TLG 0487 001 :: PHILEMON :: Fragmenta

PHILEMON Comic.
(Syracusanus: 4–3 B.C.)

Fragmenta

Source: Kock, T. (ed.), Comicorum Atticorum fragmenta, vol. 2. Leipzig: Teubner, 1884: 478–539.

  • frr. 2–18, 20–39, 41–44, 46–77, 79–86, 88–211, 213, 219–220, 222–240, 243–247 + tituli
  • fr. 89: P. Cairo inv. 56226
  • fr. 233: Tabula lignea Cairensis

Citation: Fragment — (line)

tit 1

ΑΓΡΟΙΚΟΣ

t2-3

ΑΓΥΡΤΗΣ

2-3

ὦ πῶς πονηρόν ἐστιν ἀνθρώπου φύσις τὸ σύνολον· οὐ γὰρ ἄν ποτ’ ἐδεήθη νόμου.
2. . . . . . . . . . . . . οἴει τι τῶν ἄλλων διαφέρειν θηρίων ἄνθρωπον; οὐδὲ μικρὸν ἀλλ’ ἢ σχήματι·
5πλάγι’ ἐστὶ τἄλλα, τοῦτο δ’ ὀρθὸν θηρίον.478

t4-5

ΑΔΕΛΦΟΙ

4

σὺ δ’ εἰς ἅπαντας εὗρες ἀνθρώπους, Σόλων· σὲ γὰρ λέγουσι τοῦτ’ ἰδεῖν πρῶτον νόμον, δημοτικόν, ὦ Ζεῦ, πρᾶγμα καὶ σωτήριον, (καί μοι λέγειν τοῦτ’ ἐστὶν ἁρμοστόν, Σόλων)
5μεστὴν ὁρῶντα τὴν πόλιν νεωτέρων, τούτους τ’ ἔχοντας τὴν ἀναγκαίαν φύσιν ἁμαρτάνοντάς τ’ εἰς ὃ μὴ προσῆκον ἦν, στῆσαι πριάμενόν τοι γυναῖκας κατὰ τόπους κοινὰς ἅπασι καὶ κατεσκευασμένας.
10ἑστᾶσι γυμναί· μὴ ’ξαπατηθῇς· πάνθ’ ὅρα. οὐκ εὖ σεαυτοῦ τυγχάνεις ἔχων· ἔχεις . . . . πως· ἡ θύρα ’στ’ ἀνεῳγμένη. εἷς ὀβολός· εἰσπήδησον· οὐκ ἔστ’ οὐδὲ εἷς ἀκκισμὸς οὐδὲ λῆρος, οὐδ’ ὑφήρπασεν·
15ἀλλ’ εὐθύς, ὡς βούλει σὺ χὢν βούλει τρόπον. ἐξῆλθες· οἰμώζειν λέγ’, ἀλλοτρία ’στί σοι.

5

οὐκ ἂν λαλῇ τις μικρόν, ἐστὶ κόσμιος,
οὐδ’ ἂν πορεύηταί τις εἰς τὴν γῆν βλέπων· ὁ δ’ ἡλίκον μὲν ἡ φύσις φέρει λαλῶν, μηδὲν ποιῶν δ’ ἄσχημον, οὗτος κόσμιος.479

t6

ΑΙΤΩΛΟΣ

6

ἐλαφρός

t7

ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΩΝ

7

οἴμοι· τὸ λυπεῖσθαι γὰρ ἐπὶ τὸ ῥῆμ’ ἄγει τοῦτ’ εὐθύς, ὡς ἔοικε, τὸν λυπούμενον. λυπουμένῳ δ’ ὅταν τις ἀκολουθῶν λέγῃ χαῖρ’, ἐξ ἀνάγκης οὗτος οἰμώζειν λέγει.

t8

ΑΝΑΝΕΟΥΜΕΝΗ

8

ψωμοκόλαξ δ’ ἔσθ’ οὑτοσί.

t9

ΑΝΔΡΟΦΟΝΟΣ

9

πιεῖν τις ἡμῖν ἐγχεάτω, καὶ ματτύην
ποιεῖτε θᾶττον.480

t10

ΑΠΟΚΑΡΤΕΡΩΝ

10

νῦν δ’ οἶδ’ ἀκριβῶς τὴν τύχην ὡς οὐ μία, οὐδ’ ἔστι πρῴην, ἀλλὰ μετὰ τῶν σωμάτων ἡμῶν, ὅταν γινώμεθ’, εὐθὺς χἠ τύχη προσγίνεθ’ ἡμῖν συγγενὴς τῷ σώματι·
5κοὐκ ἔστιν ἕτερον παρ’ ἑτέρου λαβεῖν τύχην.

t11

ΑΠΟΛΙΣ

11

οὐχὶ μόνον οὗτος εὗρε πῶς λαλήσομεν αὑτοῖς, ἀπέχοντες πολὺν ἀπ’ ἀλλήλων χρόνον, οὐδ’ ὃν τρόπον μηδέποτε μηδὲ εἷς πάλιν ἐπιλήσεθ’ ἡμῶν μηδέν, ἐμβλέψας δέ που
5τἀκ τοῦ χρόνου τοῦ παντὸς εἴσετ’, ἀλλὰ καὶ ψυχῆς ἰατρὸν κατέλιπεν τὰ γράμματα.

t12-14

ΑΡΠΑΖΟΜΕΝΟΣ481

12

γυμνῷ φυλακὴν ἐπίταττε, καὶ διὰ τριῶν ποτηρίων με ματτύης εὐφραινέτω.

13

ὁρῶ μαγείρου καὶ κύβηλιν καὶ σκάφην.

14

ὁ νακοτίλτης

t15

ΑΥΛΗΤΗΣ

15

γεγενείακεν

t16

ΒΑΒΥΛΩΝΙΟΣ

16

βασίλισς’ ἔσει Βαβυλῶνος, ἂν οὕτω τύχῃ.
τὴν Πυθιονίκην οἶσθα καὶ τὸν Ἅρπαλον.482

t17-20

ΓΑΜΟΣ

17

ὁλκεῖον εἶδον ἐπὶ τραπέζῃ κείμενον πυρῶν τι μεστόν.

18

ἐν Καρὶ τὸν κίνδυνον· οἶδα, δέσποτα.

20

θρασέα γυνή

t21

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ

21

κακὴ μὲν ὄψις, ἐν δὲ δείλαιαι φρένες.483

t,ante 22

ΕΜΠΟΡΟΣ

t22

ΕΞΟΙΚΙΖΟΜΕΝΟΣ

22

κἂν δοῦλος ᾖ τις, οὐδὲν ἧττον, δέσποτα, ἄνθρωπος οὗτός ἐστιν, ἂν ἄνθρωπος ᾖ.

t23-24

ΕΠΙΔΙΚΑΖΟΜΕΝΟΣ

23

ἥδιον οὐδὲν οὐδὲ μουσικώτερον ἔστ’ ἢ δύνασθαι λοιδορούμενον φέρειν· ὁ λοιδορῶν γάρ, ἂν ὁ λοιδορούμενος μὴ προσποιῆται, λοιδορεῖται λοιδορῶν.

24

πρόχειρον ἐπὶ τὴν γλῶτταν εὐλόγῳ τρέχειν

t25

ΕΥΡΙΠΟΣ484

25

στρῶμα μηλωτήν τ’ ἔχει.

t26-27

ΕΦΕΔΡΙΤΑΙ

26

σκιμπόδιον ἓν καὶ κώδιον καὶ ψιάθιον ἴσως παλαστῆς

27

χαλεπὸν τὸ ποιεῖν, τὸ δὲ κελεῦσαι ῥᾴδιον.

t28-29

ΕΦΗΒΟΣ

28

οὐ τοῖς πλέουσι τὴν θάλατταν γίνεται μόνοισι χειμών, ὡς ἔοικεν, ἀλλὰ καὶ τοῖς περιπατοῦσί που, Λάχης, ἐν τῇ στοᾷ, καὶ τοῖς μένουσιν ἔνδον ἐν ταῖς οἰκίαις.
5χοἰ μὲν πλέοντες ἐνίοθ’ ἡμέραν μίαν ἢ νύκτα χειμασθέντες εἶτ’ ἐκ τοῦ κακοῦ σωτηρίας ἐπέτυχον· ἢ τὸ πνεῦμα γὰρ αὐτοὺς τὸ σῷζον ἧκεν ἢ ’φάνη λιμήν. ἐμοὶ δὲ τοῦτ’ οὐκ ἔστιν· οὐκ εἰς ἡμέραν
10χειμάζομαι μίαν γάρ, εἰς τὸ ζῆν δ’ ὅλον,
ἀεὶ τὸ λυπεῖσθαι δὲ μεῖζον γίνεται.485

29

Κρομμύων πόλις

t30

ΗΡΩΕΣ

30

ὑπέρου περιτροπή

t31

ΘΗΒΑΙΟΙ

31

ἐμοῦ γάρ ἐστι κύριος μὲν εἷς ἀνήρ, τούτων δὲ καὶ σοῦ μυρίων τ’ ἄλλων νόμος, ἑτέρων τύραννος, τῶν τυραννούντων φόβος· δοῦλοι βασιλέων εἰσίν, ὁ βασιλεὺς θεῶν,
5ὁ θεὸς ἀνάγκης. πάντα δ’, ἂν σκοπῇς, ὅλως ἑτέρων πέφυκεν ἥττον’, ὧν δὲ μείζονα. τούτοις ἀνάγκη ταῦτα δουλεύειν ἀεί.

t32-33

ΘΗΣΑΥΡΟΣ486

32

οὐκ ἔστ’ ἀληθὲς παραλογίσασθ’, οὐδ’ ἔχειν ὀψάρια χρηστά.

