TLG 0006 024 :: EURIPIDES :: Fragmenta Antiopes

EURIPIDES Trag.
(Atheniensis: 5 B.C.)

Cf. et EURIPIDIS EPISTULAE (1367)
Vita et scholia: Cf. SCHOLIA IN EURIPIDEM (5023)

Fragmenta Antiopes

Source: Kambitsis, J. (ed.), L’Antiope d’Euripide. Athens: Hourzamanis, 1972: 1–19, 130, 134.

frr. 1–48, 910N, 911N

Citation: Fragment — (line)

t

ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ ΑΝΤΙΟΠΗ

1

(ΒΟΥΚΟΛΟΣ)
1 ἔχεις, εὖ μοι διδοίης δεσπότηι θ’ ὃς Οἰνόης σύγχορτα ναίει πεδία ταῖσδ’ Ἐλευθεραῖς

2

τὸν μὲν κικλήσκω Ζῆθον· ἐζήτησε γὰρ τόκοισιν εὐμάρειαν ἡ τεκοῦσά νιν

3

Ἀμφίονα1

4

(ΑΜΦΙΩΝ)
1λύρα βοῶν ... ῥύσι’ ἐξερρύσατο

5

χρόνος θεῶν τε πνεῦμ’ ἔρως θ’ ὑμνωιδίας

6

Αἰθέρα καὶ Γαῖαν πάντων γενέτειραν ἀείδω

7

(ΖΗΘΟΣ)
1κακῶν κατάρχεις τήνδε μοῦσαν εἰσάγων
ἀργόν, φίλοινον, χρημάτων ἀτημελῆ2

8

ἀνὴρ γὰρ ὅστις εὖ βίον κεκτημένος τὰ μὲν κατ’ οἴκους ἀμελίαι παρεὶς ἐᾶι, μολπαῖσι δ’ ἡσθεὶς τοῦτ’ ἀεὶ θηρεύεται, ἀργὸς μὲν οἴκοις καὶ πόλει γενήσεται,
5φίλοισι δ’ οὐδείς· ἡ φύσις γὰρ οἴχεται, ὅταν γλυκείας ἡδονῆς ἥσσων τις ἦι.

9

ἀμελεῖς ὧν 〈σε φροντίζειν ἐχρῆν·〉 ψυχῆς φύσιν 〈γὰρ〉 ὧδε γενναίαν 〈λαχὼν〉
γυναικομίμωι διαπρέπεις μορφώματι κοὔτ’ ἂν δίκης βουλαῖσι προσθεῖ’ ἂν λόγον,3
5οὔτ’ εἰκὸς ἂν καὶ πιθανὸν 〈οὐδὲν〉 ἂν λάκοις κοὔτ’ ἂν ἀσπίδος κύτει 〈καλῶσ〉 ὁμιλήσειας οὔτ’ ἄλλων ὕπερ νεανικὸν βούλευμα βουλεύσαιό 〈τι〉

10

ἀλλ’ ἐμοὶ πιθοῦ· παῦσαι ματάιζων καὶ πόνων εὐμουσίαν ἄσκει· τοιαῦτ’ ἄειδε καὶ δόξεις φρονεῖν, σκάπτων, ἀρῶν γῆν, ποιμνίοις ἐπιστατῶν,
5ἄλλοις τὰ κομψὰ ταῦτ’ ἀφεὶς σοφίσματα,
ἐξ ὧν κενοῖσιν ἐγκατοικήσεις δόμοις.4

11

(Ἀμφ.) .. κρεῖσσον ὄλβου κτῆμα ...

12

ἅπαντα τίκτει χθὼν πάλιν τε λαμβάνει

13

βροτοῖσιν εὐκρὰς οὐ γένοιτ’ ἂν ἡδονή.5

14

τοιόσδε θνητῶν τῶν ταλαιπώρων βίος· οὔτ’ εὐτυχεῖ τὸ πάμπαν οὔτε δυστυχεῖ, εὐδαιμονεῖ τε καὖθις οὐκ εὐδαιμονεῖ. τί δῆτ’ ἐν ὄλβωι μὴ σαφεῖ βεβηκότες
5οὐ ζῶμεν ὡς ἥδιστα μὴ λυπούμενοι;

15

ὅστις δὲ πράσσει πολλὰ μὴ πράσσειν παρόν, μῶρος, παρὸν ζῆν ἡδέως ἀπράγμονα.

