|
TLG 1386 002 :: HISTORIA ALEXANDRI MAGNI :: Recensio β HISTORIA ALEXANDRI MAGNI Narr. Fict., vel Pseudo–Callisthenes Cf. et ANONYMI HISTORICI in FGrH (1139 007) Recensio β Citation: Book — section — (line) | ||
1t | Ἀλέξανδρος ὁ Μακεδών | |
1.1 | Ἄριστος δοκεῖ γενέσθαι καὶ γενναιότατος Ἀλέξανδρος ὁ Μακεδὼν ἰδίως πάντα ποιησάμενος, συνεργοῦσαν αὐτῷ εὑρὼν ἀεὶ ταῖς ἀρεταῖς τὴν πρόνοιαν. τοσοῦτον γὰρ ἐν ἑκάστῳ τῶν ἐθνῶν πολεμῶν καὶ μαχόμενος διήγαγε χρόνον ὅσον οὐκ ἤρκει τοῖς βουλομένοις τὰς πόλεις ἀκριβῶς ἱστορῆσαι. τὰς δὲ Ἀλεξάν‐ | |
| 5 | δρου πράξεις καὶ τὰς ἀρετὰς τοῦ σώματος αὐτοῦ καὶ τῆς ψυχῆς καὶ τὴν ἐν τοῖς ἔργοις εὐτυχίαν καὶ τὴν ἀνδρείαν ἤδη λέγομεν, τὴν ἀρχὴν ἀπὸ τοῦ γένους αὐτοῦ ποιούμενοι καὶ τίνος ἦν πατρὸς υἱός. ἀπατῶνται γὰρ οἱ πολλοὶ λέγοντες αὐτὸν εἶναι τοῦ βασιλέως Φιλίππου υἱόν. οὐκ ἀληθὲς δὲ τοῦτο. οὐ γὰρ ἐκείνου ἦν παῖς, | |
|---|---|---|
| ἀλλὰ τοῦ Νεκτεναβῶ λέγουσι τοῦτον εἶναι οἱ σοφώτατοι τῶν Αἰγυπτίων, ὅτε | 1 | |
| 10 | τῆς βασιλικῆς τιμῆς ἐξέπεσεν. οὗτος ὁ Νεκτεναβὼ τῇ μαγικῇ τέχνῃ ἔμπειρος ἦν, καὶ τῇ δυνάμει ταύτῃ χρώμενος πάντων τῶν ἐθνῶν τῇ μαγείᾳ περιγενόμενος εἰρηνικῶς διῆγεν. εἰ γάρ ποτε τούτῳ δύναμις ἐπέβη πολέμου, στρατόπεδα οὐκ ηὐτρέπιζεν, μηχανήματα πολεμικὰ οὐ κατεσκεύαζεν, ὑπασπιστὰς οὐκ ἔσκυλλεν εἰς παρατάξεις πολεμικάς, ἀλλὰ θεὶς λεκάνην ἐποίει λεκανομαντείαν. καὶ ἔβαλ‐ | |
| 15 | λεν ὕδωρ πηγαῖον εἰς τὴν λεκάνην καὶ ταῖς χερσὶν αὐτοῦ ἔπλαττεν ἐκ κηρίου πλοιάρια καὶ ἀνθρωπάρια κήρινα καὶ ἐτίθει εἰς τὴν λεκάνην. καὶ ἐστόλιζεν ἑαυτὸν στολὴν προφήτου κατέχων ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ ῥάβδον ἐβελίνην. καὶ στὰς ἐπεκαλεῖτο τοὺς ὡσανεὶ θεοὺς τῶν ἐπῳδῶν καὶ ἀέρια πνεύματα καὶ τοὺς κατα‐ χθονίους δαίμονας. καὶ τῇ ἐπῳδῇ ἔμπνοα ἐγίνοντο τὰ ἀνθρωπάρια. καὶ οὕτως | |
| 20 | ἐβάπτιζε τὰ πλοιάρια ἐν τῇ λεκάνῃ. καὶ εὐθέως βαπτιζομένων αὐτῶν τὰ ἐν τῷ πελάγει πλοῖα τῶν ἐπερχομένων αὐτῷ πολεμίων ἀπώλοντο διὰ τὸ πολύπειρον εἶναι τὸν ἄνδρα τῇ μαγικῇ δυνάμει. ἐν εἰρήνῃ οὖν διετέλει τὸ βασίλειον αὐτοῦ. | |
| 22 | ||
1.2 | Χρόνου δὲ ἱκανοῦ γενομένου ἐξπλωράτορές τινες, οὕτω καλούμενοι παρὰ | |
| Ῥωμαίοις, παρὰ δὲ Ἕλλησι κατάσκοποι, παρῆσαν τῷ Νεκτεναβῷ νέφος πολὺ πολέμου ἀπαγγέλλοντες αὐτῷ, ἀναριθμήτων ἀνδρῶν μαχητῶν στρατόπεδα τῇ Αἰγύπτῳ ἐπερχόμενα. καὶ προσελθὼν τῷ Νεκτεναβῷ ὁ στρατάρχης αὐτοῦ εἶπε | 2 | |
| 5 | πρὸς αὐτόν· “ζῆθι βασιλεῦ, παραπεμψάμενος νῦν τοὺς εἰρηνικοὺς πάντας τρό‐ πους ἐπὶ τὰς ἐν πολέμοις παρατάξεις γενοῦ ἕτοιμος. μέγα γὰρ νέφος βαρβάρων ἐπίκειται ἡμῖν. οὐ γὰρ ἔθνος ἓν ἡμῖν ἐπέρχεται ἀλλὰ μυριάδες λαοῦ. εἰσὶ γὰρ οἱ ἐπερχόμενοι ἡμῖν Ἰνδοὶ καὶ Νοκυμαῖοι, Ὀξύδρακες, Ἴβηρες, Καύχωνες, Ἀέλαπες, Βόσποροι, Βασταρνοί, Ἀζανοί, Χάλυβες καὶ ὅσα ἄλλα ἐπὶ τῆς | |
| 10 | ἀνατολῆς παράκεινται ἔθνη μεγάλα, ἀναριθμήτων ἀνδρῶν στρατόπεδα ἐπὶ τὴν Αἴγυπτον ἐπερχόμενα. ὑπέρθου οὖν τὰ πολλὰ καὶ σεαυτὸν ἐπισκέπτου.” τοῦ οὖν στρατάρχου ταῦτα εἰπόντος τῷ Νεκτεναβῷ ἐπὶ πολὺ γελάσας ὁ βασιλεὺς Νεκτεναβὼ εἶπεν· “σὺ μὲν καλῶς καὶ ἐπιεικῶς ἣν ἐπιστεύθης φρουρὰν φυλάττων ταῦτα λέγεις, δειλῶς δὲ καὶ οὐ στρατιωτικῶς ἐφθέγξω. οὐ γὰρ ἐν ὄχλῳ ἡ δύνα‐ | |
| 15 | μις, ἀλλ’ ἐν προθυμίᾳ ὁ πόλεμος. καὶ γὰρ εἷς λέων πολλὰς ἐλάφους ἐχειρώσατο, καὶ εἷς λύκος πολλὰς ἀγέλας ποιμνίων ἐσκύλευσεν. ὥστε οὖν σὺ πορευθεὶς ἅμα τοῖς ἐν ὑποταγῇ σῇ στρατοπέδοις τὴν ἰδίαν παράταξιν φύλαττε. λόγῳ γὰρ ἑνὶ τῶν βαρβάρων ἀναρίθμητον πλῆθος πελάγει ἐπικαλύψω.” καὶ ταῦτα εἰπὼν Νεκτεναβὼ ἀπέπεμψε τὸν στρατάρχην αὐτοῦ. | 3 |
| 19 | ||
1.3 | Αὐτὸς δὲ ἀναστὰς εἰσῆλθεν εἰς τὸ παλάτιον αὐτοῦ. καὶ μόνος γενόμενος πάλιν τῇ αὐτῇ ἀγωγῇ χρησάμενος ἠτένισεν εἰς τὴν λεκάνην. καὶ ὁρᾷ τοὺς τῶν Αἰ‐ γυπτίων θεοὺς κυβερνῶντας τὰ πλοῖα τῶν πολεμίων βαρβάρων καὶ τὰ στρατό‐ πεδα αὐτῶν ὑπ’ αὐτῶν ὁδηγούμενα. ὁ δὲ Νεκτεναβὼ τῇ μαγείᾳ πολύπειρος ὢν | |
| 5 | ἄνθρωπος καὶ εἰθισμένος τοῖς θεοῖς αὐτοῦ ὁμιλεῖν, μαθὼν παρ’ αὐτῶν ὅτι τὰ ἔσχατα τῆς Αἰγύπτου βασιλείας † εἰσίν †, ἐγκολπωσάμενος χρυσίον πολὺν καὶ ξυρησάμενος τὴν κεφαλὴν καὶ τὸν πώγωνα αὐτοῦ καὶ μεταμορφώσας ἑαυτὸν ἑτέρῳ σχήματι ἔφυγε διὰ τοῦ Πηλουσίου. καὶ ἀποπλεύσας παραγίνεται εἰς Πέλλην τῆς Μακεδονίας καὶ ἐκαθέζετο ἐκεῖ ἐν ἑνὶ τόπῳ ὡς ἰατρὸς σοφιστὴς πολ‐ | |
| 10 | λοῖς ἀστρολογούμενος ὡς προφήτης Αἰγύπτιος. Οἱ οὖν Αἰγύπτιοι ἠξίουν τοὺς ὡσανεὶ θεοὺς αὐτῶν, τί ἄρα γέγονεν ὁ βασιλεὺς Αἰγύπτου. ἦν γὰρ πᾶσα ἡ Αἴγυπτος ὑπὸ τῶν βαρβάρων πορθηθεῖσα. ὁ δὲ ἐν τῷ ἀδύτῳ τοῦ Σεραπείου θεὸς αὐτῶν λεγόμενος ἐχρησμοδότησεν αὐτοῖς εἰπών· “οὗτος ὁ φυγὼν βασιλεὺς ἥξει πάλιν ἐν Αἰγύπτῳ οὐ γηράσκων ἀλλὰ νεάζων καὶ | 4 |
| 15 | τοὺς ἐχθροὺς ἡμῶν Πέρσας ὑποτάξει.” καὶ συνεζήτουν τί ἄρα θέλει τὸ εἰρημένον αὐτοῖς. καὶ μὴ εὑρόντες γράφουσι τὸν δοθέντα αὐτοῖς χρησμὸν ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ ἀνδριάντος Νεκτεναβῶ. | |
| 17 | ||
1.4 | Εἰς δὲ τὴν Μακεδονίαν πᾶσαν ἐμφανὴς γενόμενος ὁ Νεκτεναβὼ ἀκριβῶς πᾶσιν ἐσκέπτετο, ὥστε καὶ τὴν βασίλισσαν Ὀλυμπιάδα ἀκούσασαν περὶ αὐτοῦ νυκτὸς ἐλθεῖν πρὸς αὐτὸν ἀποδημοῦντος Φιλίππου τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς εἰς πόλε‐ μον. καὶ μαθοῦσα παρ’ αὐτοῦ ὅπερ ἐζήτει ἀνεχώρησεν. καὶ μεθ’ ἡμέρας ὀλίγας | |
| 5 | μετεστείλατο αὐτὸν καὶ ἐκέλευσεν αὐτὸν εἰσελθεῖν πρὸς αὐτήν. ὁ δὲ Νεκτεναβὼ θεασάμενος αὐτὴν πάνυ εὔοπτον οὖσαν ἐπιθυμίως ἔσχε τοῦ κάλλους αὐτῆς. καὶ προτείνας τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἔφη· “χαίροις Μακεδόνων βασίλισσα.” ἡ δὲ εἶπεν· “χαίροις ἀγαθώτατε προφῆτα, διαβὰς καθέσθητι.” καὶ εἶπεν αὐτῷ· “σὺ εἶ ὁ Αἰγύπτιος μαθηματικός, εἰς ὃν οἱ δοκιμάσαντες εὗρον πᾶσαν ἀλήθειαν· κἀγὼ | |
| 10 | δὲ ἐπείσθην παρὰ σοῦ. ποίᾳ οὖν σκέψει χρώμενος τὰ ἀληθῆ ἀπαγγέλλεις;” ὁ δὲ εἶπεν· “πολυσχεδὴς μέν ἐστιν ἡ τῆς σκέψεως αἵρεσις, ὦ βασίλισσα. εἰσὶ γὰρ ὡροσκόποι, σημειολύται, ὀνειροπόλοι, ἐγγαστρίμυθοι, ἀρνιομάντεις, γενεθλιο‐ λόγοι, οἱ καλούμενοι μάγοι, οἷς τὰ μαντεῖα ἐπέστρωται.” καὶ ταῦτα εἰπὼν ἐνέ‐ βλεψε δριμὺ τῇ Ὀλυμπιάδι. εἶπε δὲ αὐτῷ ἡ Ὀλυμπιάς· “προφῆτα, πέπηγας ἰδών | 5 |
| 15 | με;” ὁ δὲ ἔφη· “ναί, κυρία· ὑπεμνήσθην γὰρ χρησμοῦ δοθέντος μοι ὑπὸ τῶν ἰδίων θεῶν, ὅτι δεῖ σε βασιλίδι σκέψασθαι. καὶ ἰδοὺ τοῦτο ἀληθὲς ἐγένετο. ὥστε λοιπὸν λέγε μοι ὃ βούλει.” καὶ βαλὼν τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἔνδον 〈τοῦ κόλπου〉 αὐτοῦ ἐξή‐ γαγε πινακίδιον ὅπερ λόγος ἑρμηνεῦσαι οὐ δύναται, χρυσίῳ μὲν καὶ ἐλεφαντίνῳ διακείμενον, ἔχον ἀστέρας ἑπτὰ καὶ ὡροσκόπον, ἥλιόν τε καὶ σελήνην. καὶ ὁ | |
| 20 | μὲν ἥλιος ἦν κρυστάλλινος, ἡ δὲ σελήνη ἀδαμαντίνη, ὁ δὲ λεγόμενος Ζεὺς ἀέριος, 〈ὁ δὲ Ἄρης αἱματίτης, ὁ δὲ Κρόνοσ〉 ὀφίτης, ἡ δὲ Ἀφροδίτη σαπφείρινος, ὁ δὲ Ἑρμῆς σμαράγδινος, ὁ δὲ ὡροσκόπος λύγδινος. θαυμάσασα δὲ ἡ Ὀλυμ‐ πιὰς τὴν τοῦ πίνακος πολυτέλειαν παρακάθηται τῷ Νεκτεναβῷ κελεύσασα πάντας ἀποστῆναι καὶ λέγει πρὸς αὐτόν· “προφῆτα, σκέψαι περὶ ἐμοῦ καὶ | |
| 25 | Φιλίππου τὴν γέννησιν.” ἐφημίζετο γὰρ περὶ αὐτῆς, ὅτι ἐὰν παραγίνηται Φί‐ λιππος ἀπὸ τοῦ πολέμου, ταύτην ἀποβάλλεται καὶ ἑτέραν γαμεῖ. ὁ δὲ Νεκτεναβὼ | |
| εἶπε πρὸς αὐτήν· “θὲς τὴν σὴν γέννησιν, θὲς καὶ τοῦ Φιλίππου.” καὶ τί λοιπὸν ποιεῖ ὁ Νεκτεναβώ; τίθησι καὶ τὴν ἑαυτοῦ γέννησιν πρὸς τὴν τῆς Ὀλυμπιάδος καὶ ψευσάμενος εἶπε πρὸς αὐτήν· “οὐκ ἔστι ψεῦδος ἣν ἀκούεις φήμην περὶ σοῦ. | 6 | |
| 30 | δύναμαι δέ σοι ὡς Αἰγύπτιος προφήτης βοηθῆσαι τοῦ μὴ ἀπόβλητόν σε γε‐ νέσθαι ὑπὸ Φιλίππου.” ἡ δὲ εἶπεν· “πῶς δύνασαι;” ὁ δὲ ἔφη· “δεῖ σε θεῷ ἐπι‐ γείῳ συνελθεῖν καὶ ἐκ τούτου συλλαβεῖν καὶ τεκεῖν υἱὸν καὶ ἀναθρέψαι, τοῦτον δὲ ἔκδικόν σου ἔχειν τῶν ὑπὸ Φιλίππου γενομένων πρός σε ἁμαρτημάτων.” καὶ λέγει αὐτῷ ἡ Ὀλυμπιάς· “ποίῳ θεῷ;” ὁ δὲ εἶπεν· “τῷ τῆς Λιβύης Ἄμμωνι.” | |
| 35 | καὶ λέγει αὐτῷ ἡ Ὀλυμπιάς· “ποταπὸς ἄρα ἐστὶν ὁ θεὸς οὗτος;” ὁ δὲ εἶπεν· “τὴν μὲν ἡλικίαν μεσῆλιξ καὶ χρυσόκομος τὴν χαίτην καὶ τὰ γένεια, κέρατα ἔχων ἐκ τοῦ μετώπου πεφυκότα καὶ ταῦτα χρυσῷ παραπλήσια. ἑτοιμασθῆναί σε δεῖ οὖν ὡς βασίλισσαν περὶ αὐτοῦ. σήμερον γὰρ ἐν ὀνείρῳ θεωρήσεις τὸν θεὸν τοῦτον συγγινόμενόν σοι.” ἡ δὲ λέγει αὐτῷ· “ἐὰν ἴδω τὸ ὄνειρον τοῦτο, οὐχ ὡς μάγον | |
| 40 | ἀλλ’ ὡς θεόν σε προσκυνήσω.” | |
| 40 | ||
1.5 | Ἐξέρχεται οὖν ἀπὸ τῆς βασιλίσσης ὁ Νεκτεναβὼ καὶ λαμβάνει βοτάνας ἀπὸ | |
| τῆς ἐρήμου ἃς ἠπίστατο πρὸς ὀνειροπολίαν. καὶ ταύτας χυλώσας ἔπλασε κηρίον θηλυκόσωμον καὶ ἐπέγραψεν ἐν αὐτῷ τὸ ὄνομα τῆς Ὀλυμπιάδος. καὶ ἅψας λύχνους 〈...〉 ἀπὸ τῶν βοτάνων ἐπεκαλεῖτο ὅρκοις τοὺς πρὸς τοῦτο πεποιημέ‐ | 7 | |
| 5 | νους δαίμονας, ὥστε φαντασιοῦσθαι τὴν Ὀλυμπιάδα. καὶ θεωρεῖ περιπεπλεγμέ‐ νον αὐτῇ τὸν θεὸν Ἄμμωνα ἐν τῇ νυκτὶ ἐκείνῃ καὶ ἀναστάντα ἀπ’ αὐτῆς εἰπόντα αὐτῇ· “γύναι, κατὰ γαστρὸς ἔχεις ἄρρεν, τὸν ἔκδικόν σου γενόμενον.” | |
| 7 | ||
1.6 | Ἀναστᾶσα δὲ ἡ Ὀλυμπιὰς ἐκ τοῦ ὕπνου ἐθαύμασε, καὶ ταχὺ πέμψασα ἤγαγε τὸν Νεκτεναβὼ καὶ λέγει αὐτῷ· “εἶδον τὸν ὄνειρον καὶ ὃν εἶπάς μοι θεὸν Ἄμ‐ μωνα. ἀλλ’ αἰτοῦμαί σε, προφῆτα, πάλιν συναναμιγνύναι αὐτῷ, καὶ μελησάτω σοι, πότε μέλλει συνελθεῖν μοι, ἵνα κἀγὼ ἑτοιμοτέρα τῷ νυμφίῳ φανῶ.” ὁ δὲ | |
| 5 | εἶπεν· “πρῶτον μέν, δέσποινα, ὃν εἶδας ὄνειρός ἐστιν. ὅτε δὲ αὐτὸς αὐθεντὶ ἐπέλθῃ σοι, χρείαν σοι ποιήσει. ἀλλ’ εἰ κελεύει τὸ κράτος σου, χώρημά μοι δὸς τοῦ κοιμηθῆναί με, ὅπως αὐτὸν ἐξιλεώσομαι περὶ σοῦ.” ἡ δὲ εἶπεν· “ἰδοὺ ἐν τῷ κοιτῶνί μου δέξαι χώρημα. καὶ ἐὰν ἐπιτύχω τῆς συλλήψεως τοῦ θεοῦ τούτου | |
| μεγάλως σε τιμήσω ὡς βασίλισσα, καὶ χρήσομαί σοι ὡς πατέρα τοῦ παιδίου | 8 | |
| 10 | τυγχάνοντα.” λέγει αὐτῇ ὁ Νεκτεναβώ· “πρὸς τὸ γινώσκειν σε, δέσποινα, πρό‐ δρομος τοῦ εἰσέρχεσθαι τὸν θεὸν ἐστὶ τὸ σημεῖον τοῦτο· ἐὰν καθεζομένη τῇ ἑσπέρᾳ ἐπὶ τοῦ κοιτῶνός σου ἴδῃς δράκοντα ἑρπύζοντα ἐπὶ σέ, κέλευσον πάντας τοὺς παρόντας ἐξελθεῖν. σὺ δὲ μὴ ἀποσβέσῃς τὰ φῶτα τῶν λύχνων, ὧν ἐγὼ νῦν σκευάσας εἰς τιμὴν τοῦ θεοῦ ἅπτειν καθὼς ἐπίσταμαι δώσω σοι, ἀλλὰ ἀνελ‐ | |
| 15 | θοῦσα ἐπὶ τῇ βασιλικῇ σου κλίνῃ ἕτοιμος γενοῦ καὶ συγκάλυψόν σου τὸ πρόσω‐ πον καὶ παρόρα τὸν θεὸν ὃν εἶδες ἐν ὀνείρῳ ἐρχόμενον πρός σε.” καὶ ταῦτα εἰπὼν Νεκτεναβὼ ἐξέρχεται. καὶ τῇ ἐπαύριον δίδωσιν αὐτῷ ἡ Ὀλυμπιὰς ἔγγιστα τοῦ κοιτῶνος αὐτῆς κοιτῶνα. | |
| 18 | ||
1.7 | Ὁ δὲ Νεκτεναβὼ ἡτοίμασεν ἑαυτῷ πόκον κριοῦ ἁπαλωτάτου σὺν τοῖς κέρασι τῶν κροτάφων αὐτοῦ, καὶ ταῦτα χρυσῷ παραπλήσια, καὶ σκῆπτρον ἐβέλινον καὶ ἱμάτιον λευκὸν καὶ τρίβωνα καθαρώτατον δρακοντιοῦντα· καὶ εἰσέρχεται εἰς τὸν κοιτῶνα, ἔνθα ἦν ἐπὶ κλίνης ἡ Ὀλυμπιὰς κατεσκεπασμένη. ἄκρῳ δὲ τῷ ὀφθαλμῷ | |
| 5 | ἔβλεπεν. καὶ ὁρᾷ αὐτὸν εἰσερχόμενον καὶ οὐκ ἐδειλίασεν. αὐτὸν γὰρ προσεδόκα καθὼς καὶ ἐν ὀνείρῳ εἶδεν. οἱ δὲ λύχνοι ἥπτασιν, καὶ συνεκάλυψεν ἡ Ὀλυμπιὰς | |
| τὸ πρόσωπον ἑαυτῆς. ὁ δὲ Νεκτεναβὼ ἀποθέμενος τὸ σκῆπτρον ἀναβαίνει ἐπὶ τὴν κλίνην αὐτῆς καὶ συγγίνεται αὐτῇ. καί φησι πρὸς αὐτήν· “διάμεινον, γύναι· κατὰ γαστρὸς ἔχεις ἄρρενα παῖδα ἔκδικόν σου γενόμενον καὶ πάσης οἰκουμένης | 9 | |
| 10 | κοσμοκράτορα βασιλέα.” καὶ ἐξῆλθεν ἀπὸ τοῦ κοιτῶνος Νεκτεναβὼ ἄρας τὸ σκῆπτρον καὶ ἀποκρύβει πάντα ἃ εἶχε πλανικά. πρωΐας δὲ γενομένης ἐγείρεται ἡ Ὀλυμπιὰς καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ κοιτῶνι, ἔνθα ἦν Νεκτεναβώ, καὶ διυπνίζει αὐτόν. ὁ δὲ διυπνισθεὶς εἶπεν· “χαίροις βασίλισσα· τί μοι ἀναγγέλλεις;” ἡ δὲ εἶπεν· “πῶς σε λανθάνει ταῦτα, προφῆτα, ἐγὼ θαυμάζω. ἆρα παραγίνεται ὁ | |
| 15 | θεὸς οὗτος ἔτι πρός με; ὅτι ἡδέως αὐτὸν ἔσχον.” ὁ δὲ εἶπε πρὸς αὐτήν· “ἄκουσον βασίλισσα· ἐγὼ προφήτης εἰμὶ τοῦ θεοῦ. ὅταν οὖν βούλει, παράσχου μοι τὸν τόπον τοῦτον εἰς τὸ κοιμᾶσθαί με ἀπαρενόχλητον, ἵνα τὸν συνήθη αὐτῷ καθαρ‐ μὸν ποιήσω, καὶ ἐλεύσεται πρός σε ὅταν βούλει.” ἡ δὲ εἶπεν· “ἔχε τὸν τόπον τοῦτον ἀπάρτι.” καὶ ἐκέλευσε δοθῆναι αὐτῷ τὰς κλῇδας τοῦ κοιτῶνος. ὁ δὲ ἐν | |
| 20 | ἀποκρύφῳ τόπῳ ἀπέθετο ἃ εἶχε, καὶ εἰσήρχετο πρὸς αὐτὴν ὁσάκις ἠβούλετο ἡ Ὀλυμπιάς, ὑπονοούμενος παρ’ αὐτῇ θεὸς εἶναι Ἄμμων. Ἡμέρᾳ δὲ καὶ ἡμέρᾳ ὠγκοῦτο ἡ γαστὴρ αὐτῆς, καὶ λέγει τῷ Νεκτεναβῷ ἡ | |
| Ὀλυμπιάς· “ἐὰν παραγενόμενος Φίλιππος εὕρῃ με ἔγκυον, τί εἴπω;” λέγει αὐτῇ Νεκτεναβώ· “μηδὲν φοβηθῇς, δέσποινα. ἐν τούτῳ γὰρ βοηθήσει σοι ὁ | 10 | |
| 25 | θεὸς Ἄμμων ἐπιστὰς Φιλίππῳ δι’ ὀνείρων καὶ μηνύων αὐτῷ τὰ γενόμενα, ὥστε ἀνέγκλητόν σε ποιήσει ἀπὸ Φιλίππου.” οὕτως μὲν ἡ Ὀλυμπιὰς ἐπλανᾶτο ὑπὸ τοῦ Νεκτεναβῶ διὰ τῆς μαγικῆς δυνάμεως. | |
| 27 | ||
1.8 | Καὶ δὴ λαβὼν Νεκτεναβὼ θαλάσσιον ἱέρακα τοῦτον ἐμάγευσεν, καὶ ὅσα ἐβούλετο ἐν ὀνείροις εἰπεῖν τὸν ἱέρακα τῷ Φιλίππῳ ἔλεγεν αὐτῷ [ὁ ἱέραξ], μαγικαῖς κακοτεχνίαις παρασκευάσας αὐτὸν ἵπτασθαι. ὁ δὲ θαλάσσιος ἱέραξ σταλεὶς ὑπὸ τοῦ Νεκτεναβῶ ἦλθε διὰ τῆς νυκτὸς ἔνθα ἦν Φίλιππος, καὶ ἐλάλησεν | |
| 5 | τῷ Φιλίππῳ ἐν ὀνείρῳ. καὶ θεωρήσας τὸν ἱέρακα Φίλιππος λαλοῦντα αὐτῷ, διυπνισθεὶς ἐν πολλῇ ταραχῇ εὐθέως ἀποστείλας ἤγαγεν ὀνειροπόλον τινὰ Βαβυλώνιον ἐπίσημον ὄντα καὶ λέγει αὐτῷ· “εἶδον κατ’ ὄναρ τινὰ θεὸν εὔμορφον πάνυ, πολιὸν δὲ τὴν χαίτην καὶ γενειῶντα χρυσῷ παραπλήσιον καὶ κέρατα κριοῦ ἔχοντα χρυσῷ καὶ αὐτὰ παραπλήσια, καὶ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ σκῆπτρον | |
| 10 | κατέχοντα, νυκτὸς ἐπεισερχόμενον τῇ γυναικί μου Ὀλυμπιάδι καὶ ἀνακλιθέντα καὶ συγγενόμενον αὐτῇ· καὶ ἀναστὰς εἶπεν αὐτῇ· ‘γύναι, συνέλαβες παῖδα ἄρ‐ ρενα, ὅς σε καρπίσεται καὶ τὸν θάνατον τοῦ πατρὸς ἐκδικήσει.‘ ὑπενόησα δὲ κἀγὼ καταράπτειν βίβλῳ Νειλώᾳ 〈τὴν φύσιν αὐτῆσ〉 καὶ τήνδε σφραγίζειν τῷ ἐμῷ σφραγιστῆρι. ἦν δὲ ὁ δακτύλιος χρυσὸς ἔχων λίθον καὶ ἐν τῷ λίθῳ ἐκτύ‐ | 11 |
| 15 | πωμα, ἥλιον καὶ κεφαλὴν λέοντος καὶ δοράτιον. καὶ ταῦτα ὑπονοοῦντός μου ἔδοξα ἰδεῖν ἱέρακα ἐπιστάντα, ὃς κατεπτέρυξέ μου καὶ ἐξήγειρέ με τοῦ ὕπνου. τί μοι δηλοῖ τοῦτο;” λέγει οὖν αὐτῷ ὁ ὀνειροπόλος· “Φίλιππε βασιλεῦ, ζῆθι. ἀληθές ἐστιν ὅπερ εἶδες ἐν ὀνείρῳ. τὸ γὰρ σφραγίζειν τὴν φύσιν τῆς γυναικός σου πίστεώς ἐστι δηλωτικόν, ὅτι καὶ συνέλαβεν ἡ γυνή σου. οὐδεὶς γὰρ κενὸν ἀγ‐ | |
| 20 | γεῖον σφραγίζει, ἀλλὰ μεστόν. περὶ δὲ τοῦ καταράπτειν σε βίβλῳ, οὐδαμοῦ βίβλος γεννᾶται εἰ μὴ ἐν Αἰγύπτῳ. Αἰγυπτία οὖν ἡ σπορὰ τυγχάνει, οὐ ταπεινὴ ἀλλὰ λαμπρὰ καὶ ἔνδοξος διὰ τὸν χρυσὸν δακτύλιον. τί γὰρ χρυσοῦ ἐνδοξότερον, δι’ οὗ καὶ θεοὶ προσκυνοῦνται; ἡ δὲ σφραγὶς ἡ τὸν ἥλιον ἔχουσα καὶ ὑποκάτω | |
| κεφαλὴν λέοντος καὶ δοράτιον· οὗτος ὁ γεννώμενος παῖς μέχρι τῆς ἀνατολῆς | 12 | |
| 25 | φθάσει πάντας πολεμῶν ὥσπερ λέων καὶ δορυαλώτους τὰς πόλεις ποιήσει διὰ τὸ ὑποκείμενον δοράτιον. τὸ δὲ ἑωρακέναι σε θεὸν καὶ κριοῦ κέρατα καὶ πολιὰν τὴν χαίτην ἔχοντα· οὗτός ἐστιν ὁ τῆς Λιβύης θεὸς Ἄμμων.” οὕτως οὖν κρίναντος τοῦ ὀνειροπόλου οὐχ ἡδέως αὐτοῦ ἤκουσε Φίλιππος. | |
| 28 | ||
1.9 | Ἠγωνία οὖν ἡ Ὀλυμπιὰς οὐ θαρροῦσα τῷ Νεκτεναβῷ ἐπὶ τῷ γενομένῳ δι’ αὐτοῦ περὶ Φιλίππου. ἐλθὼν δὲ ὁ Φίλιππος ἀπὸ τοῦ πολέμου εἶδε τὴν γυναῖκα αὐτοῦ τεταραγμένην πάνυ καὶ λέγει αὐτῇ· “γύναι, τὸ γενόμενόν σοι οὐ παρὰ σὴν αἰτίαν συνέβη. ἀλλότριον γὰρ τὸ ἁμάρτημα καθώς μοι ἐδηλώθη κατ’ ὄναρ, ἵνα | |
| 5 | σὺ ἀνέγκλητος ἔσῃ. εἰς πάντα γὰρ δυνάμεθα οἱ βασιλεῖς, πρὸς δὲ τοὺς θεοὺς οὐ δυνάμεθα. οὔτε γάρ τινος τοῦ δήμου ἠράσθης ἀλλ’ οὔτε τινὸς τῶν εὐπρεπεστάτων χαρακτήρων.” καὶ ταῦτα εἰπὼν Φίλιππος εὔθυμον τὴν Ὀλυμπιάδα κατέστησεν. ἡ δὲ Ὀλυμπιὰς ηὐχαρίστει τῷ προμηνύσαντι προφήτῃ τὰ γενόμενα τῷ Φιλίππῳ. | |
| 8 | ||
1.10 | Καὶ μεθ’ ἡμέρας ὀλίγας συνὼν τῇ Ὀλυμπιάδι Φίλιππος ὁ βασιλεὺς λέγει πρὸς αὐτήν· “ἐπλάνησάς με, γύναι, οὐχ ὑπὸ θεοῦ συλλαβοῦσα ἀλλ’ ὑπό τινος ἑτέρου, καὶ ἐμπεσεῖται εἰς τὰς χεῖράς μου.” ἀκούσας δὲ ταῦτα Νεκτεναβὼ δεί‐ | |
| πνου μεγάλου ὄντος ἐν τῷ παλατίῳ καὶ πάντων εὐωχουμένων σὺν τῷ βασιλεῖ | 13 | |
| 5 | Φιλίππῳ διὰ τὴν αὐτοῦ ἐπιδημίαν, μόνου δὲ τοῦ βασιλέως Φιλίππου κατηφοῦς ὄντος διὰ τὸ ἔγκυον εἶναι Ὀλυμπιάδα τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, ἐπὶ πάντων ὁ Νεκτε‐ ναβὼ μεταβαλὼν ἑαυτὸν εἰς δράκοντα μείζονα τοῦ πρώτου εἰσῆλθε μέσον τοῦ τρικλίνου καὶ ἐσύρισε φοβερόν, ὥστε τὰ θεμέλια σεισθῆναι τοῦ παλατίου. οἱ δὲ συνεσθίοντες τῷ βασιλεῖ θεωρήσαντες τὸν δράκοντα ἐπήδησαν φόβῳ συνεχόμε‐ | |
| 10 | νοι. ἡ δὲ Ὀλυμπιὰς ἐπιγνοῦσα τὸν ἴδιον νυμφίον προέτεινε τὴν δεξιὰν αὐτῆς χεῖρα. καὶ ἐξεγείρας ἑαυτὸν ὁ δράκων ἐπέθηκε τὸ γένειον καὶ ἐκύκλευσε πάντας καὶ εἰσῆλθεν ἐπὶ τὰ γόνατα Ὀλυμπιάδος καὶ προσβαλὼν τὴν δίχηλον αὐτοῦ γλῶσσαν κατεφίλησεν αὐτὴν τεκμήριον στοργῆς ὁ δράκων πρὸς τοὺς θεωροῦν‐ τας ποιούμενος. καὶ τοῦ μὲν Φιλίππου ἅμα μὲν φοβουμένου ἅμα δὲ καὶ θαυμά‐ | |
| 15 | ζοντος καὶ ἀκορέστως προσέχοντος [καὶ ταῦτα πράξας Νεκτεναβὼ πρὸς ἔνδειξιν ἀφανὴς ἐγένετο] μεταβάλλει ἑαυτὸν ὁ δράκων εἰς ἀετὸν καὶ ἵπταται. καὶ τὸ ποῦ ἐχώρησε περιττὸν τὸ λέγειν. ὁ δὲ Φίλιππος ἐκ τοῦ φόβου νοήσας εἶπεν· “γύναι, τεκμήριον τοῦ περὶ σὲ ἀγῶνος ἐθεασάμην τὸν θεόν σοι βοηθοῦντα ἐν τῷ κιν‐ δύνῳ. τίς δὲ θεός, οὐκ οἶδα. ἔδειξε γὰρ ἡμῖν καὶ θεοῦ Ἄμμωνος μορφὴν καὶ | |
| 20 | Ἀπόλλωνος καὶ Ἀσκληπίου.” ἡ δὲ Ὀλυμπιὰς εἶπεν αὐτῷ· “καθώς μοι ἐδήλω‐ σεν αὐτός, ὅτε μοι συνῆλθεν, ἁπάσης Λιβύης θεὸς Ἄμμων ἐστίν.” ὁ δὲ Φίλιπ‐ πος ἰδὼν ταῦτα ἐμακάριζεν ἑαυτὸν θεοῦ σπορὰν μέλλοντα καλεῖσθαι τὸ τικτόμε‐ νον ὑπὸ τῆς ἰδίας γυναικός. | 14 |
| 23 | ||
1.11 | Μετὰ δὲ ἡμέρας τινὰς καθεζομένου τοῦ Φιλίππου ἔν τινι τῶν βασιλικῶν τόπων συμφύτῳ ὀρνέων διαφόρων πλήθη ἐνέμοντο ἐπὶ τῷ τόπῳ, καὶ αἰφνιδίως ὄρνις ἁλλομένη εἰς τὸν κόλπον Φιλίππου τοῦ βασιλέως ἔτεκεν ὠόν. καὶ ἀποκυλισθὲν ἀπὸ τοῦ κόλπου αὐτοῦ πεσὸν εἰς τὴν γῆν ἀπερράγη. ἀφ’ οὗ ἐξεπήδησε μικρὸν | |
| 5 | δρακόντιον, ὅπερ πολλάκις κυκλεῦσαν τὰ ἔξωθεν τοῦ ὠοῦ πάλιν ἐζήτει εἰσελθεῖν ὅθεν ἐξῆλθεν. καὶ βαλὸν ἔσωθεν τὴν κεφαλὴν ἐτελεύτησεν. ταραχθεὶς δὲ Φίλιπ‐ πος ὁ βασιλεὺς μετεστείλατό τινα σημειολύτην καὶ ὑφηγήσατο αὐτῷ τὸ γενό‐ μενον. ὁ δὲ σημειολύτης εἶπεν αὐτῷ ἐμπνευσθεὶς ἐκ θεοῦ· “βασιλεῦ, ἔσται σοι υἱός, ὃς περιελεύσεται ὅλον τὸν κόσμον πάντας τῇ ἰδίᾳ δυνάμει ὑποτάσσων, | |
| 10 | ὑποστρέφων δὲ εἰς τὰ ἴδια βασίλεια ὀλιγοχρόνιος τελευτήσει. ὁ γὰρ δράκων βασιλικὸν ζῷόν ἐστιν. τὸ δὲ ὠὸν παραπλήσιον τῷ κόσμῳ, ὅθεν ὁ δράκων ἐξῆλ‐ | |
| θεν. κυκλεύσας οὖν τὸν κόσμον καὶ βουλόμενος ὅθεν ἐξῆλθεν εἰσελθεῖν, οὐκ ἔφθασεν ἀλλ’ ἐτελεύτησεν.” ὁ μὲν οὖν σημειολύτης ἐπιλύσας τὸ σημεῖον καὶ δοματισθεὶς παρὰ τοῦ βασιλέως Φιλίππου ἐξῆλθεν. | 15 | |
| 14 | ||
1.12 | Καὶ τελεσθέντος τοῦ χρόνου τοῦ τεκεῖν τὴν Ὀλυμπιάδα καθίσασα ἐπὶ τὸν κυοφόρον δίφρον ὤδινε. παρεστὼς δὲ Νεκτεναβὼ καταμετρήσας τοὺς οὐρανίους δρόμους ἐψυχαγώγει αὐτὴν τοῦ μὴ σπεῦσαι ἐπὶ τῷ τοκετῷ. καὶ συγκλονήσας τὰ κοσμικὰ στοιχεῖα τῇ μαγικῇ δυνάμει χρώμενος ἐμάνθανε τὰ ἐνεστῶτα καὶ | |
| 5 | λέγει αὐτῇ· “γύναι, ἔπεχε σεαυτὴν καὶ νίκησον τὰ ἐνεστῶτα τῇ φύσει. ἐὰν γὰρ νῦν ἀποκυήσῃς, ὑπόδουλον αἰχμάλωτον ἢ μέγα τέρας γεννήσεις.” πάλιν οὖν τῆς γυναικὸς ὑπὸ τῶν ὠδίνων ὀχλουμένης καὶ μηκέτι κατασχεῖν δυναμένης τῶν πλείστων πόνων ὁ Νεκτεναβὼ ἔφη· “καρτέρησον ὀλίγον, γύναι. ἐὰν γὰρ νῦν ἀποκυήσῃς, γάλλος ἔσται ἀπρόκοπος ὁ γεννώμενος.” τισὶ δὲ καὶ παρηγορίαις | |
| 10 | καὶ χρηστοῖς λόγοις ὁ Νεκτεναβὼ τὰς χεῖρας τοῖς φυσικοῖς πόροις ἐδίδασκεν ἐπέχειν τὴν Ὀλυμπιάδα. αὐτὸς δὲ τῇ ἰδίᾳ μαγείᾳ χρώμενος κατεῖχε τῆς γυναι‐ κὸς τὸν τοκετόν. πάλιν οὖν κατανοήσας τοὺς οὐρανίους δρόμους τῶν κοσμικῶν | |
| στοιχείων ἐπέγνω τὸν σύμπαντα κόσμον μεσουρανοῦντα, καὶ λαμπηδόνα τινὰ ἀπ’ οὐρανοῦ ἐθεάσατο ὡς τοῦ ἡλίου μεσουρανοῦντος. καὶ ἔφη πρὸς τὴν Ὀλυμ‐ | 16 | |
| 15 | πιάδα· “δίδου νῦν τὴν πρὸς γέννησιν φωνήν.” καὶ αὐτὸς δὲ ἐπένευσεν αὐτῆς τὸν τοκετὸν καὶ εἶπεν αὐτῇ· “βασιλέα ἄρτι τέξεις κοσμοκράτορα.” ἡ δὲ Ὀλυμ‐ πιὰς μεῖζον βοὸς μυκησαμένη ἀπεκύησε παῖδα ἄρρενα σὺν ἀγαθῇ τύχῃ. τοῦ δὲ παιδὸς πεσόντος εἰς τὴν γῆν ἐγένοντο βροντῶν κτύποι ἀλλεπάλληλοι καὶ ἀστρα‐ πῶν φωτισμοί, ὥστε τὸν σύμπαντα κόσμον κινεῖσθαι. | |
| 19 | ||
1.13 | Πρωΐας δὲ γενομένης ἰδὼν Φίλιππος τὸ τεχθὲν παιδίον ὑπὸ Ὀλυμπιάδος ἔφη· “ἠβουλόμην μὲν αὐτὸ μὴ ἀναθρέψαι διὰ τὸ γέννημα ἐμὸν μὴ εἶναι. ἀλλ’ ἐπειδὴ ὁρῶ τὴν μὲν σπορὰν θεοῦ οὖσαν, τὸν δὲ τοκετὸν ἐπίσημον κοσμικόν, τρεφέσθω εἰς μνήμην τοῦ τελευτήσαντός μου παιδὸς γεναμένου μοι ἐκ τῆς | |
| 5 | προτέρας μου γυναικός. καλείσθω δὲ Ἀλέξανδρος.” καὶ οὕτως εἰπόντος τοῦ Φιλίππου πᾶσαν ἐπιμέλειαν ἐλάμβανε τὸ παιδίον. στεφανηφορία δὲ καθ’ ὅλης τῆς Μακεδονίας ἐγένετο καὶ τῆς Πέλλης καὶ τῆς Θρᾴκης. Ἵνα οὖν μὴ ἐπὶ πολὺ βραδύνω τὸν λόγον περὶ τῆς ἀνατροφῆς Ἀλεξάνδρου, ἀπεγαλακτίσθη καὶ ἀναβιβάζεται τῇ ἡλικίᾳ. ἀνδρυνθεὶς δὲ Ἀλέξανδρος τὸν | |
| 10 | χαρακτῆρα οὐχ ὅμοιον εἶχε Φιλίππῳ ἀλλ’ οὐδὲ Ὀλυμπιάδι τῇ μητρὶ ἀλλ’ οὐδὲ τῷ σπείραντι, ἀλλ’ ἰδίῳ τύπῳ κεκοσμημένος μορφὴν μὲν εἶχεν ἀνθρώπου, τὴν δὲ χαίτην λέοντος, τοὺς δὲ ὀφθαλμοὺς † ἑτερογλαύκους †, τὸν μὲν δεξιὸν † κα‐ τοφερῆ † ἔχων, τὸν δὲ εὐώνυμον γλαυκόν, ὀξεῖς δὲ τοὺς ὀδόντας [ὡς πασσαλί‐ σκους] ὡς δράκοντος, ὁρμὴν δὲ ἐνέφαινε λέοντος [ὀξύς]. [πρόδηλος δὲ ἦν] | 17 |
| 15 | Κατὰ χρόνους δὲ αὐξήσας εἰς τὰ μαθήματα ἐμελέτα. ἐγένετο δὲ αὐτοῦ τροφὸς Λεκάνη ἡ Μέλαντος ἀδελφή, παιδαγωγὸς δὲ καὶ ἀνατροφεὺς Λεωνίδης, δι‐ δάσκαλος γραμμάτων Πολυνείκης, μουσικῆς δὲ Λεύκιππος Λιμναῖος, γεωμε‐ τρίας δὲ Μέλεμνος Πελοποννήσιος, ῥητορικῶν δὲ λόγων 〈Ἀν〉αξιμένης Ἀρι‐ στοκλέους ὁ Λαμψακηνός, φιλοσοφίας δὲ Ἀριστοτέλης Νικομάχου ὁ Σταγει‐ | |
| 20 | ρίτης. | |
| Ἀλέξανδρος δὲ πᾶσαν παιδείαν καὶ ἀστρονομίαν μελετήσας καὶ ἀπολυόμενος ἐκ τῶν μαθημάτων τοὺς συμμαθητὰς αὐτοῦ ἐδίδασκε κατὰ μέρος. καὶ εἰς πόλε‐ μον αὐτοὺς ἤθροιζε καὶ μόνος συνῆπτε τὴν μάχην. ὁπότε δὲ ἑωράκει μέρος ἡττώμενον ὑπὸ τοῦ ἑτέρου, εἰς τὸ ἡττώμενον μέρος μετέβαινε καὶ ἐβοήθει καὶ | 18 | |
| 25 | πάλιν ἐνίκα, ὡς φανερὸν ἦν ὅτι αὐτὸς ἦν ἡ νίκη. οὕτως μὲν οὖν ὁ Ἀλέξανδρος ἀνετρέφετο καὶ μετὰ τῶν στρατευμάτων ἐπὶ τὸ καμπικὸν ἔτρεχε μελέτημα καὶ τοῖς ἵπποις ἐνηλόμενος ἵππευεν. Ἐν μιᾷ οὖν τῶν ἡμερῶν κομίζουσιν οἱ τοῦ Φιλίππου ἱπποφόροι ἐκ τῶν ἱπποφορβίων αὐτοῦ πῶλον ὑπερμεγεθέστατον καὶ παρέστησαν αὐτὸν τῷ βασιλεῖ | |
| 30 | Φιλίππῳ λέγοντες· “δέσποτα βασιλεῦ, τοῦτον τὸν ἵππον ἐν τοῖς βασιλικοῖς ἱπποφορβίοις εὕρομεν γεννηθέντα, κάλλει διαφέροντα τοῦ Πηγάσου, ὃν κομίζομέν σοι, δέσποτα.” θεασάμενος δὲ αὐτοῦ τὸ μέγεθος καὶ τὸ κάλλος Φίλιππος ὁ βασιλεὺς ἐθαύμασεν. βίᾳ δὲ φερόμενος ὑπὸ πάντων κατείχετο. οἱ δὲ ἱπποφόροι εἶπον· “μέγιστε βασιλεῦ, ἀνθρωποφάγος ἐστίν.” ὁ δὲ βασιλεὺς Φίλιππος εἶπεν· | |
| 35 | “ἀληθῶς ἐν τούτῳ πληροῦται τὸ ἐν τοῖς Ἕλλησι παροίμιον, ὅτι ἐγγὺς ἀγαθοῦ πέφυκε κακόν. ἀλλ’ ἐπειδὴ αὐτὸν ἐνηνόχατε, λήψομαι αὐτόν.” καὶ ἐκέλευσε τοῖς | |
| προπόλοις αὐτοῦ ποιῆσαι σιδηρὸν κάγγελον καὶ τοῦτον ἐγκλεῖσαι ἀχαλίνωτον. “καὶ τοὺς μὴ ὄντας ὑπηκόους τῆς ἐμῆς βασιλείας ἀλλ’ ὑποπίπτοντας ἢ τῷ νόμῳ ἀπειθοῦντας ἢ ἐπὶ λῃστείᾳ ληφθέντας αὐτῷ παραβάλλετε.” καὶ ἐγένετο καθὼς | 19 | |
| 40 | ἐκέλευσεν ὁ βασιλεύς. | |
| 40 | ||
1.14 | Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος προέκοπτε τῇ ἡλικίᾳ καὶ γενόμενος ἐτῶν δώδεκα μετὰ τοῦ πατρὸς εἰς τὰς τάξεις τῶν στρατευμάτων παρεγένετο καὶ καθόπλιζεν ἑαυτὸν καὶ συνώρμα τοῖς στρατεύμασι καὶ τοῖς ἵπποις ἐφήλλετο, ὥστε ὁρῶντα τὸν Φίλιππον εἰπεῖν· “τέκνον Ἀλέξανδρε, φιλῶ σου τοὺς τρόπους καὶ τὸ γεν‐ | |
| 5 | ναῖον, στυγῶ δέ σου τὸν χαρακτῆρα, ὅτι οὐχ ὅμοιός μοι τυγχάνεις.” Λυπηρὰ δὲ ταῦτα πάντα τῇ Ὀλυμπιάδι ἐτύγχανον. καλεῖ οὖν τὸν Νεκτεναβὼ πρὸς ἑαυτὴν ἡ Ὀλυμπιὰς καὶ λέγει αὐτῷ· “σκέψαι τί βούλεται περὶ ἐμοῦ Φίλιππος.” θεὶς δὲ τὸν πίνακα καὶ τοὺς ἀστέρας σκέπτεται περὶ αὐτῆς παρα‐ καθημένου αὐτοῖς τοῦ Ἀλεξάνδρου. καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν Ἀλέξανδρος· “πά‐ | |
| 10 | τερ, οὐ τοίνυν οὓς λέγεις ὧδε ἀστέρας ἐν τῷ οὐρανῷ φαίνονται;” “καὶ μάλα,” ἔφη, “τέκνον.” καὶ λέγει αὐτῷ Ἀλέξανδρος· “οὐ δύναμαι αὐτοὺς εἰδέναι;” ὁ δὲ εἶπεν· “ναί, τέκνον, δύνασαι ἑσπέρας γενομένης.” καὶ τῇ ἑσπέρᾳ παραλαβὼν | |
| Νεκτεναβὼ τὸν Ἀλέξανδρον φέρει αὐτὸν ἔξω τῆς πόλεως εἰς ἔρημον τόπον καὶ ἀναβλέπων εἰς τὸν οὐρανὸν ἐδείκνυε τῷ Ἀλεξάνδρῳ τοὺς οὐρανίους ἀστέρας. ὁ | 20 | |
| 15 | δὲ Ἀλέξανδρος κατέχων αὐτοῦ τὴν χεῖρα φέρει αὐτὸν εἰς βόθυνον καὶ ἀπολύει αὐτὸν κάτω. πεσὼν δὲ Νεκτεναβὼ λαμβάνει φοβερῶς κατὰ τῶν ἰνίων αὐτοῦ καὶ εἶπεν· “οἴμοι, τέκνον Ἀλέξανδρε, τί σοι ἔδοξε τοῦτο ποιῆσαι;” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν· “σεαυτὸν μέμφου, μαθηματικέ.” ὁ δὲ ἔφη· “διὰ τί, τέκνον;” ὁ δὲ Ἀλέξαν‐ δρός φησιν· “ὅτι τὰ ἐπὶ γῆς μὴ ἐπιστάμενος τὰ ἐν οὐρανῷ ἐκζητεῖς.” καὶ λέγει | |
| 20 | αὐτῷ Νεκτεναβώ· “φοβερῶς εἴληφα, τέκνον, τὸ τραῦμα. ἀλλ’ οὐκ ἔστιν οὐδένα θνητὸν κατανικῆσαι τὴν εἱμαρμένην.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν· “διὰ τί;” λέγει αὐτῷ Νεκτεναβώ· “ὅτε ἐμοιρολόγησα ἑαυτόν, ἔγνων ὅτι ὑπὸ τοῦ ἰδίου τέκνου ἀναιρεθῆναί με δεῖ. καὶ οὐκ ἐξέφυγον τὴν μοῖραν, ἀλλ’ ὑπὸ σοῦ ἀνῃρέθην.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἔφη· “ἐγὼ οὖν υἱὸς σοῦ εἰμι;” τότε διηγήσατο αὐτῷ ὁ Νεκτε‐ | |
| 25 | ναβὼ τὴν ἐν Αἰγύπτῳ βασιλείαν αὐτοῦ καὶ τὴν ἀπ’ Αἰγύπτου φυγὴν αὐτοῦ [καὶ τὴν εἰς Πέλλην αὐτοῦ ἐπιδημίαν] καὶ τὴν πρὸς Ὀλυμπιάδα εἴσοδον αὐτοῦ καὶ τὴν σκέψιν αὐτῆς καὶ τὸ πῶς εἰσῆλθε πρὸς αὐτὴν ὡς θεὸς Ἄμμων καὶ τὸ | |
| πῶς συνεμίγη αὐτῇ. λέγων δὲ ταῦτα ἐξέπνευσε τὸ πνεῦμα. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἀκούσας ταῦτα παρ’ αὐτοῦ καὶ πεισθεὶς ὑπ’ αὐτοῦ τὸν ἴδιον πατέρα τελευτή‐ | 21 | |
