|
TLG 0738 004 :: HIPPIATRICA :: Fragmenta Anatolii Fragmenta Anatolii Citation: Section — (line) | ||
1 | Ἀρετῆς ἵππου πρόγνωσις ἐκ πώλου. Ἡ τοῦ ἵππου ἀρετὴ ἐκ πρώτης ὑποφαίνεται τῆς ἡλικίας—παρατηρητέον οὖν καὶ παρακολουθητέον αὐτοῦ τῇ φύσει ὄντος ἔτι πώλου—ὅταν σπουδάζῃ τῶν συννόμων πώλων τὰ πρῶτα φέρεσθαι. ἁμιλ‐ | |
| 5 | λῶνται γὰρ πρὸς ἀλλήλους καὶ διασκιρτῶσι καὶ ἐπὶ τὸ ὕδωρ προτρέχουσι προεμβαίνοντες καὶ μὴ ἀναμένοντες τὰς μητέρας ὑπο δειλίας τῆς περὶ τὸ ὕδωρ καὶ τῆς ἐν αὐτῷ σκιᾶς. | |
|---|---|---|
2 | Ἵππου ὀχευτοῦ ἔκλεξις καὶ χρόνος τῆς ὀχείας. Ὁ πρὸς τὴν ὀχείαν ἵππος ἐπιτήδειος ἔστω ἐπίδειξιν τῆς ἑαυτοῦ ἀρετῆς ποιησάμενος, νικητὴς πολέμων καὶ ἀγώνων καὶ τῶν λοιπῶν ἁμιλλῶν, τὸ δὲ εἶδος οἷον προειρήκαμεν. πενταέτης | |
| 5 | δ’ οὗτος εἰς ὀχείαν παραλαμβανέσθω καὶ παυέσθω τῆς παιδο‐ ποιΐας εἴσω δεκαπέντε ἐτῶν. ἔστωσαν δὲ καὶ αἱ φορβάδες τῶν αὐτῶν ἐτῶν. ἡ οὖν θήλεια ἵππος ἰσχνοτέρα ἔστω, ἵνα πρὸς τὴν ὑποδοχὴν τοῦ σπέρματος ἐπιτηδειοτέρα ᾖ, οὐ πιλουμένων τῇ παχύτητι τῶν σπερματικῶν ἀγγείων οὐδὲ πρὸς ὑποδοχὴν | 115 |
| 10 | τοῦ συλληφθέντος στενοχωρουμένου τοῦ πνεύματος. τοὺς δὲ ἄρρενας πρὸ διμήνου τῶν θηλειῶν χωριστέον, προδιαιτητέον δὲ πυροῖς καὶ ὀρόβοις ἐπ’ ὀλίγον πεφωσμένοις καὶ σεμιδάλει ὕδατι δεδευμένῃ. σαρκοῦνται γὰρ τούτοις καὶ σφοδρότεροι πρὸς τὴν ὀχείαν γίνονται. | |
3 | καιρὸς δὲ ὁ τῆς ὀχείας ὁ ἀπὸ τῆς ἐννάτης καὶ εἰκοστῆς Ἀπριλλίου * * * [ἐὰν καὶ τὸ ἔτος], ἵνα ὁ τοκετὸς γένηται περὶ τὴν εὐκαιροτάτην ὥραν τὴν ἔχουσαν χλόην. κύει μὲν γὰρ ἐν ιαʹ μησί, τῷ 〈δὲ〉 δωδεκάτῳ τίκτει. ἀκατάμακτον δὲ καὶ ῥυ‐ | |
| 5 | πῶσαν τὴν ἵππον παραστατέον, ἐπὶ τὰς τοιαύτας γὰρ θᾶττον ἵεται ὁ ἵππος. τινὲς δὲ ταῖς οἰκείαις χαίταις κοσμοῦσιν αὐτὰς | |
| προστιθέντες παρήϊά τε καὶ 〈περιαυχένια καὶ〉 τὸν λοιπὸν ἵππων κόσμον, τό τε χρῶμα στιλβοῦντες οὐ ταῖς ψήξεσι μόνον, ἀλλὰ καὶ χρώματος ἐντρίψει ἐπικοσμοῦσιν αὐτάς. ἄλλοι ζωγραφή‐ | 116 | |