16

εἰ δ’ εὐτυχῶν τις καὶ βίον κεκτημένος μηδὲν δόμοισι τῶν καλῶν θηράσεται, ἐγὼ μὲν αὐτὸν οὔποτ’ ὄλβιον καλῶ, φύλακα δὲ μᾶλλον χρημάτων εὐδαίμονα.

17

ὁ δ’ ἥσυχος φίλοισί τ’ ἀσφαλὴς φίλος πόλει τ’ ἄριστος· μὴ τὰ κινδυνεύματα αἰνεῖτ’· ἐγὼ γὰρ οὔτε ναυτίλον φιλῶ τολμῶντα λίαν οὔτε προστάτην χθονός.6

18

τὸ δ’ ἀσθενές μου καὶ τὸ θῆλυ σώματος κακῶς ἐμέμφθης· εἰ γὰρ εὖ φρονεῖν ἔχω, κρεῖσσον τόδ’ ἐστὶ καρτεροῦ βραχίονος.

19

γνώμαις γὰρ ἀνδρὸς εὖ μὲν οἰκοῦνται πόλεις, εὖ δ’ οἶκος, εἴς τ’ αὖ πόλεμον ἰσχύει μέγα· σοφὸν γὰρ ἓν βούλευμα τὰς πολλὰς χέρας νικᾶι, σὺν ὄχλωι δ’ ἀμαθία πλεῖστον κακόν.

20

καὶ μὴν ὅσοι μὲν σαρκὸς εἰς εὐεξίαν ἀσκοῦσι βίοτον, ἢν σφαλῶσι χρημάτων, κακοὶ πολῖται· δεῖ γὰρ ἄνδρ’ εἰθισμένον ἀκόλαστον ἦθος γαστρὸς ἐν ταὐτῶι μένειν.7

21

(ΧΟΡ.) ἐκ παντὸς ἄν τις πράγματος δισσῶν λόγων ἀγῶνα θεῖτ’ ἄν, εἰ λέγειν εἴη σοφός.

22

(Ζῆθ.)
1πῶς γὰρ σοφὸν τοῦτ’ ἔστιν, ἥτις εὐφυῆ λαβοῦσα τέχνη φῶτ’ ἔθηκε χείρονα;

23

ἐν τούτωι 〈γέ τοι〉
λαμπρός θ’ ἕκαστος κἀπὶ τοῦτ’ ἐπείγεται, νέμων τὸ πλεῖστον ἡμέρας τούτωι μέρος, ἵν’ αὐτὸς αὑτοῦ τυγχάνει βέλτιστος ὤν.8

24

κόσμος δὲ σιγῆς στέφανος ἀνδρὸς οὐ κακοῦ τὸ δ’ ἐκλαλοῦν τοῦθ’ ἡδονῆς μὲν ἅπτεται, κακὸν δ’ ὁμίλημ’, ἀσθενὲς δὲ καὶ πόλει.

25

πολλοὶ δὲ θνητῶν τοῦτο πάσχουσι κακόν· γνώμηι φρονοῦντες οὐ θέλους’ ὑπηρετεῖν ψυχῆι τὰ πολλὰ πρὸς φίλων νικώμενοι.

26

(Ἀμφ.)
1ἐγὼ μὲν οὖν ἄιδοιμι καὶ λέγοιμί τι
σοφόν, ταράσσων μηδὲν ὧν πόλις νοσεῖ.9

27

(ΑΝΤΙΟΠΗ)
1πόλλ’ ἔστιν ἀνθρώποισιν, ὦ ξένοι, κακά.

