|
TLG 1152 005 :: APION :: Fragmenta APION Gramm. Fragmenta Source: Müller, K. (ed.), FHG 3. Paris: Didot, 1841–1870: 508–516. frr. 1–32 Citation: Fragment — (line) | ||
t1-11 | ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΑ. Ἐν βιβλίοις εʹ. | |
t1 | E LIBRO TERTIO | |
1 | Josephus C. Apion. II, c. 2: Φησὶ γὰρ (Ἀπίων) ἐν τῇ τρίτῃ τῶν Αἰγυπτιακῶν τάδε· «Μωϋ‐ σῆς, ὡς ἤκουσα παρὰ τῶν πρεσβυτέρων τῶν Αἰγυ‐ πτίων, ἦν Ἡλιουπολίτης· ὃς, πατρίοις ἔθεσι κατηγγυη‐ | |
| 5 | μένος, αἰθρίους προσευχὰς ἀνῆγεν εἰς οἵους εἶχεν ἡ πόλις περιβόλους, πρὸς ἀφηλιώτην δὲ πᾶσαν ἀπέ‐ στρεφεν· ὧδε γὰρ καὶ Ἡλίου κεῖται πόλις. Ἀντὶ δὲ ὀβελῶν ἔστησε κίονας, ὑφ’ οἷς ἦν ἐκτύπωμα σκάφης, σκιὰ δ’ ἀπ’ ἄκρων ἐπ’ αὐτὴν διακειμένη, ὡς, ὃν ἐν αἰ‐ | |
|---|---|---|
| 10 | θέρι, τοῦτον ἀεὶ τὸν δρόμον ἡλίῳ συμπεριπολεῖ.» | 508 |
t2-4 | E LIBRO QUARTO | |
2a | Africanus ap. Euseb. P. E. X, 10: Ἀπίων δὲ ὁ Ποσειδωνίου, περιεργότατος γραμματικῶν ἐν τῷ Κατὰ Ἰουδαίων βιβλίῳ καὶ ἐν τετάρτῃ τῶν Ἱστοριῶν φησὶ, κατὰ Ἴναχον Ἄργους βασιλέα, Ἀμώ‐ | |
| 5 | σιος Αἰγυπτίων βασιλεύοντος, ἀποστῆναι Ἰουδαίους, ὧν ἡγεῖσθαι Μωσέα. | |
2b | Tatian. Or. ad Gr. c. 59: Ἀπίων ὁ γραμματικὸς, ἀνὴρ δοκιμώτατος, ἐν τῇ τετάρτῃ τῶν Αἰγυπτιακῶν (πέντε δέ εἰσιν αὐτῷ γραφαί), πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα φησὶ καὶ ὅτι κατέσκαψε | |
| 5 | τὴν Αὔαριν Ἄμωσις, κατὰ τὸν Ἀργεῖον γενόμενος Ἴναχον, ὡς ἐν τοῖς Χρόνοις ἀνέγραψεν ὁ Μενδήσιος Πτολεμαῖος. | |
2c | Clem. Alex. Str. I, 22.: Ἀπίων τοίνυν ὁ γραμματικὸς ὁ Πλειστονίκης ἐπικληθεὶς ἐν τῇ τετάρτῃ τῶν Αἰγυπτιακῶν ἱστοριῶν, καίτοι φιλαπε‐ χθημόνως πρὸς Ἑβραίους διακείμενος, ἅτε Αἰγύπτιος | |
| 5 | τὸ γένος, ὡς καὶ κατὰ Ἰουδαίων συντάξασθαι βιβλίον, Ἀμώσιος τοῦ Αἰγυπτίων βασιλέως μεμνημένος καὶ τῶν κατ’ αὐτὸν πράξεων μάρτυρα παρατίθεται Πτολεμαῖον τὸν Μενδήσιον, καὶ τὰ τῆς λέξεως αὐτοῦ ὧδε ἔχει· «Κατέσκαψε δὲ τὴν Ἀθυρίαν Ἄμωσις κατὰ τὸν Ἀργεῖον | |
| 10 | γενόμενος Ἴναχον, ὡς ἐν τοῖς Χρόνοις ἀνέγραψεν ὁ Μεν‐ δήσιος Πτολεμαῖος.» | |
2d | Syncell.: Οἵ τε γὰρ ἐκ περιτομῆς πάντες Ἰώσηππός τε καὶ Ἰοῦστος, οἵ τε ἐξ Ἑλλήνων, Πο‐ λέμων, φημὶ, καὶ Ἀπίων Ποσειδωνίου καὶ Ἡρόδοτος τὴν ἐξ Αἰγύπτου | |
| 5 | πορείαν τοῦ Ἰσραὴλ κατὰ Φορωνέα καὶ Ἄπιδα τοὺς Ἀργείων βασιλεῖς συνέγραψαν, Ἀμώσεως βασιλεύοντος. | |
3 | Josephus C. Apion. II, 2: Ὁ δέ γε πάντων πιστό‐ τατος Ἀπίων ὡρίσατο τὴν ἔξοδον (sc. τῶν Ἰουδαίων ἐξ Αἰγύπτου) ἀκριβῶς κατὰ τὴν ἑβδόμην Ὀλυμπιάδα, καὶ ταύτης ἔτος εἶναι πρῶτον, ἐν ᾧ, φησὶ, Καρχηδόνα | |
| 5 | Φοίνικες ἔκτισαν. | |
4 | Idem ibid. paullo post: Τὸν δὲ ἀριθμὸν τῶν ἐλα‐ σθέντων τὸν αὐτὸν Λυσιμάχῳ σχεδιάσας (ἕνδεκα γὰρ αὐτοὺς εἶναί φησι μυριάδας), θαυμαστήν τινα καὶ πι‐ θανὴν ἀποδίδωσιν αἰτίαν, ἀφ’ ἧς φησι τὸ σάββατον | |
| 5 | ὠνομᾶσθαι. «Ὁδεύσαντες γὰρ (φησὶν) ἓξ ἡμερῶν ὁδὸν βουβῶνας ἔσχον, καὶ διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν τῇ ἑβδόμῃ ἡμέρᾳ ἀνεπαύσαντο σωθέντες εἰς τὴν χώραν τὴν νῦν Ἰουδαίαν λεγομένην, καὶ ἐκάλεσαν τὴν ἡμέραν σάββα‐ τον, σώζοντες τὴν Αἰγυπτίων γλῶτταν· τὸ γὰρ βουβῶ‐ | |