| 30 | σαντα κατενύγη. καὶ φοβηθεὶς οὐκ εἴασεν αὐτὸν ἐν τῷ βόθρῳ, μήπως θηριόβρω‐ τος γένηται. νὺξ γὰρ ἦν καὶ ἔρημος ὁ τόπος. καὶ στοργὴν λαβὼν πρὸς τὸν σπεί‐ ραντα διεζώσατο καὶ ἐπιτίθεται αὐτὸν ἐπὶ τῶν ὤμων αὐτοῦ γενναίως καὶ ἀπάγει πρὸς Ὀλυμπιάδα τὴν μητέρα αὐτοῦ. καὶ θεασαμένη ἡ Ὀλυμπιὰς εἶπε πρὸς Ἀλέξανδρον· “τί τοῦτο, τέκνον;” ὁ δὲ εἶπεν· “νέος Αἰνείας τὸν Ἀγχίσην βα‐ | |
| 35 | στάζω.” καὶ διηγήσατο αὐτῇ πάντα λεπτομερῶς ἃ ἤκουσε παρὰ τοῦ Νεκτεναβῶ. ἡ δὲ θαυμάσασα κατέγνω ἑαυτῆς ὡς πλανηθεῖσα ὑπ’ αὐτοῦ καὶ μαγικαῖς κακο‐ τεχνίαις μοιχευθεῖσα. στοργὴν δὲ λαβοῦσα ἔθαψεν αὐτὸν πρεπόντως ὡς πατέρα Ἀλεξάνδρου. καὶ τάφον ποιησαμένη ἐκεῖ αὐτὸν ἔθετο. θαῦμα δὲ τῆς προνοίας ἐστὶ δόκιμον, τὸν μὲν Νεκτεναβὼ Αἰγύπτιον τυγχάνοντα εἰς τὴν Μακεδονίαν | |
| 40 | Ἑλλαδικῇ ταφῇ κηδευθῆναι, τὸν δὲ Ἀλέξανδρον Μακεδόνα τυγχάνοντα Αἰγυ‐ πτιακῇ ταφῇ κηδευθῆναι. | |
| 41 | ||
1.15 | Ἐπανελθὼν δὲ Φίλιππος ἀπὸ τῆς ἀποδημίας ἐξῆλθεν εἰς Δελφοὺς χρησμοδοτη‐ θῆναι τίς ἄρα μετ’ αὐτὸν βασιλεύσει. ἡ δὲ ἐν Δελφοῖς Πυθία γευσαμένη τοῦ | |
| Κασταλίου νάματος διὰ χθονίου χρησμοῦ οὕτως εἶπεν· “Φίλιππε, ἐκεῖνος ὅλης τῆς οἰκουμένης βασιλεύσει καὶ δόρατι πάντας ὑποτάξει, ὅστις τὸν Βουκέφαλον | 22 | |
| 5 | ἵππον ἁλλόμενος διὰ μέσης τῆς Πέλλης διοδεύσει.” ἐκλήθη δὲ Βουκέφαλος, ἐπειδὴ ἐν τῷ μηρῷ εἶχεν ἔγκαυμα βοὸς φαίνοντα κεφαλήν. ὁ δὲ Φίλιππος ἀκούσας τὸν χρησμὸν προσεδόκα νέον Ἡρακλῆν. | |
| 7 | ||
1.16 | Ἀλέξανδρος δὲ Ἀριστοτέλει τῷ καθηγητῇ μόνῳ ἐκέχρητο. καὶ ἱκανῶν ὄντων παίδων τῷ Ἀριστοτέλει εἰς μάθησιν παιδείας, ὄντων δὲ καὶ παρ’ αὐτῷ βασιλέων υἱῶν, εἶπεν ἐν μιᾷ πρὸς ἕνα αὐτῶν Ἀριστοτέλης· “ἐὰν κληρονομήσῃς τοῦ πατρός σου τὸ βασίλειον, τί μοι χαρίζῃ τῷ καθηγητῇ σου;” ὁ δὲ εἶπεν· | |
| 5 | “ἔσο παρ’ ἐμοὶ συνδίαιτος μονοκράτωρ, καὶ ἔνδοξόν σε παρὰ πάντας ποιήσω.” ἑτέρου δὲ ἐπύθετο· “εἰ δὲ σύ, τέκνον, παραλάβῃς τὸ βασίλειον τοῦ πατρός σου, πῶς μοι χρήσῃ τῷ καθηγητῇ σου;” ὁ δὲ εἶπεν· “διοικητήν σε ποιήσω καὶ τῶν ὑπ’ ἐμοῦ κρινομένων πάντων σύμβουλόν σε καταστήσω.” εἶπε δὲ καὶ πρὸς Ἀλέξανδρον· “εἰ δὲ σύ, τέκνον Ἀλέξανδρε, παραλάβῃς τὸ βασίλειον ἐκ τοῦ | |
| 10 | πατρός σου Φιλίππου, πῶς μοι χρήσῃ τῷ καθηγητῇ σου;” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶ‐ πεν· “περὶ μελλόντων πραγμάτων ἄρτι μὴ πυνθάνῃ, τῆς αὔριον ἐνέχυρον μὴ ἔχων· τότε δώσω σοι τοῦ καιροῦ καὶ τῆς ὥρας ἐλευσομένης.” καὶ λέγει αὐτῷ Ἀριστο‐ τέλης· “χαίροις Ἀλέξανδρε κοσμοκράτορ· σὺ γὰρ μέγιστος βασιλεὺς ἔσῃ.” ὑπὸ πάντων δὲ Ἀλέξανδρος ἐφιλεῖτο ὡς φρενήρης καὶ πολεμιστής, ὑπὸ δὲ Φιλίππου | 23 |
| 15 | ἐν ἀμφιβολίᾳ ἦν. ἔχαιρε γὰρ ὁρῶν τοιοῦτον ἀρειμάνιον πνεῦμα τοῦ παιδός, ἐλυ‐ πεῖτο δὲ μὴ ὅμοιον αὐτὸν ὁρῶν τῷ ἑαυτοῦ χαρακτῆρι. | |
| 16 | ||
1.17 | Ἐγένετο δὲ Ἀλέξανδρος ἐτῶν δεκαπέντε· καὶ ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν ἔτυχε διέρχεσθαι αὐτὸν τὸν τόπον, ἔνθα ἦν ὁ Βουκέφαλος ἵππος ἐγκεκλεισμένος, καὶ ἤκουσε χρεμετισμοῦ φοβεροῦ καὶ ἐπιστραφεὶς πρὸς τοὺς προπόλους εἶπεν· “τίς οὗτος ὁ χρεμετισμὸς τοῦ ἵππου;” ἀποκριθεὶς δὲ Πτολεμαῖος ὁ στρατάρχης εἶ‐ | |
| 5 | πεν· “δέσποτα, οὗτός ἐστιν ὁ Βουκέφαλος ἵππος, ὃν ὁ πατήρ σου ἐνέκλεισε διὰ τὸ ἀνθρωποφάγον αὐτὸν εἶναι.” ἀκούσας δὲ ὁ ἵππος τῆς Ἀλεξάνδρου λαλιᾶς ἐχρεμέτισεν ἐκ δευτέρου, οὐχ ὡς πάντοτε φοβερὸν ἀλλὰ μελιχρὸν καὶ λιγυρὸν ὡς ὑπὸ θεοῦ ὑποτασσόμενος. ὡς οὖν ἤγγισε τῷ καγγέλλῳ Ἀλέξανδρος, εὐθέως ὁ ἵππος προέτεινε τοὺς ἐμπροσθίους πόδας τῷ Ἀλεξάνδρῳ καὶ τὴν γλῶτταν | |
| 10 | αὐτοῦ προσχαλῶν αὐτῷ ὑποφαίνων τὸν ἴδιον δεσπότην. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος θεα‐ σάμενος τὴν θαυμαστὴν τοῦ ἵππου πρόσοψιν καὶ λείψανα πολλῶν ἀνθρώπων βιοθανάτων ὑποκείμενα αὐτῷ παραγκωνισάμενος τοὺς φύλακας τοῦ ἵππου ἤνοιξε τὸ κάγγελλον. καὶ δραξάμενος αὐτοῦ τοῦ τένοντος † ὑπετάγη αὐτῷ καὶ † ἥλατο αὐτὸν ἀχαλίνωτον καὶ διῆγε διὰ μέσου τῆς πόλεως Πέλλης. δραμὼν δέ | 24 |
| 15 | τις τῶν ἱπποφορβῶν ἀπήγγειλε τῷ βασιλεῖ Φιλίππῳ ἔξω ὄντι τῆς πόλεως. ὁ δὲ Φίλιππος ὑπομνησθεὶς τοῦ χρησμοῦ εὐθέως ὑπήντησε τῷ Ἀλεξάνδρῳ καὶ ἠσπάσατο αὐτὸν εἰπών· “χαίροις Ἀλέξανδρε κοσμοκράτορ.” καὶ ἀπὸ τότε ἱλα‐ ρὸς ἦν Φίλιππος ἐπὶ τῇ τοῦ τέκνου ἐλπίδι. | |
| 18 | ||
1.18 | Μιᾷ οὖν τῶν ἡμερῶν εὗρεν εὐκαιροῦντα τὸν πατέρα αὐτοῦ Ἀλέξανδρος καὶ καταφιλήσας αὐτὸν εἶπεν· “πάτερ, δέομαί σου ἐπίτρεψόν μοι εἰς Πίσσας πλεῦ‐ σαι ἐπὶ τὸν ἀγῶνα τῶν Ὀλυμπίων, ἐπειδὴ ἀγωνίσασθαι βούλομαι.” ὁ δὲ Φί‐ λιππος εἶπε πρὸς αὐτόν· “καὶ ποῖον ἄσκημα ἀσκήσας τοῦτο ἐπιθυμεῖς;” ὁ δὲ | |
| 5 | Ἀλέξανδρος εἶπεν· “ἁρματηλατῆσαι βούλομαι.” ὁ δέ φησιν· “τέκνον, ἐγὼ νῦν προνοήσομαί σοι ἵππους ἐκ τῶν ἐμῶν ἱπποστασίων ἐπιτηδείους. καὶ οὗτοι μὲν ἐπιμεληθήσονται, σὺ δέ, τέκνον, γύμναζε σεαυτὸν ἐπιμελέστερον. ὁ γὰρ ἀγὼν ἔνδοξός ἐστιν.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν· “πάτερ, σὺ ἐπίτρεψόν μοι ἀπελθεῖν ἐν | |
| τῷ ἀγῶνι. ἔχω γὰρ ἵππους ἐκ νέας ἡλικίας, οὓς ἐμαυτῷ ἀνέθρεψα.” καταφιλή‐ | 25 | |
| 10 | σας δὲ αὐτὸν Φίλιππος καὶ θαυμάσας αὐτοῦ τὴν προθυμίαν φησὶ πρὸς αὐτόν· “τέκνον, εἰ τοῦτο βούλει, βάδιζε ὑγιαίνων.” Ἀπελθὼν δὲ ἐπὶ τὸν λιμένα ἐκέλευσε ναῦν καινὴν κατασκευασθῆναι καὶ τοὺς ἵππους ἅμα τοῖς ἅρμασιν ἐμβληθῆναι. ἐπέβη δὲ Ἀλέξανδρος ἅμα τῷ φίλῳ αὐτοῦ Ἡφαιστίωνι, καὶ ἀποπλεύσας παραγίνεται εἰς Πίσσας. ἐξελθὼν δὲ καὶ | |
| 15 | λαβὼν ξένια πολλὰ ἐκέλευσε τοῖς παισὶ τὴν τῶν ἵππων ἄλειψιν γενέσθαι. καὶ αὐτὸς ἅμα τῷ φίλῳ αὐτοῦ Ἡφαιστίωνι ἐπὶ περίπατον ἐξῄει. καὶ ὑπήντησεν αὐ‐ τοῖς Νικόλαος υἱὸς † Ἀρείου † βασιλέως Ἀκαρνάνων, πλούτῳ καὶ τύχῃ, δυσὶ θεοῖς, φρυαττόμενος καὶ τῇ τοῦ σώματος δυνάμει πεποιθώς. καὶ προσελθὼν ἠσπάσατο τὸν Ἀλέξανδρον εἰπών· “χαίροις μειράκιον.” ὁ δὲ ἔφη· “χαίροις καὶ | |
| 20 | σύ, ὃς δ’ ἄν τις εἴης καὶ ὅθεν τυγχάνεις.” ὁ δὲ Νικόλαος εἶπε τῷ Ἀλεξάνδρῳ· “ἐγώ εἰμι Νικόλαος ὁ βασιλεὺς Ἀκαρνάνων.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπε πρὸς αὐτόν· “μὴ οὕτω γαυριῶ, Νικόλαε βασιλεῦ, φρυαττόμενος ὡς τὸ ἱκανὸν ἔχων τῆς αὔριον ζωῆς. τύχη γὰρ οὐχ ἕστηκεν ἐφ’ ἑνὸς τόπου. ῥοπὴ δὲ τοὺς ἀλαζόνας κατευτελίζει.” ὁ δὲ Νικόλαος ἔφη· “λέγεις μὲν ὀρθῶς, ὑπονοεῖς δὲ οὐχ οὕτως. | |
| 25 | τί δὲ παρεγένου ἐνταῦθα, θεατὴς ἢ ἀγωνιστής; ἔμαθον γὰρ ὅτι Φιλίππου εἶ τοῦ Μακεδόνος υἱός.” Ἀλέξανδρος εἶπεν· “ἐγὼ πάρειμι ἀγωνίσασθαί σοι τὸν ἱππαστικὸν ἀγῶνα μικρὸς ὢν τῇ ἡλικίᾳ.” Νικόλαος εἶπεν· “μᾶλλον παλαιστὴς ἢ παγκρατιῶν ἢ ἱμαντομάχος ἥκας.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος πάλιν ἔφη· “ἁρματη‐ λατῆσαι βούλομαι.” ὑπερζέσας δὲ τῇ χολῇ Νικόλαος καὶ καταφρονήσας Ἀλε‐ | 26 |
| 30 | ξάνδρου, θεωρήσας τὸ νέον τῆς ἡλικίας αὐτοῦ, οὐ μαθὼν δὲ τὸ τῆς ψυχῆς ἔκχυμα, ἐνέπτυσεν αὐτῷ εἰπών· “μηδέν σοι καλὸν γένοιτο. ὁρᾶτε εἰς τίνα ἐλήλυθε τὸ Πισσαῖον στάδιον.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος δεδιδαγμένος ὑπὸ τῆς φύσεως ἐγκρα‐ τεύεσθαι ἀπομαξάμενος τὸν ἐν ὕβρει σίελον καὶ μειδιάσας θανάσιμόν φησιν· “Νικόλαε, ἄρτι σε νικήσω καὶ ἐν τῇ πατρίδι σου Ἀκαρνάνων δόρατί σε λήψο‐ | |
| 35 | μαι.” καὶ ἀπέστησαν ἀπ’ ἀλλήλων διαμαχόμενοι. | |
| 35 | ||
1.19 | Μετὰ δὲ ἡμέρας ὀλίγας ἐπέστη ἡ τοῦ ἀγῶνος προθεσμία. καὶ εἰσῆλθον ἁρμε‐ λατῆσαι ἐννέα, οἱ μὲν τέσσαρες υἱοὶ βασιλέων τυγχάνοντες, αὐτὸς ὁ Νικόλαος ὁ | |
| Ἀκαρναῖος καὶ Ξανθίας Βοιώτιος καὶ Κίμων Κορίνθιος καὶ Ἀλέξανδρος ὁ Μακεδών, οἱ δὲ λοιποὶ σατραπῶν καὶ στρατηγῶν υἱοί. ἐτέθησαν λοιπὸν τὰ τοῦ | 27 | |
| 5 | ἀγῶνος πάντα καὶ ἡ κάλπη ἐκληρώθη. ἔλαχε πρῶτος Νικόλαος, δεύτερος Ξαν‐ θίας, τρίτος Κίμων, τέταρτος Κλειτόμαχος, πέμπτος Ἀρίστιππος Ὀλύνθιος, ἕκτος Πιήριος Φωκαεύς, ἕβδομος Λάκων Λίνδιος, ὄγδοος Ἀλέξανδρος ὁ Μα‐ κεδών, ἔννατος Νικόμαχος Λοκρός. ἔστησαν λοιπὸν ἐπὶ τὴν ἱππασίαν. ἠλάλαξεν ἡ σάλπιγξ τὸ ἐναγώνιον μέλος· [ἐξῆλθον αἱ ταβλώσεις τῶν ἵππων·] ἠνοίχθησαν | |
| 10 | αἱ ἀφετηρίαι τῶν καγγέλλων· προεπήδησαν πάντες ὀξεῖ ὁρμήματι χρησάμενοι, πρῶτον καμπτῆρα, δεύτερον καὶ τρίτον καὶ τέταρτον. οἱ μὲν οὖν ὑστεροῦντες ἠτόνησαν τῶν ἵππων λιποψυχησάντων· τέταρτος ἦν Ἀλέξανδρος ἐλαύνων, ὄπισθεν δὲ αὐτοῦ ὁ Νικόλαος, οὐχ οὕτως ἔχων τὸ νικῆσαι ὡς τὸ ἀναιρῆσαι τὸν Ἀλέξανδρον. ἦν γὰρ ὁ πατὴρ τοῦ Νικολάου ἐν πολέμῳ ὑπὸ Φιλίππου | |
| 15 | ἀναιρεθείς. τοῦτο δὲ γνοὺς ὁ φρενήρης Ἀλέξανδρος πεσόντων τῶν πρώτων | |
| ἐλαυνόντων ὑπ’ ἀλλήλων συνεχώρησε τὸν Νικόλαον παρελθεῖν. ὁ δὲ Νικόλαος γνοῶν τὴν ἐνέδραν διέβη ἔχων τὴν δόξαν τοῦ στεφανωθῆναι· καὶ λοιπὸν ἤλαυνε πρῶτος. μετὰ δὲ δύο καμπτῆρας κονδυλίζει ὁ δεξιὸς ἵππος τοῦ Νικολάου † ἐπὶ τῷ ἅρματι τῷ πρώτῳ † καὶ συμπεσόντων τῶν ἵππων καταπίπτει ὁ Νικόλαος. | 28 | |
| 20 | ὁ οὖν Ἀλέξανδρος ἐπιβαίνει τῇ ὁρμῇ τῶν ἵππων τῶν ἑαυτοῦ. καὶ παρερχόμενος ἐπιλαμβάνεται τῷ ἄξονι τῶν ὀπισθίων τοῦ Νικολάου. καὶ καταπίπτει ὅλον τὸ ἅρμα τοῦ Νικολάου σὺν τῷ ἡνιόχῳ, καὶ τελευτᾷ ὁ Νικόλαος. καὶ διαμένει λοι‐ πὸν ὁ Ἀλέξανδρος μονώτατος. καὶ γίνεται τῷ τελευτήσαντι ἡ παροιμία ἡ λέγουσα. “ὃς ἄλλῳ κακὰ τεύχει ἑαυτῷ κακὰ τέτευχεν.” | |
| 25 | Στεφανοῦται λοιπὸν ὁ Ἀλέξανδρος καὶ ἀναβαίνει τὸν νικητικὸν ἐστεμμένος [στεφανοῖ γὰρ αὐτὸν Ὀλύμπιον τὸν κότινον στέφανον] παρὰ τῷ Ὀλυμπίῳ Διί. καὶ λέγει αὐτῷ ὁ τοῦ Διὸς μάντις· “Ἀλέξανδρε, προμηνύει σοι ὁ Ὀλύμπιος Ζεὺς ταῦτα· θάρσει, ὥσπερ Νικόλαον ἐνίκησας, οὕτω πολλοὺς νικήσεις ἐν πολέ‐ | |
| μοις.” | 29 | |
1.20 | Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος λαβὼν τὴν κληδόνα ταύτην νικηφόρος ἀναστραφεὶς εἰς Μακεδονίαν εὑρίσκει τὴν μητέρα αὐτοῦ Ὀλυμπιάδα ἀπόβλητον γεναμένην ὑπὸ Φιλίππου τοῦ βασιλέως, τὸν δὲ Φίλιππον γήμαντα τὴν ἀδελφὴν Λυσίου Κλεο‐ πάτραν τοὔνομα. αὐτῇ δὲ τῇ ἡμέρᾳ ἀγομένων τῶν γάμων Φιλίππου ἔχων τὸν | |
| 5 | νικητικὸν στέφανον Ἀλέξανδρος τὸν Ὀλυμπιακὸν εἰσῆλθεν εἰς τὸν δεῖπνον καὶ λέγει τῷ βασιλεῖ Φιλίππῳ· “πάτερ, δέξαι μου τῶν πρώτων ἱδρώτων τὸν νικητι‐ κὸν στέφανον. καὶ ὅταν μέντοι κἀγὼ δίδωμι τὴν ἐμαυτοῦ μητέρα Ὀλυμπιάδα βασιλεῖ ἑτέρῳ πρὸς γάμον, καλέσω σε εἰς τὸν γάμον Ὀλυμπιάδος.” καὶ ταῦτα εἰπὼν Ἀλέξανδρος ἀνεκλίθη ἐναντίον Φιλίππου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ γελωτο‐ | |
| 10 | ποιός. Φίλιππος δὲ ἐπὶ τοῖς λεγομένοις παρὰ Ἀλεξάνδρου ἐτρύχετο. | |
| 10 | ||
1.21 | Ὁ δὲ Λυσίας ἀνακείμενος ἔλεγε τῷ Φιλίππῳ· “Φίλιππε βασιλεῦ, πάσης | |
| πόλεως δυνάστα, νῦν γάμον σοι τελοῦμεν Κλεοπάτρας τῆς αἰδεσίμης, ἐξ ἧς παιδοποιήσεις γνησίους παῖδας ἀμοιχεύτους ὁμοίους ὄντας τῷ σῷ προσώπῳ.” ἀκούσας δὲ ταῦτα Ἀλέξανδρος παρὰ Λυσίου ὀργίζεται καὶ ὡς εἶχε τὴν κύλικα | 30 | |
| 5 | ἐνέτεινε τῷ Λυσίᾳ καὶ δίδωσιν αὐτῷ κατὰ τοῦ κροτάφου καὶ ἀναιρεῖ αὐτόν. ἰδὼν δὲ Φίλιππος τὸ γενόμενον ἀνίσταται ξιφήρης [μανικὸν ἔχων ξίφος] κατὰ Ἀλεξάνδρου καὶ πίπτει σκελισθεὶς ἀπὸ τῆς κρηπῖδος τοῦ ἀκουβίτου. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος γελάσας εἶπε πρὸς Φίλιππον· “ὁ τὴν Ἀσίαν ὅλην σπεύδων παρα‐ λαβεῖν καὶ τὴν Εὐρώπην ἐκ βάθρων καταστρέψαι οὐκ εὐτόνησας βῆμα ἕνα | |
| 10 | ἐλθεῖν.” καὶ ταῦτα εἰπὼν Ἀλέξανδρος ἥρπασε τὸ ξίφος ἀπὸ Φιλίππου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ πάντας τοὺς κεκλιμένους ἡμισφαγεῖς ἐποίησεν. ἦν δὲ ἰδεῖν Κενταύρων ἱστορίαν· οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν ὑπὸ τοὺς κλιντῆρας ἔφυγον, οἱ δὲ ταῖς τραπέζαις ὡς ὅπλοις ἐχρήσαντο, ἄλλοι δὲ ὑπὸ σκοτεινοὺς τόπους ὑπεχώρουν, ὥστε θεωρεῖν νέον ἄλλον Ὀδυσσέα τὸν Ἀλέξανδρον τοὺς ἐπὶ τῇ Πηνελόπῃ | |
| 15 | μνηστῆρας ἀναιροῦντα. Ἐξέρχεται οὖν Ἀλέξανδρος καὶ φέρει τὴν μητέρα αὐτοῦ Ὀλυμπιάδα εἰς τὸ παλάτιον ἔκδικος τῶν αὐτῆς γάμων γενόμενος. τὴν δὲ ἀδελφὴν Λυσίου Κλεο‐ πάτραν φυγάδα ἐποίησεν. βαστάσαντες δὲ οἱ δορυφόροι Φίλιππον τὸν βασιλέα | |
| κατέκλιναν αὐτὸν ἐπὶ τοῦ κλιντῆρος ἐσχάτως ἔχοντα. | 31 | |
1.22 | Καὶ μετὰ ἡμέρας δέκα εἰσέρχεται Ἀλέξανδρος πρὸς τὸν Φίλιππον καὶ παρακαθεσθεὶς αὐτῷ εἶπεν· “Φίλιππε βασιλεῦ, —τῷ ὀνόματί σε καλέσω, μήπως ἀηδῶς ἔχῃς τοῦ ὑπ’ ἐμοῦ πατέρα σε φωνεῖσθαι—εἰσῆλθον πρός σε οὐχ ὡς υἱός σου ἀλλ’ ὡς φίλος σου, μεσίτης ὢν τῶν ὑπὸ σοῦ ἀδίκως πρὸς τὴν σὴν γυναῖκα | |
| 5 | πραχθέντων.” λέγει αὐτῷ Φίλιππος· “κακῶς ἐποίησας, Ἀλέξανδρε, ἀνελὼν τὸν Λυσίαν ἐπὶ τοῖς αὐτοῦ εἰρημένοις ἀπρεπέσι ῥήμασιν.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν· “σὺ δὲ καλῶς ἔπραξας ἀναστὰς ξιφήρης ἐπὶ τῷ σῷ τέκνῳ θέλων ἀναλῶσαί με γαμεῖν βουλόμενος ἑτέραν μηδὲν ἀδικηθεὶς ὑπὸ τῆς προτέρας γυναικὸς Ὀλυμπιάδος; ἐξανάστα οὖν καὶ περὶ σεαυτὸν γενοῦ. οἶδα γὰρ διὰ τί νωθρεύει | |
| 10 | σου τὸ σῶμα. καὶ λήθην δῶμεν ἐπὶ τοῖς ἡμαρτημένοις, κἀγὼ δὲ παρακαλέσω Ὀλυμπιάδα τὴν μητέρα μου διαλλαγῆναί σοι. πεισθήσεται γὰρ τῷ υἱῷ αὐτῆς, κἂν σὺ οὐ θέλεις πατήρ μου καλεῖσθαι.” Καὶ ταῦτα εἰπὼν Ἀλέξανδρος ἐξέρχεται, καὶ ἐλθὼν πρὸς Ὀλυμπιάδα τὴν μητέρα αὐτοῦ λέγει αὐτῇ· “μῆτερ, μὴ ἀγανάκτει ἐπὶ τοῖς γινομένοις ὑπὸ τοῦ | |
| 15 | σοῦ ἀνδρός· ἐκεῖνον λανθάνει τὸ ὑπὸ σοῦ γενόμενον ἁμάρτημα. ἐγὼ δὲ ἔλεγχός σου τυγχάνω, Αἰγυπτίου πατρὸς ὢν υἱός· ὥστε οὖν ἐλθὲ παρακαλοῦσα αὐτὸν διαλλαγῆναί σοι. πρέπον γάρ ἐστι γυναικὶ τῷ ἰδίῳ ἀνδρὶ ὑποτάσσεσθαι.” καὶ ἤγαγε τὴν μητέρα αὐτοῦ πρὸς Φίλιππον βασιλέα τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ εἶπεν. | |
| “πάτερ, ἐπιστράφηθι πρὸς τὴν γυναῖκά σου. νῦν πατέρα σε φωνήσω, ὅτι καὶ σὺ | 32 | |
| 20 | τῷ τέκνῳ σου πεισθείς. πάρεστί σοι ἡ μήτηρ μου πολλὰ παρακληθεῖσα παρ’ ἐμοῦ τοῦ εἰσελθεῖν πρός σε καὶ ἀμνήμων γενέσθαι τῶν πραχθέντων. λοιπὸν περιπλάκητε ἀλλήλοις. αἰσχρὸν γὰρ οὐκ ἔστιν ὑμῖν ἐπ’ ἐμοῦ. ἐξ ὑμῶν γὰρ ἔφυν.” καὶ ταῦτα εἰπὼν διήλλαξε τοὺς γονεῖς, ὥστε αὐτὸν ὑπὸ πάντων θαυμά‐ ζεσθαι τῶν Μακεδόνων. τὸ δὲ ὄνομα τοῦ Λυσίου ἔκτοτε παρῃτοῦντο οἱ γα‐ | |
| 25 | μοῦντες ὀνομάζειν, μήποτε αὐτοῦ ὀνομασθέντος διάλυσιν λάβωσιν. | |
| 25 | ||
1.23 | Ἦν δὲ ἡ πόλις Μοθώνη ἀντάρασα τῷ Φιλίππῳ. πέμπει οὖν Φίλιππος τὸν Ἀλέξανδρον μετὰ πολλῆς στρατιᾶς τοῦ πολεμῆσαι. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος παρα‐ γενόμενος ἐπὶ τὴν Μοθώνην λόγοις συνετοῖς ἔπεισε τούτους ὑπηκόους γενέσθαι. Ἐπανελθὼν δὲ ἀπὸ Μοθώνης Ἀλέξανδρος καὶ εἰσελθὼν πρὸς τὸν πατέρα αὐ‐ | |
| 5 | τοῦ Φίλιππον ὁρᾷ ἐπάνω αὐτοῦ ἑστῶτας ἄνδρας βαρβαρικῷ στολισμῷ ἠμ‐ φιεσμένους, καὶ ἐξετάζει περὶ αὐτῶν λέγων· “τίνες εἰσὶν οὗτοι;” οἱ δὲ εἶπον | |
| αὐτῷ· “σατράπαι Δαρείου τοῦ Περσῶν βασιλέως.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρός φησι πρὸς αὐτούς· “τί ὧδε παραγεγόνατε;” οἱ δὲ ἀπεκρίθησαν πρὸς αὐτόν· “τοὺς συνήθεις φόρους ἀπαιτῆσαι τὸν πατέρα σου.” λέγει αὐτοῖς ὁ Ἀλέξανδρος· “ὑπὲρ τίνος | 33 | |
| 10 | φόρους ἀπαιτεῖτε ὑμεῖς;” ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ σατράπαι Δαρείου· “ὑπὲρ τῆς γῆς Δαρείου τοῦ βασιλέως.” λέγει αὐτοῖς ὁ Ἀλέξανδρος· “εἰ ταύτην οἱ θεοὶ τοῖς ἀνθρώποις δέδωκαν δωρεὰν εἰς διατροφάς, Δαρεῖος τὴν τῶν θεῶν δωρεὰν ἐρανίζεται;” εἶτα λέγει αὐτοῖς πειράζων· “τί γὰρ ἂν εἴη ἃ λαμβάνετε;” λέ‐ γουσιν αὐτῷ· “ὠὰ χρύσεα ἑκατὸν ἀπὸ λιτρῶν εἴκοσι χρυσίου.” ἀποκριθεὶς δὲ | |
| 15 | Ἀλέξανδρος εἶπεν αὐτοῖς· “οὐ δίκαιόν ἐστι Φίλιππον τὸν βασιλέα Μακεδόνων τοῖς βαρβάροις φόρους παρέχειν. οὐ γὰρ ὁ θέλων τοὺς Ἕλληνας εἰς δουλείαν ὑποτάσσει.” λέγει οὖν Ἀλέξανδρος τοῖς σατράπαις Δαρείου· “πορεύεσθε καὶ εἴπατε Δαρείῳ, ὅτι Ἀλέξανδρος ὁ Φιλίππου παῖς δηλοῖ σοι· ὅταν ἦν αὐτὸς Φίλιππος μόνος, φόρους ὑμῖν ἐτέλει, ὅτε δὲ ἐγέννησεν υἱὸν Ἀλέξανδρον, φόρους | |
| 20 | ὑμῖν οὐ δίδωσιν, ἀλλὰ καὶ οὓς ἔλαβες παρ’ αὐτοῦ ἐγὼ παρὼν πρός σε λήψομαι.” καὶ ταῦτα εἰπὼν ἐξέπεμψε τοὺς πρέσβεις μήτε γραμμάτων ἀξιώσας τὸν πέμ‐ ψαντα αὐτοὺς βασιλέα. ἔχαιρε δὲ ἐπὶ τούτοις ὁ Φίλιππος ὁρῶν τοιαῦτα τολμῶντα | |
| τὸν Ἀλέξανδρον. Οἱ δὲ πρέσβεις λαβόντες ἀργύριον δέδωκάν τινι Ἕλληνι φίλῳ αὐτῶν ζωγράφῳ | 34 | |
| 25 | καὶ κατεσκεύασεν αὐτοῖς εἰκονίδιον πρὸς τὸ ἐκτύπωμα τῆς μορφῆς Ἀλεξάν‐ δρου. καὶ ἀπήγαγον αὐτὴν Δαρείῳ ἐν Βαβυλῶνι ἀπαγγέλλοντες αὐτῷ πάντα τὰ λεχθέντα αὐτοῖς παρὰ Ἀλεξάνδρου. Πάλιν οὖν ἑτέρας πόλεως ἀτακτούσης τῶν Θρᾳκῴων τῷ Φιλίππῳ πέμπει τὸν Ἀλέξανδρον μετὰ πλήθους στρατιωτῶν πολεμῆσαι αὐτήν. | |
| 29 | ||
1.24 | Ἦν δέ τις ἐκεῖ Παυσανίας ὀνόματι, ἀνὴρ μέγας καὶ πλούσιος σφόδρα καὶ ἐξάρχων πάντων Θεσσαλονικέων. οὗτος οὖν εἰς ἐπιθυμίαν ἐλθὼν Ὀλυμπιάδος τῆς μητρὸς Ἀλεξάνδρου ἔπεμψε πρὸς αὐτήν τινας τοὺς δυναμένους πεῖσαι αὐτὴν καταλεῖψαι Φίλιππον τὸν ἄνδρα αὐτῆς καὶ γαμηθῆναι αὐτῷ πέμψας αὐτῇ | |
| 5 | χρήματα πολλά. τῆς δὲ Ὀλυμπιάδος μὴ κατανευσάσης ἐλθὼν Παυσανίας, ἔνθα ἦν Φίλιππος, γνοὺς τὸν Ἀλέξανδρον ἐπὶ πόλεμον πορευθέντα εἰσῆλθεν ἀγῶνος τελουμένου θυμελικοῦ. καὶ τοῦ Φιλίππου ἐν τῷ Ὀλυμπίῳ θεάτρῳ ἀγωνοθετοῦντος ἐπεισέρχεται ξιφήρης ὁ Παυσανίας ἐν τῷ θεάτρῳ μετὰ καὶ | |
| ἑτέρων γενναίων ἀνδρῶν ἀνελεῖν βουλόμενος τὸν Φίλιππον, ἵνα τὴν Ὀλυμ‐ | 35 | |
| 10 | πιάδα ἁρπάσῃ. καὶ ἐπιβὰς αὐτῷ ἔπληξεν αὐτὸν ξίφει κατὰ τῆς πλευρᾶς. οὐκ ἀνῄρησε δὲ αὐτόν. γίνεται οὖν θρύλλος μέγας ἐν τῷ θεάτρῳ. ὁ οὖν Παυσανίας ἔσπευσεν εἰς τὸ παλάτιον ἁρπάσαι τὴν Ὀλυμπιάδα. συνέβη οὖν νικηφόρον ἐπανελθεῖν τὸν Ἀλέξανδρον αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ ἐκ τοῦ πολέμου καὶ ὁρᾷ μεγίστην ταραχὴν ἐν τῇ πόλει καὶ ἠρώτησε τί τὸ γεγονός. καὶ λέγουσιν αὐτῷ, ὅτι Παυ‐ | |
| 15 | σανίας εἰς τὸ παλάτιόν ἐστι θέλων ἁρπάσαι Ὀλυμπιάδα τὴν μητέρα σου. καὶ εὐθέως εἰσέρχεται μεθ’ ὧν ἐτύγχανεν ὑπερασπιστῶν αὐτοῦ καὶ συλλαμβάνει τὸν Παυσανίαν κατέχοντα τὴν Ὀλυμπιάδα μετὰ βίας μεγάλης κραυγαζούσης τῆς Ὀλυμπιάδος. καὶ ἠβουλήθη Ἀλέξανδρος μετὰ λόγχης δοῦναι αὐτῷ καὶ δέδοικε, μήπως καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ πατάξῃ. κατεῖχε γὰρ αὐτὴν βίᾳ πολλῇ. | |
| 20 | ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἀποσπάσας τὸν Παυσανίαν ἀπὸ τῆς μητρὸς αὐτοῦ ἔπληξεν αὐτὸν τῇ λόγχῃ ᾗ κατεῖχεν. μαθὼν δὲ τὸν Φίλιππον ἔτι ἔμπνουν ὄντα προσελθὼν λέγει αὐτῷ· “πάτερ, τί βούλει περὶ Παυσανίου;” ὁ δὲ λέγει· “ἀνένεγκέ μοι αὐτὸν ὧδε.” καὶ ἀγαγὼν αὐτὸν λαβὼν Ἀλέξανδρος μάχαιραν ἐντέθεικεν εἰς τὴν χεῖρα Φιλίππου καὶ προσήνεγκεν αὐτῷ τὸν Παυσανίαν. καὶ κρατήσας | |
| 25 | αὐτὸν Φίλιππος ἔσφαξεν αὐτὸν καὶ λέγει τῷ Ἀλεξάνδρῳ· “τέκνον Ἀλέξανδρε, | |
| οὐ λυποῦμαι ὅτι τελευτῶ. ἐξεδικήθην γὰρ αὐτὸς ἐγὼ ἀνελὼν τὸν ἐχθρόν μου. καλῶς οὖν εἶπεν Ἄμμων ὁ Λιβύης θεὸς Ὀλυμπιάδι τῇ μητρί σου· ἕξεις κατὰ γαστρὸς ἄρρενα παῖδα, ὃς ἐκδικήσει τὸν θάνατον τοῦ πατρὸς αὐτοῦ.” καὶ οὕτως εἰπὼν Φίλιππος ἀπέπνευσεν. θάπτεται δὲ βασιλικῶς ὅλης τῆς Μακεδονίας | 36 | |
| 30 | συνελθούσης. | |
| 30 | ||
1.25 | Ἐλθούσης δὲ τῆς πόλεως Πέλλης εἰς εὐστάθειαν ἀνέρχεται ὁ Ἀλέξανδρος ἐπὶ τὸν τοῦ πατρὸς ἀνδριάντα καὶ βοήσας μέγα εἶπεν· “ὦ παῖδες Πελλαίων καὶ Μακεδόνων καὶ Ἑλλήνων καὶ Ἀμφικτυόνων καὶ Λακεδαιμόνων καὶ Κορινθίων [καὶ Θηβαίων καὶ Ἀθηναίων] καὶ τῶν λοιπῶν τῆς Ἑλλάδος ἐθνῶν, συνέλθετέ | |
| 5 | μοι τῷ συστρατιώτῃ ὑμῶν καὶ ἐμπιστεύσατέ μοι ἑαυτούς, ὅπως καταστρατευσώ‐ μεθα τοῖς βαρβάροις καὶ ἑαυτοὺς ἐλευθερώσωμεν τῆς τῶν Περσῶν δουλείας, ἵνα μὴ Ἕλληνες ὄντες βαρβάροις δουλεύωμεν.” καὶ ταῦτα εἰπόντος τοῦ Ἀλεξάν‐ | |
| δρου ἐκτίθεται κατὰ πᾶσαν πόλιν διατάγματα βασιλικά. συναθροισθέντες δὲ ἐκ πασῶν τῶν χωρῶν παρεγένοντο εἰς Μακεδονίαν αὐθαίρετοι πάντες ὡς ὑπὸ | 37 | |
| 10 | θεοπέμπτου φωνῆς μετακληθέντες [καὶ ἐστρατεύοντο]. ἀνοίξας δὲ Ἀλέξανδρος τὴν τοῦ πατρὸς ὁπλοθήκην μετέδωκε τοῖς νέοις τὴν πανοπλίαν. ἤγαγε δὲ καὶ πάντας τοὺς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ Φιλίππου ὑπερασπιστὰς γηραιοὺς τυγχάνοντας ἤδη καὶ λέγει αὐτοῖς· “πρεσβῦται καὶ ἄλκιμοι συστρατιῶται, καταξιώσατε κοσμῆσαι τὴν Μακεδόνων στρατιὰν καὶ συστρατεύσατε ἡμῖν εἰς τὸν πόλεμον.” | |
| 15 | οἱ δὲ εἶπον· “Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, ἡμεῖς προέβημεν τῇ ἡλικίᾳ συστρατευόμενοι τῷ πατρί σου Φιλίππῳ καὶ οὐκέτι ἡμῖν ἐστι σθεναρὸν τὸ σῶμα πρὸς ἀντιπά‐ λους. διὸ παραιτούμεθα τὴν ἐπὶ σοῦ στρατείαν.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπε πρὸς αὐτούς· “ἀλλ’ ἐγὼ μᾶλλον συστρατεύσομαι ὑμῖν, εἰ καὶ γηραλέοι τυγχάνετε. πολὺ γὰρ τὸ γῆρας ἰσχυρότερον τῆς νεότητος ἔφυ. εἰ γὰρ πολλάκις ἡ | |
| 20 | ἡλικία νεάζουσα πεποιθυῖα τῇ τοῦ σώματος ἀλκῇ ἐκτραπεῖσα εἰς ἀβουλίαν ἕλκεται καὶ ἐξάπινα κινδυνεύει, ὁ δὲ πρεσβύτης πρότερον λογισάμενος ἐπὶ τὸ | |
| ὁρμᾶν καθυστερεῖ τῇ γνώμῃ μεταλλαγῆναι τοῦ κινδύνου. ὑμεῖς οὖν, πατέρες, συστρατεύσασθε ἡμῖν οὐχ ὡς ἀντιτασσόμενοι τοῖς πολεμίοις ἀλλὰ προτρεπό‐ μενοι τοὺς νέους γενναίως 〈...〉. ἀμφοτέρων γὰρ ἡ βοήθεια συνεπισχύσει [ταῖς | 38 | |
| 25 | φρεσὶ] τὸ στρατόπεδον. [καὶ γὰρ τὸ πολεμεῖν τοῦ νοεῖν χρείαν ἔχει.] πρόδηλον γάρ ἐστιν [πρὸς τὴν μάχην γινώσκοντες], ὅτι καὶ αὐτῶν ἡ σωτηρία τῆς περὶ πατρίδος ἐστὶ νίκης. οἱ γὰρ πολέμιοι ἡμῶν 〈ἡττηθέντων〉 ἐπὶ τὴν ἄχρηστον ἡλικίαν ἐπελεύσονται, νικησάντων δὲ ἡ νίκη ἐπὶ τὴν τῶν συμβουλευσάντων γνώμην ἀνακάμψει.” καὶ ταῦτα εἰπὼν Ἀλέξανδρος τοὺς ὑπεργηρωθέντας | |
| 30 | ἔπεισε διὰ τῶν λόγων αὐτοῦ ἀκολουθῆσαι αὐτῷ. | |
| 30 | ||
1.26 | Καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν παραλαμβάνει Ἀλέξανδρος τὴν βασιλείαν Φιλίππου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ περὶ ὀκτωκαίδεκα γενόμενος ἐτῶν. τὸν δὲ θόρυβον τὸν γενόμενον μετὰ τὸν τοῦ Φιλίππου θάνατον Ἀντίπατρος κατέπαυσεν, συνετὸς ἀνὴρ καὶ | |
| φρόνιμος καὶ στρατηγικός. προήγαγε γὰρ τὸν Ἀλέξανδρον ἐν θώρακι εἰς τὸ | 39 | |
| 5 | θέατρον καὶ πολλὰ διεξῆλθε τοὺς Μακεδόνας εἰς εὔνοιαν προσκαλούμενος. Ἦν δὲ ὡς ἔοικε τοῦ πατρὸς Φιλίππου εὐτυχέστερος Ἀλέξανδρος καὶ μεγά‐ λων εὐθέως ἠμφισβήτει πραγμάτων καὶ πάντων ἐκράτει. καὶ συναγαγὼν τὴν προτέραν στρατιὰν Φιλίππου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ἠρίθμησεν αὐτούς, καὶ εὗρε Μακεδόνων μυριάδας δύο ἥμισυ καὶ ἱππεῖς ἄνδρας ὀκτακισχιλίους καὶ Θρᾷκας | |
| 10 | πεντακισχιλίους. Ἀμφικτυόνων δὲ καὶ Λακεδαιμόνων καὶ Κορινθίων καὶ Θεσσαλονικέων εὗρε μυριάδας τρεῖς. συναριθμήσας δὲ πάντας τοὺς παρόντας αὐτῷ καὶ οὓς εἶχεν ἀπὸ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ Φιλίππου εὗρε χιλιάδας ἑβδομήκοντα καὶ τοξότας ἑξακισχιλίους πεντακοσίους. Ἰλλυρικῶν δὲ καὶ Παιόνων καὶ Τριβαλλῶν τῆς ἀρχῆς ἀποστάντων ἐπ’ αὐτοὺς | |
| 15 | ἐστρατεύσατο. πολεμοῦντος δὲ αὐτοῦ τοῖς ἔθνεσι τούτοις ἐνεωτέρισεν ἡ Ἑλλάς. | 40 |
1.27 | Φήμης δὲ γενομένης ὅτι τέθνηκεν ἐν τῷ πολέμῳ Ἀλέξανδρος ὁ βασιλεὺς Μακεδόνων λέγεται [δὲ] ὅτι Δημοσθένης τραυματίαν τινὰ ἄνθρωπον εἰσήγαγεν εἰς τὴν ἐκκλησίαν τῶν Ἀθηναίων αὐτὸν ἑωρακέναι λέγοντα κείμενον Ἀλέξαν‐ δρον. τοῦτο πυνθανόμενοι Θηβαῖοι τὴν φρουρὰν ἐξέκοψαν, τὴν μετὰ Χαιρωνείαν | |
| 5 | εἰς τὴν Καδμείαν Φίλιππος εἰσήγαγεν. φασὶν ὅτι τοῦτο αὐτοὺς ἔπεισε Δημοσθέ‐ νης. ἀγανακτήσας δὲ Ἀλέξανδρος καὶ διὰ τάχους ἐλθὼν προσέπεσε ταῖς Θή‐ βαις. σημεῖα δὲ τοῖς Θηβαίοις τῶν μελλόντων κακῶν ἐγένετο. τὸ γὰρ τῆς Δημήτρας ἱερὸν ἀράχνη περιεκάλυψεν, τό τε τῆς Δίρκης καλούμενον ὕδωρ αἱ‐ ματῶδες ἐγένετο. λαβὼν δὲ ὁ βασιλεὺς κατέσκαψε τὴν πόλιν πᾶσαν τηρήσας | |
| 10 | μόνην οἰκίαν τὴν Πινδάρου. φασὶ δὲ ὅτι καὶ τὸν αὐλητὴν Ἰσμηνίαν ἐπηνάγκασεν ἐπαυλῆσαι τῇ πόλει κατασκαπτομένῃ. φοβηθέντες οὖν οἱ Ἕλληνες ἡγεμόνα | |
| χειροτονοῦσιν Ἀλέξανδρον καὶ τὴν ἀρχὴν αὐτῷ παρέδωκαν τῆς Ἑλλάδος. | 41 | |
1.28 | Ὁ δὲ παραγενόμενος εἰς τὴν Μακεδονίαν τὰ πρὸς τὴν ἀνάβασιν τὴν ἐπὶ τὴν Ἀσίαν ἡτοιμάζετο ναυπηγήσας λιβέρνους καὶ τριήρεις καὶ ναῦς μαχίμους πλεί‐ στας. καὶ ἐποίησεν ἐπιβῆναι ἐν αὐταῖς πάντα τὰ στρατεύματα καὶ τὰ ἅρματα αὐτῶν σὺν τεύχεσι παντοδαποῖς. καὶ λαβὼν χρυσίου τάλαντα μυριάδας πέντε | |
| 5 | κελεύει καὶ ἔρχεται ἐπὶ τὰ Θρᾳκῷα μέρη, κἀκεῖθεν παραλαβὼν ἄνδρας ἐπι‐ λέκτους πεντακισχιλίους καὶ χρυσίου τάλαντα πεντακόσια. πᾶσαι δὲ αἱ πόλεις ὑπεδέχοντο αὐτὸν στεφανοῦσαι. γενόμενος δὲ περὶ τὸν Ἑλλήσποντον ἀφήλατο τῆς νηὸς ἐκ τῆς Εὐρώπης εἰς τὴν Ἀσίαν. καὶ πήξας τὸ δόρυ δορύκτητον ἔφη τὴν Ἀσίαν ἔχειν. | |
| 10 | Ἔνθεν οὖν ἧκεν Ἀλέξανδρος ἐπὶ τὸν καλούμενον Γρανικὸν ποταμόν. τοῦτον γὰρ ἐφύλαττον σατράπαι Δαρείου. γενναίας δὲ μάχης γεναμένης ἐκράτησεν Ἀλέξανδρος καὶ λάφυρα λαβὼν ἐξ αὐτῶν ἔπεμψε ταῖς Ἀθήναις καὶ τῇ μητρὶ Ὀλυμπιάδι δῶρον. δόξαν δὲ αὐτῷ τὰ παραθαλάσσια πρῶτα ὑποτάξαι τὴν | |
| Ἰωνίαν ἐκτήσατο καὶ μετὰ ταῦτα τὴν Καρίαν, μεθ’ ἣν Λυδίαν. καὶ τοὺς ἐν | 42 | |
| 15 | Σάρδεσι θησαυροὺς ἔλαβεν. εἷλε δὲ Φρυγίαν καὶ Λυκίαν τήν τε Παμφυλίαν, ἐν ᾗ παράδοξον ἐγένετο· ναῦς οὐκ ἔχων Ἀλέξανδρος μεθ’ ἑαυτοῦ μέρος τι τῆς θαλάσσης ὑπεχώρησεν, ἵνα ἡ πεζὴ δύναμις διέλθῃ. | |
| 17 | ||
1.29 | Καὶ διελθὼν ἦλθεν εἰς † Ἀναποῦσαν †, ἔνθα ἦσαν αἱ τῶν πλωΐμων αὐτοῦ δυνάμεις. καὶ διεπέρασε καὶ ἦλθεν εἰς Σικελίαν. καί τινας ἀντιτιθοῦντας αὐτῷ ὑποτάξας διεπέρασε καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Ἰταλικὴν χώραν. οἱ δὲ τῶν Ῥωμαίων στρατηγοὶ πέμπουσιν αὐτῷ διὰ Μάρκου στρατηγοῦ αὐτῶν στέφανον διὰ μαρ‐ | |
| 5 | γαριτῶν καὶ ἑτέρων τιμίων λίθων λέγοντες αὐτῷ· “προσεπιστεφανοῦμέν σε, Ἀλέξανδρε βασιλεῦ Ῥωμαίων καὶ πάσης γῆς”, προσάγοντες αὐτῷ καὶ χρυσίου λίτρας πεντακοσίας. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἀποδεξάμενος αὐτῶν τὴν εὐχαριστίαν ἐπηγγείλατο μεγάλους αὐτοὺς ποιεῖν τῇ δυνάμει. καὶ λαμβάνει παρ’ αὐτῶν | |