28

Ὑσιαὶ

29

ἡνίκ’ ἠγόμην πάλιν κύουσα τίκτω

30

(Χορ.)
1φεῦ φεῦ, βροτείων πημάτων ὅσαι τύχαι
ὅσαι τε μορφαί· τέρμα δ’ οὐκ εἴποι τις ἄν.10

31

(Ἀμφ.)
1 οὐδὲ γὰρ λάθραι δοκῶ θηρὸς κακούργου σχήματ’ ἐκμιμούμενον σοὶ Ζῆν’ ἐς εὐνὴν ὥσπερ ἄνθρωπον μολεῖν

32

(Ἀντ.)
1ὦ παῖ, γένοιντ’ ἂν εὖ λελεγμένοι λόγοι ψευδεῖς, ἐπῶν δὲ κάλλεσιν νικῶιεν ἂν τἀληθές· ἀλλ’ οὐ τοῦτο τἀκριβέστατον, ἀλλ’ ἡ φύσις καὶ τοὐρθόν· ὃς δ’ εὐγλωσσίαι
5νικᾶι, σοφὸς μέν, ἀλλ’ ἐγὼ τὰ πράγματα κρείσσω νομίζω τῶν λόγων ἀεί ποτε.

33

εἰ δ’ ἠμελήθην ἐκ θεῶν καὶ παῖδ’ ἐμώ, ἔχει λόγον καὶ τοῦτο· τῶν πολλῶν βροτῶν
δεῖ τοὺς μὲν εἶναι δυστυχεῖς, τοὺς δ’ εὐτυχεῖς.11

34

φρονῶ δ’ ἃ πάσχω, καὶ τόδ’ οὐ σμικρὸν κακόν· τὸ μὴ εἰδέναι γὰρ ἡδονὴν ἔχει τινὰ νοσοῦντα, κέρδος δ’ ἐν κακοῖς ἀγνωσία.

35

(Ἀμφ.)
1τὸ δοῦλον οὐχ ὁρᾶις ὅσον κακόν;

36

(Χορ.)
1φεῦ, φεῦ, τὸ δοῦλον ὡς ἁπανταχῆι γένος πρὸς τὴν ἐλάσσω μοῖραν ὥρισεν θεός.

37

εἶδον δὲ θαλάμοις ... βουκόλων κομῶντα κισσῶι στῦλον εὐίου θεοῦ

38

(Βουκ.)
1οὐ σωφρονίζειν ἔμαθον· αἰδεῖσθαι δὲ χρή,
γύναι, τὸ λίαν καὶ φυλάσσεσθαι φθόνον.12

39

(ΑΓΓΕΛΟΣ)
1 εἰ δέ που τύχοι πέριξ ἑλίξας ... εἷλχ’ ὁμοῦ λαβὼν γυναῖκα πέτραν δρῦν μεταλλάσσων ἀεί.

40

τήν τοι Δίκην λέγουσι παῖδ’ εἶναι Χρόνου, δείκνυσι δ’ ἡμῶν ὅστις ἐστὶ μὴ κακός.

41

εἰ νοῦς ἔνεστιν· εἰ δὲ μή, τί δεῖ καλῆς γυναικός, εἰ μὴ τὰς φρένας χρηστὰς ἔχοι;

42

κόρος δὲ πάντων· καὶ γὰρ ἐκ καλλιόνων λέκτροις ἐπ’ αἰσχροῖς εἶδον ἐκπεπληγμένους, δαιτὸς δὲ πληρωθείς τις ἄσμενος πάλιν
φαύληι διαίτηι προσβαλὼν ἥσθη στόμα.13

43

κῆδος καθ’ αὑτὸν τὸν σοφὸν κτᾶσθαι χρεών.

44

πᾶσι δ’ ἀγγέλλω βροτοῖς ἐσθλῶν ἀπ’ ἀνδρῶν εὐγενῆ σπείρειν τέκνα.

45

οὐ χρή ποτ’ ἄνδρα δοῦλον ὄντ’ ἐλευθέρας γνώμας διώκειν οὐδ’ εἰς ἀργίαν βλέπειν.