| 10 | νος ἄλγος καλοῦσιν Αἰγύπτιοι Σαββάτωσιν.» Ibid.: Ὁ δὲ θαυμαστὸς Ἀπίων διὰ μὲν ἓξ ἡμερῶν αὐτοὺς ἐλθεῖν εἰς τὴν Ἰουδαίαν προείρη‐ κεν· πάλιν δὲ τὸν Μωϋσῆν εἰς τὸ μεταξὺ τῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς Ἀραβίας ὄρος, ὃ καλεῖται Σίναιον, ἀναβάντα | 509 |
| 15 | φησὶν ἡμέραις τεσσαράκοντα κρυφθῆναι, κἀκεῖθεν κα‐ ταβάντα δοῦναι τοῖς Ἰουδαίοις τοὺς νόμους. | |
t5-6 | E LIBRO QUINTO | |
5 | Gellius N. A. V, 14: Apion, qui Plistonices ap‐ pellatus est, literis homo multis praeditus, rerumque Graecarum, plurima atque varia scientia fuit. Ejus libri non incelebres feruntur, quibus omnium ferme, | |
| 5 | quae mirifica in Aegypto visuntur audiunturque historia comprehenditur. Sed in iis, quae vel legisse sese dicit, fortassean vitio studioque ostentationis fit loquacior; est enim sane quam in praedicandis doctrinis suis venditator. Hoc autem, quod in libro | |
| 10 | Aegyptiacorum quinto scripsit, neque audisse neque legisse, sed ipsum sese in urbe Romana vidisse oculis suis confirmat. In circo maximo, inquit, ve‐ nationis amplissimae pugna populo dabatur. Ejus rei, Romae quum forte essem, spectator, inquit, fui. | |
| 15 | Multae ibi saevientes ferae, magnitudines bestiarum excellentes, omniumque invisitata aut forma erat aut ferocia. Sed praeter alia omnia leonum, inquit, immanitas admirationi fuit; praeterque omnes cete‐ ros unius. Is unus leo corporis impetu et vastitudine | |
| 20 | terrificoque fremitu et sonoro toris comisque cervicum fluctuantibus, animos oculosque omnium in sese converterat. Introductus erat inter complures cete‐ ros ad pugnam bestiarum datus servus viri consula‐ ris. Ei servo Androclus nomen fuit. Hunc ille leo | |
| 25 | ubi vidit procul, repente, inquit, quasi admirans stetit: ac deinde sensim atque placide tamquam noscitabundus ad hominem accedit. Tum caudam more atque ritu adulantium canum clementer et blande movet, hominisque sese corpori adjungit; | |
| 30 | cruraque ejus et manus prope jam exanimati metu lingua leniter demulcet. Homo Androclus inter illa tam atrocis ferae blandimenta amissum animum re‐ cuperat: paullatimque oculos ad contuendum leo‐ nem refert. Tum, quasi mutua recognitione facta, | |
| 35 | laetos, inquit, et gratulabundos videres hominem et leonem. Ea re prorsus tam admirabili maximos populi clamores excitatos dicit, arcessitumque a Caesare Androclum, quaesitumque causam,cur ille atrocissimus leo uni parcisset. Ibi Androclus rem | |
| 40 | mirificam narrat atque admirandum. Quum provin‐ ciam, inquit, Africam proconsulari imperio meus dominus obtineret, ego ibi iniquis ejus et quotidianis verberibus ad fugam sum coactus; et, ut mihi a do‐ mino, terrae illius praeside, tutiores latebrae forent, | |
| 45 | in camporum et arenarum solitudines concessi: ac, si defuisset cibus, consilium fuit, mortem aliquo pacto quaerere. Tum, sole medio, inquit, et arido et flagranti specum quandam nactus remotam late‐ brosamque, in eam me penetro et recondo. Neque | |
5(50) | multo post ad eandem specum venit hic leo, debili uno et cruento pede, gemitus edens, et murmura dolorem cruciatumque vulneris commiserantia. At‐ que illic primo quidem conspectu advenientis leonis territum sibi et pavefactum animum dixit. Sed | |
