HIPPOCRATES et CORPUS HIPPOCRATICUM :: De septimanis (= De hebdomadibus)

TLG 0627 044 :: HIPPOCRATES et CORPUS HIPPOCRATICUM :: De septimanis (= De hebdomadibus) HIPPOCRATES et CORPUS HIPPOCRATICUM Med. (Cous: 5–4 B.C.) De septimanis (= De hebdomadibus) Source: Roscher, W.H. (ed.), Die hippokratische Schrift von der Siebenzahl [Studien zur Geschichte und Kultur des Altertums 6] Paderborn: Schöningh, 1913 (repr. New York: Johnson Reprint, 1967): 1–10, 20–23, 29–31, 36–37, 42–43, 45, 48–50, 68–69, 72–73, 74–79. Citation: Section — (line)

1 (17)	καὶ
1 (17)	τἄλλα π〈άντα〉	1
25	οὕτ〈ως K. u. I.〉 ἔχει ἑπταμερέα ἔχων [K.].
27
29	‖ 〈ἑκά〉στου τῶν
30	μερέων ἑπταμε‐ ρέα [K.].
31
41	Μίαν μὲν 〈ἐν K.〉 πᾶσι [K.] τάξιν τὴν τοῦ ἀκρίτου [ἀκρήτου
45	? R.] κόσμου ἔξο‐ 〈δον K.〉 ‖ ἔχοντα [—ος Diels] θέρεος καὶ χειμῶνος.
48
1 (50)	Δευτέραν δὲ τάξιν τὴν τῶν ἄστρων ἀνταυ‐
1 (50)	γίαν καὶ μάνωσιν 〈ἐ〉οῦσαν ‖ θερμο‐	2
55	τάτην [K.] καὶ ἀ‐ ραιωτάτην τῆς φύ‐ σιος λαμπηδόνα. Τρίτην ἡλίου δίοδον θερμασ〈ί‐
60	αν〉 ‖ ἔχοντ〈οσ〉.
60
63	Τετάρτην σελή‐ νης ἀνιούσης καὶ
65	τελειούσης προσ‐ θέσει καὶ μει‐ ούσης ἀφαι〈ρέ‐ σει〉. ‖
68
70	Πέμπτη μοῖρα ἡ τοῦ ἠέρος σύ‐ στασις καὶ κόσμος [Hs. —ου], παρέ‐ χουσα ὑετοὺς καὶ
75	ἀστραπὰς, β〈ρον‐ τὰς . . . . . ‖ καὶ χίονας . . . . . Ἕκτον τὸ τῆς θαλάττης ὑγρὸν
80	μέρος καὶ ποτα‐ μῶν καὶ κρηνέων [—αίων] καὶ πηγέ‐ ων καὶ λιμνέων [—αίων] καὶ 〈ἐνε‐
85	ὸν K. oder τὸ ἐν R.〉 ‖ τούτοισι θερ‐ μὸν, ὃ ἀγωγὴ καὶ ἄρδευσίς ἐστι τῆς
85	ἰκμάδος.	3
90	Ἕβδομον αὐτὴ ἡ γῆ, ἐφ’ ᾗ τά τε ζῶα καὶ τὸ π. ‖ φ . . ε· καὶ ἐστὶ πάντροφος ἐξ ὕδα‐
95	τος ἐοῦσα. οὕτως οἱ τῶν ξυμπάν‐ των κόσμοι ἑπτα‐ μερέα ἔχουσι τὴν ‖ τάξιν.
99
2	Ἴσοι δὲ τὸν ἀριθμὸν ὅμοιοί τε τὴν ἰδέην οἱ ὑπὸ τῆ γῆ κόσμοι