33

Κανθάρου σοφώτερος

t34

ΘΥΡΩΡΟΣ

34

ἐγὼ γὰρ ὡς τὴν χλαμύδα κατεθέμην ποτὲ καὶ τὸν πέτασον—

t35-36

ΙΑΤΡΟΣ

35

καὶ γύλιόν τιν’ ἀργυρωμάτων

36

Κυδώνιον μῆλον487

t37

ΚΑΤΑΨΕΥΔΟΜΕΝΟΣ

37

πάντ’ ἔστιν ἐξευρεῖν, ἐὰν μὴ τὸν πόνον φεύγῃ τις, ὃς πρόσεστι τοῖς ζητουμένοις.

t38

ΚΟΙΝΩΝΟΙ

38

δεδράμηκα

t,ante 39

ΚΟΛΑΞ

t39-40

ΚΟΡΙΝΘΙΑ

39

εἰ τὰ παρὰ τοῖς ἄλλοισιν εἰδείης κακά, ἄσμενος ἔχοις ἄν, Νικοφῶν, ἃ νῦν ἔχεις.

t41-42

ΜΕΤΙΩΝ Η ΖΩΜΙΟΝ

41

ἰχθὺς τί σοι ἐφαίνεθ’ οὑφθός; Β. μιαρὸς ἦν. ἀκήκοας; ἅλμη τε λευκὴ καὶ παχεῖ’ ὑπερβολῇ, κοὐχὶ λοπάδος προσῶζεν οὐδ’ ἡδυσμάτων·
5Α. ἐβόων δ’ ἅπαντες ‘ὡς ἀγαθὴν ἅλμην ποιεῖς.‘488

42

Ἀγύρριος δὲ παρατεθέντος καράβου, ὡς εἶδεν αὐτόν ‘χαῖρε πάππα φίλτατε‘ εἴπας— Β. τί ἐποίει; Α. τὸν πατέρα κατήσθιεν.

t43

ΜΕΤΟΙΚΟΣ

43

τἀκ τῶν ἁμαξῶν

t44

ΜΟΙΧΟΣ

44

ἔδει παρεῖναι, Παρμένων, αὐλητρίδ’ ἢ νάβλαν τιν’. ΠΑΡΜ. ὁ δὲ νάβλας τί ἐστιν . . . Α. . . . οὐκ οἶδας, ἐμβρόντητε σύ; ΠΑΡΜ. μὰ Δία. Α. τί φής; οὐκ οἶσθα νάβλαν; οὐδὲν οὖν
5οἶσθ’ ἀγαθόν. οὐδὲ σαμβυκίστριαν;489

t45

ΜΥΡΜΙΔΟΝΕΣ

t46

ΜΥΣΤΙΣ

46

πολὺ μεῖζόν ἐστι τοῦ κακῶς ἔχειν κακὸν τὸ καθ’ ἕνα πᾶσι τοῖς ἐπισκοπουμένοις δεῖν τὸν κακῶς ἔχοντα πῶς ἔχει λέγειν.

t47

ΝΕΑΙΡΑ

47

ὥσπερ Σέλευκος δεῦρ’ ἔπεμψε τὴν τίγριν, ἣν εἴδομεν ἡμεῖς, τῷ Σελεύκῳ πάλιν ἔδει ἡμᾶς τι παρ’ ἡμῶν ἀντιπέμψαι θηρίον. Β. τρυγέρανον· οὐ γὰρ γίνεται τοῦτ’ αὐτόθι.

t48

ΝΕΜΟΜΕΝΟΙ

48

ἀπὸ στόματος ἅπαντ’, ἐὰν βούλησθ’, ἐρῶ.490

t49-50

ΝΟΘΟΣ

50

πανοικίᾳ

t51-52

ΝΥΞ

51

τὸ κανοῦν δ’ ὁ παῖς περίεισι τηνάλλως ἔχων.

52

νησίγδα

t53-54

ΠΑΓΚΡΑΤΙΑΣΤΗΣ

53

καὐτόν τι πράττειν· οὐ μόνον τὰς ἐλπίδας ἐπὶ τῇ τύχῃ χρή, παιδίον, πάντως ἔχειν ὧν βούλεταί τις, ἀλλὰ καὐτὸν τῇ τύχῃ συλλαμβάνεσθαι· ῥᾷον ἡ τύχη πονεῖ,
5ἐὰν μεθ’ ἑτέρου τοῦτο, μὴ μόνη, ποιῇ.491

54

δοῦλος πρὸ δούλου, δεσπότης πρὸ δεσπότου.

t55

ΠΑΙΔΑΡΙΟΝ

55

Ἕλλην γυνή

t56

ΠΑΙΔΕΣ

56

κακόν ἐστι δούλῳ δεσπότης πράττων κακῶς· μετέχειν ἀνάγκη τῶν κακῶν γὰρ γίνεται.

t57

ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ

57

τοῦ γὰρ δικαίου κἀν βροτοῖσι κἀν θεοῖς ἀθάνατος ἀεὶ δόξα διατελεῖ μόνου.

t58-59

ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ

58

τὴν πλατεῖαν σοὶ μόνῳ
ταύτην πεποίηκεν ὁ βασιλεύς;492

59

Αἰγύπτιος θοἰμάτιον ἠρδάλωκέ μου.

t60-61

ΠΑΡΕΙΣΙΩΝ

60

τοὺς ἐν τῇ πόλει μάρτυρας ἔχω γάρ, ὅτι μόνος φύσκην ποιῶ, κάνδαυλον, ᾠά, θρῖον ἐν στενῷ. τί γὰρ τούτων διάπτωμ’ ἐγένετ’ ἢ ’μάρτημα τί;

61

περὶ τοὐπτάνιον οὐ γίνεθ’ ἡ σκευωρία·
τραπεζοποιός ἐστ’ ἐπὶ τοῦ διακονεῖν.493

t62

ΠΑΡΟΙΝΟΣ

62

μῦς λευκός

t63-64

ΠΙΤΤΟΚΟΠΟΥΜΕΝΟΣ

63

ἰδοὺ πάρεστιν, ὡς ὁρᾷς· τριτημόρου ἕκαστος ὑμῶν ἦλθεν· εἰς τοὺς τέτταρας εἴληφεν ὑμῖν οὑτοσὶ τριώβολον.

64

ὀβολοῦ τὸ πρῶτον ἡμῖν ἐνέχεεν καὶ τεττάρων χαλκῶν μετὰ ταῦτα. Β. καὶ μάλα·
τρί’ ἡμιωβόλι’ ἐστί· χαλκοῦ θερμὸν ἦν.494

t65-66

ΠΤΕΡΥΓΙΟΝ

65

τὸ τῆς Ἀμαλθείας δοκεῖς εἶναι κέρας οἷον γράφουσιν οἱ γραφεῖς κέρας βοός; ἀργύριόν ἐστι· τοῦτ’ ἐὰν ἔχῃς, λέγε πρὸς τοῦτ’ εἰ βούλει, πάντα σοι γενήσεται,
5φίλοι, βοηθοί, μάρτυρες, συνοικίαι.