| 55 | postquam introgressus, inquit, leo, uti re ipsa ap‐ paruit, in habitaculum illud suum, vidit me procul delitescentem, mitis et mansues accessit; et subla‐ tum pedem ostendere mihi et porrigere quasi opis petendae gratia visus est. Ibi, inquit, ego stirpem | |
| 60 | ingentem, vestigio pedis ejus haerentem, revelli; conceptamque saniem vulnere intimo expressi: ac‐ curatiusque, sine magna jam formidine, siccavi penitus atque detersi cruorem. Ille tunc mea opera et medela levatus, pede in manibus meis posito, re‐ | |
| 65 | cubuit et quievit. Atque ex eo die triennium totum ego et leo in eadem specu eodemque victu viximus. Nam quas venabatur feras, membra opimiora ad specum mihi suggerebat; quae egbo ignis copiam non habens, meridiano sole torrens edebam. Sed ubi | |
| 70 | me, inquit, vitae illius ferinae jam pertaesum est, leone in venatum profecto, reliqui specum: et viam ferme tridui permensus, a militibus visus appre‐ hensusque sum, et ad dominum ex Africa Romam deductus. Is me statim rei capitalis damnandum, | |
| 75 | dandumque ad bestias curavit. Intelligo autem, inquit, hunc quoque leonem, me tunc separato, ca‐ ptum gratiam nunc mihi beneficii et medicinae re‐ ferre. Haec Apion dixisse Androclum tradit, eaque omnia scripta circumlataque tabula populo decla‐ | |
| 80 | rat: atque ideo, cunctis petentibus, dimissum An‐ droclum et poena solutum, leonemque ei suffragiis populi donatum. Postea, inquit, videbamus An‐ droclum et leonem, loro tenui revinctum, urbe tota circum tabernas ire: donari aere Androclum, floribus | |
| 85 | spargi leonem; omnes fere ubique obvios dicere: «Hic est leo hospes hominis, hic est homo medicus leonis.» | |
6 | Gellius N. A. VII, 8: Delphinos venereos esse et amasios non modo historiae veteres, sed recen‐ tes quoque memoriae declarant. Nam et sub Cae‐ | |
| saribus, in Puteolano mari, ut Apion scriptum reli‐ | 510 | |
| 5 | quit, et aliquot seculis ante apud Naupactum, ut Theophrastus tradidit, amatores flagrantissimi [qui‐ dam] delphinorum cogniti compertique sunt. Neque ii amaverunt, quod sunt ipsi genus; sed pueros forma liberali in naviculis forte aut in vadis litorum | |
| 10 | conspectos miris et humanis modis arserunt. Verba subscripsi Apionis, eruditi viri, ex Aegyptiacorum libro quinto: quibus delphini amantis et pueri non abhorrentis consuetudines, lusus, gestationes, auri‐ gationes refert; eaque omnia sese ipsum multosque | |
| 15 | alios vidisse dicit: Αὐτὸς δ’ οὖν εἶδον περὶ Δικαιαρ‐ χίαν δελφῖνα ἐρῶντα παιδὸς (Ὑάκινθος ἐκαλεῖτο) καὶ πρὸς παιδικὴν ψυχὴν πτερούμενος ἐντός. Ἀτὰρ οὖν καὶ προσνηχόμενος ὁ ἰχθὺς ἀνεδέχετο τὸν παῖδα ἐπὶ τῶν νώτων, καὶ τὰς ἀκάνθας περιστέλλων, ἵνα μὴ τοῦ | |
| 20 | ποθουμένου χρωτὸς ἀμύξῃ φειδόμενος, ἱππηδὸν περιβε‐ βηκότα μέχρι διακοσίων ἀνῆγε σταδίων· ἐξεχεῖτο δὴ οὖν ἡ Ῥώμη καὶ πᾶσα ἡ Ἰταλία τῆς Ἀφροδίτης ξυν‐ ορῶντες ἡνιοχούμενον ἰχθύν. Ad hoc adjicit rem non minus mirandam. Postea, inquit, idem ille puer | |
| 25 | delphineromenos morbo affectus obiit suum diem. At ille amans, ubi saepe ad litus solitum adnavit, et puer, qui in primo vado adventum ejus opperiri consueverat, nusquam fuit, desiderio tabuit exani‐ matusque est; et in litore jacens inventus abiis, qui | |
