TLG 0010 031 :: ISOCRATES :: Fragmenta

ISOCRATES Orat.
(Atheniensis: 5–4 B.C.)

Vita et scholia: Cf. SCHOLIA IN ISOCRATEM (5028)

Fragmenta

Source: Mathieu, G., Brémond, É. (eds.), Isocrate. Discours, vol. 4. Paris: Les Belles Lettres, 1962: 229–232, 234–239.

frr. 1–2, 4–6, 8–41

Citation: Fragment — (line)

Frag
.

1

Ἰσοκράτης φησὶ μηδὲν ἄλλο ἐπιτηδεύειν τοὺς ῥητόρας ἢ ἐπιστήμην πειθοῦς. (Sextus Empiricus, Adversus mathe‐ maticos, II, 62, p. 301 F.)
Frag
.

2

Καὶ γὰρ Ἰσοκράτης ἔργον ἔφασκεν εἶναι ῥητορικῆς τὰ μὲν σμικρὰ μεγάλως εἰπεῖν, τὰ δὲ μέγαλα σμικρῶς; καὶ τὰ μὲν καινὰ παλαιῶς, τὰ δὲ παλαιὰ καινῶς. (Maxime Planude, V, p. 455, 1 dans les Rhetores graeci de Walz, et Joannes
5Siceliota, VI, p. 133, 13 Walz.)229
Frag
.

4

Διαιρήσομαι δὲ αὐτὰς (τὰς τοῦ λόγου ἰδέας), ὡς Ἰσοκράτει τε καὶ τοῖς κατ’ ἐκεῖνον τὸν ἄνδρα κοσμουμένοις ἤρεσεν, ἀρξάμενος ἀπὸ τῶν προοιμίων. (Denys d’Halicarnasse, Sur Lysias, p. 489.)
Frag
.

5

Ἐν γὰρ ταῖς καταστάσεσι τά τε οἰκεῖα συνιστῶμεν καὶ τὰ τῶν ἐναντίων διαβάλλομεν πρὸς τὸ οἰκεῖον συμφέρον ἐργαζό‐ μενοι τὰς καταστάσεις, ὡς Ἰσοκράτης ἐδίδαξεν. (Maxime Pla‐ nude et un anonyme dans Walz, Rhetores graeci, V,
5p. 552 en note; Syrianus in Hermog. I, p. 93, 22 sqq. Rabe.)
Frag
.

6

Καὶ γὰρ Ἰσοκράτης ἐν τῇ τέχνῃ φησὶν ὡς ἐν τῇ διηγήσει λεκτέον τό τε πρᾶγμα καὶ τὰ πρὸ τοῦ πράγματος καὶ τὰ μετὰ τὸ πρᾶγμα καὶ τὰς διανοίας, αἷς ἑκάτερος τῶν ἀγωνιζομένων χρώμενος τόδε τι πέπραχεν ἢ μέλλει πράττειν, καὶ τούτων τοῖς
5συμβαλλομένοις ἡμῖν χρηστέον. (Syrianus et Sopater; IV, p. 302 Walz [texte du Venetus]; deux textes anonymes,
VII, p. 721, 17 et 917, 16 Walz.)230
Frag
.

8

Ἀλλὰ πρῶτον μὲν ἐοίκασι τῶν ὀνομάτων τούτων (κῶλον, κόμμα) ἐλθεῖν εἰς ἔννοιαν ἐν ἐξετάσει λόγων οὐ κατὰ μέτρα προεν‐ ηνεγμένων, φιλοσόφων μὲν Ἀριστοτέλης ἐν ταῖς ῥητορικαῖς λεγομέναις τέχναις, σοφιστῶν δὲ Ἰσοκράτης· τί δὲ τούτων
5ἕκαστος λέγει καὶ ὅπως μὲν Ἀριστοτέλης τὴν περίοδον ὡρίσατο, ὡς συμπληροῖ τὰ κῶλα καὶ τὰ κόμματα, ὅπως δὲ πάλιν Ἰσοκρά‐ της, τῷ Λαχάρῃ δεόντως ἐν τῷ περὶ αὐτῶν εἴρηται λόγῳ· πολλοὺς γὰρ ὁρισμοὺς τῶν ἀρχαίων παρατίθησι· λέγει γὰρ καὶ Ἰσοκράτους ὁρισμὸν, ὃν οὐ παραδέχεται. (Anonyme ad Hermog.,
10VII, p. 930, 12 Walz.)
Frag
.

9

Οἱ Ἀττικισταὶ παντελῶς ἀποτρέπουσι τοῦ ὀνοματοποιεῖν καὶ μόνοις προστάττουσι κεχρῆσθαι ταῖς εἰρημέναις λέξεσι καὶ τοῖς τεταγμένοις ὀνόμασιν, ὥς φησιν Ἰσοκράτης. (Maxime Pla‐ nude, V, p. 497, 26 Walz.)
Frag
.