| στρατιώτας τοξότας δισχιλίους καὶ τάλαντα τετρακόσια. | 43 | |
1.30 | Κἀκεῖθεν διαπεράσας παραγίνεται εἰς Ἀφρικήν. οἱ δὲ τῶν Ἀφρικῶν στρατη‐ γοὶ ὑπήντησαν αὐτῷ καὶ ἱκέτευον αὐτὸν ἀποστῆναι ἀπὸ τῆς πόλεως αὐτῶν Καρθαγένης. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος τῆς ἀδρανείας αὐτῶν καταγνοὺς εἶπε πρὸς αὐτούς· “ἢ κρείττονες γίνεσθε ἢ τοῖς κρείττοσιν ὑμῶν φόρους τελεῖτε.” | |
| 5 | Κἀκεῖθεν ἀναζεύξας πᾶσαν τὴν Λιβύην ὑπερθέμενος εἰς τὴν Ἀμμωνιακὴν παρεγένετο. καὶ ἐμβαλόμενος τὰ πλεῖστα πλήθη τῶν στρατοπέδων εἰς τὰς ναῦς κελεύει αὐτοὺς ἀποπλεῖν καὶ περιμένειν εἰς † τὴν Πρωτηίδα † νῆσον. αὐτὸς δὲ θῦσαι τῷ Ἄμμωνι ἀπῆλθεν ὡς ἐξ Ἄμμωνος εἶναι αὐτὸν γεγεννημένον. καὶ προσευχό‐ μενος εἶπεν· “πάτερ Ἄμμων, εἰ ἀληθεύει ἡ τεκοῦσά με ὡς ἐκ σοῦ με γεγεν‐ | |
| 10 | νῆσθαι, χρησμοδότησόν μοι.” καὶ θεωρεῖ Ἀλέξανδρος τὸν Ἄμμωνα τῇ μητρὶ αὐτοῦ Ὀλυμπιάδι περιπλακέντα καὶ λέγοντα αὐτῷ· “τέκνον Ἀλέξανδρε, ἐμῆς σπορᾶς πέφυκας.” μαθὼν δὲ τὴν ἐνέργειαν τοῦ Ἄμμωνος Ἀλέξανδρος ἐπισκευά‐ ζει αὐτοῦ τὸ τέμενος καὶ τὸ ξόανον αὐτοῦ περιεχρύσωσε καὶ ἐπιγράψας τῇ | |
| ἑαυτοῦ ἐπιγραφῇ ἀνιέρωσεν· “Πατρὶ θεῷ Ἄμμωνι Ἀλέξανδρος ἀνέθετο.” | 44 | |
| 15 | ἠξίου δὲ καὶ χρησμὸν λαβεῖν παρ’ αὐτοῦ, ποῦ κτίσει πόλιν κατὰ τὸ ὄνομα [τῆς ὀνομασίας] αὐτοῦ, ὅπως ἀειμνημόνευτος μείνῃ ἡ πόλις. καὶ εἶδεν αὐτὸν τὸν Ἄμμωνα γηραιόν, χρυσοχαίτην, κηρύκιον ἔχοντα κατὰ τῶν κροτάφων λέγοντα αὐτῷ· Ὦ βασιλεῦ, σοὶ Φοῖβος ὁ μηλόκερως ἀγορεύω[ν]. | |
| 20 | εἴγε θέλεις αἰῶσιν ἀκηράτοισ〈ι〉 νεάζειν, κτίζε πόλιν περίφημον ὑπὲρ Πρωτηίδα νῆσον, ἧς προκάθητ’ Αἰὼν Πλουτώνιος αὐτὸς ἀνάσσων 〈πενταλόφοις κορυφαῖσιν ἀτέρμονα κόσμον ἑλίσσων.〉 τοῦτον δὲ τὸν χρησμὸν λαβὼν Ἀλέξανδρος ἀνεζήτει ποίαν νῆσον δηλοῖ τὴν | |
| 25 | Πρωτηίδα, τίς δέ ἐστιν ὁ προκαθεζόμενος θεός. ὡς δὲ ἀνεζήτει Ἀλέξανδρος θύσας πάλιν τῷ Ἄμμωνι τὴν ὁδοιπορίαν ἐποιεῖτο ἐπί τινα κώμην τῆς Λιβύης, ἐν ᾗ τὰ στρατεύματα ἀνέπαυσεν. | |
| 27 | ||
1.31 | Καὶ δὴ περιπατοῦντος τοῦ Ἀλεξάνδρου ἔλαφος μεγίστη παρελθοῦσα εἴς τινα φωλεὸν ἔδυσεν. φωνήσας δὲ Ἀλέξανδρος τοξότην ἐκέλευσε τοξευθῆναι τὸ ζῷον. ὁ δὲ τοξότης γεμίσας τὸ τόξον οὐκ ἐπέτυχε τῆς ἐλάφου. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν αὐτῷ· “ἄνθρωπε, παράτονόν σοι γέγονεν.” ἔνθεν οὖν ὁ τόπος ἐκεῖνος | 45 |
| 5 | ἐκλήθη Παρατόνιον διὰ τὴν τοῦ Ἀλεξάνδρου ἐκβόησιν. κτίσας οὖν ἐκεῖ πόλιν μικράν, καλέσας ἐκ τῶν ἐγχωρίων τινὰς λαμπροὺς ἄνδρας κατῴκισεν αὐτοὺς ἐκεῖσε, καλέσας αὐτὴν Παρατόνιον. Ἐκεῖθεν δὲ ὁδεύσας ἦλθεν εἰς τὸ Ταφοσίριον. ἐπυνθάνετο οὖν παρὰ τῶν ἐγχωρίων διὰ τί τὸ ὄνομα τοῦτο. οἱ δὲ ἔφησαν τάφον Ὀσίρεως εἶναι τὸ ἱερόν. | |
| 10 | καὶ θύσας κἀκεῖ τὴν ἄφιξιν ἐποιεῖτο τῆς ὁδοιπορίας. καὶ παραγίνεται ἐπὶ τοῦ ἐδάφους τοῦ νῦν καὶ ὁρᾷ χώρημα μέγα εἰς ἄπειρον ἐκτεῖνον δώδεκα κώμαις συνεχόμενον. ἀπὸ οὖν τῆς καλουμένης Πανδύσεως μέχρι τοῦ καλουμένου Ἡρα‐ κλεωτικοῦ στόματος τὸ μῆκος τῆς πόλεως Ἀλέξανδρος ἐχωρογράφησεν, τὸ δὲ πλάτος ἀπὸ τοῦ † Βενδιλέου † μέχρι τῆς μικρᾶς Ἑρμουπόλεως. οὐ καλεῖται δὲ | |
| 15 | Ἑρμούπολις ἀλλὰ Ὁρμούπολις, ὅτι πᾶς ὁ κατερχόμενος ἐκ τῆς Αἰγύπτου καὶ ἀνερχόμενος ἐκεῖ προσορμεῖ. μέχρι οὖν ἐκείνου τοῦ τόπου ἐχωρογράφησε τὴν πόλιν Ἀλέξανδρος ὁ βασιλεύς, ὅθεν μέχρι τῆς δεῦρο ἡ Ἀλεξανδρέων χώρα ἀναγράφεται. Συνεβούλευσε δὲ τῷ βασιλεῖ Ἀλεξάνδρῳ Κλεομένης ὁ Ναυκρατίτης καὶ | 46 |
| 20 | Νομοκράτης ὁ Ῥόδιος μὴ τῷ μεγέθει τούτῳ κτίσαι πόλιν· “οὐ γὰρ δυνήσῃ αὐτὴν γεμίσαι ὄχλον. ἐὰν δὲ καὶ πληρώσῃς, οὐ δυνήσονται οἱ ὑπηρέται τὴν χρείαν αὐτῇ τῶν ἐπιτηδείων παρασχεῖν. πολεμήσουσι δὲ ἑαυτοὺς οἱ ἐν τῇ πόλει κατοικοῦντες ὡς τοιαύτης ὑπερμεγέθους τυγχανούσης καὶ ἀπείρου. αἱ γὰρ μικραὶ πόλεις εὐσύμβουλοί εἰσι καὶ πρὸς τὰ συμφέροντα τῇ πόλει συμβουλεύου‐ | |
| 25 | σιν. ἐὰν δὲ οὕτως ὡς διεγράψω μεγίστην αὐτὴν κτίσῃς, οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ διχοστατήσουσιν εἰς ἀλλήλους διαφερόμενοι, ἀπείρου ὄχλου τυγχάνοντος.” πεισθεὶς δὲ Ἀλέξανδρος ἐπέτρεψε τοῖς ἀρχιτέκτοσιν οἷς βούλονται μέτροις τὴν πόλιν κτίζειν. οἱ δὲ κελευσθέντες ὑπὸ τοῦ βασιλέως Ἀλεξάνδρου χωρογραφοῦσι τὸ μῆκος τῆς πόλεως ἀπὸ τοῦ Δράκοντος τοῦ κατὰ τὴν Ταφοσιριακὴν τενέαν | |
| 30 | μέχρι τοῦ Ἀγαθοδαίμονος ποταμοῦ τοῦ κατὰ 〈Κά〉νωβον καὶ ἀπὸ τοῦ Βενδι‐ δείου μέχρι τοῦ † Εὐρυλόφου † καὶ Μελανθίου τὸ πλάτος, καὶ κελεύει Ἀλέξανδρος μεταβῆναι τοὺς κατοικοῦντας ἐν τοῖς τόποις τούτοις καὶ εἰς τὰς κώμας ἀπιέναι πρὸ τριάκοντα μιλίων τῆς πόλεως ἔξω χωρήματα αὐτοῖς χαρισάμενος, προσα‐ γορεύσας αὐτοὺς Ἀλεξανδρεῖς. ἦσαν δὲ ἀρχέποδες τῶν κωμῶν Εὐρύλιχος καὶ | 47 |
| 35 | Μέλανθος, ὅθεν καὶ ἡ ὀνομασία ἔμεινεν. Σκέπτεται δὲ Ἀλέξανδρος καὶ ἑτέρους ἀρχιτέκτονας τῆς πόλεως, ἐν οἷς ἦν Νουμήνιος ὑδατικὸς λατόμος καὶ Κλεομένης μηχανικὸς Ναυκρατίτης καὶ Καρ‐ τερὸς Ὀλύνθιος. εἶχε δὲ ἀδελφὸν ὁ Νουμήνιος ὀνόματι Ὑπόνομον. οὗτος συνε‐ βούλευσεν Ἀλεξάνδρῳ τὴν πόλιν ἐκ θεμελίων κτίσαι, ἐν αὐτῇ δὲ καὶ ὑδρηγοὺς | |
| 40 | πόρους καὶ ὀχετηγοὺς ἐπιρρέοντας εἰς τὴν θάλασσαν. καλεῖται δὲ Ὑπόνομος διὰ τὸ ὑποδεῖξαι 〈αὐτὸν〉 τοῦτο. | |
| 41 | ||
1.32 | Κελεύει οὖν ὁ Ἀλέξανδρος χωρογραφηθῆναι τὸ περίμετρον τῆς πόλεως πρὸς τὸ θεάσασθαι αὐτόν. οἱ οὖν ἀρχιτεχνῖται ἄλευρον πύρινον λαβόντες ἐχωρογράφη‐ σαν τὴν πόλιν. καταπτάντα δὲ ὄρνεα παντοδαπὰ κατεβοσκήθησαν τὰ ἄλευρα καὶ ἀνέπτησαν. συμφοραζόμενος δὲ Ἀλέξανδρος περὶ τούτου τί ἄρα δηλοῖ τὸ ση‐ | 48 |
| 5 | μεῖον μετεπέμψατο σημειολύτας καὶ εἶπεν αὐτοῖς τὸ γεγονός. οἱ δὲ ἔφησαν ὅτι “ἡ πόλις ἣν ἐκέλευσας κτισθῆναι, βασιλεῦ, ὅλην τὴν οἰκουμένην θρέψει, καὶ πανταχοῦ ἔσονται οἱ ἐν αὐτῇ γεννηθέντες ἄνθρωποι. τὰ γὰρ πετεινὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην περικυκλοῦσιν.” ἐκέλευσεν οὖν κτίζεσθαι τὴν πόλιν. θεμελιώσας δὲ τὸ πλεῖστον μέρος τῆς πόλεως Ἀλέξανδρος καὶ χωρογραφήσας ἐπέγραψε | |
| 10 | γράμματα πέντε· ΑΒΓΔΕ· τὸ μὲν Α Ἀλέξανδρος, τὸ δὲ Β βασιλεύς, τὸ δὲ Γ γένος, τὸ δὲ Δ Διός, τὸ δὲ Ε ἔκτισε πόλιν ἀμίμητον. ὑποζύγια δὲ καὶ ἡμίονοι εἰργάζοντο. ἱδρυμένου δὲ τοῦ πυλῶνος τοῦ ἡρῴου ἐξαίφνης πλὰξ μεγίστη ἐξέπε‐ σεν ἀρχαιοτάτη πλήρης γραμμάτων, ἐξ ἧς ἐξῆλθον ὄφεις πολλοί. καὶ ἑρπύζοντες | |
| εἰσῆλθον εἰς τὰς ὁδοὺς τῶν ἤδη τεθεμελιωμένων οἰκιῶν. τὴν πόλιν γὰρ ἔτι | 49 | |
| 15 | παρὼν Ἀλέξανδρος καθίδρυσε Τῦβι ἤτοι ἰαννουαρίῳ νεομηνίᾳ καὶ αὐτὸ τὸ ἡρῷον. ὅθεν τούτους τοὺς ὄφεις σέβονται οἱ θυρωροὶ ὡς ἀγαθοὺς δαίμονας εἰσιόντας εἰς τὰς οἰκίας. οὐ γάρ εἰσιν ἰοβόλα ζῷα. στεφανοῦσι δὲ καὶ τὰ κτήνη ἀνάπαυσιν αὐτοῖς παρεχόμενοι. ὅθεν μέχρι τοῦ δεῦρο τὸν νόμον φυλάττουσιν οἱ Ἀλεξανδρεῖς 〈Τῦβι〉 πέμπτῃ καὶ εἰκάδι τὴν ἑορτὴν τελοῦντες. | |
| 19 | ||
1.33 | Εὗρε δὲ Ἀλέξανδρος ἐν τοῖς ὑψηλοῖς λόφοις εἰδωλεῖον ἱδρυμένον καὶ τοὺς Ἡλίωνος στύλους καὶ τὸ ἡρῷον. ἐζήτει δὲ καὶ τὸ Σαραπεῖον κατὰ τὸν δοθέντα αὐτῷ χρησμὸν ὑπὸ τοῦ Ἄμμωνος εἰπόντος αὐτῷ διὰ τοῦ χρησμοῦ οὕτως· Ὦ βασιλεῦ [Ἀλέξανδρε], σοὶ Φοῖβος 〈ὁ〉 μηλόκερως ἀγορεύει· | |
| 5 | εἴγε θέλεις αἰῶσιν ἀκηράτοισ〈ι〉 νεάζειν κτίζε πόλιν περίφημον ὑπὲρ Πρωτηίδα νῆσον, ἧς προκάθητ’ Αἰὼν Πλουτώνιος αὐτὸς ἀνάσσων | |
| πενταλόφοις κορυφαῖσιν ἀτέρμονα κόσμον ἑλίσσων. ἐζήτει οὖν Ἀλέξανδρος τὸν θεὸν τὸν πάντα δεχόμενον. καὶ ἐποίησεν ἀπέναντι | 50 | |
| 10 | τοῦ ἡρῴου βωμὸν μέγαν, ὃς νῦν καλεῖται βωμὸς Ἀλεξάνδρου, πολυτελής, ἐν ᾧ θυσίαν ἐθέσπισεν. καὶ προσευξάμενος εἶπεν· “ὅτι μὲν οὖν τυγχάνει〈σ〉 θεὸς προνοούμενος ταύτης τῆς χθονὸς καὶ τὸν ἀτέρμονα κόσμον ἐπιδέρκῃ, φανερὸν τοῦτο. αὐτὸς οὖν πρόσδεξαί μου τὴν θυσίαν καὶ βοηθός μου γενοῦ εἰς τοὺς πολέ‐ μους.” καὶ ταῦτα εἰπὼν ἐπέθηκε τὰ ἱερεῖα ἐπὶ τοῦ βωμοῦ. αἰφνίδιον δὲ μέγιστος | |
| 15 | ἀετὸς καταπτὰς ἥρπασε τὰ σπλάγχνα τοῦ θύματος καὶ διὰ τοῦ ἀέρος ἐφέρετο καὶ ἀφῆκεν αὐτὰ ἐν ἑτέρῳ βωμῷ. κατασκοπήσας δὲ Ἀλέξανδρος τὸν τόπον παραγενόμενος ἐν τάχει εἶδε τὰ σπλάγχνα ἐπὶ τοῦ βωμοῦ κείμενα, τὸν δὲ βωμὸν ὑπὸ ἀρχαίων καθιδρυνθέντα, καὶ σηκὸν καὶ ξόανον ἔνδον προκαθεζόμενον καὶ τῇ δεξιᾷ χειρὶ κομίζοντα θηρίον πολύμορφον, τῇ δὲ εὐωνύμῳ σκῆπτρον κατέ‐ | |
| 20 | χοντα, καὶ παρεστηκυῖαν τῷ ξοάνῳ κόρην, ἄγαλμα μέγιστον. ἐπυνθάνετο οὖν τῶν ἐκεῖ κατοικούντων τίς ἄρα ὁ ἐνταῦθα θεὸς τυγχάνει. οἱ δὲ ἔφησαν μὴ εἰδέναι, παρειληφέναι δὲ ὑπὸ τῶν προπατέρων Διὸς καὶ Ἥρας ἱερὸν εἶναι. ἐν ᾧ καὶ | |
| τοὺς ὀβελίσκους ἐθεάσατο τοὺς μέχρι νῦν κειμένους ἐν τῷ Σαραπείῳ ἔξω τοῦ περιβόλου τοῦ νῦν κειμένου, ἐν οἷς ἦν κεχαραγμένα γράμματα ἱερογλυφικὰ | 51 | |
| 25 | περιέχοντα οὕτως· “Τὸ μὲν † γῆρας † αὐτῆς πόλιος 〈...〉 καλλίναος, ὑπερφέ‐ ρουσα πλήθει ὄχλων πολλῶν, ἀέρων εὐκρασίαις ὑπερβάλλουσα. ἐγὼ δὲ προστά‐ της ταύτης γενήσομαι, (ex. vers.) ὅπως μὴ τὰ χαλεπὰ τελέως ἐπιμείνῃ, ἢ λιμὸς ἢ σεισμός, ἀλλ’ ὡς ὄνειρος διαδραμοῦνται τὴν πόλιν. (ex. vers.) πολλοὶ δὲ βασιλεῖς ἥξουσιν εἰς αὐτὴν οὐ πολεμήσοντες ἀλλὰ προσκυνῆσαι φερόμενοι. | |
| 30 | σὺ δὲ ἀποθεωθεὶς προσκυνηθήσῃ νεκρὸς καὶ δῶρα λήψῃ ἐκ πολλῶν βασιλέων πάντοτε. οἰκήσεις δὲ αὐτὴν καὶ θανὼν καὶ μὴ θανών. (ex. vers.) τάφον γὰρ ἕξεις αὐτὴν ἣν κτίζεις πόλιν. (ex. vers.) πείραζε δέ, Ἀλέξανδρε, τίς πέφυκα συντόμως. δὶς ἑκατὸν καὶ μίαν ψῆφον συνθεὶς εἶτα 〈ἑκατὸν ἄλλας καὶ μίαν〉 καὶ τετράκις εἴκοσι καὶ δέκα, τὸ πρῶτον δὲ λαβὼν γράμμα [καὶ τετράκις εἴκοσι καὶ | |
| 35 | δέκα] ποίησον εἰς ἔσχατον, καὶ τότε νοήσεις τίς ἔφυν θεός.” ταῦτα οὖν χρηματί‐ σας εἰς ἑαυτὸν ἀνεχώρησεν. Ἀλέξανδρος 〈δὲ〉 ὑπομνησθεὶς τὸν χρησμὸν ἐπέγνω | |
| “Σάραπις”. Τὰ μὲν τῆς διαταγῆς τῆς πόλεως οὕτως ἔχει καθὼς διέταξεν Ἀλέξανδρος. ἐκτίζετο δὲ ἡ πόλις ἡμέρᾳ καὶ ἡμέρᾳ κρατυνομένη. | 52 | |
| 39 | ||
1.34 | Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος παραλαβὼν τὰ στρατεύματα ἐπείγετο εἰς τὴν Αἴγυπτον ἀπελθεῖν. καὶ ἐλθόντος αὐτοῦ εἰς Μέμφην τὴν πόλιν ἐνεθρονίασαν αὐτὸν οἱ Αἰ‐ γύπτιοι εἰς τὸ τοῦ Ἡφαίστου θρονιστήριον ὡς Αἰγύπτιον βασιλέα. ἰδὼν δὲ Ἀλέξανδρος ἐν τῇ Μέμφῃ ὑψηλὸν ἀνδριάντα ἀνιερωμένον ἐκ μέλανος λίθου | |
| 5 | ἔχοντα ἐπιγραφὴν εἰς τὴν ἰδίαν αὐτοῦ βάσιν· “Οὗτος ὁ φυγὼν βασιλεὺς ἥξει πάλιν ἐν Αἰγύπτῳ οὐ γηράσκων ἀλλὰ νεάζων καὶ τοὺς ἐχθροὺς ἡμῶν Πέρσας ὑποτάξει ἡμῖν.” ἐπύθετο οὖν Ἀλέξανδρος, τίνος ἄρα ἐστὶν ὁ ἀνδριὰς οὗτος. οἱ δὲ προφῆται εἶπον αὐτῷ· “οὗτός ἐστιν ὁ ἀνδριὰς ὁ ἔσχατος τῆς Αἰγύπτου βασι‐ λεὺς Νεκτεναβώ. καὶ ἐλθόντων τῶν Περσῶν τὴν Αἴγυπτον πορθῆσαι εἶδε διὰ | |
| 10 | τῆς μαγικῆς δυνάμεως τοὺς θεοὺς τῶν Αἰγυπτίων τὰ στρατόπεδα τῶν ἐναντίων προοδηγοῦντας καὶ τὴν Αἴγυπτον ὑπ’ αὐτῶν πορθουμένην, καὶ γνοὺς τὴν μέλ‐ λουσαν ἔσεσθαι ὑπ’ αὐτῶν προδοσίαν ἔφυγεν. ζητούντων δὲ ἡμῶν αὐτὸν καὶ ἀξιούντων τοὺς θεοὺς ποῦ ἄρα ἔφυγεν ὁ βασιλεὺς ἡμῶν Νεκτεναβώ, ἐχρησμο‐ δότησαν ἡμῖν, ὅτι οὗτος ὁ φυγὼν βασιλεὺς ἥξει πάλιν ἐν Αἰγύπτῳ οὐ γηράσκων | |
| 15 | ἀλλὰ νεάζων καὶ τοὺς ἐχθροὺς ἡμῶν Πέρσας ὑποτάξει ἡμῖν.” ἀκούσας δὲ ταῦτα Ἀλέξανδρος ἐμπηδήσας εἰς τὸν ἀνδριάντα περιπλέκεται αὐτῷ λέγων· “οὗτος πατήρ μου ἐστίν, τούτου ἐγὼ υἱός εἰμι. οὐκ ἐψεύσατο ὑμᾶς ὁ τοῦ χρησμοῦ λόγος. καὶ θαυμάζω πῶς παρελήφθητε ὑπὸ τῶν βαρβάρων τείχη ἔχοντες ἀκαταμάχητα μὴ δυνάμενα ὑπὸ τῶν πολεμίων καταβληθῆναι. ἀλλὰ τοῦτο τῆς ἄνω προνοίας | 53 |
| 20 | ἐστὶ καὶ τῆς τῶν θεῶν δικαιότητος, ἵνα ὑμεῖς ἔχοντες εὔφορον γῆν καὶ γόνιμον ποταμὸν ἀχειροποίητον ὑποτεταγμένοι ἐστὲ τοῖς μὴ ἔχουσι 〈ταῦτα. εἰ γὰρ ταῦτα ἔχοντεσ〉 δωρεὰν καὶ 〈ἐ〉βασιλεύετε, ἔθνησκον [γὰρ] οἱ βάρβαροι ταῦτα μὴ ἔχοντες. καὶ ταῦτα εἰπὼν ᾔτησε παρ’ αὐτῶν φόρους, οὓς τῷ Δαρείῳ παρεῖχον, εἰπὼν αὐτοῖς οὕτως· “οὐχ ἵνα εἰς τὸ ἴδιον ταμεῖον ἀπενέγκωμαι, ἀλλ’ ἵνα | |
| 25 | δαπανήσω εἰς τὴν πόλιν ὑμῶν Ἀλεξάνδρειαν τὴν πρὸς Αἴγυπτον, μητρόπολιν δὲ οὖσαν ὅλης τῆς οἰκουμένης.” καὶ οὕτως αὐτοῦ εἰπόντος ἀσμένως οἱ Αἰγύπτιοι δέδωκαν χρήματα πολλά, καὶ μετὰ φόβου καὶ τιμῆς μεγάλης ἐξέπεμψαν αὐτὸν διὰ τοῦ Πηλουσίου. | |
| 28 | ||
1.35 | Καὶ παραλαβὼν τὰ στρατόπεδα αὐτοῦ τὴν ὁδοιπορίαν ἐποιεῖτο εἰς Συρίαν, κἀ‐ κεῖθεν στρατολογήσας δισχιλίους ἄνδρας καταφράκτους παραγίνεται εἰς Τύρον. καὶ ἀντιτάσσονται αὐτῷ οἱ Τύριοι οὐκ ἐῶντες αὐτὸν διὰ τῆς πόλεως αὐτῶν δι‐ ελθεῖν διὰ χρησμόν τινα ἀρχαῖον δοθέντα αὐτοῖς τοιοῦτον· “ὅταν ἐπέλθῃ ὑμῖν, | 54 |
| 5 | Τύριοι, βασιλεύς, ἐπ’ ἔδαφος ἡ πόλις ὑμῶν γενήσεται.” ὅθεν καὶ ἀντέστησαν αὐτῷ τοῦ μὴ εἰσελθεῖν ἐν τῇ πόλει αὐτῶν. ἀντιτάσσονται οὖν αὐτῷ περιτειχίσαν‐ τες ὅλην τὴν πόλιν, καὶ κραταιᾶς μάχης γενομένης μεταξὺ αὐτῶν πολλοὺς ἀνεῖλον οἱ Τύριοι τῶν Μακεδόνων. καὶ ἡττηθεὶς ὁ Ἀλέξανδρος ὑποστρέφει εἰς Γάζαν καὶ ἀνακτησάμενος ἑαυτὸν ἐζήτει τὴν Τύρον ἐκπορθῆσαι. ὁρᾷ δὲ καθ’ | |
| 10 | ὕπνους τινὰ λέγοντα αὐτῷ· “Ἀλέξανδρε, μὴ δόξῃ σοι γενέσθαι ἄγγελον ἑαυτοῦ εἰς Τύρον.” ἀναστὰς δὲ τοῦ ὕπνου ἔπεμψεν ἐν Τύρῳ πρέσβεις μετὰ γραμμάτων αὐτοῦ περιέχοντα οὕτως· “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος υἱὸς Ἄμμωνος καὶ Φιλίππου βασιλέως, ἐγὼ δὲ βασιλεὺς μέγιστος Εὐρώπης τε καὶ πάσης Ἀσίας, Αἰγύπτου καὶ Λιβύης, Τυ‐ | |
| 15 | ρίοις τοῖς μηκέτι οὖσιν. ἐγὼ μὲν τὴν ἀρχὴν ποιούμενος ἐπὶ τὰ μέρη Συρίας μετὰ εἰρήνης καὶ εὐνομίας ἠβουλόμην τὴν εἴσοδον πρὸς ὑμᾶς ποιήσασθαι. εἰ δὲ | |
| ὑμεῖς οἱ Τύριοι πρῶτοι τυγχάνοντες ἀντιτάσσεσθε τῇ εἰσόδῳ ἡμῶν πορείαν ποιουμένων, καὶ μόνον δι’ ὑμῶν μαθόντες καὶ οἱ λοιποὶ πόσον σθένουσι Μακεδό‐ νες πρὸς τὴν ὑμῶν ἀπόνοιαν πτήξουσι ὑποτασσόμενοι ἡμῖν. ἔστι δὲ ὑμῖν καὶ ὁ | 55 | |
| 20 | δοθεὶς χρησμὸς ἀσφαλής. διελεύσομαι γὰρ ὑμῶν τὴν πόλιν. ἔρρωσθε σωφρονοῦν‐ τες· εἰ δὲ μή, ἔρρωσθε δυστυχοῦντες.” Ἀναγνόντες δὲ τὰ γράμματα τοῦ βασιλέως οἱ πρωτόβουλοι αὐτῶν ἐπιτρέ‐ πουσιν εὐθέως τοὺς ἀποσταλέντας ἀγγέλους παρὰ Ἀλεξάνδρου τοῦ βασιλέως ἀναρτίζεσθαι λέγοντες αὐτοῖς· “ποῖος ὑμῶν ἐστιν Ἀλέξανδρος;” τῶν δὲ λεγόν‐ | |
| 25 | των μηδένα εἶναι ἀνεσταύρωσαν αὐτούς. ἐζήτει δὲ ὁ Ἀλέξανδρος ποίας ὁδοῦ εἰσελθεῖν καὶ καταλαβεῖν τοὺς Τυρίους. ἄλογον γὰρ ἡγεῖτο αὐτῶν τὴν ἧτταν. καὶ ὁρᾷ κατὰ τοὺς ὕπνους ἕνα τῶν τοῦ Διὸς προπόλων Σάτυρον ἐπιδιδοῦντα αὐτῷ τυρὸν ἀπὸ γάλακτος, τοῦ δὲ λαβόντος τοῖς ποσὶν αὐτοῦ κατεπάτησεν αὐτόν. ἀναστὰς δὲ τοῦ ὕπνου Ἀλέξανδρος διηγήσατο τὸ ὄνειρον ὀνειροπόλῳ. ὁ δὲ εἶπεν | |
| 30 | αὐτῷ· “βασιλεύσεις Τύρου ὅλης καὶ ὑποχείριός σοι γενήσεται διὰ τὸ τὸν Σάτυ‐ | |
| ρόν σοι δεδωκέναι τυρόν, σὺ δὲ τοῖς ποσί σου αὐτὸν καταπατῆσαι.” καὶ μεθ’ ἡμέρας τρεῖς συλλαβὼν Ἀλέξανδρος τὰ στρατόπεδα αὐτοῦ μετὰ καὶ τριῶν κωμῶν τῶν ἔγγιστα τῶν καὶ συμμαχησαμένων τῷ Ἀλεξάνδρῳ γενναίως, νυκτὸς ἀνοίξαντες τὰς πόρτας τῶν τειχέων εἰσῆλθον καὶ τοὺς παραφύλακας | 56 | |
| 35 | ἀνεῖλον. καὶ ἐξεπόρθησεν Ἀλέξανδρος πᾶσαν τὴν Τύρον καὶ ἐπ’ ἔδαφος αὐτὴν κατήνεγκεν. καὶ μέχρι τῆς σήμερον λέγεται “τὰ ἐν Τύρῳ κακά.” τὰς δὲ τρεῖς κώμας τὰς συμμαχησάσας αὐτῷ εἰς μέτρον πόλεως ἀνεγράψατο καὶ Τρίπολιν αὐτὰς ὠνόμασεν. | |
| 38 | ||
1.36 | Καταστήσας εἰς Τύρον σατράπην τῆς Φοινίκης καὶ ἀναζεύξας Ἀλέξανδρος παρὰ τὴν Συρίαν ὥδευσεν. καὶ ὑπήντησαν αὐτῷ Δαρείου πρέσβεις γράμματα κομίζοντες αὐτῷ καὶ σκῦτον καὶ σφαῖραν καὶ κιβώτιον χρυσίου. δεξάμενος δὲ Ἀλέξανδρος τὰ γράμματα Δαρείου τοῦ βασιλέως τῶν Περσῶν καὶ ἀναγνοὺς | |
| 5 | εὗρε περιέχοντα οὕτως· “Βασιλεὺς βασιλέων καὶ θεῶν συγγενὴς καὶ συνανατέλλων τῷ ἡλίῳ, ἐγὼ | |
| αὐτὸς θεὸς Δαρεῖος Ἀλεξάνδρῳ τῷ ἐμῷ θεράποντι τάδε προστάττω καὶ κελεύω σοι ἐπαναστρέφειν σε πρὸς τοὺς γονεῖς σου, ἐμοὶ δὲ δουλεύειν, καὶ κοιτάζειν εἰς τοὺς κόλπους τῆς μητρός σου Ὀλυμπιάδος. ἔτι γὰρ ἡ σὴ ἡλικία παιδεύεσθαι | 57 | |
| 10 | θέλει καὶ τιθηνεῖσθαι. διὸ ἔπεμψά σοι σκῦτον καὶ σφαῖραν καὶ κιβώτιον χρυσίου, ἵνα αἱρήσῃ πρότερον τί βούλει· τὸν μὲν σκῦτον, μηνύων σοι ὅτι ἔτι παιδεύεσθαι ὀφείλεις, τὴν δὲ σφαῖραν, ἵνα μετὰ τῶν συνηλικιωτῶν σου παίζῃς καὶ μὴ ἀγέ‐ ρωχον ἡλικίαν τοσούτων νέων ἐκπείθῃς, ὥσπερ ἀρχιλῃστὴς μετὰ σεαυτοῦ φέρων, τὰς πόλεις ταράσσων. οὔτε γὰρ αὐτὴ ἡ σύμπασα οἰκουμένη ἀνδρῶν | |
| 15 | ὑφ’ ἓν συνελθοῦσα δυνήσεται καθελεῖν τὴν Περσῶν βασιλείαν. τοσαῦτα γάρ μοί ἐστι πλήθη στρατοπέδων ὅσα οὔτε ψάμμον ἐξαριθμῆσαί τις δύναται, χρυσὸς δὲ καὶ ἄργυρος πολύς, ὥστε πᾶσαν τὴν γῆν πληρῶσαι. ἔπεμψά σοι δὲ καὶ κιβώτιον χρυσίου μεστόν, ἵνα εἰ μὴ ἔχεις τροφὰς δοῦναι τοῖς συλλῃσταῖς σου, δώσεις αὐτοῖς τὴν χρείαν, ὅπως ἕκαστος αὐτῶν δυνηθῇ εἰς τὴν ἰδίαν πατρίδα ἐπανα‐ | |
| 20 | κάμψαι. εἰ δὲ μὴ πεισθῇς τοῖς κελευομένοις ὑπ’ ἐμοῦ, ἐκπέμψω κατὰ σοῦ καταδιώκοντας, ὥστε συλληφθῆναί σε ὑπὸ τῶν ἐμῶν στρατιωτῶν. καὶ οὐχ ὡς Φιλίππου παῖς παιδευθήσῃ ἀλλ’ ὡς ἀποστάτης ἀνασταυρωθήσῃ.” | 58 |
| 22 | ||
1.37 | Καὶ ταῦτα ἀναγινώσκοντος τοῦ Ἀλεξάνδρου ἐπὶ πάντων τῶν στρατοπέδων ἐδειλίασαν πάντες. καὶ νοήσας Ἀλέξανδρος τὴν δειλίαν αὐτῶν εἶπε πρὸς αὐτούς· “ἄνδρες Μακεδόνες καὶ συστρατιῶται, τί ἐταράχθητε ἐπὶ τοῖς γεγραμμένοις ὑπὸ Δαρείου ὡς ἀληθινὴν ἐχόντων τὴν δύναμιν τῶν κομπηγόρων αὐτοῦ γραμ‐ | |
| 5 | μάτων; καὶ γάρ τινες τῶν κυνῶν ἀδυνατοῦντες τῇ ἀλκῇ τοῦ σώματος μεγάλα ὑλακτοῦσιν ὡς δυνάμενοι, διὰ τοῦ ὑλαγμοῦ τὴν ἔμφασιν τοῦ δύνασθαι ποιούμε‐ νοι. τοιοῦτος καὶ ὁ Δαρεῖος· ἐν τοῖς ἔργοις μηδὲν δυνάμενος ἐν τοῖς γεγραμμέ‐ νοις δοκεῖ τι εἶναι, ὥσπερ καὶ οἱ κύνες τοῖς ὑλαγμοῖς. συνθώμεθα δὲ καὶ ἀληθῆ εἶναι τὰ γεγραμμένα· ἐφωταγωγήθημεν δι’ αὐτῶν, ἵνα εἰδῶμεν πρὸς τίνα | |
| 10 | ἔχωμεν γενναίως πολεμεῖν περὶ νίκης, ἵνα μὴ ἡττηθέντες αἰσχυνθῶμεν.” καὶ ταῦτα εἰπὼν ἐκέλευσεν ἐξαγκωνίζεσθαι τοὺς γραμματοφόρους Δαρείου καὶ ἀπενεχθέντας ἀνασταυρωθῆναι. τῶν δὲ λεγόντων· “τί ἡμεῖς σοι κακὸν ἐπράξα‐ μεν, βασιλεῦ Ἀλέξανδρε; ἄγγελοί ἐσμεν. τί κελεύεις ἡμᾶς κακῶς ἀναιρεθῆναι;” εἶπε δὲ αὐτοῖς Ἀλέξανδρος· “μέμψασθε τὸν βασιλέα ὑμῶν Δαρεῖον καὶ μὴ ἐμέ. | 59 |
| 15 | ἔπεμψε γὰρ ὑμᾶς Δαρεῖος μετὰ γραμμάτων τοιούτων οὐχ ὡς πρὸς βασιλέα ἀλλ’ ὡς ἀρχιλῃστήν. ἀναιρῶ τοίνυν ὑμᾶς ὡς ἐλθόντας πρὸς αὐθάδη ἄνθρωπον καὶ οὐ βασιλέα.” οἱ δὲ εἶπον· “εἰ καὶ Δαρεῖος μηδὲν ἰδὼν ἔγραψέ σοι τοιαῦτα, ἀλλ’ ἡμεῖς ὁρῶμεν τοιαύτην παράταξιν καὶ νοοῦμεν μέγιστον καὶ φρενήρη βασιλέα εἶναι υἱὸν βασιλέως Φιλίππου. δεόμεθά σου, δέσποτα βασιλεῦ μέγιστε, | |
| 20 | ἀποχάρισαι ἡμῖν τὸ ζῆν.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπε πρὸς αὐτούς· “νῦν ἐδειλιάσατε τὴν κόλασιν ὑμῶν καὶ ἱκετεύετε τοῦ μὴ ἀποθανεῖν. διὰ τοῦτο ὑμᾶς ἀπολύω. οὐ γὰρ προαιρέσεώς εἰμι ἀναιρῆσαι ὑμᾶς ἀλλ’ ἐνδείξασθαι τὴν διαφορὰν Ἕλληνος βασιλέως καὶ βαρβάρου τυράννου. ὥστε μηδὲν κακὸν προσδοκᾶτε ὑπ’ ἐμοῦ πα‐ θεῖν. βασιλεὺς γὰρ ἄγγελον οὐ κτείνει.” καὶ οὕτως εἰπὼν Ἀλέξανδρος αὐτοῖς | |
| 25 | ἐκέλευσεν αὐτοὺς δείπνου γενομένου συνανακλιθῆναι αὐτῷ. τῶν δὲ γραμματο‐ φόρων βουλομένων λέγειν τῷ Ἀλεξάνδρῳ τὸ πῶς ἐνέδρᾳ λαβεῖν τὸν Δαρεῖον ποιήσας πρὸς αὐτὸν πόλεμον, εἶπεν αὐτοῖς· “μηδέν μοι εἴπητε. εἰ μὴ γὰρ ἀπήρ‐ χεσθε πρὸς αὐτόν, ἐμάνθανον παρ’ ὑμῶν. ἐπειδὴ δὲ πορεύεσθε πρὸς αὐτόν, οὐ θέλω, ἵνα μή τις ἐξ ὑμῶν διαβάλῃ Δαρείῳ τὰ εἰρημένα καὶ εὑρεθῶ παραίτιος | 60 |
| 30 | ὑμῖν κολάσεως. σιωπήσατε οὖν, ἵνα ἡσυχῇ παρέλθωμεν.” ἐτίμησαν οὖν αὐτὸν οἱ γραμματοφόροι Δαρείου φωναῖς πολλαῖς, καὶ πᾶν τὸ πλῆθος τῶν στρατευ‐ μάτων ἐπευφήμουν αὐτόν. | |
| 32 | ||
1.38 | Μετὰ δὲ ἡμέρας τρεῖς γράφει Ἀλέξανδρος Δαρείῳ γράμματα ἅπερ καὶ ὑπανέγνω τοῖς ἰδίοις στρατεύμασι λάθρα τῶν γραμματοφόρων Δαρείου περιέ‐ χοντα οὕτως· “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος υἱὸς βασιλέως Φιλίππου καὶ μητρὸς Ὀλυμπιάδος | |
| 5 | βασιλεῖ βασιλέων καὶ συνθρόνῳ θεῶν καὶ συνανατέλλοντι τῷ ἡλίῳ Δαρείῳ μεγάλῳ θεῷ Περσῶν βασιλεῖ χαίρειν. αἰσχρόν ἐστι τὸν τηλικοῦτον βασιλέα Περσῶν Δαρεῖον τὸν τηλικαύτῃ δυνάμει ἐπαιρόμενον καὶ συνανατέλλοντα τῷ | |
| ἡλίῳ ὑπὸ ταπεινὴν δουλείαν πεσεῖν ἀνθρώπῳ ποτέ τινι Ἀλεξάνδρῳ. αἱ γὰρ τῶν θεῶν ὀνομασίαι εἰς ἀνθρώπους χωροῦσαι μεγάλην δύναμιν αὐτοῖς παρέχουσιν | 61 | |
| 10 | ἢ φρόνησιν; πῶς γὰρ τῶν ἀθανάτων θεῶν ὀνόματα εἰς φθαρτὰ σώματα κατοι‐ κοῦσιν; ἰδοὺ δὴ καὶ ἐν τούτῳ κατεγνώσθης παρ’ ἡμῶν ὡς μηδὲν δυνάμενος παρ’ ἡμῖν, ἀλλ’ ὡς τὰς τῶν θεῶν ὀνομασίας συγχρώμενος καὶ τὰς ἐκείνων δυνάμεις ἐπὶ τῆς γῆς ἑαυτῷ περιτιθῶν. ἐγὼ γὰρ ἔρχομαι πρός σε πολεμήσων ὡς θνητὸν ὑπάρχοντα. ἡ δὲ ῥοπὴ τῆς νίκης ἐκ τῆς ἄνω προνοίας ἐστίν. τί δὲ καὶ ἔγραψας | |
| 15 | ἡμῖν τοιοῦτον καὶ τοσοῦτον χρυσὸν καὶ ἄργυρον κεκτῆσθαι; ἵνα μαθόντες ἡμεῖς γενναιοτέρως πολεμήσωμεν, ὅπως ταῦτα ληψώμεθα; καὶ ἐγὼ μὲν ἐπάν σε νικήσω, περίφημος ἔσομαι καὶ μέγας βασιλεὺς παρὰ τοῖς Ἕλλησι καὶ βαρ‐ βάροις, ὅτι τὸν τηλικοῦτον βασιλέα δυνάστην Δαρεῖον ἀνεῖλον. σὺ δ’ ἐμὲ ἐὰν ἡττήσῃς, οὐδὲν γενναῖον ἔπραξας. λῃστὴν γὰρ ἥττησας, καθὼς σὺ ἔγραψας | |
| 20 | ἡμῖν. ἐγὼ δὲ βασιλέα βασιλέων μέγα θεὸν Δαρεῖον ἥττησα. ἀλλὰ καὶ σκῦτον καὶ σφαῖραν καὶ κιβώτιον χρυσίου ἐξέπεμψάς μοι. καὶ σὺ μὲν ταῦτα ἔπεμψάς | |
| μοι ἐγγελῶν μοι, ἐγὼ δὲ ταῦτα ἀγαθὰς ἀγγελίας ἐδεξάμην. τὸν μὲν γὰρ σκῦτον ἔλαβον, ἵνα ταῖς ἐμαῖς λόγχαις καὶ ὅπλοις δέρων τοὺς βαρβάρους ταῖς ἐμαῖς χερσὶν εἰς δουλείαν καθυποτάξω, τὴν δὲ σφαῖραν· ἐσήμανάς μοι ὡς τοῦ κόσμου | 62 | |
| 25 | ἐπικρατήσω· σφαιροειδὴς γὰρ καὶ στρογγύλος ὁ κόσμος τυγχάνει. τὸ δὲ κιβώ‐ τιον τοῦ χρυσίου μέγα σημεῖον ἔπεμψάς μοι· ὑποταγὴν γὰρ ἑαυτοῦ ἐμήνυσάς μοι. νικηθεὶς γὰρ ὑπ’ ἐμοῦ φόρους μοι τελέσεις.” | |
| 27 | ||
1.39 | Ταῦτα οὖν ἀναγνοὺς Ἀλέξανδρος ὁ βασιλεὺς τοῖς ἑαυτοῦ στρατεύμασι καὶ βουλλώσας δέδωκε τοῖς γραμματοφόροις Δαρείου. καὶ τὸ χρυσίον ὅπερ ἤγαγον ἐχαρίσατο αὐτοῖς. οἱ δὲ ἀποδεξάμενοι τὴν μεγαλοφροσύνην Ἀλεξάνδρου ἀνεχώ‐ ρησαν καὶ ἦλθον πρὸς Δαρεῖον. ὁ δὲ Δαρεῖος ἀναγνοὺς τὰ γράμματα Ἀλεξάν‐ | |
| 5 | δρου ἐπέγνω τὴν ἐν αὐτοῖς δύναμιν. καὶ ἐξετάσας ἀκριβῶς τὰ περὶ τῆς συνέσεως Ἀλεξάνδρου καὶ τῆς πρὸς πόλεμον παρασκευῆς αὐτοῦ, καὶ ὅτι ἐπὶ τούτοις ἐκι‐ νήθη, γράφει τοῖς ἑαυτοῦ σατράπαις ἐπιστολὴν περιέχουσαν οὕτως· “Βασιλεὺς Δαρεῖος τοῖς ἐπέκεινα τοῦ Ταύρου στρατηγοῖς χαίρειν. ἐπιστέλ‐ λουσί μοι ἐπαναστάντα Ἀλέξανδρον Φιλίππου παῖδα. τοῦτον οὖν συλλαβόντες | |
| 10 | ἀγάγετέ μοι μηδὲν κακὸν ἐργασάμενοι τῷ σώματι αὐτοῦ, ὅπως ἐγὼ ἐκδύσας αὐ‐ | |
| τὸν τὴν πορφυρέαν στολὴν καὶ πληγὰς ἐπιθήσας αὐτῷ ἀποστελῶ ἐν Μακεδονίᾳ τῇ πατρίδι αὐτοῦ πρὸς τὴν μητέρα αὐτοῦ Ὀλυμπιάδα, δώσας αὐτῷ κροτάλην καὶ ἀστραγάλους, ὡς † οἱ Μακεδόνων τελοῦσι παίγνιον. καὶ συναποστελῶ αὐτῷ ἄνδρας πάσης σωφροσύνης διδασκάλους. τὰς δὲ ναῦς αὐτοῦ εἰς βυθὸν | 63 | |
| 15 | θαλάσσης καταποντίσατε, στρατηγοὺς δὲ τοὺς συνακολουθοῦντας αὐτῷ σιδηρώ‐ σαντες ἀναπέμψατε ἡμῖν. τοὺς δὲ λοιποὺς στρατιώτας ἐκπέμψατε εἰς τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν οἰκῆσαι. ἵππους δὲ καὶ σκευηφόρα πάντα ὑμῖν δωροῦμαι καὶ φίλοις ὑμῶν. ἔρρωσθε.” Ἔγραψαν δὲ καὶ οἱ σατράπαι Δαρείῳ οὕτως· “Θεῷ μεγάλῳ βασιλεῖ Δαρείῳ | |
| 20 | χαίρειν. τοσούτου ἔθνους ἐπελθόντος ἡμῖν θαυμάζομεν πῶς σε λανθάνει μέχρι τῆς δεῦρο. ἐπέμψαμέν σοι δὲ ἐξ αὐτῶν οὓς εὕρομεν παρ’ ἡμῖν ῥεμβομένους, τούτους μὴ τολμήσαντες ἐξετάσαι πρότερόν σου. ἐν τάχει οὖν παραγενοῦ μετὰ δυνάμεως πολλῆς, ἵνα μὴ λάφυρα γενώμεθα.” Ταῦτα οὖν τὰ γράμματα δεξάμενος Δαρεῖος ἐν Βαβυλῶνι τῆς Περσίδος καὶ | |
| 25 | ἀναγνοὺς ἀντέγραψεν αὐτοῖς τάδε· “Βασιλεὺς βασιλέων μέγας θεὸς Δαρεῖος πᾶσι τοῖς σατράπαις καὶ στρατη‐ | |
| γοῖς χαίρειν. παρ’ ἐμοῦ μηδέποτε ἐλπίδα ἔχοντες τὸ ἐπίσημον τῆς ἀνδρείας ὑμῶν ἐνδείξασθε. ποταμὸς γοῦν ἐπεδήμησεν εἰς ὑμᾶς καὶ ἐθορύβησεν ὑμᾶς τοὺς δυναμένους κατασβέσαι κεραυνούς; καὶ ἀνδρὸς ἀγεννοῦς τρόπον οὐχ ὑπη‐ | 64 | |
| 30 | νέγκατε; 〈τί ἔχετε〉 ἀποδεῖξαι; τέθνηκέ τις ὑμῶν ἐν παρατάξει; τί βουλεύσομαι περὶ ὑμῶν; οἳ τὴν ἐμὴν βασιλείαν κατέχοντες πρόφασιν δίδοτε ἀνδρὶ λῃστῇ, μὴ βουλόμενοι αὐτὸν συλληφθῆναι. νῦν οὖν, ὡς ἔφητε, ἐγὼ παραγενόμενος συλλήψομαι αὐτόν.” | |
| 33 | ||
1.40 | Πυνθανόμενος οὖν ὁ Δαρεῖος πλησίον ὄντα τὸν Ἀλέξανδρον κατεστρατοπέ‐ δευσε πρὸς τῷ Πιναρίῳ ποταμῷ. καὶ γράψας ἀπέστειλεν Ἀλεξάνδρῳ οὕτως· “Βασιλεὺς βασιλέων μέγας θεὸς Δαρεῖος καὶ ἐθνῶν κύριος Ἀλεξάνδρῳ τῷ τὰς πόλεις λεηλατοῦντι. δοκεῖς λανθάνειν τὸ Δαρείου ὄνομα, ὅπερ καὶ θεοὶ | |
| 5 | τετιμήκασι καὶ σύνθρονον εἶναι 〈...〉. καὶ οὐ μακάριον ἡγήσω σε λανθάνειν βασιλεύειν τῆς Μακεδονίας χώρας χωρὶς τῆς ἐμῆς κελεύσεως, ἀλλὰ διῆλθες ἀδήλους χώρας καὶ πόλεις ἀλλοτρίας, ἐν αἷς ἑαυτὸν ἀνηγόρευσας βασιλέα, συλλέξας ἄνδρας ὁμοίους σου ἀνελπίστους, καὶ πολεμεῖς πόλεις ἀπείρους, ἃς ἐγὼ ἀεὶ εὐλαβηθεὶς δεσπόζεσθαι περισσὰς ἡγούμην ὡς ἀπορεριμμένας, καὶ σὺ | 65 |
| 10 | ἐπεζήτησας φόρους παρ’ αὐτῶν λήψεσθαι ὡς ἐρανιζόμενος. πείθῃ οὖν καὶ ἡμᾶς τοιούτους εἶναι ὁποῖος εἶ; καὶ τόπους δὲ οὓς εἴληφας οὐ καυχήσῃ ἔχειν. κάκιστα οὖν πεφρόνηκας περὶ τούτων. πρῶτον μὲν γὰρ ὤφειλες τὴν ἄνοιάν σου διορθώσα‐ σθαι καὶ πρὸς ἐμὲ τὸν κύριόν σου Δαρεῖον ἐλθεῖν καὶ μὴ ἐπισωρεύειν λῃστρικὰς δυνάμεις. ἔγραψά σοι ἐλθεῖν καὶ προσκυνεῖν Δαρείῳ βασιλεῖ. σὺ δὲ τῆς ἄλλης | |
| 15 | ἀνοίας ἀντέχῃ. κολάσομαί σε οὖν θανάτῳ ἀνεκλαλήτῳ, χείρονα δὲ σοῦ καὶ οἱ σὺν σοὶ παθοῦνται οἱ μὴ περιτιθέντες σοι σωφροσύνην. ὄμνυμι δέ σοι Δία θεὸν | |
| μέγιστον καὶ ἐμὸν πατέρα μὴ μνησικακῆσαί σοι ἐφ’ οἷς ἔπραξας.” | 66 | |
1.41 | Τοῦ δὲ Ἀλεξάνδρου δεξαμένου τὰ γράμματα Δαρείου καὶ ἐντυχόντος οὐκ ἐπυροῦτο ἐπὶ τοῖς κομπηγόροις λόγοις Δαρείου. ὁ δὲ Δαρεῖος συναθροίσας δύναμιν πολλὴν κατέβαινε μετὰ τῶν παίδων αὐτοῦ καὶ τῆς γυναικὸς αὐτοῦ καὶ τῆς μητρὸς αὐτοῦ. περὶ δὲ αὐτὸν ἦσαν οἱ ἀθάνατοι καλούμενοι μύριοι. ἐκαλοῦντο | |
