σημαί‐ νει τὸ κακῶς ὑποβλεψάμενος· οὐ γὰρ οἷόν τε τὸ κακῶς συναλεῖψαι διὰ τὸ σύμφωνον, οὐδ’ ἔστιν ὅπου
15τὸ ὑποβλέψασθαι ὄσσεσθαι λέγει· ἀλλὰ σημαίνει τὸ κακοσσόμενος (ἐν συνθέτῳ γὰρ εἴρηται) κακόμαν‐ τις. ἐπεὶ γὰρ ὄσσα ἡ θεία φωνή, ἣν καὶ Διὸς ἄγγελον ἔφη—μετὰ δέ
20σφισιν ὄσσα δεδήει, ὀτρύνους’ ἰέναι, Διὸς ἄγγελος—, Διὸς
δὲ ἄγγελοι καὶ οἱ μάντεις καὶ τῆς319

320col2

ὀπὸς τῶν θεῶν ἀκούουσιν, ἥτις ἐστὶν ὄσσα—ὣς γὰρ ἐγὼν ὄπ’ ἄκουσα θεῶν—, ἀπὸ τῆς ὄσσης πεποίηκε τὸ κακοσσόμενος, ἀντὶ
5τοῦ ὡς κακόμαντιν αὐτὸν ὀνειδίζων, ὡς εἰ ἔλεγε· κακὸν ἄγγελον τῆς Διὸς ὄσσης ἀποκαλῶν. οὐδὲ γάρ ἐστιν ἁπλῶς κακολογῶν, ὅτι οὐδὲ ὄσσαν ἁπλῶς τὴν φωνὴν σημαίνει,
10ἀλλὰ τὴν θείαν· ἀλλ’ ἔστιν ὡς ἐπὶ κακῷ χρώμενον τῇ θείᾳ φωνῇ λοι‐ δορῶν. εἴρηται δὲ καὶ ἐν ἄλλοις· οὐ μὲν γάρ τοι ἐγὼ κακὸν ὀσσο‐ μένη τόδ’ ἱκάνω, ἀλλ’ ἀγαθὰ
15φορέουσα, οὐ κακὸν κληδονιζο‐ μένη. καὶ ὀσσόμενος πατέρ’ ἐσθλὸν ἐνὶ φρεσί σημαίνει· ὁ ἐν αὑτῷ κληδονιζόμενος καὶ εὐχόμενος θείας τυχεῖν φήμης περὶ τῆς ἐπαν‐
20όδου τοῦ πατρός. καὶ τὸ οὔ ποτέ
μοι προτιόσσετο θυμός ἀντὶ320

321col2

τοῦ προεμαντεύετο. καὶ ὅτι μᾶλλον ἀπὸ τῆς ὄσσης τὸ ὄσσεσθαι, αὐτὸς ἐδήλωσεν ἐπὶ τῶν μνηστήρων λέγων ἐσδ’ ἰδέτην πάντων κεφαλάς,
5ὄσσοντο δ’ ὄλεθρον, τουτέστιν ἐμαντεύοντο τοῖς μνηστῆρσιν ὄλε‐ θρον. τοῦτο ἐπ’ ἄλλου ἐξηγήσατο εἰπών· Ξάνθε, τί μοι θάνα‐ τον μαντεύεαι; τὴν δὲ ὄσσαν ὅτι
10θεία φωνή, ἐξηγεῖται λέγων· ἢ ὄσ‐ σαν ἀκούσας ἐκ Διός. λέγει δὲ αὐτὴν καὶ κληδόνα· ἤλυθον, εἴ τινά μοι καὶ κληδόνα πατρὸς ἐνίσποις. κληδών δὲ παρὰ τὸ
15κλέος διδόναι καὶ φέρειν· ἢ ὄσσαν ἀκούσας, ἥ τε κλέος μάλιστα φέρει ἀνθρώποισι. καὶ αὐτὸς ὁ Τηλέμαχος πατρὸς ἐμοῦ, φησὶ, κλέος εὐρὺ μετέρχομαι, ἤν που
20ἀκούσω, καὶ ᾤχετο πευσόμε‐ νος μετὰ σὸν κλέος, εἴ που ἔτ’ εἴης. καὶ ἡ μεγάλη καὶ ἔνδοξος φήμη καὶ κληδὼν μέγα κλέος· πεύ‐ θετο γὰρ Κύπρονδε μέγα
25κλέος, οὕνεκ’ Ἀχαιοὶ νήεσς’ ἐς Τροίαν ἀναπλεύσασθαι ἔ‐ μελλον. τὴν δὲ ὄσσαν, οὖσαν θείαν φωνήν, καὶ ὀμφὴν προσαγορεύει· θείη δέ μιν ἀμφέχυτ’ ὀμφή,
30καὶ τὸ ἔνθα πανομφαίῳ Ζηνὶ321