5	τοῖσιν ὑπὲρ γῆς καὶ αὐτόδρομον ‖ κύκλωσιν περιέ‐ χουσι τῆς τε πε‐ ριόδου καὶ μεθ‐
10	όδου τὴν γῆν πε‐ ριπολέειν ποιεύ‐ μενοι.
12
14	Διὰ τόδε ἡ γῆ
15	καὶ ὁ ὀλύμ‖πιος κόσμος ἔχει τὴν φύσιν στάσιμον· τὰ δ’ ἄλλα ὁδὸν ἔχει περιπολίης.	4
19
24	Κατὰ μέσον δὲ
25	τὸν κόσμον ἡ γῆ κειμένη καὶ ἔ‖χου‐ σα ἐν ἑωυτῇ καὶ ὑφ’ ἑωυτῇ τὰ ὑγρὰ ἐν τῷ ἠέρι
30	ὀχέεται, ὥστε τοῖ‐ σι κάτω τὰ δὲ μέν‐ τοι ἄνω κάτω εἶναι ‖ τὰ δὲ κάτω ἄνω· οὕτω τὲ διέχειν
35	τά τε ἐκ δεξιῆς καὶ τὰ ἐξ ἀριστε‐ ρῆς· καὶ περὶ πᾶσαν τὴν γῆν οὕτως ἔχει· ἡ
40	μὲν γῆ ο〈ὖσα K.〉 ‖ 〈μέση K.〉 καὶ ὁ ὀλύμπιος κόσμος ὑπὸ τοσῶνδε ἀκί‐ νητά ἐστιν· ἡ
45	δὲ σελήνη μέση οὖσα συναρμόζει αὐτὴ τα〈λ〉λα ‖ πάντα ἐν [K.] ἀλλήλοισι ζῷντα
2 (50)	καὶ δι’ 〈ἀλλή〉λων
2 (50)	διιόντα αὐτὰ [K.] τὰ ὑφ’ ἑωυτῶν καὶ ὑπὸ τῶν ἀεὶ ὄντων 〈ῥηιδ〉ϊ(ως)	5
55	‖ αϊδϊων κινεῖται.
55
64	Τὰ τοίνυν ἄστρα
65	τὰ οὐράνια ἑπτὰ ἐόντα τάξιν ἔχει τῆς τῶν ὡραίων ἐνδοχῆς με〈μερισ‐ K.〉μένης μεν μίης
70	μὲν ὁ ἥλιος· ἡλίω δὲ σελήνη· ἀκολουθέει δὲ ἄρκτος τῶ ἀρκ‐ τούρω· ἀκολου‐
75	θίην ι〈σην K.〉 ‖ ὥσπερ (καὶ) ἡλίω σελήνη· αἱ δὲ πλειάδες τῆ〈σιν ὑάσιν〉 ἀκολου‐
80	θέουσι· τῶ δὲ ὠρίωνι ὁ κύων· ταῦτα δὲ τὰ ‖ ἄστρα ἀκολουθί‐ ην ἔχει ἀλλήλοισι
85	καὶ ἐναντίωσιν· καὶ γὰρ ἐκ δεξιῆς
85	τῆς τῶν ὡραίων ἐστερίσιος ὁδεύου‐ σιν ‖ ωστε μη	6
90	〈τὴν αὐτ〉ὴν στά‐ σιν ἔχειν ὁδοῦ τὰ ἄστρα [I. u. K.].
92
3	[Περὶ ἀνέμων:] ἀνέμων αὖ ἑπτὰ ἅμα πνέουσιν ‖ πε‐ ριόδους ποιεύμε‐
5	νοι καὶ κίνησιν ἀόρατον πλανῆ‐ σιν ἀπνευματί τοῦ πνεύματος ἰσχὺν ποιεύμενοι·
10	ἀρχὴ μὲν οὖν ‖ ἀνέμων ὅθεν οὗ‐ τοι πεφύκασιν· ἀπὸ τοῦ θερμοῦ ἀπηλιώτης· ἐχό‐
15	μενος βορέης· ἔπειτα ἄρκτος 〈εἶ〉‖τα ζέφυρος· μετ’ αὐτὸν δ’ ὁ λίψ· ἔπειτα νό‐
20	τος ἐχόμενος εὖ‐
20	ρος· οὗτοι οἱ ἑπτὰ ἀνὰ πνεύ‐ μασιν ἔχουσιν ὡ‐ ραίη[. . . ‖	7
24