| 30 | rem cognoverant, in sui pueri sepulcro humatus est. | |
t7-13 | E LIBRIS INCERTIS | |
7 | Gellius N. A. X,10: Veteres Graecos annulum habuisse in digito accepimus sinistrae manus, qui minimo est proximus: Romanos quoque homines aiunt sic plerumque annulis usitatos. Causam esse | |
| 5 | hujus rei Apion in libris Aegyptiacis hanc dicit: quod insectis apertisque humanis corporibus, ut mos in Aegypto fuit, quas Graeci ἀνατομὰς appellant, repertum est, nervum quendam tenuissimum ab eo digito, de quo diximus, ad cor hominis pergere et | |
| 10 | pervenire: propterea non inscitum visum esse, eum potissimum digitum tali honore decorandum, qui continens et quasi connexus esse cum principatu cor‐ dis videretur. | |
8a | Plinius H. N. XXXVII, 5, 19: Theophrastus tradit in Aegyptiorum Commentariis reperiri regi eo‐ rum a rege Babyloniorum missum smaragdum mu‐ nere IV cubitorum longitudine e trium latitudine. Et | |
| 5 | fuisse apud eos in Jovis delubro obeliscum e IV sma‐ ragdis, XL cubitorum longitudine, latitudine vero in parte quattuor, in parte duorum. Se autem scri‐ bente esse in Tyro Herculis templo stantem pilam e smaragdo, nisi potius pseudosmaragdus sit; nam ei | |
| 10 | hoc genus reperiri, etc ... Apion cognominatus Pli‐ stonices paullo ante scriptum reliquit, esse etiam nunc in labyrintho Aegypti colosseum Serapin e smaragdo novem cubitorum. | |
8b | Etym. M. p. 329, 13: Ἐλεφαντίνη, ἡ Αἰγυπτία· καί φησιν Ἀπίων, ὅτι Ὀνυχίνην χρὴ λέγειν· ὅτι καθάπερ ὄνυξ ἀφαιρεθεὶς ἐπιβλαστάνει, διώκων αὐξήσειν τὴν ἀφαίρεσιν· οὕτως ὁ Νεῖλος ἀναλισκόμενος εἰς τὰς ἀρού‐ | |
| 5 | ρας τοῖς δαπανωμένοις ἐπαναχεῖται καθ’ ἕκαστον ἔτος ἀναλισκόμενος καὶ πάλιν αὐτὰ πελαγίζων. | |
8c | Eustathius ad Od. δʹ, 563: Ἀπίων δὲ κατασκευάζει τὴν περὶ Κάνωβον καὶ Ζεφύριον πεδιάδα οὕτω (Ἠλύσιον πεδίον) κληθῆναι παρὰ τὴν τοῦ Νείλου ἰλύν. Ἣν πολλὴν κα‐ | |
| 5 | ταφέρων ἐκεῖνος προσέχωσε τὴν κάτω χώραν κατὰ Ἡρό‐ δοτον πᾶσαν πάλαι ποτὲ πέλαγος οὖσαν· ὡς δῆλον, φη‐ σὶν, ἐκ τῶν ἐκεῖ εὑρισκομένων κογχυλίων καὶ λεπαδίων, ὡς καὶ περὶ Μέμφιν· καὶ σποπητέον, εἰ μὴ ὁ τοιοῦτος τοῦ Ἀπίωνος λόγος διὰ τοῦ ι γράφει τὴν τοῦ Ἠλυσίου | |
| 10 | ἄρχουσαν· ὁ δ’ αὐτὸς λέγει καὶ ὅτι πείρατα γαίης ὁ ποιητὴς ἐνταῦθά φησιν οὐ τὰ πρὸς Ὠκεανὸν, ἀλλὰ τὰ ἐκεῖ πρὸς τῇ κατὰ Νεῖλον θαλάσσῃ· καθὰ καὶ Αἰσχύ‐ λος, εἰπών· Ἔστιν πόλις Κάνωβος ἐσχάτη χθονός· πᾶσα γὰρ ἀγχίαλος ἐσχάτη χθονός· διὸ καὶ Μενελαΐτης νομὸς | |
| 15 | ἐκεῖ, ὡς τοιαύτης γῆς ὑπὸ Μενελάῳ ποτὲ γενομέ‐ νης. | |
9 | Steph. Byz.: Ἀπόλλωνος πόλις, ἐν Αἰγύπτῳ πρὸς τῷ μέρει τῆς Λιβύης, ἡ μικρὰ, ἧς μέμνηται Ἀπίων· | |
| δευτέρα ἡ μεγάλη Αἰγύπτῳ. | 511 | |
10 | Aelian. H. N. A. X, 29: Ἴδιον δὲ ἐν Αἰγυπτίοις λόγοις ἴβεως καὶ ἐκεῖνο προσακήκοα· ὅταν ὑποκρύψηται τὴν δέρην καὶ τὴν κεφαλὴν τοῖς ὑπὸ τῷ στέρνῳ πτεροῖς, τὸ τῆς καρδίας σχῆμα ἀπεμάξατο. Ἄλλως δὲ καὶ ὅτι εἰσὶ | |
| 5 | τοῖς ἐπὶ λύμῃ καὶ ἀνθρώπων καὶ καρπῶν ζῴοις γεγενη‐ μένοις ἔχθισται, ἤδη που καὶ ἄνω προεῖπον. Μίγνυνται δὲ τοῖς στόμασι, καὶ παιδοποιοῦνται τὸν τρόπον τοῦτον. Λέγουσι δὲ Αἰγύπτιοι (καὶ ἐμέ γε οὐ ῥᾳδίως ἔχουσι πειθόμενον), λέγουσι γοῦν τοὺς ταῖς ταριχαίαις τῶν | |