| 10 | σαντες ἵππους εὐειδεστάτους περὶ τὸν καιρὸν τῆς ὀχείας ταῖς φορβάσιν ἐπιδεικνύουσι πιστεύοντες ἀποτεχθήσεσθαι τ〈οι〉‐ ούτους, οἵουσπερ ἡ εἰκὼν φέρει, ἄλλοι δὲ βιβάζοντες ἵππον ἕτερον ἱστῶσιν εὐπρεπῆ ἀντικρύ, τὸ πρόσωπον κεκαλυμμένον, ἵν’ ἐκείνου τὸ κάλλος εἰς τὴν ἰδέαν ἐκτυπωθῇ τοῦ τεχθησο‐ | |
| 15 | μένου. —εἰδέναι δὲ χρή, ὡς 〈ὁ〉 εὐγενὴς ἵππος οὔτε μητρὶ μίγνυται οὔτε ἀδελφῇ. | |
4 | θήλειαν δὲ ἡ φορβὰς συλλαμβάνει, ἐὰν πρὸς δύσιν ὀχευομένη βλέπῃ, ἄρσεν δὲ πρὸς ἀνατολήν. ὅταν δ’ ἀναβι‐ βάζηται ἐπὶ τὴν ἵππον ὁ ἄρσην, κειρέσθω αὐτῆς τῶν οὐραίων τριχῶν τὸ λάσιον τὸ περὶ τὰ αἰδοῖα. εἰ δ’ ἀπείργοιεν ἢ ἀφη‐ | |
| 5 | νιάζοιεν πρὸς τὴν συνουσίαν, οἷς ἐπὶ τῶν βοῶν προεί‐ ρηται χρηστέον. ἐὰν δὲ μηδ’ οὕτως προσίηται τὸν ἵππον ἡ θήλεια, νίτρον καὶ ὀρνίθων τῶν μικρῶν κόπρον σὺν ῥητίνῃ [καὶ] τερεβινθ〈ίν〉ῃ μικτέον 〈καὶ τὰ μόρια τῆς ἵππου ἐπιχρι‐ στέον〉 ἢ σκίλλῃ μόνον. ἐπὰν δ’ ἅπαξ ὀχευθεῖσα μὴ προσίηται, | |
| 10 | ὑπερθετέον ἡμέρας * καὶ πάλιν αὐταῖς τοὺς ἵππους ἐπαφετέον. ἐὰν δὲ μηδ’ ὧς ἀνέχωνται, χωριστέον αὐτάς, πιστεύοντας ἤδη | |
| ἐγκύμονας εἶναι. | 117 | |
5 | Κυουσῶν ἵππων ἐπιμέλεια. Ὅταν δὲ πληρωθῶσι, προνοητέον ὕδασι τοῖς συνήθεσιν αὐτὰς ποτίζειν καὶ τὴν ὁρμὴν ἐπέχειν τῶν ἐκδρομῶν καὶ τῆς πρὸς ἀλλήλας διατρίψεως. πρὸ παντὸς δὲ ἀπὸ ψύχους καὶ ἀνέμου φυλακτέον αὐτὰς καὶ | |
| 5 | ταρίχου ὀπτοῦ ὀσφρήσεως καὶ σβεσθέντων λύχνων, ταῦτα γὰρ ἐκτρῶσαι ποιεῖ. ἐγχυματιστέον οὖν αὐτὰς πολυπόδιον μεθ’ ὕδατος, ἐὰν δὲ ἐπιλίπῃ νομή, εἰσαχθῆναι αὐταῖς παράβλητρον ζειᾶς κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς κατὰ τὴν νομὴν ἐνδείας καὶ χόρτον. | |
6 | τὰ μὲν 〈οὖν〉 ἄλλα τετράποδα κατακείμενα τίκτει, διὸ καὶ πλάγια προέρχεται τὰ ἔμβρυα, ἡ δὲ ἵππος ὀρθή. καὶ ἵππον μὲν διαλιποῦσα τίκτει, ἡμίονον δὲ συνεχῶς. γαλουχεῖ δὲ ἡμίονον μὲν οὐ πλεῖον εἰς ἓξ μῆνας, ἵππον δὲ εἰς διετίαν. ὅτε | |