4	[Περὶ ὡρῶν] 〈ὧ〉ραι δ’ ἐνιαύ‐ σιοι ἑπτὰ· εἰσὶ δὲ αὗται· σποράτος·
5	χειμὼν· φυτα‐ λία[ι]· ἔαρ· θέρος· ὀπώρ〈η〉· ‖ μετό‐ πωρον· αὗται ἀλληλέων διαφέ‐
10	ρουσι διὰ τάδε· σποράτος ἐν θέρει οὐ γόνιμος· οὐδὲ φύτευσις ἐν μετο‐ πω‖ρω· οὐδὲ
15	ἄνθησις ἐν χει‐ μῶνι· οὐδὲ βλά‐ στησις ἐν θέρει· οὐδὲ πέπανσις ἐν
15	χειμῶνι.	8
5	Οὕτω δὲ καὶ ἐπ’ ἀνθρώπου ‖ φύσιος ἑπτὰ ὧραι εἰσὶν ἃς ἡλικίας
5	καλέομεν· παιδί‐ ον· παῖς· μειρά‐ κιον· νεηνίσκος· ἀνὴρ· πρεσβύτης· γέρων
9
13	Καὶ παιδίον μέν ἐστιν ἄχρις ἑπτὰ
15	ἐτῶν, ὀδόντων ἐκβολῆς· παῖς δ’ ἄχρι γονῆς ἐκφύ‐ σεως, ἐς τὰ δὶς ἑπτά· μειράκιον
20	δ’ ἄχρι γενείου λαχνώσεως, ἐς τὰ τρὶς ἑπτά· νεα‐ νίσκος δ’ ἄχρις αὐξήσιος ὅλου τοῦ
25	σώματος, ἐς τὰ τετράκις ἑπτά· ἀνὴρ δ’ ἄχρις ἑνὸς δέοντος πεν‐ τήκοντα, ἐς τὰ
30	ἑπτάκις ἑπτά· πρεσβύτης δ’ ἄχρι πεντήκοντα ἕξ, ἐς
30	τὰ ἑπτάκις ὀκτώ· τὸ δ’ ἐντεῦθεν	9
35	γέρων.	10
14	Ὁκόταν εἰς τὰ σπλάγχνα καὶ τὴν καρδίην καὶ τὰς ἀρτηρίας καὶ τὰς
5	κοίλας φλέβας πα‐ ρὰ τὴν τοῦ ἀν‐ θρώπου συγγενῆ φύσιν πλεῖον ἔλθῃ
5	ὑγρόν, ἀνάγκη	20
10	τῶν προειρημέ‐ νων περιπεσεῖν τινα, κινηθέντος τοῦ τῆς φύσεως θερμοῦ καὶ ἀθροι‐
15	σθέντος εἰς τὰς εἴσω κοιλίας καὶ πρὸς τὰ σπλάγχνα τοῦ θερμοῦ αὐτοῦ καὶ ὑγροῦ ἅμα
20	[Helmr.; Hs.: μᾶ‐ λα] τῷ θερμῷ ἕλκοντος ἐφ’ ἑωυ‐ τὸ τοῦ θερμοῦ εἰς τὴν τροφὴν [ἐν]
25	ἑωυτοῦ.
25
28	ἔστιν δὲ τοῦτο 〈ὑγρὸν ?〉 χολῶ‐
30	δες διακεκαυμέ‐ νον, καὶ ἔχον χυμῶν 〈παν〉‐ τοίων ἰκμάδ〈α〉ς. ἀρχὴ μὲν οὖν ἐ‐
35	στιν τοιαύτη τῶν καυσωδῶν πυρε‐ τῶν, ἀκμὴ δὲ καὶ μέσον [ὑπ’ αὐτοῦ] ἡ διὰ τοῦ καύσου
40	〈τ〉ῆξις [πῆξις Hs.], καὶ ὁκόταν 〈τ〉ήξῃ [πήξῃ
40	Hs.] τὸ ἐν τῷ σώματι ὑγρὸν ὁ	21
45	καῦσος καὶ ἡ τοῦ θερμοῦ ἐφ’ ἑωυ‐ τὸ ὁλκή, πάντων ὑ〈π〉’ αὐτοῦ τοῦ θερμοῦ τακέντων
14 (50)	τῶν ὑγρῶν ἐν τῷ σώματι. τότε γὰρ ἰσχύει μάλιστα τὸ θερμόν, ὁκόταν οὕτως ἔχῃ τε