322col2

ῥέζεσκον Ἀχαιοί, ἐπειδὴ ἡ ὄσσα καὶ ἡ ὀμφὴ Διὸς ἄγγελός ἐστιν. ἔστι δέ τις ἄλλη ἡ δήμου φήμη, ἡ ὑπὸ τοῦ δήμου διαδιδομένη περί
5τινος ἀγγελία, ὡς τὸ εὐνήν τ’ αἰ‐ δομένη πόσιος δήμοιό τε φή‐ μην, καὶ πάλιν χαλεπὴ δ’ ἔχε δήμου φήμη. καὶ ἀγορὰ πολύ‐ φημος, ἐν ᾗ πολλὰ φατίζεται.
10ἤδη δὲ φήμην καὶ τὴν κληδόνα που εἴρηκεν· φήμην δ’ ἐξ οἴκοιο γυνὴ προέηκεν ἀλετρίς· ὥστε ὄσσα μὲν καὶ ὀμφή καὶ κληδών ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ, φήμη δὲ καὶ ἐπὶ τῆς
15θείας κληδόνος καὶ ἐπὶ τῆς ἀνθρω‐ πίνης διαλαλήσεως· οἴεται γὰρ θείαν εἶναι φωνὴν Ὅμηρος, ἧς τοὺς μάν‐ τεις ἀκούειν—ὣς γὰρ ἐγὼν ὄπ’ ἄκουσα θεῶν—, ταύτην δὲ μετα‐
20δίδοσθαι μηδενὸς προκατάρξαντος ἀνθρώπου ἐκ τῆς οἰκείας βουλήσεως· ὄσσα δ’ ἄρ’ ἄγγελος ὦκα κατὰ πτόλιν ᾤχετο πάντη, μνηστή‐ ρων στυγερὸν θάνατον καὶ
25κῆρ’ ἐνέπουσα, παρὰ γὰρ τὴν ὄπα τὸ ἐνέπουσα. τὸ μὲν κακοσσόμενος σημαί‐ νει τὸ εἰρημένον, τὸ δὲ κρήγυον
οὐκ οἶδ’ ὅπως σημαίνειν τὸ ἀληθές322

323col2

ἀποδεδώκασιν, αὐτοῦ ἀντιτιθέντος οὐ τῷ ψευδεῖ ἀλλὰ τῷ κακῷ τὸ κρήγυον· ἀντίκειται δὲ τῷ κακῷ οὐ τὸ ἀληθὲς ἀλλὰ τὸ ἀγαθόν· οὐ‐
5πώποτέ μοι τὸ κρήγυον εἶπες, ἀεί τοι τὰ κάκ’ ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσθαι. ἔστι δὲ τὸ κρή‐ γυον τὸ τῷ κέαρι ἡδὺ καὶ προση‐ νές, ὃ ταὐτὸν τῷ θυμῆρες. καὶ ἐν
10ἄλλῳ· οὐδέ τί πω παρὰ μοῖραν ἔπος νηκερδὲς ἔειπες, οὐ γὰρ παρὰ τὸ προσῆκον τὰ κακὰ ἠγό‐ ρευσας. καὶ ὁ νηκερδὴς οὖν ἐναν‐ τίος καὶ μὴ φειδόμενος τοῦ ἀγο‐
15ρεύειν τὰ κακὰ οὐ πώποτε τὰ κρήγυα λέγει. οἶμαι δὲ ὅμοιον εἶναι τὸ μάντι κακῶν τῷ αἰναρέτη, ὃ σημαίνει κακωτικὴν ἀρετὴν κεκτημένε, καὶ
20τῷ ὀλοόφρων· σημαίνει γὰρ τὸν βλαπτικὴν ἔχοντα φρόνησιν. καὶ οὐλόμενος δὲ ὁ ὀλοὸν ἔχων τὸ μένος, οὐλομένη δὲ ἡ μῆνις ἡ ἐξ ὀλοοῦ μένους γενηθεῖσα· ὁ γὰρ
25ταύτην ἔχων ὀλοός· ἀλλ’ ὀλοῷ Ἀχιλῆι θεοὶ βούλεσθ’ ἐπαρή‐ γειν. ταῦτα μὲν οὖν ἔστι λέγειν τοῖς ἀγαθόν τι κεκτημένοις καὶ διὰ τοῦδε βλάπτουσι καὶ μὴ ὠφελοῦσιν·
30ἥ τε γὰρ ἀρετὴ καὶ ἡ φρόνησις καὶ τὸ μένος καὶ ἡ μαντικὴ τῶν ἀγα‐ θῶν, οἱ δὲ μὴ δι’ αὐτῶν ὠφελοῦν‐
τες ἀλλὰ λυποῦντες εἰκότως ὡς ἐπὶ323

324col2

κακῷ κεκτημένοι τὸ ἀγαθὸν διαβάλ‐ λονται. ἀλλὰ δὴ εἴωθε συντιθέναι εἰς διαβολήν τινων ὡς δυσωνύμων οἷον τὸ Δύσπαρι καὶ τὸ μῆτερ
5ἐμὴ δύσμητερ καὶ ἦ τάχα Ἶρος ἄιρος· ἔστι γὰρ ὁ κακόιρος, ὡς ἡ ἄμορφος γυνή· καὶ τὴν Ἴλιον Κα‐ κοΐλιον οὐκ ὀνομαστήν· διὰ γὰρ τοῦ οὐκ ὀνομαστήν τὸ δυσώ‐
10νυμον ἐπεσημήνατο.Column end

324

(11n)

