TLG 1358 003 :: EUDOXUS :: Ars astronomica [Sp.] (P. Par. 1)

EUDOXUS Astron.
(Cnidius: 4 B.C.)

Ars astronomica [Sp.] (P. Par. 1)

Source: Blass, F. (ed.), Eudoxi ars astronomica qualis in charta Aegyptiaca superest [Programm Kiel] 1887: 12–25.

Citation: Column — (line)

t

Eudoxi ars astronomica qualis in charta Aegyptiaca superest.

ante col1

Ε Ἐν τῶιδε δ[εί]ξω πᾶσιν [ἐγ]μαθεῖν [σο]φὴν Υ ὑμῖν πόλου σύνταξιν ἐμ βραχ[εῖ λό]γωι, Δ δοὺς τῆσ[δ]ε τέχνης εἰδένα[ι σ]αφῆ πέρι. Ο οὐθεὶς γάρ ἐστιν ἐνδεὴς γνώμ[η]ς, ὅτωι
5Ξ ξένον φανεῖται, τῶιδ’ ἐὰν ξυνῆι καλῶς. Ο ὁ μὲν στ[ί]χος μείς ἐστ[ι], γράμμα δ’ ἡμέρα Υ ὑμῖν, ἀριθμὸν δ’ ἴσ[ον ἔ]χει τὰ γράμματα Τ ταῖς ἡμέραισιν, ἃς ἄγει μέγας χρόνος, Ε ἐνιαύσιον βρ[ο]τοῖσι περ[ίο]δόν τ’ ἔχει
10Χ χρόνος διοικῶν ἀστέρων γνωρίσματα. Ν νικᾶι δὲ τούτων ο[ὐθ]ὲν ἕτερον, ἀλλ’ ἀεὶ Η ἥκει τὰ πάντα εἰς ταὐτ[όν], ὅταν ἔλθηι χρόνος.

col1

[Ἄστρων διαστήματα.]— — — —Εἰς ἀστ]έρος ἀετοῦ δύ(σιν)
ἡμέραι ...
2Εἰς] ἰσημερίαν μεθοπω(ρινὴν)
ἡμέραι ... Εἰς] στεφάνου ἐπιτο(λὴν)
ἡμέραι ... Εἰς
4Π]λειάδων δύ(σιν)
5
ἡμέραι ... Εἰς τρο]πὰς χει(μερινὰς)
ἡμέραι] ... ΧΕΙΜΟΝ — —Εἰς ζε]φύρου [ἀρχὴν
ἡμέραι] ... Ἡλίου πορεία. Ὁ ἥλιο]ς ἀπὸ τῆς χει(μερινῆς) πο(ρείας)
12
10
πάλιν ποιεῖται] ἐγ δεξιῶν τὴν πορείαν, ἕως ἂν] ἔλθηι εἰς τὸν
βορρᾶν, ἐν ἡμέραις] ρπʹ.
καὶ ποήσας ἐν τῶι
13βο]ρρᾶι ἡμέρας
δύο(?), ἐν ὧι ἂν τὰ]ς θερινὰς τροπὰς
15ἀποδείξηι, ἀπὸ τοῦ] βορρᾶ
15ποιεῖται
τὴν πορείαν ὡς εἰς τὸν] ν[ό]τον κατὰ
τὸν αὐτὸν τρόπον, ἕως ἂν] ἔλθηι
17εἰς τὸν
νότον, ἐν ἡμέραις] ρπʹ. καὶ ποήσας
ἐν τῶι νότωι ἡμέρ]ας τρεῖς, ἐν ὧι ἂν
20πάλιν ἀποδεί]ξηι τὰς * χειμερινὰς

col2

τροπάς, ποιεῖ προσλ]αμβάνειν ἤ‐ δη τὴν ἡμέραν
2παρὰ τὴν] νύκτα ἀπὸ τρο‐
πῶν χειμερινῶν, ἕως] ἂν ἔλθηι ὁ ἥλιος
εἰς τὸν ἀπηλιώτ]ην,
4καὶ γίνεται
5
ἐν τῶι ἀπηλ]ιώτηι ἡ μὲν ἡμέρα
τῆι νυκτὶ ἴση], ἰσημερία δὲ ἐαρινή. ἰὼν δὲ ἀπὸ] τοῦ ἀπηλιώτου ὡς
εἰς τὸν βορρᾶν] ἐν ἡμέραις Ϟʹ,
προσδίδωσιν] πάλιν
9τῆι ἡμέραι πα‐
10ρὰ τῆς νυ]κτὸ[ς] ὥρας † μεʹ,
καὶ γίνεται ἐν τ]ῶι βορρᾶι ἡ μὲν
ἡμέρα
12ὡρῶν ι[δ]ʹ, [ἡ] δὲ [ν]ὺ[ξ
ὡρῶν ιʹ, κα[ὶ τρο]παὶ θεριναί. —
Ἀπ[ο]δε[ί]ξας δὲ ὁ
14ἥλιος τὰς θερινὰς
15τ[ρο]πὰς ποιεῖται [τ]ὴν πορείαν ὡς εἰς
τ[ὸν] λίβ[α, ἐν ἡ]μέρ[αις] Ϟʹ,
16προσ‐
διδοὺς π[άλιν τ]ῆι νυκτί, * καὶ
ἰσημερία μεθοπ]ωρινή.
τὴ[ν δὲ] ἐπὶ ν[ό]τον
19πορείαν ποιούμε‐
20νος ἐκ τοῦ λ[ιβ]ὸς ἐν ἡμέραις Ϟʹ,
προ[σ]δίδω[σι]ν πάλιν τῆι νυκτὶ
21πα‐
ρὰ τῆς ἡμέρας ὥρας μεʹ, καὶ γίνε‐
ται ἐν τῶι νότωι ἡ μὲν νὺξ
ὡρῶν ιδʹ, ἡ δ[ὲ]
24ἡμέρ[α ὡ]ρῶν ιʹ,
25
καὶ τροπαὶ χε[ι]μεριναί. —
Ἀποδείξας δ[ὲ] ὁ ἥλιος τὰς θερινὰς καὶ χειμερινὰς τροπάς, καὶ τὰς
ἐαρινὰς καὶ μεθοπωρινὰς ἰση‐
μερίας, „ἀρ[χὴ]ν
29ποιεῖται τοῦ καθ’ ἡ‐
30μέραν δρόμου“, ποτὲ μὲν τῆι νυ‐
κτὶ ποτὲ [δὲ τῆ]ι ἡμέραι προσδι‐ δοὺς ἀεὶ τ[ὸ προσ]ῆκον τῆς ἡμέρας ͵απʹ.
13