55	[ἔχηται Hs.] καὶ ποιέ〈ῃ〉. μέσον οὖν ἐστιν τοῦ‐ 〈τ〉ο [τὸ ὑπό Hs.] τῶν καυσωδέων
60	πυρετῶν, τελευτὴ [—αῖα Hs.] δ’ ἐστὶν τῶν πυρετῶν ἥ‐ περ καὶ τοῦ ζῆν κελευομένου [κα‐
65	λεομένου . . . . Helmr.] ἐκ τῶν σωμάτων εἰς θα‐ νάτους καὶ τῶν νούσων ἄνεσιν εἰς
70	ὑγίειαν. ἔστιν δὲ ἡ αὐτὴ καὶ γίγνε‐ ται ὧδε· 〈ὁκό‐ ταν〉 τὸ τῆς ψυχῆς θερμὸν ἀφῇ τὴν
75	ἐφ’ ἑωυτὸ ὁλκὴν τῆς τοῦ ὑγροῦ ἰκμάδος καὶ τοῦ ψυχροῦ, τότε [τοῦ
75	ζῆν] διάλυσι〈σ〉	22
80	τῆς ψυχῆς γίγνε‐ 〈τ〉αι [—σθαι Hs.] τῶν τε ζῴων καὶ τῶν φυτῶν 〈καὶ Diels〉 νού‐
85	σων ἄνεσις ὁμοί‐ ως, 〈ἢν Diels〉 ἔν [τε] τῇσι [τοῖσι Hs.] νούσοισι τὴν ὁλκὴν τὴν ἐφ’
90	ἑωυτὸ τὸ θερμὸν ἀφῇ [so Diels: ἔφη///Hs.], 〈ἐ〉ὰν [σαν Hs.] μὲν τε‐ λείως, θάνατος,
95	ἒαν δὲ μετρίως,
95	ἄνεσις.	23
19 (8)	Ὅταν τὸ τῆς ψυχῆς θερμὸν κινῆται ἐκ τοῦ
10	ἤθεος ὑπὸ πόνων ἢ θερμασίης ἢ ὑπὸ τοῦ ἡλίου ἢ τροφῆς ἢ θερμασίης ἢ φύσιος σκευασίης, ἀνάγκη
15	ὁλκὴν χολῆς ἢ φλέγ‐ ματος ποιεῖσθαι τὸ θερμὸν τῆς ψυχῆς ἐφ’ ἑωυτό [—τοῦ Hs.], ἐξ ὧν ἑλκυσθέντων [δὲ]
20	ἕλκεται αὐτὸ τὸ θερμὸν εἰς πυρετούς. τὸ γὰρ τῆς τοῦ ἀνθρώπου φύσιος θερμὸν ξύμμα‐ χον ἑωυτῷ ἔλαβεν τὸ
25	παρὰ τοῦ ἡλίου θερμὸν ἢ τὸ ἐκ τῶν προσ‐ φερομένων, ὥστε εἰς πυρετοὺς τὰ σώματα καθίστησιν. ἢν μὲν	29
30	οὖν τι ἐν τοῖσι πυρετοῖσι καὶ ἄλλο ἁμάρτημα προσγίγνηται ἀκαθάρ‐ του τοῦ σώματος ὄντος, ταύτῃ μὲν ἡ ἔκκαυσις
35	τοῦ θερμοῦ ἔγερσιν ἰσχυρὴν πυρετῶν ἐν τῷ σώματι ποιέει, ἢν μὴ αὐτοὶ οἱ πυρετοὶ τὰς ἀκαθαρσίας πεπήναν‐
40	τες [man. II] διὰ τῶν ἀναπνοῶν ἢ τῶν ἄνω ἢ κάτω ὀχετῶν τῶν ἀπὸ τῶν κοιλιῶν ῥήξωσιν ἢ φαρμάκοισι ἐυαγώ‐
45	γοισι ἐξαγάγῃ τις τὰς ἀκαθαρσίας. ἀπὸ γὰρ θερμῶν ἢ πικρῶν ἐου‐ σῶν τῶν ἀκαθαρσιῶν τρεφόμενον τὸ θερμὸν