66

νυνὶ δ’ ὅταν λάβῃ τις εἰς τὴν οἰκίαν τὰς Ἱππονίκας τάσδε καὶ Ναυσιστράτας καὶ Ναυσινίκας, τὰς Ἀθηναίας λέγω—

t67-70

ΠΤΩΧΗ Η ΡΟΔΙΑ

67

Ἄρτεμι, φίλη δέσποινα, τοῦτόν σοι φέρω,
ὦ πότνι’, ἀμφιφῶντα καὶ σπονδήσιμα.495

68

ἐξὸν ἀποσάττεσθαι δ’ ὅλην τὴν ἡμέραν, ποιοῦντα καὶ διδόντα ματτύας ἐκεῖ—

69

εἰ πάντες ἀποθανούμεθ’ οἷς μὴ γίνεται ἃ βουλόμεσθα, πάντες ἀποθανούμεθα.

70

σπάθην παραφαίνων δηλαδὴ χρυσένδετον

t71

ΠΥΡΡΟΣ

71

οἱ φιλόσοφοι ζητοῦσιν, ὡς ἀκήκοα, περὶ τοῦτό τ’ αὐτοῖς πολὺς ἀναλοῦται χρόνος, τί ἐστιν ἀγαθόν, κοὐδὲ εἷς εὕρηκέ πω τί ἐστιν. ἀρετὴν καὶ φρόνησίν φασι, καὶ
5λέγουσι πάντα μᾶλλον ἢ τί τἀγαθόν. ἐν ἀγρῷ διατρίβων τήν τε γῆν σκάπτων ἐγὼ νῦν εὗρον· εἰρήνη ’στίν· ὦ Ζεῦ φίλτατε, τῆς ἐπαφροδίτου καὶ φιλανθρώπου θεοῦ.
γάμους, ἑορτάς, συγγενεῖς, παῖδας, φίλους,496
10πλοῦτον, ὑγίειαν, σῖτον, οἶνον, ἡδονὴν αὕτη δίδωσι· ταῦτα πάντ’ ἂν ἐκλίπῃ, τέθνηκε κοινῇ πᾶς ὁ τῶν ζώντων βίος.

t72

ΠΥΡΦΟΡΟΣ

72

οὐκ ἔστιν οὔτε ζωγράφος, μὰ τοὺς θεούς, οὔτ’ ἀνδριαντοποιός, ὅστις ἂν πλάσαι κάλλος τοιοῦτον, οἷον ἁλήθει’ ἔχει. οὔτ’ ἀνδριάντος γὰρ καλῶς πεπλασμένου,
5ἂν μὴ τὸν αἰσθησόμενον ἡ τέχνη λάβῃ.

t73-74

ΣΑΡΔΙΟΣ

73

εἰ τὰ δάκρυ’ ἡμῖν τῶν κακῶν ἦν φάρμακον, ἀεί θ’ ὁ κλαύσας τοῦ πονεῖν ἐπαύετο, ἠλλαττόμεσθ’ ἂν δάκρυα δόντες χρυσίον· νῦν δ’ οὐ προσέχει τὰ πράγματ’ οὐδ’ ἀποβλέπει
5εἰς ταῦτα, δέσποτ’, ἀλλὰ τὴν αὐτὴν ὁδόν, ἐάν τε κλάῃς ἄν τε μή, πορεύεται. τί οὖν ποιεῖς πλέον; Α. οὐδέν· ἡ λύπη δ’ ἔχει ὥσπερ τὰ δένδρα τοῦτο καρπὸν τὸ δάκρυον.497

74

χαλκοῦς ὀφείλεις πέντε μοι. μέμνης’; Β. ἐγὼ σοὶ πέντε χαλκοῦς, σὺ δέ γ’ ἐμοὶ τριτήμορον. τοὺς ἓξ ἀποδοὺς τοὺς πέντε χαλκοῦς ἀπόλαβε.

t75-78

ΣΙΚΕΛΙΚΟΣ

75

ἄλλῳ πονοῦντι ῥᾴδιον παραινέσαι ἔστιν, ποιῆσαι δ’ αὐτὸν οὐχὶ ῥᾴδιον. τεκμήριον δὲ τοὺς ἰατροὺς οἶδ’ ἐγὼ ὑπὲρ ἐγκρατείας τοῖς νοσοῦσιν εὖ σφόδρα
5πάντας λαλοῦντας, εἶτ’ ἐὰν πταίσωσί τι, αὐτοὺς ποιοῦντας πάνθ’ ὅς’ οὐκ εἴων τότε.
ἕτερον τό τ’ ἀλγεῖν καὶ θεωρεῖν ἐστ’ ἴσως.498

76

ἐγὼ πρότερον μὲν ᾠόμην τῇ Σικελίᾳ ἓν τοῦτ’ ἀπότακτον αὐτὸ τοὺς τυροὺς ποιεῖν καλούς· ἔτι ταῦτα προσετίθην ἀκηκοώς, ἱμάτια ποικίλ’ εἰ λέγοι τις Σικελικά.
5Β. σκεύη μὲν οὖν καὶ κτήματ’ ᾠόμην φέρειν.

77

τὸ δὴ λεγόμενον τοῦτο Μυσῶν ἔσχατον
ἐνόμιζ’ ὁρᾶν τὸν υἱὸν ἐκπλέονθ’ ὁρῶν.499

t79

ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ

79

ὡς ἵμερός μ’ ὑπῆλθε γῇ τε κοὐρανῷ λέξαι μολόντι τοὔψον ὡς ἐσκεύασα. νὴ τὴν Ἀθηνᾶν ἡδύ γ’ ἔστ’ εὐημερεῖν ἐν ἅπασιν· ἰχθὺς ἁπαλὸς οἷος γέγονέ μοι,
5οἷον παρατέθεικ’, οὐ πεφαρμακευμένον τυροῖσιν, οὐδ’ ἄνωθεν ἐξανθισμένον, ἀλλ’ οἷος ἦν ζῶν, κὠπτὸς ὢν τοιοῦτος ἦν· οὕτως ἁπαλὸν ἔδωκα καὶ πρᾷον τὸ πῦρ ὀπτῶν τὸν ἰχθύν, οὐδὲ πιστευθήσομαι.
10ὅμοιον ἐγένετ’, ὄρνις ὁπόταν ἁρπάσῃ τοῦ καταπιεῖν μεῖζόν τι· περιτρέχει κύκλῳ τηροῦσα τοῦτο, καταπιεῖν δ’ ἐσπούδακεν, ἕτεραι διώκουσιν δὲ ταύτην. ταὐτὸν ἦν. τὴν ἡδονὴν ὁ πρῶτος αὐτῶν καταμαθὼν
15τῆς λοπάδος, ἀνεπήδησε κἄφευγεν κύκλῳ τὴν λοπάδ’ ἔχων, ἄλλοι δ’ ἐδίωκον κατὰ πόδας. ἐξῆν ὀλολύζειν· οἱ μὲν ἥρπασάν τι γάρ, οἱ δ’ οὐδέν, οἱ δὲ πάντα. καίτοι παρέλαβον ἰχθῦς ποταμίους ἐσθίοντας βόρβορον·
20εἰ δ’ ἔλαβον ἄρτι σκάρον, ἢ ’κ τῆς Ἀττικῆς γλαυκίσκον, ὦ Ζεῦ σῶτερ, ἢ ’ξ Ἄργους κάπρον, ἢ ’κ τῆς Σικυῶνος τῆς φίλης ὃν τοῖς θεοῖς φέρει Ποσειδῶν γόγγρον εἰς τὸν οὐρανόν, ἅπαντες οἱ φαγόντες ἐγένοντ’ ἂν θεοί.
25ἀθανασίαν εὕρηκα· τοὺς ἤδη νεκρούς,
ὅταν ὀσφρανθῶσι, ποιῶ ζῆν πάλιν.500

t80

ΣΥΝΑΠΟΘΝΗΙΣΚΟΝΤΕΣ

80

ἠγόρασα νῆστιν κεστρέ’ ὀπτὸν οὐ μέγαν.

t81

ΣΥΝΕΦΗΒΟΣ

81

ἱμάτια διαφαίνοντα καὶ πέδην τινὰ
χρυσῆν501

t82-83

ΥΠΟΒΟΛΙΜΑΙΟΣ

82

ἀεὶ γεωργὸς εἰς νέωτα πλούσιος.