col3

Τρο[π]αὶ δὲ γίνον(ται) τὸν τ[ρόπ]ον τοῦτ[ο]ν, δ[ιὰ] τὸ ποτὲ μὲν τὴν [νύ]κτα, ποτὲ
δὲ τὴν ἡμέραν γίν[ε]σθαι ὡρῶν
ιδʹ, τὴν δὲ
4(ὡ)ρῶν ιʹ, —
5ὥστ’ εἶναι τὸ διαλλάσσον μεῖζον
ἢ ἔλασσον ἑκατέρου μέρη δʹ.
ταῦτ’ ἐστὶν
7ἃ τὴν κίνησιν λαμ‐
βάνει δι’ ἑξαμήνου, ποτὲ μ[ὲν
προσχωροῦντος το[ῦ] ἡλ[ί]ου ποτὲ
10δ’ ἀναχωροῦντος ἐν τῆι δωδε‐
καμήνωι. διὸ οὐ συμφ[ω]ν[ο]ῦ‐
σιν τοῖς ἀστρολόγοις αἱ
12ἡμέραι
οὐδὲ οἱ ἑλληνικοὶ μ[ῆ]νες. ἔστιν
δὲ ὁ μὲν τοῦ ἡλίου ἐνιαυτὸς ἡ
15μερῶν τξεʹ,
15ὁ δὲ τῆ[ς] σε[λήνη]ς
ἐνιαυτὸς ἡμερῶν [τνδʹ]· τὰ[ς γ]ὰρ
νουμηνίας οὐ φαίνε[ι νύκτας
17ιβʹ, καὶ ἄ]λλας
τοῦ ἐνιαυτοῦ ἡμ[έ]ρας εʹ, —
ὥστε ἐλλείπειν τὴν [σελήνην] τοῦ
20ἡλίου ἡμέρας ιαʹ. οἱ δὲ ἀσ[τρο]λ[ό‐
γοι καὶ οἱ ἱερογραμμ[ατεῖς] χ[ρῶ]ν‐
ται ταῖς κατὰ
22σελή[ν]η[ν] ἡμ[έ]ραις,
καὶ ἄγουσι πανδημ[ι]κὰς ἑ[ορ]τὰς
τινὰς μὲν ὡς ἐνομί[σθ]η,
24τὰ δὲ κατα‐
25
χυτήρια καὶ κυνὸς ἀνατολὴν κ[αὶ
σεληναῖα κατὰ θεό[ν], ἀναλεγόμενοι τὰς ἡμέρας ἐκ τῶν Αἰγυπτίων·
αὗται γὰρ οὔτε ὑπεξαιροῦνται
οὔτε παρεμβάλλο[νται].
29δε[ῖ] μὲν [οὖν
30
τὰς τοῦ ἡλίου καὶ τὰς τῆς σελήνης
ἡμέρας ἀναλεγομένους κατὰ τε‐ τραετηρίδα ἀντιβάλλειν ταῖς κατὰ
μῆνα, προστιθέντα καθ’ ἕτος
ἡμέρας τέταρτον·
34ἐκ γὰρ τούτων αἱ γενέ‐
35σεις καὶ ἀναγενέσεις

col4

διακρ[ί]νονται, πλὴν τῶ[ν πλα‐
νωμένων. — Σελήνης πορεία. Ἀρχὴ πορεία(ς) τοῦ
5κατὰ σελήνην δρόμου.
νουμηνίαν μὲν καὶ τέταρτον [τῆς τρί]της φα[ί]νει ’πὶ πρώτου ζωι[δ]ίου· * τοῦ δ’
* ἐχομένου— τὰ προσόντα μόρια κἄτ[ι] πέμπτη[ς
14
10ἥμισ]υ,
10ὥστε τὸ τρίτ[ον τῆ]ς ἑβ‐
δ[ό]μης προσλαμβάνειν
11[ἥμισυ τέταρτον]. —[τὸ] δὲ
τέταρτον ζώιδιον
12ἐνάτη[ν ἀπ’] ἠοῦς
κ[α]ὶ τὰ πρόσλοιπα μόρια.
13[δεκάτης] ἐπιφ[άει]
πέμπτον, 〈ὅ〉 καὶ προσλ[αμβά]νει
14τῆς
15δ[ω]δεκάτης τέταρτον. [ἕκτον] ἐπιφά‐
ει
16τ[ῆ]ς * τεσσαρακαιδ[ε]κ[άτ]ης ἀπολι‐
π[ὸ]ν θἥμισυ.
17τὸ δ’ ἕβδ[ο]μον ἕκ(της)
κ]αὶ δεκάτης τέταρτον ἓν
18λείπ[ει]. [τὸ δ’]
ὄγδουν ὀγδόης ἐ[πὶ] δεκάτ[ηι]
19⏒–
20
τὸ δ’ ἔνατον τῆς μιᾶς κ[αὶ εἰκάδος τ[έ]ταρτον [ἓν ἐπιλαμβάνει].⏒–⏑–
τ[ὸ] δέκατον, ἥμισυ 〈δ’〉 ὑπ[ε]ραίρει τῆς τρίτης
22ἐπ’ εἴκοσιν. —
[τὸ] δ’ ἑνδέκατον ἐπιλαμβάνει
23ἥμισυ τέταρτον
[τ]ῆς πεντεκαιεικοστῆς (τῆς πεντεκαιεικοστῆς τέταρτον ἥμισυ).
24τὸ δωδέκατ[ο]ν δὲ τῆ[ς]
25ἐπ’ εἴκοσιν ἑβδόμης
25* κρύπτει τὸν ἱερὸν καὶ δι’ αἰῶνος
δρόμον.
26τὰ δ̣’ ἐπόντα μόρια τ[ῆι
καταρχῆι προστιθεὶ(ς)15
27ἅπαντ’ * ἀνάλε‐
ξ[αι τὰ] μέχρι [τ]ῆς τ[ρι]ακάδος,
28[κ]ἀρ[χὴ
πορείας τοῦ κατ[ὰ] σελήνην δρ[ό‐
30
μου. — (Subiecta est figura, quae quid ad rem pertineat omnino non perspicitur. Item proximam columnam rudis pictura occupat: pictus est signifer orbis, inscriptis duodecim signorum nominibus: κριός ταῦρος δίδυμοι καρκίνος λέων παρθένος χηλαί σκορ[πί]ος τοξότης αἰγόκε[ρως] ὑδρ[οχόο]ς ἰχθύες. Extra orbem sunt sex stellae errantes: ἑωσφόρος
35(in confinio arietis et tauri), Ἄρεως (in confinio tauri et geminorum), Φαέθων (i. e. Iovis stella, i. c. geminorum et cancri); tum his per diametrum oppositae: ἰ]σόχρονος τ[ῶι ἑωσφόρωι] (e regione Luciferi, apud libram), Στίλβων sive potius Σπέλβων (Mercurii stella, e reg. Martis, apud scorpium), Φαίνων (Saturni st., e reg. Phaethontis, ap. Sagittarium).