| 5 | δὲ ἀθάνατοι διὰ τὸ φυλάττεσθαι τὸν ἀριθμὸν αὐτῶν 〈καὶ εἰσάγεσθαι ἄλλουσ〉 ἀντὶ τῶν τελευτώντων. Ἀλέξανδρος δὲ διοδεύσας τὸν Κιλίκιον Ταῦρον ἧκεν εἰς Ταρσὸν τῆς Κιλικίας μητρόπολιν. καὶ θεασάμενος τὸν ὑπ’ αὐτὴν ῥέοντα ποτα‐ μὸν Κύδνον, ῥεόμενος τῷ κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν ἱδρῶτι ἀποθεὶς τὸν θώρακα ἐν τῷ ποταμῷ διενίψατο. καὶ ψυγεὶς εἰς ἔσχατον ἦλθε κίνδυνον καὶ μόλις θερα‐ | |
| 10 | πεύεται. ὁ δὲ θεραπεύσας αὐτὸν ἦν Φίλιππος τῶν ἐνδόξων ἰατρῶν. ῥωσθεὶς δὲ προῆγεν ἐπὶ Δαρεῖον. Δαρεῖος δὲ ἐπὶ τὸν καλούμενον Ἰσσὸν τῆς Κιλικίας | |
| ἐστρατοπεδεύετο. παροξυνθεὶς δὲ ὁ Ἀλέξανδρος ὥρμησεν ἐπὶ τὸν πόλεμον εἰς τὸ πεδίον καὶ παρετάξατο Δαρείῳ. οἱ δὲ περὶ τὸν Δαρεῖον ὁρῶντες τὸν Ἀλέξαν‐ δρον ἐπάγοντα αὐτοῖς τὴν δύναμιν τῆς στρατείας αὐτοῦ καθ’ ὃ μέρος ἤκουε | 67 | |
| 15 | Δαρεῖον, ἔστησαν τὰ ἅρματα καὶ ὅλην τὴν πολεμικὴν τάξιν. καὶ δὴ σταθέντων ἐπὶ συμβολῇ τοῦ πολέμου ἀμφοτέρων τῶν μερῶν οὐ συνεχώρησεν Ἀλέξανδρος οὔτε ἐντὸς † τῇ φάλαγγι διακόψαι αὐτοὺς οὔτε διιππεῦσαι οὔτε ἐπιστρατεῦσαι αὐτοῖς †, ἀλλὰ τὸ πολὺ μὲν τῶν ἁρμάτων πάντοθεν ἐξαγκωνιζόμενον διεφθείρετο καὶ διεσκεδάσθη. καὶ ἀναβὰς ἔφιππος Ἀλέξανδρος ἐκέλευσε σαλπίσαι τοὺς | |
| 20 | σαλπιστὰς τὸ πολεμικὸν μέλος. καὶ κραυγῆς μεγάλης γενομένης τῶν στρατοπέ‐ δων γίνεται πολλὴ μάχη. ἐπὶ πολὺ ἄκροις τοῖς κέρασι βάλλοντες καὶ τοῖς δόρασι [ὑπ’ ἀλλήλων] τύπτοντες καὶ τυπτόμενοι διεβιβάζοντο ἐνταῦθα καὶ ἐνταῦθα. ἑκάτεροι οὖν τὸ νῖκος ποιησάμενοι ἐχωρίζοντο. οἱ δὲ περὶ τὸν Ἀλέξανδρον | |
| ἐξώθουν τοὺς περὶ τὸν Δαρεῖον καὶ κατὰ κράτος ἔθραυον αὐτοὺς πλησσομένους | 68 | |
| 25 | καὶ περιπίπτοντας ἀλλήλοις διὰ τὸ πλῆθος τῶν στρατευμάτων. οὐδὲν δὲ ἦν ὁρᾶν ἐκεῖ εἰ μὴ ἵππους χαμαὶ κειμένους καὶ ἄνδρας ἀνῃρημένους. οὐκ ἦν δὲ διακρῖναι οὐδὲ Πέρσην οὐδὲ Μακεδόνα, οὔτε συμμάχους οὔτε σατράπας, οὔτε πεζὸν οὔτε ἱππέα ὑπὸ τοῦ πολλοῦ κονιορτοῦ. οὔτε γὰρ ἀὴρ ἐφαίνετο οὔτε γῆ ἐθεωρεῖτο ὑπὸ τῶν πολλῶν λύθρων. καὶ αὐτὸς δὲ ὁ ἥλιος συμπαθήσας τοῖς | |
| 30 | γινομένοις καὶ μὴ κρίνας θεωρεῖν τοσαῦτα μιάσματα συννεφὴς ἐγένετο. τροπῆς δὲ ἰσχυρᾶς γενομένης τῶν Περσῶν εἰς φυγὴν ὥρμησαν οἱ Πέρσαι. ἦν δὲ μετ’ αὐτῶν Ἀμύντας ὁ Ἀντιοχεύς, ὃς πέφευγε πρὸς Δαρεῖον τοῖς ἔμπροσθεν χρόνοις Μακεδόνων ὢν τύραννος. ἐπειδὰν δὲ τὸ πρὸς ὀψὲ ἐγένετο Δαρεῖος ἐργωδῶς φοβηθεὶς ἀεὶ ἔμπροσθεν ἀπῄει. εὐεπίγνωστον δὲ ἦν τὸ † ἡττώμενον † ἅρμα. | |
| 35 | καταλείψας οὖν τὸ ἑαυτοῦ ἅρμα εἰς ἵππον ἐπέβη καὶ ἔφυγεν. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος φιλοτιμούμενος Δαρεῖον καταλαβεῖν ἐδίωκε προφθάσαι τοῦ μὴ ὑπό τινος αὐτὸν | |
| ἀναιρεθῆναι. τὸ μὲν οὖν ἅρμα καὶ τὰ τόξα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰς θυγατέρας καὶ τὴν μητέρα Δαρείου ἐπὶ σταδίους ἑξήκοντα διώξας Ἀλέξανδρος κατέλαβεν, αὐτὸν δὲ τὸν Δαρεῖον ἡ νὺξ διέσωσεν. καὶ πρὸς τοῦτο ἵππον ἔχων νέον ἐκ δια‐ | 69 | |
| 40 | δοχῆς ἔφυγεν. Ἀλέξανδρος δὲ καταλαβὼν τὴν Δαρείου σκηνὴν ἐσκήνωσεν ἐν αὐτῇ. κρατήσας δὲ τῶν ἐναντίων καὶ τοῦ τηλικούτου ἀξιώματος καταξιωθεὶς οὐδὲν ἔπραξεν ὑπερήφανον, ἀλλὰ τοὺς ἀνδρωδεστάτους καὶ εὐγενεῖς τῶν Περσῶν τετελευτη‐ κότας ἐκέλευσε θάπτεσθαι, τὴν δὲ μητέρα Δαρείου καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ | |
| 45 | τέκνα μεθ’ ἑαυτοῦ ἤγαγεν ἐντίμως. ὡσαύτως δὲ καὶ τοὺς λοιποὺς τῶν αἰχμαλώ‐ των παραινέσας ἀνέψυξεν. τῶν δὲ πεσόντων Περσῶν ἦν τὸ πλῆθος πολὺ σφόδρα. τῶν δὲ Μακεδόνων οἱ πεσόντες εὑρέθησαν πεζοὶ πεντακόσιοι, ἱππεῖς δὲ ἑκατὸν ἑξήκοντα, τραυματισθέντες δὲ τριακόσιοι πεντήκοντα, τῶν δὲ βαρβάρων μυριά‐ | |
| δες δύο, καὶ ἐλαφυραγωγήθησαν ὡς χιλιάδες ἀνδρῶν τέσσαρες. | 70 | |
1.42 | Ὁ δὲ Δαρεῖος φυγὼν καὶ ἀνασωθεὶς ἐπεστράτευε πλείω δυνάμεις καὶ γράφει τοῖς ὑπ’ αὐτὸν ἔθνεσιν, ὅπως μετὰ μεγάλης δυνάμεως παραγίνωνται πρὸς αὐτόν. μαθὼν δέ τις κατάσκοπος Ἀλεξάνδρου συναθροίζοντα στρατὸν τὸν Δαρεῖον ἔγραψεν Ἀλεξάνδρῳ περὶ τῶν ἐνεστώτων. καὶ ἀκούσας ταῦτα Ἀλέξανδρος | |
| 5 | γράφει Σκαμάνδρῳ τῷ στρατηγῷ αὐτοῦ οὕτως· “Ἀλέξανδρος βασιλεὺς Σκαμάνδρῳ στρατηγῷ ἡμῶν χαίρειν. τὰς ὑπὸ σὲ φάλαγγας καὶ πᾶσαν δύναμιν ἔχων[τα] τάχιον παραγενοῦ σὺν αὐτοῖς πρὸς ἡμᾶς. οὐ γὰρ μακρὰν λέγονται εἶναι οἱ βάρβαροι.” Καὶ αὐτὸς δὲ Ἀλέξανδρος ἀναλαβὼν ἥνπερ εἶχε δύναμιν τὴν ὁδοιπορίαν | |
| 10 | ἐποιεῖτο. καὶ ὑπερπεράσας τὸν καλούμενον Ταῦρον καταπήξας δόρυ μέγιστον εἰς τὴν γῆν εἶπεν· “εἴ τις σθεναρὸς τῶν Ἑλλήνων ἢ τῶν βαρβάρων ἢ τῶν ἄλλων βασιλέων βαστάσει τοῦτο τὸ δόρυ, ἑαυτῷ χαλεπὸν σημεῖον ἕξει. ἡ γὰρ πόλις αὐτοῦ ἐκ βάθρων βασταχθήσεται.” | |
| Παραγίνεται οὖν εἰς τὴν Ἱππερίαν πόλιν τῆς Βεβρυκίας, ἔνθα ἦν ναὸς καὶ ἄγαλμα | 71 | |
| 15 | τοῦ Ὀρφέως καὶ αἱ Πιερίδες Μοῦσαι καὶ τὰ θηρία αὐτῷ παρεστῶτα ξόανα. βλέποντος δὲ τοῦ Ἀλεξάνδρου εἰς τὸ ἄγαλμα τοῦ Ὀρφέως ἵδρωσε τὸ ξόανον τοῦ Ὀρφέως ὅλον. τοῦ δὲ Ἀλεξάνδρου ζητοῦντος τί τὸ σημεῖον τοῦτο, λέγει αὐτῷ Μελάμπους ὁ σημειολύτης· “καμεῖν ἔχεις, Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, μετὰ ἱδρώτων καὶ κόπων τὰ τῶν βαρβάρων ἔθνη καὶ Ἑλλήνων πόλεις καθυποτάσσων. | |
| 20 | ὥσπερ καὶ Ὀρφεὺς λυρίζων καὶ ᾄδων Ἕλληνας ἔπεισεν, βαρβάρους ἔτρεψεν, τοὺς θῆρας ἡμέρωσεν, οὕτως καὶ σὺ κοπιάσας δόρατι πάντας ὑποχειρίους σου ποιήσεις.” ταῦτα ἀκούσας Ἀλέξανδρος τιμήσας μεγάλως τὸν σημειολύτην ἀπέλυσεν. Καὶ παραγίνεται εἰς Φρυγίαν καὶ ἐλθὼν εἰς τὸν Σκάμανδρον ποταμόν, ὅπου | |
| 25 | ἥλατο Ἀχιλλεύς, ἐνήλατο καὶ αὐτός. θεασάμενος δὲ τὸ ἑπταβόειον Ἀλέξανδρος οὐ πάνυ μέγα οὐδὲ οὕτως θαυμαστὸν καθὼς συνέγραψεν Ὅμηρος εἶπεν· “μακά‐ ριοι ὑμεῖς οἱ ἐντυχηκότες τοιούτου κήρυκος Ὁμήρου, οἵτινες ἐν μὲν τοῖς ἐκείνου ποιήμασι μεγάλοι γεγόνατε, ἐν δὲ τοῖς ὁρωμένοις οὐκ ἄξιοι τῶν ὑπ’ ἐκείνου γεγραμμένων.” καὶ προσελθὼν αὐτῷ ποιητής τις εἶπεν· “Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, | |
| 30 | κρεῖττον ἡμεῖς γράψομεν τὰς σὰς πράξεις Ὁμήρου.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν· | |
| “βούλομαι παρ’ Ὁμήρῳ Θερσίτης εἶναι ἢ παρὰ σοὶ Ἀγαμέμνων.” | 72 | |
1.43 | Ἐλθὼν δὲ ἐκεῖθεν εἰς τὴν Πύλην καὶ συνάξας τὴν Μακεδόνων στρατείαν σὺν οἷς ᾐχμαλώτευσεν ἐν τῷ πολέμῳ Δαρείου τὴν ὁδοιπορίαν ἐποιεῖτο εἰς Ἄβδηραν. οἱ δὲ Ἀβδηρῖται ἀπέκλεισαν τὰς πύλας τῆς πόλεως αὐτῶν. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἐπὶ τούτῳ ὀργισθεὶς ἐκέλευσε τῷ στρατηγῷ αὐτοῦ ἐμπρῆσαι τὴν πόλιν αὐτῶν. | |
| 5 | οἱ δὲ πέμπουσιν αὐτῷ πρέσβεις λέγοντες· “Ἡμεῖς ἀπεκλείσαμεν τὰς πύλας οὐχ ὡς ἀντιτασσόμενοι τῷ σῷ κράτει, ἀλλὰ δεδοικότες τὴν τῶν Περσῶν βασι‐ λείαν, μήπως Δαρεῖος ἐπιμείνας τῇ τυραννίδι πορθήσῃ ἡμῶν τὴν πόλιν ὡς παραδεξαμένων σε. ὥστε σὺ παρελθὼν ἄνοιξον τῆς πόλεως τὰς πύλας. τῷ γὰρ ἰσχυροτέρῳ βασιλεῖ ὑποτασσόμεθα.” ταῦτα ἀκούσας Ἀλέξανδρος ἐμειδίασε | |
| 10 | καὶ εἶπε πρὸς τοὺς ἀποσταλέντας παρ’ αὐτῶν πρέσβεις· “δεδοίκατε τὴν Δα‐ ρείου βασιλείαν, μήπως ὕστερον ὑμᾶς ἐκπορθήσῃ ἐπιμένων τῇ βασιλείᾳ. πο‐ ρεύεσθε καὶ ἀνοίξατε καὶ κοσμίως πολιτεύεσθε. οὐ γὰρ εἰσελεύσομαι εἰς τὴν πόλιν ὑμῶν ἕως ἡττήσω ὃν δεδοίκατε Δαρεῖον βασιλέα, καὶ τότε ὑμᾶς ὑποχει‐ | |
| ρίους λήψομαι.” καὶ ταῦτα εἰπὼν τοῖς πρέσβεις τὴν ὁδοιπορίαν ἐποιεῖτο. | 73 | |
1.44 | Καὶ παρεγένετο ἐν δυσὶν ἡμέραις εἰς τὴν Βοττίαν καὶ τὴν Ὄλυνθον καὶ ἐξεπόρθησεν ὅλην τὴν χώραν τῶν Χαλδαίων καὶ τοὺς σύνεγγυς ἀνεῖλεν. κἀ‐ κεῖθεν ἦλθε παρὰ τὸν Εὔξεινον ποταμὸν καὶ πάσας τὰς πόλεις ἔσχεν ὑπηκόους τὰς ἔγγιστα. | |
| 5 | Ἔλειψε δὲ τοῖς Μακεδόσι τὰ ἐπιτήδεια τῶν τροφῶν, ὥστε λιμῷ πάντας τελευτᾶν. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἔργον ἐπινοίας μέγιστον ταῖς φρεσὶν ἐποιήσατο. ἐρευνήσας γὰρ πάντας τοὺς ἵππους τῶν ἱππέων ἀπέσφαξε καὶ τὰ σώματα αὐ‐ τῶν ἐκδείρας ἐκέλευσεν ὀπτᾶν καὶ ἐσθίειν. καὶ ἐκορέσθησαν καὶ τοῦ λιμοῦ ἀνένευσαν. καὶ τῶν μὲν λεγόντων· “τί ἔδοξεν Ἀλεξάνδρῳ τοὺς ἵππους ἡμῶν | |
| 10 | ἀναιρῆσαι; ἰδοὺ μὲν πρὸς τὸ παρὸν ἐκορέσθημεν τροφῆς, ἄνοπλοι δέ ἐσμεν πρὸς μάχην τῶν ἱππέων.” ἀκούσας δὲ ταῦτα Ἀλέξανδρος εἰσῆλθεν εἰς τὸ στρα‐ τόπεδον καὶ εἶπεν· “ἄνδρες συστρατιῶται, τοὺς μὲν ἵππους ἀπεσφάξαμεν καίτοι ἀναγκαιοτάτους ὄντας πρὸς πόλεμον, ὅπως ἡμεῖς τροφῆς κορεσθῶμεν. τὸ γὰρ | |
| κακὸν μετριωτέρῳ κακῷ ἀντισηκούμενον μετρίαν ἔχει τὴν λύπην. ἑτέρας δὲ | 74 | |
| 15 | γῆς ἐπιβάντων ἡμῶν ἑτέρους ἵππους ῥᾳδίως εὑρήσομεν, ὑμῶν δὲ ἀπολλυμένων ἐκ τοῦ λιμοῦ ἑτέρους Μακεδόνας τὸ παρὸν οὐχ εὑρήσομεν.” Οὕτως πραΰνας τὰ στρατόπεδα τὴν ὁδοιπορίαν ἐποιεῖτο εἰς ἑτέραν πόλιν. | |
| 17 | ||
1.46 | Καὶ ἐκεῖθεν ἦλθεν πρὸς τοὺς Θηβαίους. καὶ ζητήσας παρ’ αὐτῶν ἄνδρας στρατεῦσαι ἀπέκλεισαν τὰς πύλας τῶν τειχέων καὶ οὐδὲ πρέσβεις ἀπέστειλαν πρὸς αὐτόν, ἀλλὰ καὶ παραταξάμενοι καθοπλίζοντο πολεμεῖν Ἀλεξάνδρῳ. καὶ πέμπουσι πρὸς αὐτὸν πεντακοσίους ἄνδρας κηρύξαι αὐτῷ· ἢ πολέμει ἢ ἄπεχε | |
| 5 | τῆς πόλεως ἡμῶν. Ἀλέξανδρος δὲ μειδιάσας εἶπε πρὸς αὐτούς· “ὦ γενναῖοι Θηβαῖοι, τί ἀποκλείσαντες ἑαυτοὺς ἐν ταῖς τῶν τειχέων πύλαις παρακελεύεσθε πολεμεῖν βασιλεῖ Ἀλεξάνδρῳ; ἐγὼ οὖν μαχήσομαι, οὐχ ὡς πρὸς γενναίους τινὰς καὶ ἐμπείρους πολέμου, ἀλλὰ πρὸς ἰδιωτικὰς καὶ δειλίας πεπληρωμένας γυναῖκας. ἑαυτοὺς γὰρ ὡς γυναικάρια ἀποκλείσαντες ἐντὸς τῶν τειχέων τοῖς | |
| 10 | ἔξω προσφωνεῖτε.” καὶ ταῦτα εἰπὼν ἐκέλευσε χιλίους ἱππεῖς διατρέχειν ἔξω | |
| τῶν τειχέων καὶ τοξεύειν τοὺς ἐφεστῶτας ἐν τῷ τείχει, καὶ ἑτέρους χιλίους ἀξίναις διστόμοις καὶ μακροτόμοις μοχλοῖς ὀρύσσειν τὰ θεμέλια τοῦ τείχους, πῦρ δὲ ταῖς πύλαις προσάπτειν καὶ τοὺς καλουμένους κριοὺς μετὰ βίας ἐρείδεσθαι πρὸς τὴν τῶν τειχέων διάλυσιν. ἔστι δὲ ταῦτα ὄργανα διὰ τροχῶν ὑπὸ στρα‐ | 75 | |
| 15 | τιωτῶν βίᾳ συνωθούμενα καὶ μακρόθεν ἐξαφίεται πρὸς τὰ τείχη καὶ τοὺς πάνυ ἁρμολογηθέντας τοίχους διαλύουσιν. Ἀλέξανδρος δὲ μετὰ ἑτέρων χιλίων σφεν‐ δονιστῶν καὶ λογχοβόλων διέτρεχεν. περιεχεῖτο δὲ πάντῃ πῦρ καὶ λίθοι καὶ βέλη καὶ δόρατα ἠκοντίζοντο. ἀπὸ δὲ τῶν τειχέων οἱ Θηβαῖοι κατέπιπτον τιτρωσκόμενοι μὴ δυνάμενοι ἀντιπαρατάξασθαι Ἀλεξάνδρῳ. | |
| 20 | Διὰ δὲ τριῶν ἡμερῶν πᾶσα ἡ Θηβαίων πόλις ἐπυρπολεῖτο. πρώτη οὖν διαρ‐ ρήσσεται ἡ καλουμένη † Καλμία † πύλη, ἔνθα ἦν Ἀλέξανδρος ἐφεστώς, καὶ εὐ‐ θέως εἰσῆλθεν Ἀλέξανδρος πρῶτος τοὺς μὲν τιτρώσκων, τοὺς δὲ ἐκφοβῶν καὶ συνταράσσων. ἐπεισέρχονται δὲ καὶ διὰ τῶν ἄλλων πυλῶν πλήθη στρατιωτῶν. ἦν δὲ πᾶν τὸ πλῆθος ὡσεὶ τετρακισχίλιοι ἄνδρες. καὶ πάντας ἀναιροῦσιν, τὰ δὲ | |
| 25 | τείχη διέλυον. ὀξύτατον γὰρ τὸ Μακεδονικὸν στράτευμα τὰ ὑπὸ Ἀλεξάνδρου κελευόμενα πάντα ἐξετέλουν. πολλῶν οὖν λύθρων ἀνθρωπίνων κατεβρέχετο ἡ γῆ. πολλοὶ δὲ Θηβαῖοι συνέπιπτον εἰς τὸ ἔδαφος μετὰ τῶν πύργων. λάβρως δὲ κατακαιομένης πυρὶ τῆς τῶν Θηβαίων πόλεως χειρὶ Μακεδονικῇ ἀπώλλοντο. Καὶ τότε τις τῶν Θηβαίων αὐλῶν μελῶν ἔμπειρος ἄνθρωπος καὶ σοφὸς τῇ | 76 |
| 30 | γνώμῃ τυγχάνων, ἰδὼν τὰς Θήβας καταριπτομένας καὶ πᾶσαν ἡλικίαν ἀναι‐ ρουμένην, στενάξας ὑπὲρ τῆς πατρίδος αὐτοῦ καὶ δόξας διὰ τῆς τῶν αὐλῶν ἐμπειρίας ἀριστεύειν, ἤρξατο προσπίπτειν καὶ ἱκετεύειν τὸν Ἀλέξανδρον· καὶ ἔρχεται παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ γονυκλινὴς γενόμενος καὶ οἰκτρόν τι καὶ κατα‐ δεὲς καὶ ἐλεημονικὸν μέλος ἀναμελψάμενος. οὕτως διὰ τῆς τῶν αὐλῶν δεήσεως | |
| 35 | καὶ θρήνου μελῳδῶν ἠδυνήθη ἐξιλεώσασθαι τὸν Ἀλέξανδρον μετὰ πολλῶν δακρύων. καὶ ἄρχεται λέγειν τοιάδε· “Ἀλέξανδρε βασιλεῦ μέγιστε, νῦν πείρᾳ | |
| μαθόντες τὸ σὸν ἰσόθεον κράτος σεβόμεθα.” | 77 | |
2.6 | Καὶ εὐθέως παραλαβὼν Ἀλέξανδρος τὰ στρατόπεδα αὐτοῦ ὥρμησεν ἐπὶ τὰ μέρη τῶν βαρβάρων διὰ τῆς Κιλικίας. | |
| 2 | ||
2.7 | Δαρεῖος δὲ συνήθροιζε τοὺς ἡγεμόνας Περσῶν καὶ συνεβουλεύοντο τί δέον αὐτοὺς πρᾶξαι. ἔλεγε δὲ Δαρεῖος· “ὡς ὁρῶ, κατὰ προσθήκεν ὁ πόλεμος εἰς δύναμιν ἐπιβαίνει. κἀγὼ μὲν Ἀλέξανδρον λῃστρικὰ φρονεῖν ὑπενόουν, αὐτὸς δὲ βασιλικὰ ἔργα ἐπιχειρεῖ. καὶ καθὼς οὖν ἡμεῖς μεγάλοι δοκοῦμεν εἶναι Πέρσαι, | |
| 5 | μείζων Ἀλέξανδρος τῇ πολλῇ φρονήσει τυγχάνει. † ἡμᾶς δὲ πέμψαι † αὐτῷ σκῦτον καὶ σφαῖραν ἐπὶ τὸ παίζειν καὶ παιδεύεσθαι. ὥστε σκεψώμεθα τὰ συμφέ‐ ροντα εἰς ἐπανόρθωσιν τῶν πραγμάτων μὴ ἐξουθενοῦντες ὡς μηδένα ὄντα τὸν | |
| Ἀλέξανδρον καὶ ἐπαιρόμενοι τῇ τηλικαύτῃ τῶν Περσῶν βασιλείᾳ καὶ καθ’ ὅλης τῆς γῆς καταληφθῶμεν. καὶ δέδοικα μὴ 〈τὸ μεῖζον〉 τοῦ ἐλάττονος ταπει‐ | 78 | |
| 10 | νότερον εὑρεθῇ τοῦ καιροῦ καὶ τῆς προνοίας μεταβολὴν τοῦ διαδήματος παρα‐ χωρούσης. καὶ νῦν συμφέρον ἡμῖν ἐστιν, ἵνα τῶν ἰδίων βαρβάρων ἄρχωμεν καὶ μὴ ζητοῦντες τὴν Ἑλλάδα λυτρώσασθαι ἀπολέσωμεν καὶ τὴν Περσίδα.” Ὀξυδέρκης δὲ ὁ ἀδελφὸς Δαρείου λέγει πρὸς αὐτόν· “ἤδη μέγα ποιεῖς τὸν Ἀλέξανδρον καὶ θάρσος αὐτῷ παρέχεις ἐπιβῆναι τῇ Περσίδι παραχωρήσας | |
| 15 | αὐτῷ τὴν Ἑλλάδα. μίμησαι οὖν καὶ αὐτὸς τὸν Ἀλέξανδρον καὶ οὕτως κατακρα‐ τήσεις τῆς βασιλείας. ἐκεῖνος γὰρ οὔτε στρατηγοῖς οὔτε σατράπαις ἐπίστευσε τὸν πόλεμον ὥσπερ σύ, ἀλλὰ πρῶτος ὁρμῶν εἰς τοὺς πολέμους καὶ προασπίζων τῶν στρατοπέδων αὐτοῦ καὶ μαχόμενος ἀποτίθεται τὴν βασιλείαν, νικήσας δὲ ἀναλαμβάνει τὸ βασίλειον.” ὁ δὲ Δαρεῖος εἶπεν· “τί οὖν αὐτὸν μιμήσωμαι;” | |
| 20 | καὶ εἶπεν αὐτῷ ἕτερος στρατηγός· “τοῦτο αὐτό· πάντων γὰρ περιγενόμενος | |
| Ἀλέξανδρος καὶ μηδὲν ὑπερτιθέμενος ἀλλὰ πάντα γενναίως ποιῶν κατὰ τὴν γενναίαν αὐτοῦ τόλμαν καὶ ἡ μορφὴ αὐτοῦ ἐστιν· ἅπαντα γὰρ λέοντος ἔχει.” ὁ δὲ Δαρεῖος εἶπεν αὐτῷ· “πόθεν σὺ οἶδας ταῦτα;” ὁ δὲ εἶπεν· “ὅταν ἐπέμφθην ὑπὸ σοῦ, βασιλεῦ, πρὸς Φίλιππον πρὸς φιλίαν ἔβλεπον τοὺς φόβους Ἀλεξάν‐ | 79 | |
| 25 | δρου ἐν Μακεδονίᾳ καὶ τὴν μορφὴν αὐτοῦ καὶ τὴν φρόνησιν καὶ τὸν χαρακτῆρα. ὥστε οὖν καὶ σύ, βασιλεῦ, 〈μετάπεμψαι〉 τοιούτους σατράπας καὶ ὅσα ἔθνη σοί ἐστι Περσῶν καὶ Πάρθων καὶ Μήδων καὶ Ἐλυμαίων καὶ Βαβυλωνίων καὶ τῶν κατὰ τὴν Μεσοποταμίαν καὶ Ἰλλύρων χώραν, ἵνα μή σοι λέγω τὰ Βάκτρων καὶ τὰ Ἰνδῶν ὀνόματα. ἔστι γάρ σοι ἔθνη πολλά. καὶ στράτευσον ἐξ αὐτῶν, εἰ | |
| 30 | δυνατόν ἐστί σοι καὶ τοὺς θεοὺς ἔχειν εἰς συμμαχίαν καὶ ἡττῆσαι τοὺς Ἕλληνας. μέντοιγε τῷ πλήθει τῶν ὄχλων θαμβήσομεν τοὺς πολεμίους ἡμῶν.” ἀκούσας | |
| δὲ ταῦτα ὁ Δαρεῖος εἶπεν· “καλῶς συνεβούλευσας 〈...〉. μία γὰρ ἐνθύμησις Ἑλλήνων κατανικᾷ τοὺς ὄχλους τῶν βαρβάρων, ὥσπερ καὶ εἷς κύων Λακω‐ νικὸς ἀγέλην ποιμνίων ἀποδιώκει.” καὶ οὕτως εἰπὼν Δαρεῖος κελεύει συνα‐ | 80 | |
| 35 | θροίζεσθαι τὰ πλήθη. | |
| 35 | ||
2.8 | Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ὁδεύσας διὰ Κιλικίας ἦλθεν ἐπὶ τὸν ποταμὸν τὸν λεγό‐ μενον Ὠκεανόν. κατάρρουν δὲ τὸ ὕδωρ ἐστὶ καὶ ἰδὼν Ἀλέξανδρος ἐπεθύμησε λούσασθαι ἐν τῷ ποταμῷ. καὶ ἀποδυσάμενος ἐνήλατο ἐν αὐτῷ ψυχροῦ ὄντος σφόδρα τοῦ ὕδατος. καὶ οὐκ ἐγένετο αὐτῷ σωτήριον. ψυγεὶς γὰρ ἤλγησε τὴν | |
| 5 | κεφαλὴν καὶ πάντα τὰ ἐντὸς αὐτοῦ καὶ χαλεπῶς ἔκειτο. οἱ δὲ Μακεδόνες κατα‐ κειμένου τοῦ Ἀλεξάνδρου καὶ δεινοπαθοῦντος αὐτοῦ αὐτοὶ ἐνόσουν τὰς ψυχάς, μήπως ἐπιγνοὺς Δαρεῖος τὴν νόσον Ἀλεξάνδρου ἐπέλθῃ αὐτοῖς. οὕτως μία ψυχὴ Ἀλεξάνδρου τὰς τοσαύτας ψυχὰς τῶν στρατοπέδων ἔθραυσεν. καὶ δή τις | |
| Φίλιππος ὀνόματι ἰατρὸς τυγχάνων ἐνετείλατο τῷ Ἀλεξάνδρῳ δοῦναι κατα‐ | 81 | |
| 10 | πότιον καὶ ἀπαλλάξαι αὐτὸν τῆς νόσου. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ὑπεύθυνος ἐγένετο τοῦ δέξασθαι. ὁ δὲ Φίλιππος ηὐτρέπιζε τὸ φάρμακον. ἐπιστολὴ δὲ ἐδόθη τῷ Ἀλεξάν‐ δρῳ ἐκπεμφθεῖσα ὑπὸ Παρμενίου τινὸς στρατηγοῦ τυγχάνοντος Ἀλεξάνδρου τοῦ βασιλέως, ὡς Δαρεῖος εἶπε Φιλίππῳ τῷ ἰατρῷ, ἵνα σχὼν εὐκαιρίαν φαρ‐ μάκῳ ἀνέλῃ σε, ἐπαγγειλάμενος δοῦναι αὐτῷ τὴν ἰδίαν ἀδελφὴν πρὸς γάμον | |
| 15 | καὶ κοινωνὸν ποιῆσαι αὐτὸν τῆς βασιλείας αὐτοῦ, καὶ ὑπέσχετο Φίλιππος τοῦτο ποιεῖν. φύλασσε οὖν σεαυτόν, βασιλεῦ, ἀπὸ Φιλίππου. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἀναγνοὺς τὴν ἐπιστολὴν οὐκ ἐταράχθη. ᾔδει γὰρ τὴν γνώμην Φιλίππου οἵα ἦν πρὸς αὐτόν. ἔθετο οὖν τὴν ἐπιστολὴν πρὸς τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ. προσελθὼν δὲ Φίλιππος ὁ ἰατρὸς ἐπέδωκεν Ἀλεξάνδρῳ τῷ βασιλεῖ πιεῖν τὴν κύλικα τοῦ φαρμάκου εἰπών· | |
| 20 | “πίε, δέσποτα βασιλεῦ, καὶ ἀπαλλάσσῃ τῆς νόσου.” λαβὼν δὲ Ἀλέξανδρος τὴν κύλικα καὶ κρατήσας τῇ δεξιᾷ χειρὶ ἔβλεπε ἐπὶ πολὺ τῷ Φιλίππῳ καὶ εἶπεν αὐτῷ· “Φίλιππε, πῶς σοι ἐμαυτὸν πιστεύσω;” ὁ δὲ Φίλιππος εἶπεν· “πίε, βασι‐ λεῦ, καὶ μηδὲν εὐλαβηθῇς· ἀνέγκλητόν ἐστι τὸ φάρμακον.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν· “ἰδοὺ πίνω.” καὶ εὐθέως ἔπιε καὶ μετὰ τὸ πιεῖν τότε ἐπέδωκεν αὐτῷ τὴν | |
| 25 | ἐπιστολήν. ὁ δὲ Φίλιππος ἀναγνοὺς καθ’ ἑαυτὸν τὰ γεγραμμένα εἶπεν· “Ἀλέξαν‐ δρε βασιλεῦ, οὐχ ὅμοιόν με εὑρήσεις τοῖς γεγραμμένοις.” ἀνασωθεὶς δὲ Ἀλέξαν‐ δρος τῆς νόσου περιεπλάκη τῷ Φιλίππῳ καὶ εἶπεν αὐτῷ· “ἔμαθες ποίαν γνώ‐ μην ἔχω πρός σε, Φίλιππε. πρότερον γὰρ τὴν ἐπιστολὴν εἴληφα τοῦ φαρμάκου καὶ τότε ἔπιον τὸ φάρμακον πιστεύσας ἐμαυτὸν τῷ ὀνόματί σου. ᾔδειν γὰρ ὅτι | 82 |
| 30 | Φίλιππος κατὰ Ἀλεξάνδρου οὐδὲν χαλεπὸν ἐβουλεύσατο.” ὁ δὲ Φίλιππος εἶπεν· “δέσποτα βασιλεῦ, νῦν κόλαζε τὸν πέμψαντά σοι τὴν ἐπιστολὴν Παρμένιον ἀξίως. αὐτὸς γὰρ πολλάκις με πεῖσαι ἐζήτησε φαρμάκῳ σε ἀναιρῆσαι, ἐφ’ οἷς λάβοιμι τὴν ἀδελφὴν Δαρείου Δαδιφάρταν πρὸς γάμον. καὶ ἀρνησαμένου μου ἴδε οἵῳ χαλεπῷ με παρέθετο παρὰ σοὶ θανάτῳ.” καὶ ταῦτα ἐξετάσας Ἀλέξαν‐ | |
| 35 | δρος καὶ εὑρὼν ἀναίτιον τὸν Φίλιππον τὸν Παρμένιον διαδέχεται. | |
| 35 | ||
2.9 | Ἐκεῖθεν οὖν παραλαβὼν τὰ στρατόπεδα αὐτοῦ ὁ Ἀλέξανδρος παραγίνεται εἰς τὴν τῶν Μήδων χώραν. ἠπείγετο δὲ καταλαβεῖν τὴν μεγάλην Ἀρμενίαν καὶ ταύτην δουλωσάμενος ὥδευσεν ἱκανὰς ἡμέρας ἀνύδρους τόπους καὶ φαραγγώ‐ | |
| δεις καὶ διὰ τῆς Ἀρειανῆς παραγίνεται εἰς τὸν Εὐφράτην ποταμόν. καὶ τοῦτον | 83 | |
| 5 | γεφυρώσας ψαλίσι καὶ σιδηραῖς κνήμεσιν ἐκέλευσε τὰ στρατόπεδα περᾶσαι. ὡς δὲ εἶδεν αὐτοὺς δειλιῶντας, κελεύει τὰ κτήνη καὶ τὰ κάρνα καὶ τὰς τροφὰς πάντων πρῶτον διαπερᾶσαι καὶ τότε τὰ στρατόπεδα. οἱ δὲ δειλῶς εἶχον ὁρῶν‐ τες τὴν ἐπίρροιαν τοῦ ποταμοῦ, μήπως λυθῶσιν αἱ ψαλίδες. μὴ τολμώντων δὲ αὐτῶν περᾶσαι λαβὼν μεθ’ ἑαυτοῦ Ἀλέξανδρος τοὺς ὑπερασπιστὰς πρῶτος | |
| 10 | διέβη. διῆλθεν οὖν καὶ ἡ παράταξις αὐτοῦ πᾶσα. καὶ εὐθέως ἐκέλευσε τὰ ζεύγματα διαλυθῆναι τοῦ Εὐφράτου. ὁ δὲ στρατὸς ἅπας ἐδυσχέραινεν ἐπὶ τούτῳ καὶ πλεῖον ἐδειλίων λέγοντες· “Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, εἰ γένοιτο ἡμᾶς πολεμοῦντας ἀνατραπῆναι ὑπὸ τῶν βαρβάρων, πῶς ἔχωμεν τὴν σωτηρίαν ἡμῶν τοῦ δια‐ περᾶσαι;” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἰδὼν τὴν δειλίαν αὐτῶν καὶ ἀκούσας τὸν εἰς αὐτοὺς | |
| 15 | γενόμενον θρύλλον συνάξας ἅπαντα τὰ στρατεύματα ἀπεφήνατο αὐτοῖς οὕτως· “ἄνδρες συστρατιῶται, καλάς μοι ἐλπίδας δίδοτε τῆς νίκης τοῦτο ἔχοντες κατὰ γνώμην ἡττημένοι ὑποστραφῆναι. διὰ τοῦτο οὖν ἐκέλευσα ἐκκοπῆναι τὴν γέφυ‐ | |
| ραν, ἵνα πολεμοῦντες νικήσητε καὶ ἡττηθέντες μὴ φύγητε. οὐ γάρ ἐστιν ὁ πό‐ λεμος φευγόντων ἀλλὰ διωκόντων. ὁμοῦ γὰρ τὴν ἐπάνοδον εἰς Μακεδονίαν | 84 | |
| 20 | ποιήσαντες νικηφόροι ὑποστρέψωμεν. ἡ γὰρ συμβολὴ τοῦ πολέμου παίγνιον ἡμῖν ἐστιν.” καὶ οὕτως ἀποφηναμένου Ἀλεξάνδρου τιμὰς ἐδίδοσαν τὰ στρα‐ τεύματα καὶ εὐθύμως τῷ πολέμῳ ἐπέβαινον καὶ σκηνοποιούμενοι ἐκαθέζοντο. Ὁμοίως δὲ καὶ τὸ Δαρείου στρατόπεδον ἐκαθέζετο ἐπάνω τοῦ Τίγρεως πο‐ ταμοῦ. συνέβαλλον δὲ ἀλλήλοις εἰς πόλεμον καὶ ἀμφότερα τὰ τάγματα γενναίως | |
| 25 | ἐπολέμουν πρὸς ἀλλήλους. καί τις τῶν Περσῶν ὄπισθεν Ἀλεξάνδρου ἐλθὼν ἀναλαβὼν Μακεδονικὸν ὅπλον καὶ ὡς σύμμαχος Μακεδόνων γενόμενος κατή‐ νεγκε κατὰ τῆς κεφαλῆς Ἀλεξάνδρου καὶ ἔθραυσεν αὐτοῦ τὴν κορυφήν. εὐθέως δὲ συλληφθεὶς ὑπὸ τῶν στρατοπέδων Ἀλεξάνδρου παρίσταται αὐτῷ δέσμιος. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος νομίσας αὐτὸν Μακεδόνα εἶναι λέγει αὐτῷ· “ὦ γενναῖε, τί σοι | |
| 30 | ἔδοξε τοῦτο ποιῆσαι;” ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ· “βασιλεῦ Ἀλέξανδρε, μὴ πλανήσῃ σε τὰ Μακεδονικὰ ὅπλα μου. ἐγὼ γὰρ Πέρσης εἰμί, Δαρείου σατράπης, καὶ προσελ‐ | |
| θὼν Δαρείῳ εἶπον αὐτῷ· ‘ἐάν σοι κομίσω Ἀλεξάνδρου τὴν κεφαλήν, τί μοι χαρίζῃ;‘ αὐτὸς δὲ ἐπηγγείλατό μοι χώραν βασιλείας καὶ τὴν θυγατέρα αὐτοῦ πρὸς γάμον. ἐγὼ οὖν παραγενόμενος πρός σε ἀναλαβὼν σχῆμα Μακεδονικόν, | 85 | |
| 35 | ὃ ἤλπιζον οὐκ ἐπέτυχον.” ἀκούσας δὲ ταῦτα Ἀλέξανδρος μεταπεμψάμενος ὅλον τὸ στρατόπεδον αὐτοῦ θεωρούντων πάντων τοῦτον ἀπέλυσεν. εἶπε δὲ πρὸς τὸν ἴδιον στρατόν· “ἄνδρες Μακεδόνες, τοιούτους ἔδει τοὺς στρατιώτας εἶναι [τολμηροὺς] πρὸς πόλεμον.” | |
| 38 | ||
2.10 | Λειφθέντες δὲ οἱ βάρβαροι τὴν ἐπιχρείαν τῶν σιτίων συστροφὴν ἐποίουν εἰς τὴν Βακτ[η]ριανὴν χώραν. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἐπέμενεν ἐκεῖ καὶ κατεκράτησεν ὅλον τὸν τόπον. ἕτερος δὲ σατράπης Δαρείου προσελθὼν Ἀλεξάνδρῳ εἶπεν· “ἐγὼ σατράπης Δαρείου εἰμὶ καὶ μεγάλα αὐτῷ κατόρθωσα πράγματα ἐν πολέ‐ | |
| 5 | μοις καὶ οὐκ εὐχαριστήθην παρ’ αὐτοῦ. δός μοι οὖν μυρίους ἐνόπλους στρατιώτας | |
| καὶ δίδωμί σοι τὸν ἐμαυτοῦ βασιλέα Δαρεῖον.” εἶπε δὲ αὐτῷ Ἀλέξανδρος· “πορεύου καὶ βοήθει τῷ σεαυτοῦ βασιλεῖ [Δαρείῳ]. οὐ γὰρ πιστεύσω σοι τοὺς ἀλλοτρίους τῷ τοὺς ἰδίους προδιδοῦντι.” Ἔγραψαν οὖν οἱ ἐπ’ ἐκείνων τῶν τόπων σατράπαι Δαρείῳ περὶ Ἀλεξάνδρου | 86 | |
| 10 | οὕτως· “Δαρείῳ μεγάλῳ βασιλεῖ χαίρειν· καὶ πρότερον ἐν σπουδῇ φανεράν σοι ἐποιήσαμεν τὴν Ἀλεξάνδρου ἐπίβασιν τὴν γενομένην τῷ ἔθνει ἡμῶν, καὶ νῦν σοι πάλιν φανερὸν ποιοῦμεν πεφθακέναι αὐτὸν καὶ πολιορκεῖν τὴν χώραν ἡμῶν. καὶ ἀνεῖλεν ἐξ ἡμῶν πλείστους Πέρσας· καὶ ἡμεῖς δὲ αὐτοὶ κινδυνεύομεν τοῦ ἀπολέσθαι. τάχυνον οὖν μετὰ δυνάμεως πολλῆς τοῦ προφθάσαι αὐτὸν καὶ μὴ | |
| 15 | συγχωρῆσαι αὐτῷ ἐπελθεῖν σοι. δυναμικὸν γὰρ καὶ πλεῖστόν ἐστι τὸ Μακε‐ δονικὸν στράτευμα καὶ κατισχύει ἡμῶν. ἔρρωσο[ν].” Λαβὼν δὲ Δαρεῖος καὶ ἀναγνοὺς τὰ γράμματα αὐτῶν πέμπει ἐπιστολὴν Ἀλεξάνδρῳ περιέχουσαν οὕτως· ”... μαρτύρομαί σοι ἐφ’ οἷς με εἰργάσω· τὴν μητέρα μου εἰς θεοὺς πορεύεσθαι ἡγοῦμαι, γυναῖκα δὲ μὴ ἐσχηκέναι, τὰ δὲ | |
| 20 | τέκνα μου μὴ γεγεννῆσθαι. ἐγὼ δὲ οὐ παύσομαι τὴν ὕβριν μου ἐπιζητῶν. ἐγράφη | |
| γάρ μοι ὅτι δικαίως καὶ εὐσεβῶς διετέθης πρὸς τοὺς ἐμούς. εἰ ἄρα καὶ δικαίως ἐποίεις, τὰ πρὸς ἐμὲ δίκαια ἐφύλαξας. ἔξεστι δέ σοι τῶν ἐμῶν μὴ φείδεσθαι· κακούχει δὲ αὐτὰς τιμωρίαις. πολεμίων γὰρ τέκνα τυγχάνουσιν. οὔτε γὰρ εὐεργετῶν αὐτὰς ἕξεις με φίλον οὔτε κακοποιῶν αὐτὰς ἐχθρόν.” | 87 | |
| 25 | Δεξάμενος δὲ Ἀλέξανδρος καὶ ἀναγνοὺς τὰ γράμματα Δαρείου ἐμειδίασε καὶ ἀντέγραψεν αὐτῷ ταῦτα· “Ἀλέξανδρος βασιλεὺς Δαρείῳ χαίρειν· τὰς κενάς σου ἀπονοίας καὶ φλυάρους καὶ ματαίας ὁμιλίας οἱ θεοὶ ἐμίσησαν μέχρι τέλους. καὶ οὐ δυσωπῇ βλασφημῶν καὶ κενὰ ὑπονοῶν; οὐ γὰρ φοβούμενός σε τετίμηκα τούς ποτε σοὺς οὔτε ἐλπίζω ἐλθεῖν εἰς διαλλαγὴν πρός σε, ἵνα παραγενό‐ | |
| 30 | μενος εὐχαριστήσῃς ἡμῖν. μὴ παραγίνου οὖν πρὸς ἡμᾶς. οὐ γὰρ ἄξιόν ἐστι τὸ ἐμὸν διάδημα τοῦ σοῦ διαδήματος. οὐ μὴν κωλύσεις τὴν πρὸς ἅπαντάς μου εὐσέβειαν, ἀλλὰ καὶ περισσοτέραν πρὸς τούς ποτε σοὺς ἐνδείξομαι ἀγαθὴν γνώμην. ἐσχάτην οὖν σοι ἐπιστολὴν γράφω. ... μᾶλλον ἢ γνησίως ἔχειν πρός | |
| σε.” | 88 | |
2.11 | Καὶ ταῦτα γράψας Δαρείῳ Ἀλέξανδρος ἕτοιμος γέγονε πρὸς πόλεμον καὶ ἔγραψε πᾶσι τοῖς σατράπαις αὐτοῦ οὕτως· “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος σατράπαις πᾶσι τοῖς ὑποτεταγμένοις μοι Φρυγίας, Καππαδοκίας, Παμφλαγονίας, Ἀρα‐ βίας καὶ πᾶσι τοῖς ἑτέροις χαίρειν. βούλομαι ὑμᾶς χιτῶνας κατασκευάσαι πλή‐ | |
| 5 | θους πολλοῦ καὶ στεῖλαι ἡμῖν ἐν Ἀντιοχείᾳ τῆς Συρίας. τὰς δὲ ὁπλοθήκας, ἃς ἐσκευάσατε, ἀποστείλατε ἡμῖν. διατεταγμένοι γάρ εἰσι κάμηλοι τρισχίλιοι ἀπὸ τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ μέχρι Ἀντιοχείας τῆς πρὸς Συρίαν πρὸς τὸ διακονεῖν καθὼς προσετάξαμεν, ἵνα ἀκαθυστέρητον τὴν ὑπουργίαν εὕρωμεν. ἐν σπουδῇ οὖν παραγίνεσθε πρὸς ἡμᾶς.” | |
| 10 | Ἔγραψαν δὲ καὶ οἱ σατράπαι Δαρείῳ οὕτως· “Δαρείῳ μεγάλῳ βασιλεῖ· εὐ‐ λαβῶς ἔχομεν τοιαῦτα γράφειν σοι, ἀναγκαζόμεθα δὲ ὑπὸ τῶν πραγμάτων. γίνωσκε βασιλεῦ, ὅτι ὁ ἡγούμενος Μακεδόνων Ἀλέξανδρος δύο ἡμῶν τῶν μεγιστάνων πεφόνευκεν, τινὲς δὲ τῶν μεγιστάνων διέβησαν πρὸς Ἀλέξανδρον | |
| σὺν ταῖς παλλακίσιν.” | 89 | |
| 15 | Γνοὺς δὲ Δαρεῖος ταῦτα γράφει τοῖς ἔγγιστα στρατηγοῖς καὶ σατράπαις αὐ‐ τοῦ γενέσθαι ἑτοίμους καὶ παρεμβολὴν τιθέναι. ἔγραψε δὲ καὶ τοῖς ἔγγιστα βασιλεῦσιν οὕτως· “Δαρεῖος βασιλεὺς βασιλέων χαίρειν· ὡς μελλόντων ἡμῶν ἱδρῶτα ἀπομάξασθαι ἀγωνίσασθαι μέλλομεν πρὸς ταλαίπωρόν τι ἔθνος Μακε‐ δονικὸν [πολεμεῖν].” προσέταξε δὲ καὶ τῷ Περσικῷ στρατοπέδῳ 〈...〉. ἔγραψε | |
| 20 | δὲ καὶ Πώρῳ τῷ βασιλεῖ τῶν Ἰνδῶν δεόμενος βοηθείας τυχεῖν παρ’ αὐτοῦ. | |
| 20 | ||
2.12 | Δεξάμενος δὲ Πῶρος ὁ βασιλεὺς τὰ γράμματα Δαρείου καὶ ἀναγνοὺς τὰς συμφορὰς τὰς γινομένας αὐτῷ ἐλυπήθη καὶ ἀντιγράφει αὐτῷ οὕτως· “Πῶρος βασιλεὺς Ἰνδῶν βασιλεῖ Περσῶν Δαρείῳ χαίρειν. ἀναγνοὺς τὰ γεγραμμένα ἡμῖν ὑπὸ σοῦ ἐλυπήθην σφόδρα καὶ ἀπορῶ θέλων σοι συντυχεῖν καὶ βουλεύσα‐ | |
| 5 | σθαι περὶ τῶν συμφερόντων, κωλυόμενος δὲ ὑπὸ τῆς συνεχούσης με σωματικῆς | |
| νόσου. εὐθύμως οὖν δίαγε ὡς ἡμῶν συμπαρόντων σοι καὶ μὴ δυναμένων στέγειν τὴν ὕβριν ταύτην. πρὸς ὃ οὖν βούλει γράψον ἡμῖν. σοὶ γὰρ παράκεινται αἱ ὑπ’ ἐμὲ οὖσαι δυνάμεις καὶ τὰ πορρωτέρω δὲ ὄντα ὑπακούσονταί μου ἔθνη.” Μαθοῦσα δὲ ταῦτα ἡ μήτηρ Δαρείου διεπέμψατο Δαρείῳ κρύφα γράψασα | 90 | |