ιηʹ.
12(In cod. per errorem numero ιζʹ signatum) editum Ζ 252.
13nιθʹ, κʹ, καʹ.
14Edita Σ 100.
15nκβʹ.
16Editum Η 298.
17nκγʹ.
18δὴ ἀλιτρός ἐσσι καὶ οὐκ ἀποφώλια εἰδώς (ε 182). ἀλι‐ τρός ὁ ἀλιτήριος, ἁμαρτωλός, ἀποφώλια δὲ τὰ ἀπαίδευτα. πῶς οὖν
20ἁμαρτωλός τε εἶ καὶ οὐκ ἀπαίδευτός φησιν; ἀλλὰ λέγει· πάνυ ἥμαρτες καὶ οὐκ ὢν ἀπαίδευτος, ὡς εἰώθαμεν λέγειν· θαυμάζω, πῶς σοφὸς ὢν ἥμαρτες. θαυμάζει δὲ καὶ ἡ Καλυψώ, πῶς ἀπιστεῖ ἑαυτῇ 〈ταύτη cod.〉 ὁ Ὀδυσσεύς, εἰ μὴ ὀμόσει περὶ τῆς ἐκπομπῆς, καίπερ οὐκ ὢν ἄφρων καὶ γνώμης θείας εὐσύνετος καὶ ἐρώσης.
25nκδʹ et κεʹ.
26Edita Τ 71 sqq. et 79 sqq.
27nκϛʹ.
28Editum Β 88, ubi quod dedi „rect. quaestio 27“ errori de‐
betur.324
1nκζʹ.
2Editum Θ 233.
3nκηʹ.
4Editum Λ 155.
5nκθʹ.
6Editum Ι 1, p. 131, 9 sqq.
7nλʹ.
8Editum Π 174.
9nλαʹ.

325col1

(10)

Vatic. Οὐ γὰρ ἔσαν λιμένες νηῶν ὀχοὶ οὐδ’ ἐπιωγαί (ε 404). τίνι διενηνόχασιν ἐπιωγαὶ λιμένων, καὶ πόθεν προσέβαλέ τις τὸ ὄνομα;
15ἔφην οὖν ὅτι ἰωὴν τὴν πνοὴν λέγει, ὥς που εἴρηκεν· ἐξ ἀνέμου πολυπλάγκτοιο ἰωῆς (Λ 308), ποιήσας ἀπὸ τοῦ ἄειν, ὃ σημαίνει τὸ πνέειν. ἐπεὶ δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ φω‐
20νεῖν καταχρηστικῶς ἔφη, αὖε δ’ ἑταίρους (Λ 461), καὶ τὴν φωνὴν ἰωὴν κέκληκε· τὸν δ’ αἶψα περὶ φρένας ἤλυθ’ ἰωή (Κ 139). [καὶ τὸ ἤυσε παρὰ τὸ ἄειν] καὶ μετα‐
25φορικῶς· λεύσσω δὴ πυρὸς δηί‐ οιο ἰωήν (Π 127). κυρίως οὖν ἰωῆς τῆς πνοῆς οὔσης καὶ τοῦ ἄγνυσθαι σημαίνοντος τὸ κλᾶσθαι, ἰωγή λοιπὸν ἡ τῆς πνοῆς ἂν εἴη
30κλάσις. ἔφη οὖν που· εὗδον Βο‐
ρέω ὑπ’ ἰωγῇ (ξ 533), ὅπου ἄγνυ‐Column end

326col1

ται ἡ τοῦ Βορρᾶ πνοή. καὶ ἐπιω‐ γαί μὲν οὖν ῥηθήσονται τόποι ἀλί‐ μενοι μὲν δυνάμενοι δὲ διὰ τὴν ἀπὸ τῶν ἀνέμων σκέπην δέξασθαι
5ναῦς.Column end

325col2

(10)

T (p. 83) ε 404. Οὐ γὰρ ἔσαν λιμένες νηῶν ὀχοὶ οὐδ’ ἐπιωγαί. τί διενηνό‐ χασιν ἐπιωγαὶ τῶν λιμένων, καὶ πόθεν τὸ ὄνομα προσέβαλέ τις;
15ἔφη οὖν ὅτι ἰωὴν τὴν πνοὴν λέγει, ὥς που εἴρηκε· ἐξ ἀνέμοιο πο‐ λυπλάγκτοιο ἰωῆς, ποιῶν ἀπὸ τοῦ ἄειν, ὃ σημαίνει τὸ πνεῖν. ὅθεν, ἐπειδὴ καὶ ἐπὶ τὴν φωνὴν κατα‐
20χρηστικῶς ** αὖε δ’ ἑταῖρον, καὶ τὴν φωνὴν ἰωὴν κέκληκε· τὸν δ’ αἶψα περὶ φρένας ἦλθεν ἰωή. [καὶ τὸ ἤυσεν παρὰ τὸ ἄειν] καὶ μεταφορικῶς· λεύσσω δὴ παρὰ
25νηυσὶ πυρὸς δηίοιο ἰωήν. κυ‐ ρίως οὖν τῆς πνοῆς ἰωῆς οὔσης καὶ τοῦ ἄγνυσθαι σημαίνοντος τὸ κλᾶσθαι, Βορέω ὑπ’ ἰωγῇ, ὅπου
31ἄγνυται ἡ πνοὴ τοῦ Βορέου [ἡ τῆς325

326col2

φωνῆς κλάσις], αἱ ἐπιωγαί κληθή‐ σονται τόποι ἀλίμενοι μὲν δυνάμε‐ νοι δὲ διὰ τὸ ἀπὸ τῶν ἀνέμων
σκέπην **Column end

326

(6n)