| 5 | δὲ τέκῃ, τὸ χόριον εὐθὺ κατεσθίει καὶ τὸ ἐπὶ τοῦ μετώπου λεγόμενον ἱππομανές. εἰδέναι δὲ χρή, ὅτι μετὰ τὸ τεχθῆναι ἡμίονον ἐὰν ἵππος τεχθῇ, κἂν εὐγενὴς ᾖ, βραδὺς καὶ νωθὴς καὶ ὀνώδης γίνεται. | |
7 | Πώλων ἀπὸ γέννας ἐπιμέλεια. Πρῶτον μὲν 〈τοίνυν〉 οὐ χρὴ προσάγειν χεῖρα τοῖς γεννήμασιν οὐδὲ τῆς μητρὸς ἀποσπᾶν, φιλοστοργότατον γὰρ τὸ ζῷον. θέρμης δὲ προνοεῖσθαι δεῖ καὶ εὐρυχωρίας καὶ 〈τοῦ〉 μὴ καταπατεῖσθαι τὰ γεννή‐ | |
| 5 | ματα, τῶν δὲ τεκουσῶν ἐπιμελεῖσθαι ἠρεμαίαις ταῖς πορείαις | |
| καὶ τῇ τοῦ χόρτου παραθέσει καὶ κριθῆς βεβρεγμένης Μηδικῆς τε καὶ ζειᾶς καὶ τῶν ὅσα τοιαῦτα, καὶ τὸ δεύτερον τῆς ἡμέρας ποτόν. τὸ δ’ ἱπποστάσιον μάλιστα ἐν χειμῶνι μὲν ἀλεεινὸν ἔστω, ἀναψῦχον δὲ θέρους. αἱ δὲ φάτναι ἐφ’ ὑψηλοῦ τετά‐ | 118 | |
| 10 | χθωσαν, αὐταὶ δὲ ἀνηρτήσθωσαν ταῖς ἐπιφατνιδίοις φορβειαῖς, ὅπως ἀνέχουσαι λαμβάνωσι τὴν τροφήν. 〈παρα〉τηρητέον δὲ τοῦτο ἐπὶ τῶν πώλων μάλιστα, ὑψαύχενες γὰρ οὕτως εἶναι ἐθιοῦνται. | |
8 | ἡμερῶν δὲ γενομένων δεκαπέντε εἰς ὕλας προακτέον, ἵνα μὴ αἱ ὁπλαὶ συγκαῶσι τῇ κόπρῳ ἁπαλαὶ ὑπάρχουσαι, δείλῃς δὲ πάλιν εἰς τὸν σταῦλον εἰσακτέον. μετὰ δὲ δύο μῆνάς που καὶ τρεῖς γυμναστέον τὴν ἵππον, ἵν’ αὐτῆς τε τὸ γάλα κρεῖττον | |
| 5 | γένηται καὶ ὁ πῶλος ἀκολουθῶν ἐγγυμνάσηται τοῖς δρόμοις. ἑξαμηνιαίοις δὲ γενομένοις τοῖς πώλοις κριθῆς παραβλητέον βεβρεγμένης καὶ πτισάνης. οὐ χωριστέον 〈δὲ〉 τοῦ γάλακτος πρὸ διετίας αὐτούς. φυλακτέον δὲ ἀκριβῶς 〈μὴ〉 ὀχεύεσθαι τὰς γαλουχούσας, ἵνα μὴ τὸ γάλα αὐτῶν διαφθαρῇ. ἀνα‐ | |
| 10 | παυέσθωσαν δὲ διετίαν ἢ τό γε ἐλάχιστον ἐνιαυτόν. οὕτω γὰρ καὶ τοὺς πώλους εὖ τροφήσουσι καὶ αὐταὶ πολύγονοι καὶ πολυχρόνιοι ἔσονται. | |
9 | Πότε δαμασθῆναι δεῖ τοὺς ἵππους καὶ πῶς; Εἰς δὲ τὴν χειροήθειαν ἀνακτέον τοὺς πώλους καὶ δαμαστέον μὴ ἐλάττονας μηνῶν δεκαεπτὰ ἢ δεκαοκτὼ προχλοασθέντας καὶ κεκαθαρμένους. καθαίρονται δέ ἐρεβίνθοις καὶ ὀρόβοις διὰ τὸ | 119 |