| 10 | αὐτῷ οὕτως· “Δαρείῳ τῷ ἐμῷ τέκνῳ χαίρειν· ἀκούω σε συναθροίζοντα ἔθνη καὶ βουλόμενον ἕτερον πόλεμον συνάψαι πρὸς Ἀλέξανδρον. μὴ οὖν ταράξῃς, τέκνον, τὴν οἰκουμένην. τὸ γὰρ μέλλον ἄδηλόν ἐστιν. ἔασον οὖν ἐλπίδας ἐπὶ τὸ κρεῖσσον καὶ μὴ ἐν ἀποτομῇ χρησάμενος ἀμφιβάλλων τοῦ ζῆν στερηθῇς. ἡμεῖς γάρ ἐσμεν ἐν μεγίστῃ τιμῇ παρὰ Ἀλεξάνδρῳ βασιλεῖ καὶ οὐχ ὡς πολεμίου μη‐ | |
| 15 | τέρα ἔσχε με ἀλλ’ ἐν μεγάλῃ δορυφορίᾳ, ὅθεν ἐλπίζω εἰς συνθήκας καλὰς 〈ὑμᾶσ〉 ἐλεύσεσθαι.” ἀναγνοὺς δὲ Δαρεῖος ἐδάκρυσεν ἀναμιμνησκόμενος τῆς ἑαυτοῦ συγγενείας. ἅμα δὲ ἐταράσσετο καὶ ἔνευε πρὸς πόλεμον. | |
| 17 | ||
2.13 | Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἔχων δύναμιν πολλὴν παραγίνεται ἐν τῇ Περσικῇ χώρᾳ. τὰ οὖν τείχη τῆς πόλεως ὑψηλὰ τυγχάνοντα τοῖς Μακεδόσι διάδηλα ἐγένοντο. ἐπινοεῖ οὖν τί ὁ φρενήρης Ἀλέξανδρος; τῶν ἐκεῖ νεμομένων ποιμνίων τὰς νομὰς ἀποσπάσας καὶ ἐκ τῶν δένδρων κλάδους ἀποκόψας ἐπέδησεν εἰς τὰ νῶτα αὐτῶν, | 91 |
| 5 | καὶ ὄπισθεν τῶν στρατοπέδων ἐβάδιζον τὰ ποίμνια. συρόμενοι δὲ ἐπὶ τῆς γῆς οἱ κλάδοι ἀπωθοῦσαν τὴν κόνιν ἣν ἐσάλευον καὶ ἀνήρχετο ὁ κονιορτὸς ἕως Ὀλύμπου, ὥστε τοὺς Πέρσας ἀπὸ τῶν τειχέων ὁρῶντας ὑπονοεῖν πλῆθος ἄμετρον στρατοπέδων τυγχάνειν. ἑσπέρας δὲ γενομένης ἐκέλευσε δεθῆναι εἰς τὰ κέρατα τῶν ποιμνίων δᾷδας καὶ κηρία καὶ ταῦτα ἀναφθῆναι καὶ καίειν. | |
| 10 | ἦσαν γὰρ πεδινοὶ οἱ τόποι καὶ ἦν θεωρούμενον ὅλον τὸ πεδίον ὡς πυρὶ καιόμενον. καὶ ἐδειλίασαν οἱ Πέρσαι. Ἦλθον οὖν πλησίον τῆς πόλεως Περσίδος ὡς ἀπὸ σημείων ἡμερῶν πέντε. καὶ ἐζήτει Ἀλέξανδρός τινα πέμψαι πρὸς Δαρεῖον μηνύοντα αὐτῷ πότε τὴν συμβολὴν τοῦ πολέμου ποιήσουσιν. κοιμᾶται οὖν Ἀλέξανδρος ἐν τῇ νυκτὶ | |
| 15 | ἐκείνῃ καὶ ὁρᾷ καθ’ ὕπνους τὸν Ἄμμωνα ἐν σχήματι Ἑρμοῦ αὐτῷ παρεστῶτα ἔχοντα κηρύκιον καὶ χλαμύδα καὶ ῥάβδον καὶ Μακεδονικὸν πιλίον ἐπὶ τῆς | |
| κεφαλῆς αὐτοῦ λέγοντα αὐτῷ· “τέκνον Ἀλέξανδρε, ὅτε καιρός ἐστι βοηθείας, συμπάρειμί σοι. σὺ οὖν ἐὰν πέμψῃς ἄγγελον πρὸς Δαρεῖον, προδώσει σε· σὺ δὲ ἑαυτοῦ ἄγγελος γενοῦ καὶ πορεύου ἀναλαβὼν τὸ σχῆμα ὅπερ ἔχειν ὁρᾷς με.” | 92 | |
| 20 | ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν αὐτῷ· “ἐπικίνδυνόν μοι βασιλέα ὄντα δι’ ἑαυτοῦ ἄγγελον γενέσθαι.” 〈λέγει αὐτῷ Ἄμμων·〉 “ἀλλὰ θεὸν βοηθὸν τυγχάνοντα, οὐδὲν βλα‐ βερὸν ἐπακολουθήσει σοι.” λαβὼν δὲ τοῦτον τὸν χρησμὸν Ἀλέξανδρος ἀνίσταται χαίρων καὶ μεταδίδωσι τοῖς σατράπαις αὐτοῦ. οἱ δὲ συνεβούλευον αὐτῷ τοῦτο μὴ ποιῆσαι. | |
| 24 | ||
2.14 | Παραλαβὼν δὲ μεθ’ ἑαυτοῦ Εὔμηλον τοὔνομα σατράπην ἄρας μεθ’ ἑαυτοῦ τρεῖς ἵππους εὐθέως ὥδευσε καὶ παραγίνεται εἰς τὸν καλούμενον Στράγγαν ποταμόν. οὗτος δὲ ὁ ποταμὸς πήγνυται ταῖς χιόσιν, ὥστε ἐδαφοῦσθαι αὐτὸν καὶ πετρώδη γίνεσθαι καὶ διαπερᾶσθαι ἐπάνω αὐτοῦ κτήνη τε καὶ ἁμάξας. εἶτα | |
| 5 | μεθ’ ἡμέρας λύεται καὶ γίνεται βαθύρρους, ὥστε κατασύρειν τοὺς συλληφθέντας τῷ ῥεύματι διαπερῶντας. εὗρεν οὖν παγέντα τὸν ποταμὸν ὁ Ἀλέξανδρος καὶ ἀναλαβὼν τὸ σχῆμα ὅπερ εἶδε δι’ ὀνείρου φοροῦντα τὸν Ἄμμωνα καθίσας εἰς τὸν Βουκέφαλον ἵππον διαπερᾷ μόνος. τοῦ δὲ Εὐμήλου παρακαλοῦντος αὐτὸν σὺν αὐτῷ διαπερᾶσαι, μὴ γένηται αὐτῷ τις ἀνάγκη βοηθείας, λέγει αὐτῷ Ἀλέ‐ | 93 |
| 10 | ξανδρος· “ὧδε μεῖνον μετὰ τῶν δύο πώλων. ἔχω γὰρ βοηθὸν τὸν χρησμοδοτή‐ σαντά με τοῦτο τὸ σχῆμα ἀναλαβεῖν καὶ μόνον με πορευθῆναι.” εἶχε δὲ ὁ πο‐ ταμὸς τὸ πλάτος μέτρον σταδίου ἑνός. καὶ ἀποβὰς Ἀλέξανδρος ὥδευσε καὶ ἦλθεν ἔγγιστα τῶν πυλῶν Περσίδος. καὶ οἱ ἐκεῖ φρούραρχοι θεασάμενοι αὐτὸν ἐν τοιούτῳ σχήματι ὑπενόουν θεὸν αὐτὸν εἶναι. κατασχόντες δὲ αὐτὸν ἐπυνθά‐ | |
| 15 | νοντο παρ’ αὐτοῦ τίς ἂν εἴη. εἶπε δὲ αὐτοῖς Ἀλέξανδρος· “τῷ βασιλεῖ Δαρείῳ παραστήσατέ με. αὐτῷ γὰρ ἀπαγγελῶ τίς εἰμι.” Ἔξω δὲ ἐπὶ λόφων ἦν Δαρεῖος στράτας ὀρύσσων καὶ φάλαγγας συντάσσων ὡς † ἡρώων † ὄντων τῶν Μακεδόνων. συναθροίσας δὲ Ἀλέξανδρος τῇ θεωρίᾳ τῇ | |
| ξένῃ πάντας παρ’ ὀλίγον προσεκύνησεν αὐτὸν Δαρεῖος θεὸν νομίσας αὐτὸν ἐξ | 94 | |
| 20 | Ὀλύμπου κατελθόντα καὶ βαρβάρων στολαῖς κεκοσμεῖσθαι. ἐκαθέζετο δὲ Δα‐ ρεῖος διάδημα φορῶν λίθοις πολυτίμοις, ἐσθῆτα δὲ σηρικὴν Βαβυλωνίοις ὑφά‐ σμασι χρυσονήμασι καὶ πορφύραν βασιλικήν, χρύσεά τε ὑποδήματα διὰ λίθων κειμένων μέχρι τοῖς κνήμεσιν αὐτοῦ. σκῆπτρα δὲ ἑκατέρωθεν, στίφη δὲ μυριά‐ δων πέριξ αὐτοῦ. ὁ δὲ Δαρεῖος ἐπυνθάνετο αὐτοῦ τίς ἂν εἴη, θεωρήσας φοροῦντα | |
| 25 | αὐτὸν σχῆμα ὃ μηδέποτε εἶδεν. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν αὐτῷ· “ἄγγελός εἰμι Ἀλεξάνδρου τοῦ βασιλέως.” καὶ λέγει αὐτῷ Δαρεῖος· “καὶ τί πάρει πρὸς ἡμᾶς;” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν· “ἐγώ σοι μηνύω, ὡς παρόντος Ἀλεξάνδρου, πότε τὸν πόλεμον συνάπτεις. γίνωσκε οὖν, βασιλεῦ Δαρεῖε, ὅτι βραδύνων εἰς μάχην βασιλεὺς ἤδη πρόδηλός ἐστι τῷ ἀντιδίκῳ ἀσθενῆ ἔχων τὴν ψυχὴν εἰς τὸ πολε‐ | |
| 30 | μεῖν. ὥστε οὖν μὴ ἀμέλει ἀλλ’ ἀνάγγειλόν μοι, πότε βούλει συνάψαι τὸν πόλε‐ μον.” ὁ δὲ Δαρεῖος ὀργισθεὶς εἶπε τῷ Ἀλεξάνδρῳ· “σοὶ οὖν συνάπτω τὸν πό‐ λεμον ἢ Ἀλεξάνδρῳ; οὕτως γὰρ εἶ θρασυνόμενος ὡς αὐτὸς Ἀλέξανδρος τυγχά‐ | |
| νων καὶ τολμηρῶς ἀποκρίνῃ ὡς ἐμοῦ ἕταιρος τυγχάνων. ἐπὶ οὖν τῷ συνήθει δείπνῳ ἐλεύσομαι καὶ συνδειπνήσεις μοι, διότι καὶ αὐτὸς Ἀλέξανδρος δεῖπνον ἐποίησε | 95 | |
| 35 | τοῖς ἐμοῖς γραμματοφόροις.” καὶ οὕτως εἰπὼν Δαρεῖος κρατήσας ἐκ τῆς χειρὸς Ἀλέξανδρον ἦλθεν ἔνδον τοῦ παλατίου αὐτοῦ. καὶ τοῦτο δὲ σημεῖον ἀγαθὸν ἔσχεν Ἀλέξανδρος χειραγωγηθεὶς ὑπὸ τοῦ τυράννου. καὶ εἰσελθὼν ἔνδον τοῦ παλατίου αὐτοῦ εὐθέως ἐκηρύχθη πρῶτος Ἀλέξανδρος εἰς τὸν δεῖπνον Δαρείου. | |
| 38 | ||
2.15 | Οἱ δὲ Πέρσαι ἀπέβλεπον θαυμάζοντες τὸν Ἀλέξανδρον ἐπὶ τῇ τοῦ σώματος σμικρότητι ἀλλ’ ἠγνόουν, ὅτι ἐν μικρῷ ἀγγείῳ τύχης οὐρανίου ἦν δόξα. τῶν δὲ πινόντων πυκνοτέρως ἐν τοῖς σκύφοις Ἀλέξανδρος ἐπίνοιαν τοιαύτην ἐποίη‐ σεν· ὅσους σκύφους ἔλαβεν ἔσωθεν τοῦ κόλπου ἔβαλεν. οἱ δὲ βλέποντες αὐτὸν | |
| 5 | εἶπον τῷ Δαρείῳ. ἀναστὰς δὲ Δαρεῖος εἶπεν· “ὦ γενναῖε, πρὸς τί ταῦτα ἐγκολ‐ πίζῃ κατακείμενος ἐπὶ δείπνου;” νοήσας δὲ Ἀλέξανδρος ἀπὸ τοῦ σχήματος τῆς ψυχῆς εἶπεν· “μέγιστε βασιλεῦ, οὕτως Ἀλέξανδρος ὅταν δεῖπνον ποιεῖ τοῖς ταξιάρχαις καὶ ὑπερασπισταῖς αὐτοῦ, τὰ κύπελλα δωρεῖται. ὑπενόουν καὶ σὲ τοιοῦτον εἶναι ὁποῖος ἐκεῖνός ἐστι καὶ ἡγησάμην πιθανότητι τοῦτο ποιεῖν.” | 96 |
| 10 | τῷ λόγῳ οὖν Ἀλεξάνδρου οἱ Πέρσαι ἐκπλαγέντες ἐθαύμαζον. πᾶς γὰρ ἀεὶ μῦθος, ἐὰν ἔχει πίστιν, ἐν ἐκστάσει ποιεῖ τοὺς ἀκούοντας. Πολλῆς οὖν σιγῆς γενομένης ἀνεγνώρισε τὸν Ἀλέξανδρον Παραγάγης τις τοὔνομα ὁ γενόμενος ἡγεμὼν ἐν τῇ Περσίδι. ᾔδει γὰρ ἀληθῶς τὸν Ἀλέξανδρον κατὰ πρόσωπον. ἡνίκα γὰρ τὸ πρῶτον ἦλθεν εἰς τὴν Πέλλην τῆς Μακεδονίας | |
| 15 | ὑπὸ Δαρείου πεμφθεὶς πρέσβυς τοὺς φόρους ἀπαιτῶν καὶ ἐκωλύθη ὑπὸ Ἀλε‐ ξάνδρου, τοῦτον ἐπεγίνωσκεν, καὶ κατανοήσας ἐπιεικῶς τὸν Ἀλέξανδρον εἶπεν ἐν ἑαυτῷ· “οὗτός ἐστιν ὁ Φιλίππου παῖς, εἰ καὶ τοὺς τύπους αὐτοῦ ἤλλαξεν. | |
| πολλοὶ γὰρ ἄνθρωποι τῇ φωνῇ γινώσκονται, κἂν ἐν σκότει διαμένωσιν.” οὗτος οὖν πληροφορηθεὶς ὑπὸ τῆς ἰδίας συνειδήσεως, ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ Ἀλέξανδρος, | 97 | |
| 20 | προσανακλιθεὶς τῷ Δαρείῳ εἶπεν αὐτῷ· “μέγιστε βασιλεῦ Δαρεῖε καὶ δυνάστα πάσης χώρας, οὗτος ὁ πρέσβυς Ἀλέξανδρός ἐστιν ὁ Μακεδόνων βασιλεὺς ὁ πάλαι Φιλίππου γεγονὼς ἀριστεύων.” ὁ δὲ Δαρεῖος καὶ οἱ συνεσθίοντες αὐτοῦ ἦσαν οἰνωμένοι σφόδρα. ὁ οὖν Ἀλέξανδρος ἀκούσας τὸν λόγον Παραγάγου τὸν ῥηθέντα περὶ αὐτοῦ τῷ Δαρείῳ ἐπὶ τοῦ δείπνου συννοήσας γνωστὸν ἑαυτὸν | |
| 25 | γενέσθαι πλανήσας πάντας ἥλατο ἔχων ἐν τοῖς κόλποις αὐτοῦ τοὺς χρυσοὺς σκύφους καὶ ἐξῆλθεν λαθραίως. καὶ καθίσας τῷ πώλῳ αὐτοῦ ὥστε φυγεῖν τὸν κίνδυνον εὑρὼν πρὸς τῷ πυλῶνι Πέρσην φύλακα ἀνεῖλεν αὐτὸν καὶ ἐξῆλθε τὴν Περσικὴν πόλιν. ὁ δὲ Δαρεῖος διαγνοὺς ἐξέπεμψε Πέρσας ἐνόπλους τὸν Ἀλέ‐ ξανδρον καταλαβεῖν. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἐπροθυμοποίει τὸν πῶλον διευθύνων | |
| 30 | αὐτῷ τὴν ὁδόν. ἦν γὰρ νὺξ βαθεῖα καὶ σκότος κατ’ Ὀλύμπου. πλεῖστοι δὲ τοῦ‐ | |
| τον κατεδίωκον καὶ οὐ κατέλαβον αὐτόν. οἱ μὲν γὰρ εἶχον τὴν ὁδευτικὴν γῆν, οἱ δὲ ὑπὸ σκότους συνέπιπτον εἰς τοὺς κρημνούς. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἦν ὥσπερ ἀστὴρ ἐξ οὐρανοῦ φαιδρὸς ἀνύων μόνος καὶ εἰς οὐδὲν φεύγων ἡγεῖτο τοὺς Πέρσας. Δαρεῖος δὲ συνεφοράζετο ἐπὶ τοῦ κλι〈ν〉τῆρος αὐτοῦ καθεζόμενος. πρὸς | 98 | |
| 35 | τούτοις δὲ ἐθεάσατό τι σημεῖον. εἰκὼν γὰρ Ξέρξου τοῦ βασιλέως ἐξαίφνης ἐκ τοῦ ὀρόφου ἐξέπεσεν, ἣν πάνυ ἠγάπα Δαρεῖος, ὅτι ἦν εὐπρεπεστάτη τῇ γραφῇ. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος διασωθεὶς νυκτὶ φεύγων ἦλθεν ἕωθεν ἐπὶ τὸν Στράγγαν ποτα‐ μόν. καὶ ἅμα αὐτὸν διεπέρασε, παρὰ τὴν ὄχθαν ἐλθόντος τοῦ πώλου καὶ τοὺς ἐμπροσθίους πόδας θέντος ἐπὶ τῆς γῆς, ὁ ποταμὸς διελύθη ὑπὸ τῆς τοῦ ἡλίου | |
| 40 | ἀκτῖνος. καὶ ὁ μὲν πῶλος ἐφέρετο ὑπὸ τοῦ ὕδατος ἁρπαγείς, τὸν δὲ Ἀλέξανδρον ἔρριψεν εἰς τὴν γῆν. οἱ δὲ Πέρσαι οἱ διώκοντες τὸν Ἀλέξανδρον ἦλθον ἐπὶ τὸν ποταμὸν ἤδη διαπεράσαντος τοῦ Ἀλεξάνδρου. αὐτοὶ δὲ μὴ δυνηθέντες διαπε‐ ρᾶσαι ὑπέστρεψαν. ὁ γὰρ ποταμὸς ἀπέρατος ἦν πᾶσιν ἀνθρώποις. οἱ οὖν Πέρσαι τῷ Δαρείῳ ἀπήγγειλαν τὸ εὐτύχημα Ἀλεξάνδρου. ὁ δὲ Δαρεῖος καταπληττό‐ | |
| 45 | μενος τῷ παραδόξῳ σημείῳ ἐλυπήθη πάνυ. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος πεζεύσας ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ εὗρεν Εὔμηλον καθεζόμενον μεθ’ ὧν κατέλιπε δύο πώλων καὶ ὑφηγή‐ σατο αὐτῷ πάντα τὰ πραχθέντα. | 99 |
| 47 | ||
2.16 | Ἐλθὼν δὲ εἰς τὴν παρεμβολὴν τῶν στρατευμάτων εὐθέως ἐκέλευσε τὰς φά‐ λαγγας τῶν Ἑλλήνων ἐξ ὀνόματος καθοπλισθῆναι καὶ ἑτοίμως παραστῆναι Δαρείῳ. αὐτὸς δὲ ἐν μέσῳ αὐτῶν ἕστηκε θρασύνων αὐτούς. καὶ συναθροίσας πάντα τὰ στρατεύματα αὐτοῦ εὗρε τὸν ἀριθμὸν χιλιάδας ἑκατὸν εἴκοσι· καὶ στὰς ἐφ’ | |
| 5 | ὑψηλοῦ τόπου τινὸς παραινεῖ αὐτοῖς λέγων· “ἄνδρες συστρατιῶται, εἰ καὶ βραχὺς ὁ ἀριθμὸς ἡμῶν, ἀλλὰ φρόνησις μεγάλη παρ’ ἡμῖν καὶ θάρσος καὶ δύναμις ὑπὲρ τοὺς Πέρσας τοὺς ἐναντίους ἡμῶν. μηδεὶς οὖν ὑμῶν ἀσθενέστερόν τι λογίσηται θεωρῶν τὸ πλῆθος τῶν βαρβάρων. εἷς γάρ τις ἐξ ὑμῶν χεῖρα γυμνώσας τῶν ἀντιμάχων χιλίους ἀναιρήσει. μηδεὶς οὖν ὑμῶν δειλιάσῃ. πολλαὶ γάρ εἰσι | |
| 10 | μυριάδες μυιῶν λειμῶνας θλίβουσαι, ὁπόταν δὲ ταύταις ἐμπέσωσι σφῆκες, | |
| σοβοῦσιν αὐτὰς ταῖς πτέρυξιν. οὕτως καὶ τὸ πλῆθος οὐδέν ἐστι πρὸς σύνεσιν. σφηκῶν γὰρ ὄντων οὐδέν εἰσιν αἱ μυῖαι.” καὶ οὕτως εἰπὼν Ἀλέξανδρος ἐθρά‐ συνε τὰ στρατεύματα αὐτοῦ. τὰ δὲ στρατεύματα ἠνδραγάθουν καὶ εὐφήμουν τὸν Ἀλέξανδρον. | 100 | |
| 15 | Ὁδεύσας οὖν ἔρχεται ἐπὶ τὰ μέρη τοῦ Στράγγα ποταμοῦ, τουτέστιν ἐπὶ τὰ νῶτα αὐτοῦ. ὁ δὲ Δαρεῖος ἀναλαβὼν τὴν δύναμιν αὐτοῦ ἔρχεται καὶ αὐτὸς ἐπὶ τὸν Στράγγαν ποταμόν. καὶ ἰδὼν αὐτὸν ὀλιγοστὸν καὶ παγέντα περάσας διώ‐ δευσε καὶ ἐφέρετο διὰ μέσης τῆς ἐρήμου βουλόμενος πρῶτος ὑπεισελθεῖν τοῖς στρατεύμασιν Ἀλεξάνδρου, ὅπως εὕρωσιν αὐτοὺς ἀπαρασκευάστους καὶ τού‐ | |
| 20 | τους τροπώσηται. κήρυκες δὲ εἰς μέσον ἐλθόντες ἐκήρυξαν καλοῦντες εἰς μάχην τοὺς ἀριστέας. πᾶς δὲ ὁ στρατὸς Δαρείου ἐθωρακίσαντο πανοπλίαν. ὁ δὲ Δα‐ ρεῖος ἦν ἐφ’ ἅρματος ὑψηλοῦ καὶ οἱ σατράπαι αὐτοῦ ἐπὶ δρεπανηφόρων ἁρμά‐ των ἐκαθέζοντο, ἄλλοι δὲ ἐκόμιζον ὅπλα πανουργικὰ καὶ δόρατα μηχανικά. τῶν δὲ στρατοπέδων τῶν Μακεδονικῶν προηγεῖτο Ἀλέξανδρος καθεζόμενος ἐπὶ τὸν | |
| 25 | Βουκέφαλον ἵππον, προσεγγίσαι δὲ τούτῳ τῷ ἵππῳ οὐδεὶς ἠδύνατο. ὡς δὲ ἑκά‐ τερον μέρος ἔκραξε πολεμικὸν μέλος, οἱ μὲν λίθους ἔβαλλον, οἱ δὲ τόξα ἔπεμπον ὡς ὄμβρον ἀπὸ οὐρανοῦ φερόμενον, 〈οἱ δὲ ζιβύνας ἔβαλλον,〉 ἕτεροι δὲ βολίδας ἐσφενδόνιζον, ὥστε ἐπικαλύπτειν τὸ τῆς ἡμέρας φέγγος. πολλὴ δὲ σύγχυσις ἦν τυπτόντων καὶ τυπτομένων· καὶ πολλοὶ μὲν βέλεσι τρωθέντες ἔθνησκον, ἄλλοι δὲ | 101 |
| 30 | ἡμισφαγεῖς ἔκειντο. γνοφερὸς δὲ ἦν ὁ ἀὴρ καὶ αἱματώδης. πολλῶν δὲ τῶν Περ‐ σῶν ὀλεθρίως τελευτησάντων ὁ Δαρεῖος φοβηθεὶς ὑπέστρεψε τὰς ἡνίας τῶν ἁρμάτων τῶν δρεπανηφόρων καὶ τροχιζόντων τοὺς ἑαυτοῦ ὄχλους καὶ θεριζόν‐ των. αὐτὸς δὲ Δαρεῖος ἐθέριζε τοὺς πολλοὺς ὄχλους τῶν Περσῶν ὡς ἐπ’ ἀρού‐ ρης στάχυας ἀγρόται κείροντες. καὶ ἐλθὼν Δαρεῖος ἐπὶ τὸν Στράγγαν ποταμὸν | |
| 35 | φεύγων αὐτὸς μὲν καὶ οἱ σὺν αὐτῷ διεπέρασαν εὑρόντες παγέντα τὸν ποταμόν. τὸ δὲ πλῆθος τῶν Περσῶν καὶ βαρβάρων βουληθέντες διαπερᾶσαι τὸν ποταμὸν καὶ φυγεῖν εἰσῆλθεν εἰς αὐτὸν ἅπαν τὸ πλῆθος, καὶ ἐλύθη καὶ ἥρπασε πάντας | |
| ὅσους εὗρεν. οἱ δὲ λοιποὶ Πέρσαι ὑπὸ τῶν Μακεδόνων ἀναιροῦντο. Ὁ δὲ Δαρεῖος φυγὰς γενόμενος ἦλθεν εἰς τὸ παλάτιον αὐτοῦ καὶ ῥίψας ἑαυ‐ | 102 | |
| 40 | τὸν εἰς τὸ ἔδαφος ἀνοιμώξας δάκρυσιν ἐθρήνει ἑαυτὸν ἀπολέσας τοσοῦτον πλῆ‐ θος στρατιωτῶν καὶ τὴν Περσίδα ὅλην ἐρημώσας. συμφοραῖς δὲ τοιαύταις συνεχόμενος ἐθρήνει ἑαυτὸν λέγων· “ὁ τηλικοῦτος βασιλεὺς Δαρεῖος ὁ τοσαῦτα ἔθνη ὑποτάξας καὶ πάσας τὰς πόλεις καταδουλωσάμενος, ὁ θεῶν σύνθρονος γε‐ νόμενος καὶ τῷ ἡλίῳ συνανατείλας νῦν φυγὰς ἐγενόμην ἔρημος. ἀληθῶς τὸ μέλ‐ | |
| 45 | λον οὐδεὶς ἀσφαλῶς βουλεύεται. ἡ γὰρ τύχη βραχεῖαν ἐὰν λάβῃ ῥοπήν, τοὺς ταπεινοὺς ὑπεράνω τῶν νεφελῶν ἀναβιβάζει καὶ τοὺς ἀπὸ ὕψους εἰς ζόφον κα‐ τάγει.” | |
| 47 | ||
2.17 | Ἔκειτο οὖν Δαρεῖος ἔρημος ἀνθρώπων ὁ τοσούτων ἐθνῶν δεσπότης γενόμε‐ νος. ὀλίγον οὖν διανήψας καὶ διαναστὰς καὶ εἰς ἑαυτὸν γενόμενος ἐτύπωσεν ἐπιστολὴν καὶ πέμπει Ἀλεξάνδρῳ περιέχουσαν οὕτως· “Δαρεῖος Ἀλεξάνδρῳ τῷ ἐμῷ δεσπότῃ χαίρειν. ὁ τὸ φῶς μοι δείξας ὑπερ‐ | |
| 5 | φρονήσας μέγα ἔρωτα ἔσχεν εἰς τὴν Ἑλλάδα στρατεύσασθαι ἄπληστος χρυσίου γενόμενος καὶ τῆς ἄλλης εὐδαιμονίας τῆς ὑπαρχούσης ἡμῖν ἐκ πατέρων. ἀπέ‐ θανεν οὖν πολὺ χρυσίον καὶ πολὺ ἀργύριον καὶ πολλὰς σκηνὰς ἀπολέσας ὑπὲρ Κροῖσον τὸν Λύδιον πλουτήσας καὶ τὸν ἐνεστῶτα θάνατον οὐκ ἐξέφυγεν. τοί‐ νυν, Ἀλέξανδρε, σὺ κατανοήσας τύχην καὶ νέμεσιν τὸ μέγα φρονεῖν ὑπέ〈κ〉στη‐ | 103 |
| 10 | σο〈ν〉. οἴκτειρον οὖν ἡμᾶς πρός σε καταφεύγοντας προσδεεῖς καὶ τῆς ἄλλης ὑπαρχούσης ἡμῖν εὐγενείας ἀπὸ Περσῶν καὶ ἀπόδος μοι τὴν γυναῖκά μου καὶ τὴν μητέρα καὶ τὰ τέκνα μνησθεὶς τῶν πατρῴων ἐλπίδων. καὶ ἀντὶ τούτων ὑπισχνοῦμαί σοι διδόναι τοὺς θησαυροὺς τοὺς ἐν Μυσιάδι τῇ χώρᾳ καὶ ἐν Σού‐ σοις καὶ Βάκτροις, οὓς οἱ πατέρες ἡμῶν παρέθεντο τῇ γῇ. ὑπισχνοῦμαι δέ σοι | |
| 15 | καὶ τὴν Περσῶν καὶ Μήδων καὶ τῶν ἄλλων ἐθνῶν χώραν κυριεύειν πάντα τὸν | |
| χρόνον. ἔρρωσο.” Ταύτης δὲ τῆς ἐπιστολῆς γνοὺς Ἀλέξανδρος τὴν δύναμιν συνήθροισε πᾶν τὸ στρατόπεδον αὐτοῦ καὶ τοὺς μεγιστάνους καὶ ἐκέλευσεν ὑπαναγνωσθῆναι αὐτοῖς τὰ γράμματα Δαρείου. ταύτης δὲ τῆς ἐπιστολῆς ὑπαναγνωσθείσης εἶπεν εἷς τῶν | 104 | |
| 20 | στρατηγῶν Παρμένιος ὀνόματι· “ἐγώ, βασιλεῦ Ἀλέξανδρε, ἐλάμβανον τὰ χρή‐ ματα καὶ τὴν χώραν τὴν δεδομένην σοι καὶ ἀπέδωκα ἂν Δαρείῳ τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα αὐτοῦ κοιμηθεὶς μετ’ αὐτῶν.” μειδιάσας δὲ Ἀλέ‐ ξανδρος εἶπε πρὸς αὐτόν· “ἐγὼ μέν, Παρμένιε, πάντα λαμβάνω παρ’ αὐτοῦ, ἐθαύμασα δὲ ὅτι Δαρεῖος διὰ χρημάτων ἀξιοῖ λυτρώσασθαι τοὺς ἰδίους, πολλῷ | |
| 25 | δὲ μᾶλλον 〈ὅτι〉 καὶ τὴν χώραν τὴν ἐμὴν ὑπισχνεῖταί μοι ἀποδοῦναι. ἀγνοεῖ δὲ τοῦτο Δαρεῖος ὅτι, εἰ μὴ νικήσῃ με μαχόμενος, ταῦτα πάντα ἐμά εἰσι σὺν τοῖς ἰδίοις αὐτοῦ. πλὴν αἰσχρὸν ἡμᾶς ἐστι τοὺς ἄνδρας νικήσαντας ὑπὸ γυναικῶν ἡττηθῆναι. ἡμεῖς οὖν πρὸς ἐκεῖνον τὴν μάχην ὀτρύνομεν περὶ τῶν ἡμετέρων. | |
| ἐγὼ γὰρ τὸ σύνολον εἰς τὴν Ἀσίαν οὐκ ἂν ἦλθον, εἰ μὴ ὑπελάμβανον αὐτὴν ἐμὴν | 105 | |
| 30 | εἶναι. εἰ δὲ πρότερον αὐτῆς ἐκεῖνος ἦρχεν, τοῦτο κερδανέτω, διότι χώραν ἔχων ἀλλοτρίαν τοσοῦτον χρόνον οὐδὲν ἔπαθε κακόν.” καὶ ταῦτα εἰπὼν Ἀλέξανδρος τοῖς πρεσβευταῖς Δαρείου ἐκέλευσεν αὐτοὺς ἀπελθόντας ταῦτα Δαρείῳ ἀπαγγεῖ‐ λαι γράμματα αὐτοῖς μὴ δούς. κελεύει οὖν Ἀλέξανδρος τοὺς τραυματισθέντας ἐν τῷ πολέμῳ στρατιώτας θεραπεύεσθαι πάσῃ ἐπιμελείᾳ, τοὺς δὲ τελευτήσαν‐ | |
| 35 | τας κηδείας τυγχάνοντας θάπτεσθαι. μείνας ἐκεῖ τὸν χειμῶνα προστάξας ἐμπυ‐ ρίζεσθαι τὰ Ξέρξου βασίλεια ὄντα κάλλιστα κατὰ τὴν χώραν ἐκείνην, μικρὸν δὲ πάλιν μετανοήσας παύσασθαι αὐτοὺς ἐκέλευσεν. | |
| 37 | ||
2.18 | Ἐθεάσατο δὲ καὶ τοὺς Περσῶν τάφους χρυσῷ πολλῷ κεκοσμημένους. εἶδε δὲ καὶ τὸν Ναβονασάρου τάφον τοῦ κεκλημένου Ναβουχοδονόσωρ Ἑλλαδικῇ | |
| φωνῇ καὶ τὰ ἀναθέματα τῶν Ἰουδαίων ἐκεῖ κείμενα καὶ τοὺς κρατῆρας τοὺς χρυσοῦς ὡς ἡρώων εἶναι τὴν θέαν. παραπλήσιον δὲ ἐθεάσατο καὶ τὸν Κύρου | 106 | |
| 5 | τάφον. ἦν δὲ πύργος αἴθριος δωδεκάστεγος, ἐν δὲ τῇ ἄνω στέγῃ ἔκειτο ἐν χρυσῇ πυέλῃ καὶ ὕελος περιεκέχυτο, ὥστε τὸ τρίχωμα αὐτοῦ φαίνεσθαι καὶ αὐ‐ τὸν δὲ ὅλον διὰ τοῦ ὑέλου. ἐνταῦθα δὲ ἦσαν Ἕλληνες ἄνδρες εἰς τὸν τάφον Ξέρξου λελωβημένοι, οἱ μὲν πόδας, οἱ δὲ ῥῖνας, ἕτεροι δὲ τὰ ὦτα αὐτῶν, δεδε‐ μένοι πέδαις καὶ ἡλωθέντες, ἄνδρες Ἀθηναῖοι, 〈οἳ〉 ἐξεβόησαν Ἀλεξάνδρῳ | |
| 10 | ὥστε σῶσαι αὐτούς. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἰδὼν αὐτοὺς ἐδάκρυσεν. ἦν γὰρ τὸ θεώ‐ ρημα αὐτῶν δεινόν. βαρέως οὖν ἤνεγκεν ἐπὶ τούτῳ καὶ προσέταξε λυθῆναι αὐ‐ τοὺς καὶ δοθῆναι αὐτοὺς διδράγματα χίλια καὶ ἀποκαταστῆναι αὐτοὺς εἰς τὴν ἰδίαν ἑκάστου πατρίδα. οἱ δὲ λαβόντες τὸ ἀργύριον ἠξίωσαν Ἀλεξάνδρῳ χώραν αὐτοῖς ἀπομερισθῆναι ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις, εἰς δὲ τὰς πατρίδας αὐτῶν μὴ | |
| 15 | ἐκπεμφθῆναι, οὕτως διακειμένους ὄνειδος εἶναι τοῖς οἰκείοις. καὶ ἐκέλευσεν ἀπομερισθῆναι αὐτοῖς γῆν καὶ σῖτον καὶ σπέρματα δοθῆναι αὐτοῖς καὶ βόας ἑκάστῳ ἓξ καὶ πρόβατα καὶ πάντα ὅσα χρήσιμα εἰς γεωργίαν καὶ ἕτερον χρῆμα. | 107 |
| 17 | ||
2.19 | Ὁ δὲ Δαρεῖος ηὐτρεπίζετο εἰς ἕτερον πόλεμον συμβαλεῖν Ἀλεξάνδρῳ. καὶ γράφει Πώρῳ βασιλεῖ Ἰνδῶν οὕτως· “Βασιλεὺς Δαρεῖος βασιλεῖ Ἰνδῶν Πώρῳ χαίρειν· ... ἐπὶ τῇ γενομένῃ καταστροφῇ τοῦ οἴκου μου ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις καὶ νῦν δηλῶ σοι, ἐπειδὴ | |
| 5 | ἐπιβάς μοι Μακεδὼν θηρὸς ἀγρίου τύχην ἔχων οὐ βούλεται τὴν μητέρα μου καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα ἀποδοῦναί μοι. ἐμοῦ τε ἐπαγγειλαμένου καὶ θησαυ‐ ροὺς καὶ ἄλλα τινὰ πλείονα παρέχειν αὐτῷ οὐ πείθεται. ὅθεν οὖν βουλόμενος ἐκπορθῆσαι αὐτὸν ἐφ’ οἷς ἔπραξε συνίστημι αὐτῷ ἕτερον πόλεμον, μέχρις ἂν ἀμύνωμαι αὐτὸν καὶ τὸ ἔθνος αὐτοῦ. δίκαιον οὖν ἐστί σε ἀγανακτῆσαι ἐφ’ οἷς | |
| 10 | ἔπαθον καὶ ἐπεξελθεῖν σε ἐπὶ τῇ ἐμῇ ὕβρει, μνησθέντα σε τῶν γονικῶν ἡμῶν δικαίων. συνάθροισον οὖν πλεῖστα ἔθνη ἐπὶ τὰς Κασπιακὰς πύλας. καὶ τοῖς συνερχομένοις ἀνδράσι χορήγησον χρυσίον πολὺ καὶ σῖτον καὶ χορτάσματα. πάντων δέ σοι τὸ ἥμισυ τῶν λαφύρων ὧν ἐὰν λάβω τῶν πολεμίων χαρίσομαι καὶ τὸν λεγόμενον Βουκέφαλον ἵππον σὺν τοῖς βασιλικοῖς χωρίοις καὶ τῶν παλλακῶν | 108 |
| 15 | αὐτοῦ. δεξάμενος οὖν τὰ γράμματα ἡμῶν ἐν πολλῇ σπουδῇ ἄθροισον πλήθη καὶ ἀπόστειλον ἡμῖν. ἔρρωσο.” Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος μαθὼν ταῦτα ὑπό τινος τῶν τοῦ Δαρείου προσφυγόντων αὐτῷ εὐθέως ἀναλαβὼν ἅπασαν τὴν δύναμιν αὐτοῦ τὴν πορείαν ἐποιεῖτο ἐπὶ Μηδίαν. ἤκουσε δὲ Δαρεῖον εἶναι ἐν Βατάνοις ἐπὶ τὰς Κασπιακὰς πύλας. καὶ | |
| 20 | σύντομον ἐποιεῖτο τὸν διωγμὸν καὶ εὐτολμότερον. | |
| 20 | ||
2.20 | Ἔγνωσαν οὖν οἱ σατράπαι Δαρείου τὸν Ἀλέξανδρον ἐγγίζειν, Βῆσσος καὶ Ἀριοβαρζάν. καὶ παρατραπέντες οὗτοι τὰς φρενοβλαβεῖς γνώμας ἐβουλεύσαντο Δαρεῖον ἀναιρῆσαι. ἔλεγον γὰρ πρὸς ἀλλήλους [ὅ τε Βῆσσος καὶ Ἀριοβαρζάν], ὅτι “ἐὰν ἀνέλωμεν τὸν Δαρεῖον, ληψόμεθα παρὰ Ἀλεξάνδρου χρήματα πολλὰ | 109 |
| 5 | ὡς ἀναιρήσαντες αὐτοῦ τὸν ἐχθρόν.” οὗτοι οὖν κακῶς βουλευσάμενοι ἐπηνέχθη‐ σαν ξιφήρεις Δαρείῳ. ὡς δὲ εἶδεν τούτους Δαρεῖος ὁρμήσαντας αὐτῷ ξιφήρεις, εἶπεν αὐτοῖς· “ὦ ἐμοῦ δεσπόται οἱ πρίν μου δοῦλοι, τί ὑμᾶς ἠδίκησα, ἵνα με ὑμεῖς ἀναιρεῖτε βαρβάρων τολμήματι; μὴ πλέον ὑμεῖς Μακεδόνων τι δράσητε. ἐάσατέ με οὕτως ἐπὶ τὰ μέλαθρα ῥιφέντα ἀναστενάζειν τὴν ἀνώμαλον τύχην. | |
| 10 | (ex. vers.) ἐὰν γὰρ νῦν ἐλθὼν Ἀλέξανδρος ὁ βασιλεὺς Μακεδόνων εὑρήσει με σφαγέντα βασιλεὺς βασιλέως ἐκδικήσει τὸ αἷμα.” οἱ δὲ μηδαμῶς πεισθέντες | |
| ταῖς ἱκεσίαις Δαρείου φόνοις αὐτὸν ἠμύναντο. ὁ δὲ Δαρεῖος ταῖς δυσὶ χερσὶ αὐ‐ τοὺς κρατήσας τὸν μὲν Βῆσσον τῇ εὐωνύμῳ χειρὶ εἰς τὴν γῆν κατασχὼν καὶ τὸ εὐώνυμον γόνυ εἰς τὸν βουβῶνα αὐτοῦ ὑποκλίνας ἐκράτει, τὸν δὲ Ἀριοβαρζὰν | 110 | |
| 15 | τῇ δεξιᾷ χειρὶ ἐπισχὼν μόνος ἐκράτει τοῦ μὴ ἐπιφέρειν αὐτῷ τὸ ξίφος. λοξαὶ δὲ αὐτῶν αἱ πληγαὶ ἐτύγχανον. τῶν δὲ δυσσεβῶν μηκέτι ἰσχυόντων αὐτὸν ἀναιρῆ‐ σαι ἐπάλαιον μετ’ αὐτοῦ. ἦν γὰρ σθεναρός. Οἱ οὖν Μακεδόνες εὑρόντες τὸν Στράγγαν ποταμὸν παγέντα διεπέρασαν· καὶ εἰσῆλθεν ὁ Ἀλέξανδρος εἰς τὰ βασίλεια Δαρείου. οἱ οὖν δυσσεβεῖς μαθόντες τὴν | |
| 20 | εἴσοδον Ἀλεξάνδρου ἔφυγον καταλείψαντες Δαρεῖον ἡμίπνουν. καὶ εἰσελθὼν πρὸς αὐτὸν Ἀλέξανδρος καὶ εὑρὼν αὐτὸν ἡμίπνουν, ἐκκεχυμένον ξίφει τούτου τὸ αἷμα, ἀνοιμώξας αὐτῷ θρῆνον ἄξιον λύπης δάκρυα ἐξέχεεν ἐπ’ αὐτῷ καὶ τῇ | |
| χλαμύδι αὐτοῦ ἐσκέπασε τὸ σῶμα Δαρείου. τὰς χεῖρας δὲ ἐπιθεὶς ἐπὶ τὸ Δα‐ ρείου στῆθος ἐλέους γέμοντας λόγους ἐπ’ αὐτῷ ἔλεγεν· “ἀνάστα, βασιλεῦ Δα‐ | 111 | |
| 25 | ρεῖε, καὶ τῆς σῆς γῆς βασίλευε καὶ τῶν σεαυτοῦ δεσπότης γενοῦ. δέξαι σοῦ τὸ διάδημα τοῦ Περσικοῦ πλήθους (ex. vers.) ἀνάσσων, ἔχε σοῦ τὸ μέγεθος τῆς τυραννίδος. ὄμνυμί σοι τὴν ἄνω πρόνοιαν, ὡς ἀληθῶς καὶ οὐ πεπλασμένως φράζω (ex. vers.) σοι. τίνες δέ εἰσιν οἱ πλήξαντές σε; μήνυσόν μοι αὐτούς, ἵνα σε νῦν ἀναπαύσω.” | |
| 30 | Καὶ ταῦτα εἰπόντος τοῦ Ἀλεξάνδρου στενάξας Δαρεῖος καὶ τὰς χεῖρας ἐκ‐ τείνας ἐπεσπάσατο Ἀλέξανδρον καὶ περιπλακεὶς αὐτῷ εἶπεν· “Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, μήποτε ἐπαρθῇς τῇ τυραννικῇ δόξῃ (ex. vers.). ὁπόταν ἔργον ἰσόθεον κατορθώσῃς (ex. vers.) καὶ χερσὶ ταῖς σαῖς οὐρανὸν θέλῃς φθάσαι, σκόπει τὸ μέλλον. ἡ τύχη γὰρ οὐκ οἶδε (ex. vers.) βασιλέα οὔτε μὴν πλῆθος (ex. vers.?) | |
| 35 | ἔχοντα, ἀκρίτῳ δὲ γνώμῃ πανταχόθεν ῥέμβεται. ὁρᾷς τίς ἤμην καὶ τίς γέγονα. ἀποθνῄσκοντός μου, Ἀλέξανδρε, ταῖς σαῖς χερσὶ θάψον με. κηδευσάτωσάν με | |
| Μακεδόνες καὶ Πέρσαι. (ex. vers.) μία γενέσθω συγγένεια Δαρείῳ (ex. vers.) καὶ Ἀλεξάνδρῳ. τὴν δ’ ἐμὲ τεκοῦσαν [ὡς σὲ τεκοῦσαν] παρατίθημί σοι 〈ὁ τλήμων〉 (ex. vers.) καὶ τὴν γυναῖκά μου ὡς † σὺν ἐμοὶ † οἴκτειρον, (ex. vers.) | 112 | |
| 40 | τὴν δὲ θυγατέρα μου Ῥωξάνην δίδωμί σοι (ex. vers.?) εἰς γυναῖκα, ἵνα ἐπὶ ἀφθίτοις καιροῖς ἐπὶ μνήμης λίπητε τέκνα, οἷς καυχώμενοι, ὡς ἡμεῖς ἐπὶ τέ‐ κνοις, σὺ μὲν Φιλίππῳ, Ῥωξάνη δὲ Δαρείῳ μνήμην τελεῖτε συγγηροῦντες χρό‐ νοις.” καὶ ταῦτα εἰπὼν Δαρεῖος ἐξέπνευσε τὸ πνεῦμα χερσὶν Ἀλεξάνδρου. | |
| 43 | ||
2.21 | Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος συμπαθῶς κλαύσας τὸν Δαρεῖον ἐκέλευσε τὸ σῶμα αὐτοῦ | |
| βαστάζεσθαι, θάψαι δὲ αὐτὸν Περσικῷ νόμῳ ὡς βασιλέα. κελεύει δὲ πρώτους Πέρσας προάγειν καὶ Μακεδόνας ὄπισθεν ἐνόπλους. αὐτὸς δὲ Ἀλέξανδρος ὑποθεὶς τὸν ὦμον αὐτοῦ ἐβάσταζε μετὰ τῶν σατραπῶν τὸ σῶμα Δαρείου. οὐ | 113 | |
| 5 | τοσοῦτον δὲ ἔστενον οἱ ἐπακολουθοῦντες [ὁρᾶν] ἐπὶ Δαρείῳ ὅσον ἐπὶ Ἀλεξάν‐ δρῳ βαστάζοντι. ἀποθεὶς δὲ Ἀλέξανδρος ἐπὶ τὸν τάφον Δαρεῖον τὸν βασιλέα βουθυτήσας ἐκεῖ μνήμην ἐποίησε Δαρείῳ· καὶ νόμους ἔθετο κατὰ πόλιν ἅμα τε καὶ προστάγματα περιέχοντα οὕτως· “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος υἱὸς Φιλίππου βασιλέως καὶ βασιλίσσης Ὀλυμ‐ | |
| 10 | πιάδος τοῖς κατὰ τὴν Περσίδα πᾶσιν ἔν τε ταῖς πόλεσι καὶ χώραις τάδε κελεύω. εὐκτὸν μὲν ἦν μοι τὰς τοσαύτας μυριάδας ἀνθρώπων μὴ ἀπολέσθαι κακῶς. εἰ δὲ εὐδαιμονία ποιεῖ με κατὰ Περσῶν νικηφόρον, εὐχαριστῶ τῇ προνοίᾳ. γινώσκετε δὲ ἡμᾶς κατεστηκότας ὑμῖν σατράπας, οἷς ὀφείλετε ὑπακούειν, ὡς | |
| ὑπὸ Δαρείου καὶ τοῖς ὑπ’ αὐτὸν κατεχομένοις πᾶσιν. μὴ ἴδητε ἕτερον βασιλέα εἰ | 114 | |
| 15 | μὴ Ἀλέξανδρον μόνον. χρῆσθε δὲ τοῖς ἰδίοις ἔθεσι καὶ συνηθείαις καὶ ἑορταῖς καὶ πανηγύρεσι καὶ εὐωχίαις καὶ βουθυσίαις καθάπερ καὶ ἐπὶ Δαρείῳ. ἕκαστος ὑμῶν τῇ ἰδίᾳ μονῇ βιώτω. ἐὰν δὲ Πέρσης καταλείψας τὴν ἰδίαν πόλιν ἢ χώραν ἢ τόπον καὶ ἀλλοδαπῆ κατοικήσει, ὡς ἀποστάτης κολαζέσθω. τὰ δὲ ὑπάρχοντα ὑμῖν συγχωρῶ ἑκάστῳ κυριεύειν τῶν ἰδίων πλὴν χρυσίου καὶ ἀργυρίου. τὸν γὰρ | |
| 20 | χρυσὸν καὶ τὸν ἄργυρον κελεύω ἀναφέρεσθαι τοῖς κατὰ πόλιν καὶ χώραν ἡμετέ‐ ροις 〈ἐφ〉όροις. νομὰς δὲ ὅσας ἔχετε συγχωροῦμεν ἑκάστῳ τῶν ἰδίων χρᾶσθαι. πᾶν δὲ ἀμυντήριον ὅπλον κελεύω ἀναφέρεσθαι εἰς τὰς ἀποδεδειγμένας ὁπλοθήκας. οἱ δὲ σατράπαι μενέτωσαν ἐν τῇ αὐτῶν τάξει. ἔθνος δ’ ἔθνει οὐκ ἐπιβήσεται εἰ μὴ ἐμπορίας χάριν, καὶ ταῦτα δὲ ἕως εἴκοσιν ἀνδρῶν. κἀγὼ τὸ μέρος λήψομαι | |
| 25 | κατὰ τοὺς νόμους ὑμῶν ὡς ἐπὶ Δαρείου. βούλομαι δὲ τὰς χώρας ὑμῶν ἐν εὐθηνίᾳ | |
| καταστῆσαι, τὰς δὲ ὁδοὺς Περσίδος ἐμπορεύεσθαι καὶ πραγματεύεσθαι μετὰ πάσης εὐσταθείας, ὅπως οἱ ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος ἐμπορεύωνται πρὸς ὑμᾶς. ἀπὸ γὰρ τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ καὶ τῆς διαβάσεως τῆς ἐπὶ τὸν Τίγριν ποταμὸν ἕως Μηδίας 〈καὶ〉 Βαβυλῶνος ὁδοποιήσω καὶ σημεῖα ποιήσω, ὅπου ἡ ὁδὸς φέ‐ | 115 | |
| 30 | ρει· καὶ τοῦτο δῆλον ἔσται ἐν ταῖς ὁδοῖς.” “Δαρεῖον δὲ ἐγὼ οὐκ ἀνεῖλον. τίνες δέ εἰσιν ἀγνοῶ, οἷς ὀφείλω σατραπείας ἃς ἂν βούλωνται χαρίσασθαι καὶ χώρας αὐτοῖς μεγίστας ἀποδοῦναι, ὅτι τὸν ἐμὸν ἐχθρὸν ἀνεῖλον.” Καὶ ταῦτα εἰπὼν Ἀλέξανδρος, τὸ Περσικὸν πλῆθος ἐταράχθη ὡς μέλλοντος | |