| 10 | ζῴων ἐφεστῶτας καὶ δεινοὺς τήνδε τὴν σοφίαν, ὁμολο‐ γεῖν τὸ τῆς ἴβιδος ἔντερον ἓξ εἶναι πήχεων καὶ ἐνενή‐ κοντα· διαβαίνειν δὲ κατὰ πῆχυν αὐτὴν προσακήκοα βαδίζουσαν· σελήνης δὲ ἐκλιπούσης καταμύει, ἔστ’ ἂν ἡ θεὸς αὖθις ἀναλάμψῃ. Καὶ τῷ Ἑρμῇ δὲ, φασὶ, τῷ | |
| 15 | πατρὶ τῶν λόγων φιλεῖται, ἐπεὶ ἔοικε τὸ εἶδος τῇ φύσει τοῦ λόγου· τὰ μὲν γὰρ μέλανα ὠκύπτερα τῷ τε σιγω‐ μένῳ καὶ ἔνδον ἐπιστρεφομένῳ λόγῳ παραβάλλοιτο ἂν, τὰ δὲ λευκὰ τῷ προφερομένῳ τε καὶ ἀκουομένῳ ἤδη, καὶ ὑπηρέτῃ τοῦ ἔνδον καὶ ἀγγέλῳ, ὡς ἂν εἴποις. | |
| 20 | Ὡς μὲν οὖν μακροβιώτατόν ἐστι τὸ ζῷον καὶ δὴ εἶπον. Λέγει δὲ Ἀπίων, καὶ ἐπάγεται τοὺς ἐν Ἑρμοῦ πόλει ἱερέας μάρτυρας, δεικνύντας οἱ ἶβιν ἀθάνατον· τοῦτο μὲν οὖν καὶ ἐκείνῳ δοκεῖ τῆς ἀληθείας ἀφεστάναι πάμ‐ πολυ, καὶ ἐμοὶ δὲ πάντως ἂν καὶ κατεφαίνετο ψευδὲς, | |
| 25 | εἰ καὶ ἐκείνῳ δοκεῖ. | |
11 | Aelianus N. An. XI, 40: Λέγει δὲ Ἀπίων, εἰ μὴ τερατεύεται, καὶ ἐλάφους νεφροὺς τέτταρας ἔχειν κατά τινας τόπους. Λέγει δὲ ὁ αὐτὸς καὶ κατὰ τὸν Οἴνιδα τὸν Μήνι‐ | |
| 5 | δος βασιλεύοντα δικέφαλον γέρανον φανῆναι, καὶ εὐθε‐ νῆσαι τὴν Αἴγυπτον· καὶ ἐπ’ ἄλλου βασιλέως τετρακέ‐ φαλον ὄρνιν, καὶ πλημμυρῆσαι τὸν Νεῖλον ὡς οὔποτε, καὶ καρπῶν ἀφθονίαν γενέσθαι, καὶ εὐποτμίαν ληΐων θαυμαστήν. | |
12 | Plinius XXXI, 2, 18: In Africae lacu Apusci‐ damo omnia fluitant, nihil mergitur, item in Siciliae fonte Phinthia, ut Apion tradit, et in Medorum lacu puteoque Saturni. | |
13 | Idem ibid. XXXII, 2, 9: Apion maximum pi‐ scium esse tradit porcum, quem Lacedaemonii or‐ thagoriscum vocant: grunnire eum, quum capiatur. | |
t14-25 | ΚΑΤΑ ΙΟΥΔΑΙΩΝ | |
14 | Josephus C. Apion II, 3: Καὶ τί γε δεῖ θαυ‐ μάζειν, εἰ περὶ τῶν ἡμετέρων ψεύδεται προγόνων (Ἀπίων) λέγων αὐτοὺς εἶναι τὸ γένος Αἰγυπτίους; | |
15 | Idem II, 4: Τίνα τοίνυν ἐστὶ τὰ δεινὰ καὶ σχέτλια τῶν ἐν Ἀλεξανδρείᾳ κατοικούντων Ἰουδαίων, ἃ κατη‐ γόρηκεν αὐτῶν (Ἀπίων), ἴδωμεν· «Ἐλθόντες, φησὶν, ἀπὸ Συρίας ᾤκησαν πρὸς ἀλίμενον θάλασσαν, γειτνιά‐ | |
| 5 | σαντες ταῖς τῶν κυμάτων ἐκβολαῖς.» Paullo post: Οὐ γὰρ ἀπορίᾳ γε τῶν οἰκησόντων τὴν | |
| μετὰ σπουδῆς ὑπ’ αὐτοῦ πόλιν κτιζομένην Ἀλέξανδρος τῶν ἡμετέρων τινὰς ἐκεῖ συνήθροισεν. | 512 | |
16 | Josephus II, 5: Ὁ δὲ Φιλομήτωρ Πτολεμαῖος καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ Κλεοπάτρα τὴν βασιλείαν ὅλην τὴν ἑαυτῶν Ἰουδαίοις ἐπίστευσαν, καὶ στρατηγοὶ πάσης τῆς δυνά‐ μεως ἦσαν Ὀνίας καὶ Δοσίθεος Ἰουδαῖοι, ὧν Ἀπίων | |
| 5 | σκώπτει τὰ ὀνόματα, δέον τὰ ἔργα θαυμάζειν καὶ μὴ λοιδορεῖν, ἀλλὰ χάριν αὐτοῖς ἔχειν ὅτι διεσώσαντο τὴν Ἀλεξάνδρειαν, ἧς ὡς πολίτης ἀντιποιεῖται. Πολεμούν‐ των γὰρ αὐτῶν τῇ βασιλίσσῃ Κλεοπάτρᾳ καὶ κινδυ‐ νευόντων ἀπολέσθαι κακῶς, οὗτοι συμβάσεις ἐποίησαν, | |
| 10 | καὶ τῶν ἐμφυλίων κακῶν ἀπήλλαξαν. Ἀλλὰ «μετὰ ταῦτα, φησὶν, Ὀνίας ἐπὶ τὴν πόλιν ἤγαγε στρατὸν ὀλίγον, ὄντος ἐκεῖ Θέρμου τοῦ παρὰ Ῥωμαίων πρε‐ σβευτοῦ καὶ παρόντος.» Ὀρθῶς δὲ ποιῶν, φαίην ἂν, καὶ μάλα δικαίως. Ὁ γὰρ Φύσκων ἐπικληθεὶς Πτο‐ | |
| 15 | λεμαῖος, ἀποθανόντος αὐτῷ τοῦ ἀδελφοῦ Πτολεμαίου τοῦ Φιλομήτορος, ἀπὸ Κυρήνης ἐξῆλθε Κλεοπάτραν ἐκβαλεῖν βουλόμενος τῆς βασιλείας, et filios regis, ut ipse regnum injuste sibimet applicaret: propter haec ergo Onias adversus eum bellum pro Cleopatra | |