46

νόσον ἔχειν

47

εὐθύδημον14

48

(ΑΜΦΙΩΝ)
1[ το]ύ̣σδε μηδ’ ὅπως φευξούμεθα. [ ἡμ]ᾶς [Ζεὺ]ς ἐγέννησεν πατήρ, σώσ]ει μεθ’ ἡμῶν τ’ ἐχθρὸν ἄνδρα τείσεται. ἷ]κται δὲ πάντως εἰς τοσόνδε συμφορᾶς
5ὥσ]τ’ οὐδ’ ἂν ἐκφύγοιμεν εἰ βουλοίμεθα Δί]ρ̣[κ]η̣ς νεῶρες αἷμα μὴ δοῦναι δίκην. [ ]σι δ’ ἡμῖν εἰς τόδ’ ἔρχεται τύχη [ ]θανεῖν δεῖ τῶιδ’ ἐν ἡμέρας φάει [ ]τροπαῖα πολεμίων στῆσαι χερί·
10[ μ]εν οὕτω, μῆτερ, ἐξαυδῶ τάδε, [ ὃς τ]ὸ λαμπρὸν αἰθέρος ναίεις πέδον, [ τ]οσοῦτον μὴ γαμεῖν μὲν ἡδέως, [ ]τα δ’ εἶναι σοῖς τέκνοις [ἀνω]φελῆ· [ κ]αλὸν τόδ’, ἀλλὰ συμμαχεῖν φίλοις.
15[ ]πρὸς ἄγραν τ’ εὐτυχῆ θείης [μολ]εῖν, ὅπως ἕ]λωμεν ἄνδρα δυσσεβέστατον.
(ΧΟΡΟΣ) ὅδ’] αὐ[τό]ς, εἰ χρὴ δοξάσαι τυραννικῶι σ]κ[ή]πτρωι, Λύκος πάρεστι· σιγῶμεν, φίλοι.
(ΛΥΚΟΣ) ποὔστ’ Ἀντιόπη....[............]αι πέτραν
20δρασμοῖς επ[.........] δε [....]κην τίνες δὲ χοἰ συνδρῶντες; ἐκ ποίας χ̣θ̣ο̣[νός; σημήνατ’, εἴπαθ’ ὡ[ς ἔ]ν[εστ’] αὐτοὺς ἑλε[ῖν. δεινὸν νομίζων αὐτὸς οὐκ ἀτιμάσας
ἦλθ[ον] θ[15
25.]αλαιτισ[ ..]ανκατε [........]ω πειρω[ ...] αιπο[.......]αφ[...]σ̣το φθεγμ[ Desunt versus triginta [ ]σας ἥδομαι κα[κ]ῶν ἑκά[ς.
30(Λύκ.) οὐκ ἀσφαλὲς τόδ’ εἶπας, ἄνθρωπε, στέγος.
30Ἄνθρ. δρᾶν δεῖ τι· κείνους δ’ οἶδ’ ἐγὼ τεθνηκό[τας.
(Λύκ.) καλῶς ἄρ’, εἴπερ οἶσθα, ταξώμεσθα νῦν.
(Ἄνθρ.) [ ]ἄλλην ἢ δόμων στείχειν [ἔ]σω [ ]καὶ πρὶν οἰκοῦμεν[
(Λύκ.) [ ]τοὺς ξένους ἐῶν μ[
35(Ἄνθρ.) [ ]δορυφόρου[ς] ἔξω θύρ[ας.
(Λύκ.) [ πά]νθ’ ἵν’ αἴ[ρω]σιν φό[βον.
(Ἄνθρ.) [ ἡμ]εῖς καὶ σὺ θήσομεν καλῶς.
(Λύκ.) [ πλ]ῆθός εἰσιν οἱ ξένοι;
(Ἄνθρ.) [ ]δ’ οὐκ ἔχουσιν ἐν χεροῖν.
40(Λύκ.) [ φ]ρουρεῖτε περίβολον πέτρας [ ]ντες, κἄν τις ἐκπίπτηι δόμων, [ ]δὲ παῖδα Νυκ̣τέως̣ ἐμῆι [ ]σαι χειρὶ καὶ τάχ’ εἴσεται [ ]ντας ὡς μάτην λόγωι
45[ συ]μμάχους ἀνωφελεῖς.16
(Χορ.) [ ]ις, ἂν θεὸς θέληι, [ ]τήνδ’ ἀνὰ στέγην τάχα. [ μακα]ρίων σθένος βρόχοισι κατα‐ [δεῖ ]βροτῶν δ’ αὖ τέχναις