| 35 | Ἀλεξάνδρου τὴν Περσίδα κατασκάπτειν. γνοὺς δὲ Ἀλέξανδρος τοῦ πλήθους τὴν λύπην εἶπε πρὸς αὐτούς· “τί ὑπονοεῖτε, ὦ Πέρσαι; ὡς μέλλοντός μου κατα‐ λιπεῖν ὑμᾶς ἀδόξους καὶ ἀσήμους, ὅτι τοὺς ἀνελόντας Δαρεῖον ἐγὼ ἐπιζητῶ; εἰ γὰρ ἔζη Δαρεῖος, ἐπεστράτευέ μοι πόλεμον. νῦν δὲ πᾶς πόλεμος πέπαυται. εἴτε οὖν Μακεδών ἐστιν ὁ ἀναιρήσας Δαρεῖον προσερχέσθω ἡμῖν θαρρῶν καὶ | |
| 40 | λαμβανέτω εἰς ἀριστείας ὃ ἐὰν αἰτήσηται παρ’ ἡμῶν, εἰ δὲ καὶ Περσῶν ἄλλος τις τυγχάνει, μὴ παρακρυπτέσθω. ὄμνυμι γὰρ τὴν ἄνω πρόνοιαν καὶ τῆς μητρός μου Ὀλυμπιάδος τὴν σωτηρίαν, ὡς ἐπισήμους καὶ περιφανεῖς αὐτοὺς πᾶσιν ἀνθρώποις ποιήσω.” καὶ οὕτως ὀμόσαντος Ἀλεξάνδρου τὸ μὲν πλῆθος ἐδάκρυ‐ σεν, οἱ δὲ κάκιστοι οἱ ἀνελόντες Δαρεῖον, ὅ τε Βῆσσος καὶ Ἀριοβαρζάν, ὡς | 116 |
| 45 | ληψόμενοι μέγα δῶρον παρὰ Ἀλεξάνδρου αὐτομάτως προσῆλθον αὐτῷ λέγον‐ τες· “δέσποτα Ἀλέξανδρε, ἡμεῖς ἐσμεν οἱ Δαρεῖον ἀναιρήσαντες ἐχθρόν σου τυγχάνοντα.” ἀκούσας δὲ παρ’ αὐτῶν ταῦτα Ἀλέξανδρος ἐκέλευσεν αὐτοὺς συλληφθῆναι καὶ ἐπὶ τὸν τάφον Δαρείου σταυρωθῆναι. τῶν δὲ βοώντων καὶ λε‐ γόντων· “οὐκ ὤμοσας ἡμῖν ὅτι τοὺς ἀναιρήσαντας Δαρεῖον περιφανεῖς καὶ | |
2.21(50) | ἐπισήμους ποιήσω; καὶ πῶς νῦν κελεύεις ἡμᾶς σταυρωθῆναι παραβὰς τοὺς ὅρκους, οὓς ἐποιήσω;” λέγει αὐτοῖς Ἀλέξανδρος· “οὐχ ὑμῶν ἕνεκα ἀπολο‐ γοῦμαι, ὦ κάκιστοι, ἀλλ’ ἕνεκα τοῦ πλήθους τῶν στρατευμάτων. ἄνδρες Πέρσαι, | |
| οὐκ ἄλλως ἦν οὕτως ῥᾳδίως εὑρεῖν καὶ ἐμφανεῖς αὐτοὺς ποιῆσαι πᾶσιν, ἐὰν μὴ πρὸς ὀλίγον ἠπείλησα τὸν Δαρείου θάνατον. τοῦτο γὰρ ἦν μοι εὐκταῖον τὸ τοὺς | 117 | |
| 55 | ἐκεῖνον ἀναιρήσαντας μεγίστῃ τιμωρίᾳ παραδοθῆναι. οἱ γὰρ τὸν ἴδιον δεσπότην ἀναιρήσαντες πολλῷ μᾶλλον ἐτόλμουν καὶ εἰς ἐμὲ φθάσαι. εἰς ὑμᾶς μέν, ὦ κά‐ κιστοι, οὐκ ἐπιώρκησα. ὤμοσα γὰρ περιφανεῖς καὶ ἐπισήμους ὑμᾶς ποιῆσαι πᾶσιν, τουτέστιν ἀνασταυρωθῆναι, ἵνα πάντες ὑμᾶς θεωρῶσιν.” καὶ οὕτως εἰ‐ πόντος τοῦ Ἀλεξάνδρου ἐπευφήμησαν αὐτὸν πάντες· καὶ οἱ μὲν κάκιστοι φο‐ | |
| 60 | νεῖς ἀνασταυροῦνται ἐπὶ τὸν τάφον Δαρείου. | |
| 60 | ||
2.22 | Ἀποκαταστήσας δὲ Ἀλέξανδρος ἐν εἰρήνῃ τὴν πόλιν εἶπεν αὐτοῖς· “τίνα βούλεσθε σατράπην εἶναι τῆς πόλεως ὑμῶν;” οἱ δὲ εἶπον· “Ἀδουλίτην τὸν τοῦ Δαρείου πατράδελφον.” καὶ συνεχώρησεν Ἀλέξανδρος τοῦτον γενέσθαι. γράφει | |
| δὲ πρὸς τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὴν θυγατέρα Δαρείου οὕτως· | 118 | |
| 5 | “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος Στατείρᾳ καὶ Ῥοδῷ καὶ Ῥωξάνῃ τῇ ἐμῇ γυναικὶ χαίρειν. ἀντιταξάμενον ἡμῖν Δαρεῖον οὐκ ἠμυνάμεθα, ἀλλὰ μᾶλλον τοὐναντίον· ηὐχόμην γὰρ ἐγὼ ζῶντα ὑπὸ τὰ ἐμὰ σκῆπτρα κατέχειν. ἐλαχίστως δὲ ἔχοντος ἐπὶ τῷ πνεύματι αὐτοῦ τοῦτον κατέλαβον ἐν ἐσχάτῃ ἀναπνοῇ, ὃν ἐλεήσας τῇ ἑαυτοῦ χλαμύδι περιέστειλα. ἐπυθόμην δὲ παρ’ αὐτοῦ τι ἀκοῦσαι περὶ τῆς | |
| 10 | ἀπωλείας αὐτοῦ. ὁ δέ μοι εἶπεν· ‘παρακαταθήκην ἔχε Ῥωξάνην τὴν ἐμὴν θυγα‐ τέρα καὶ συμβιώσει σοι.‘ περὶ δὲ τῶν εἰς αὐτὸν γενομένων οὐκ ἔφθασέ μοι ὁμιλῆσαι. τοὺς μὲν οὖν αἰτίους τῆς ἀπωλείας αὐτοῦ ἠμυνάμην ἀξιοπρεπῶς. οἴομαι δὲ ὑμᾶς ἀκηκοέναι τὴν ἀγγελίαν αὐτῶν. προσέταξα δὲ ἡρῷον αὐτῷ γε‐ νέσθαι παρὰ τοὺς πατρῴους αὐτοῦ ἥρωας. καὶ ὑμεῖς δὲ τῆς λύπης αὐτοῦ παύ‐ | |
| 15 | σασθε. ἐγὼ γὰρ ὑμᾶς ἀποκαταστήσω εἰς τὰ ἴδια βασίλεια. ἐπὶ δὲ τοῦ παρόντος διατρίψατε ἐφ’ ᾧ τόπῳ ἐστέ, μέχρις ἂν καὶ τὰ ἐνθάδε καταστήσω πράγματα. κατὰ οὖν τὰς διατάξεις Δαρείου Ῥωξάνην τὴν ἐμὴν γυναῖκα σύνθρονόν μου εἶναι βούλομαι, ἐὰν καὶ ὑμεῖς μοι συμπνεύσητε. προσκυνεῖσθαι δὲ αὐτὴν ὡς Ἀλεξάνδρου γυναῖκα βούλομαι καὶ κελεύω. ἔρρωσθε.” | 119 |
| 20 | Δεξάμεναι δὲ τὰ γράμματα Ἀλεξάνδρου ἀντέγραψαν αὐτῷ ταῦτα· “Ῥοδὼ καὶ Στατείρα Ἀλεξάνδρῳ βασιλεῖ χαίρειν. ηὐξάμεθα 〈τοῖς οὐρανίοις θεοῖσ〉 τοῖς κλίνασι τὸ Δαρείου ὄνομα καὶ τῶν Περσῶν καύχημα αἰώνιόν σε καταστῆ‐ σαι τῆς οἰκουμένης βασιλέα λογισμῷ καὶ φρονήσει καὶ δυνάμει. οἴδαμεν δὲ ὑπὸ τὰς σὰς ἀγκάλας οὖσαι, ὅτι καλῶς ζῶμεν, καὶ ἐπευχόμεθα 〈...〉 σοι κάλ‐ | |
| 25 | λιστα παρασχεῖν καὶ τῶν καλλίστων ὅλης τῆς οἰκουμένης δεσπόζειν ἀναριθμή‐ τοις χρόνοις, ὅτι οὐχ ὡς αἰχμαλώτοις προσέρχῃ πεπτωκυίαις ὑπὸ τὰς σὰς ἀγκάλας. ἐλέγχῃ δὲ ἐξ αὐτῶν τῶν πραγμάτων, ὅτι ἐξ ὑπεροχῆς γεγενημένος ὑπάρχεις. ἡμεῖς δὲ νῦν οὐκέτι αἰχμάλωτοί ἐσμεν αἱ νῦν τεταπεινωμέναι. νῦν οἴδαμεν Ἀλέξανδρον νέον Δαρεῖον γεγονέναι ἡμῖν· Ἀλεξάνδρῳ προσκυνοῦμεν | 120 |
| 30 | τῷ μὴ καταισχύναντι ἡμᾶς. ἐγράψαμεν δὲ παντὶ τῷ τῶν Περσῶν ἔθνει· ‘ἰδοὺ νέον νῦν Δαρεῖον οἴδαμεν Ἀλέξανδρον μέγιστον βασιλέα. ἡ τύχη Ἀλεξάνδρῳ βασιλεῖ πάσης τῆς οἰκουμένης Ῥωξάνην πρὸς γάμους ἄγει. πάντες οὖν προ‐ σαγάγετε Ἀλεξάνδρῳ εὐχαριστίας ἀξίως, ὅτι τῶν Περσῶν τὸ καύχημα μεῖζον νῦν ὑψώθη. ἀγαλλώμεθα νῦν μέγιστον βασιλέα Ἀλέξανδρον ἀναγορεύοντες.‘ | |
| 35 | ἔρρωσο.” | |
| Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος δεξάμενος τὰ γράμματα αὐτῶν ἀντιγράφει αὐταῖς οὕτως· “Ἐπαινῶ ὑμῶν τὸ φρόνημα. πειράσομαι οὖν ἄξια τοῦ γένους ὑμῶν φροντίσαι. κἀγὼ γὰρ φθαρτὸς ἄνθρωπος γεγένημαι. ἔρρωσθε.” Ἐν ὑστέρῳ δὲ ἔγραψε καὶ τῇ Ῥωξάνῃ· “Ἀλέξανδρος βασιλεὺς Ῥωξάνῃ τῇ | 121 | |
| 40 | ἐμῇ ἀδελφῇ χαίρειν. γράφων Ὀλυμπιάδι τῇ ἐμῇ μητρὶ περὶ ἄλλων τινῶν ἀνη‐ κόντων ἡμῖν προσενετειλάμην τὸν γυναικεῖον κόσμον καὶ τὸν ἱματισμὸν τῆς μητρὸς Δαρείου καὶ τῆς μητρός σου Ῥοδῶ ἀποσταλῆναι ἡμῖν καὶ τὸ τίμημα πεμφθῆναι αὐτῇ παρ’ ἐμοῦ. πειρῶ δὲ καὶ αὐτὴ τὰ ἀντάξια φρονεῖν Ἀλεξάνδρου καὶ τὸν φόβον ἔχειν καὶ τὴν πρὸς Ὀλυμπιάδα τιμήν. ταῦτα γὰρ πράττουσα καὶ | |
| 45 | σεαυτὴν καὶ ἡμῖν μεγάλην εὐσχημοσύνην περιποιήσῃ. ἔρρωσο, μοὶ φιλτάτη.” | |
| [Ἔγραψε δὲ καὶ τῇ ἰδίᾳ μητρὶ Ὀλυμπιάδι τοῦ ἀποστεῖλαι τὸν γυναικεῖον κόσμον αὐτῆς καὶ τὸν ἱματισμόν.] Δεξαμένη οὖν ἡ Ὀλυμπιὰς τὰ γράμματα Ἀλεξάνδρου εὐθέως ἑτοιμάσασα τὴν βασιλικὴν αὐτῆς τιμίαν ἐσθῆτα καὶ πάντα κόσμον τίμιον καὶ ὑπερήφανον ὑπὲρ πᾶσαν βασιλικὴν θεωρίαν διεπέμψατο | 122 | |
2.22(50) | Ἀλεξάνδρῳ ἀπὸ Μακεδονίας. τοὺς δὲ γάμους ἐν ἑτοίμῳ πεποιηκότων τελείας καὶ πολλῆς ἀγαλλιάσεως γενομένης περὶ τὰ βασίλεια Ἀλεξάνδρου καὶ Ῥωξάνης ἐτέλεσαν. | |
| 52 | ||
2.23 | Καὶ μετὰ ταῦτα γράφει Ἀλέξανδρος Ὀλυμπιάδι τῇ μητρὶ αὐτοῦ οὕτως· “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος Ὀλυμπιάδι τῇ γλυκυτάτῃ μου μητρὶ καὶ Ἀριστοτέλει τῷ τιμιωτάτῳ μου καθηγητῇ χαίρειν. ἀναγκαῖον ἡγησάμην γράψαι ὑμῖν περὶ τῆς συστάσεώς μου τῆς γενομένης πρὸς Δαρεῖον. ἀκούσας αὐτὸν μετὰ πολλῶν | |
| 5 | ὄντα βασιλέων καὶ σατραπῶν περὶ τὸν Ἰσσιακὸν κόλπον συλλαβὼν αἶγας πλείστας καὶ συνδήσας λαμπάδας εἰς τὰ κέρατα αὐτῶν ἐξήγαγον νυκτός. οἱ δὲ ἰδόντες ἡμᾶς εἰς φυγὴν ἐτράπησαν δόξαντες πολὺ εἶναι τὸ στρατόπεδον. καὶ οὕτως τὴν κατ’ αὐτῶν νίκην ἐτροπωσάμην. ἐφ’ ᾧ καὶ πόλιν ἔκτισα Αἶγας προσονομάσας. καὶ ἐν τῷ Ἰσσιακῷ δὲ κόλπῳ ἔκτισα πόλιν Ἀλεξάνδρειαν τὴν | 123 |
| 10 | κατὰ Ἰσσόν. κἀκεῖθεν ὡδεύσαμεν μέχρι τῆς ὁδοῦ τῶν Ἀρμενίων χώρας, οὗ ἐστιν ἡ τοῦ Εὐφράτου καὶ Τίγρεως πηγή. περικατάληπτος δὲ γενόμενος Δα‐ ρεῖος ἀναιρεῖται ὑπὸ Βήσσου καὶ Ἀριοβαρζὰν τῶν Μηδίας σατραπῶν. ἐγὼ δὲ λίαν ἐλυπήθην περὶ τούτου. νικήσας γὰρ αὐτὸν οὐκ ἠβουλόμην φονεῦσαι ἀλλ’ ἔχειν αὐτὸν ὑπὸ τὰ ἐμὰ σκῆπτρα. ἔμπνουν δὲ τοῦτον καταλαβὼν περιελόμενος τὴν | |
| 15 | ἑαυτοῦ χλαμύδα ἐσκέπασα. εἶτα ἀποβλεψάμενος τὰ τῆς ἀδήλου τύχης ἐπὶ τὸ προκείμενον ὑπόδειγμα κηδεύσας Δαρεῖον καὶ τιμὴν μεγίστην αὐτῷ ποιήσας | |
| τῆς ἐξόδου τοῦ βίου ἐκέλευσα ἀποτμηθῆναι ῥῖνας καὶ ὦτα τῶν φυλασσόντων αὐτοῦ τὸ μνῆμα τῇ συνηθείᾳ τῶν Περσῶν. καὶ ἐκέλευσα προστάγματα τίθεσθαι ὑποτάξας τὴν Βήσσου καὶ Ἀριοβαρζάνου καὶ Μαζακοῦ βασιλείαν καὶ Μηδίαν | 124 | |
| 20 | καὶ Ἀρμενίαν καὶ Ἰβηρίαν καὶ πᾶσαν τὴν Περσικὴν χώραν, ἧς ἐβασίλευσε Δαρεῖος ὁ Πέρσης. | |
| 21 | ||
2.32 | Ἐκεῖθεν οὖν παραλαβὼν τοὺς πλείονας ὁδηγοὺς ἠθέλησα εἰσελθεῖν εἰς τὰ ὀπίσω μέρη τῆς ἐρήμου κατὰ τὴν ἅμαξαν τοῦ πόλου. οἱ δὲ ἐντόπιοι ἔλεγον ἐν ἐκείνοις τοῖς τόποις ἀνθρώπους ἀγρίους καὶ θηρία πονηρὰ καὶ τερατώδη εἶναι. ἐγὼ οὖν μᾶλλον ἤθελον τοὺς τόπους ἐκείνους καὶ τοὺς ἀνθρώπους θεάσασθαι. | |
| 5 | ἤλθομεν οὖν εἴς τινα τόπον φαραγγώδη, οὗ ἦν ὁδὸς φάραγξ λίαν βαθυτάτη, ἣν | |
| ὡδεύσαμεν ἡμέρας ὀκτώ, θεωροῦντες ἐρήμους τόπους καὶ θηρίων ἄλλα καὶ ἄλλα γένη. ἐλθόντες οὖν εἴς τινα τόπον περὶ ὥραν ἐννάτην εὕρομεν ὕλην πολλὴν δένδρων, καλουμένην † Ἀναφνητόν †, καρπὸν ἐχόντων μήλοις παρεμφερῆ. ἦσαν δὲ ἐν τῇ ὕλῃ ἄνθρωποι παμμεγέθεις † Φυτοὶ † λεγόμενοι, ἔχοντες ἀνὰ πηχῶν εἴ‐ | 125 | |
| 10 | κοσι τεσσάρων, μακροὺς τραχήλους ἔχοντες καὶ τὰς χεῖρας καὶ τοὺς ἀγκῶνας πρίοσι παρεμφερεῖς, οἵτινες ἐπεισῆλθον ἡμῖν. ἐγὼ δὲ λίαν ἐλυπήθην ἰδὼν τοιαῦτα ζῷα. ἐκέλευσα οὖν συλληφθῆναι ἐξ αὐτῶν. ὁρμησάντων δὲ ἡμῶν πρὸς αὐτοὺς μετὰ κραυγῆς καὶ σαλπίγγων ἰδόντες ἡμᾶς εἰς φυγὴν ἐτράπησαν. ἐφο‐ νεύσαμεν δὲ ἐξ αὐτῶν τριακοσίους τριάκοντα δύο. ἐκ δὲ τῶν ἡμετέρων στρα‐ | |
| 15 | τιωτῶν ἔθανον ἑκατὸν ἑξήκοντα τρεῖς. ἐμείναμεν οὖν ἐκεῖ τρώγοντες τοὺς καρ‐ πούς. αὐτοὺς γὰρ εἴχομεν μόνον τροφήν. | |
| 16 | ||
2.33 | Καὶ ἐκεῖθεν ἀναχωρήσαντες ἤλθομεν εἴς τινα χλοακὴν χώραν, οὗ ἦσαν ἄνθρωποι ἄγριοι γίγασι παρεμφερεῖς τῷ μεγέθει, στρογγύλοι, δασεῖς, πυρροί, ὄψεις ἔχοντες ὡς λεόντων, καὶ ἄλλοι λεγόμενοι † Ὀχλωτοὶ † τρίχας μὴ ἔχοντες, τὸ μῆκος ἔχοντες πήχεις τέσσαρες, τὸ δὲ πλάτος ὡσεὶ λόγχη. ἦλθον δὲ πρὸς | 126 |
| 5 | ἡμᾶς δέρματα περιεζωσμένοι, ἰσχυροὶ λίαν, ἑτοιμότατοι πολεμῆσαι ἄνευ λογ‐ χῶν καὶ βελῶν, ἀλλὰ ξύλοις ἔτυπτον τὸ στρατόπεδον καὶ ἀνεῖλον πολλούς. τῶν δὲ στρατιωτῶν ἀπολλυμένων ἐκέλευσα πῦρ ἀνάψαι καὶ τῷ πυρὶ αὐτοὺς μάχεσθαι. καὶ οὕτως ἀνεχώρησαν οἱ ἀλκιμώτατοι ἄνδρες, στρατιῶται δὲ ἀπώλοντο ἑβδομή‐ κοντα δύο. καὶ ἐκέλευσα αὐτοὺς εἰς τὸ πῦρ βληθῆναι καὶ τὰ περιλειφθέντα | |
| 10 | αὐτῶν ὀστᾶ εἰς τὰς πατρίδας αὐτῶν ἀπενεχθῆναι. ἐκεῖνοι δὲ ἀφανεῖς ἐγένοντο. Τῇ δὲ ἐπιούσῃ ἡμέρᾳ ἠθελήσαμεν εἰσελθεῖν εἰς τὰ σπήλαια αὐτῶν· καὶ εὕρο‐ μεν θηρία προσδεδεμένα ταῖς θύραις τῶν εἰσόδων ὥσπερ μεγάλοι κύνες, οἱ παρ’ ἡμῖν καλούμενοι † δάνδηκες †, τὸ μῆκος ἔχοντες πήχεις τέσσαρας, τριόφθαλμοι ποικίλοι. εἴδομεν δὲ ἐκεῖ ψύλλας ὡς τοὺς παρ’ ἡμῖν βατράχους πηδῶντας. | |
| 15 | Ἐκεῖθεν δὲ ἀναχωρήσαντες ἤλθομεν εἴς τινα τόπον, ὅθεν ἐξέβαινε πηγὴ πλουσιωτάτη κρατίστη. καὶ ἐκέλευσα ἐκεῖ παρεμβολὴν γενέσθαι καὶ τάφρους καὶ σκόλοπας περιτεθῆναι, ἵνα ἀναλάβωσιν ἑαυτὰ τὰ στρατόπεδα, μεμνημένος τοῦ κόπου τῶν μηλοφάγων. εἶτα ἐφάνη ἡμῖν περὶ ὥραν ἐννάτην ἢ καὶ δεκάτην ἀνὴρ δασὺς ὥσπερ ὗς καὶ ἐθροήθημεν ἰδόντες τοιοῦτον ζῷον. καὶ κελεύω αὐτὸν | 127 |
| 20 | συλληφθῆναι. ὁ δὲ συλληφθεὶς ἀναιδῶς ἡμᾶς ἐκαθόπτευεν. καὶ κελεύω ἐκδυθῆναι γυναῖκα καὶ προσενεχθῆναι αὐτῷ, ἵνα ἐν ἐπιθυμίᾳ αὐτῆς γένηται. ὁ δὲ ἁρπάσας αὐτὴν καὶ δραμὼν πόρρωθεν ταύτην κατήσθιεν. συνδραμόντων δὲ τῶν στρατιωτῶν καταλαβεῖν αὐτὸν ἐταρτάρισεν ἐν τῇ γλώττῃ αὐτοῦ. καὶ ἀκούσαντες οἱ λοιποὶ σύντοκοι αὐτοῦ ἐξῆλθον ἐφ’ ἡμᾶς ἐκ τοῦ ἕλους ἄνδρες ὡσεὶ μύριοι. ἡμεῖς δὲ | |
| 25 | ἦμεν μυριάδες τέσσαρες· καὶ κελεύω ἀναφθῆναι τὸ ἕλος. καὶ θεασάμενοι τὸ πῦρ ἔφυγον. διώξαντες δὲ αὐτοὺς ἐδήσαμεν ἐξ αὐτῶν ἄνδρας τετρακοσίους, οἳ καὶ ἀποκρατήσαντες τῆς τροφῆς διεφθάρησαν. εἶχον δὲ λογισμὸν οὐκ ἀνθρώπινον, | |
| ἀλλ’ ὡς οἱ κύνες ὑλάκτουν. | 128 | |
2.36 | Ἐκεῖθεν δὲ ἀναχωρήσαντες ἤλθομεν εἴς τινα ποταμόν. ἐκέλευσα οὖν παρεμβο‐ λὴν γενέσθαι καὶ καθοπλισθῆναι τῇ συνηθείᾳ τὰ στρατεύματα. ἦν δὲ ἐν τῷ πο‐ ταμῷ δένδρα καὶ ἅμα τοῦ ἡλίου ἀνατέλλοντος καὶ τὰ δένδρα ηὔξανον μέχρις ὥρας ἕκτης, ἀπὸ δὲ ὥρας ἑβδόμης ἐξέλιπον ὥστε μὴ φαίνεσθαι ὅλως. δάκρυα | |
| 5 | δὲ εἶχον ὡς Περσικὴν στακτήν, πνοὴν δὲ πάνυ ἡδυτάτην καὶ χρηστήν. ἐκέ‐ λευσα οὖν κόπτεσθαι τὰ δένδρα καὶ σπόγγοις ἐκλέγεσθαι τὸ δάκρυον. αἰφνίδιον δὲ οἱ ἐκλέγοντες ἐμαστιγοῦντο ὑπὸ δαίμονος ἀοράτου. καὶ τῶν μὲν μαστιγουμένων τὸν ψόφον ἠκούομεν καὶ τὰς πληγὰς ἐπὶ τῶν νώτων ἐρχομένας ἐβλέπομεν, τοὺς δὲ τύπτοντας οὐκ ἐθεωροῦμεν. φωνὴ δέ τις ἤρχετο λέγουσα μηδὲ ἐκκόπτειν | |
| 10 | μηδὲ συλλέγειν. “εἰ δὲ μὴ παύσητε, γενήσεται ἄφωνον τὸ στρατόπεδον.” ἐγὼ οὖν φοβηθεὶς ἐκέλευσα μήτε ἐκκόπτειν μήτε συλλέγειν τινὰ ἐξ αὐτῶν. Ἦσαν δὲ ἐν τῷ ποταμῷ λίθοι μέλανες. ὅσοι οὖν ἥπτοντο τῶν λίθων τούτων τὴν ἴσην χρόαν ἐλάμβανον τοῖς λίθοις. ἦσαν δὲ καὶ δράκοντες πολλοὶ ἐν τῷ πο‐ ταμῷ καὶ ἰχθύων πολλὰ γένη, ἅτινα πυρὶ οὐκ ἡψῶντο ἀλλ’ ἐν ὕδατι ψυχρῷ | |
| 15 | πηγαίῳ. εἷς οὖν τῶν στρατιωτῶν λαβὼν καὶ πλύνας καὶ βαλὼν εἰς ἄγγος ἀφῆκε καὶ εὗρε τὸν ἰχθὺν ἑψημένον. ἦσαν δὲ ἐν τῷ ποταμῷ ὄρνεα παρεμφερῆ τῶν παρ’ ἡμῖν ὀρνέων. εἴ τις οὖν αὐτῶν ἐθίγγανε, πῦρ ἐξέβαινεν ἐξ αὐτοῦ. | 129 |
| 17 | ||
2.37 | Τῇ δὲ ἐπιούσῃ ἡμέρᾳ ὡδεύσαμεν πλανώμενοι. ἔλεγον δέ μοι οἱ ὁδηγοί· “οὐκ οἴδαμεν ποῦ ὑπάγομεν, βασιλεῦ Ἀλέξανδρε. ὑποστρέψωμεν, μὴ εἰς χείρονας τό‐ πους ἐμπέσωμεν.” ἐγὼ δὲ οὐκ ἠβουλήθην ὑποστρέψαι. ὑπήντα δὲ ἡμῖν θηρία πολλὰ ἑξάποδα καὶ τριόφθαλμα καὶ πεντόφθαλμα, τὸ μῆκος ἔχοντα πήχεις δέκα, | |
| 5 | καὶ ἄλλα πολλὰ γένη θηρίων. καὶ ἃ μὲν ἀνεχώρουν φεύγοντα, ἃ δὲ ἐφήλλοντο ἡμῖν. ἤλθομεν δὲ εἰς ἀμμώδη τινὰ τόπον, ὅθεν ἐξῆλθον θηρία ὅμοια ὀνάγρων, ἔχοντα ἀνὰ πήχεις εἴκοσιν. οὐκ εἶχον δὲ ἀνὰ δύο ὀφθαλμῶν ἀλλ’ ἀνὰ ἕξ. τοῖς δὲ δυσὶ μόνοις ἔβλεπον. οὐκ ἦσαν δὲ μάχιμα ἀλλὰ ἤπια. καὶ ἄλλα δὲ πολλὰ | |
| κατέβαλλον τόξοις οἱ στρατιῶται. | 130 | |
| 10 | Ἐκεῖθεν δὲ ἀναχωρήσαντες ἤλθομεν εἴς τινα τόπον, ἔνθα ἦσαν ἄνθρωποι ἀκέφαλοι, λαλοῦντες δὲ ἀνθρωπίνως τῇ ἰδίᾳ γλώσσῃ, δασεῖς, δερματοφόροι, ἰχθυοφάγοι. θαλασσίους δὲ ἰχθύας ἀγρεύοντες ἐκόμιζον ἡμῖν ἐκ τῆς παρακει‐ μένης αὐτοῖς θαλάσσης, ἄλλοι δὲ ἐκ τῆς γῆς ὕδνα ἔχοντα ἀνὰ λίτρας εἴκοσι πέντε. φώκας δὲ πλείστας καὶ μεγάλας εἴδομεν ἑρπούσας ἐπὶ τῆς γῆς. πολλὰ | |
| 15 | δὲ οἱ φίλοι ἡμῶν συνεβουλεύσαντο ὑποστρέψαι. ἐγὼ δὲ οὐκ ἠβουλήθην θέλων ἰδεῖν τὸ τέλος τῆς γῆς. | |
| 16 | ||
2.38 | Ἐκεῖθεν οὖν ἀναλαβόντες ἔρημον ὡδεύσαμεν ἐπὶ θάλασσαν μηκέτι μηδὲν ὁρῶντες, μήτε πετεινὸν μήτε θηρίον, εἰ μὴ τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. τὸν δὲ ἥλιον οὐκέτι ἐθεωροῦμεν, ἀλλὰ μαῦρον τὸν ἀέρα ἐπὶ ἡμέρας δέκα. ἐλθόντες δὲ εἴς τινα | |
| τόπον παραθαλάσσιον καὶ τὰς σκηνὰς ἡμῶν καὶ τὴν παρεμβολὴν διαθέντες | 131 | |
| 5 | ἀνήλθομεν εἰς πλοιάρια καὶ κατεπλεύσαμεν εἴς τινα νῆσον τῆς θαλάσσης οὐ μακρὰν δὲ οὖσαν τῆς γῆς, ἐφ’ ἧς ἠκούσαμεν λαλιὰς ἀνθρώπων Ἑλληνικῇ δια‐ λέκτῳ 〈λαλούντων〉. τοὺς δὲ λαλοῦντας οὐκ ἐθεωροῦμεν. τινὲς δὲ στρατιῶται παραβουλευσάμενοι κολύμβῳ διῆλθον ἀπὸ τοῦ πλοιαρίου εἰς τὴν νῆσον. καὶ εὐθέως καρκίνοι ἐξελθόντες εἵλκυσαν αὐτοὺς εἰς τὸ ὕδωρ. φοβηθέντες οὖν | |
| 10 | ὑπεστρέψαμεν εἰς τὴν γῆν. | |
| 10 | ||
2.39 | Καὶ πάλιν ὁδεύσαντες ἤλθομεν διὰ δύο ἡμερῶν εἰς τόπους ὅπου ὁ ἥλιος οὐ λάμπει. ἐκεῖ οὖν ἐστιν ἡ καλουμένη μακάρων χώρα. καὶ θέλοντός μου ἱστορῆσαι καὶ ἰδεῖν τοὺς τόπους ἐκείνους ἐπεχείρησα λαβεῖν τοὺς ἰδίους μου δούλους καὶ εἰσελθεῖν πρὸς αὐτούς. Καλλισθένης δὲ ὁ ἐμὸς φίλος συνεβούλευσέ μοι εἰσελθεῖν | |
| 5 | σὺν φίλοις τεσσαράκοντα καὶ παισὶν ἑκατὸν καὶ στρατιώταις ἐκλεκτοῖς χιλίοις | |
| διακοσίοις. ἔξω δὲ μετὰ τὴν ὁδὸν ἐπενοήσαμεν ὄνους θηλείας ἐχούσας πωλάρια 〈παραλαβεῖν, τὰ δὲ πωλάρια〉 εἰς τὴν παρεμβολὴν τοῦ φοσάτου παρακρα‐ τηθῆναι. καὶ οὕτως εἰσερχόμεθα ὁδὸν σκοτεινὴν ἐπὶ σχοίνους δεκαπέντε· καὶ εἴδομέν τινα τόπον καὶ ἦν ἐν αὐτῷ πηγὴ διαυγής, ἧς τὸ ὕδωρ ἤστραπτεν ὡς | 132 | |
| 10 | ἀστραπή. πρόσπεινος δὲ γενόμενος ἠθέλησα δέξασθαι ἄρτον· καὶ καλέσας τὸν μάγειρον εἶπον αὐτῷ· “εὐτρέπισον ἡμῖν προσφάγιον.” ὁ δὲ τάριχον λαβὼν ἐπο‐ ρεύθη ἐπὶ τὸ διαυγὲς ὕδωρ τῆς πηγῆς πλῦναι τὸ ἔδεσμα. καὶ εὐθέως βραχὲν ἐν τῷ ὕδατι ἐψυχώθη καὶ ἔφυγε τὰς χεῖρας τοῦ μαγείρου. ἦσαν δὲ πάντες οἱ τόποι ἐκεῖνοι ἔνυγροι. ὁ δὲ μάγειρος οὐδενὶ ἐδήλωσε τὸ γενόμενον. | |
| 14 | ||
2.40 | Πάλιν οὖν ὁδεύσαντες σχοίνους τριάκοντα [πλεῖον ἢ ἔλαττον] εἴδομεν λοιπὸν αὐγὴν ἄνευ ἡλίου καὶ σελήνης καὶ ἄστρων. καὶ εἶδον δύο ὄρνεα πετόμενα καὶ μόνον ἔχοντα ὄψεις ἀνθρωπίνας, Ἑλληνικῇ δὲ διαλέκτῳ ἐξ ὕψους ἐκραύγαζον· “τί χώραν πατεῖς, Ἀλέξανδρε, τὴν θεοῦ μόνου; ἀνάστρεφε δείλαιε. μακάρων | |
| 5 | γῆν πατεῖν οὐ δυνήσῃ. ἀνάστρεψον οὖν, ἄνθρωπε, καὶ τὴν δεδομένην σοι γῆν πάτει, καὶ μὴ κόπους πάρεχε σεαυτῷ.” σύντρομος δὲ γενόμενος κάλλιστα ὑπήκουσα τῇ φωνῇ τῇ ὑπὸ τῶν ὀρνέων μοι δεδομένῃ. τὸ δὲ ἕτερον ὄρνεον πάλιν ἐφθέγξατο Ἑλληνικῇ διαλέκτῳ· “ἐκκαλεῖταί σε, φησίν, ἡ ἀνατολή, καὶ ἡ Πώ‐ ρου βασιλεία νίκῃ ὑποταγήσεταί σοι.” καὶ ταῦτα εἰπόντα τὰ ὄρνεα ἀνέπτησαν. | 133 |
| 10 | ἐγὼ δὲ ἐξιλεωσάμενος καὶ κρατῶν τοὺς ὁδηγούς, τὰς ὄνους ἔμπροσθεν βάλλον‐ τες πάλιν κατὰ τὴν ἅμαξαν τῶν ἀστέρων δι’ ἡμερῶν εἴκοσι δύο ἐξήλθομεν πρὸς τὴν φωνὴν τῶν πώλων καὶ τῶν μητέρων αὐτῶν. πολλοὶ οὖν τῶν στρατιωτῶν ἐβάστασεν ἕκαστος ὃ εὗρεν. | |
| 13 | ||
2.41 | Καὶ ἐξελθόντων ἡμῶν πρὸς τὸ φῶς εὑρέθησαν χρυσίον δόκιμον λαβόντες. τότε οὖν καὶ ὁ μάγειρος ὑφηγήσατο πῶς ἐψυχώθη τὸ ἔδεσμα. ἐγὼ δὲ ὀργισθεὶς | |
| ἐκόλασα αὐτόν. ἔρρωσθε.” | 134 | |
3.1 | Μετὰ δὲ ταῦτα πάντα τὴν ὁδοιπορίαν ἐποιεῖτο Ἀλέξανδρος ἀναλαβὼν τὴν δύναμιν αὐτοῦ πρὸς Πῶρον βασιλέα τῶν Ἰνδῶν. πολλὴν οὖν ἔρημον ὁδεύσαντες καὶ τόπους ἀνύδρους καὶ φαραγγώδεις ἔλεγον οἱ ἔξαρχοι τῶν στρατευμάτων πρὸς τὰ στρατόπεδα· “ἀρκετὸν ἡμῖν μέχρι Περσίδος ποιήσασθαι τὸν πόλεμον καὶ | |
| 5 | ὑποτάξαι τὸν Δαρεῖον ὡς ἀπαιτοῦντα τοὺς Ἕλληνας φόρους. τί οὖν κάμνομεν πορευόμενοι πρὸς Ἰνδοὺς εἰς θηριώδεις τόπους μὴ προσήκοντας τῇ Ἑλλάδι; ἐὰν Ἀλέξανδρος τῇ ἰδίᾳ μεγαλοφροσύνῃ πολεμιστὴς τυγχάνει καὶ θέλει ὑπο‐ τάσσειν βαρβάρων ἔθνη, τί αὐτῷ ἡμεῖς ἀκολουθοῦμεν; πορευέσθω μόνος καὶ πολεμείτω.” ἀκούσας δὲ ταῦτα Ἀλέξανδρος διαχωρίσας τὸ Περσικὸν στράτευμα | |
| 10 | καὶ τῶν Μακεδόνων καὶ ἄλλων Ἑλλήνων εἶπε πρὸς τοὺς Μακεδόνας καὶ Ἕλλη‐ νας· “ἄνδρες συστρατιῶται καὶ σύμμαχοι Μακεδόνες καὶ πάντες οἱ τῶν Ἑλλή‐ νων δυνάσται—οὗτοι γὰρ οἱ Πέρσαι πολέμιοι ὑμῶν εἰσι καὶ ἐμοῦ. καὶ νῦν τί | |
| διαγογγύζετε; καὶ ἤδη διετάξατέ με μόνον πορεύεσθαι πρὸς τὸν πόλεμον καὶ πολεμεῖν βαρβάρους; τοῦτο μέντοι ὑμᾶς ὑπομνήσω, ὡς ὅτι κἀκείνους τοὺς | 135 | |
| 15 | πολέμους ἐγὼ μόνος ἐνίκησα καὶ ὅσους βούλομαι λαβεῖν τῶν Περσῶν πάλιν μόνος νικήσω. ἐμοῦ γὰρ ἓν βούλημα πρὸς τὸν πόλεμον τὰς ψυχὰς ὑμῶν πάντων ἐθράσυνεν ἤδη ἀδρανοῦντας πρὸς τὰ Δαρείου πλήθη. οὐκ ἐγὼ πρῶτος τῆς στρατείας ἐν τοῖς πολέμοις ὑπερήσπιζον; οὐκ ἐγὼ ἐμαυτοῦ ἄγγελος εἰσῆλθον πρὸς Δαρεῖον; οὐ παρεβουλευσάμην τοῖς κινδύνοις; εἶτα δὲ ἐβουλεύσασθε | |
| 20 | πορεύεσθαι εἰς Μακεδονίαν μόνοι; καὶ διασώσατε ἑαυτοὺς καὶ μὴ ἀμφισβητήσητέ τι εἰς ἀλλήλους, ἵνα μάθητε ὡς οὐδὲν δύναται στρατεία δίχα φρονήσεως βασι‐ λέως.” καὶ οὕτως εἰπόντος τοῦ Ἀλεξάνδρου ἱκέτευον αὐτὸν λῆξαι τῆς ὀργῆς, ἔχειν δὲ αὐτοὺς συμμάχους ἕως τέλους μεθ’ ἑαυτοῦ. | |
| 23 | ||
3.2 | Καὶ παραγενομένου αὐτοῦ σὺν πάσῃ τῇ δυνάμει αὐτοῦ εἰς τοὺς ὅρους τῆς Ἰνδικῆς χώρας ὑπήντησαν αὐτῷ γραμματοφόροι σταλέντες παρὰ Πώρου βασι‐ λέως Ἰνδῶν καὶ ἐπέδωκαν αὐτῷ τὰ γράμματα Πώρου. καὶ λαβὼν Ἀλέξανδρος ἀνέγνω ἐπὶ τῶν στρατοπέδων αὐτοῦ περιέχοντα οὕτως· | 136 |
| 5 | “Βασιλεὺς Πῶρος Ἰνδῶν Ἀλεξάνδρῳ πόλεις λεηλατοῦντι· προστάσσω σοι ἀναχωρεῖν· ἄνθρωπος γὰρ ὢν τί δύνασαι πρὸς θεόν; τί δὲ τοῖς συνοῦσί σοι χει‐ μασίαν παρέχεις ἀσθενέστερος ὢν πρὸς μάχην, δοκῶν σθεναρώτερός μου εἶναι; ἐγὼ οὖν ἀήττητός εἰμι· οὐ μόνον ἀνθρώπων τυγχάνω βασιλεὺς ἀλλὰ καὶ 〈θεῶν〉, Διόνυσον ἔχων ἀπειλοῦντά σοι ἐνταῦθα, ὃν λέγουσι θεόν. ὥστε οὖν οὐ μόνον | |
| 10 | συμβουλεύω ἀλλὰ καὶ κελεύω σοι διὰ τάχους ἀπᾶραι εἰς τὴν Ἑλλάδα. οὐ γὰρ φοβήσει με ἡ πρὸς Δαρεῖόν σου μάχη οὐδὲ τῶν ἄλλων ἐθνῶν, ὅσα κατὰ τὴν ἐκείνων ἀδρανίαν ἐγένετο τυχηρῶς. σὺ γὰρ δοκεῖς σθεναρώτερός μου ὑπάρχειν. ὥστε οὖν ἄπαραι εἰς τὴν Ἑλλάδα. εἰ γὰρ χρείαν εἴχομεν τῆς Ἑλλάδος, πάλαι | |
| πρὶν Ξέρξου κατεδουλωσάμεθα αὐτὴν Ἰνδοί. νῦν δὲ ὡς ἀχρεῖον ἔθνος τυγχάνον | 137 | |
| 15 | καὶ παρ’ αὐτοῖς μηδὲν ἄξιον βασιλικῆς θεωρίας ὑπάρχον οὐκ ἐπεστράφημεν. πᾶς γὰρ τὸ κρεῖττον ἐπιθυμεῖ 〈ἔχειν, οὐ τὸ ἔλαττον. ὥστε οὖν ἰδοὺ τρίτον σοι λέγω· σύστρεφε καὶ ὧν μὴ δύνασαι ἄρχειν μὴ ἐπιθύμει〉.” Οὕτως οὖν δημοσίᾳ ἀναγνοὺς Ἀλέξανδρος τῷ στρατοπέδῳ αὐτοῦ τὰ γράμ‐ ματα Πώρου εἶπε πρὸς αὐτούς· “Ἄνδρες συστρατιῶται, μὴ πάλιν ὑμᾶς ταρασ‐ | |
| 20 | σέτω τὰ ἀναγνωσθέντα Πώρου γράμματα. μέμνησθε δὲ καὶ ὧν ἔγραψε Δαρεῖος. ἀληθῶς γὰρ μία φρόνησίς ἐστι τοῖς βαρβάροις ἡ ἀναισθησία. ὥσπερ γὰρ τὰ ὑπ’ αὐτοὺς ζῷα, τίγρεις, λέοντες, ἐλέφαντες γαυρούμενοι τῇ περὶ αὐτοὺς γεν‐ ναιότητι ῥᾳδίως ὑπὸ ἀνθρωπίνης φύσεως κυνηγοῦνται, οὕτως καὶ οἱ βασιλεῖς τῶν βαρβάρων γαυρούμενοι τῷ πλήθει τῆς στρατείας ῥᾳδίως ὑπὸ τῆς φρονή‐ | |
| 25 | σεως τῶν Ἑλλήνων χειροῦνται.” Καὶ οὕτως ἀποφηνάμενος Ἀλέξανδρος πρὸς τὸ θρασῦναι τὴν στρατείαν αὐτοῦ ἀντιγράφει Πώρῳ· “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος βασιλεῖ Πώρῳ χαίρειν. ἔτι μᾶλλον περισσοτέρως ἡμᾶς προθύμους ἐποίησας πρὸς μάχην σοι ὀτρυνθῆναι λέγων τὴν Ἑλλάδα μηδὲν ἄξιον ἔχειν βασιλικῆς θεωρίας, ἀλλ’ ὑμᾶς τοὺς Ἰν‐ | |
| 30 | δοὺς πάντα κεκτῆσθαι καὶ χώρας τε καὶ πόλεις. οἶδα δὲ ὅτι πᾶς ἄνθρωπος τὸ | |
| κρεῖττον ἐπιθυμεῖ λαβεῖν καὶ οὐ τὸ ἔλαττον ἔχειν. ἐπεὶ οὖν οἱ Ἕλληνες ταῦτα οὐκ ἔχομεν, ὑμεῖς δὲ οἱ βάρβαροι κέκτησθε ταῦτα, ἐπιθυμοῦμεν τῶν κρειττόνων καὶ θέλομεν αὐτὰ ἀφ’ ὑμῶν κτήσασθαι. γράφεις δέ μοι καὶ θεὸν αὐτὸν εἶναι καὶ ἁπάντων ἀνθρώπων βασιλέα, ὥστε καὶ τοῦ θεοῦ σε μείζονα δύνασθαι. ἐγὼ δὲ | 138 | |
| 35 | πρὸς ἄνθρωπον κομπηγόρον συνάπτω τὸν πόλεμον καὶ μάλιστα βάρβαρον καὶ οὐχὶ πρὸς θεόν. θεοῦ γὰρ μίαν πανοπλίαν οὐ δύναται ὑπενεγκεῖν ἅπασα ἡ οἰκου‐ μένη, βροντῆς ἠχισμὸν ἢ ἀστραπῆς φωτισμὸν ἢ κεραυνοῦ ὀργήν. ἐμὲ οὖν οὐ θαμβοῦσι τὰ ὑπ’ ἐμοῦ πολεμηθέντα ἔθνη, οὔτε δειλὸν ποιοῦσιν οἱ ὑπὸ σοῦ κομ‐ πώδεις λόγοι.” | |
| 39 | ||
3.3 | Πῶρος δὲ δεξάμενος τὰ γράμματα Ἀλεξάνδρου καὶ ἀναγνοὺς ὠτρύνθη σφόδρα καὶ εὐθέως συνήγαγε τὰ πλήθη τῶν βαρβάρων καὶ ἐλέφαντας καὶ ἕτερα πολλὰ θηρία, ἅτινα συνεμάχοντο τοῖς Ἰνδοῖς. ὡς δὲ ἦλθον ἐγγὺς οἱ Μακεδόνες καὶ οἱ Πέρσαι, ἰδὼν Ἀλέξανδρος τὴν παράταξιν τοῦ Πώρου ἐφοβήθη, οὐ τοὺς | |
| 5 | ὄχλους ἀλλὰ τοὺς θῆρας. θεωρήσας γὰρ τὸ ξένον τῶν θηρίων ἐθαύμασεν. ἀν‐ | |
| θρώποις γὰρ εἶχεν ἔθος μάχεσθαι καὶ οὐ θηρίοις. Γίνεται οὖν πάλιν Ἀλέξανδρος ἑαυτοῦ ἄγγελος· καὶ εἰσῆλθεν εἰς τὴν πόλιν, ἔνθα ἦν Πῶρος, στρατιωτικῷ σχήματι ὀψώνια ἀγοράζων. οἱ δὲ Ἰνδοὶ τοῦτον θεασάμενοι εὐθέως παρέστησαν αὐτὸν Πώρῳ τῷ βασιλεῖ. καὶ λέγει αὐτῷ Πῶ‐ | 139 | |
| 10 | ρος· “πῶς ὁ Ἀλέξανδρος;” ὁ δὲ εἶπε· “ζῇ καὶ ὑγιαίνει καὶ ἐπιθυμεῖ ἰδεῖν τὸν τοιοῦτον βασιλέα Πῶρον.” καὶ ἐξελθὼν μετὰ Ἀλεξάνδρου ἔδειξεν αὐτῷ τῶν θηρίων τὸ πλῆθος καὶ εἶπεν αὐτῷ· “πορευθεὶς εἰπὲ τῷ Ἀλεξάνδρῳ, ὅτι ἐγὼ τοὺς ὁμοίους σου θῆρας βάλλω σοι πολεμεῖν.” Ἐξελθὼν δὲ Ἀλέξανδρος ἀπὸ τοῦ Πώρου θεασάμενος τὴν παράταξιν τῶν | |
| 15 | θηρίων καὶ ἐξετάσας τὸν ἴδιον λογισμὸν πολλὴν σκέψιν ἐν ἑαυτῷ ποιησάμενος, τί λοιπὸν ποιεῖ ὁ φρενήρης; ὅσους ἂν εἶχεν ἀνδριάντας χαλκοὺς καὶ τῶν στρα‐ τιωτῶν τὰ καταφράγματα στήσας τρόπαια τούτους ἐκέλευσε πυρωθῆναι ἐπι‐ μελῶς ὡς εἶναι μόνον πῦρ τὸ χάλκωμα· καὶ ἐκέλευσεν αὐτοὺς ἔμπροσθεν στῆναι ὡσεὶ τεῖχος τῆς παρατάξεως τοῦ πολέμου. καὶ ἐσάλπισαν τὸ πολεμικὸν μέλος. | |
| 20 | ὁ δὲ Πῶρος εὐθέως ἐκέλευσεν ἀπολυθῆναι τοὺς θῆρας. τὰ οὖν θηρία τῇ ὁρμῇ | |
| ἐρχόμενα ἐπεπήδων καὶ ἐδράσσοντο τῶν ἀνδριάντων· καὶ εὐθέως τὰ στόματα αὐτῶν ἀνήπτετο, καὶ οὐκέτι οὐδενὸς ἥπτοντο. οὕτως οὖν τὴν ὁρμὴν τῶν θηρίων κατέπαυσεν ὁ νουνεχὴς Ἀλέξανδρος. οἱ δὲ Πέρσαι κατεδυνάστευον τοὺς Ἰν‐ δοὺς καὶ τούτους ἐπεδίωκον τοξοβολίαις καὶ ἱππομαχίαις. πολλὴ δὲ ἦν ἡ μάχη | 140 | |
| 25 | ἀναιρούντων καὶ ἀναιρουμένων. πίπτει δὲ ὁ Ἀλεξάνδρου ἵππος ὁ Βουκέφαλος ἐξασθενήσας τῇ γνώμῃ. καὶ τούτου γενομένου ἀμελήσας τοῦ πολέμου ὁ Ἀλέ‐ ξανδρος εἴκοσιν ἡμέρας ἔμειναν πολεμοῦντες μετ’ ἀλλήλων. οἱ δὲ Ἀλεξάνδρου φοβηθέντες ἑαυτοὺς προεδίδουν. | |
| 28 | ||
3.4 | Νοήσας οὖν Ἀλέξανδρος, ὅτι μέλλει προδιδοῦσθαι σιγὴν κελεύσας γενέσθαι τοῦ πολέμου ἀπεφήνατο πρὸς Πῶρον βασιλέα λέγων· “τοῦτο οὐκ ἔστι βασιλέως | |
| δύναμις, 〈εἰ〉 ἵνα ὁπότερος ἡμῶν νικήσῃ, μεταξὺ ἡμῶν τὰ στρατόπεδα ἀπολοῦν‐ ται, ἀλλὰ τοῦτο γενναιότης ἐστὶν τοῦ ἰδίου σώματος, ἐὰν ὁπότερος ἡμῶν ἀνα‐ | 141 | |
| 5 | παυσαμένης τῆς στρατείας ἔλθωμεν εἰς μονομαχίαν περὶ τῆς βασιλείας.” ἐχάρη δὲ ὁ Πῶρος καὶ ὑπέσχετο μονομαχῆσαι πρὸς αὐτὸν ὁρῶν τὸ σῶμα Ἀλε‐ ξάνδρου μὴ ἀναλογοῦν πρὸς τὸ ἑαυτοῦ σῶμα. ἦν γὰρ Πῶρος πηχέων πέντε, ὁ δὲ Ἀλέξανδρος οὐδὲ τριῶν. ἔστησαν οὖν ἑκάτερα τὰ πλήθη ἐπὶ θεωρίᾳ Πώρου καὶ Ἀλεξάνδρου. θόρυβος οὖν γίνεται ἄφνω εἰς τὸ τοῦ Πώρου στρατόπεδον. ὁ | |
| 10 | οὖν Πῶρος θροηθεὶς ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω ἰδεῖν τίς ὁ θόρυβος. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος κυλλάνας τοὺς πόδας [Πώρου] ἐμπηδᾷ εἰς αὐτὸν καὶ ἐντίθησι τὸ ξίφος αὐτοῦ εἰς τὰς λαγόνας αὐτοῦ, καὶ παραυτίκα ἀναιρεῖ Πῶρον τὸν βασιλέα Ἰνδῶν. Ἤρξαντο οὖν τὰ στρατόπεδα ἀμφοτέρων εἰς ἀλλήλους πολεμεῖν. ὁ οὖν Ἀλέξανδρος λέγει πρὸς τοὺς Ἰνδούς· “τάλανες Ἰνδοί, τίνα πολεμεῖτε τοῦ | |
| 15 | βασιλέως ὑμῶν ἀναιρεθέντος;” οἱ δὲ εἶπον· “ἵνα μὴ αἰχμαλωτισθῶμεν, πολε‐ μοῦμεν.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος λέγει αὐτοῖς· “παύσασθε πολεμοῦντες, καὶ ἀναστρέ‐ ψαντες εἰσέλθατε εἰς τὴν πόλιν ὑμῶν ἐλεύθεροι ὄντες. οὐ γὰρ ὑμεῖς εἰς τὸ στρα‐ τόπεδόν μου ἐτολμήσατε ἐπιβῆναι ἀλλὰ Πῶρος.” ταῦτα δὲ εἶπεν εἰδὼς ὅτι | |