λβʹ.
7(Transiit in schol. *B f. 253b ad κε Σ 308, et L f. 401a
ibid., Π) Πρὸς τοὺς ἀδυναμίαν Ὁμήρου κατηγοροῦντας ἐκ τοῦ πολλάκις τὰς
10αὐτὰς ῥήσεις ποιεῖν λέγοντας τούς τε ἐκπέμποντας καὶ τοὺς πεμπομέ‐ νους ἀγγέλους καὶ κήρυκας ἢ διηγουμένους πράξεις ἢ λόγους ῥηθέντας πρότερον, ἄξιον σημειοῦσθαι, ὅπως ποικίλλων αὐτὸς ἑαυτὸν ἄλλως καὶ ἄλλως ἑρμηνεύει διὰ δύναμιν. οἷον εἰπὼν τὸ ξυνὸς Ἐνυάλιος (Σ 309) καὶ ἐξηγησάμενος πῶς κοινός· καί τε κτανέοντα κατέκτα, ἄλλως
15τοῦτο λέγων φησίν· ἤ τ’ ἔβλητ ἤ τ’ ἔβαλ’ ἄλλον (Λ 410), καὶ πάλιν ἄλλως· ἤ κε φέροιτο μέγα κλέος ἤ κε φεροίμην (Σ 308), ἕλοιμί κεν ἤ κεν ἁλοίην (Χ 253), καὶ πάλιν νίκη δ’ ἐπαμείβε‐ ται ἄνδρας (Ζ 339). πάλιν τὸ τειχίσαι πόλιν καὶ κύκλῳ περιβαλεῖν τὸ τεῖχος καὶ ὅλως τὰ κυκλοτερῶς συνέχοντά τι ἑρμηνεύει λέγων·
20ἀμφὶ δὲ τεῖχος ἔλασσε πόλει (ζ 9) καὶ περὶ δ’ ἕρκος ἔλασσε (Σ 564) καὶ ἤλασε τάφρον ἐπ’ αὐτῷ (Ι 349), εἶτ’ ἄλλως ἑρμη‐ νεύων φησὶ τεῖχος ἐς ἀμφίχυτον (Υ 145), τὸ πέριξ κεχυμένον. καὶ ἐπ’ οἴκου κύκλῳ περιέχοντος· περὶ δὲ κλίσιον θέε πάντη (ω 208),
ὡς τὸ περὶ δὲ χρύσεος θέε πόρκης (Ζ 320), καὶ ἄλλως·326

327

ἐν δὲ μετώπῳ λευκὸν σῆμ’ ἐτέτυκτο περίτροχον ἠύτε μήνη (Ψ 454). ὅρα δὲ ἄλλων ὀνομάτων ἀφθονίαν ἐν ἑνὶ καὶ ταὐτῷ μέρει· ἄνδρα φησὶ βαλών (Ζ 7), καὶ ἐπάγει· τὸν δὲ σκότος ὄσς’ ἐκάλυψεν
5(v. 11), εἶτ’· Ἄξυλον δ’ ἄρ’ ἔπεφνε (v. 12), καὶ ἐπιφέρει· ἀλλ’ ἄμφω θυμὸν ἀπηύρα (v. 17), εἶτ’ ἄλλως· Δρῆσόν τ’ Εὐρύαλος καὶ Ὀφέλτιον ἐξενάριξεν (v. 20), εἶτα· καὶ μὲν τῶν ὑπέλυσε μένος (v. 27), αὖθις· Ἀστύαλον δ’ ἄρ’ ἔπεφνεν (v. 28), ἔπειτα· Ἀντίλοχος δ’ Ἄβληρον ἐνήρατο (v. 32), μεθ’ ἃ ἐπιφέρει· Φύλα‐
10κον δ’ ἕλε Λήιτος ἥρως (v. 35), εἶτ’ ἀνάπαλιν· Ἄδρηστον δ’ ἄρ’ ἔπειτα βοὴν ἀγαθὸς Μενέλαος ζωὸν ἕλεν (v. 37), ἔπειτα ἐξ ὑπαρχῆς· τὸν δὲ κρείων Ἀγαμέμνων οὖτα κατὰ λαπάρην (v. 63), ἔπειτα ὁ Νέστωρ φησίν· ἀλλ’ ἄνδρας κτείνωμεν (v. 70).
14tII.
15 Hoc denique loco secundum librorum Iliadis ordinem quaestiones nonnullae sequantur e reliquis codicibus pe‐ titae, quae aeque atque Vaticanae, quas quidem hic edidi‐ mus, non ad unum locum explicandum spectant sed plures res complectuntur:
20nζητ. 33.,
21 (*B f. 65a ad ἀγρῷ Ε 137, L f. 97b ibid., Π). Ἐν μὲν τοῖς ἀγροῖς τὰς οἰκοδομὰς οὕτω καταλέγουσιν· αὐλή, καὶ ἐν ταύτῃ σταθμοί, ἔνθα ἕστηκε τὰ ζῶα, καὶ κλισίαι, ἔνθα καθεύ‐ δουσιν οἱ ἄνθρωποι, καὶ σηκοί, ἔνθα ἐγκλείουσι τὰ νεογνά, ὅταν τὰς
25μητέρας ἀμέλγωσιν ἢ εἰς νομὴν ἐκπέμπωσι. καὶ ἐπὶ μὲν τῆς αὐλῆς· ὅν ῥά τε ποιμὴν ἀγρῷ ἐπ’ εἰροπόκοις ὀίεσσιν χραύσῃ μέν τ’ αὐλῆς ὑπεράλμενον οὐδὲ δαμάσσῃ
(Ε 137. 38).327