83

στοιχεῖον

t84

ΦΑΣΜΑ

84

ἔπιεν ἡ Ῥόδη κυμβίον ἀκράτου· κατασέσειχ’ ὑμᾶς ἄνω.

t85

ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ

85

φιλοσοφίαν καινὴν γὰρ οὗτος φιλοσοφεῖ· πεινῆν διδάσκει καὶ μαθητὰς λαμβάνει. εἷς ἄρτος, ὄψον ἰσχάς, ἐπιπιεῖν ὕδωρ.502

t86

ΦΥΛΑΚΗ

86

βοῦς ἕβδομος

t,ante 87

ΧΑΡΙΤΕΣ

t87

ΧΗΡΑ

t88-224

ΑΔΗΛΩΝ ΔΡΑΜΑΤΩΝ

88

πολύ γ’ ἐστὶ πάντων ζῷον ἀθλιώτατον ἄνθρωπος, εἴ τις ἐξετάζοι κατὰ τρόπον· τὸν γὰρ βίον περίεργον εἰς τὰ πάντ’ ἔχων ἀπορεῖ τὰ πλεῖστα διὰ τέλους πονεῖ τ’ ἀεί.
5καὶ τοῖς μὲν ἄλλοις πᾶσιν ἡ γῆ θηρίοις ἑκοῦσα παρέχει τὴν καθ’ ἡμέραν τροφήν, αὐτὴ πορίζους’, οὐ λαβοῦσα . . .
. . . . . . . . . πάνυ μόλις ὥσπερ τὸ κατὰ χρέος κεφάλαιον ἐκτίνει503
10τὸ σπέρμα, τοὺς τόκους δ’ ἀνευρίσκους’ ἀεὶ πρόφασίν τιν’ αὐχμὸν ἢ πάχνην ἀποστερεῖ. καὶ δὴ τυχὸν μὲν διὰ τὸ παρέχειν πράγματα μόνους ἑαυτῇ καὶ ποιεῖν τἄνω κάτω ταύτην παρ’ ἡμῶν λαμβάνει τιμωρίαν.

89

τί ποτε Προμηθεύς, ὃν λέγους’ ἡμᾶς πλάσαι καὶ τἄλλα πάντα ζῷα, τοῖς μὲν θηρίοις ἔδωχ’ ἑκάστῳ κατὰ γένος μίαν φύσιν; ἅπαντες οἱ λέοντές εἰσιν ἄλκιμοι,
5δειλοὶ πάλιν ἑξῆς πάντες εἰσὶν οἱ λαγῴ. οὐκ ἔστ’ ἀλώπηξ ἡ μὲν εἴρων τῇ φύσει ἡ δ’ αὐθέκαστος, ἀλλ’ ἐὰν τρισμυρίας ἀλώπεκάς τις συναγάγῃ, μίαν φύσιν ἁπαξαπασῶν ὄψεται τρόπον θ’ ἕνα.
10ἡμῶν δ’ ὅσα καὶ τὰ σώματ’ ἐστὶ τὸν ἀριθμὸν καθ’ ἑνός, τοσούτους ἔστι καὶ τρόπους ἰδεῖν.

90

μείζω τὰ κακὰ ποιοῦσι πολλοί, δέσποτα,
αὐτοὶ δι’ αὑτοὺς ἢ πέφυκε τῇ φύσει. οἷον τέθνηκεν υἱὸς ἢ μήτηρ τινί, ἢ νὴ Δί’ ἄλλων τῶν ἀναγκαίων γέ τις·504
5ἂν μὲν λάβῃ τοῦτ’ ‘ἀπέθαν’, ἄνθρωπος γὰρ ἦν,‘ τοσοῦτο γέγονε τὸ κακὸν ἡλίκον περ ἦν. ἐὰν δ’ ‘ἀβίωτος ὁ βίος, οὐκ ἔτ’ ὄψομαι, ἀπόλωλ’,‘ ἐν ἑαυτῷ τοῦτ’ ἐὰν σκοπῇ, κακὰ πρὸς τοῖς κακοῖς οὗτος ἕτερα συλλέγει.
10ὁ δὲ τῷ λογισμῷ πάντα παρ’ ἑαυτῷ σκοπῶν τὸ κακὸν ἀφαιρεῖ, τἀγαθὸν δὲ λαμβάνει.

91

ὃν οὐδὲ εἷς λέληθεν οὐδὲ ἓν ποιῶν, οὐδ’ αὖ ποιήσων, οὐδὲ πεποιηκὼς πάλαι, οὔτε θεὸς οὔτ’ ἄνθρωπος, οὗτός εἰμ’ ἐγώ, Ἀήρ, ὃν ἄν τις ὀνομάσειε καὶ Δία.
5ἐγὼ δ’, ὃ θεοῦ ’στιν ἔργον, εἰμὶ πανταχοῦ, ἐνταῦθ’ ἐν Ἀθήναις, ἐν Πάτραις, ἐν Σικελίᾳ, ἐν ταῖς πόλεσι πάσαισιν, ἐν ταῖς οἰκίαις πάσαις, ἐν ὑμῖν πᾶσιν· οὐκ ἔστιν τόπος, οὗ μή ’στιν Ἀήρ· ὁ δὲ παρὼν ἁπανταχοῦ
10πάντ’ ἐξ ἀνάγκης οἶδε πανταχοῦ παρών.505

92

ἀεὶ τὸ πλουτεῖν συμφορὰς πολλὰς ἔχει, φθόνον τ’ ἐπήρειάν τε καὶ μῖσος πολύ, πράγματά τε πολλὰ κἀνοχλήσεις μυρίας, πράξεις τε πολλὰς συλλογάς τε τοῦ βίου.
5ἔπειτα μετὰ ταῦτ’ εὐθὺς εὑρέθη θανών, ἄλλοις καταλείψας εἰς τρυφὴν τὴν οὐσίαν. ὅθεν πένεσθαι μᾶλλον ἡδέως ἔχω, ἔχειν τε μέτρια κἀμέριμνον ζῆν βίον, καὶ μήτ’ ἔχειν πλοῦτόν με μήτε πράγματα·
10πᾶς γὰρ πένης ὢν μεγάλα κερδαίνει κακά.506

93

ὦ τρισμακάρια πάντα καὶ τρισόλβια τὰ θηρί’, οἷς οὐκ ἔστι περὶ τούτων λόγος· οὔτ’ εἰς ἔλεγχον οὐδὲν αὐτῶν ἔρχεται, οὔτ’ ἄλλο τοιοῦτ’ οὐδέν ἐστ’ αὐτοῖς κακὸν
5ἐπακτόν, ἣν δ’ ἂν εἰσενέγκηται φύσιν ἕκαστον, εὐθὺς καὶ νόμον ταύτην ἔχει. ἡμεῖς δ’ ἀβίωτον ζῶμεν ἅνθρωποι βίον· δουλεύομεν δόξαισιν, εὑρόντες νόμους, προγόνοισιν, ἐγγόνοισιν. οὐκ ἔστ’ ἀποτυχεῖν
10κακοῦ, πρόφασιν δ’ ἀεί τιν’ ἐξευρίσκομεν.

94

ἀνὴρ δίκαιός ἐστιν οὐχ ὁ μὴ ἀδικῶν, ἀλλ’ ὅστις ἀδικεῖν δυνάμενος μὴ βούλεται· οὐδ’ ὃς τὰ μικρὰ λαμβάνειν ἀπέσχετο, ἀλλ’ ὃς τὰ μεγάλα καρτερεῖ μὴ λαμβάνων,
5ἔχειν δυνάμενος καὶ κρατεῖν ἀζημίως· οὐδ’ ὅς γε ταῦτα πάντα διατηρεῖ μόνον, ἀλλ’ ὅστις ἄδολον γνησίαν τ’ ἔχων φύσιν
εἶναι δίκαιος κοὐ δοκεῖν εἶναι θέλει.507

95

κἂν δοῦλος ᾖ τις, σάρκα τὴν αὐτὴν ἔχει· φύσει γὰρ οὐδεὶς δοῦλος ἐγενήθη ποτέ [ἀπὸ τοῦ πάλαι πλάσαντος ἀνθρώπων γένος. ἴσην δὲ πάντων διάθεσιν τοῦ σώματος
5ἐποίησεν οὗτος ὡς ἐλευθέρου γένους. ἐλευθέρους ἐποίησε πάντας τῇ φύσει, δοῦλον δὲ μετεποίησεν ἡ πλεονεξία]. ἡ δ’ αὖ τύχη τὸ σῶμα κατεδουλώσατο.