10

Ἐκ τῆς Ἰσοκράτους τέχνης διδασκόμεθα ποῖαι τῶν λέξεων λέγονται καθαραί· τοσοῦτον γὰρ πεφρόντικε τῆς καθαρότητος τῶν λέξεων ὁ ἀνὴρ, ὡς καὶ ἐν τῇ οἰκείᾳ τέχνῃ τοίαδε παραγγέλλειν περὶ λέξεως· δεῖ δὲ 〈ἐν〉 τῇ μὲν λέξει τὰ φωνήεντα μὴ συμπίπτειν
5(χωλὸν γὰρ τὸ τοιόνδε), μηδὲ τελευτᾶν καὶ ἄρχεσθαι ἀπὸ τῆς αὐτῆς συλλαβῆς, οἷον εἰποῦσα σαφ, ἡλίκα καλ, ἔνθα Θαλῆς· καὶ τοὺς συνδέσμους τοὺς αὐτοὺς μὴ σύνεγγυς τιθέναι καὶ τὸν ἑπόμενον τῷ ἡγουμένῳ εὐθὺς ἀνταποδιδόναι· ὀνόματι δὲ χρῆσθαι ἢ μεταφορᾷ μὴ σκληρᾷ, 〈ἀλλ’〉 ἢ τῷ καλλίστῳ ἢ τῷ231
10ἥκιστα πεποιημένῳ ἢ τῷ γνωριμωτάτῳ· ὅλως δὲ ὁ λόγος μὴ λόγος ἔστω (ξηρὸν γάρ) μηδὲ ἔμμετρος (καταφανὲς γάρ), ἀλλὰ μεμίχθω παντὶ ῥυθμῷ, μάλιστα ἰαμβικῷ ἢ τροχαϊκῷ ... Διηγητέον δὲ τὸ πρῶτον καὶ τὸ δεύτερον καὶ τὰ λοιπὰ ἑπομένως· καὶ μὴ πρὶν ἀποτελέσαι τὸ πρῶτον ἐπ’ ἄλλο ἰέναι, εἶτα ἐπὶ τὸ πρῶτον ἐπα‐
15νιέναι ἀπὸ τοῦ τέλους· καὶ αἱ ἐπὶ μέρος δὲ διάνοιαι τελειούσθωσαν ἐφ’ ἑαυτὰς περιγραφόμεναι. (Maxime Planude, V, p. 469
Walz; Joannes Siceliota, VI, p. 156, 19.)232
Frag
.

11

Ἰσοκράτης ὁ ῥήτωρ ἔλεγεν ὑπὲρ τῆς Ἀθηναίων πόλεως ὁμοίαν εἶναι ταῖς ἑταίραις· καὶ γὰρ τοὺς ἁλισκομένους ὑπὸ τῆς ὥρας αὐτῶν βούλεσθαι συνεῖναι αὐταῖς· ὅμως δὲ μηδένα ἐντελῶς
οὕτως παραφρονεῖν, ὡς ὑπομεῖναι ἂν συνοικῆσαί τινι αὐτῶν·234
5καὶ οὖν καὶ τὴν Ἀθηναίων πόλιν ἐνεπιδημῆσαι μὲν εἶναι ἡδίστην καὶ κατά γε τοῦτο πασῶν τῶν κατὰ τὴν Ἑλλάδα διαφέρειν, ἐνοικῆσαι δὲ ἀσφαλῆ μηκέτι εἶναι. Ἠινίττετο δὲ διὰ τούτων τοὺς ἐπιχωριάζοντας αὐτῇ συκοφάντας καὶ τὰς ἐκ τῶν δημαγωγούντων ἐπιβουλάς. (Elien, Histoires variées, XII, 52.)
Frag
.

12

Πεφύκασιν αἱ πονηραὶ φύσεις καὶ φιλόνεικοι μὴ πρότερον λήγειν τῆς διαμάχης καὶ ἔριδος πρὶν ἢ καιρίαν δέξασθαι τὴν πληγὴν καὶ ἀνεπιλήστου τιμωρίας πεῖραν λαβεῖν. Ἰσοκράτους. (Antonius Melissa, II, 68, dans Migne, Patrol. grecque,
5vol. 136, p. 1164.)
Frag
.

13

Ἰσοκράτης, ... ὥς φασιν, ἤδη γέρων γεγονὼς, πρὸς τὸν πυθόμενον πῶς διάγει. «Οὕτως, εἶπεν, ὡς ἄνθρωπος ὑπὲρ ἐνενήκοντα ἔτη γεγονὼς καὶ μέγιστον ἡγούμενος τῶν κακῶν τὸν θάνατον.» (Plutarque, Sur la gloire des Athéniens, 8.)
Frag
.