19 (50)	ἰσχυροτέρως ἐκκαίει τὸν πυρετὸν ῥηϊδίως κρατέον τοῦ ἐν τῷ σώματι ψυχροῦ, καὶ ἀποκτε〈ί〉νει τὸ
55	θερμὸν τοίνυν [τοίνυν τ. θ. Diels], ὅπερ
55	ἔφυσεν τὰ σώματα [= Galen. VII 675], ὁκόταν ἐκκαύσῃ τὸ ἐν	30
60	τῷ σώματι ὑγρὸν 〈καὶ μηδεὶς τὸ θερμὸν κα‐ τασβέσῃ, ὡς δεῖ man. II〉. καίτοι τοῦτό τε αὔξει τὰ σώματα τὸ
65	θερμόν, ἢν εὐαρμόστως ἔχῃ πρὸς τὰ ἐν τῷ σώματι μέρη, καὶ ἰᾶ‐ ται τὸ θερμὸν τὰς νόσους, ἢν ἐπάγηται
70	τὸ θερμὸν ἐφ’ ἑωυτὸ ὑγρὸν διάψυχρον καὶ ὑγιηρὸν γενόμενον καὶ μὴ διάθερμον μηδὲ διάχολον.
74
20	Οὕτω μὲν οὖν τὸ θερμὸν αὔξει τε τὰ σώματα καὶ φθίνειν ποιέει καὶ ἰῆται τὰς
5	νόσους καὶ πυρετοὺς ποιέει καὶ τοῦ σώ‐ ματος θανάτου αἴτιόν
5	ἐστιν.	31
23 (23)	Οἱ δὲ καῦσοι γίνον‐ ται ἀπὸ ἡλίου τροπέων
25	θερινῶν . . . ., ὅτι ἡ ἀκαθαρσίη τοῦ ὑγροῦ τοῦ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ θερμή ἐστιν ἤδη σφό‐
25	δρα διακεκαυμένη.	36
41	Οἱ δὲ καῦσοι διὰ τόδε μάλιστα γίγνονται· ἀπὸ ἡλίου τροπ〈έ〉ων τῶν θερινῶν, ὅτι τὸ ἔνδον
45	ἐν τῷ σώματι τοῦ ἀν‐ θρώπου ὑγρὸν ἐὸν ἐπὶ τῆς ἀκαθαρσί〈η〉ς δια‐ καυθὲν καὶ ζέον ἐν τῇσι φλεψὶ καὶ τοῖσι
23 (50)	σπλάγχνοισι καυσώδεα τροφὴν παρέχει τῷ
23 (50)	θερμῷ τῆς ψυχῆς.	37
24 (63)	Ἢν δὲ τὴν τροφὴν ἀφέλῃ τοῦ πυρετοῦ τὴν
65	ἀπὸ τοῦ πόματος καὶ τῶν ῥοφημάτων, ἢ διὰ τὸν πυρετὸν [ἥδεα τ. πυρετῶν Hs.] μὴ προσ‐ ίξεται [?] αὐτοῖς ὁ
70	κάμνων, ἤδη ἀνάγκη [ἡδεῖαν ὅλην cod.] ὅλην ἕλκειν ἐφ’ ἑωυτὸ 〈τὴν Diels〉 τῆς σαρκὸς λιπα‐ ρὴν ἰκμάδα. ὁκόταν δὲ
75	τοῦτο γένηται, πυρετός
75	ἐστι καυσώδης, ἅτε ἔχων τροφὴν ἀπὸ τοῦ λιπαροῦ [παραυτὸ ἐν Hs.] τοῦ ἐν τῷ ἀν‐	42
80	θρώπῳ, καὶ τὸ σῶμα ἀνέλκεται ἀφαιρούμε‐ νον τὸ ὑγρὸν τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῷ πυ‐	42
80	ρετῷ ἀποκτείνει.	43
26 (10)	Ὅταν δὲ τούτους τοὺς ἀριθμοὺς ὑπερβάλλῃ, χρονίη ἤδη γίνεται ἡ	43