| οὐκ ἀναλογεῖ τὸ στρατόπεδον αὐτοῦ πρὸς τὸ τῶν Ἰνδῶν μάχεσθαι. εὐθέως οὖν | 142 | |
| 20 | ἐκέλευσε τὸν βασιλέα Πῶρον θάπτεσθαι βασιλικῶς. τὰ δὲ τίμια πάντα τοῦ παλατίου αὐτοῦ λαβὼν τὴν ὁδοιπορίαν ἐποιεῖτο πρὸς τοὺς Βραχμᾶνας ἤτοι τοὺς Ὀξυδράκας οὐχ ὡς ὄντας πολεμιστὰς τῷ πλήθει ἀλλὰ γυμνοσοφιστὰς ὑπὸ καλύβας καὶ σπήλαια οἰκοῦντας. | |
| 23 | ||
3.5 | Οἱ δὲ Βραχμᾶνες μαθόντες παραγίνεσθαι πρὸς αὐτοὺς τὸν βασιλέα Ἀλέ‐ ξανδρον τοὺς ἀρίστους αὐτῶν φιλοσόφους ἔπεμψαν πρὸς αὐτὸν μετὰ γραμμά‐ των. καὶ δεξάμενος καὶ ἀναγνοὺς τὰ γράμματα Ἀλέξανδρος εὗρεν οὕτως περιέχοντα· | |
| 5 | “Γυμνοσοφισταὶ Ἀλεξάνδρῳ ἀνθρώπῳ ἐγράψαμεν. εἰ μὲν παραγίνῃ πρὸς | |
| ἡμᾶς πολεμῆσαι, οὐδὲν ὀνήσεις. οὐ γὰρ ἔχεις τί παρ’ ἡμῶν βαστάσαι. εἰ δὲ θέλεις ἃ ἔχομεν βαστάσαι, οὐ δέεται ταῦτα πολέμου ἀλλὰ δεήσεως, οὐ πρὸς ἡμᾶς ἀλλὰ πρὸς τὴν ἄνω πρόνοιαν. ἐὰν δὲ βούλῃ μαθεῖν τίνες ἐσμέν, ἄνθρωποι γυμνοὶ φιλοσοφεῖν εἰωθότες, οὐκ ἀφ’ ἑαυτῶν ἀλλ’ ἐκ τῆς ἄνω προνοίας δη‐ | 143 | |
| 10 | μιουργηθέντες. σοὶ μὲν γὰρ ἕπεται πολεμεῖν, ἡμῖν δὲ φιλοσοφεῖν.” Ταῦτα ἀναγνοὺς Ἀλέξανδρος εἰρηνικῶς πρὸς αὐτοὺς ἐπορεύετο. καὶ ἐθεώρη‐ σεν ὕλας πολλὰς καὶ δένδρα πολλὰ καὶ ὑπέρκαλα μετὰ καρπῶν παντοδαπῶν, πο‐ ταμὸν δὲ περικυκλοῦντα ὅλην τὴν γῆν ἐκείνην, οὗ ἦν τὸ ὕδωρ διαφανές, λευκὸν ὡσεὶ γάλα, 〈καὶ〉 φοίνικας πολυπληθεῖς καρπῶν γέμοντας, τὸ δὲ τῆς ἀμπέλου | |
| 15 | κλῆμα ἔχον βότρυας χιλίους καλοὺς λίαν εἰς ἐπιθυμίαν. καὶ εἶδεν αὐτοὺς Ἀλέ‐ ξανδρος γυμνοπεριβόλους ὑπὸ καλύβας καὶ σπήλαια κατοικοῦντας. ἔξω δὲ μακρὰν ἀπὸ διαστήματος αὐτῶν πολλοῦ εἶδε τὰς γυναῖκας καὶ τὰ παιδία αὐ‐ τῶν ὡς ποίμνια νεμόμενα. | |
| 18 | ||
3.6 | Ἐζήτησε δὲ ἀπ’ αὐτῶν Ἀλέξανδρος λέγων· “τάφους οὐκ ἔχετε;” οἱ δὲ εἶπον· “τοῦτο τὸ χώρημα, ἔνθα μένομεν, ἔστιν ἡμῖν καὶ τάφος. ὧδε γὰρ ἀναπαυόμεθα ἐπὶ τὴν γῆν ταφίζοντες ἑαυτοὺς εἰς ὕπνον. γῆ γὰρ ἡμᾶς γεννᾷ, γῆ τρέφει, ὑπὸ γῆν δὲ τελευτήσαντες κείμεθα τὸν αἰώνιον ὕπνον.” ἕτερον δὲ ἐπερώτησεν· | 144 |
| 5 | “τίνες ἄρα πλείονές εἰσιν, οἱ ζῶντες ἢ οἱ νεκροί;” οἱ δὲ εἶπον. “οἱ μὲν τετελευτη‐ κότες πλείονες, ἀλλὰ μηκέτι ὄντες 〈ἀ〉μέτρητοι. οἱ γὰρ ὁρώμενοι πλείονές εἰσι τῶν μὴ φαινομένων.” ἕτερον δὲ ἐρωτᾷ ἐρώτημα· “τί ἄρα ἰσχυρότερον, θάνατος ἢ ζωή;” οἱ δὲ εἶπον· “ἡ ζωή, ὅτι ὁ ἥλιος ἀνατέλλων τὰς ἀκτῖνας ἔχει λαμπράς, δύνων δὲ ἀσθενέστερος ὁρᾶται.” ἔτι ἠρώτησεν· “τί πλεῖον, ἡ γῆ ἢ ἡ θάλασσα;” | |
| 10 | οἱ δὲ εἶπον· “ἡ γῆ· καὶ γὰρ αὐτὴ ἡ θάλασσα ὑπὸ τῆς γῆς κατέχεται.” ἕτερον δὲ ἠρώτησεν· “τί ἄρα πάντων τῶν ζῴων ἐστὶ πανουργότερον;” οἱ δὲ εἶπον· “ὁ ἄνθρωπος.” ὁ δέ φησιν· “πῶς;” οἱ δὲ εἶπον· “τοῦτο ἀπὸ σεαυτοῦ πείθου· σὺ γὰρ θὴρ ὑπάρχων ἴδε πόσα θηρία μετὰ σοῦ ἔχεις, ἵνα τὴν τῶν ἑτέρων θηρίων ζωὴν μόνος ἀφαρπάσῃς.” ὁ δὲ οὐκ ὠργίσθη ἀλλ’ ἐμειδίασεν. ἄλλῳ δὲ εἶπεν· “τί ἐστι | |
| 15 | βασιλεία;” οἱ δὲ εἶπον· “πλεονεξίας δύναμις ἄδικος, τόλμη καιροῦ συνεργοῦν‐ τος, χρυσοῦν φορτίον.” ἑτέρῳ δὲ εἶπεν· “τί πρῶτον ἐγένετο, νὺξ ἢ ἡμέρα;” οἱ δὲ εἶπον· “ἡ νύξ· καὶ γὰρ τὰ γενόμενα ἐν τῷ σκότει τῆς γαστρὸς αὐξάνονται· εἶτα εἰς τὴν αὐγὴν ἀποκύει λαβεῖν τὸ φῶς.” ἑτέρῳ δὲ εἶπεν· “ποῖα κρείττονα μέρη εἰσίν, τὰ δεξιὰ ἢ τὰ εὐώνυμα;” οἱ δὲ εἶπον· “τὰ δεξιά· καὶ γὰρ αὐτὸς ὁ ἥλιος | 145 |
| 20 | τοῖς δεξιοῖς ἀνατέλλει καὶ τοῖς εὐωνύμοις μέρεσι τοῦ οὐρανοῦ περιπολεύει. θηλάζει δὲ πρῶτον ἡ γυνὴ τῷ δεξιῷ μαζῷ.” Ἔπειτα δὲ αὐτοὺς ἐπερώτησεν Ἀλέξανδρος· “ἔχετε ἀνάκτορα;” οἱ δὲ εἶπον· “ναί, ἔχομεν ἡγούμενον.” ὁ δὲ εἶπεν· “ἤθελον αὐτὸν ἀσπάσασθαι.” οἱ δὲ ὑπέ‐ δειξαν αὐτῷ τὸν Δανδάμην εἰς τὴν γῆν ἀνακείμενον, ἐστρωμένα αὐτῷ φύλλα | |
| 25 | δένδρων πολλὰ καὶ παρατεθειμένα ἔμπροσθεν αὐτοῦ σῦκα καὶ πέπονας καὶ λοι‐ πὴν ὀπώραν. ἰδὼν δὲ τοῦτον Ἀλέξανδρος ἠσπάσατο αὐτόν. κἀκεῖνος δὲ εἶπε τῷ Ἀλεξάνδρῳ· “χαίροις.” οὐκ ἀνέστη δέ, οὐδὲ ἐτίμησεν αὐτὸν ὡς βασιλέα. ἐπερώ‐ | |
| τησε δὲ αὐτὸν Ἀλέξανδρος, εἰ ἔστιν αὐτοῖς κτήματα. ὁ δὲ εἶπεν· “κτήματα ἡμῖν γῆ, δένδρα καρποφόρα, φῶς, ἥλιος, σελήνη, ἀστέρων χορός, ἀέρων χύσις, | 146 | |
| 30 | ὕδωρ. ὅταν οὖν πεινάσωμεν, πορευόμεθα εἰς τὰ κατάκομα δένδρα καὶ ἐσθίομεν καρποὺς αὐτομάτους. κατὰ γὰρ γένναν σελήνης ὅλα τὰ παρ’ ἡμῖν δένδρα κύει καρπούς. ἔχομεν δὲ καὶ τὸν μέγαν ποταμὸν Εὐφράτην· καὶ ὁπόταν διψῶμεν, ἀπερχόμεθα πρὸς αὐτὸν καὶ πίνομεν ὕδωρ καὶ εὐφραινόμεθα. ἔχομεν δὲ ἕκαστος τὴν ἰδίαν γυναῖκα· καὶ κατὰ σελήνης γένναν πορεύεται ἕκαστος καὶ πλησιάζει | |
| 35 | τῇ ἰδίᾳ συνεύνῳ, ἕως ἂν τέκῃ δύο παῖδας· καὶ λογιζόμεθα τὸν μὲν ἕνα ἀντὶ τοῦ πατρός, τὸν δὲ ἄλλον ἀντὶ τῆς μητρός.” ταῦτα ἀκούσας Ἀλέξανδρος εἶπε πᾶσιν· “αἰτήσασθέ με τί θέλετε καὶ δώσω ὑμῖν.” ἐξεβόησαν δὲ πάντες λέγοντες· “δὸς ἡμῖν ἀθανασίαν.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν· “τούτου ἐγὼ ἐξουσίαν οὐκ ἔχω· κἀγὼ γὰρ θνητὸς ὑπάρχω.” οἱ δὲ εἶπον· “τί τοίνυν θνητὸς ὑπάρχων τοσαῦτα | |
| 40 | πολεμεῖς; ἵνα πάντα ἄρῃς; καὶ ποῦ ἀπενέγκῃς; οὐ πάλιν καὶ σὺ αὐτὰ ἑτέροις καταλιμπάνεις;” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος εἶπεν· “ταῦτα ἐκ τῆς ἄνω προνοίας διοικεῖ‐ ται, ἵνα ἡμεῖς † ὑμῶν † διάκονοι γενώμεθα τῆς ἐκείνων ἐπιταγῆς. οὐ γὰρ κινεῖται | |
| θάλασσα, εἰ μὴ ἄνεμος πνεύσῃ, οὐδὲ σαλεύεται δένδρα, εἰ μὴ ῥιπίσῃ πνεῦμα· οὐ γὰρ ἐνεργεῖται ἄνθρωπος, εἰ μὴ ἐκ τῆς ἄνω προνοίας. κἀγὼ δὲ παύσασθαι θέλω | 147 | |
| 45 | τοῦ πολεμεῖν, ἀλλ’ οὐκ ἐᾷ με ὁ τῆς γνώμης μου δεσπότης. εἰ γὰρ πάντες ὁμόγνω‐ μοι ἦμεν, ἀργὸς ἐτύγχανεν ὁ κόσμος, θάλασσα οὐκ ἐπλέετο, γῆ οὐκ ἐγεωργεῖτο, γάμοι οὐκ ἐπετελοῦντο, παιδοποιία οὐκ ἦν. πόσοι γὰρ ἐν τοῖς γενομένοις ὑπ’ ἐμοῦ πολέμοις ἐδυστύχησαν ἀπολέσαντες 〈τὰ ἴδια〉 [ἄνδρας καὶ παιδία]; ἄλλοι δὲ εὐτύχησαν ἐκ τῶν ἀλλοτρίων· πάντες γὰρ τὰ πάντων λαμβάνοντες ἑτέροις | |
3.6(50) | παραχωροῦσιν καὶ οὐδενὶ οὐδὲν ὑπάρχει.” Ταῦτα εἰπὼν Ἀλέξανδρος προσήνεγκε τῷ Δανδάμῃ χρυσίον καὶ ἄρτους καὶ ἱματισμοὺς καὶ οἶνον καὶ ἔλαιον· “λάβε ταῦτα, πρεσβῦτα, εἰς μνήμην ἡμῶν.” ὁ δὲ Δανδάμης γελάσας εἶπεν· “ταῦτα ἡμῖν ἄχρηστά εἰσιν· ἀλλ’ ἵνα οὖν μὴ δόξωμεν ὑπερηφανεύεσθαι, ληψόμεθα ἀπὸ σοῦ τὸ ἔλαιον.” καὶ ποιήσας σωρὸν | |
| 55 | ξύλων ἐξῆψεν εἰς αὐτὰ πῦρ· καὶ κατέχεεν ἔμπροσθεν Ἀλεξάνδρου τὸ ἔλαιον εἰς | |
| τὸ πῦρ. | 148 | |
3.17 | Καὶ τούτου γενομένου ὑπεχώρησεν ἀπ’ αὐτῶν ὁ Ἀλέξανδρος ὑποστρέψας εἰς τὴν κατὰ φύσιν ὁδὸν τὴν φέρουσαν εἰς τὴν Πρασιακὴν πόλιν, ἥτις δοκεῖ μητρό‐ πολις εἶναι τῆς Ἰνδικῆς χώρας, ἔνθα Πῶρος ἦν βασιλεύων. καὶ πάντες οἱ τοῦ Πώρου ἀπεδέξαντο τὸν Ἀλέξανδρον. καὶ πάντα κατὰ φύσιν διοικονομήσαντος | |
| 5 | καὶ τῶν Ἰνδῶν προθύμως συνελθόντων ἔλεγόν τινες ἐξ αὐτῶν τῷ Ἀλεξάνδρῳ· “μέγιστε βασιλεῦ, λήψῃ πόλεις θαυμαστὰς καὶ βασιλείας καὶ ὄρη, εἰς ἃ οὐδεὶς τῶν ζώντων ἐπέβη ποτὲ βασιλεύς.” τινὲς δὲ ἐκ τῶν πολυδρίων ἐλθόντες ἔλεγον τῷ Ἀλεξάνδρῳ· “βασιλεῦ, ἔχομέν σοί τι δεῖξαι παράδοξον ἄξιόν σου. δείξομεν γάρ σοι φυτὰ ἀνθρωπίνῳ στόματι λαλοῦντα.” εἰσήνεγκαν οὖν Ἀλέξανδρον, | |
| 10 | ἔνθα ἦν ἱερὸν τοῦ ἡλίου καὶ σελήνης. κατὰ δὲ αὐτοὺς ἦν φρουρὰ καὶ δύο δένδρα παραπλήσια κυπαρίσσοις. κύκλῳ δὲ ἦν αὐτοῖς δένδρα παρόμοια τῇ ἐν Αἰγύπτῳ | |
| καλουμένῃ μυροβαλάνῳ, 〈καὶ〉 ὁ καρπὸς [αὐτῶν] 〈ὡσαύτωσ〉. προσηγόρευον οὖν τὰ δύο δένδρα τὰ ἐν μέσῳ τοῦ παραδείσου τὸ μὲν ἀρρενικὸν ἀρρενικῷ λο‐ γισμῷ, τὸ δὲ θηλυκὸν θηλυκῷ. ὄνομα δὲ ἦν τοῦ ἀρρενικοῦ ἥλιος, τοῦ δὲ θηλυκοῦ | 149 | |
| 15 | σελήνη, ἃ ἔλεγον τῇ ἰδίᾳ φωνῇ μουθεὰ μαθούς. τούτοις δὲ τοῖς δυσὶ δένδροις περιεβέβληντο δοραὶ παντοίων θηρίων, τῷ μὲν ἄρρενι ἀρρένων, τῷ δὲ θήλει θηλυκῶν. παρ’ αὐτοῖς δὲ σίδηρος οὐχ ὑπῆρχεν οὔτε χαλκὸς οὔτε κασσίτερος, ἀλλ’ οὔτε πηλὸς εἰς πλάσιν. τοῦ δὲ Ἀλεξάνδρου ἐρωτῶντος τίνος αἱ δοραί εἰσιν αἱ σκέπουσαι αὐτά, ἔφησαν λεόντων εἶναι καὶ παρδάλεων. περὶ δὲ τῶν θηρίων | |
| 20 | αἰτίαν ἐζήτει μαθεῖν Ἀλέξανδρος. οἱ δὲ ἔφησαν· “πρωΐας γενομένης, ὅταν ὁ ἥλιος ἀνατέλλῃ, φωνὴ ἐκ τοῦ δένδρου γίνεται, καὶ ὅταν κατὰ μέσον τοῦ οὐρανοῦ γένηται, καὶ ὅταν μέλλῃ δύνειν, τοῦτο τρίτον. τὸ δ’ αὐτὸ καὶ ἐπὶ τῆς σελήνης γίνεται.” καὶ οἱ δοκοῦντες ἱερεῖς εἶναι προσῆλθον λέγοντες τῷ Ἀλεξάνδρῳ· “εἴσελθε καθαρῶς καὶ προσκύνησον καὶ λήψῃ χρησμόν.” 〈...〉 οἱ δὲ ἱερεῖς | |
| 25 | ἔλεγον· “Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, σίδηρον οὐ καθήκει εἰς τὸ ἱερὸν εἰσελθεῖν.” προσ‐ τάσσει οὖν τὰ ξίφη ἀποθέσθαι ἔξω τοῦ περιβόλου. συνεισῆλθον δὲ τῷ Ἀλε‐ ξάνδρῳ ἄνδρες ἱκανοί. καὶ κελεύει καθοπτεῦσαι τὸν τόπον κύκλῳ. προσκαλεῖται οὖν ἐκ τῶν συνακολουθησάντων αὐτῷ Ἰνδῶν, ἵνα ἑρμηνείας τύχῃ παρ’ αὐτῶν. ὀμνύει δὲ αὐτοῖς ὅτι “ἐὰν δύνῃ ὁ ἥλιος καὶ φωνή μοι χρησμοῦ μὴ ἀκουσθῇ, | 150 |
| 30 | ζῶντας ὑμᾶς ἐμπρήσω.” Ἐγένετο δὲ ἅμα τῷ δῦναι τὸν ἥλιον, φωνὴ ἠνέχθη Ἰνδικὴ ἀπὸ τοῦ δένδρου. οἱ δὲ συνόντες αὐτῷ Ἰνδοὶ φοβούμενοι οὐκ ἠθέλησαν μεθερμηνεῦσαι. σύννους δὲ γενόμενος ὁ Ἀλέξανδρος εἵλκυσεν αὐτοὺς κατὰ μόνας. καὶ πρὸς τὸ οὖς εἶπον αὐτῷ· “Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, ἐν τάχει ἀπολέσθαι ἔχεις ὑπὸ τῶν ἰδίων.” πάντων | |
| 35 | δὲ τῶν ἐνεστώτων ἀποτερατωθέντων ἐβουλήθη πάλιν Ἀλέξανδρος χρηματισθῆ‐ ναι. εἰκάσας δὲ τὸ μέλλον εἰσῆλθε καὶ ἠξίωσεν, ἵνα ἀσπάσηται τὴν ἑαυτοῦ μητέρα Ὀλυμπιάδα. καὶ τῆς σελήνης ἀνατελλούσης φωνεῖ τὸ δένδρον Ἑλλη‐ νικῇ διαλέκτῳ· “Ἀλέξανδρε, ἐν Βαβυλῶνι δεῖ σε ἀποθανεῖν καὶ ὑπὸ τῶν ἰδίων ἀναιρεθήσῃ καὶ οὐ δυνήσῃ ἀνακομισθῆναι πρὸς Ὀλυμπιάδα τὴν σὴν μητέρα.” | |
| 40 | Ἀλεξάνδρου δὲ θαυμάσαντος ἠβουλήθη στεφάνους καλλίστους παραθεῖναι τοῖς | |
| δένδροις. τῶν δὲ ἱερέων λεγόντων· “οὐκ ἔξεστι τοῦτο γενέσθαι. εἰ δὲ βιάζῃ, πρᾶξον ὃ βούλει. βασιλεῖ γὰρ πᾶς νόμος ἄγραφος.” περίλυπος δὲ γενόμενος Ἀλέξανδρος ἀναστὰς ὄρθρου σὺν τοῖς ἱερεῦσι καὶ τοῖς φίλοις αὐτοῦ καὶ τοῖς Ἰνδοῖς πάλιν εἰς τὸ ἱερὸν εἰσῆλθεν. καὶ προσευξάμενος προσῆλθε σὺν τῷ ἱερεῖ | 151 | |
| 45 | καὶ ἐπιθεὶς τὴν χεῖρα αὐτοῦ τῷ δένδρῳ ἐπερώτησεν, εἰ ἄρα πεπλήρωνται αὐτοῦ τὰ τῆς ζωῆς ἔτη, τοῦτο βουλόμενος μαθεῖν. ἅμα δὲ τοῦ γενέσθαι τὴν ἀνατολὴν τοῦ ἡλίου καὶ βαλεῖν τὴν αὐγὴν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ δένδρου, φωνή τις † ὀξεῖα † διαρρήδην λέγουσα· “πεπλήρωνταί σου τὰ ἔτη τῆς ζωῆς καὶ ἀνακομισθῆναι οὐκ ἔχεις πρὸς Ὀλυμπιάδα τὴν μητέρα σου, ἀλλ’ ἐν Βαβυλῶνι ἔχεις ἀπολέσθαι. | |
3.17(50) | μετὰ δὲ ὀλίγον χρόνον καὶ ἡ μήτηρ σου καὶ ἡ γυνή σου κακὴν κακῶς ὑπὸ τῶν ἰδίων ἀπολοῦνται. καὶ περὶ τούτων μηκέτι ἀξίου· οὐ γὰρ ἀκούσεις ἔτι τί ποτε.” ταῦτα ἀκούσας περίλυπος ἐγένετο. καὶ ἐξελθὼν ἐκεῖθεν ἐκίνησεν ἀναχωρῶν ἀπὸ τῆς Ἰνδικῆς, καὶ παραγίνεται ἐν Περσίδι. | |
| 53 | ||
3.18 | Καὶ ἠπείγετο ἐπὶ τὰ Σεμιράμεως βασίλεια θεάσασθαι. ἦν γὰρ περίφημα. ἐβασίλευε δὲ ὅλης τῆς χώρας ἐκείνης γυνὴ ἔχουσα κάλλος ὑπερήφανον μέσης ἡλικίας τυγχάνουσα. πέμπει οὖν πρὸς αὐτὴν γράμματα Ἀλέξανδρος περιέχοντα οὕτως· | 152 |
| 5 | “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος βασιλίσσῃ Κανδάκῃ τῇ ἐν Βερόῃ καὶ τοῖς ὑπ’ αὐτὴν τυράννοις χαίρειν. πορευόμενος εἰς Αἴγυπτον ἤκουσα παρὰ τῶν ἐκεῖ ἱερῶν περὶ τῶν οἰκητηρίων ὑμῶν καὶ τῶν τάφων, καὶ ὅτι χρόνον τινὰ ἐκυριεύσατε Αἰγύ‐ πτου. διὸ ἔπεμψα πρὸς ὑμᾶς. βουλευσάμενοι οὖν δηλώσατε ἡμῖν ὃ ἐὰν φαίνηται ὑμῖν. ἔρρωσθε.” | |
| 10 | Ἀντιγράφει δὲ αὐτῷ ἡ Κανδάκη οὕτως· “Βασίλισσα Βερόης Κανδάκη καὶ πάντες οἱ τύραννοι βασιλεῖ Ἀλεξάνδρῳ χαίρειν. μὴ καταγνῷς τοῦ χρωτὸς | |
| ἡμῶν. ἐσμὲν γὰρ ταῖς ψυχαῖς λαμπρότεροι τῶν παρὰ σοῦ λευκοτάτων. ὑπάρχο‐ μεν δὲ εἰς πλῆθος σκυτάλαι ὀγδοήκοντα ἐν ἑτοίμῳ πρὸς τοὺς ἐπιόντας κακο‐ ποιεῖν. κομίζουσι δέ σοι οἱ παρ’ ἡμῶν σταλέντες πρέσβεις χρυσίου πλίνθους ὁλο‐ | 153 | |
| 15 | σφυρήτους ρʹ, Αἰθίοπας ἀνήβους φʹ, σφίγγας ςʹ καὶ στέφανον διὰ σμαράγδων λιτρῶν χιλίων χρυσίου, μαργαριτῶν ἀτρήτων ὁρμαθοὺς ιʹ, ἐσφραγισμένους στατῆρας ιʹ, γλωσσόκομα ἐλεφάντινα πʹ καὶ θηρίων γένη διάφορα τῶν παρ’ ἡμῖν, ἐλέφαντας εʹ, παρδάλεις ἡμέρους ιʹ, καὶ ἐν ταῖς γαλεάγραις κύνας ἀνθρωπο‐ φάγους λʹ, ταύρους μαχίμους λʹ, ὀδόντας ἐλεφάντων τʹ, δορὰς παρδάλεων τʹ, | |
| 20 | ῥάβδους ἐβελίνους ͵γ· πέμψον οὖν οὓς βούλει τοὺς παραληψομένους αὐτὰ εὐθέως, καὶ γράψον ἡμῖν τὰ περὶ σοῦ, ὅτι πάσης τῆς οἰκουμένης ἐβασίλευσας. ἔρρωσο.” | |
| 21 | ||
3.19 | Δεξάμενος δὲ Ἀλέξανδρος τὰ γράμματα Κανδάκης τῆς βασιλίσσης καὶ ἀναγνοὺς ἔπεμψε Κλεομένην Αἰγύπτου 〈ἐπιμελητὴν〉 ταῦτα παραλαβεῖν. ἡ δὲ Κανδάκη ἀκούσασα περὶ Ἀλεξάνδρου τὸ πῶς χειροῦται τοὺς τηλικούτους βασιλεῖς, ἕνα τῶν ἑαυτῆς φωνήσασα Ἕλληνα ζωγράφον ὄντα ἐκέλευσε πορευ‐ | 154 |
| 5 | θέντα ὡς εἰς ἀπάντησιν αὐτοῦ ἀγνωστὶ ζωγραφῆσαι τὸ Ἀλεξάνδρου ὁμοίωμα. καὶ ἐποίησεν οὕτως. ἡ δὲ Κανδάκη λαβοῦσα αὐτοῦ τὸ ὁμοίωμα ἔθετο ἐν ἀπο‐ κρύφῳ τόπῳ. Ἐγένετο δὲ μεθ’ ἡμέρας τὸν υἱὸν τῆς Κανδάκης ὀνόματι Κανδαύλην μετ’ ὀλίγων ἱπποτῶν βίαν ὑπομεῖναι ὑπὸ τοῦ τυράννου τῶν Βεβρύκων. καὶ κατα‐ | |
| 10 | τρέχει εἰς τὰς σκηνὰς Ἀλεξάνδρου φεύγων ὁ Κανδαύλης ὁ υἱὸς τῆς Κανδάκης. οἱ δὲ φύλακες συλλαβόντες αὐτὸν παριστῶσι Πτολεμαίῳ τῷ καλουμένῳ Σωτῆρι ἔχοντι τὰ δεύτερα τῆς βασιλείας Ἀλεξάνδρου. ἐκοιμᾶτο δὲ Ἀλέξανδρος ὁ βασιλεύς. ἐξέτασεν οὖν αὐτὸν ὁ Πτολεμαῖος· “τίς τυγχάνεις καὶ οἱ σὺν σοὶ ὄντες;” ὁ δὲ εἶπεν· “υἱός εἰμι Κανδάκης τῆς βασιλίσσης.” καὶ λέγει αὐτῷ ὁ | |
| 15 | Πτολεμαῖος· “τί οὖν ὧδε ἐλήλυθας;” ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ· “μετὰ τῆς γυναικός μου | |
| καὶ ὀλίγης στρατιᾶς ἠρχόμην ἐνιαύσιον τελέσαι μυστήριον παρὰ τὰς Ἀμαζόνας. ὁ δὲ τύραννος τῶν Βεβρύκων ἰδών μου τὴν γυναῖκα καὶ ἐξελθὼν μετὰ πλείστης δυνάμεως ἥρπασεν αὐτὴν καὶ τοὺς πλείονάς μου στρατιώτας ἀνεῖλεν. ὑποστρέφω οὖν ὅπως πλείονα δύναμιν παραλαβὼν κατασκάψω τὴν τῶν Βεβρύκων χώραν.” | 155 | |
| 20 | ἀκούσας δὲ ταῦτα ὁ Πτολεμαῖος εἰσῆλθε πρὸς Ἀλέξανδρον καὶ διύπνισεν αὐτὸν καὶ διηγήσατο αὐτῷ ἅπερ ἤκουσε παρὰ τοῦ υἱοῦ τῆς Κανδάκης. ἀκούσας δὲ Ἀλέξανδρος εὐθέως ἐγείρεται· καὶ ἄρας τὸ ἑαυτοῦ διάδημα ἔστεψε τὸν Πτολε‐ μαῖον καὶ τὴν χλαμύδα αὐτοῦ ἔβαλεν αὐτῷ καὶ λέγει αὐτῷ· “καθέζου ὡς τυγχά‐ νων Ἀλέξανδρος καὶ εἰπὲ τῷ ῥεφερενδαρίῳ οὕτως· ‘φώνησόν μοι Ἀντίγονον | |
| 25 | τὸν μέγαν ὑπερασπιστήν μου.‘ καὶ ὅταν ἔλθω, διήγησαί μοι ἅπερ εἶπές μοι, καὶ εἰπέ μοι· ‘τί βουλευσόμεθα περὶ τούτου; δός μοι συμβουλίαν.‘” Προκαθέζεται οὖν Πτολεμαῖος τῷ βασιλικῷ σχήματι ἠμφιεσμένος· ὃν θεασάμενα τὰ στρατεύματα συνεφοράζοντο, τί πάλιν ἐνθυμεῖται Ἀλέξανδρος. ὁ δὲ υἱὸς τῆς Κανδάκης ἰδὼν αὐτὸν τῇ βασιλικῇ ἐσθῆτι ἐφοβήθη, μὴ κελεύσῃ | |
| 30 | αὐτὸν ἀναιρεθῆναι· αὐτὸν γὰρ ὑπώπτευεν εἶναι Ἀλέξανδρον. εἶτα κελεύει Πτολεμαῖος λέγων· “Ἀντίγονόν μοι καλέσατε τὸν μέγαν ὑπερασπιστήν μου.” ἐλθόντος δὲ τοῦ Ἀλεξάνδρου εἶπεν αὐτῷ ὁ Πτολεμαῖος· “Ἀντίγονε, οὗτός | |
| ἐστιν ὁ υἱὸς Κανδάκης τῆς βασιλίσσης. ἡρπάσθη δὲ αὐτοῦ ἡ γυνὴ ὑπὸ τοῦ τυράννου τῶν Βεβρύκων. τί οὖν μοι συμβουλεύεις ποιῆσαι;” ὁ δὲ | 156 | |
| 35 | βουλεύω σοι, Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, καθοπλίσαντά σου τὴν στρατείαν πολεμῆσαι τοῖς Βέβρυξιν, ἵνα λυτρωσώμεθα αὐτοῦ τὴν γυναῖκα καὶ παραδῶμεν αὐτῷ εἰς τιμὴν τῆς μητρὸς αὐτοῦ.” ὁ δὲ Κανδαύλης ὁ υἱὸς τῆς Κανδάκης ἔχαιρε ταῦτα ἀκούων. εἶπε δὲ ὁ Πτολεμαῖος· “εἰ τοῦτο βούλει, Ἀντίγονε, τοῦτο καὶ ποίησον. ὡς ὑπερασπιστής μου κέλευσον ἑτοιμάζεσθαι τὴν στρατείαν.” | |
| 39 | ||
3.20 | Καὶ τοῦ Πτολεμαίου κελεύσαντος Ἀντιγόνῳ, ὡς ἐκείνου Ἀλεξάνδρου τυγχάνοντος, τοῦτο γέγονεν. ἔφθασε δὲ ἐπὶ τὸν τόπον Ἀντίγονος τοῦ τυράννου παρὰ μίαν ἡμέραν σὺν τῷ Πτολεμαίῳ. καὶ εἶπεν Ἀντίγονος τῷ Πτολεμαίῳ· “Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, μὴ ὀφθῶμεν τοῖς Βέβρυξιν ἡμέρας, μήποτε μαθὼν ὁ | |
| 5 | τύραννος ἀναιρήσῃ τὴν τούτου γυναῖκα. καὶ ποῖον ἡμῖν ἐστι κλέος νίκης Καν‐ δαύλου ἀπολέσαντος τὴν γυναῖκα; ὥστε οὖν νυκτὸς εἰσβάλωμεν εἰς τὴν πόλιν καὶ ἀνάψωμεν τὰς οἰκίας, καὶ αὐτοὶ ἡμῖν οἱ ὄχλοι ἀναστάντες τὴν γυναῖκα παραδώσουσι Κανδαύλου. οὐ γάρ ἐστιν ἡμῖν ἡ μάχη περὶ βασιλείας ἀλλὰ περὶ | |
| ἀπαιτήσεως γυναικός.” καὶ οὕτως εἰπόντος τοῦ Ἀντιγόνου προσέπεσεν αὐτῷ ὁ | 157 | |
| 10 | Κανδαύλης καὶ εἶπεν· “ὦ τῶν φρενῶν σου, Ἀντίγονε· εἶθε σὺ ἦς Ἀλέξανδρος καὶ μὴ ὑπερασπιστὴς Ἀλεξάνδρου.” καὶ δὴ νυκτὸς εἰσβάλλουσιν εἰς τὴν πόλιν, καὶ κοιμωμένων αὐτῶν ἀνάπτουσι τὰ προάστεια. τῶν δὲ διυπνισθέντων καὶ πυνθανομένων τί τὸ αἴτιον τοῦ ἐμπρησμοῦ ἐκέλευσεν Ἀλέξανδρος ἐκβοᾶν· “Κανδαύλης ἐστὶν ὁ βασιλεὺς μετὰ πλείστης δυνάμεως κελεύων ὑμῖν ἀποδοῦναι | |
| 15 | τὴν γυναῖκα, πρὶν ὅλην τὴν πόλιν ὑμῶν καταφλέξω.” οἱ δὲ προληφθέντες πάντες γενόμενοι εἰς τὰ τοῦ τυράννου οἰκήματα τῇ δυνάμει τοῦ πλήθους ἤνοιξαν τὰ βασίλεια· καὶ σύγκοιτον οὖσαν τὴν γυναῖκα Κανδαύλου τῷ τυράννῳ ἀπέσπασαν καὶ παρέδωκαν τῷ Κανδαύλῃ, τὸν δὲ τύραννον ἀνεῖλον. Ὁ δὲ Κανδαύλης εὐχαριστήσας τῇ συμβουλίᾳ καὶ τῇ ἐπινοίᾳ Ἀντιγόνου | |
| 20 | περιπλακεὶς Ἀντιγόνῳ εἶπεν· “Ἀντίγονε, πίστευσον σεαυτὸν ἐμοί, ὅπως ἀρῶ σε πρὸς τὴν ἐμὴν μητέρα Κανδάκην, ἵνα σοι δώσω βασιλικὰ δωρήματα ἀντάξιά σου.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος περιχαρὴς γενόμενος εἶπεν αὐτῷ· “αἴτησαί με παρὰ τοῦ βασιλέως Ἀλεξάνδρου. κἀγὼ γὰρ ἐπιθυμῶ τὴν χώραν ὑμῶν θεωρῆσαι.” μετέ‐ | |
| δωκεν οὖν Ἀλέξανδρος τῷ Πτολεμαίῳ, ἵνα αὐτὸν πέμψῃ σὺν αὐτῷ ὡς ἄγγελον | 158 | |
| 25 | αὐτοῦ. καὶ εἶπε Πτολεμαῖος τῷ Κανδαύλῃ· “βούλομαί σου τὴν μητέρα διὰ γραμμάτων ἀσπάσασθαι. παραλαβὼν οὖν τὸν ἄγγελόν μου Ἀντίγονον ἄγαγε μετὰ σοῦ, πάλιν δὲ σῶον αὐτὸν ἄγαγε ὧδε πρός με, ὥσπερ καὶ σεαυτὸν καὶ τὴν γυναῖκά σου πρὸς τὴν μητέρα σου σώους ἀποκαθιστῶ.” ὁ δὲ Κανδαύλης εἶπεν· “βασιλεῦ, οὕτως παραλαμβάνω τοῦτον τὸν ἄνδρα ὡς αὐτὸν τὸν Ἀλέξανδρον. ἐκ‐ | |
| 30 | πέμψω δέ σοι αὐτὸν μετὰ βασιλικῶν δώρων.” | |
| 30 | ||
3.21 | Καὶ δὴ πορευόμενος Κανδαύλης ἔλαβε μεθ’ ἑαυτοῦ Ἀλέξανδρον καὶ ἱκανὴν στρατείαν καὶ κτήνη καὶ ἁμάξας καὶ δῶρα ἱκανά. ὁδεύων δὲ Ἀλέξανδρος ἐθαύ‐ μαζε τὰ ποικίλα ὄρη τῆς κρυσταλλοφόρου γῆς φθάνοντα μέχρι τῶν τοῦ οὐρανοῦ νεφῶν καὶ τὰ δένδρα τὰ ὑψιπέτηλα καρποῖς καταγέμοντα, οὐχ ὡς παρ’ Ἕλλησιν | |
| 5 | ἀλλ’ ὡς ἴδια θαύματα. μηλέαι γὰρ ἦσαν χρυσίζουσαι τὸν ὄγκον τῆς ὀπώρας ἔχουσαι ὡς τὰ παρ’ Ἕλλησι κίτρα, καὶ βοτρύων σταφυλαὶ παμμεγέθεις, κάρυα δὲ ἔχοντα περίμετρον πεπόνων, πίθηκοι δὲ τέλειοι ὡς ἄρκοι, ἄλλα τε ζῷα ποικίλα τῇ χροιᾷ καὶ ξένα τῇ μορφῇ. ἔνιοι δὲ ἦσαν τόποι † τοίχους † πετρώδεις | |
| καταβάσεις ἔχοντες. εἶπε δὲ ὁ Κανδαύλης· “Ἀντίγονε, θεῶν οἰκητήρια τὰ | 159 | |
| 10 | ὧδε καλοῦνται.” τὴν οὖν πορείαν ἐποιοῦντο καὶ ἔφθασαν εἰς τὰ βασίλεια· καὶ ὑπήντησαν αὐτῷ ἡ μήτηρ καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ. καὶ ὡς ἔμελλον αὐτῷ περιπλέ‐ κεσθαι, ὁ Κανδαύλης εἶπεν· “μὴ πρότερον ἐμοὶ περιπλέκεσθε, εἰ μὴ πρῶτον τὸν σωτῆρά μου γενόμενον καὶ τῆς ἐμῆς γυναικὸς εὐεργέτην ἀσπάσασθε, Ἀντί‐ γονον τὸν ἄγγελον Ἀλεξάνδρου τοῦ βασιλέως.” οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ· “τί σοι | |
| 15 | παρέσχε σωτήριον;” ὡς δὲ διηγήσατο αὐτοῖς Κανδαύλης τὴν ἁρπαγὴν τῆς γυναι‐ κὸς αὐτοῦ τὴν γεναμένην ὑπὸ τοῦ τυράννου τῶν Βεβρύκων καὶ τὴν ὑπὸ Ἀλε‐ ξάνδρου γενομένην αὐτῷ βοήθειαν, περιεπλάκησαν αὐτῷ οἱ ἀδελφοὶ καὶ ἡ μήτηρ αὐτῶν Κανδάκη. λαμπρὸν δὲ κατὰ τὰ βασίλεια γίνεται δεῖπνον. | |
| 18 | ||
3.22 | Τῇ οὖν ἑξῆς ἡμέρᾳ ἡ Κανδάκη προῆλθε βασιλικῷ διαδήματι ἐμφαίνουσα, ὑπερμεγέθη τὴν ἡλικίαν καὶ τὴν μορφὴν ἡμίθεον ἔχουσα, ὡς δοκεῖν Ἀλέξανδρον | |
| εἶναι τὴν ἑαυτοῦ μητέρα Ὀλυμπιάδα. ἔβλεπε δὲ τὰ βασίλεια ἀστράπτοντα χρυσο‐ ρόφοις στέγεσι καὶ πετρώδεσι τοίχοις. στρωμναὶ δὲ σηρικοῖς ὑφάσμασι † τέχναις † | 160 | |
| 5 | ποικίλοις χρυσίῳ ἐπὶ κλιντήρων τὰς βάσεις ἐχούσας χρυσάς, τὰ δὲ ἀνάκλιτα ἱμαντωμένα χρυσῷ, τράπεζαι δὲ ἐξ ἐλεφαντίνης ὕλης ἡπλωμέναι, Μηδικοί τε κίονες τὰς κεφαλίδας ἐβελίναις χροιαῖς ἀπαστράπτοντες. ἀνδριάντες δὲ ἦσαν ἀναρίθμητοι χαλκοί, ἅρματα δὲ δρεπανηφόρα τετορνευμένα ἐκ πορφυρίτου λίθου σὺν τοῖς πώλοις, ὥστε δοκεῖν αὐτοὺς τρέχειν, ἐλέφαντες δὲ ἐκ τοῦ ὁμοίου | |
| 10 | λίθου γλυφέντες τοῖς ποσὶ συμπατοῦντες τοὺς πολεμίους καὶ ταῖς προβοσκίσιν εἱλίσσοντες τοὺς ἀντιδίκους, ὅλοι τε [οἱ] ναοὶ σὺν τοῖς κίοσιν ἐκ μιᾶς ψήφου γεγλυμμένοι. ταῦτα οὖν ὁρῶν ὁ Ἀλέξανδρος ἀπεθαύμαζεν. ἦν δὲ συνεσθίων τοῖς ἀδελφοῖς Κανδαύλου. παρεκάλει δὲ ὁ Κανδαύλης τὴν μητέρα καὶ ἠξίου διδόναι τῷ ἀγγέλῳ Ἀλεξάνδρου ἄξια τῆς αὐτοῦ φρονήσεως δῶρα καὶ ἀπολῦσαι αὐτόν. | |
| 15 | Τῇ δὲ ἑξῆς ἡμέρᾳ λαβοῦσα τῆς δεξιᾶς χειρὸς τὸν Ἀντίγονον ἡ Κανδάκη ἐδείκνυεν αὐτῷ κοιτῶνας διαυγεῖς ἐξ ἀρρήτου λίθου, ὥστε τὸν ἥλιον διὰ τῶν μαρμάρων ὑπονοεῖν ἔνδον ἀνατέλλειν, ἐν αὐτοῖς δὲ τρίκλινον ἐξ ἀμιάντων ξύλων, οἰκίαν δὲ οὐ παγεῖσαν τὸν θεμέλιον ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλλὰ μεγίστοις τετραγώ‐ νοις ξύλοις παγεῖσαν ὑπὸ τροχῶν συρομένην ὑπὸ εἴκοσιν ἐλεφάντων. καὶ ἔνθα | 161 |
| 20 | ἐπορεύετο ὁ βασιλεὺς πόλιν πολεμῆσαι, εἰς αὐτὴν κατέμενεν. εἶπε δὲ Ἀλέξαν‐ δρος τῇ Κανδάκῃ· “ταῦτα πάντα ἄξια ἦν θαυμάζειν, εἰ παρὰ τοῖς Ἕλλησιν ἐτύγχανον καὶ οὐ παρὰ σοί, ὅτι ὄρη τοιαῦτα [τὰ] ποικίλα τυγχάνει.” παρορ‐ γισθεῖσα δὲ ἡ Κανδάκη εἶπεν· “ἀληθῶς εἶπας, Ἀλέξανδρε.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος τῷ ὀνόματι φωνηθεὶς ἀντεστράφη λέγων· “ἐγώ, κυρία, Ἀντίγονος καλοῦμαι· | |
| 25 | ἄγγελός εἰμι Ἀλεξάνδρου.” εἶπε δὲ ἡ Κανδάκη· ”[ναί,] εἰ καὶ Ἀντίγονος ἐκλή‐ θης, ἀλλ’ οὖν παρ’ ἐμοὶ βασιλεὺς Ἀλέξανδρος τυγχάνεις. ἄρτι δέ σοι δείξω τὸ συμβόλαιόν σου.” καὶ κατασχοῦσα αὐτὸν τῆς χειρὸς εἰσφέρει εἰς κοιτῶνα καὶ φέρει αὐτῷ τὸ εἰκονίδιον τοῦ ὁμοιώματος αὐτοῦ καὶ εἶπεν αὐτῷ· “ἐπιγινώσκεις | |
| τὸν σεαυτοῦ χαρακτῆρα;” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἐπιγνοὺς τὸ ἑαυτοῦ ἐκτύπωμα | 162 | |
| 30 | ἐταράχθη καὶ ἔτρεμεν. λέγει δὲ αὐτῷ ἡ Κανδάκη· “τί τρέμεις, Ἀλέξανδρε, τί τετάραξαι; ὁ Περσολέτης, ὁ Ἰνδολέτης, ὁ καθελὼν τρόπαια Μήδων καὶ Πάρθων καὶ ὅλην τὴν ἀνατολὴν καταβαλὼν νῦν χωρὶς πολέμου καὶ στρατιᾶς ὑποχείριος γέγονας Κανδάκης. ὥστε νῦν γίνωσκε, Ἀλέξανδρε, ὅτι ὅστις δοκεῖ τῶν ἀνθρώ‐ πων ὑπερφρονεῖν μέγα, καὶ ἄλλος μείζονα τούτου φρονήσει.” ἐθυμαίνετο δὲ ὁ | |
| 35 | Ἀλέξανδρος καὶ ἔτριζε τοὺς ὀδόντας. καὶ λέγει αὐτῷ ἡ Κανδάκη· “τί τρίζεις τοὺς ὀδόντας; τί δύνασαι ποιῆσαι; [ὡς ἐκρατήθης] ὁ τηλικοῦτος βασιλεὺς γε‐ νόμενος νῦν ὑποχείριος ἐγένου μιᾶς γυναικός.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἠθέλησε ξίφει ἑαυτὸν ἀνελεῖν καὶ τὴν Κανδάκην. εἶπε δὲ αὐτῷ ἡ Κανδάκη· “καὶ τοῦτο γεν‐ ναῖον καὶ βασιλικόν. ἀλλὰ μηδὲν ἀγωνιάσῃς, τέκνον Ἀλέξανδρε. ὥσπερ γὰρ σύ | |
| 40 | μου τὸν υἱὸν καὶ τὴν τούτου γυναῖκα ἀπὸ τῶν Βεβρύκων διέσωσας ληφθεῖσαν, οὕτω κἀγώ σε διαφυλάξω ἀπὸ τῶν βαρβάρων Ἀντίγονόν σε καλοῦσα. ἐὰν γὰρ γνώσωσί σε ὄντα Ἀλέξανδρον, ἀναιροῦσί σε εὐθέως, ὅτι σὺ Πῶρον τὸν βασιλέα Ἰνδῶν ἀνῄρησας. ἡ γὰρ γυνὴ τοῦ μικροτέρου μου υἱοῦ θυγάτηρ ἐστὶ Πώρου. | |
| ὅθεν Ἀντίγονόν σε καλέσω· ἐγώ σου φυλάξω τὸ μυστήριον.” | 163 | |
3.23 | Καὶ ταῦτα εἰποῦσα ἡ Κανδάκη ἐξῆλθε σὺν αὐτῷ καὶ εἶπεν· “τέκνον Κανδαύλη καὶ σὺ θυγάτηρ Ἅρπισα, εἰ μὴ κατευθὺ καιρὸν εὕρατε τὴν στρατείαν Ἀλεξάν‐ δρου, οὔτε ἐγὼ ὑμᾶς ἀπελάμβανον οὔτε σὺ τὴν σεαυτοῦ γυναῖκα εὕρισκες. ὥστε ἄξιοι γενώμεθα τοῦ ἀγγέλου Ἀλεξάνδρου καὶ δώσωμεν αὐτῷ δωρεάς.” εἶπε δὲ | |
| 5 | αὐτῇ ὁ ἕτερος υἱὸς ὁ μικρότερος· “ἔσωσε τὸν ἀδελφόν μου καὶ τὴν τούτου γυ‐ ναῖκα Ἀλέξανδρος, ἄχθεται δὲ ἡ ἐμὴ γυνὴ τοῦ πατρὸς αὐτῆς Πώρου ἀναιρεθέντος ὑπὸ Ἀλεξάνδρου, καὶ τὸν ἐκείνου ἄγγελον ὧδε ἔχουσα ὑποχείριον ἀναιρῆσαι θέλει τὸν Ἀντίγονον.” εἶπε δὲ ἡ Κανδάκη· “καὶ τί σοι ὄφελος, τέκνον; ἐὰν τοῦτον φονεύσῃς, νικᾷς τὸν Ἀλέξανδρον;” εἶπε δὲ ὁ Κανδαύλης πρὸς τὸν | |
| 10 | ἑαυτοῦ ἀδελφόν· “ἐμὸς σωτὴρ ἐγένετο καὶ τῆς ἐμῆς γυναικός, κἀγὼ τοῦτον διασώσας πέμψω πρὸς Ἀλέξανδρον. οὐκοῦν ἕνεκα τούτου καὶ ἡμεῖς ὧδε συνά‐ ψωμεν μάχην πρὸς ἀλλήλους;” ὁ δὲ ἀδελφὸς αὐτοῦ ἔφη· “ἐγὼ μέν, ἀδελφέ μου, οὐ θέλω. εἰ δὲ σὺ τοῦτο βούλει, ἑτοιμότερός σοῦ εἰμι.” καὶ ταῦτα εἰπόντες ἐτρέποντο μονομαχῆσαι εἰς ἀλλήλους. | |
| 15 | Ἡ δὲ Κανδάκη ἀγωνιάσασα περὶ τῶν τέκνων αὐτῆς, μὴ ἔλθωσιν εἰς μάχην, | |
| λαβοῦσα τὸν Ἀλέξανδρον 〈κατὰ μόνασ〉 λέγει αὐτῷ·” φρενήρης τυγχάνων καὶ τοσαῦτα πράγματα διαπράξας οὐδεμίαν δύνασαι ἀφορμὴν φρενῶν εὑρεῖν, ὅπως μὴ διὰ σὲ πολεμήσωσί μου τὰ τέκνα ἑαυτοῖς;” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἔφη· “ἐγὼ ἐλθὼν εἰρηνεύσω αὐτούς.” καὶ ἐλθὼν μεταξὺ ἀμφοτέρων Ἀλέξανδρος λέγει· | 164 | |
| 20 | “ἄκουε Θόα καὶ σὺ Κανδαύλη· ἐὰν ἐμὲ ὧδε ἀναιρήσητε, οὐδὲν μελήσει Ἀλεξάν‐ δρῳ· ἐγὼ γὰρ Ἀντίγονος καλοῦμαι· οὔτε γὰρ οἱ ἄγγελοι οἱ ἀποστελλόμενοι πολύτιμοι τυγχάνουσι πρὸς μάχην [βασιλικήν]. ὥστε οὖν ἐὰν ἐμὲ ὧδε ἀναιρή‐ σητε, ἔχει ἄλλους ἀγγέλους πλείονας Ἀλέξανδρος. εἰ δὲ βούλεσθε παρ’ ἐμοῦ τὸν ἐχθρὸν ὑμῶν αἰχμάλωτον λαβεῖν Ἀλέξανδρον, ὑπόθεσθέ μοί τι μέρος δω‐ | |
| 25 | ρεᾶς δοῦναι ἐνταῦθα, ἵνα καὶ πρὸς ὑμᾶς ἐγὼ καταμείνω καὶ καταρτίσω τὸν Ἀλέξανδρον ὧδε παραγενέσθαι, ὡς ὑμῶν βουλομένων ἃ ἡτοιμάσατε δῶρα κατ’ ὄψιν αὐτοῦ ἀποδοῦναι· καὶ τότε τὸν ἐχθρὸν ὑμῶν ὑποχείριον λαβόντες ἑαυτοὺς ἐκδικήσαντες 〈ἀνα〉παυθῆτε.” ἐπείσθησαν δὲ αὐτῷ οἱ ἀδελφοὶ καὶ ἦλθον εἰς | |
| ἀγάπην. ἡ δὲ Κανδάκη θαυμάσασα τῶν φρενῶν τοῦ Ἀλεξάνδρου εἶπεν αὐτῷ· | 165 | |