328

λέγει δὲ καὶ μέσαυλον, ὅτι ὁ τῆς αὐλῆς τόπος ἐν μέσῳ ἐστὶ τῶν ἀγρῶν· βοῶν ἀπὸ μεσσαύλοιο (Λ 548). αὐλῆς ἐν χόρτῳ δέ φησι (Λ 774), τῷ περιωρισμένῳ τόπῳ καὶ περιέχοντι τὸ χώρισμα τῆς αὐλῆς. περὶ δὲ τῶν σταθμῶν·
5 ἀλλὰ κατὰ σταθμοὺς δύεται, τὰ δ’ ἐρῆμα φοβεῖται
(Ε 140), δηλονότι εἰς τόπον ἐνδοτέρω τῆς αὐλῆς, ὃν σταθμὸν προσηγόρευον ἀπὸ τῶν ἑστώτων ἐν αὐτῷ ζώων. διὸ καὶ Ἥφαιστος ποιεῖ σταθμούς τε κλισίας τε κατηρεφέας ἰδὲ σηκούς (Σ 589)· κατηρεφεῖς γὰρ
10καὶ ἐστεγασμέναι αἱ κλισίαι διὰ τὸ τὴν αὐλὴν μὴ εἶναι τοιαύτην· τὸ γὰρ κατηρεφέας ἐκ κοινοῦ τῶν τε κλισιῶν καὶ τῶν σταθμῶν ἀκού‐ ουσι. σηκοὶ δέ, ἔνθα συνέκλειον τὰ νεογνά· ὡς δ’ ὅταν ἄγραυλοι πόριες περὶ βοῦς ἀγελαίας ἐλθούσας ἐς κόπρον, ἐπὴν βοτάνης κορέσωνται,
15 πᾶσαι ἅμα σπαίρουσιν ἐναντίαι, οὐδέ τι σηκοὶ ἴσχους’, ἀλλ’ ἀδινὸν μυκώμεναι ἀμφιθέουσι μητέρας (κ 410 sqq.). λέγει δὲ πάλιν (ι 219 sqq.)·
στείνοντο δὲ σηκοὶ
20 ἀρνῶν ἠδ’ ἐρίφων· [διακεκριμέναι δὲ ἕκασται ἔρχατο, χωρὶς μὲν πρόγονοι, χωρὶς δὲ μέτασσαι, χωρὶς δ’ αὖθ’ ἕρσαι]· ἕρσας καλεῖ ὁ ποιητὴς τὰς ἁπαλὰς καὶ νεογνὰς καὶ νεηγενέας γα‐ λαθηνάς (δ 336)· συμβέβηκε ταύτας ἐν τοῖς μυχοῖς καθεῖρχθαι.
25καὶ πάλιν·328

329

Τρῶες δ’ ὥστ’ ὄιες πολυπάμονος ἀνδρὸς ἐν αὐλῇ μυρίαι ἑστήκασιν ἀμελγόμεναι γάλα λευκὸν ἀζηχὲς μεμακυῖαι ἀκούουσαι ὄπα ἀρνῶν (Δ 433 sqq.)· αὗται γὰρ ἐν τῇ αὐλῇ ἀμέλγονται· τὰ γὰρ ἀρνία ἐν τῇ σηκῷ κατακέ‐
5κλεισται. ἐκ τούτων τοίνυν μεταφέρων ἐπὶ τῶν Τρώων φευγόντων φησίν· ἔνθα κε λοιγὸς ἔην καὶ ἀμήχανα ἔργα γένοντο, καί νύ κε σήκασθεν κατὰ Ἴλιον ἠύτε ἄρνες (Θ 130. 31)· ἠλάθησαν γὰρ τῆς Ἰλίου εἰς τὸν ἐνδότατον τόπον, ὡς εἰς σηκὸν ἄρνες.
10 ταῦτα μὲν οὖν ἐν ἀγροικίᾳ· ἐν δὲ τῇ πόλει, ἀνάλογον τῷ σταθμούς τε κλισίας τε κατηρεφέας ἰδὲ σηκούς λέγειν· πλῆντο δ’ ἄρ’ αἴθουσαί τε καὶ ἕρκεα καὶ δόμοι ἀνδρῶν (θ 57). αἴθουσαι δὲ αἱ ὑψηλαὶ στοαὶ ἀνθήλιοι παρὰ τὸ καταίθεσθαι ὑπὸ τοῦ ἡλίου. εἶτα αὐλή· κατὰ γὰρ παράληψιν τῆς αὐλῆς ἔφη τὰ ἕρκεα· ἐν γὰρ ἄλλοις
15τὸ πλῆρες ἔφη· καὶ τότ’ ἐγὼ θαλάμοιο θύρας πυκινῶς ἀραρυίας ῥήξας ἐξῆλθον καὶ ὑπέρθορον ἑρκίον αὐλῆς (Ι 475. 76)· καὶ πάλιν ἄλλως ἔφη· παρὲκ μέγα τειχίον αὐλῆς (π 165). ἄλλοι δὲ ἀκριβέστερον αἰθούσας λέγουσι τῆς αὐλῆς τὰς στοάς, ἵνα μὴ
20ἔξω ὦσι τῆς αὐλῆς, ἀλλὰ τὸ μὲν ἄστεγον καὶ ὑπαίθριον αὐλή, αἱ δὲ πέριξ τοῦ ὑπαιθρίου στοαὶ αἴθουσαι· αὐτὸς γὰρ ἔφη·
οὐδέ ποτ’ ἔσβη πῦρ, ἕτερον μὲν ὑπ’ αἰθούσῃ εὐερκέος αὐλῆς, ἄλλο δ’ ἐνὶ προδόμῳ πρόσθεν θαλάμοιο θυράων
25
(Ι 471 sqq.). ἦσαν γὰρ μετὰ τὰς αἰθούσας οἱ πρόδομοι, ὧν πάλιν ἐνδότεροι θά‐
λαμοι, οὓς καὶ μυχοὺς καλεῖ διὰ τοῦτο·329