26 (10)	κατάστασις τῶν πυρετῶν.	45
28	Πρῶτον μὲν τῷ τε‐ ταρταίῳ πυρετῷ δὶς ωὑτὸς ἄνθρωπος οὔτε ἁλίσκεται, οὔτε ἑάλω‐
5	κέ που, οὔτε ἁλώσεται τοῦ λοιποῦ, ἢν ἅπαξ ὑγιὴς γίνηται· διὰ τοῦτο δὲ κατὰ τὴν ἰδίαν ἑκά‐ στου τῶν ἀνθρώπων
10	φύσιν καὶ τὴν ἡλικίαν τὴν ἀκμαστικὴν γίνεται. ἀνάγκη γὰρ ἀκμάζου‐ σαν τὴν φύσιν τοῦ ἀν‐ θρώπου ἐν τούτῳ
15	τῷ χρόνῳ τεταρταίῳ ἁλίσκεσθαι πυρετῷ, παρελθούσης δὲ τῆς ἀκμῆς ἀπολελύσθαι καὶ τοῦ τεταρταίου τῆς
20	λήψιος.	48
23	Ὁκόταν τὸ τῆς ψυχῆς θερμὸν τῆς τοῦ ἀν‐
25	θρώπου ἐν τοῖσι σπλάγχνοισι καὶ τῇσι φλεψὶ γένηται πλέον τοῦ ἐν τούτοισι τοῖσι χωρίοισιν συγγενέος
30	θερμοῦ τὸν ἰχῶρα τὸν ἔξω τοῦ σώματος τὸ〈ν〉 ὑγρὸν καὶ ψυχρὸν συν‐ άγον ἐφ’ ἑωυτὸ εἴσω, 〈ἠπί〉αλον ποιεῖ τότε
35	ἔξω τοῦ σώματος ἅτε ἐκκενουμένου τοῦ θερ‐ μοῦ μετὰ τοῦ ἰχῶρος εἴσω ἰόντος. ἐν του‐ τέοισι τοῖσι καιροῖσι
40	καὶ χολὰς πλείους ἕλκει ἐκ τῶν πιμελῶν, ἀφ’ ὧν οἵ τε πυρετοὶ καὶ αἱ δίψαι αἴρονται. γίγνον‐ ται μὲν οὖν διὰ ταῦτα.
45	ἐν δὲ ταῖς μεταβολαῖς παύονται διὰ τόδε· ὑπὸ τῆς τοῦ θερμοῦ βίης τε καὶ ἀκμῆς ἔνδον αὐτὸ τὸ θερμὸν διὰ
28 (50)	τῆς ἀναπνοῆς ἐξατμίζον ἀναπνέει καὶ ἐξωθέεται τὸ ὑγρόν, ὃ προσήγαγεν τὸ θερμόν. ἀναπνέει δὲ καὶ διὰ τῶν ῥινῶν
55	ὥσπερ καὶ τοῦ στόμα‐ τος πλέον 〈ἢ〉 ὁκόσον ὑγιαίνων ἑκάστοτε· οὕ‐
55	τως ἀποψύχεται πᾶν τὸ σῶμα. ἐν δὲ τοῖς διαι‐	49
60	τήμασι πάλιν ὁμοίως συλλέγει τοὺς ἰχῶρας. γίγνονται μὲν οὖν οὕτως οἱ τεταρταῖοι	49
60	καὶ ἄλλοι πυρετοί.	50
46 (8)	Μέγιστον τοίνυν ση‐ μεῖον τοῖσι μέλλουσι
10	τῶν καμνόντων βιώ‐ σασθαι, ἐὰν μὴ παρὰ φύσιν ᾖ ὁ καῦσος· καὶ τἄλλα δὲ νουσήματα ὡσαύτως· οὐδὲν γὰρ
15	δεινὸν τῶν κατὰ φύσιν γίνεται οὐδὲ θανατῶ‐ δες· δεύτερον δὲ, ἐὰν μὴ αὐτή γε ἡ ὥρη τῷ νουσήματι ξυμμαχήσῃ·