96

νὴ τὸν Δία τὸν μέγιστον ᾤμην, Σωσία, ἐγὼ πρότερον μὲν τοὺς πένητας ζῆν μόνους ὀδυνωμένους, τῶν πλουσίων δὲ τὸν βίον ἱλαρόν τιν’ εἶναι καὶ φέρειν εὐθυμίαν·
5νυνὶ δὲ διαφέροντα τοῖς καθ’ ἡμέραν δαπανήμασιν δὴ τὸν βίον ὁρῶ μόνον, λύπας δ’ ἔχοντας μείζονας τοὺς μείζονας.

97

τὸν μὴ λέγοντα τῶν δεόντων μηδὲ ἓν μακρὸν νόμιζε, κἂν δύ’ εἴπῃ συλλαβάς, τὸν δ’ εὖ λέγοντα μὴ νόμιζ’ εἶναι μακρόν, μηδ’ ἂν σφόδρ’ εἴπῃ πολλὰ καὶ πολὺν χρόνον.
5τεκμήριον δὲ τοῦδε τὸν Ὅμηρον λαβέ· οὗτος γὰρ ἡμῖν μυριάδας ἐπῶν γράφει,
ἀλλ’ οὐδὲ εἷς Ὅμηρον εἴρηκεν μακρόν.508

98

ἐγὼ τὸν ἀγρὸν ἰατρὸν ἐλελήθειν ἔχων· τρέφει γὰρ οὗτος ὥσπερ ἀρρωστοῦντά με, σιτάρια μικρὰ προσφέρων οἴνου θ’ ὅσον ὀσμήν, λαχάνου τ’ ἀεί τι καὶ νὴ τὸν Δία
5τὰ πετραῖα ταῦτ’ ὀψάρια, κάππαριν, θύμον, ἀσπάραγον, αὐτὰ ταῦτα· καὶ δέδοικα μὴ λίαν ἀπισχναίνων με ποιήσῃ νεκρόν.

99

ἂν οἷς ἔχομεν τούτοισι μηδὲ χρώμεθα, ἃ δ’ οὐκ ἔχομεν ζητῶμεν, ὧν μὲν διὰ τύχην, ὧν δὲ δι’ ἑαυτοὺς ἐσόμεθ’ ἐστερημένοι· [εἰ δ’ εὐτυχῶν τις καὶ βίον κεκτημένος
5μηδὲν δόμοισι τῶν καλῶν πειράσεται, ἐγὼ μὲν αὐτὸν οὔποτ’ ὄλβιον καλῶ,
φύλακα δὲ μᾶλλον χρημάτων εὐδαίμονα.]509

100

ὅταν δὲ παρατηροῦντ’ ἴδω τίς ἔπταρεν, ἢ τίς ἐλάλησεν, ἢ τίς ἐστιν ὁ προϊὼν σκοποῦντα, πωλῶ τοῦτον εὐθὺς ἐν ἀγορᾷ. αὑτῷ βαδίζει καὶ λαλεῖ καὶ πτάρνυται
5ἕκαστος ἡμῶν, οὐχὶ τοῖς ἐν τῇ πόλει. τὰ πράγμαθ’ ὡς πέφυκεν οὕτω γίνεται.

101

ἐγὼ λίθον μὲν τὴν Νιόβην, μὰ τοὺς θεούς, οὐδέποτ’ ἐπείσθην, οὐδὲ νῦν πεισθήσομαι ὡς τοῦτ’ ἐγένετ’ ἄνθρωπος· ὑπὸ δὲ τῶν κακῶν [τῶν συμπεσόντων τοῦ τε συμβάντος πάθους]
5οὐδὲν λαλῆσαι δυναμένη πρὸς οὐδένα, προσηγορεύθη διὰ τὸ μὴ φωνεῖν λίθος.

102

πρόσεστι δὲ τῷ πένητι ἀπιστία· κἂν σοφὸς ὑπάρχῃ κἂν λέγῃ τι συμφέρον, δοκεῖ τι φράζειν τοῖς ἀκούουσιν κακῶς. τῶν γὰρ πενήτων πίστιν οὐκ ἔχει λόγος.
5ἀνὴρ δὲ πλουτῶν, κἂν ἄγαν ψευδηγορῇ,
δοκεῖ τι φράζειν τοῖς ἀκούουσιν ἀσφαλές.510

103

ἤκουσα τούτων αὐτός, οὐδὲ φύεται αὐτόματον ἀνθρώποισιν, ὦ βέλτιστε, νοῦς ὥσπερ ἐν ἀγρῷ θύμος· ἐκ δὲ τοῦ λέγειν τε καὶ ἑτέρων ἀκούειν καὶ θεωρῆσαι . .
5κατὰ μικρὸν ἀεί, φασί, φύονται φρένες.

104

τί ζῆν ὄφελος ᾧ μή ’στι τὸ ζῆν εἰδέναι; Β. ἀλλ’ οἶνος ἦν· οὐδεὶς δὲ μεθύων, ἂν σκοπῇς, ὃς οὐχὶ δοῦλός ἐστι τοῦ πεπωκέναι· ὅσα μ’ οὗτος ἠνάγκαζεν, ἐποίουν ταῦτ’ ἐγώ.
5ὁ πονηρὸς οἶνος οὗτός ἐστι, Νικοφῶν.511

105

δικαιότατον κτῆμ’ ἐστὶν ἀνθρώποις ἀγρός· ὧν ἡ φύσις δεῖται γὰρ ἐπιμελῶς φέρει, πυρούς, ἔλαιον, οἶνον, ἰσχάδας, μέλι· τὰ δ’ ἀργυρώματ’ ἐστὶν ἥ τε πορφύρα
5εἰς τοὺς τραγῳδοὺς εὔθετ’, οὐκ εἰς τὸν βίον.

106

πολλῶν φύσει τοῖς πᾶσιν αἰτία κακῶν λύπη· διὰ λύπην καὶ μανία γὰρ γίνεται πολλοῖσι καὶ νοσήματ’ οὐκ ἰάσιμα· αὑτούς τ’ ἀνῃρήκασι διὰ λύπην τινές,
5ἐπὰν τὸ λυποῦν πλεῖον ἢ τὸ σῷζον ᾖ.

107

ἂν γνῷς τί ἐστ’ ἄνθρωπος, εὐδαίμων ἔσει. τέθνηκέ τις, μὴ δεινὸν ἔστω τοῦτό σοι. κεκύηκέ τις, οὐ κεκύηκέ τις· ἠτύχηκέ τις· βήττει τις· οἰμώζει τις· ἡ φύσις φέρει
5ἅπαντα ταῦτα. φεῦγε τὰς λύπας.512

108

τί ποτ’ ἐστὶν ἆρα διότι βούλεταί μ’ ἰδεῖν; ἢ καθάπερ οἱ νοσοῦντες ἀλγοῦντες σφόδρα, τὸν ἰατρὸν ἂν ἴδωσιν, οὐκ ἀλγοῦς’ ἔτι, οὕτως, ἐπάν τις τυγχάνῃ λυπούμενος,
5ἧττον ὀδυνᾶται, φίλον ἐὰν παρόντ’ ἴδῃ;

109

ὅταν ξενισθῇς ἐν πόλει πρὸς τὸν φίλον, ἐν ταῖς περισσαῖς καὶ πυκναῖς ὁμιλίαις, ἐὰν μεγίστην ὁ φίλος λέγῃ πόλιν, σὺ τὴν ἑαυτοῦ πατρίδα μὴ συγκρίνῃς·
5ἐχθροὺς ποιοῦσι τοὺς φίλους αἱ συγκρίσεις.

110-111

μὴ λύπει σεαυτόν, τοῦτο γινώσκων ὅτι, ὅταν ποτ’ ἀνθρώποισιν ἡ τύχη γελᾷ, πάντων ἀφορμὴ τῶν καλῶν εὑρίσκεται·
5ὅταν δὲ δυστυχῇ τις, οὐδ’ εὐφραίνεται.
5. . . . . . . . . . . . ἅπαντα νικᾷ καὶ μεταστρέφει τύχη.

112-113

ἆρ’ ἐστὶ τοῖς νοσοῦσι χρήσιμος λόγος.
1. . . . . . . . . . . ὡς σπληνίον πρὸς ἕλκος οἰκείως τεθὲν τὴν φλεγμονὴν ἔπαυσεν, οὕτω καὶ λόγος εὔκαιρος εἰς τὰ σπλάγχνα κολληθεὶς φίλων513
5εὐψυχίαν παρέσχε τῷ λυπουμένῳ.

114

ὡς εὐφυὲς ζῷον κοχλίας, νὴ τὸν θεόν. ὅταν πονηρῷ περιπέσῃ τῷ γείτονι, τὸν οἶκον ἄρας εἰς ἕτερον πορεύεται, νέμεται δ’ ἀμέριμνος τοὺς κακοὺς φεύγων ἀεί.