col5

]στέρων π[ο]ρεία τῶν εʹ πλα‐
ν]ητῶν. Ἑωσφόρος ὁ τῆς Ἀφροδί‐
της λεγόμενος
3ἀστὴρ τὴν ἕλικα
διεξέρχετ’ ἐν ἐνιαυτῶι, μησὶν
5
τρισὶν κ[αὶ ἡμέ]ραις δʹ. ὁ [αὐτ]ὸς
6δ[ὲ κ]αὶ ἕσπερος τ[ὸ]ν αὐτὸν
ἔχων δρόμον, τὴν αὐτὴν πορείαν
ἰσοχρόνω[ς], τῆι
8ὀνομασίαι διαλλάσ‐
σων. —
9(Subscr. ἑωσφόρος, sub eo nomine figurae tres: circulus cuius unus quadrans colore
9obductus; cornua lunae; circulus cuius duo quadrantes sibi oppositi colore obducti.)
10Στίλβων [ὁ Ἑρμ]οῦ τὴν ἕλι[κα διε]ξέρ‐
χετ’ ἐν μη[σὶν τ]ρισὶν κα[ὶ εἴκοσιν] ἓξ
ἡμέραις. —
12 (Nomen Στίλβων et figura in lacuna intercidit.) —Πυροειδὴς τὸ[ν ζωιδίων] κύ(κλον)
διεξέρχετ’ ἐν [ἔτεσιν βʹ]. Φαέθων
15δ’ ὁ τοῦ
15[Διὸς ἀστὴρ τὸν
ζωιδίων κύ(κλον)
διεξέρχετ’ ἐν
ἔτεσιν ιβʹ.
18 (Subscr. Πυροειδής Φαέθων; figura circuli.) Φαίνων δ’ ὁ τοῦ Ἡλίου τὸ[ν ζωιδί‐
20ων κύ(κλον) διεξέρχεται ἐν ἔτεσιν λʹ.
20(Subscr. Φαίνων; circulus cuius duo quadrantes colorati.)

col6

Οὐράνιος κύκλος σφαιροειδή[ς.
Νοείσθω ὁρίζων κύκλος ὁ δοκῶν
συνάπτεσθαι
3κοινὸς τόπος τ[ῆς
γῆς 〈καὶ τοῦ οὐρανοῦ〉 καὶ τὸν κόσμον δίχα διαιρῶν—,
5τὰ μὲν16
5ὑπὲρ [γῆς], * τὰ δ’ ὑπὸ γῆς. —
Ἀεὶ δὲ φανερὸς ὁ μηδέποτε δύνων, 〈ἐν〉
ὧι εἰσὶν
7αἱ ἄρκτοι· ἀεὶ δὲ ἀφανὴς
ὁ μηδέποτε ἐπιτέλλων. —
Θερινὸς δὲ τροπικός,
9καθ’ ὃν ὁ ἥλι‐
10ος φερόμενος τὴν μὲν ἡμέραν
* μακροτάτην ποεῖ—, τὴν δὲ νύ‐
κτα
12* βραχυτάτην. —Χειμερινὸς
δὲ τροπικός, καθ’ ὃν ὁ ἥλιος φερό‐
μενος τὴν μὲν
14ἡμέραν * βραχυ‐
15τάτην ποιεῖ, τὴν δὲ νύκτα * μακρο‐
τάτην. Ἰσημερινὸς δέ, κα
θ’
17ὃν ὁ ἥλιος φερόμενος ἴσην τὴν
ἡμέραν τῆι νυκτὶ σημαίνει. —
Ὁ [δ]ὲ τῶν ιβʹ
19ζωιδίων κύκλος,
20ἐν ὧι ὁ ἥλιος ἐνιαυτῶι διατρίβει. —
ὁ δὲ τῆς σελήνης
21κύκλος, ὃν
ἡ σελήνη διὰ τῶν ιβʹ ζωιδί‐
ων διεξέρχεται, ὑπὸ τῶι ἡλί‐
ωι φερομένη.
24πόλοι δ’ εἰσὶ τοῦ
25κ[όσ]μου δύο, πε(ρὶ) οὓς ὁ κόσμ[ο]ς στρέ‐
φε[τ]αι. ἡ δὲ γῆ σφαιροειδὴς
26οὖ‐
σα ἐν μέσωι τῶι κόσμωι κεῖ‐
ται σφαιροειδεῖ ὄντι, καὶ οἱ * πόλοι
μέν[ο]υσιν,
29περὶ οὓς ὁ κόσμος στρέ‐
30φετα[ι]. * Ἀπόδειξις. εἰ μὲγ γὰρ ὁ πό‐
λ[ο]ς ἀνανεύσει ἢ
31καταν[ε]ύσει,
αἱ ἄρ[κτ]οι δύσονται καὶ ἐπι[τε]λοῦ‐
σιν· οὐ δύνουσιν δέ. εἰ δὲ πρὸς
33ἀ‐
νατο[λ]ὰς ὁ πόλος νεύσει ἢ πρὸς δυ‐
35σμ[άς], οὐκέτι τἀπλανῆ ἄ[στρα