48

(50)

[]ι[ θε]όν; (Λύκ.) ἰώ μοί μοι.
(Χορ.) ἔ]α ἔα καὶ δὴ [πρὸς ἔργω]ι τῶν νεανιῶν χέρες.
(Λύκ.) ὦ] πρόσπ[ολοι δραμό]ντες οὐκ ἀρήξετε;
(Χορ.) ἀλαλάζετα[ι στέ]γα· βοᾶι...[..]..ον μέλος.
55Λύκ. ὦ] γαῖα Κάδ[μου κ]αὶ πόλ[ισ]μ’ Ἀσωπικόν.
(Χορ.) κλύεις; ὁρᾶι〈σ〉; π[αρα]καλεῖ πόλιν φοβερὸς αἵματος· δίκ[α τοι δί]κα χρόνιος, ἀλλ’ ὅμως ἔλαβεν, ὅταν ἴ[δ]η[ι τ]ιν’ ἀσεβῆ βροτῶν.
Λύκ. οἴμοι θανοῦμαι πρὸς δυοῖν ἀσύμμαχος.
60Ἀμφ. τὴν δ’ ἐν νεκροῖσιν οὐ στένεις δάμαρτα σήν;
Λύκ. ἦ γὰρ τέθνηκεν; καινὸν αὖ λέγεις κακόν.
Ἀμφ. ὁλκοῖς γε ταυρείοισι διαφορουμένη.
Λύκ. πρὸς τοῦ; πρὸς ὑμῶν; τοῦτο γὰρ θέλω μαθεῖν.
Ἀμφ. ἐκμανθάνοις ἂν ὡς ὄλωλ’ ἡμῶν ὕπο.
65Λύκ. ἀλλ’ ἦ τιν[ων π]εφύκαθ’ ὧν οὐκ οἶδ’ ἐγώ;
(Ἀμφ.) τί τοῦτ’ ἐρευν[ᾶ]ις; ἐν νεκροῖς πεύσει θανών.
(ΕΡΜΗΣ) παῦσαι κελ]εύω [φόν]ιον ἐξορμ[ωμ]ένους ὁρμήν, ἄνα]ξ Ἀμφῖον· [ἐ]ντολὰς δὲ σοὶ Ἑρμῆς ὁ Μ]αίας τ[ ]ενωι
70[ Διὸ]ς κήρυγ[μ’ ἀφικόμη]ν φέρων·
καὶ πρ[ῶ]τα μέν σφ[ιν μητρὸ]ς ἐξερῶ πέ̣ρι̣ ὡς Ζεὺς ἐμείχθη κ[οὐκ ἀ]παρνεῖται τάδε· τί δῆτ’ ἂν ει ....[....]αλλο ...ετο Ζηνὸς μολοῦσα λέ[κτρ....]μασα[17
75ἐπεὶ δ’ ὁρίζει καὶ δ[.........κ]ακά, αὐτή τε δεινῆς [συμφορᾶς ἀπη]λλάγη παῖδάς τε τούσδ’ [ἀνηῦρε]ν ὄντας ἐκ Διός. ὧν χρή ς’ ἀκούειν [καὶ χθ]ονὸς μοναρχίαν ἑκόντα δοῦνα[ι ]ε Καδμείας, ἄναξ.
80ὅταν δὲ θάπτηις ἄλοχον εἰς πυρὰν τιθεὶς σαρκῶν ἀθροίσας τῆς ταλαιπώρου φύσιν ὀστᾶ πυρώσας Ἄρεος εἰς κρήνην βαλεῖν, ὡς ἂν τὸ Δίρκης ὄνομ’ ἐπώνυμον λάβηι κρήνης [ἀπό]ρρους ὃς δίεισιν ἄστεως
85πεδία τ[ὰ Θήβ]ης ὕδασιν ἐξάρδων ἀεί. ὑμεῖς δ’, [ἐπε]ιδὰν ὅσιος ἦι Κάδμου πόλις, χωρεῖτε, [παῖδε]ς, ἄστυ δ’ Ἰσμηνὸν πάρα ἑπτάσ[τομ]ον πύλαισιν ἐξαρτύετε. σὺ μεν.[....]ντο πνεῦμα πολεμίων λαβὼν
89. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
90Ζήθωι [τάδ’ εἶ]πον· δεύτερον δ’ Ἀμφίονα λύραν ἄ[νωγ]α διὰ χερῶν ὡπλισμένον μέλπειν θεοὺ[ς ὠι]δαῖσιν· ἕψονται δέ σοι πέτραι τ’ [ἐ]ρυμναὶ μουσικῆι κηλούμεναι δένδρη τε μητρὸς ἐκλιπόνθ’ ἑδώλια,
95ὥστ’ εὐμ[ά]ρειαν τεκτόνων θήσει χερί. Ζεὺς τήνδε τιμὴν σὺν δ’ ἐγὼ δίδωμί σοι, οὗπερ τόδ’ εὕρημ’ ἔσχες, Ἀμφίων ἄναξ. λευκὼ δὲ πώλω τὼ Διὸς κεκλημένοι
τιμὰς μεγίστας ἕξετ’ ἐν Κάδμου πόλει.18