14

Κατὰ ἀμφιβολίαν δὲ, οἷον Ἰσοκράτης ὁ ῥήτωρ, συνιστα‐ μένου αὐτῷ παιδίου καὶ ἐρωτῶντος τίνος αὐτῷ δεῖ, εἶπε· «Πινα‐ κιδίου καὶ νοῦ, καὶ γραφειδίου καὶ νοῦ.» Ἀμφιβαλλόμενον γὰρ πότερον νοῦ καὶ πινακιδίου λέγει ἢ πινακίδος καινῆς καὶ καινοῦ
5γραφειδίου. (Théon, I, p. 209, 1 Walz.) Le même jeu de mots est d’ailleurs attribué à Antisthène par Diogène Laerce, VI, 3.
Frag
.

15

Ἰσοκράτης, εἰπόντος αὐτῷ τινος ὅτι ὁ δῆμος ὑπὸ τῶν ῥητόρων ἁρπάζεται· «Τί θαυμαστὸν εἰ Κόρακος ἐφευρόντος τὴν ῥητορικὴν οἱ ἀπ’ ἐκείνου κόρακές εἰσιν;» (Arsenius, p. 506, Walz.)
Frag
.

16

Ἰσοκράτης ὁ ῥήτωρ, ... Καρέωνος ὄντος λάλου καὶ σχο‐
λάζειν παρ’ αὐτῷ βουλομένου, διττοὺς ᾔτησε μισθούς. Τοῦ δὲ τὴν αἰτίαν πυθομένου· «Ἕνα μὲν, ἔφη, ἵνα λέγειν μάθῃς· τὸν δὲ ἕτερον ἵνα σιγᾶν.» (Maxime le Confesseur, dans Migne, Patrol.235
5grecque, vol. 91, p. 940; Antonius Melissa, II, 70, vol. 136, p. 1168 Migne; Arsenius, p. 307.)
Frag
.

17

Ἰσοκράτης ὁ σοφιστὴς τοὺς εὐφυεῖς τῶν μαθητῶν θεῶν παῖδας ἔλεγεν εἶναι. (Théon, I, p. 203 et 210, 15 Walz; le mot est encore discuté à I, p. 215, 5.)
Frag
.

18

Ἰσοκράτης ὁ ῥήτωρ παρῄνει τοῖς γνωρίμοις προτιμᾶν τῶν γονέων τοὺς διδασκάλους, ὅτι οἱ μὲν τοῦ ζῆν μόνον, οἱ δὲ διδάσ‐ καλοι καὶ τοῦ καλῶς ζῆν αἴτιοι γεγόνασιν. (Théon, I, p. 207, 2; le mot est discuté à I, p. 213, 4.)
Frag
.

19

Ὁ Ἰσοκράτης ἔφησε τῆς παιδείας τὴν μὲν ῥίζαν εἶναι πικρὰν, τὸν δὲ καρπὸν γλυκύν. (Libanios, Progymnasmata, χρεία γ’, Hermogène, I, p. 22, 1 Walz; Aphtonios, I, 63, 14.)
Frag
.

20

Ἐρωτηθεὶς ὑπό τινος, τίνι οἱ φιλόπονοι τῶν ῥᾳθύμων διαφέρουσιν, εἶπεν· «Ὡς οἱ εὐσεβεῖς τῶν ἀσεβῶν, ἐλπίσιν ἀγαθαῖς.» (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 892 Migne; Arsenius, p. 307.)
Frag
.

21

Ἰδὼν νεανίαν φιλοπονοῦντα, ἔφη· «Κάλλιστον ὄψον τῷ γήρατι ἀρτύεις.» (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 892 Migne; Arsenius, p. 307.)
Frag
.

22

Ἰσοκράτης τοῖς μαθηταῖς παρεκελεύετο μὴ πράγματα λέγειν, ἀλλὰ πράγματα παρέχειν τοῖς ἀκροωμένοις. (Jean de Damas, dans Stobée, Floril., XVI, 104.)236
Frag
.

23

Ἰσοκράτης εἶπεν ὅτι τὸν χρηστὸν καὶ ἀγαθὸν ἄνδρα δεῖ τῶν μὲν προγεγενημένων μεμνῆσθαι, τὰ δὲ ἐνεστῶτα πράττειν, περὶ δὲ τῶν μελλόντων φυλάττεσθαι. (Stobée, Floril., I, 45.)
Frag
.

24

Ὁ μεμνημένος τί ἐστιν ἄνθρωπος, ἐπ’ οὐδενὶ τῶν συμ‐ βάντων δυσχερανεῖ. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 833 Migne; Antonius Melissa, I, 70, vol. 136, p. 984.)
Frag
.