| 5 | θερμὸν τῆς φύσεως. ταῖς μέντοι τρίψεσι ταῖς καθημεριναῖς καὶ τοῖς λουτροῖς οὐχ ἧττον ἀνθρώπων χαίρουσιν ἵπποι. εὔτριχοι δὲ γίνονται τὰς χαίτας καὶ τὰς οὐρὰς οἰνελαίῳ ἐπι‐ βρεχόμενοι. | |
10 | Ἵππου ἀγαθοῦ δοκιμασία. Ἵππον 〈οὖν〉 φαμεν ἀγαθὸν τὸν τὸ εἶδος ὄρθιον καὶ διηρθρωμένον ἔχοντα, ὑψαύ‐ χενα, ἐπίγρυπον, λευκοειδῆ, ἄπληκτον, κελεύσματι μόνῳ καὶ λόγῳ ἡνιοχούμενον, κεφαλὴν μικρὰν ἔχοντα καὶ διηρθρωμένην, | |
| 5 | μέτωπον ὁμαλόν, ὠτία ὀρθὰ καὶ προΐσταμενα, γλῶσσαν μικρὰν καὶ λεπτήν, πρόσωπον σιμόν, τράχηλον ἁπαλὸν καὶ μεγαλο‐ περίοχον, χαίτην ἁπαλότριχα, βαθεῖαν, οὐλοτέραν εἰς τὰ δεξιὰ νεύουσαν, στῆθος εὐρύ, πλῆρες καὶ μεμυωμένον, ὠμοπλάτας μεγάλας, διατετυπωμένας, βραχίονας ὀρθούς, διηρθρωμένους, | |
| 10 | πλευρὰς κεκυρτωμένας, κοιλίαν εὔογκον (τινὲς δέ φασι συμ‐ πεπιεσμένην καὶ ταῖς λαγόσι συνεσταλμένην), διδύμους μι‐ κροὺς ἰσομεγέθεις, ἰσχία πεπληρωμένα πλάτος ἔχοντα διπλοῦν, ῥάχιν ἐγκαθημένην, διπλῆν, ὁμαλήν, οὐρὰν εὐμήκη, ἔνουλον, κνήμας καὶ σκέλη ὀρθὰ καὶ μάλα ὑγρά, εἰς τὸ ἐντὸς μέρος ἐπε‐ | |
| 15 | στραμμένα, γόνατα μικρά, στρογγύλα καὶ στερεά, μηροὺς με‐ μυωμένους, ὄνυχας στερεοὺς καὶ στεφάνην μὴ προπετῆ, κύλικα μικρόν. | 120 |
11 | ὄρθιον ὅλῳ τῷ σώματι, εὐμεγέθη, διηρθρωμένον, μέγεθος ἱκανόν, τὰς δι’ ὅλου τοῦ σώματος φλέβας εὐσήμους καὶ ἐπηρμένας, χροιὰν δὲ φοινικοῦν ἢ μέλανα, ἑστάναι μὴ ἀνεχόμενον, ἀλλὰ τὴν γῆν κροτοῦντα καὶ θέειν ἐπιθυμοῦντα, | |
| 5 | ψυχὴν ἀκατάπληκτον ἔχοντα, ὡς κτύπους τῶν ἐξαπίνης ζῷων ἐπιγινομένων ἤ τινων ἄλλων ἀήθων θεαμάτων μὴ ἐκταράτ‐ τεσθαι, ἔμφρονα δὲ καὶ τόλμῃ ὑπείκοντα, φιλόπρωτον, συνεξε‐ ριστικόν, ποταμοὺς καὶ τάφρους εὐσκόπως διερχόμενον. | |
12 | Ἵππου σκολιοῦ δοκιμασία. Τὸν δὲ σκολιὸν πολύν, εἰκῇ [σαρκίον] συμπεφορημένον, κρατεραύχενα, βραχυτράχη‐ λον, σιμοπρόσωπον, μελάγχρουν, λευκόμματον, ὕφαιμον, ὠσὶ | |
| λάσιον, κωφόν, μετὰ κέντρων [νυττόμενον] μόλις ὑπείκοντα. | 121 | |