col7

κατὰ τὸν
1αὐτ[ὸ]ν *τόπον ἀνατελεῖ τῆς
γῆς· ἀνατέλλε[ι] δέ. ὁ κόσμος *ἄρα στρέ‐
φεται περὶ
3δύο πόλους μένοντας· ἔδει
δὲ δεῖξαι. —
4(Subiecta figura: orbis inclusus altero; anulus intermedius in duodecim partes divisus.)
5Οὐρανίου κόσμου τάξις. Κόσμος νοεῖται
ἔκ τε γῆς καὶ σελήνης καὶ ἡλίου καὶ πέν‐ τε πλανητῶν ἀστέρων καὶ ἀπλανῶν—
καὶ τοῦ περιέχοντος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν
γῆν
9ἀέρος. ἀπλανεῖς δὲ λέγομεν ἀσ‐
10τέρας εἶναι, ὅτι *συντηροῦσι τὰς τά‐
ξεις· τρίγωνα δὲ17
11κα(ὶ) τετράγωνα καὶ
κύκλους καὶ εὐθε[ί]ας γραμμὰς τὰ ἄστρα
συντηροῦσιν ἐν τῆι
13πε[ρι]φορᾶι τῆς σ(φ)αίρα[ς. —
ὅ τε γὰρ τοῦ Ὠρίωνος ὦμος καὶ ὁ κύων
15καὶ ὁ
15προκύων τρίγωνόν τι νοεῖται, οἵ
τε τοῦ Κηφέως ἀστέρες καὶ ὁ λαμ‐
πρὸς ἀστὴρ τῆς
17μικρᾶς ἄρκτου—
ἄλλο τρίγωνον δηλοῖ. τετράγωνα δὲ
οἱ ἀπὸ τοῦ ἵππου ἀστέρες
19καὶ ἀπὸ
20τῶν ἄρ[κ]των. [εὐ]θείας δὲ γραμ‐
μὰς οἱ]— —

col8

κα]ὶ οἱ ἀπὸ τῶν διδύμων
1πόδες.
κ]ύκλ[ο]υς δὲ οἱ ἀπὸ τοῦ στεφάνου
ἀστέρ[ε]ς καὶ ἀπὸ τῆς κεφαλῆς
τοῦ
4λέοντος. καθόλου δὲ τῶν
5
ἄστρων οὐθὲν τὴν τάξιν με‐
ταλλάσσει· οὔτε ὁ Ὠρίων ἀπὸ τῶν Πλειάδων μεθίσταται, νεύ‐
ει δὲ καὶ ἀνατέλλει κατὰ τὰ αὐτά. —
διὸ καὶ ἀπλανῆ
9νοεῖται τὰ ἄστρα
10ὄντα. —
10 (Subiecta figura: circulus ab utraque parte coloratus, in medio delineata est bestia.) Ἄστρων τάξις. Ἕκαστον τῶν
ἀπλανῶν ἄστρων κύκλον
περιφέρεται. περὶ γὰρ τὸν
13μέν‐
οντα πόλον ἕκαστον αὐτῶν
15τὸ ἴσον ἔχον περιφέρεται τῆι
ἰδίαι διαστάσει· ὥστε
16κύ‐
κλον ἂν περιφέροιτο ἕκασ‐
τον αὐτῶν. —
18(Subiecta figura eadem quae erat sub col. IV.)

col9

Οἱ δ[ὲ πλανώμενοι ἀστέ]ρες καὶ σελήνη
καὶ ἥλ[ι]ος ἕλικα περιφέρονται. οὐ
γὰρ τῆι
3ἰδίαι διαστάσει περιφέρον‐
ται περὶ τὸν μένοντα πόλον—,
5ἀλλ’ ὅταν μὲν ὦσι ἐν τῶι
5καρκί‐
νω[ι], ἐν τῆι ἐλαχίστηι διαστάσει
εἰσίν· ὅταν δ’ ἐν ταῖς χηλαῖς, ἐν
μείζονι·
8ὅταν δ’ ἐν τῶι αἰγόκερωι,
ἐν τῆι μεγίστηι. διὰ ταύτην οὖν
10τὴν αἰτίαν ἕλικα περι‐
10φέρον‐
ται πάντα τὰ πλανώμενα ἄστρα.
11 (Subiecta figura: circulus a superiore et ab inferiore parte coloratus). Οἱ δὲ (ἀ)πλανεῖς ἀστέρες παραλλήλους
τοὺς κύκλους περιφέρονται. ἐπεὶ
γὰρ ἀπ’
14ἀλλήλων ἴσον ἀπέχουσιν—,
15καὶ οἱ κύκλοι αὐτῶν ἴσον ἀφέξου‐
σιν· ὅ ἐστιν παραλλή‐
16λους εἶναι τοὺς
κύκλους. —
17(Subiecta figura, quae erat in col. VII; intra delineatus est scarabaeus.).

col10

Ὅσοι τῶν ἀπλανῶν ἀστέρων ἅμα
ἀνατέλλουσιν, οἱ πρὸς νότον πρότεροι δύ‐
νουσιν. τοῦ18
3μὲν γὰρ χειμερινοῦ κύκλου
πλέον ἐστὶν ἢ τὸ ἥμισυ * ὑπὸ γῆς—,
5τοῦ δὲ ἰσημερινοῦ
5τὸ ἥμισυ, τοῦ δὲ θε‐
ρινοῦ ἔλαττον ἢ τὸ ἥμισυ—· ὥστε τῶν
ἅμα ἀνατελλόντων ἀστέρων
7πρότεροι
δύνουσιν οἱ πρὸς νότον. —
8 (Subiecta figura lunulae cum linea transversa.) Τῶν δὲ ἅμα δυνόντων ἀστέρων πρότεροι
10
ἐπιτέλλουσιν οἱ πρὸς ἄρκτους τοῦ μὲν γὰρ θερινοῦ κύκλου ἔλαττόν ἐστιν ἢ τὸ ἥμι‐
συ * ὑπὸ γῆς, τοῦ δὲ ἰσημερινοῦ τὸ ἥμισυ—, τοῦ δὲ χειμερινοῦ τροπικοῦ πλεῖον ἢ τὸ
13
ἥμισυ—· ὥστε τῶν ἅμα δυνόντων ἀστέρων πρότεροι ἐπιτέλλουσιν οἱ πρὸς
15ἄρκτους. —
15(Infra appictus est scorpius.)