48

(100)

καὶ λέκτρ’ ὁ μὲν Θηβαῖα λ[ήψ]εται γάμων, ὁ δ’ ἐκ Φρυγῶν κάλλιστον ε[ὐ]ναστήριον, τὴν Ταντάλου παῖδ’· ἀλλ’ ὅσον τάχιστα χρὴ σπεύδειν θεοῦ πέμψαντος οἷα βούλεται.
Λύκ. ὦ πόλλ’ ἄελπτα, Ζεῦ, τιθεὶς καθ’ ἡμέραν
105ἔδειξας [εἰς φῶς] τάσδ’ ἀβουλίας ἐμὰς εσσφρα[....] δοκοῦντας οὐκ εἶναι Διός. πάρεστε καὶ ζῆθ’· ηὗρε μηνυτὴς χρόνος ψευδεῖς μὲν ἡμᾶς, σφῶιν δὲ μητέρ’ εὐτυχῆ. ἴτε νυν, κρατύνετ’ ἀντ’ ἐμοῦ τῆσδε χθονὸς
110λαβόντε Κάδμου σκῆπτρα· τὴν γὰρ ἀξίαν σφῶιν προστίθησιν Ζεὺς ἐγώ τε σὺν Διί. Ἑρμῆ[ι..]..[..]... Ἄ̣ρ̣εο̣ς εἰς κρήνην [β]αλῶ γυναῖκα θάψας, τῆς [δ’ ὅπως] θανοῦσα γῆς νασμοῖσι τέγγηι πεδία Θηβαίας χθονός,
115Δίρκη παρ’ ἀνδρῶν ὑστέρων κεκλημένη.
λύω δὲ νείκη καὶ τὰ πρὶν πεπραγμένα.19

910N

ὄλβιος ὅστις τῆς ἱστορίας ἔσχε μάθησιν, μήτε πολιτῶν ἐπὶ πημοσύνην μήτ’ εἰς ἀδίκους πράξεις ὁρμῶν,
5ἀλλ’ ἀθανάτου καθορῶν φύσεως κόσμον ἀγήρων, πῆι τε συνέστη χὤθεν χὤπως· τοῖς δὲ τοιούτοις οὐδέποτ’ αἰσχρῶν
ἔργων μελέδημα προσίζει.130

911N

Χρύσεαι δή μοι πτέρυγες περὶ νώτωι καὶ τὰ Σειρήνων πτερόεντα πέδιλ’ ἁρμόζεται· βάσομαι δ’ εἰς αἰθέρα πουλὺν ἀερθεὶς
Ζηνὶ προσμείξων134