| 30 | “Ἀντίγονε, εἴθε ἦς μου υἱὸς καὶ σύ, καὶ διὰ σοῦ πάντων τῶν ἐθνῶν κατεκράτουν. οὐ γὰρ πολέμῳ ἐχειρώσω τοὺς πολεμίους καὶ τὰς πόλεις ἀλλὰ ἀγχινοίᾳ πολλῇ.” ἥσθη μὲν οὖν δορυφορούμενος, ἐγκρατῶς δὲ τῆς Κανδάκης φυλασσούσης Ἀλεξάνδρου τὸ μυστήριον. Μεθ’ ἡμέρας δέκα πορευομένου αὐτοῦ δίδωσιν αὐτῷ ἡ Κανδάκη δῶρα βασι‐ | |
| 35 | λικά, στέφανον ἀδαμάντινον πολύτιμον καὶ θώρακα δι’ † ὠνίων † καὶ βη‐ ρύλλων καὶ χλαμύδα ἀστεροφεγγῆ ὁλοπόρφυρον διὰ χρυσοῦ. καὶ ἐκπέμπει αὐ‐ τὸν μετὰ παραδοχῆς πολλῆς καὶ τῶν ἰδίων στρατιωτῶν. | |
| 37 | ||
3.24 | Ὁδοιπορήσας δὲ ἡμέρας τεταγμένας ἦλθεν ἐπ’ ἐκεῖνον τὸν τόπον, ἔνθα | |
| εἶπεν αὐτῷ ὁ Κανδαύλης τοὺς θεοὺς ἐκεῖ διαιτᾶσθαι. καὶ εἰσῆλθεν ἔνδον μετ’ ὀλίγων στρατιωτῶν καὶ ὁρᾷ φαντασίαν εἰδώλων καὶ πυρὸς ἀστραπήν. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἐδειλίασεν ἔμπροσθεν ληφθείς. ἐπέμενε δὲ ἰδεῖν τὸ ἀποβησόμενον. | 166 | |
| 5 | ὁρᾷ δέ τινας ἄνδρας ἀνακειμένους ἀστράπτοντας ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν ὡς λυχνο‐ φεγγεῖς, ἕνα δὲ λέγοντα αὐτῷ· “χαίροις, Ἀλέξανδρε· οἶδάς με τίς εἰμι;” 〈ὁ δὲ ἔφη· “οὐχί, κύριε.” ὁ δὲ εἶπεν· “ἐγώ εἰμι〉 Ὦχος βασιλεὺς κοσμοκράτωρ. οὐ τοσοῦτον δὲ εὐτύχησα ὅσον σύ. ἔχεις γὰρ ὄνομα ἀθάνατον κτίσας τὴν περιπό‐ θητον ἐν Αἰγύπτῳ Ἀλεξάνδρειαν.” εἶπε δὲ αὐτῷ Ἀλέξανδρος· “ἆρα πόσα ἔτη | |
| 10 | ζήσομαι;” ὁ δὲ ἔφη αὐτῷ· “καλὸν μὲν τὸν ὄντα μὴ εἰδέναι πότε τελευτᾷ. προσ‐ δεχόμενος γὰρ ἐκείνην τὴν ὥραν, ἀπότε ἔμαθεν, ἐτελεύτησεν. τὸ δὲ ἐν ἀγνοίᾳ εἶναι τὸν ὄντα τούτου λήθην παρέχει τὸ μὴ ἔχειν κατὰ γνώμην, εἰ καὶ ὅλως τελευτᾷ. τὴν μέντοιγε κτίζεις πόλιν περιφανῆ πᾶσιν ἀνθρώποις, πολλοὶ βασιλεῖς ἐπιβήσονται τοῦ ἐδαφίσαι αὐτήν. οἰκήσεις δὲ αὐτὴν καὶ θανὼν καὶ μὴ θανών. | |
| 15 | τάφον γὰρ αὐτὴν ἕξεις ἣν κτίζεις πόλιν.” καὶ οὕτως εἰπόντος αὐτοῦ ἐξέρχεται | |
| ὁ Ἀλέξανδρος. | 167 | |
3.25 | Καὶ παραλαβὼν τοὺς ἰδίους τὴν ὁδοιπορίαν ἐποιεῖτο ἐπὶ τὰ ἴδια στρατεύματα. ὑπήντησαν δὲ αὐτῷ οἱ σατράπαι καὶ ἔδωκαν αὐτῷ τὴν βασιλικὴν ἐσθῆτα. καὶ ἐκεῖθεν τὴν ὁδοιπορίαν ἐποιήσατο ἐπὶ τὰς Ἀμαζόνας. γενόμενος δὲ παρ’ αὐτὰς ἀπέστειλεν αὐταῖς γράμματα περιέχοντα οὕτως· | |
| 5 | “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος Ἀμαζόναις χαίρειν. τὴν μὲν πρὸς Δαρεῖον μάχην οἴομαι ὑμᾶς ἀκηκοέναι, ἐκεῖθεν δὲ εἰς τοὺς Ἰνδοὺς ἐπεστρατεύσαμεν καὶ ἡττή‐ σαμεν τοὺς ἡγουμένους αὐτῶν καὶ κατεδουλώσαμεν αὐτοὺς διὰ τῆς ἄνω προ‐ νοίας. ἐκεῖθεν δὲ εἰς τοὺς Βραχμᾶνας ὡδεύσαμεν τοὺς καλουμένους γυμνοσο‐ φιστάς. καὶ λαβόντες φόρους παρ’ αὐτῶν ἀφήκαμεν ἐπὶ τῶν ἰδίων τόπων κατα‐ | |
| 10 | μένειν, παρακαλεσάντων ἡμᾶς, καὶ ἐν εἰρήνῃ παρεάσαμεν. ἐκεῖθεν οὖν ἀναζεύγνυ‐ μεν πρὸς ὑμᾶς. ὑμεῖς δὲ συναντήσατε ἡμῖν γηθοσύνως. οὐ γὰρ ἐρχόμεθα κακο‐ ποιῆσαι ἀλλ’ ὀψόμενοι τὴν χώραν, ἅμα δὲ καὶ ὑμᾶς εὐεργετῆσαι. ἔρρωσθε.” Δεξάμεναι δὲ τὰ γράμματα Ἀλεξάνδρου καὶ ἀναγνοῦσαι ἀντέγραψαν αὐτῷ ταῦτα· “Ἀμαζονίδων αἱ κράτισται καὶ ἡγούμεναι Ἀλεξάνδρῳ βασιλεῖ χαίρειν. | |
| 15 | ἐγράψαμέν σοι, ὅπως εἰδῇς πρὸ τοῦ σε ἐπιβῆναι ἐπὶ τοὺς τόπους ἡμῶν, ἵνα μὴ ἀδόξως ἀναλύσῃς. διὰ τῶν γραμμάτων ἡμῶν διασαφοῦμέν σοι τὰ κατὰ τὴν χώραν ἡμῶν καὶ ἡμᾶς αὐτὰς οὔσας σπουδαίας τῇ διαίτῃ. ἔσωθεν γὰρ τοῦ Ἀμαζονικοῦ ποταμοῦ πέραν οἰκοῦμεν, ἐν μέσῳ δέ. ἔστι τὸ περίμετρον τῆς γῆς ἡμῶν ἐνιαυτοῦ † ἔχον κύκλευμα †, ποταμὸς δὲ οὐκ ἔχων ἀρχήν. ἔστι δὲ μία | 168 |
| 20 | πρόσοδος ἡμῖν. ἐσμὲν δὲ αἱ κατοικοῦσαι παρθένοι ἔνοπλοι μυριάδες εἴκοσιν ἑπτά. ἄρρεν δὲ παρ’ ἡμῖν οὐδὲν ὑπάρχει, οἱ δὲ ἄνδρες πέραν τοῦ ποταμοῦ κατοι‐ κοῦσι τὴν χώραν νεμόμενοι. ἡμεῖς δὲ κατ’ ἐνιαυτὸν ἄγομεν πανήγυριν, ἱπποφο‐ νίαν θύουσαι τῷ Διὶ καὶ Ποσειδῶνι καὶ Ἡφαίστῳ καὶ Ἄρει ἡμέρας τριάκοντα. ὅσαι δὲ βούλονται ἐξ ἡμῶν διακορεύεσθαι [τινας] καταμένουσι πρὸς αὐτούς. | |
| 25 | καὶ τὰ θηλυκά, ὅσα ἂν τίκτουσι, γινόμενα ἑπταετῆ διαβιβάζουσι πρὸς ἡμᾶς. ὅταν δὲ πολέμιοι ἐπιστρατεύσωσιν ἐπὶ τὴν ἡμετέραν χώραν, ἐκπορευόμεθα | |
| ἔφιπποι μυριάδες δώδεκα. αἱ δὲ λοιπαὶ τὴν νῆσον φυλάττουσιν. καὶ ἐρχόμεθα εἰς συνάντησιν ἐπὶ τὰ ὄρη. οἱ δὲ ἄνδρες ὄπισθεν παρατεταγμένοι ἀκολουθοῦσιν ἡμῖν. καὶ εἴ τις ἐν τῷ πολέμῳ τραυματίας γένηται, προσκυνεῖται διὰ τῆς ἡμετέ‐ | 169 | |
| 30 | ρας ἀγερωχίας καὶ στεφθεῖσα ἀείμνηστος ὑπάρχει. εἴ τις δ’ ἐὰν πέσῃ ἐν τῷ πολέμῳ ὑπερμαχοῦσα, ἡ ἐγγίζουσα αὐτῇ χρήματα λαμβάνει οὐκ ὀλίγα. ἐὰν δέ τις σῶμα ἀναγάγῃ τῶν ἐναντίων εἰς τὴν νῆσον, πρόκειται ἐπὶ τοῦτο χρυσίον καὶ ἀργύριον καὶ σιτηρέσια ἐπὶ τὸ τούτῳ διαβιῶσαι, ὥστε ἡμᾶς ἀγωνίζεσθαι ὑπὲρ τῆς ἰδίας δόξης. ἐὰν δὲ πολεμίων κρατήσωμεν ἢ πάλιν φύγωσιν, αἰσχρὸν | |
| 35 | αὐτοῖς καταλείπεται εἰς ἅπαντα χρόνον ὄνειδος. ἐὰν δὲ ἡμᾶς νικήσωσιν, ἔσονται γυναῖκας νενικηκότες. ὅρα οὖν, βασιλεῦ Ἀλέξανδρε, μὴ τὰ αὐτά σοι συμβήσε‐ ται. βουλευσάμενος οὖν ἀντίγραψον ἡμῖν καὶ εὑρήσεις ἡμῶν τὴν παρεμβολὴν | |
| ἐπὶ τῶν ὁρίων.” | 170 | |
3.26 | Ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἐντυχὼν τοῖς γράμμασιν αὐτῶν καὶ μειδιάσας ἀντέγραψεν αὐταῖς τάδε· “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος Ἀμαζόσι χαίρειν. τὰ τρία μέρη τῆς οἰκουμένης ἐκυριεύσαμεν καὶ οὐ διελίπομεν ἱστῶντες τρόπαια κατὰ πάντων. αἰσχρὸν οὖν ἡμῖν ἀπολειφθήσεται, ἐὰν μὴ ἐπιστρατευσώμεθα ἐφ’ ὑμᾶς. καὶ εἰ | |
| 5 | μὲν οὖν θέλετε ἀπολέσθαι καὶ ἀοίκητον τὴν ἑαυτῶν χώραν γενέσθαι, μείνατε ἐπὶ τῶν ὁρίων. εἰ δὲ βούλεσθε εἰς τὴν ἰδίαν γῆν κατοικεῖν καὶ μὴ πεῖραν πολέμου λαβεῖν διαβᾶτε εἰς τὸν ποταμὸν ὑμῶν καὶ ὄφθητε ἡμῖν. ὡσαύτως καὶ οἱ ἄνδρες παραταξάτωσαν ἑαυτοὺς ἐν τῷ πεδίῳ. καὶ ἐὰν ταῦτα πράξητε, ὄμνυμι ὑμῖν ἐγὼ ἐμὸν πατέρα καὶ ἐμὴν μητέρα μὴ ἀδικῆσαι ὑμᾶς, ἀλλὰ καὶ ὃν δ’ ἂν βού‐ | |
| 10 | λεσθε φόρον λήψομαι παρ’ ὑμῶν, καὶ οὐκ ἐλευσόμεθα εἰς τὴν ὑμετέραν γῆν. ἃς δ’ ἂν ἐκρίνατε, ἐφίππους ἐξαποστείλατε πρὸς ἡμᾶς. δίδομεν δὲ κατὰ μῆνα ἑκάστῃ | |
| τῶν πεμπομένων παρ’ ὑμῶν ἀντιμίσθιον χρυσίου στατῆρα καὶ σιτηρέσια. μετὰ δὲ τὸν ἐνιαυτὸν αὗται μὲν ἀπελεύσονται, ἄλλας δὲ ἀποστείλατε. βουλευσάμεναι δὲ ἀντιγράψατε ἡμῖν. ἔρρωσθε.” | 171 | |
| 15 | Δεξάμεναι δὲ καὶ ἀναγνοῦσαι τὰ γράμματα Ἀλεξάνδρου ἐκκλησίαν ἑαυταῖς ποιήσασαι καὶ βουλευσάμεναι ἀντέγραψαν αὐτῷ ταῦτα· “Ἀμαζόνων αἱ κρά‐ τισται καὶ ἡγούμεναι βασιλεῖ Ἀλεξάνδρῳ χαίρειν. δίδομέν σοι ἐξουσίαν ἐλθεῖν πρὸς ἡμᾶς καὶ θεάσασθαι ἡμῶν τὴν χώραν. τασσόμεθα δέ σοι διδόναι κατ’ ἐνιαυτὸν χρυσίου τάλαντα ρʹ καὶ τὰς κρατίστας ἐξ ἡμῶν φʹ ἀπεστείλαμέν σοι | |
| 20 | εἰς ὑπάντησιν, φερούσας σοι καὶ τὰ χρήματα καὶ ἵππους γενναίους ρʹ. καὶ αὗται μὲν ἔσονταί σοι τὸν ἐνιαυτόν. εἴ τις δ’ ἐὰν διακορευθῇ ὑπό τινος ἀλλο‐ γενοῦς, μενέτω παρ’ ὑμῖν. 〈γράψον δὲ ἡμῖν ὅσαι ἐὰν καταμείνωσι παρ’ ὑμῖν·〉 τὰς δὲ λοιπὰς ἐξαποστείλας λήψῃ ἄλλας. πειθαρχοῦμεν δέ σοι καὶ παρόντι καὶ ἀπόντι. ἀκηκόαμεν γάρ σου τὰς ἀρετὰς καὶ ἀνδραγαθίας. ἡμεῖς γάρ ἐσμεν παρὰ | |
| 25 | τὴν οἰκουμένην 〈...〉. ἐπελήλυθας δὲ ἡμῖν 〈ὡσ〉 δεσπότης, ὥστε ἀντιποιεῖσθαί σοι περισσόν. ἔδοξε δὲ [γράψαι] ἡμῖν καὶ ἐπὶ τῆς ἰδίας γῆς οἰκεῖν ἡμᾶς καὶ πειθαρχεῖν σοι ὡς δεσπότῃ. ἔρρωσο.” | 172 |
| 27 | ||
3.27 | Τούτων δὲ διαπεμφθέντων γράφει Ἀλέξανδρος τὰ πεπραγμένα τῇ ἑαυτοῦ μητρὶ Ὀλυμπιάδι οὕτως· “Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος τῇ γλυκυτάτῃ μου μητρὶ Ὀλυμπιάδι χαίρειν. ταῖς Ἀμαζόναις παραταξάμενος τὴν πορείαν ἐποιούμην ἐπὶ τὸν Πρύτανιν ποταμόν. παραγενόμενος δὲ ἐπὶ τὰ προάστεια εἶδον ποταμὸν | |
| 5 | ἐκεῖ θηριώδη ὄντα. σφόδρα δὲ εἰς ἀθυμίαν ἦλθον οἱ στρατιῶται. τῆς γὰρ ἡμέρας ἤδη μεσαζούσης οὐκ ἐπαύσατο ὁ ὑετὸς ἐπὶ τῆς γῆς, πολλοὶ δὲ τῶν πεζῶν τοὺς πόδας ἐξήλγησαν. ἐγένοντο δὲ καὶ βρονταὶ ὑπερμεγέθεις, καὶ ἀστραπαὶ καὶ κεραυνοὶ ἔπιπτον. μελλόντων δὲ ἡμῶν διαβαίνειν τὸν ποταμὸν τὸν καλούμενον | |
| Πρύτανιν συνέβη πολλοὺς ἀναιρεθῆναι τῶν ἐγχωρίων ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν. | 173 | |
| 10 | Ἤλθομεν οὖν ἐπὶ τὸν καλούμενον Θερμώδοντα ποταμόν, ὃς ἐξέρχεται χώραν πεδινὴν καὶ εὐδαίμονα, ἐν ᾧ ᾤκουν Ἀμαζονίδες γυναῖκες τῷ μεγέθει ὑπερέχου‐ σαι καθ’ ὑπερβολὴν τῶν λοιπῶν γυναικῶν, κάλλει τε καὶ εὐρωστίᾳ σπουδαῖαι, ἐσθῆτα δὲ φοροῦσαι ἀνθινήν. ὅπλοις δὲ ἐχρῶντο ἀργυρέοις καὶ ἀξίναις· σίδηρος δὲ καὶ χαλκὸς οὐκ ἦν παρ’ αὐταῖς. ἦσαν δὲ συνέσει καὶ ἀγχινοίᾳ τεταγμέναι. | |
| 15 | παραβαλλόντων δὲ ἡμῶν παρὰ τὸν ποταμόν, ἔνθα αἱ Ἀμαζόνες ᾤκουν—ἔστι γὰρ ποταμὸς μέγας καὶ ἀδιάβατος, ἔχει δὲ θηρίων πλῆθος—αὗται οὖν διαβᾶσαι παρετάξαντο ἡμῖν. ἡμεῖς δὲ δι’ ἐπιστολῶν ἐπείσαμεν αὐτὰς ὑποταγῆναι ἡμῖν. | |
| 18 | ||
3.28 | Καὶ λαβόντες παρ’ αὐτῶν φόρους ἀνεχωρήσαμεν ἐπὶ τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν | |
| εἰς τὸν Τένοντα ποταμόν. καὶ ἀπ’ ἐκεῖ ἤλθομεν ἐπὶ τὸν Ἄτλαν ποταμόν. ἐκεῖ δὲ οὐκ ἦν ὁρᾶν οὔτε γῆν οὔτε οὐρανόν. ἦν δὲ ἔθνη πολλὰ καὶ παντοδαπὰ κατοι‐ κοῦντα. εἴδομεν δὲ κυνοκεφάλους ἀνθρώπους, οἵτινες ὀφθαλμοὺς εἶχον ἐν τῷ | 174 | |
| 5 | στήθει καὶ τὸ στόμα, ἑτέρους δὲ ἄνδρας ἑξαχείρους καὶ ταυροπροσώπους καὶ τρωγλοδύτας καὶ ἱμαντόποδας, ἀγρίους ἀνθρώπους, ἄλλους δὲ δασεῖς ὡς αἶγας καὶ λεοντοπροσώπους καὶ θηρία παμποίκιλα καὶ διάφορα εἰς ὅρασιν. Ἀπὸ δὲ τοῦ ποταμοῦ ἐκείνου ἀποπλεύσαντες ἤλθομεν εἰς νῆσόν τινα μεγάλην ἀπέχουσαν ἀπὸ τῆς γῆς σταδίους ρκʹ, καὶ εὕρομεν ἐκεῖ πόλιν τοῦ Ἡλίου. πύργοι | |
| 10 | δὲ ἦσαν δώδεκα χρυσίῳ καὶ σμαράγδῳ οἰκοδομημένοι. τὸ δὲ τεῖχος τῆς πόλεως ἐκείνης Ἰνδικὸν ἦν. ἐν μέσῳ δὲ ἦν βωμὸς χρυσίῳ καὶ σμαράγδῳ οἰκοδομημένος, ἔχων ἀναβαθμοὺς ξʹ. ἐπάνω δὲ ἵστατο ἅρμα ἵππων καὶ ἱππηλάτης ἐκ χρυσίου καὶ σμαράγδου. ἰδεῖν δὲ αὐτὸν οὐκ ἦν ῥᾳδίως διὰ τὴν ὁμίχλην. ὁ δὲ ἱερεὺς τοῦ Ἡλίου Αἰθίοψ ἦν βύσσον καθαρὰν ἐστολισμένος. ἐλάλησε δὲ ἡμῖν βαρβαρικῇ | |
| 15 | φωνῇ, ὥστε ἀναχωρεῖν ἡμᾶς τοῦ τόπου ἐκείνου. καὶ ἀναχωρήσαντες ἐκεῖθεν περιεπατήσαμεν ὁδὸν ἡμερῶν ἑπτά. εἶτα εὕραμεν σκότος, ἀλλ’ οὔτε πῦρ ἐφαί‐ νετο ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις. Καὶ ἀναχωρήσαντες ἐκεῖθεν ἤλθομεν εἰς Λύσου λιμένα· καὶ εὕρομεν ὄρος ὑψηλότατον, ἐν ᾧ ἀνῆλθον καὶ εἶδον οἰκίας καλὰς χρυσίον καὶ ἀργύριον γεμού‐ | 175 |
| 20 | σας. εἶδον δὲ καὶ περίβολον μέγαν ἐκ σαπφείρου λίθου ἔχοντα ἀναβαθμοὺς ρνʹ, καὶ ἄνωθεν ἱερὸν στρογγύλον ἔχον στύλους σαπφειρίνους κύκλῳ ρʹ. ἔσωθεν δὲ καὶ ἔξωθεν ἀνάγλυφοι ἀνδριάντες ἡμιθέων γεγλυμμένοι, Βάκχαι, Σάτυροι, Μύστιδες αὐλοῦσαι καὶ βακχεύουσαι διφυεῖς· ὁ δὲ πρεσβύτης Μάρων ἐπὶ ὑποζυ‐ γίῳ ἦν. μέσον δὲ τοῦ ναοῦ ἔκειτο κλίνη χρυσοσφύρητος ἐστρωμένη, ἐν ᾗ ἦν | |
| 25 | ἀνὴρ περιβεβλημένος σινδόνα βαμβυκίνην. καὶ τὴν μὲν μορφὴν αὐτοῦ οὐκ εἶδον· ἦν γὰρ περικεκαλυμμένος· τὸ δὲ σθένος αὐτοῦ καὶ τὴν ὁλκὴν τοῦ σώματος αὐ‐ | |
| τοῦ ἔβλεπον. ἦν δὲ ἐν μέσῳ τοῦ ἱεροῦ ἅλυσις χρυσῆ ὡς λιτρῶν ρʹ καὶ στέφανος χρυσοῦς κρεμάμενος διαυγής. ἀντὶ δὲ πυρὸς ἦν λίθος τίμιος φῶς ἐκφαίνων ἐν ὅλῳ τῷ ναῷ ἐκείνῳ. ἦν δὲ καὶ ὀρτυγοτροφεῖον χρυσοῦν κρεμάμενον ἐκ τῆς | 176 | |
| 30 | ὀροφῆς, ἐν ᾧ ἦν ὄρνεον ἡλίκον περιστερά. καὶ ὥσπερ ἀνθρωπίνῃ φωνῇ Ἑλληνικῇ ἐβόησέ μοι καί φησιν· “Ἀλέξανδρε, παῦσαι λοιπὸν θεῷ ἀντιτασσόμενος, καὶ ὑπόστρεφε εἰς τὰ ἴδια μέλεθρα καὶ μὴ προπετεύου ἀναβαίνειν εἰς οὐρανίους ὁδούς.” βουλομένου δέ μου καθελεῖν αὐτὸ καὶ τὴν κρεμαμένην κανδήλαν, ὅπως ἀποστείλω σοι, καὶ εἶδον τὸν ἐπὶ τῆς κλίνης κινούμενον ὡς δοκεῖν αὐτὸν ἀναστῆ‐ | |
| 35 | ναι. ἔφησαν δέ μοι οἱ φίλοι μου· “παῦσαι, βασιλεῦ· ἱερὸν γάρ ἐστιν.” ἐξελθὼν δὲ εἰς τὸν περίβολον εἶδον ἐκεῖ κειμένους κρατῆρας χρυσοτορνεύτους δύο χω‐ ροῦντας ἀνὰ μετρητὰς ξʹ, οὓς καὶ ἐξεμετρήσαμεν ἐν τῷ δείπνῳ. ἐκέλευσα δὲ τὴν παρεμβολὴν ἐκεῖ γενέσθαι πᾶσαν καὶ εὐωχηθῆναι. ἦν δὲ ἐκεῖ οἶκος μέγας κατε‐ σκευασμένος. ἦσαν δὲ ἐκεῖ ποτήρια ἐπίσημα πολλὰ πάσης εὐπρεπείας ἄξια ἐκ | |
| 40 | λίθων τετορνευμένα. ἐν δὲ τῷ κατακλιθῆναι ἡμᾶς τε καὶ τὰ στρατεύματα πρὸς εὐωχίαν ἐπὶ δεῖπνον ἐξαίφνης ὥσπερ βροντὴ βιαία αὐλῶν καὶ κυμβάλων πλή‐ θους καὶ σύριγγος καὶ σάλπιγγος καὶ τυμπάνων καὶ κιθάρας ἐγένετο. καὶ τὸ | |
| ὄρος ὅλον ἐκαπνίζετο, ὥσπερ κεραυνοῦ πολλοῦ πεσόντος ἐφ’ ἡμᾶς. Ἡμεῖς οὖν φοβηθέντες ἀνεχωρήσαμεν ἐκ τοῦ τόπου ἐκείνου καὶ ἤλθομεν ἐπὶ | 177 | |
| 45 | τὰ Κύρου βασίλεια. καὶ κατελαβόμεθα πόλεις πολλὰς ἐρήμους καὶ ἐπίσημον μίαν πόλιν, ἐν ᾗ ἦν οἶκος μέγας, ἔνθα αὐτὸς ὁ βασιλεὺς ἐχρημάτιζεν. ἔφησαν δέ μοι ἐκεῖ εἶναι ὄρνεον ἀνθρωπίνῃ φωνῇ ἑρμηνεῦον. εἰσελθὼν δὲ εἰς τὸν οἶκον εἶδον πολλὰ θεάματα ἄξια θαύματος. ἦν γὰρ ὁλόχρυσος. ἦν δὲ ἐν μέσῳ τῆς ὀροφῆς ὥσπερ ὀρτυγοτροφεῖον ὅμοιον τῷ πρώτῳ χρυσοῦν κρεμάμενον καὶ | |
3.28(50) | ἔσωθεν αὐτοῦ ὄρνεον ὡς περιστερὰ χρυσόχροος. τοῦτο ἔφασαν ἑρμηνεύειν τοῖς βασιλεῦσι διὰ τὰς προσπιπτούσας φωνάς. καὶ τοῦτο δὲ ἔφησαν ἱερὸν εἶναι. εἶδον δὲ ἐκεῖ καὶ κρατῆρα μέγα χρυσοτόρνευτον—ταῦτα δὲ ἦσαν ἔσωθεν τῶν βασιλείων Κύρου—χωροῦντα μετρητὰς ἑκατὸν ἑξήκοντα. θαυμαστὸν δὲ ἦν τῇ κατασκευῇ πάνυ. εἶχε γὰρ εἰς τὸ κύκλευμα ἀνδριάντας καὶ ναυμαχίαν ἄνω | |
| 55 | διὰ ζωνῶν, τὸ δὲ μέσον αὐτοῦ † εὐλογίαν †, τὸ δὲ ἔξωθεν αὐτοῦ χρυσοτόρνευτον. τοῦτο δὲ ἔφησαν ἐξ Αἰγύπτου εἶναι πόλεως Μέμφης κἀκεῖθεν ἐνεχθῆναι ὅτε ἐπεκράτησαν οἱ Πέρσαι. ἦν δὲ ὁ οἶκος κατεσκευασμένος εἰς τὸν Ἑλληνικὸν ῥυθμόν, ἔνθα αὐτὸς ὁ βασιλεὺς εἴθιστο χρηματίζειν. ἐν δὲ τούτῳ γέγραπται ἡ ναυμαχία ἡ γεναμένη Ξέρξου. ἔκειτο δὲ ἐν τῷ οἴκῳ καὶ θρόνος χρύσεος λιθοκόλ‐ | 178 |
| 60 | λητος καὶ λύρα αὐτομάτως κρουομένη. κύκλῳ δὲ ἔκειτο ποτηροθήκη χρυσῆ ἓξ καὶ δέκα πήχεις ἔχουσα· ἀναβαθμοὺς δὲ εἶχεν ὀκτώ. ὑπεράνω δὲ ἕστηκεν ἀετὸς ὑπερέχων ταῖς πτέρυξι τὸν ὅλον κύκλον. ἦν δὲ καὶ ἀναδενδρὰς χρυσῆ ἑπτάκλα‐ δος 〈...〉 πάντα εἰργασμένα χρυσῷ. περὶ δὲ τῶν λοιπῶν θεαμάτων τί σοι μέλλω λέγειν; τοιαῦτα δέ ἐστιν ὥστε ἀπὸ τοῦ πλήθους μὴ δύνασθαι ἡμᾶς ἐν ἡμέρᾳ | |
| 65 | μιᾷ ἑρμηνεύειν τὴν ὑπερβάλλουσαν ἀρετήν. [ἔρρωσο]” | |
| 65 | ||
3.30 | Γράφει δὲ καὶ ἕτερα γράμματα Ἀλέξανδρος τῇ μητρὶ αὐτοῦ Ὀλυμπιάδι γενόμενος ἐν Βαβυλῶνι τῇ μεγάλῃ, μέλλοντος αὐτοῦ ἐκλείπειν τὸν ἀνθρώπινον βίον, περιέχοντα οὕτως· Μεγάλην τινά φασιν 〈ἔμφασιν〉 ἔχειν τῶν δαιμονίων τὴν προβλεψίαν. τῶν | 179 |
| 5 | γὰρ ἐγχωρίων γυναικῶν τις ἔτεκε βρέφος, τὰ μὲν ἄνω τοῦ σώματος ἕως τῶν λαγόνων ἀνθρώπου πάντα κατὰ φύσιν, τὰ δὲ ἀπὸ τῶν μηρῶν ἕως κάτω θηρίων προτομαί, ὥστε εἶναι παρόμοιον τὸ παιδίον τῇ καλουμένῃ Σκύλλῃ. ἦσαν γὰρ αἱ προτομαὶ λεόντων καὶ ἀγρίων κυνῶν. καὶ τούτων ἦσαν αἱ μορφαὶ πᾶσιν εὔδηλοι, ὥστε γινώσκειν τὸν ἑκάστου τύπον. ἡ δὲ τοῦ παιδίου προτομὴ ἦν | |
| 10 | τεθνηκυῖα. ἅμα δὲ τοῦ τεκεῖν τὴν γυναῖκα τὸ βρέφος, ἐμβαλοῦσα αὐτὸ εἰς τὸ ῥακκίον καὶ κατακαλύψασα παραγίνεται ἐπὶ τὰ βασίλεια Ἀλεξάνδρου καὶ εἶπε τῷ ἀγγέλῳ αὐτοῦ· “μήνυσόν με τῷ βασιλεῖ Ἀλεξάνδρῳ περί τινος πράγματος θαυμαστοῦ, ἐπειδὴ βούλομαι αὐτῷ δεῖξαί τι.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἐτύγχανεν ἀναπαυόμενος μέσον ἡμέρας ἐν τῷ κοιτῶνι αὐτοῦ. ὡς δὲ ἠγέρθη, ἤκουσε περὶ | |
| 15 | τῆς γυναικὸς καὶ ἐκέλευσεν εἰσάγεσθαι αὐτήν. τῆς δὲ ἐλθούσης ἐκέλευσεν ὁ βασιλεὺς ἀποστῆναι πάντας τοὺς παρόντας· καὶ ἐξελθόντων πάντων ἔδειξεν | |
| αὐτῷ ἡ γυνὴ τὸ γεγεννημένον τέρας φάσκουσα αὐτὴ αὐτὸ τετοκέναι. Τοῦτο δὲ ἰδὼν Ἀλέξανδρος ἐθαύμασε καὶ εὐθέως ἐκέλευσεν ἐνεχθῆναι ση‐ μειολύτας σοφούς τε καὶ μάγους. καὶ τούτων ἐλθόντων μετὰ καὶ Χαλδαίων | 180 | |
| 20 | ἐκέλευσε τὴν σύγκρισιν ποιήσασθαι αὐτοὺς περὶ τοῦ σημείου τούτου τοῦ γεννη‐ θέντος, ἐπαγγειλάμενος αὐτοῖς θάνατον, ἐὰν μὴ εἴπωσιν αὐτῷ τὴν ἀλήθειαν. ἦσαν δὲ οἱ ἐπιδοξότατοι καὶ συνετώτατοι τῶν Χαλδαίων πέντε, καὶ ὁ μὲν εἷς κατὰ τέχνην πολὺ διέφερε πάντων, ὃς οὐκ ἐτύγχανε κατὰ τύχην παρεπιδημῶν. οἱ δὲ παρόντες ἔλεγον ἔσεσθαι τοῖς πολέμοις τὸν Ἀλέξανδρον ἰσχυρότερον | |
| 25 | πάντων, καὶ κατακυριεύσει πάντων τῶν ἀνθρώπων. τὰ δὲ ζῷα τὰ ἀλκιμωδέστατα ἔφασαν εἶναι τὰ ἔθνη ὑποτεταγμένα τῷ ἀνθρωπίνῳ σώματι καὶ τοῦτο σημαίνειν. μετ’ αὐτοὺς δὲ παρεγένετο καὶ ὁ ἕτερος Χαλδαῖος πρὸς Ἀλέξανδρον. καὶ ἰδὼν τὴν διάθεσιν τοῦ σημείου ἀνεβόησε μεγάλως δακρύων καὶ τὰ ἱμάτια αὐτοῦ | |
| διέρρηξε δεινοπαθῶν. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἰδὼν αὐτὸν περιπαθῆ γενόμενον ἠγω‐ | 181 | |
| 30 | νίασεν οὐ μετρίως καὶ κελεύει αὐτὸν θαρροῦντα λέγειν τὰ ἐκ τοῦ σημείου θεω‐ ρούμενα. ὁ δὲ λέγει αὐτῷ ταῦτα· “βασιλεῦ, οὐκέτι συγκρίνῃ τοῖς ζῶσιν.” τοῦ δὲ Ἀλεξάνδρου ἀπαιτοῦντος αὐτὸν τὰ τῆς συγκρίσεως τοῦ σημείου ἀπεκρίθη αὐτῷ ταῦτα· “κράτιστε βασιλεῦ πάντων ἀνθρώπων, ὁ μὲν τύπος ὁ ἀνθρώπινος σὺ εἶ. τῶν δὲ θηρίων αἱ μορφαὶ οἱ περὶ σὲ ὄντες εἰσίν. καὶ εἰ μὲν οὖν τὸ ἄνω | |
| 35 | μέρος ἔζη καὶ ἐν κινήσει ἦν καθάπερ καὶ τὰ ζῷα τὰ ὑπὸ τοῦτο ὄντα 〈...〉. καὶ ὥσπερ οὖν τοῦτο μετέστη ἐκ τοῦ ζῆν, οὕτως καὶ σύ, βασιλεῦ· καὶ ὃν τρόπον τὰ θηρία τὰ ὑπὸ τοῦτο ὄντα, οὕτως καὶ οἱ περὶ σέ· οὔτε γὰρ φρόνησιν ἔχουσιν, ἀλλὰ καὶ ἄγρια τυγχάνουσι πρὸς τοὺς ἀνθρώπους· οὕτως καὶ οἱ περὶ σὲ ὄντες διάκεινται πρός σε.” καὶ ταῦτα εἰπὼν ὁ Χαλδαῖος ἐξῆλθεν. τὸ δὲ βρέφος αὖθις | |
| 40 | καῆναι εἶπεν ὁ Χαλδαῖος. καὶ ταῦτα ἀκούσας Ἀλέξανδρος τὰ καθ’ ἑαυτοῦ | |
| διετύπου πράγματα καθ’ ἡμέραν. | 182 | |
3.31 | Τοῦ δὲ Ἀντιπάτρου ἐπαναστάντος Ὀλυμπιάδι τῇ μητρὶ Ἀλεξάνδρου, ἐποίησεν εἰς αὐτὴν ὅπερ ἐβούλετο. καὶ τῆς μητρὸς Ἀλεξάνδρου πλεονάκις γρα‐ φούσης αὐτῷ περὶ τοῦ Ἀντιπάτρου—ἤχθετο γὰρ ὡς μήτηρ περὶ Ἀλεξάνδρου— καὶ βουλομένης αὐτῆς διελθεῖν εἰς τὴν Ἤπειρον, διεκώλυεν αὐτὴν Ἀντίπατρος. | |
| 5 | τοῦ δὲ Ἀλεξάνδρου δεξαμένου τὰ γράμματα Ὀλυμπιάδος τῆς μητρὸς αὐτοῦ καὶ γνοὺς δι’ αὐτῶν τὴν ἐνεστηκυῖαν τῇ μητρὶ αὐτοῦ λύπην ἀπέστειλε πρὸς τὸν Ἀντίπατρον Καρτερὸν τοὔνομα εἰς Μακεδονίαν ἐπιμελητὴν αὐτῆς γενόμενον. αἰσθόμενος δὲ Ἀντίπατρος τὴν ἐπίνοιαν Ἀλεξάνδρου καὶ τὴν ἄφιξιν Καρτεροῦ καὶ εἰδὼς τοὺς στρατιώτας ἀνακομίζοντας ἀπὸ Ἀλεξάνδρου εἰς Μακεδονίαν | |
| 10 | καὶ Θεσσαλίαν ἕνεκεν αὐτοῦ, ἐφοβήθη καὶ ἦλθεν εἰς δολοφονίαν Ἀλεξάνδρου, φοβούμενος περὶ ὧν ἔπραξεν εἰς Ὀλυμπιάδα, μήποτε εἰς παραφυλακισμὸν | |
| ἔλθῃ. ἤκουσε γὰρ τὸν Ἀλέξανδρον ὑπερβεβηκέναι πολὺ πρὸς ὑπερηφανίαν διὰ τὰς ἐπιτελουμένας αὐτῷ πράξεις. καὶ τοῦτο διαλογιζόμενος ἐσκεύασε φάρμακον δηλητήριον, ὃ οὐκ ἔφερεν ἀγγεῖον οὔτε χαλκὸν οὔτε ὑάλινον οὔτε κεράμιον, | 183 | |
| 15 | ἀλλ’ εὐθέως ἐρρήγνυτο. ἐν μολυβδίνῃ οὖν πυξίδι βαλὼν τὸ φάρμακον ὁ Ἀντί‐ πατρος καὶ περικαθάψας ἄλλῃ πυξίδι σιδηρᾷ δέδωκε τῷ ἰδίῳ υἱῷ καὶ ἀπέστειλεν εἰς Βαβυλῶνα Ἰούλλῳ τῷ ἐπικέρνῃ Ἀλεξάνδρου τοῦ βασιλέως, συλλαλήσας αὐτῷ ὑπὲρ τῆς τοῦ φαρμάκου δεινότητος καὶ θανατηφόρου δυνάμεως, ὅπως ἐάν τι αὐτῷ ἐν τοῖς πολέμοις ὑπὸ τῶν πολεμίων συμβῇ δεξάμενος τέλος λάβοι. | |
| 20 | Ἀφικόμενος δὲ ὁ υἱὸς Ἀντιπάτρου εἰς Βαβυλῶνα συνελάλησεν Ἰούλλῳ τῷ ἐπικέρνῃ Ἀλεξάνδρου λάθρα περὶ τῆς τοῦ φαρμάκου δόσεως. τοῦ Ἰούλλου οὖν ἐν λύπῃ φερομένου πρὸς Ἀλέξανδρον—πρὸ ὀλίγων γὰρ ἡμερῶν παραπεσόντος Ἰούλλου ὁ Ἀλέξανδρος ῥάβδῳ κατὰ τῆς κεφαλῆς Ἰούλλῳ δεδωκὼς ἐτραυμά‐ | |
| τισεν αὐτὸν δεινῶς—ὅθεν Ἰοῦλλος ὀργιζόμενος Ἀλεξάνδρῳ ὑπήντησε τῷ | 184 | |
| 25 | Ἀντιπάτρου υἱῷ πρὸς τὸ παρανόμημα. παρέλαβε δὲ σὺν αὐτῷ Ἰοῦλλος Μήδιόν τινα συνηδικημένον αὐτῷ. καὶ διετάξαντο εἰς ἑαυτοὺς πῶς δώσουσι τῷ Ἀλε‐ ξάνδρῳ τὸ φάρμακον πιεῖν. τοῦ δὲ Ἀλεξάνδρου ἀναπαυσαμένου ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν ἀπὸ δείπνου μεγάλου προσῆλθεν αὐτῷ τῇ ἐπαύριον Μήδιος ἀξιῶν αὐτὸν εἰσελθεῖν εἰς τὴν οἰκίαν αὐτοῦ. καὶ πεισθεὶς Ἀλέξανδρος τῇ τοῦ Μηδίου δεήσει | |
| 30 | ἧξεν ἐπὶ τὸν δεῖπνον αὐτοῦ. συνανεκλίθησαν δὲ τῷ βασιλεῖ Ἀλεξάνδρῳ 〈...〉 τὸ δὲ μέλλον γίνεσθαι διὰ τοῦ φαρμάκου φόνιον ἐπιβούλευμα Περδίκας μὲν καὶ Πτολεμαῖος καὶ Ὄλκιος καὶ Λυσίμαχος καὶ Εὐμένιος καὶ Κάσσανδρος οὐκ ᾔδεισαν· οἱ δὲ ἄλλοι πάντες οἱ συνανακείμενοι Ἀλεξάνδρῳ μετειλήφασι τῆς παρανόμου πράξεως τοῦ φαρμάκου καὶ συμπεφωνηκότες ἦσαν τῷ Ἰούλλῳ | |
| 35 | οἰνοχόῳ τοῦ βασιλέως Ἀλεξάνδρου δεδωκότες ὅρκους ἀλλήλοις. ἐπεθύμουν γὰρ ἤδη πραγμάτων τοῦ Ἀλεξάνδρου. τοῦ δὲ Ἀλεξάνδρου συνανακλιθέντος αὐτοῖς | |
| προσήνεγκεν αὐτῷ Ἰοῦλλος ποτήριον ἄδολον. λόγου δὲ προσπεσόντος διατριβῆς ἕνεκεν τοῦ πότου ἤδη διεληλυθότος ἱκανοῦ χρόνου ἐπέδωκεν Ἰοῦλλος ἕτερον ποτήριον ἔχον τὸ φάρμακον. δεξάμενος δὲ Ἀλέξανδρος σὺν τῇ συντυχίᾳ καὶ | 185 | |
| 40 | πιὼν ἐξαίφνης ἀνεβόησεν ὡς τόξῳ πεπληγὼς διὰ τοῦ ἥπατος. μικρὸν δὲ ἐπισχὼν χρόνον καὶ τὴν ὀδύνην καρτερήσας ἀπῄει πρὸς ἑαυτόν, ἐντειλάμενος τοῖς παροῦ‐ σιν ἐπὶ τὸ δεῖπνον μένειν. | |
| 42 | ||
3.32 | Οἱ δὲ ἀγωνιάσαντες διέλυσαν παραχρῆμα τὸ δεῖπνον· ἔξωθεν δὲ ἀπεκαρα‐ δόκουν τὸ συμβησόμενον. ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἑαυτὸν προιέμενος εἶπεν· “ὦ Ῥω‐ ξάνη, μικρὸν ἐμοὶ χάρισαι σεαυτήν.” καὶ ὑπ’ αὐτῆς κατεχόμενος ἀπῆλθεν εἰς τὸ παλάτιον αὐτοῦ καὶ κατεκλίθη. | |
| 5 | Ἡμέρας δὲ γενομένης ἐκέλευσε Περδίκαν καὶ Πτολεμαῖον καὶ Λυσίμαχον | |
| εἰσελθεῖν πρὸς αὐτόν. εἶπε δὲ ὅπως ἄλλος τις μὴ εἰσέλθῃ σὺν αὐτοῖς, ἄχρις ἂν διάθηται. ἐξαίφνης δὲ ἐκ τῶν Μακεδόνων ἐγένετο βοὴ καὶ συνδρομὴ πρὸς τὴν αὐλὴν τοῦ παλατίου Ἀλεξάνδρου ἐπὶ τὸ ἀνελεῖν τοὺς σωματοφύλακας αὐτοῦ, εἰ μὴ δείξωσιν αὐτοῖς τὸν βασιλέα. τοῦ δὲ Ἀλεξάνδρου πυνθανομένου περὶ τοῦ | 186 | |
| 10 | θορύβου προσῆλθεν αὐτῷ Περδίκας καὶ ἐδίδαξεν αὐτὸν τὸ λεγόμενον ὑπὸ τῶν Μακεδόνων. προσέταξε δὲ Ἀλέξανδρος τὴν κλίνην αὐτοῦ ἐπαρθῆναι εἰς ἕνα τόπον, ὥστε πᾶσαν τὴν δύναμιν τῶν στρατευμάτων παραπορευομένους ὁρᾶν αὐτόν, εἰσάγειν δὲ μόνους 〈Μακεδόνασ〉 καὶ δι’ ἑτέρας θύρας ἐξάγειν. ποιήσαν‐ τος δὲ τοῦ Περδίκα τὰ προσταχθέντα ὑπὸ Ἀλεξάνδρου τοῦ βασιλέως εἰσε‐ | |
| 15 | πορεύοντο οἱ Μακεδόνες μόνοι καὶ ἐθεώρουν αὐτόν. καὶ οὐκ ἦν ὃς οὐκ ἐδάκρυε τηλικοῦτον βασιλέα Ἀλέξανδρον κατακείμενον κλίνῃ ἡμιθανῆ. ἀνὴρ δέ τις ἐξ αὐτῶν τῷ μὲν εἴδει οὐκ ἀπρεπής, ἰδιώτης δέ, ἐλθὼν πλησίον τῆς κλίνης Ἀλε‐ ξάνδρου εἶπεν· “ἐπ’ ἀγαθῷ μέν, Ἀλέξανδρε βασιλεῦ, Φίλιππος ὁ πατήρ σου | |
| ἦρξεν, ἐπ’ ἀγαθῷ τε καὶ σύ, βασιλεῦ. καὶ σὺ μὲν προλαμβάνεις ἡμᾶς. καλὸν | 187 | |
| 20 | οὖν ἡμᾶς σὺν σοὶ ἀποθανεῖν τῷ ποιήσαντι Μακεδονίαν πόλιν ἐλευθέραν.” ὁ δὲ Ἀλέξανδρος δακρύσας ἐξέτεινε τὴν δεξιὰν αὐτοῦ χεῖρα ἔμφασιν ποιούμενος παρακλήσεως. | |
| 22 | ||
3.33 | Καὶ κελεύσας εἰσελθεῖν ὑπομνηματογράφον εἶπε περὶ Ῥωξάνης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ· “Ἐὰν γένηταί μοι ἐκ Ῥωξάνης τῆς ἐμῆς γυναικὸς ἀρρενικόν, ἐκεῖνος βασιλευέτω Μακεδόσιν· ἐὰν δὲ θῆλυ γένηται, ἑλέσθωσαν ὃν ἐὰν βούλωνται βασιλέα.” ταῦτα καὶ ἄλλα πολλὰ εἰπόντος τοῦ Ἀλεξάνδρου ἐγένετο περὶ τὸν | |
| 5 | ἀέρα ὁμίχλη καὶ ἐφάνη μέγας ἀστὴρ κατερχόμενος ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐπὶ τὴν θάλασ‐ σαν καὶ σὺν αὐτῷ ἀετός· καὶ τὸ ἄγαλμα Βαβυλῶνος, ὃ ἐκάλουν Διός, ἐκινήθη. ὁ δὲ ἀστὴρ πάλιν ἀνῆλθεν εἰς τὸν οὐρανόν. ἠκολούθησε δὲ αὐτῷ καὶ ὁ ἀετός. κρυβέντος δὲ τοῦ ἀστέρος εἰς τὸν οὐρανὸν εὐθέως ἐκοιμήθη Ἀλέξανδρος τὸν | |
| αἰώνιον ὕπνον. | 188 | |
3.34 | Οἱ δὲ Πέρσαι ἐμάχοντο μετὰ τῶν Μακεδόνων βουλόμενοι τὸν Ἀλέξανδρον ἀνακομίσασθαι καὶ Μίθραν ἀναγορεῦσαι. οἱ δὲ Μακεδόνες ἀντεποιοῦντο βου‐ λόμενοι ἀναλαβεῖν αὐτὸν εἰς Μακεδονίαν. λέγει αὐτοῖς Φίλιππος ὁ Πτολε‐ μαῖος· “ἔστι μαντεῖον τοῦ Βαβυλωνίου Διός. παρ’ αὐτῷ οὖν ληψώμεθα χρησμὸν | |
| 5 | τοῦ σώματος Ἀλεξάνδρου, ποῦ ἂν καταστήσωμεν αὐτό.” ἐχρημάτισε δὲ αὐτοῖς ὁ τοῦ Διὸς χρησμὸς οὕτως· “ἐγὼ φράσω τὰ συμφέροντα πᾶσιν. ἔστι πόλις ἐν Αἰγύπτῳ τοὔνομα Μέμφη· κἀκεῖ δεῖ ἐνθρονίζειν τοῦτον.” Τοῦ δὲ χρησμοῦ δοθέντος οὐδεὶς οὐκέτι ἐλάλησεν, ἀλλὰ συνεχώρουν τῷ Πτολεμαίῳ βαδίζειν καὶ κομίζειν αὐτὸν ἐν μολυβδίνῃ λάρνακι ἐν Μέμφῃ τῇ | |
| 10 | πόλει ἐσμυρνισμένον. θέμενος δὲ αὐτὸν ὁ Πτολεμαῖος ἐπὶ ἁμάξῃ τὴν πορείαν | |
| ἐποιεῖτο ἀπὸ Βαβυλῶνος εἰς Αἴγυπτον. ἀκούσαντες δὲ οἱ Μεμφῖται ὑπήντησαν τῷ σώματι Ἀλεξάνδρου καὶ εἰσάγουσιν αὐτὸ ἐν Μέμφῃ. εἶπε δὲ ὁ ἀρχιπροφή‐ της τοῦ ἐν Μέμφῃ ἱεροῦ· “ὧδε αὐτὸν μὴ καθιδρύσητε, ἀλλὰ εἰς ἣν ἔκτισε πόλιν ἐν τῇ Ῥακω[ν]τίδι. ὅπου γὰρ ἐὰν ᾖ τὸ σῶμα τοῦτο, ἀκαταστατεῖ ἡ πόλις | 189 | |
| 15 | ἐκείνη πολέμοις καὶ μάχαις ταραττομένη.” εὐθέως οὖν ὁ Πτολεμαῖος ἄγει αὐτὸν ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ ποιεῖ τάφον ἐν τῷ ἱερῷ τῷ καλουμένῳ Σῶμα Ἀλε‐ ξάνδρου· κἀκεῖ τὸ λείψανον Ἀλεξάνδρου καθίδρυσεν. | |
| 17 | ||
3.35 | Ἔζησε δὲ ὁ Ἀλέξανδρος ἔτη λβʹ. ἐβίωσε δὲ οὕτως· ἀπὸ κʹ ἐτῶν ἐβασίλευσεν. ἐπολέμησε δὲ ἔτη ιβʹ, πολεμῶν δὲ ἐνίκησεν. ὑπέταξε δὲ βαρβάρων ἔθνη κβʹ, | |
| Ἑλλήνων δὲ φυλὰς ιδʹ. ἔκτισε δὲ ἐπ’ ὀνόματι αὐτοῦ πόλεις ιβʹ· Ἀλεξάνδρειαν τὴν κατ’ Αἴγυπτον κειμένην, Ἀλεξάνδρειαν τὴν πρὸς Ὁρπάς, Ἀλεξάνδρειαν | 190 | |
| 5 | τὴν Κράτιστον, Ἀλεξάνδρειαν τὴν Σκυθίαν, Ἀλεξάνδρειαν τὴν ἐπὶ Κρηπῖδος ποταμοῦ, Ἀλεξάνδρειαν τὴν ἐπὶ Τρωάδος, Ἀλεξάνδρειαν τὴν ἐπὶ Βαβυλῶνος, Ἀλεξάνδρειαν τὴν ἐπὶ Πέρσαις, Ἀλεξάνδρειαν τὴν ἐπὶ 〈Βου〉κέφαλον ἵππον, Ἀλεξάνδρειαν τὴν ἐπὶ Πώρου, Ἀλεξάνδρειαν τὴν ἐπὶ τὸν Τίγριν ποταμόν, Ἀλεξάνδρειαν τὴν ἐπὶ Μασσαγέτας καλουμένην. | |
| 10 | Ἐγεννήθη μὲν ὁ Ἀλέξανδρος μηνὶ Ἰαννουαρίῳ νεομηνίᾳ, ἀνατολῆς οὔσης ἡλίου, ἐτελεύτησε δὲ μηνὶ Ἀπριλλίῳ νεομηνίᾳ, δύσεως οὔσης ἡλίου. καὶ ἐκά‐ λεσαν τὴν ἡμέραν τῆς τελευτῆς αὐτοῦ νεομαγα (?) διὰ τὸ τὸν Ἀλέξανδρον | |
| νέον τετελευτηκέναι. ἐτελεύτησε δὲ Ἀλέξανδρος ἐν τῷ ͵εροςʹ ἔτει τοῦ κόσμου, ἐν τῷ τέλει τῆς ριγʹ Ὀλυμπιάδος· ἡ δὲ Ὀλυμπιὰς ἔτη εἰσὶ δʹ, τῷ δὲ τετάρτῳ | 191 | |
| 15 | ἔτει τῆς βασιλείας Ἄχαζ πρώτη Ὀλυμπιὰς ἤρξατο. ἀπὸ δὲ τῆς τελευτῆς Ἀλεξάνδρου ἕως τῆς τοῦ θεοῦ λόγου ἐκ παρθένου σαρκώσεως ἔτη τριακόσια | |
| εἴκοσι τέσσαρα. | 192 | |