col11

Ὁ τῶν ζωιδίων κύκλος πρὸς
νότον ἐγκέκλικεν τῆς ἡμε‐
τέρας οἰκήσεως, * αἱ δὲ σκιαὶ
3πρὸς
ἄρκτους. εἰ μὲν γὰρ ἔσται ὁ τῶν
5ζωι[δ]ίων κύ(κλος) ὑπὲρ ἡμῶν, τὸ μέ‐
σον τῆς ἡμέρας
6οὐ ποιήσει σκι‐
ὰν ἡμῶν ὁ ἥλιος—·
εἰ δὲ πρὸς ἄρκτους ἐγκλινεῖ, πρὸς νό‐
τον ἡμῶν
9αἱ σκιαί. οὐ πίπτουσιν
10
δέ· ἄρα ὁ τῶν ζωιδίων κύκλος
πρὸς νότον ἐγκέκλικεν τῆς ἡμετέρας [ο]ἰκήσεως, αἱ δὲ σκι‐
αὶ πρ[ὸ]ς ἄρκτους. —
13 (Subiecta figura: orbes intra quos bestia delineata est.) Ἡ σελήνη φέγγος ἴδιον οὐκ ἔχει,
15 ἀλλ’ ἀπὸ τοῦ ἡλίου προσλαμβά‐ νει. εἰ μὲν γὰρ
16εἶχεν φέγγος ἴδι‐
ον ἡ σελήνη, ἔδει αὐτῆς τὸ μὲν
κατὰ πρόσωπον μέρος τοῦ ἡλί‐
ου
19ἀμαυρὸν εἶναι, τὸ δ’ ἐπίλοιπον
20 λαμπρόν. νῦν δὲ ἐκ τῶν ἐναν‐ τίων τὸ μὲν κατὰ
21πρόσωπά ἐσ‐
τιν αὐτῆς μέρος λαμπρόν, τὸ
δ’ ἐπίλ[ο]ιπον σκιερόν, ὅπερ γίνεται
καὶ
25ἐπ[ὶ τῆς γῆς—

col12

τῆς μὴ ἐχούσης ἴδιον φέγγος.
1(Subiecta figura circuli, cuius superiori parti curva linea separatae inscriptum Ἥλιος,
1inferiori coloratae Σελήνη.) Ἡ σελήνη σφαιροειδής ἐστιν. εἰ
μὲν γὰρ ἦν δισκοειδής, αὐθη‐
μερὸν ἂν αὐτὴν κατέ‐19
4λαμ‐
5ψεν ὁ ἥλιος, [γί]νεται δὲ με‐
τὰ πεντε[κα]ίδεχ’ ἡμέρας
λαμπρά· —ὥστε οὐκ ἂν
7εἴη
δισκοειδὴς ἡ σελήνη εἰ δὲ ἔσ‐
ται σκαφοειδὴς καὶ τὰ κοῖλα αὐ‐
10τῆς ἐστραμμένα,
10οὐχ ἕξει τὸ
πρὸς τῶι ἡλίωι αὐτῆς μέρος
πρῶτον λαμπ[ρ]όν. νῦν δὲ ἐκ
τῶν
13ἐναντίων τὸ μὲν κατὰ
τὸν ἥλιόν ἐστιν αὐτῆς μέ‐
15ρος πρῶτον λ[α]μπρόν, τὸ δὲ λοι‐
πὸν
16σκιερόν· ὅπερ γίνεται καὶ
ἐπὶ τῆς γῆς τῆς μὴ ἐχούσης
ἴδιον φέγγος. —
18(Subiecta figura circuli, quo inclusi sunt duo alii inter se secantes.)

col13

Ὁ μεὶς ὁ κατὰ σελήνην ἐστὶν ἡμερῶν
κθ𐅵ʹ. ὁρμήσασα γὰρ ἡ σελήνη ἀπὸ τοῦ (ἡλίου) ἐπὶ τὸν ἥλιον παραγίνεται δὶς ἐν
ἡμέραις νθʹ, ὅ ἐστιν δυεῖν μη‐
5νῶν χρόνος, ὥστ’
5εἶναι ἂν τὸ ἥμισυ
μηνὸς χρόνον, ἡμέρας κθ𐅵ʹ. —
6(Subiecta figura eadem quae erat sub col. VIII.) Ὁ καθ’ ἥλιον ἐνιαυτὸς μῆνας ἔχει
τοὺς κατὰ σελήνην ιβʹ καὶ ἡμέ‐
ρας ιαʹ—, ὄντος
9τοῦ μὲν καθ’ ἥλιον
10ἐνιαυτοῦ ἡμερῶν τξεʹ, τοῦ
δὲ κατὰ σελήνην τνδʹ. —
11(Subiecta figura quae erat in media col. VIII, nisi quod in medio nihil delineatum.) Εἰς τὴν ὀκταετηρίδα μῆνες εἰ‐
σὶν ἐμβόλιμοι τρεῖς, οὕτω δὲ ἀ‐
γομένου, τοῦ μὲν
14πρώτου κα‐
15θ’ ἥλιον ἐνιαυτοῦ ἡμερῶν τξεʹ,
τοῦ δὲ κατὰ σελήνην μηνὸς
ἡμερῶν
17κθ𐅵ʹ, καὶ τοῦ δευτέρ(ο)υ
ἐνιαυτοῦ ἡμερῶν τξεʹ—,
τοῦ δὲ τρίτου τρεισκαίδεκα‐
20μήνου
20ἡμερῶν τϞεʹ, καὶ
τοῦ τετάρτου καὶ πέμπ[το]υ
ἐνιαυτοῦ ἡμερῶν τξεʹ,