20	ὡς γὰρ ἐπὶ τὸ πουλὺ οὐ νικᾷ ἡ τοῦ ἀνθρώ‐ που φύσις τὴν τοῦ ὅλου δύναμιν. Ἔπειτα δὲ, ἢν τὰ περὶ τὸ
25	πρόσωπον ἰσχναίνηται, καὶ αἱ φλέβες αἱ ἐν τῇσι χερσὶ καὶ ἐν τοῖσι
25	κανθοῖσι καὶ ἐπὶ τῇσιν ὀφρύῃσιν ἡσυχίην ἔχω‐	68
30	σι, πρότερον μὴ ἡσυχά‐ ζουσαι. Τοῦτο δὲ, ἢν ἡ φωνὴ ᾖ ἀσθενεστέρη καὶ λειοτέρη γίνηται, καὶ τὸ πνεῦμα μανότερον καὶ
35	λεπτότερον, ἐς τὴν ἐπιοῦσαν ἡμέρην ἄνεσις τῆς νούσου. Ταῦτα οὖν χρὴ σκοπεῖν πρὸς τὰς κρίσιας, καὶ εἰ τὸ
40	παρὰ δικροῦν τῆς γλώσσης ὥσπερ σιάλῳ λευκῷ ἐπαλείφεται· καὶ ἐν ἄκρῃ τῇ γλώσσῃ ταὐτὸ τοῦτο γεγένηται, ἧσσον
45	δὲ· εἰ μὲν οὖν σμικρὰ ταῦτα εἴη, ἐς τὴν τρίτην ἄνεσις τῆς νούσου· ἢν δ’ ἔτι πα‐ χύτερον, αὔριον· ἤν δ’
46 (50)	ἔτι παχύτερον, αὐθημε‐ ρόν. Τοῦτο δὲ, τῶν ὀφθαλμῶν τὰ λευκὰ ἐν ἀρχῇ μὲν τῆς νούσου ἀνάγκη μελαίνεσθαι,
55	ἐὰν ἰσχύῃ ἡ νοῦσος· ταῦτα οὖν καθαρὰ γινόμενα τελείην ὑγείην δηλοῖ· ἀτρέμα μὲν, βραδύτερον· σφόδρα δὲ
60	γινόμενον, θᾶσσον.	69
50 (9)	τὰ δὲ παρὰ φύσιν γι‐
10	γνόμενα κατὰ καῦσον πάντα μὲν ἰσχυρὰ, τὰ
10	δὲ καὶ θανατώδεα· δεύτερον δὲ, ἢν αὐτὴ ἡ ὥρη ξυμμαχῇ τῇ νούσῳ,	72
15	οἷον καύσῳ θέρος, ὑδρωπικῷ χειμών· ὑπερνικᾷ γὰρ τὸ φυσι‐ κόν· φοβερώτερον δὲ	72
15	σπληνί.	73
51 (21)	Γλῶσσα κατ’ ἀρχὰς μὲν πεφρικυῖα, τῷ δὲ χρώματι διαμένουσα,	73
51 (21)	προιόντος δὲ τοῦ χρό‐	74
25	νου τρηχυνομένη καὶ πελαινομένη καὶ ῥηγνυ‐ μένη θανάσιμον· σφό‐ δρα δὲ μελαινομένη
28
34	ἐν τῇ
35	τεσσαρεσκαιδεκάτῃ κρίσιν γενέσθαι δηλοῖ· χαλεπωτάτη δέ ἐστιν ἡ μέλαινα καὶ χλωρή· ὅτι ἄν τουτέων ἀπῇ
40	τῶν σημείων καὶ τὸ πάθος ἀσθενέστερον δηλοῖ. ταῦτα μὲν οὖν ἐν τοῖσι πυρετοῖσι τοῖ‐ σιν ὀξέσι σημειοῦσθαι
45	χρή, ὁπότε μέλλει ἀπο‐ θνήσκειν καὶ ὁπότε σωθήσεσθαι.
47
49	Ὄρχις δεξιὸς ψυχρὸς καὶ
51 (50)	ἀνασπώμενος θανατῶ‐
51 (50)	δες.	75
61	Ὄνυχες μελαινόμενοι καὶ
62
64	δάκτυλοι ποδῶν ψυχροὶ