25

Εἰς μὲν τὸ εὐπλοῆσαι κυβερνήτου καὶ πνεύματος, εἰς δὲ τὸ εὐδαιμονῆσαι λογισμοῦ δεῖ καὶ τέχνης. (Maxime le Confes‐ seur, vol. 91, p. 833.)
Frag
.

26

Καὶ κυβερνήτης ἀγαθὸς ἐνίοτε ναυαγεῖ καὶ ἀνὴρ σπου‐ δαῖος ἀτυχεῖ. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 832.)
Frag
.

27

Εὐτυχίας ὥσπερ μέθης ἄφρων ἐπὶ πλεῖον ἀπολαύσας ἀνοητότερος γίνεται. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 833; Antonius Melissa, I, 70, vol. 136, p. 984.)
Frag
.

28

Τῆς εὐτυχίας ὥσπερ ὀπώρας παρούσης ἀπολαύειν δεῖ. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 836.)
Frag
.

29

Ἀλόγιστός ἐστιν ὁ ἐν τοῖς συμβαίνουσι κατὰ φυσικὴν ἀνάγκην ἀχθόμενος. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 836.)
Frag
.

30

Τὸν λογισμὸν ὥσπερ ἰατρὸν ἀγαθὸν ἐπικαλεῖσθαι δεῖ ἐν ἀτυχίᾳ βοηθόν. Ἰσοκράτους. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 590; Antonius Melissa, I, 71, vol. 136, p. 984.)237
Frag
.

31

Δεῖ, ὥσπερ ἐξ εὐνομουμένης πόλεως φυγαδεύειν στασιαστὴν ἄνθρωπον, οὕτως ἐκ τῆς ψυχῆς τὸν πρὸς τὰ φαῦλα κεκλικότα λογισμόν. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 981; Antonius Melissa, I, 44, vol. 136, p. 972.)
Frag
.

32

Τῷ γὰρ πάθει τοῦ σώματος καὶ τὸ νοερὸν τῆς ψυχῆς συνο‐ μολογεῖν ἀνέχεται. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 981.)
Frag
.

33

Ἡ ἀληθινὴ φιλία τρία ζητεῖ μάλιστα· τὴν ἀρετὴν ὡς καλὸν, καὶ τὴν συνήθειαν ὡς ἡδὺ καὶ τὴν χρείαν ὡς ἀναγκαῖον. Δεῖ γὰρ ἀποδέξασθαι κρίναντα καὶ χαίρειν συνόντα καὶ χρῆσθαι δεόμενον. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 760.)
Frag
.

34

Οἱ ἄνθρωποι τότε γίνονται βελτίους ὅταν θεῷ προσέρχων‐ ται· ὅμοιον δὲ ἔχουσιν θεῷ τὸ εὐεργετεῖν καὶ ἀληθεύειν. Ἰσοκρά‐ τους. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 812; Antonius Melissa, I, 46, vol. 136, p. 925.)
Frag
.

35

Οὗτος ἀκούσας παρά τινος ὅτι ὁ δεῖνα ἐπ’ ἐμοῦ τάδε κατὰ σοῦ ἐλοιδόρει· «Εἰ μὴ σὺ, εἶπεν, ἡδέως ἤκουσας, οὐκ ἂν ἐκεῖνος ἐλοιδόρει·» (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 785.)
Frag
.

36

Εὖ σοι τὸ μέλλον ἕξει ἂν τὸ παρὸν εὖ τιθῇς. Ἰσοκράτους (Antonius Melissa, I, 7 vol., 136, p. 793.)
Frag
.

37

Ἐὰν καλὸν ἔχῃς σῶμα καὶ ψυχὴν κακὴν, καλὴν ἔχεις ναῦν, καὶ κακὸν κυβερνήτην. Ἰσοκράτους (Antonius Melissa,
I, 61, vol. 136, p. 961.)238
Frag
.

38

Ἰσοκράτους. Ὕδωρ θολερὸν καὶ ἀπαίδευτον ψυχὴν οὐ δεῖ ταράττειν. (Georgides, dans les Anecdota de Boissonade, II, p. 93.)
Frag
.

39

Νόμῳ καὶ ἄρχοντι καὶ τῷ σοφωτέρῳ εἴκειν κόσμιον. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 945.)
Frag
.

40

Ἰσοκράτης κάκιστον ἔλεγεν ἄρχοντα εἶναι τὸν ἄρχειν ἑαυτοῦ μὴ δυνάμενον. (Maxime le Confesseur, vol. 91, p. 780; Antonius Melissa, II, 1, vol. 136, p. 1008; Arsenius, p. 307 Walz.)
Frag
.

41

Οἴδασι γὰρ τὸ ἐφ’ ἑκάτερα τρεπτὸν καὶ ἀβέβαιον τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων. (Extrait par Sauppe d’un florilège
anonyme contenu dans le codex Baroccianus 143, fol. 61.)239