115

ὃ δεῖ παθεῖν σε μηδαμοῦ σκέψῃ φυγεῖν· οὐ γὰρ δυνήσῃ φεύγειν ὅ σε δεῖ παθεῖν· τὸ πεπρωμένον γὰρ οὐ μόνον βροτοῖς ἄφευκτόν ἐστιν, ἀλλὰ καὶ τὸν οὐρανόν.

116

εἴ ποτέ τις ἡμῶν εἰς τὸν ἀγρὸν ἐξιὼν μνήματα παρελθὼν καὶ τάφους ἀνθρωπίνους· τούτων ἕκαστος ἔλεγεν ‘εἰς ὥρας ἐγὼ
πλεύσω, φυτεύσω, τοῖχον ἄρας κτήσομαι—‘514

117

ἄνθρωπος εἶ δήπουθεν, ὧν ἐστ’ οὐδὲ εἷς ᾧ μὴ κακόν τι γέγονεν ἢ γενήσεται, ὁ ποιῶν δ’ ἐλάχιστον τὸ γεγενημένον . . ἀμφότερον οὗτος εὐτυχεῖ τε καὶ φρονεῖ.

118ab

θεὸν νόμιζε καὶ σέβου, ζήτει δὲ μή· πλεῖον γὰρ οὐδὲν ἄλλο τοῦ ζητεῖν ἔχεις. εἴτ’ ἔστιν εἴτ’ οὐκ ἔστι μὴ βούλου μαθεῖν, ὡς ὄντα τοῦτον καὶ παρόντ’ ἀεὶ σέβου.

119

σοὶ γάρ τίς ἐστιν, εἰπέ μοι, παρρησία; σὺ λαλεῖς ἐν ἀνθρώποισιν ὡς ἄνθρωπος ὤν; τὸ δ’ ὅλον περιπατεῖς, ἢ τὸν αὐτὸν ἀέρα
ἑτέροισιν ἕλκεις, εἰπέ μοι, τοιοῦτος ὤν;515

120

ἂν μὲν πλέωμεν ἡμερῶν πλοῦν τεττάρων, σκεπτόμεθα τἀναγκαῖ’ ἑκάστης ἡμέρας· ἂν δέῃ δὲ φείσασθαί τι τοῦ γήρως χάριν, οὐ φειδόμεσθ’ ἐφόδια περιποιούμενοι;

121

πολλάκις ἔχων τις οὐδὲ τἀναγκαῖα νῦν αὔριον ἐπλούτης’, ὥστε χἀτέρους τρέφειν. Β. θησαυρὸν εὑρὼν τήμερόν τις αὔριον ἅπαντα τἀκ τῆς οἰκίας ἀπώλεσεν.

122

τὸν βολβόν, εἰ βούλει, σκόπει ὅσα δαπανήσας εὐδοκιμεῖ, τυρόν, μέλι, σήσαμον, ἔλαιον, κρόμμυον, ὄξος, σίλφιον·
αὐτὸς δ’ ἐφ’ αὑτοῦ ’στιν πονηρὸς καὶ πικρός.516

123

Σφίγγ’ ἄρρεν’, οὐ μάγειρον εἰς τὴν οἰκίαν εἴληφ’· ἁπλῶς γὰρ οὐδὲ ἕν, μὰ τοὺς θεούς, ὧν ἂν λέγῃ συνίημι· καινὰ ῥήματα πεπορισμένος γάρ ἐστι.

124

γυναικὸς ἐξόπισθ’ ἐλευθέρας βλέπω μόνην θεράπαιναν κατόπιν ἀκολουθεῖν καλὴν ἐκ τοῦ Πλαταιικοῦ τε παρακολουθοῦντά τινα
ταύτῃ κατιλλώπτειν.517

125

Σύρα, Σύρα. Β. τί ἐστι; Α. πῶς ἡμῖν ἔχεις; Β. μηδέποτ’ ἐρώτα τοῦτ’, ἐπὰν γέροντ’ ἴδῃς ἢ γραῦν τιν’· ἴσθι δ’ εὐθὺς ὅτι κακῶς ἔχει.

126

μῦς λευκός, ὅταν αὐτήν τις (ἀλλ’ αἰσχύνομαι λέγειν), κέκραγε τηλικοῦτον εὐθὺς ἡ κατάρατος, ὥστ’ οὐκ ἔστι πολλάκις λαθεῖν.

127

ἐὰν γέρων γένηται πλούσιος γεγώς, καλὸν τὸ γῆράς ἐστιν ἐπὶ τούτῳ μόνον, ἔχει γὰρ χειραγωγὸν τὸν πλοῦτον ὁ γέρων.

128

ὦ γέρον, ἐπὰν ἴδῃς γέροντα καὶ μόνον, μηδὲν ἐπερώτα· πάντα γὰρ κακῶς ἔχει.
καλὸν τὸ θνῄσκειν ἔστιν ἐπὶ τούτῳ λέγειν.518

129

ἐπὰν ἐγγὺς θάνατος ἔλθῃ, οὐδεὶς ἑαυτῷ ὃ θέλει βουλεύεται· θνῄσκει δ’ ὁ θνῄσκων κατ’ ἰδίαν εἱμαρμένην.

130

εἰ ταῖς ἀληθείαισιν οἱ τεθνηκότες αἴσθησιν εἶχον, ἄνδρες, ὥς φασίν τινες, ἀπηγξάμην ἂν ὥστ’ ἰδεῖν Εὐριπίδην.

131

ὁ φθόνος ἐν αὑτῷ τοῦθ’ ἓν ἐπιεικῶς ποιεῖ· τὸν αἱρετιστὴν ὄντα τῶν αὐτοῦ τρόπων λυμαίνεται μάλιστα διὰ παντὸς συνών.

132

ἀγαθῆς γυναικός ἐστιν, ὦ Νικοστράτη, μὴ κρείττον’ εἶναι τἀνδρός, ἀλλ’ ὑπήκοον·
γυνὴ δὲ νικῶς’ ἄνδρα κακόν ἐστιν μέγα.519

133

οὐκ ἂν δύναιο μὴ γενέσθαι, δέσποτα, ἄνθρωπος ὢν ἄνθρωπος· ἄλλως οὖν βοᾷς. τὸν ζῶντ’ ἀνάγκη πόλλ’ ἔχειν ἐστὶν κακά.

134

οὔτε γὰρ ἰατρὸς οὐδὲ εἷς, ἂν εὖ σκοπῇς, τοὺς αὐτὸς αὑτοῦ βούλεθ’ ὑγιαίνειν φίλους, οὔτε στρατιώτης πόλιν ὁρᾶν ἄνευ κακοῦ.

135

ἐγὼ δὲ λυποῦμαι μὲν εἰς ὑπερβολὴν ἐπὶ τοῖς παροῦσιν, ἐν δὲ τῇ λύπῃ φρονῶ. τοῦτό με τὸ τηροῦν ἐστι κἄνθρωπον ποιοῦν.

136

οὕτως ἄνανδρος γέγονας; οὐκ εὐψυχία τοῦτ’ ἔσθ’ ὃ ποιεῖς νῦν γάρ, ἀλλ’ ἀνανδρία, τὸ μὴ δύνασθαι καρτερεῖν λυπούμενον.

137

οὐκ ἔστιν ἡμῖν οὐδεμία τύχη θεός, οὐκ ἔστιν, ἀλλὰ ταὐτόματον, ὃ γίνεται ὡς ἔτυχ’ ἑκάστῳ, προσαγορεύεται τύχη.

138

ὁρῶσι πάντες πρῶτον, εἶτ’ ἐθαύμασαν, ἔπειτ’ ἐπεθεώρησαν, εἶτ’ εἰς ἐλπίδα ἐνέπεσον· οὕτω γίνετ’ ἐκ τούτων ἔρως.520

139

ἀλλ’ ἐν Σάμῳ μὲν τοῦ λιθίνου ζῴου ποτὲ ἄνθρωπος ἠράσθη τις, εἶτ’ εἰς τὸν νεὼν κατέκλεισεν αὑτόν.

140-141

καλῶς ποιήσας καλῶς ὠνείδισας ἔργον καθεῖλες πλουσίου πτωχὸς λόγῳ. καυχώμενος τὸ δῶρον ὃ δέδωκας φίλῳ ἔργῳ στρατηγὸς γέγονας ἐν λόγῳ φονεύς.