65	καὶ μέλανες καὶ ἐγκύπ‐ τοντες ἐγγὺς τὸν θάνα‐ τον δηλοῦσιν· καὶ τὰ ἄκρα τῶν δακτύλων πελιδνὰ καὶ
69
72	χείλη πελιδνά, ἀπολε‐ λυμένα καὶ ἐξεστραμ‐ μένα καὶ ψυχρὰ θανα‐
75	τώδεα.
75
84	Καὶ σκοτοδινιῶν καὶ
85	ἀνθρώπους ἀποστρεφό‐ μενος τῇ τε ἠρεμίᾳ ἡδόμενος καὶ ὕπνῳ καὶ καύματι πολλῷ κατεχό‐
85	μενος ἀνέλπιστος.	76
105	Καὶ ὑπολυσσέων ἄτ‐ ρεμα καὶ ἀγνοέων καὶ μὴ ἀκούων μηδὲ ξυνιεὶς θανατῶδες.
108
121	Ἐν τοῖσι τετάνοισι καὶ ὀπισθοτόνοισι γένυ‐
121	ες λυόμεναι θανάσιμον· θανάσιμον δὲ καὶ ἱδροῦν	77
125	ἐν ὀπισθοτόνῳ καὶ τὸ σῶμα διαλύεσθαι
126
130	καὶ ἀνεμεῖν ὀπισθο‐ τόνῳ διὰ ῥινῶν ἤ ἐξ ἀρχῆς ἄφωνον ἐόντα βοᾶν ἠ φλυηρεῖν· ἐς γὰρ τὴν ὑστεραίην θά‐
135	νατον σημαίνει.
135
138	Μέλλουσι δὲ ἀπο‐ θνήσκειν ταῦτα σαφέ‐
140	στερα γίγνεται, καὶ αἱ κοιλίαι ἐπαίρονται καὶ φυσῶνται. Ἀναφέρουσιν ὥσπερ τὰ παιδία τὰ πεπαυμένα
145	κλαίοντά τε καὶ εἰς τὰς ῥῖνας ἀνέλκοντα τὸ
145	πνεῦμα.	78
52 (2)	Ὅρος δὲ θανάτου, ἐὰν τὸ τῆς ψυχῆς θερ‐ μὸν ἐπανέλθῃ ὑπὲρ
5	τοῦ ὀμφαλοῦ εἰς τὸν ἄνω τῶν φρενῶν τόπον καὶ συγκαυθῇ τὸ ὑγρὸν ἅπαν· ἐπειδὰν ὁ πλεύμων καὶ ἡ καρδία
10	τὴν ἰκμάδα ἀποβάλωσι, τοῦ θερμοῦ ἀθροοῦντος ἐν τοῖσι θανατώδεσι τό‐ ποις, ἀποπνέει ἀθρόον τὸ πνεῦμα τοῦ θερμοῦ,
15	ὅθεν περ ξυνέστη τὸ ὅλον, εἰς τὸ ὅλον πάλιν, τὸ μὲν διὰ τῶν σαρκῶν, τὸ δὲ διὰ τῶν ἐν κεφαλῇ ἀναπνοῶν, ὅθεν τὸ ζῆν
20	καλοῦμεν· ἀπολείπουσα δὲ ἡ ψυχὴ τὸ τοῦ σώμα‐ τος σκῆνος, τὸ ψυχρὸν καὶ τὸ θνητὸν εἴδωλον ἅμα [αἷμα C.] καὶ χολῇ
25	[—ὴν C.] καὶ αἵματι [om. C.] καὶ φλέγματι [—μα C.] καὶ σαρκὶ [—ας C.]
25	παρέδωκεν [—om. C.]	79

1

(17)

1

(50)

2

2

(50)

3

4

5

14

14

(50)

19

(8)

19

(50)

20

23

(23)

23

(50)

24

(63)

26

(10)

28

28

(50)

46

(8)

46

(50)

50

(9)

51

(21)

51

(50)

52

(2)