330

κέκλετο δ’ Ἀρήτη λευκώλενος ἀμφιπόλοισι δέμνι’ ὑπ’ αἰθούσῃ θέμεναι (η 335. 6), εἶτα ἐπιφέρει· ὣς ὁ μὲν ἔνθα καθεῦδε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεὺς
5 τρητοῖς ἐν λεχέεσσιν ὑπ’ αἰθούσῃ ἐριδούπ· Ἀλκίνοος δ’ ἄρ’ ἔλεκτο μυχῷ δόμου ὑψηλοῖο
(η 344 sqq.). ὅτι γὰρ τῆς αὐλῆς ἔνδον εἰσὶν οἱ δόμοι, σαφῶς παρίστησι διὰ τούτων· αὐτίκ’ ἔπειτ’ ἀνστάντες ἔβαν δόμον εἰς Ὀδυσῆος
10(δ 674), εἶτα ἐπάγει· κῆρυξ γάρ οἱ ἔειπε Μέδων, ὃς ἐπεύθετο βουλὰς αὐλῆς ἐκτὸς ἐὼν, οἱ δ’ ἔνδοθι μῆτιν ὕφαινον (δ 677. 78). [καὶ πρόδομος οὖν ὁ μεταξὺ τόπος τοῦ τε δόμου καὶ τοῦ θαλάμου· ἄλλο δ’ ἐπὶ προδόμῳ πρόσθεν θαλάμοιο θυράων
15(Ι 473)]. καὶ ὅταν οὖν λέγῃ· ἀλλ’ ἐξελθόντες μεγάρων ἕζεσθε θύραζε ἐκ φόνου εἰς αὐλήν (χ 375. 76), ἐκ τῶν δόμων λέγει.
19nζητ. 34.
20*B f. 132b ad οὔ νυ καὶ Κ 165. ...... ὁ δ’ ἀπὸ κοινοῦ τρόπος ἐστὶ καὶ παρ’ αὐτῷ καὶ ἐν τοῖς
τοιούτοις· οὐ γὰρ πώποτ’ ἐμὰς βοῦς ἤλασαν οὐδὲ μὲν ἵππους330

331

(Α 154)· ἀπὸ κοινοῦ γὰρ οὐδὲ τοὺς ἵππους ἤλασαν. ὣς οἱ μὲν παρὰ νηυσὶ κορωνίσι θωρήσσοντο, Τρῶες δ’ αὖθ’ ἑτέρωθεν ἐπὶ θρωσμῷ πεδίοιο (Γ 1. 2)· ἐκ κοινοῦ γὰρ θωρήσσοντο. παννύχιοι μὲν ἔπειτα καρηκομόωντες Ἀχαιοὶ δαίνυντο, Τρῶες δὲ
5κατὰ πτόλιν ἠδ’ ἐπίκουροι (Θ 476. 77)· δαίνυντο δηλονότι. πολλὰ δὲ τόνδε κασίγνηται καὶ πότνια μήτηρ ἐλίσσονθ’, ὁ δὲ μάλ’ ἀναίνετο, πολλὰ δ’ ἑταῖροι (Ι 584. 85)· ἐκ κοινοῦ γὰρ τὸ ἐλίσ‐ σοντο. ἀγαθὴ δὲ παραίφασίς ἐστιν ἑταίρου (Λ 793), ἀγαθοῦ· οὐ πᾶσα γὰρ παραίφασίς ἐστιν ἀγαθή, ἀλλὰ τοῦ ἀγαθοῦ, ὥστ’ ἐκ κοινοῦ
10τὸ ἀγαθή· τὸ δ’ ἐπὶ τοῦ ἑταίρου ἀκουστέον ἀρσενικῶς. πάλιν οἱ δ’ ἀμφ’ Ἰδομενῆα θωρήσσοντο· Ἰδομενεὺς μὲν ἐνὶ προμάχοις συῒ εἴκελος ἀλκήν (Δ 252)· τὸ γὰρ θωρήσσετο προσυπακούομεν ἀπὸ τοῦ θωρήσσοντο. χώρησαν δ’ ὑπό τε πρόμαχοι καὶ φαίδιμος Ἕκτωρ (Π 588)· ἐκ κοινοῦ τὸ ἐχώρησεν. εὗρ’ υἱὸν Πετεῶο Μενε‐
15σθῆα πλήξιππον ἑσταότ’· ἀμφὶ δ’ Ἀθηναῖοι μήστωρες ἀυτῆς (Δ 327)· ἐκ κοινοῦ τὸ ἕστασαν ἀπὸ τοῦ ἑσταότα. τῇ ῥ’ ἐνόρους’, ἅμα δ’ ἄλλοι ἀριστῆες Παναχαιῶν, δηλονότι ἐπόρουσαν. ὡς ἂν Πηλείδην τιμήσομεν, ὃς μέγ’ ἄριστος Ἀργείων παρὰ νηυσὶ καὶ ἀγχέμαχοι θεράποντες (Π 271)· ἀπὸ τοῦ ἄριστος καὶ ἄριστοι
20οἱ θεράποντες ἀκουσθήσονται. οὐδ’ ἄρ’ ἔμελλε δίφρῳ ἐφέζεσθαι, πολλῶν κατὰ οἶκον ἐόντων (δ 716)· ἐκ κοινοῦ δίφρων. καμάτῳ τε καὶ ἱδρῷ νωλεμὲς ἀεὶ γούνατά τε κνῆμαί τε παλάσσετο (Ρ 385)· ὡς ἐκ κοινοῦ τὸ παλάσσοντο ληπτέον, καὶ ἐπὶ μὲν τῶν γονά‐ των οἰκείως εἴρητο, ἐπὶ δὲ τῶν κνημῶν ὑπακουστέον. ἐκ πόλιος δ
25ἄξεσθε βόας καὶ ἴφια μῆλα καρπαλίμως, οἶνον δὲ μελίφρονα
οἰνίζεσθε, σῖτον δ’ ἐκ μεγάρων (Θ 505—7)· οὔτε γὰρ οἰνίζεσθε331