| 20 | suscepit, et fidem quam habuit circa reges, nequa‐ quam in necessitate deseruit. Testis autem Deus ju‐ stitiae ejus manifestus apparuit. Nam Physcon Ptolemaeus, quum adversum exercitum quidem Oniae pugnare praesumeret, omnes vero Judaeos in ci‐ | |
| 25 | vitate positos cum filiis et uxoribus capiens nudos atque vinctos elephantis subjecisset, ut ab eis con‐ culcati deficerent, et ad hoc etiam bestias ipsas ine‐ briasset, in contrarium quae praeparaverat evenere. Elephanti enim relinquentes sibi appositos Judaeos, | |
| 30 | impetu facto super amicos ejus, multos ex ipsis in‐ teremere. Et post haec Ptolemaeus quidem aspe‐ ctum terribilem contemplatus est, prohibentem se ut illis noceret hominibus: concubina vero sua ca‐ rissima, quam alii quidem Ithacam, alit vero Hi‐ | |
| 35 | renen denominant, supplicante ne tantam impie‐ tatem perageret, ei concessit, et ex his, quae jam egerat vel acturus erat, paenitatem egit. Unde recte hanc diem Judaei Alexandriae constituti, eo quod aperte a Deo salutem promeruere, celebrare | |
| 40 | noscuntur. Apion autem omnium calumniator, etiam propter bellum adversus Physconem gestum Ju‐ daeos accusare praesumpsit, quum eos laudare de‐ buerit. Is autem etiam ultimae Cleopatrae reginae Alexandrinorum meminit, veluti nobis improperans, | |
| 45 | quoniam circa nos fuit ingrata; et non potius illam redarguere studuit, cui nihil omnino injustitiae et malorum operum defuit. ... Putasne gloriandum nobis non esse, si, quemadmodum di‐ | |
16(50) | cit Apion, famis tempore Judaeis triticum non est mensa ... Si vero Germanicus frumenta cunctis in Alexandria commorantibus metiri non potuit, hoc indicium est sterilitatis ac penuriae frumentorum, non accusatio Judaeorum. | |
17 | Idem, Cap. 6: Sed super hoc: «Quomodo ergo, in‐ quit, si sunt cives, eosdem deos, quos Alexandrini, non colunt?» Cui respondeo, etc ... Is ( sc. Apion) autem seditionis causas nobis apponit ... Derogare | |
| 5 | nobis Apion voluit, quia imperatorum non statua‐ mus imagines. | |
18 | Idem, Cap. 7: Admiror autem etiam eos, qui ei hu‐ jusmodi fomitem praebuere, id est Posidonium et Apollonium Molonem. (Ex his sumpsit sequentia.) In hoc enim sacrario (in templo Hierosol.) | |
| 5 | Apion praesumsit edicere asini caput collocasse Ju‐ daeos, et id colere ac dignum facere tanta reli‐ gione: et hoc affirmat fuisse depalatum, dum An‐ tiochus Epiphanes et exspoliasset templum, et illud caput invenisset ex auro compositum multis pecuniis | |
| 10 | dignum. | |
19 | Idem, Cap. 8: Alteram vero fabulam, derogatione nostra plenam, de Graecis apposuit. Dixit Antio‐ chum in templo invenisse lectum et hominem in eo jacentem, et appositam ei mensulam maritimis | |
| 5 | terrenisque volatilium dapibus plenam, et quod obstupuisset his homo. Illum vero mox adorasse regis ingressum, tamquam maximam sibi opem praebituri; ac procidentem ad ejus genua, extensa dextera poposcisse libertatem; et jubente rege, ut | |