col14

τοῦ δὲ ἕκτου
1τρεισκαιδεκαμήνου—,
τοῦ δὲ ἑβδόμου δωδεκαμήνου—,
τοῦ δὲ ὄγδου τρεισκαιδεκαμήνου— μιᾶς * τε, καὶ οὕτως εἰς τὴν ὀκτα‐
5
ετηρίδα—μῆνές εἰσιν ἐμβόλιμοι τρεῖς. —
6(Subiecta figura lunulae, cuius cavum sursum versum; inscriptum est Σελήνη.) Δύντος τοῦ ἡλίου, οὐκ εὐθέως
φαίνεται τὰ ἄστρα, ἀλλ’ ὅταν ὁ
ἥλιος ἀπὸ τοῦ20
9ὁρίζοντος ἀπόσ‐
10
χη[ι] ἥμισυ ζωιδίου, τότε φαίνε‐
ται τὰ ἄστρα. ὅ ἐστιν ὥρας ἥμισυ. — Ἀπόδειξις. δύντος τοῦ ἡλίου,
ἄφες ὕδωρ διὰ κλεψύδρας δια‐
ρεῖν εἰς ἀγγεῖόν τι,
14ἕως (ἂν) ἀνατεί‐
15
ληι τὰ ἄστρα—, τῆι δὲ ἐχομένηι
τὸ αὐτὸ ὕδωρ τῶι αὐτῶι τρόπωι— ἅπαν ἀπορεῖν, τῶν ἄστρων
ἀνατεταλκότων. —ἅμα τῶι
ὕ[δ]ατι καὶ τὸ ζώιδιον
19ὅλον
20ἀπολείψει. —
20(Subiecta figura, quae quid ad rem faciat intellegi nequit.)

col15

Ὁ ἥλιος [τ]ὰς θερινὰς τροπὰς ἐν καρκί‐
νωι π[ο]εῖται—, τὰς δὲ χειμερινὰς
ἐν αἰγό[κ]ερωι,
3τὰς δὲ *ἰσημερίας ἐν
κριῶι καὶ χηλαῖς. καθόλου δὲ ἐν ὧι
5ἂν ἦι ζωιδίωι ὁ ἥλιος,
5ἐκεῖνο τὸ ζώ‐
ιδιον οὐχ ὁρᾶται· ἡμέρας (γὰρ) ἐπανατέλλει.
6(Sequuntur figurae, de quibus idem dicendum est.) Ἕνδεκα τὰ πάντα ὁρᾶται ἐν ἁπάσηι
νυκτὶ ζώιδια. ἐν ὧι γὰρ ἂν ᾖ ζω‐
ιδίωι ὁ
9ἥλιος—, ἐκεῖνο τὸ ζώιδιον
10οὐχ ὁρᾶται· ἡμέρας γὰρ ἐπανατέλ‐
λει. ὥστε φανερὸν ἂν
11εἴη ὅτι ιαʹ τὰ
πάντα ὁρᾶται ἐν ἁπάσηι νυκτὶ
ζώιδια. —
13 (Subiecta figura non magis perspicua.) Ἡ σελήνη ἐν τῶι μηνὶ τὸν τῶν
15ζωιδίων κύκλον διεξέρ[χεται], ἐν
ὧι ὁ ἥλιος
16ἐνιαυτῶι διατ[ρίβ]ει, κα[ὶ]
τὴν μηνιείαν περιφέρειαν προσ‐
διίησιν (?) ἐπὶ τοῦ κύ(κλου).
18ἐπὰν γὰρ ἡ σε‐
λήνη ἀπὸ τοῦ ἡλίου ἐπὶ τὸν ἥλιον
20
παραγίνηται ἐν ἡμέραις κθ𐅵ʹ, οὐκ ἔσται
21μόνον διαπεπορευμένη
τὸν τῶν ζωιδίων κύκλον. —

col16

Ὁ ἥλιος ἐν * ἑκάστωι τῶν ζωιδίων—
ποεῖ ἡμέρας λʹ καὶ ὥρας εʹ, ὄντος
τοῦ ἡλίου [corr. τοῦ καθ’ ἥλιον ἐνιαυτοῦ] ἡμερῶν
3τξεʹ· τῶν
γὰρ τξεʹ ἡμερῶν τοῦτ’ ἔστιν
5δωδεκατημόριον. —21
5(Subiecta est figura non magis quam reliquae perspicua.) Ἡ σελήνη ἐν * ἑκάστωι τῶν
ζωιδίων ποιεῖ ἡμέρας δύο
καὶ τέταρτον ἡμέρας,
8καταδι‐
ηιρημένου τοῦ μηνὸς εἰς [μόρ‐
10 ια ιγʹ· τῶν γὰρ κθ𐅵ʹ ἡμερῶν τοῦτ’ ἔστιν
11* τρεισκαιδεκατημόριον. —
ἄρα γ’ ὁμαλὴν τὴν πορείαν ἡ
σελήνη ὑπὸ τῶι ἡλίωι διεξέρ‐
χεται.
14(Subiecta figura: lunula supraque eam circulus sine colore.)
15Καὶ οἱ ἀπλανεῖς ἀστέρες ἰσόχρονοί
εἰσ[ι]ν ἀλλήλων καὶ οἱ κύκλοι αὐ‐
τῶν ἴσοι.
17ταύτην ἐροῦμεν τὴν
αἰτίαν· διότι ὁ κόσμος στρέφε‐
ται περὶ δύο πόλους μένοντας,
20[ο]ὐθεὶς χρόνος ἐστὶν * ἀνάμεσος ἡ‐
μ]έ[ρ]ας καὶ νυκτός· πᾶσα δὲ
π]άση[ι] νὺξ σὺν
22ἡμέραι τὸν ἴσον