332

οὔτε ἄξεσθε, ἀλλὰ φέρετε ἢ λαμβάνετε. καὶ πάλιν· οἱ μὲν ἔπειθ’ ἵζοντο κατὰ στίχας, ἧχι ἑκάστῳ ἵπποι ἀερσίποδες καὶ ποι‐ κίλα τεύχε’ ἔκειτο (Γ 326)· οὐ γὰρ καὶ οἱ ἵπποι ἔκειντο, ἀλλὰ τὸ εἱστήκεισαν ἀκούομεν ἢ ἦσαν, ὡς ἐπὶ τοῦ ποῦ δέ οἱ ἔντεα κεῖτο
5ἀρήϊα, ποῦ δέ οἱ ἵπποι (Κ 407); ὑπακουσόμεθα γὰρ τὸ εἰσίν ἢ εἱστήκεισαν. οὐ μὰν ἀκληεῖς Λυκίην κατακοιρανέουσιν ἡμέ‐ τεροι βασιλῆες, ἔδουσί τε πίονα μῆλα οἶνόν τ’ ἔξαιτον (Μ 318—20), δηλονότι πίνουσι. τὰ τοιαῦτα παρατηρῶν τις πολλὰ λύσει τῶν ζητουμένων κατὰ τὸ παραπλήσιον. τούτοις γὰρ ὅμοιον τὸ ἀλλὰ
10πολὺ πρὶν φραζώμεσθ’ ὥς κεν καταπαύσομεν, ἠδὲ καὶ αὐ‐ τοὶ παυέσθων· καὶ γάρ σφιν ἄφαρ τόδε λώϊόν ἐστιν (β 167 —69). ἐκ κοινοῦ γὰρ δεῖ λαβεῖν τὸ παυέσθων καὶ σχηματίσαι οἰ‐ κείως τοῖς ἑξῆς, ἵν’ ᾖ· καὶ γὰρ καὶ αὐτοῖς ἄφαρ παυσαμένοις καὶ τα‐ χέως, πρὶν ἐλθεῖν τὸν Ὀδυσσέα, λώϊόν ἐστι· προείρηται γὰρ ἀλλά που
15ἤδη ἐγγὺς ἐὼν τοῖσδεσσι φόνον καὶ κῆρα φυτεύει πάντεσσι (β 164—66)· τὸ δὲ ἄφαρ χεῖρες ἀμύνειν εἰσὶ καὶ ἡμῖν (Ν 814) ἐν ὑπερβατῷ εἴρηται· ἐπεὶ εἰσὶ γὰρ καὶ ἡμῖν χεῖρες ὥστ’ ἄφαρ ἀμύ‐ νειν. [τὸ δὲ αἲ γὰρ δὴ Ὀδυσεύς τε καὶ ὁ κρατερὸς Διομήδης
δ’ ἄφαρ ἐκ Τρώων ἐλασαίατο μώνυχας ἵππους (Κ 536. 37)332

333

δῆλον οὐ τὸ ταχέως. ἀπὸ δὲ τοῦ ἄφαρ ἔοικεν ἐν συνηθείᾳ εἶναι τῶν Ἀλεξανδρέων τὸ λέγειν ἀφαρεὶ πεποίηκε, τὸ ἐσπευσμένως καὶ τεθορυ‐ βημένως. Ὅμηρος δὲ ἀπὸ τοῦ ἄφαρ πεποίηκε τὸ ἀφάρτεροι, οἱ ταχύ‐ τεροι· τῶν δ’ ἵπποι μὲν ἔασιν ἀφάρτεροι (Ψ 311), ἤτοι ταχύτε‐
5ροι]. πολλάκις δὲ ὁ ποιητὴς ἐν ἄλλοις μὲν τὸ πλῆρες λέγει, ἐν ἄλλοις δὲ τὸ ἐλλιπές, καὶ δεῖ ἀναπληροῦν μαθόντας παρ’ αὐτοῦ τί ἦν τὸ λεῖ‐ πον, οἷον εἶπέ που· ὡς δ’ αὕτως καὶ κεῖνο ἰδὼν ἐτεθήπεα θυμ, ὡς σ, γύναι, ἄγαμαί τε τέθηπά τε δείδια δ’ αἰνῶς (ζ 166. 8). [λέγει οὖν ὡσαύτως, ὅπερ καὶ ἐν τῇ συνηθείᾳ λέγεται· ὡσαύ‐
10τως με ἀδικεῖς ὡς καὶ πολλάκις]. καὶ ὅταν οὖν λέγῃ· αὕτως γὰρ ἐπέεσς’ ἐριδαίνομεν (Β 342), λείπειν φήσομεν τὸ ὡς, ἵν’ ᾖ· ὡσαύ‐ τως γὰρ λόγοις μόνοις ἐριδαίνομεν, μηχανὴν δὲ εὑρεῖν, οὗ ἕνεκα ἐληλύ‐ θειμεν, οὐ δυνάμεθα. ὅμοιον καὶ τὸ ἀλλ’ αὕτως ἀλάλημαι ἀν’ εὐρυπυλὲς Ἄιδος δῶ (Ψ 74), τουτέστιν· ὡσαύτως ὡς κατῆλθον καὶ
15ἐξ οὗ κατῆλθον ὁμοίως ἀλάλημαι. οὕτως ἀκουσόμεθα καὶ τὸ οὔπω μίν φασιν φαγέμεν καὶ πιέμεν αὕτως (π 143), ὡσαύτως καὶ ὁμοίως. [κτενέει δέ με γυμνὸν ἐόντα αὕτως ὥστε γυναῖκα (Χ 124), ὡσαύτως ὡς γυναῖκα]. αὕτως οὔτε θεᾶς υἱὸς φίλος οὔτε θεοῖο (Κ 50)· ὡσαύτως οὔτε θεᾶς υἱὸς ἔρεξεν οὔτε θεοῖο.
20nζητ. 35.
21*B f. 322b ad ἀείκιζε Ω 22 (id. Mosq. ibid., Π). ******* αἰκία δὲ οὐχ ἡ ὕβρις μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸ αἶσχος, παρὰ
τοῦ μὴ ἐοικέναι, ὃ δηλοῖ τὸ καθήκειν, ὥς φησιν δαίνυ δαῖτα γέρου‐333