142

βουνὸν ἐπὶ ταύτῃ καταλαβὼν ἄνω τινά—
Β. τίς ἔσθ’ ὁ βουνός; ἵνα σαφῶς σου μανθάνω.521

143

χαλεπόν γ’ ἀκροατὴς ἀσύνετος καθήμενος· ὑπὸ γὰρ ἀνοίας οὐχ ἑαυτὸν μέμφεται.

144

παρὰ τοῦ βασιλέως γράμμαθ’ ἥκει σοι, Μάγα. Β. Μάγα κακόδαιμον, γράμματ’ οὐκ ἐπίστασαι.

145

οὐ τοὺς ἀώρους εἶπά σοι, μαστιγία,
πόδας πρίασθαι; σὺ δὲ φέρεις ὀπισθίους.522

146

καὶ τοῦ θέρους μὲν εἶχεν ἱμάτιον δασύ, ἵν’ ἐγκρατὴς ᾖ, τοῦ δὲ χειμῶνος ῥάκος.

147

μὴ νουθέτει γέρονθ’ ἁμαρτάνοντά τι· δένδρον παλαιὸν μεταφυτεύειν δύσκολον.

148

ὦ Πάμφιλ’, ὁ χρόνος οὐ μόνον τὰ σώματα αὔξει βαδίζων, ἀλλὰ καὶ τὰ πράγματα.

149

ὅσαι τέχναι γεγόνασι, ταύτας, ὦ Λάχης, πάσας ἐδίδαξεν ὁ χρόνος, οὐχ ὁ διδάσκαλος.

150

ὅσα διὰ τοὺς πράττοντας αὐτοὺς γίνεται, οὐδενὶ πρόσεστιν οὐδὲ κοινωνεῖ τύχη.

151

ἐπὰν ὁ νοῦς ᾖ μὴ καθεστηκώς τινι,
οὐκ ἔστ’ ἀκούειν οὐδὲν αὐτὸν οὐδ’ ὁρᾶν.523

152

τὸ γνῶθι σαυτόν· οὐ μάτην εὖ ἴσθ’ ὅτι τὸ ῥῆμα τοῦτο δόξαν ἐν Δελφοῖς ἔχει.

153

ὡς ἡδέως μοι γέγονε τὰ πρότερον κακά· εἰ μὴ τότ’ ἐπόνουν, νῦν ἂν οὐκ εὐφραινόμην.

154

πολλά με διδάσκεις ἀφθόνως διὰ φθόνον, ὅπως ἀκούων πολλὰ μηδὲ ἓν μάθω.

155

στρατιῶτα, κοὐκ ἄνθρωπε, καὶ σιτούμενε ὥσπερ ἱερεῖον, ἵν’ ὅταν ᾖ καιρὸς τυθῇς.

156

ἔτεκές με, μῆτερ, καὶ γένοιτό σοι τέκνων ὄνησις, ὥσπερ καὶ δίκαιόν ἐστί σοι.

157

ὅστις πένης ὢν ζῆν παρ’ ὃ ζῆν βούλεται·
ἡ γὰρ σπάνις πρόχειρος εἰς τὸ δρᾶν κακά.524

158

τοιοῦτος ὁ βίος ἐστὶν ἀνθρώπου, γύναι· εὐφραινόμεσθ’ ἐλάττον’ ἢ λυπούμεθα.

159

οὕτως, ὅταν ἐμπέσῃ τις εἰς τὸν νοῦν φόβος, κἀκ τοῦ καθεύδειν οὗτος οὐκ ἐξέρχεται.

160

ἀγαθὴ γὰρ ἡ λύπη καθ’ αὑτῆς ἀναπλάσαι ἀτεχνῶς διπλάσια τῆς ἀληθείας κακά.

161

πόλλ’ ἔστιν ἐν πολλαῖσιν οἰκίαις κακά, ἃ καλῶς ὅταν ἐνέγκῃς ἀγαθὰ γενήσεται.

162

ἐνταῦθ’ ἀνὴρ γάρ ἐστιν ἀνδρὸς διάφορος, ἐν τῷ τό τε κακὸν εὖ φέρειν καὶ τἀγαθόν.

163

αἰτῶ δ’ ὑγίειαν πρῶτον, εἶτ’ εὐπραξίαν,
τρίτον δὲ χαίρειν, εἶτ’ ὀφείλειν μηδενί.525

164

μὴ λέγ’ ὅτι δώσεις· οὐ δίδωσι γὰρ ὁ λέγων, καὶ τὴν ἀπ’ ἄλλων ἐμποδίζεται δόσιν.

165

μηδέποτε μέμφου τὴν τύχην, εἰδὼς ὅτι καιρῷ πονηρῷ καὶ τὰ θεῖα δυστυχεῖ.

166

τί ἐστιν ὁ θεὸς οὐ θέλει σε μανθάνειν· ἀσεβεῖς τὸν οὐ θέλοντα μανθάνειν θέλων.

167

πονηρὸς ἂν ᾖ δοῦλος, εὑρήσει δίκην· σὺ μὴ γενηθῇς τῆς δίκης προηγέτης.

168

ἅπαν διδόμενον δῶρον, εἰ καὶ μικρὸν ᾖ, μέγιστόν ἐστι μετ’ εὐνοίας διδόμενον.

169

ἐὰν γυνὴ γυναικὶ κατ’ ἰδίαν ὁμιλεῖ,
μεγάλων κακῶν θησαυρὸς ἐξορύσσεται.526

170

σαπρὰν γυναῖκα δ’ ὁ τρόπος εὔμορφον ποιεῖ· πολὺ γὰρ διαφέρει σεμνότης εὐμορφίας.

171

γνώμην πονηρὰν τῇ γυναικὶ μὴ δίδου· ἐλαφρὸν τὸ γένος γάρ ἐστι καὶ λίαν κακόν.

172

ὅταν τινὰ τάφον στεφανοῖς κόσμῳ ποικίλῳ, τὸ ζῆν τὸ σαυτοῦ στεφάνοις παρηγόρει.

173

ζῶν γὰρ ἀσκοῦ σαυτῷ στεφάνων καὶ μύρα· χρήσῃ γὰρ αὐτοῖς αἰσθόμενος μεθ’ ἡδονῆς.

174

κἂν μέχρι νεφέων τὴν ὀφρὺν ἀνασπάσῃς,
ὁ θάνατος αὐτὴν πᾶσαν ἑλκύσει κάτω.527

175

μὴ λέγε ἐκφυγὼν θάνατον ὅτι [καὶ] φεύξομαι πάλιν· ὡς γὰρ πέφευγας, προσδόκα καὶ μὴ φυγεῖν.

176

ἐὰν ὁρῶν πένητα γυμνὸν ἐνδύσῃς, μᾶλλον ἀπέδυσας αὐτόν, ἂν ὀνειδίσῃς.

177

ἀνὴρ γυναικὸς λαμβάνων συμβουλίαν πεσεῖν δεδοικώς, βούλεται πάλιν πεσεῖν.

178

ὁ γῆρας αἰτῶν παρὰ θεῶν ἁμαρτάνει· τὸ γὰρ πολὺ γῆρας ἐσχάτων πόνων γέμει.

179

γέρων γενόμενος μὴ φρόνει νεώτερα, μηδ’ εἰς ὄνειδος ἕλκε τὴν σεμνὴν πολιάν.

180

οὐχ ἡ πόλις σου τὸ γένος εὐγενὲς ποιεῖ,
σὺ δ’ εὐγενίζεις τὴν πόλιν πράττων καλῶς.528

181

οἱ γὰρ θεὸν σέβοντες ἐλπίδας καλὰς ἔχουσιν εἰς σωτηρίαν.

182

δύ’ εἰ λάβοι τάλαντα, χρυσοῦς ἓξ ἔχων ἀποίσεται.

183

νόμῳ τεθαύμακ’, οὐκ ἐπεὶ πέπλευκεν, ἀλλ’ εἰ δὶς πέπλευκεν.

184-185

μαινόμεθα πάντες, ὁπόταν ὀργιζώμεθα. τὸ γὰρ κατασχεῖν ἐστι τὴν ὀργὴν πόνος.

186-187

μὴ λέγε τίς ἦσθα πρότερον, ἀλλὰ νῦν τίς εἶ.
πρὸς τὴν παροῦσαν πάντοθ’ ἁρμόζου τύχην.529

188

ὄνος βαδίζεις εἰς ἄχυρα τραγημάτων.

189

Κροίσῳ λαλῶ σοι καὶ Μίδᾳ καὶ Ταντάλῳ.