| 10 | consideret, et diceret, quis esset, vel cur ibidem habitaret, vel quae esset causa ciborum ejus, tum hominem cum gemitu et lacrymis lamentabiliter suam narrasse necessitatem. Ait, inquit, se esse Graecum: et dum peragraret provinciam parandi | 513 |
| 15 | victus causa, correptum se subito ab alienigenis ho‐ minibus, atque deductum ad templum et inclusum illic, et a nullo conspici, sed cuncta dapium appa‐ ratione saginari. Et primum quidem haec sibi ino‐ pinabilia beneficia visa attulisse laetitiam, deinde | |
| 20 | suspicionem, postea stuporem: postremum consu‐ lentem a ministris ad se accedentibus audisse legem ineffabilem Judaeorum, pro qua nutriebatur: et hoc illos facere singulis annis quodam tempore constituto. Et comprehendere quidem Graecum pe‐ | |
| 25 | regrinum, eumque annuo tempore saginare, et de‐ ductum ad quandam silvam occidere quidem eum hominem, ejusque corpus sacrificare secundum suas solemnitates, et gustare ex ejus visceribus, et jusjurandum facere in immolatione Graeci, | |
| 30 | ut inimicitias contra Graecos haberent: et tunc in quandam foveam reliqua hominis pereuntis abjicere. Deinde refert eum dixisse, paucos jam dies debitos sibimet superesse, atque rogasse, ut reveritus Graecorum deos, et superans in suo san‐ | |
| 35 | guine insidias Judaeorum, de malis eum circum‐ stantibus liberaret. | |
20 | Idem, Cap. 9: Rursumque tamquam piissimos deridet adjiciens fabulae inania facta. Ait enim illum re‐ tulisse, dum bellum Judaei contra Idumaeos ha‐ berent longo quodam tempore, ex aliqua civitate | |
| 5 | Idumaeorum qui in ea Apollinem colebat venisse ad Judaeos, cujus hominis nomen dicitur Zabidus; deinde iis promisisse traditurum se eis Apollinem deum Doriensium, venturumque illum ad nostrum templum, si omnes ascenderent, et adducerent | |
| 10 | omnem multitudinem Judaeorum. Zabidum vero fecisse quoddam machinamentum ligneum, et cir‐ cumposuisse sibi, et in eo tres ordines finxisse lucer‐ narum, et ita ambulasse, ut procul stantibus appa‐ reret quasi stella per terram iter agens. Τοὺς μὲν | |
| 15 | Ἰουδαίους ἀπὸ τοῦ παραδόξου τῆς θέας καταπεπλη‐ γμένους, πόρρω μὲν ὄντας ἡσυχίαν ἄγειν· τὸν δὲ Ζάβι‐ δον ἐπὶ πολλῆς ἡσυχίας εἰς τὸν ναὸν παρελθεῖν, καὶ τὴν χρυσῆν ἀποσῦραι τοῦ κάνθωνος κεφαλὴν (οὕτω γὰρ ἀστεϊζόμενος γέγραφε), καὶ πάλιν εἰς Δώραν κατὰ τάχος | |
| 20 | ἀπελθεῖν. | |
21 | Idem, Cap. 10: Καταψεύδεται δὲ (sc. Ἀπίων) καὶ ὅρκον ἡμῶν, ὡς ὀμνυόντων τὸν θεὸν τὸν ποιήσαντα τὸν οὐ‐ ρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν, μηδενὶ εὐνοήσειν ἀλλοφύλῳ, μάλιστα δὲ Ἕλλησιν. | |
22 | Idem, Cap. 11: Σφόδρα τοίνυν τῆς πολλῆς συνέσεως καὶ ἐπὶ τῷ μέλλοντι ῥηθήσεσθαι θαυμάζειν ἄξιόν ἐστιν Ἀπίωνα. Τεκμήριον γὰρ εἶναί φησι τοῦ μήτε νόμοις ἡμᾶς χρῆσθαι δικαίοις μήτε τὸν θεὸν εὐσεβεῖν ὡς προσ‐ | |
| 5 | ῆκε, τὸ μὴ ἄρχειν, δουλεύειν δὲ μᾶλλον ἔθνεσι καὶ ἄλ‐ λοτε ἄλλοις, καὶ τὸ κεχρῆσθαι συμφοραῖς τισι περὶ τὴν πόλιν, αὐτῶν δηλονότι πόλεως ἡγεμονικωτάτης ἐκ τῶν ἄνωθεν ἄρχειν, ἀλλὰ μὴ Ῥωμαίοις δουλεύειν συνειθι‐ σμένων. | |
23 | Idem, Cap. 12: Ἀλλὰ θαυμαστοὺς ἄνδρας οὐ παρεσχή‐ καμεν, οἷον τεχνῶν τινων εὑρετὰς, ἢ σοφίᾳ διαφέροντας. Καὶ καταριθμεῖ Σωκράτην καὶ Ζήνωνα καὶ Κλεάνθην καὶ τοιούτους τινάς· εἶτα, τὸ θαυμασιώτατον τῶν εἰρη‐ | |