334

σιν· ἔοικέ τοι, οὔτι ἀεικές (Ι 70), ὡς εἰ ἔλεγε· πρέπει σοι καὶ καθήκει τοῦτο. ὅτι δὲ ἡ αἰκία καὶ ἐπὶ τοῦ αἴσχους δηλοῖ· εἰπὼν γὰρ τοῖο δ’ Ἀπόλλων πᾶσαν ἀεικίην ἄπεχε χροΐ (Ω 18), εἶτά φησιν αἶσχος † ἄπειρον ἐξηγούμενος τὴν ἀεικίαν·
5 ἦ μέν μιν περὶ σῆμα ἑοῦ ἑτάροιο φίλοιο ἕλκει ἀκηδέστως, οὐδέ μιν αἰσχύνει (Ω 416—18)· [κωφὴν γὰρ δὴ γαῖαν ἀεικίζει μενεαίνων (Ω 54), ὑβρίζει ἢ ἀεικίζει, ἐφ’ οἷς οὐκ ἄν τις εἴξειεν· ἢ ἀνόμοιον ποιεῖ τῷ
10πρόσθεν καὶ οὐκ ἐοικὸς ἑαυτῷ. ὅθεν ἐπαγγελλόμενος τὸ μὴ αἰκίσαι φησίν· ἀλλ’ ἐπεὶ ἄρ κέ σε συλήσω κλυτὰ τεύχε’, Ἀχιλλε, νεκρὸν Ἀχαιοῖσι δώσω πάλιν (Χ 258. 9)] [οὐ γὰρ ἐγώ ς’ ἔκπαγλον ἀεικιῶ (Χ 256),
15πρὸς ὃ εἶπεν οἷον χωρὶς τοῦ ἀπεοικότα γενέσθαι· δώσω τὸν νεκρόν.] τὸ δὲ παρὰ τὸ καθῆκον ἀεικέλιον λέγει· δμωάς τε γυναῖκας ῥυστά‐ ζοντας ἀεικελίως (π 108). ῥυστάζειν δὲ τὸ ἕλκειν εἰς ὕβριν· πῶς νῦν, εἴ τις ξένος ἐν ἡμετέροισι δόμοισιν ἥμενος ὧδε πάθοι ῥυστακτύος ἐξ ἀλεγεινῆς;
20 σοί τ’ αἶσχος λώβη τε μετ’ ἀνθρώποισι γένοιτο (ς 223—5)· τὴν γὰρ ὕβριν ἔφη ῥυστακτὺν μεταφορικῶς ἀπὸ τῶν ἑλκο‐ μένων· οὐ γὰρ εἱλκύσθη ἀλλ’ ὑβρίσθη. τὸ μέντοι ἕλκειν εἰς ὕβριν ἔφη· Λητὼ δὲ εἵλκυσεν, ὕβρισε, Διὸς κυδρὴν παράκοιτιν (λ 580). καὶ ἐκ πλήρους ἐν ἄλλοις· ἑλκύσουσιν ἀεικελίως (Χ 336). παρα‐
25τηρητέον δὲ τὰ ἐκ πλήρους παρ’ αὐτῷ λεγόμενα, ἵνα καὶ τὰ ἐλλιπῶς προενηνεγμένα ἐκεῖθεν ἀναπληρώσωμεν. ἐκ πλήρους μὲν γὰρ ἔφη·
πῶς κεν ἔοι τάδε ἔργα (Λ 837); ἐλλιπῶς δὲ334

335

πῶς κ’ ἔοι, εἴ τις νῶι θεῶν αἰειγενετάων εὕδοντ’ ἀθρήσειε (Ξ 333); καὶ ἔτι ἐλλιπέστερον πῶς οὖν, εἴ τις ξένος ἐν ἡμετέροισι δόμοισιν (ς 223);
5τὸ δὲ πλῆρες· πῶς κεν ἔοι τάδε ἔργα; [ὅτι δὲ τὸ ἀεικίζειν ἤτοι αἰκίζειν τὸ μὴ ἐοικότα ποιεῖν, δῆλον ἐκ τοῦ ἀλλὰ κατῄκισται (π 290. τ 9), τουτέστιν ἀλλ’ ἀνωμοίωται]. [καὶ ἀσκηθής οὖν ὁ μὴ παθὼν ἀεικέλια, μηδ’ ἀάσχετα μηδ’ αἰσχυνθείς, ἀλλ’ ὁλόκληρος. ἐξηγεῖται δὲ αὐτός·
10 ἀσκηθής μοι ἔπειτα θοὰς ἐπὶ νῆας ἵκοιτο τεύχεσί τε ξύμπασι καὶ ἀγχεμάχοις ἑτάροισι (Π 247. 8). τούτῳ ἴσον τὸ ἀρτεμής·
ὡς εἶδον ζωόν τε καὶ ἀρτεμέα προσιόντα (Ε 515)].335