col17

χρόνον διεξέρχεται. ὅ τε γὰρ
θερινὸς καὶ (με)σημβρινὸς καὶ
* μεσο‐
3νύκτιος καὶ ὁ τῶν ἐ‐
πιτολῶν καὶ δυσμῶν χρόνος
5ἔνεστιν ἐν τῶι τῆς ἡμέρας καὶ
6νυκτὸς διαστήματι. —
6(Subiecta vox ἡμέρα, deinde figura, quae quid ad rem faciat non perspicitur.) Ὁ ἥλιος λείπεται τῶν ἀπλα‐
νῶν ἄστρων τῆς ἐπὶ τοῦ
κόσμου περιφορᾶς. ἐν ὧι γὰρ
10ἂν ἦι ζωιδίωι ὁ ἥλιος, ἐκεῖ‐
νο τὸ ζώιδιον οὐχ ὁρᾶται· ἡ‐
μέρας γὰρ ἀνατέλλει·
12με‐
τὰ δὲ τριάκοντα ἡμέρας
προανατέλλον το[ῦ] ἡλίου φαί‐
15
νεται. Ἀπόδειξις. νοείσθω καταδιηιρημένος ὁ τῶν ζω‐
ιδίων κύκλος εἰς μόρια τξεʹ. —
ἐὰν [οὖ]ν ἑκάστης ἡμέρας κ[αὶ] νυκτὸς λείπ[ητ]αι ὁ ἥλιος
20
τῆς ἐπὶ τοῦ κ[όσμο]υ περιφο‐ ρᾶς τὸ αὐτὸ μόρ[ιο]ν,
21ἐν τῶι
ἐνιαυτῶι π[οι]ήσει χρόνον
ἐκτὸς ἡμέραν μίαν καὶ
νύκτα. —ἄρα γε
24λείπεται
25ὁ ἥλιος τῶν ἀπλανῶν ἄσ‐
τρων τῆς ἐπὶ τοῦ κόσμου
περιφο[ρᾶ]ς. —
27(Subiecta figura eadem quae extabat in media col. IX.)

col18

Αἱ τοῦ ἡλίου ἐγλείψεις γίνον‐
ται νουμηνίαι, ὅταν ἡ σελή‐
νη τῶι ἡλίωι ἐπισκοτήση[ι ἀντὶ τῆς ὄψεως ἡμῶν. διὰ
22
5
τί δὲ νουμηνίαι ἐγλείπει
ὁ ἥλιος; ὅτι ἐν ταύτηι τῆι ἡμέραι συνανατέλλει καὶ
συγκαταδύνει τῆι σελήνηι
ὁ ἥλιος. —
9(Subiecta figura trium circulorum qui se invicem includunt; supra scriptum Ἥλιος.)
10Οὐ πάσηι νουμηνίαι ἐγλείπει
ὁ ἥλιος, ἀλλ’ ὅταν ἐπὶ τῆς αὐ‐
τῆς εὐθείας καὶ ἐν
12τῶι α[ὐ‐
τῶι σ[υ]νδέσμωι γενη[θῆι
τῆς σελήνης ὁ ἥλιος, τό[τε
15
μεγίστη ἡλίου ἔγλειψις· ὅταν δὲ ἀποτέρω καὶ ἀπ[ο‐
τέρω, ἐλάττους καὶ ἐλά[τ‐
τους αἱ ἐγλείψεις τοῦ ἡλ[ίο]υ— φαίνονται. οὐ πάσηι ἄρα ν[ου‐
20
μηνίαι ἐγλείπει ὁ ἥλιος, ἐγλείπει δὲ νουμη[ν]ίαι. —
21(Subiecta est figura, quae quid ad rem faciat non perspicitur.)

col19

Αἱ τῆς σελήνης ἐγλείψεις γί‐
νονται διχομηνίαι, ὅταν ἐ‐
πὶ τῆς αὐτῆς εὐθείας καὶ ἐν τῶι αὐτῶι συνδέσμωι γενηθῆι—
5τῆς σελήνης ὁ ἥλιος. —διὰ τί δὲ
διχομηνίαι ἐγλείπει
6ἡ σελήνη; —
ὅτι ἐν ταύτηι τῆι ἡμέραι συν‐
ανατέλλει καὶ συγκαταδύνει
τῆι σελήνηι
9ὁ ἥλιος, ἡμικυ‐
10κλίου διάστημα ἔχων. —
10(Subiecta figura, de qua idem dicendum est.) Αἱ τοῦ ἡλίου καὶ τῆ[ς] σελήνης ἐγ‐
λείψεις αἱ μὲν ἐλά[σ]σους μηνο‐
ειδεῖς, αἱ δὲ
13μείζους ἁψιδοει‐
δεῖς, αἱ δὲ [ἔ]τ[ι] μείζους ὠι‐
15οειδεῖς. —
15(Subiecta figura, de qua idem dicendum est.) Ὁ ἥλιος οὐδέποτε ὅλος ἐγλεί‐
πει, ἡ σελήνη δὲ ἐγλείπει. —
διὰ τί δὲ ἡ σελήνη
18ἐγλεί‐
πει; τὸ διάστημα τοῦ κώνου
20 ὅτ’ ἀπὸ τῆς ὄψειος ἡμῶν— γινομέν[ου οὐ]
21περιλαμβάνον‐
τος τὸν ἥλιον. [μ]είζων
γάρ ἐσθ’ [ὁ ἥλιος—