190

σαυτὴν ἐπαινεῖς ὥσπερ Ἀστυδάμας ποτέ.

191

ἄλλος κατ’ ἄλλην δαιμονίζεται τύχην.

192

χρόνος τὰ κρυπτὰ πάντα εἰς φάος ἄγει.530

193-194

ἅπας πονηρὸς οἶνος ὁ πολύς ἐστ’ ἀεί. ἐμέθυον· ἱκανὴ πρόφασις εἰς θἀμαρτάνειν.

195

ἄνθρωπος ὢν τοῦτ’ ἴσθι καὶ μέμνης’ ἀεί.

196

ἀθάνατόν ἐστι κακὸν ἀναγκαῖον γυνή.

197

τὸν δὲ μόνον ὄντα καὶ κακὴ τύχη τρέφει.

198

γαμεῖν ὃς ἐθέλει εἰς μετάνοιαν ἔρχεται.

199

βούλου γονεῖς πρώτιστον ἐν τιμαῖς ἔχειν.

200

ἡδύ γε πατὴρ τέκνοισιν εἰ στοργὴν ἔχοι.

201

πλοῦτον μεταλήψεθ’ ἕτερον, οὐχὶ τὸν τρόπον.531

202

νόσον πολὺ κρεῖττόν ἐστιν ἢ λύπην φέρειν.

203

θανεῖν κράτιστόν ἐστιν ἢ ζῆν ἀθλίως.

204

χρόνῳ τὰ πάντα γίνεται καὶ κρίνεται.

205-206

κρίσει δικαίᾳ καὶ δίδου καὶ λάμβανε. εἰς χεῖρα δοῦλον δεσπότῃ μὴ συμβάλῃς.

207

ψυχῆς πόνος γὰρ ὑπὸ λόγου κουφίζεται.

208

ἡ μὲν χελιδὼν τὸ θέρος, ὦ γύναι, λαλεῖ.

209

μεθύει, διαγραμμίζει, κυβεύει –⏑–.532

210

μεμίσθωνταί με δείλης πρωίας.

211

ἀλλ’ ἀπόλλυμαι κατὰ μυὸς ὄλεθρον.

213

ὦ Κλέων, παῦσαι φλυαρῶν· ἂν ὀκνῇς τὸ μανθάνειν, ἀνεπικούρητον σεαυτοῦ τὸν βίον λήσεις ποιῶν. οὔτε γὰρ ναυαγός, ἂν μὴ γῆς λάβηται φερόμενος, οὔποτ’ ἂν σώσειεν αὑτόν, οὔτ’ ἀνὴρ πένης γεγὼς
5μὴ οὐ τέχνην μαθὼν δύναιτ’ ἂν ἀσφαλῶς ζῆν τὸν βίον.
9κἂν μὲν ὁρμισθῇ τις ἡμῶν εἰς λιμένα τὸν τῆς τέχνης,
10ἐβάλετ’ ἄγκυραν καθάψας ἀσφαλείας εἵνεκα· ἂν δ’ ἀπαιδεύτου μετάσχῃ πνεύματος φορούμενος, τῆς ἀπορίας εἰς τὸ γῆρας οὐκ ἔχει σωτηρίαν.533
6‘ἀλλὰ χρήματ’ ἔστιν ἡμῖν.‘ ἅ γε τάχιστ’ ἀπόλλυται. ‘κτήματ’, οἰκίαι.‘ τύχης δὲ μεταβολὰς οὐκ ἀγνοεῖς, ὅτι τὸν εὔπορον τίθησι πτωχὸν εἰς τὴν αὔριον.
13‘ἀλλ’ ἑταῖροι καὶ φίλοι σοι καὶ συνήθεις, νὴ Δία, ἔρανον εἰσοίσουσιν.‘ εὔχου μὴ λαβεῖν πεῖραν φίλων·
15εἰ δὲ μή, γνώσει σεαυτὸν ἄλλο μηδὲν πλὴν σκιάν.

219

τὸν αὐλητὴν αὐλεῖν534

220

ἀσχολεῖ

222

οἱ εὔνους

223

κυρίαν

224

σαυτό

t225-247

ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΙΜΑ ΚΑΙ ΨΕΥΔΕΠΙΓΡΑΦΑ

t225

ΚΟΛΑΞ

225

ἀλλ’ οὐδὲ γεννήτην δύναμ’ εὑρεῖν οὐδένα
ὄντων τοσούτων, ἀλλ’ ἀπείλημμαι μόνος.535

t226-247

ΧΑΡΙΤΕΣ

226

ἑρμίς

227

ὡς κρεῖττόν ἐστι δεσπότου χρηστοῦ τυχεῖν ἢ ζῆν ταπεινῶς καὶ κακῶς ἐλεύθερον.

228

ἐκ τῶν λόγων μὴ κρῖνε, Κλειτοφῶν, σοφὸν ἢ χρηστὸν ἄνδρα· τὸν βίον ἐξέταζ’ ἀεί. πολλοὶ γὰρ εὖ λέγουσιν ἀδικίας χάριν, τὰ δ’ ἔργ’ ἔχουσι φαῦλα κοὐ φρονοῦσιν εὖ.

229

ὅστις γὰρ αὐτὸς αὑτὸν οὐκ αἰσχύνεται συνειδόθ’ αὑτῷ φαῦλα διαπεπραγμένῳ, πῶς τόν γε μηδὲν εἰδότ’ αἰσχυνθήσεται;

230

ἐκ τοῦ παθεῖν γίνωσκε καὶ τὸ συμπαθεῖν·
καὶ σοὶ γὰρ ἄλλος συμπαθήσεται παθών.536

231

τῇ γῇ δανείζειν κρεῖττόν ἐστιν ἢ βροτοῖς, ἥτις τόκους δίδωσιν οὐ λυπουμένη.

232

μαθημάτων φρόντιζε μᾶλλον χρημάτων· τὰ γὰρ μαθήματ’ εὐπορεῖ τὰ χρήματα.

233

ὀργῆς χάριν τὰ κρυπτὰ μὴ φάνῃς φίλου· ἔλπιζε δ’ αὐτὸν πάλιν ἂν εἶναί σου φίλον.

234

λύουσιν ἡμῶν συμφοραὶ τὰς συμφοράς, παρηγοροῦσαι τὰ κακὰ δι’ ἑτέρων κακῶν.

235

χρόνος δίκαιον ἄνδρα μηνύει ποτέ.

235a

χρόνος μαλάσσει πάντα κἀξεργάζεται.

236

γυναῖκα θάπτειν κρεῖσσόν ἐστιν ἢ γαμεῖν.537

237

βεβαιοτέραν ἔχε τὴν φιλίαν πρὸς τοὺς γονεῖς.

238

ἐκ τοῦ φιλοπονεῖν γίνεθ’ ὧν θέλεις κρατεῖν.

239

βίον καλὸν ζῇς ἂν γυναῖκα μὴ ἔχῃς.

240

πάνθ’ ὁ χρόνος ὁ μέγας μαραίνει.

243

θύρσον538

244

κισσύβιον

245

ὄρτυκος

246

οἴει σὺ τοὺς θανόντας, ὦ Νικήρατε, τρυφῆς ἁπάσης μεταλαβόντας ἐν βίῳ καὶ γῆν καλύψειν, ὡς ἀπὸ τοῦ πάντ’ εἰς χρόνον πεφευγέναι τὸ θεῖον ὡς λεληθότας;
5ἔστιν Δίκης ὀφθαλμὸς ὃς τὰ πάνθ’ ὁρᾷ· καὶ γὰρ καθ’ Ἅιδην δύο τρίβους νομίζομεν, μίαν δικαίων χἀτέραν ἀσεβῶν ὁδόν· εἰ γὰρ δίκαιος κἀσεβὴς ἕξουσιν ἕν, ἅρπαζ’ ἀπελθών, κλέπτ’, ἀποστέρει, κύκα.
10μηδὲν πλανηθῇς· ἔστι κἀν Ἅιδου κρίσις ἥνπερ ποιήσει θεὸς ὁ πάντων δεσπότης, οὗ τοὔνομα φοβερόν, οὐδ’ ἂν ὀνομάσαιμ’ ἐγώ, ὃς τοῖς ἁμαρτάνουσι πρὸς μῆκος βίου δίδωσι.

247

θεὸν δὲ ποῖον εἰπέ μοι νοητέον;
Β. τὸν πάνθ’ ὁρῶντα καὐτὸν οὐχ ὁρώμενον.539