| 5 | μένων, αὐτὸς ἑαυτὸν προστίθησι, καὶ μακαρίζει τὴν Ἀλεξάνδρειαν, ὅτι τοιοῦτον ἔχει πολίτην. Ἔδει γὰρ αὐτῷ μάρτυρος ἑαυτοῦ. Τοῖς μὲν γὰρ ἄλλοις ἅπασιν ὀχλαγωγὸς ἐδόκει πονηρὸς εἶναι, καὶ τῷ βίῳ καὶ τῷ λόγῳ διεφθαρμένος, ὥστε εἰκότως ἐλεήσαι τις ἂν τὴν | |
| 10 | Ἀλεξάνδρειαν, εἴπερ ἐπὶ τούτῳ μέγα ἐφρόνει. | |
24 | Idem, Cap. 13: Ἐγκαλεῖ ὅτι ζῷα θύομεν, καὶ χοῖρον οὐκ ἐσθίομεν καὶ τὴν τῶν αἰδοίων χλευάζει περιτομήν. | 514 |
25 | Tatianus Or. ad Gr. c. 44: Τὰς περὶ τῶν κατ’ Αἴ‐ γυπτον θεῶν δόξας Ἀπίωνος ἔχοντες παρ’ ἑαυτοῖς, ὡς ἀθεωτάτους ἡμᾶς ἐκκηρύσσετε. | |
26(t) | ΑΛΕΧΑΝΔΡΟΥ ΕΓΚΩΜΙΟΝ. | |
| 1 | Gellius N. A. VI, 8: Ἀπίων, Graecus homo, qui Πλειστονίκης est appellatus, facili atque alacri facundia fuit. Is quum de Alexandri regis laudibus scriberet: «Victi, inquit, hostis uxo‐ | |
| 5 | rem, facie inclyta mulierem, vetuit in conspectum suum deduci: ut eam ne oculis quidem contingeret.» | |
27(t) | ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΠΙΚΙΟΥ ΤΡΥΦΗΣ. | |
| 1 | Athenaeus VII: Ἀπίων δ’ ὁ γραμμα‐ τικὸς ἐν τῷ Περὶ τῆς Ἀπικίου τρυφῆς, τὸν ἔλοπα κα‐ λούμενον τοῦτόν φησιν εἶναι τὸν ἀκκιπήσιον. | |
28(t) | ΠΕΡΙ ΜΑΓΟΥ. | |
| 1 | Suidas: Πάσης· ὄνομα κύριον. Καὶ παροιμία· τὸ Πάσητος ἡμιωβόλιον. Ὁ δὲ Πάσης οὗτος μα‐ λακὸς ἦν τὴν φύσιν, πάντων δὲ ἀνθρώπων ἐν μαγείᾳ διενήνοχεν, ὥστε ἐκ τῶν ἐπαοιδῶν αὐτοῦ καὶ δεῖπνα | |
| 5 | πολυτελῆ ὁρᾶσθαι, καὶ διακονουμένους τινὰς, καὶ πά‐ λιν ἀφανῆ τὰ πάντα γίνεσθαι. Εἶχε δὲ καὶ ἡμιωβό‐ λιον ἐκ μιᾶς αὐτῷ πεποιημένον, ὃ διαδιδόμενον ὑπ’ αὐτοῦ τοῖς πιπρά‐ σκουσι, παρ’ ὧν ἤθελεν ὠνεῖσθαι, εἰ ἠβούλετο, πάλιν | |
| 10 | παρ’ αὐτῷ ηὑρίσκετο. Καὶ Ἀπίων δὲ ὁ γραμματικὸς μνημονεύει αὐτοῦ ἐν τῷ Περὶ μάγου. | |
t28a-30 | (ΜΑΓΙΚΑ?) | |
28a | Plinius H. N. XXX, 2, 6: Quaerat aliquis quae sint mentiti veteres magi, quum adolescentibus nobis visus Apion, grammaticae artis, prodiderit cynoce‐ phaliam herbam, quae in Aegypto vocaretur osyri‐ | |
| 5 | tes, divinam et contra omnia veneficia; sed si tota erueretur, statim eum qui eruisset, mori; seque evo‐ casse umbras ad percontandum Homerum, quanam patria quibusque parentibus genitus esset, non ta‐ men ausus profiteri, quid sibi respondisse diceret. | |
29 | Idem H. N. XXX, 11, 30: scarabaeum qui pilas volvit. Pro‐ pter hunc Aegypti magna pars scarabaeos inter nu‐ mina colit, curiosa Apionis interpretatione, qua | |
| 5 | colligat solis operum similitudinem huic animali esse, ad excusandos gentis suae ritus. | |
30 | Idem, H. N. XXIV, 17, 102: Anacampsero‐ tem (sc. herbam magicam dicit) celeber arte gram‐ matica paullo ante (intellige Apionem), cujus | |
| omnino tactu redirent amores vel cum odio depositi. | 515 | |
t31-32 | INCERTA | |
31 | Plinius H. N. XXXV, 10, 36, 88: Imagines adeo similitudinis indiscretae pinxit (Apelles), ut incredibile dictu, Apion grammaticus scriptum re‐ liquerit, quendam ex facie hominem addivinan‐ | |
| 5 | tem (quos metoposcopos vocant) ex iis dixisse aut futurae mortis annos aut praeteritae. | |
32 | Stephan. Byz. v. Κραστός· πόλις Σικελίας ... Ἀπίων δὲ ὅτι μόνος Πολέμων ἔφη | |
| τὴν Λαΐδα Κορινθίαν. | 516 | |