col20

τῆς σελήνης, ἡ σελήνη
1δὲ τῆς
γῆς. Ἀπόδειξις. τὸ μέγεθος
τὸ ἐπισκοτοῦν *ἡμῶν τῆι ὄψει
καὶ μεῖζον
4ὑπάρχον τῶι δι‐
5αστήματι τὸν ὀφθαλμὸν μεί‐
ζονι τόπωι περιλαμβάνει. —
ἡ δὲ σελήνη, ἣ
7μείζων ἐσ‐
τὶν τοῦ διαστήματος ἐν τῶι
ὑπεραυγεῖν τὴν γῆν, οὐχ * ὅλωι
10τῶι ἡλίωι ἐπισκοτεῖ23
10ἐν τῆι με‐
γίστηι τοῦ ἡλίου ἐγλείψει. μεί‐
ζων ἄρα ἔσθ’ ὁ ἥλιος τῆς σελή‐
νης, ἡ
13σελήνη δὲ τῆς γῆς,
ὅσωι ἡ διὰ πέντε τῆς
15
διὰ τεσσάρων συμφω‐
ν[ί]ας. Οἱ πλανώμενοι ἀστέρες καὶ ἥ‐
λιος καὶ σελήνη ἕλικα περι‐
φέρονται. οὐ γὰρ τῆι
19αὐτῆι
20διαστάσει περιφέρονται πε‐
ρὶ τὸν μένοντα πόλον, ἀλ‐
λ’ ὅταν μὲν ὦσιν ἐν τῶι
22καρ‐
κίνωι, ἐν τῆι ἐλαχίστηι δι‐
αστάσει εἰσίν· ὅτ[α]ν δὲ ἐν
25
ταῖς χηλαῖς, ἐν μείζονι· ὅταν δὲ ἐν τῶι αἰγόκερωι, ἐν
τῆι μεγίστηι. διὰ ταύτην
οὖν [τὴ]ν αἰτίαν ἕλικα

col21

περ[ι]φέροντ[αι οἱ πλα‐
νώμενοι. —
2(Subiecta figura, de qua idem dicendum.) Ἀνατολ[αὶ τοῦ] ἡλίου τροπικαὶ
τρεῖς [καὶ δ]ύσεις τρε[ῖς], * θερι‐
5νὴ ἰσ[ημερι]νὴ
5χειμε[ρ]ινή. ἀ‐
νατέλ[λει] δὲ ὁ ἥλιος τὸ μὲν
* θέρος ἐ[κ τοῦ ἑ]λλησποντίου, δ]ύ‐
νει
8δὲ [ἐν τ]ῶι ἀργεστῆι· τὴν
δὲ ἰσημερίαν ἐκ τοῦ ἀπηλι‐
10ώτου, δύ[νει] δὲ ἐκ τῶν ἐν τῶι
11ζ[εφύ]ρω[ι]· τὸν χειμῶ‐
να ἐκ τοῦ εὔ[ρ]ου, δύνει δὲ ἐν
τῶι λι[βί. — Πορεῖαι [δὲ τοῦ] ἡλίου δύο· μία μὲν
15
ἡ διορί[ζουσα] τὸ θέρος καὶ τὸν χει[μῶν]α,
16μία δὲ ἡ νύκτα
καὶ ἡ[μέρ]αν.
17Ἄστρων δι‐
αστήμ[ατα]. Ἀπὸ Ὠρίωνος εἰς
κύνα ἡ[μέραι] ... Ἀπὸ κυνὸς
20εἰς
20ἀρ[κτούρο]υ ἐπιτολὴν
ἡμέ[ραι ...

col22

Ἀπὸ τρ[οπῶν θερινῶ]ν (εἰς) ἰσημε‐
ρίαν
2[μεθοπωρινὴν] ἡμέραι. —
Ἀπ[ὸ ...... εἰς ἀρ]κτούρου
ἐπι[τολὴν ἡμέραι] μγʹ. —
5Ἀπὸ Πλε[ιάδων εἰς] Ὠρίωνος δύσιν
ἡμέραι κβʹ. —
Ἀπὸ Ὠρίωνος εἰς κυνὸς δύσιν ἡμέραι δύο. —
Ἀπὸ κυνὸς ἐφ’ ἡλίου τροπὰς
10
ἡμέραι κδʹ. — Ἀπὸ τροπῶν χειμε‐
11ρινῶν εἰς
ζέφυρον ἡμέραι μέ. —
Ἀπὸ ζεφύρου (εἰς) ἰσημερίαν
ἡμέραι μδʹ. —
15Ἀπὸ ἰσημερίας ἐαρινῆς εἰς
Πλειάδα ἡμέραι νʹ. —
Ἀπὸ Πλειάδος ἐπιτολῆς εἰς τρο‐ πὰς θερινὰς ἡμέραι μεʹ. —
Ἀπὸ τροπῶν θερινῶν εἰς ἰση‐
24
20μερίαν μεθοπωρινὴν
20ἡμέραι Ϟαʹ. — Εὐδόξωι Δημοκρίτωι χειμε‐
ριναὶ τροπαὶ ἀθὺρ ὁτὲ μὲν κʹ
ὁτὲ δὲ ιθʹ. —
Εὐδόξωι
24Δημοκρίτωι ἀπὸ τ[ρο‐
25πῶν θερινῶν εἰς ἰσημ[ερί]αν [με‐
θοπωρινὴν ἡ[μέρα]ι .., —

col23

Εὐκτήμονι Ϟʹ—,
Καλλίππωι Ϟβʹ. —
Ἀπὸ ἰσημερίας μεθοπωρινῆς
ἐπὶ χειμερινὰς
4τροπὰς Εὐ‐
5
δόξωι ἡμέραι Ϟβʹ—,
Δημοκρίτωι ἡμέραι Ϟαʹ, —
Εὐκτήμονι Ϟʹ, — Καλλίππωι πθʹ. —
Ἀπὸ τροπῶν χειμερινῶν
10εἰς ἰσημερίαν ἐαρινὴν Εὐδόξωι
11καὶ Δη[μ]οκρίτωι
ἡμέραι Ϟαʹ—,
Εὐκτήμονι Ϟβʹ, —
Καλλίππωι Ϟʹ. —
15Κύκλος οὐράνιος.
Σαράπιος χρησμ[οί.
16Reliqua pars columnae vacua relicta.

col24

Iterum appictus orbis signifer, inscriptis nominibus: κ]ριός ταῦρος δίδυμοι καρκ[ί]νος
1λέων παρθένος χη]λαί σκορπί[ος τόξον αἰγόκερως ὑδροχόος ἰχθύες. Intra orbem: Κύκλου
1οὐρανί[ου. Σαράπιος χρησμο[ί. Infra orbem: Πονεῖτε ὦ ἄνδρες [ἵ]να μηκέτι [πονῆτε. Tum: Βασιλεῦσιν
οὐράνιος
διδασκαλέα (i. e. διδασκαλεία).
5
Σαράπιος χρησμοί Λε‐
6πτίνου π...
Ἑρμοῦ χρησμ[ο]ί.25